Bab 2: Kebangkitan Nasionalisme

BAB 2 KEBANGKITAN NASIONALISME

Sinopsis

Bab ini membincangkan tentang kebangkitan nasionalisme di Asia dan Asia
Tenggara yang dipengaruhi oleh perkembangan idea nasionalisme di Barat yang
membawa kepada gerakan nasionalisme seiring dengan cara, matlamat dan
ketokohan pemimpin nasionalisme. Hal ini kerana perkembangan nasionalisme di
negara kita tercetus daripada pelbagai faktor yang seterusnya memberikan kesan
kepada usaha membina tamadun bangsa dan negara. Sub tajuk bab ini ialah;
2.1 Maksud Nasionalisme
2.2 Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat
2.3 Perkembangan Nasionalisme di Asia
2.4 Perkembangan Nasionaslisme di Asia Tenggara
2.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita
2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme
2.7 Perkembangan Nasionalisme
2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme



Buku iPro m.s 9

Apakah maksud nasionalisme?

Maksud nasionalisme ialah (a)___p_e_ra_s_a_a_n_______ cinta yang
mendalam terhadap bangsa dan (b)____n_e_g_a_ra____. Selain itu,
merujuk kepada semangat (c)___ke_b_a_n_g_s_a_a_n____ berkaitan
perjuangan menentang (d)__p_e_n_ja_j_a_h_a_n__ serta (e)_p_e_m__b_e_la_a_n____
terhadap bangsa dan negara. Di samping itu bermaksud
(f)___g_e_r_a_k_a_n_____ untuk mencapai kebebasan politik, ekonomi
dan sosial daripada penguasaan orang (g)___a_s_i_n_g_________.

IPRO OBJEKTIF m.s 9

Apakah maksud lain bagi nasionalisme?
A. Gerakan mencapai kebebasan diri
B. Gerakan mencapai kebebasan berpolitik
C. Gerakan mencapai kebebasan politik, ekonomi dan sosial
D. Gerakan mencapai kebebasan daripada penjajahan pemikiran

Pendapat Tokoh Buku iPro m.s 10

Hans Kohn Kesetiaan seseorang hanya kepada negara dan bangsanya.

Profesor William Kesedaran diri kerana ancaman terhadap faktor ekonomi serta

R. Roff kebimbangan masyarakat terhadap sekularisme dan

imperialisme Barat.

Dato’ Onn Jaafar Menzahirkan suatu bangsa yang kuat dan mengambil tempat

kita yang sebenar di sisi bangsa-bangsa lain tegap dan bersatu

Dr. Burhanuddin Perjuangan hendaklah melalui persatuan dengan menggunakan

al-Helmi segala tenaga yang ada untuk mencapai kemerdekaan melalui

adab sopan bangsa Melayu dan agama Islam.

Dr. R. mengiktiraf hak setiap bangsa untuk menubuhkan negaranya

Suntharalingam sendiri

Profesor Datuk Kesetiaan kepada raja dan orang Melayu berpegang pada

Zainal Abidin faham kebangsaan yang bersifat ke “Tanah Melayuan”

Abdul Wahid

Profesor Emeritus Perjuangan orang Melayu bagi mendapatkan kembali

Tan Sri Dr. Khoo kedudukan unggul dalam negara sendiri

Kay Kim



Jelaskan perkembangan idea nasionalisme di Barat?

• Nasionalisme di Barat berkembangan hasil daripada penentangan terhadap
pemerintahan (a)___b_e_r_a_ja________ yang menjadi simbol
(b)___p_e_n__in_d__a_s_a_n___ yang menggugat hak dan (c)___k_e__b_e_b_a_s_a_n______

rakyat. Revolusi
• Contoh nasionalisme (d)____a_n__ti_r_a_ja_______ ialah

(e)__K_e_a__g_u_n_g_a__n______ di England dan Revolusi Perancis

• Selain itu, idea nasionalisme juga dikaitkan dengan perjuangan untuk
memperoleh (f)__k_e__m_e__rd__e_k_a_a_n____ daripada penjajahan kuasa asing seperti

Revolusi Amerika.

Perkembangan revolusi di Barat Buku iPro m.s 11 & 12

Amerika England Revolusi _K__e_a_g_u__n_g_a_n____
Perancis
Revolusi ___A__m__e_r_ik__a____ Keinginan menegakkan
kedaulatan parlimen dan
Hak penduduk Amerika hak asasi rakyat akibat
tidak dilindungi, pemerintah membelakangi
pengenalan pelbagai akta parlimen
dan ketiadaan wakil
Amerika dalam Parlimen Revolusi _P_e__ra__n_c_i_s______
British
Perjuangan kebebasan,
persamaan dan
persaudaraan terhadap
pemerintahan autokratik
dan golongan bangsawan

Cari maklumat berkaitan revolusi berikut. (Tugasan secara individu)

Revolusi Keagungan (1688) Maklumat yang diperlukan.
Revolusi Amerika (1776) 1. Negara yang terlibat
Revolusi Perancis (1789) 2. Idea/matlamat perjuangan
3. Peristiwa revolusi
4. Kesan revolusi

Tajuk: Perkembangan Idea Nasionalisme di Barat.

ASPEK REVOLUSI REVOLUSI REVOLUSI
Negara terlibat KEAGUNGAN AMERIKA (1776) PERANCIS (1789)

(1688)

Pihak terlibat

Idea / matlamat
revolusi

Peristiwa
revolusi

Kesan revolusi

Lorekkan lokasi perkembangan nasionalisme di Asia dan Asia Tenggara

• Perkembangan nasionalisme di Asia merupakan kesinambungan idea
nasionalisme di Barat.

• Dasar imperialisme Barat telah mencetuskan kebangkitan nasionalisme di
India, China, Mesir, empayar Uthamniyah dan Jepun.

• Gerakan pembebasan ini kemudiannya berkembang sehingga ke Asia
Tenggara seperti Filipina, Burma, Vietnam dan Indonesia.

• Namun begitu, berbeza dengan Thailand gerakan nasionalismenya bersifat
menuntut pembaharuan dalam pentadbiran ke arah mengekalkan kedaulatan
negara daripada ancaman imperialisme.

Tugasan Pembentangan Nasionalisme di Asia dan Asia Tenggara.

Maklumat pembentangan

1. Pemimpin
2. Matlamat perjuangan
3. Rentetan peristiwa
4. Kesan perjuangan

Panduan pembentangan

1. Aktiviti Pecha Kucha (Rujuk
Buku PAK21 terbitan iPro)

2. Dalam bentuk poin
3. Satu ayat antara 3 hingga 5

patah perkataan sahaja
4. Tidak lebih dari 5 slaid

sahaja
5. Masa pembentangan 5 minit

untuk setiap kumpulan

Tugasan: Buat jadual berkaitan aspek di bawah ini.

Maklumat Tugasan:

1. Pemimpin
2. Matlamat perjuangan
3. Rentetan peristiwa
4. Kesan perjuangan

Tugasan: Melengkapkan jadual berkaitan matlamat, peristiwa dan kesan
perjuangan

NEGARA PEMIMPIN MATLAMAT PERISTIWA KESAN

India

China

Empayar
Uthamaniyah
Mesir

Jepun

Filipina

Burma

Vietnam

Indonesia

Thailand



Sayyid Jamal Al-din Al-afghani Sheikh Muhammad Abduh

Gerakan Islah menyeru umat Islam kembali kepada ajaran Islam yang
sebenar dengan berpandukan al-Quran dan Hadis. Seterusnya
menentang imperialisme Barat di negara Islam.

Wadah mengungkap keperitan hidup bangsa yang dijajah
secara menderita. Turut menyindir penjajah dan mengingatkan anak

bangsa kepentingan menikmati kebebasan.

Jawi Perananakan :_M_e_n_e_gu_r_c_a_m_p_u_r _ta_n_g_an__B_ri_tis_h_d_a_la_m__a_g_am__a_Is_la_m__d_a_n_b_ah_a_s_a_M_e_l_ay_u__

Al-Imam & Pengasuh :_I_de_a__pe_m_b_a_h_a_ru_a_n_____________________________________

Fajar Sarawak :_M_e_n_g_k_rit_ik_d_a_s_a_r _pe_m__er_in_ta_h_a_n_B_r_o_ok_e_m__e_ng_a_b_a_ik_a_n_h_a_k_b_um__ip_u_te_ra____

Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC)
Sistem pendidikan melahirkan golongan pemimpin yang menuntut hak untuk
mendapat pendidikan. Pelajar didedahkan dengan idea tokoh falsafah Islam dan Barat
memperlihatkan kelemahan bangsa yang dijajah untuk menyedarkan masyarakat

Syed Sheikh Al Hadi Ibrahim Haji Yaakob Mohammad Eunos Abdullah
(Lepasan Timur Tengah)
(Lepasan Pendidikan Melayu) (Lepasan Pendidikan Inggeris)

Menggunakan akhbar dan persatuan memperjuangkan sosioekonomi dan politik
untuk menyedarkan rakyat tentang nasionalisme

Dr. Sun Yat Sen Mahatma Gandhi Soekarno Jose Rizal
(China) (India) (Indonesia) (Filipina)

Kemunculan Jepun :_K_e_j_a_ya_a_n_m_e_n_e_w_a_s_ka_n__R_us_i_a______________________________

Revolusi China :__B_er_ja_y_a_m_e_n_e_w_a_s_ka_n_k_e_ra_j_aa_n__M_a_n_ch_u_ri_a_d_a_n_m_e_n_u_b_uh_k_a_n_R_e_p_u_b_lik_C_h_i_na

Mahatma Gandhi :_M__en_e_n_ta_n_g_B_r_it_is_h_ta_n_p_a_k_e_ke_r_a_sa_n___________________________

Soekarno & Jose Rizal:_M__en_y_e_m_a_ra_k_k_a_n_u_sa_h_a_m__e_ne_n_ta_n_g_p_e_n_ja_ja_h_____________________

• Perkembangan nasionalisme di negara kita boleh dilihat melalui tiga aspek
yang penting iaitu;
(i) perkembangan nasionalisme yang dipelopori oleh golongan intelektual
(ii) melalui penulisan oleh golongan guru, penulis dan wartawan seperti
akhbar, majalah, novel, cerpen dan puisi.
(iii) melalui pertubuhan atau persatuan bersifat sosioekonomi dan politik
yang diterajui oleh pelbagai pihak

Perjuangan Golongan Intelektual

Intelektual Berpendidikan Agama

Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin

Syed Sheikh al-Hadi

Haji Abbas Mohd Taha

• Kesedaran tentang pendidikan
• membawa kemajuan dan permodenan dari

aspek sikap dan pentafsiran terhadap Islam
• Peluang pendidikan kepada wanita
• Pembentukan intelektual baharu Islam

Al-Imam

Al-Ikhwan

Neracha
Tunas Melayu

Intelektual Berpendidikan Inggeris

Raja Chulan Raja Abdullah

Mahmud Mat

Mohammad Eunos Abdullah

Raja Uda Raja Muhammad

• Melatih anak bangsawan untuk berkhidmat
dalam pentadbiran British

• Menyuarakan hak mendapat pendidikan
• Menuntut memperbaik taraf hidup
• Membuka lebih banyak peluang pekerjaan

Warta Malaya

Lembaga Malaya

Utusan Melayu

Intelektual Berpendidikan Melayu

O.T Dussek

Abdul Hadi Hassan

Abdul Hadi Abdul Manan

Harun Aminurrashid

• Meniupkan kesedaran kebangsaan
• Melahirkan ramai tokoh penulis dan nasionalis
• Pusat penterjemah dan taman ilmu
• Menekan mata pelajaran Sejarah dan

pendedahan keagungan empayar Melaka

Pertubuhan Ikatan Pemuda Pelajar

Ikatan Semenanjung Borneo

Kesatuan Melayu Muda

Perjuangan Melalui Penulisan

Akhbar dan Majalah

MEDIA RUMUSAN ISU YANG DIBANGKITKAN

TANAH MELAYU § Mengetengahkan isu hak dan masa depan bangsa
§ Isu pentadbiran, isu pendidikan dan politik tanah air
1. Utusan Melayu § Perkembangan sosiopolitik dan ekonomi negara
2. Warta Malaya
3. Majlis § Menyedarkan kaum yang dijajah
4. Majalah Guru § Menggesa masyarakat bangkit menuju kemajuan
5. The Malay Mail § Isu pendidikan
6. The Malaya Tribune § Isu tanah bumiputera
§ Isu kewangan petani
SARAWAK

1. Fajar Sarawak

SABAH

- Disuarakan oleh Ketua-ketua
Anak Negeri dalam mesyuarat
dan melalui aktiviti persatuan
sosiobudaya

Akhbar Masyarakat Cina dan India

P1: Akhbar Masyarakat Cina
Antara akhbar masyarakat Cina yang memainkan peranan penting ialah (a)__L_a_t _P_a_u_/_M__o_d_e_rn__D_a_i_ly_N__e_w_s_.

Akhbar ini merangsang pemikiran masyarakat (b)___H_u_a_c_h_ia_o________ untuk mengekalkan identiti,
memperjuangkan nasib (c)_____w_a_n_it_a_______ dan menyemai perasaan cinta akan negara (d)____C_h_i_n_a_____.
Penulisan akhbar ini cenderung menyiarkan soal pemerintahan (e)___m__o_n_a_r_ki____ dan (f)__p_e_r_g_o_la_k_a_n_____
politik di China. Contohnya, akhbar Nanyang Tsung Hui Pao dan (g)____C_h_o_n_g__S_h_in__Y_it_P_a_o________.
Seterusnya, terdapat juga akhbar yang memperjuangkan soal (h)____k_e_s_a_tu_a_n__s_e_ke_r_ja____ dan keadilan
(i)___s_o_s_io_e_k_o_n_o_m__i ___ bagi masyarakat kelas bawahan seperti akhbar (j)_____N_a_n_y_a_n_g__S_ia_n_g__P_a_o________.

P2: Akhbar Masyarakat India
Selain itu, akhbar masyarakat India memperjuangkan kepentingan (a)____p_o_li_ti_k__________ dan

(b)____s_o_si_a_l ___ masyarakat India di negara ini. Contohnya, akhbar (c)_____T_a_m__il_N_e_s_a_n_/_T_a_m__il_M__u_ra_s_u______.
Seterusnya, ialah memuatkan (d)____p_e_m_ik_i_ra_n__________ dan kepentingan (e)____p_e_r_p_a_d_u_a_n_____ bagi
masyarakat kelas menengah India di negara ini. Contohnya, akhbar (f)___T_h_e_I_n_d_ia_n__/ _In_d_i_a_n_P_i_o_n_e_e_r ___.

Karya Kreatif

Bagaimanakah penulisan kreatif mempengaruhi kebangkitan nasionalisme Tanah Melayu?
Tips: Kata tugas bagaimanakah?

1. Pelajar perlu menjelaskan cara penulisan kreatif mempengaruhi kebangkitan .....
2. Kata kunci jawapan yang boleh digunakan ialah melalui atau dengan cara .....

Penulisan kreatif mempengaruhi kebangkitan nasionalisme melalui
penulisan novel. Hal ini kerana, novel bertemakan semangat cinta akan
negara dan perjuangan membela nasib bangsa berjaya meniupkan
semangat nasionalisme. Seterusnya mengajak masyarakat
memerdekakan diri dari aspek enonomi. Contohnya, novel Mari Kita
Berjuang.

Perjuangan Melalui Persatuan
Kesatuan Melayu Singapura (KMS)

Pemimpin

Mohammad Eunos Abdullah

Matlamat

• Menggalakkan ahli bergerak aktif dalam pentadbiran
• memperjuangkan kepentingan orang Melayu dalam politik dan pendidikan
• Mementingkan pelajaran teknik dan pengajian tinggi

Mengapakah bekerjasama dengan British?

• Meminta supaya orang Melayu diberikan lebih banyak peluang dalam pentadbiran

Persaudaraan Sahabat Pena (PASPAM)

Pemimpin

Tanah Melayu :_Z_a_in_a_l_A_b_id_i_n_b_in__A_h_m_a_d_(_Z_A_B_A_)____________________________

Sarawak :_R_a_k_a_w_i_Y_u_s_u_f /_J_o_h_a_ri_A_n_a_n_g_______________________________

Sabah :_M__oh_a_m__m_a_d_Y_a_a_k_o_b_/_M_o_h_a_m_m__a_d_S_h_a_m_s_u_d_d_in__O_s_m_a_n_/_Z_a_k_a_r_ia_n_G_u_n_n

Matlamat

• Menggalakkan ahlinya bersatu
• Bertukar-tukar pendapat
• Menghimpunkan wakil persatuan untuk mengutarakan isu kebangsaan

Kesatuan Melayu Muda (KMM)

Pemimpin

Ibrahim Haji Yaakob

Matlamat

• Menentang British
• Mewujudkan satu gagasan Melayu Raya melalui gabungan Tanah Melayu dan Indonesia
• Menyeru orang Melayu bangun sebagai bangsa bertamadun

Mengapakah British menganggap KMM radikal?

• Berani menyuarakan penentangan terhadap kerajaan kolonial
• Membangkitkan perasaan anti-British melalui penulisan dalam akhbar dan majalah

Persatuan Masyarakat Cina dan India kata kunci jawapan ...... ialah

Isu penting yang diperjuangan ialah memberi perhatian kepada kebajikan dan
perkembangan politik tempatan di negara kita.

Buku iPro m.s 32 & 33



Buku iPro m.s 33