การรธุรกิจซื้อขายสินค้าา

การบัญชธี รุ กิจซอื้ ขายสินคา้

ACCOUNTING FOR MERCHANDISING BUSINESS

ธรุ กจิ ซอ้ื ขายสนิ คา้
ธุรกิจซ้อื ขายสินค้า มีรายได้จากธรุ กรรมซือ้ สนิ คา้ แล้วมาขายสนิ คา้ ให้กับ

ลูกคา้ จะอยู่ในรูปขายปลกี และขายส่ง
การซอื้ สนิ คา้
ในธรุ กิจของกจิ การทขี่ ายสินค้ามกี จิ กรรม 2 ด้าน คือ ดา้ นซ้ือและด้านขาย ใน

ธุรกิจขนาดเล็กบุคคลคนเดียวจะเป็นผทู้ าการจัดซ้ือทงั้ หมด แตถ่ ้าเปน็ กิจการขนาด
ใหญผ่ ้ทู มี่ ีหน้าท่ีในการจัดซือ้ สินคา้ คอื ฝ่ายจัดซอ้ื

ขน้ั ตอนโดยสงั เขปของการจดั ซอื้ สนิ คา้ มดี งั นี้
1. ผ้จู ดั การของฝา่ ยทตี่ ้องการสินคา้ จดั ทาใบขอซื้อ สง่ ไปให้ฝา่ ยจัดซ้อื
2. ฝา่ ยจัดซ้ือเลือกผ้ขู ายและจัดทาใบสงั่ ซ้ือ สง่ ไปใหผ้ ูข้ าย
3. เม่ือผขู้ ายได้รับใบสั่งซอื้ กจ็ ะจัดสง่ สนิ ค้าพรอ้ มกบั ใบกากบั สินค้ามาให้แก่

ผซู้ ือ้
4. เม่อื สินคา้ สง่ มาถึงมือผซู้ ้ือ กต็ ้องมกี ารตรวจสอบทัง้ ปรมิ าณ คุณภาพ

และคณู ลกั ษณะวา่ ถูกต้องหรอื ไม่ และจัดทาใบรบั สินคา้ เพื่อแสดง
รายละเอียดของสินคา้ ทร่ี บั

สว่ นลดการคา้
ผขู้ ายจะตงั้ ราคาสินคา้ ทขี่ ายไวใ้ นราคาสนิ ค้า หรือในสมดุ ราคาสนิ ค้าไว้เพยี ง
ราคาเดยี ว แต่เวลาขายจริงจะคดิ ราคาไมเ่ ทา่ กัน สว่ นท่ีทาใหร้ าคาขายของสินค้าไม่
เท่ากนั ของผซู้ ือ้ แตล่ ะราย คอื สว่ นลดการคา้
สว่ นลดการคา้ หมายถงึ จานวนเงนิ หรอื อตั รารอ้ ยละทผ่ี ู้ขายยอมลดใหผ้ ู้ซ้ือ
จากราคาท่ีตงั้ ไว้
ส่วนลดการค้าเปน็ รายการทไี่ มต่ อ้ งบนั ทกึ บัญชที ้ังในสมุดบัญชขี องผซู้ ้ือและ
ผ้ขู าย ซึง่ ผซู้ ื้อจะบันทกึ สนิ ค้าท่ซี อ้ื ในราคาทจ่ี า่ ยเงินจริง

ตวั อยา่ งท่ี 1 ราคาสนิ ค้าต้ังราคาไว้ 20,000 บาท ผู้ขายให้ส่วนลด 10%

ราคาสินคา้ 20,000 บาท

หกั ส่วนลดการคา้ (20,000 x 10/100) 2,000 บาท

ราคาที่ขายจรงิ 18,000 บาท

ทางดา้ นผซู้ อ้ื จะบนั ทกึ บัญชี ดงั นี้

เดบิต ซ้อื 18,000

เครดติ เงินสด 18,000

ทางดา้ นผขู้ ายจะบนั ทึกบญั ชี ดงั นี้

เดบติ เงินสด 18,000

เครดติ ขาย 18,000

ตวั อยา่ งท่ี 2 ราคาสินคา้ ตงั้ ราคาไว้ 20,000 บาท ผขู้ ายใหส้ ว่ นลด 5% และอีก

2%

ราคาสนิ คา้ 20,000 บาท

หกั ส่วนลด 20,000 x 5/100 1,000 บาท

คงเหลอื 19,000 บาท

หกั สว่ นลด 19,000 x 2/100 380 บาท

ราคาท่ขี ายจริง 18,620 บาท

การสง่ คนื สนิ คา้
สนิ ค้าทีส่ ่งมาชารุดเสยี หาย ผซู้ ้ือกจ็ ะสง่ สินคา้ เหล่าน้ันคืนไป ซงึ่ ในบางคร้ัง
ผูข้ ายกอ็ าจจะสง่ สนิ คา้ ใหมม่ าเปลี่ยน แต่ถา้ ผขู้ ายไม่สง่ สินคา้ มาเปลี่ยนกจ็ ะตอ้ งลด
ยอดในบญั ชีกรณซี อื้ ขายเปน็ เงนิ เช่อื หรอื คืนเปน็ เงนิ สดในกรณซี ้ือขายเป็นเงนิ สด
ส่วนการบนั ทึกบญั ชี ผ้ซู อื้ จะบนั ทกึ บัญชีกต็ อ่ เมื่อได้รบั ใบลดหน้ีหรอื ใบหักหน้ี
จากผูข้ ายเสียก่อน ใบลดหนีจ้ ะเก็บไวค้ ู่กบั ในกากบั สนิ ค้า เมือ่ ถงึ เวลาชาระเงนิ จะได้
นาไปหักจากยอดในใบกากับสนิ ค้า
แต่ในบางครง้ั การคืนสินค้าหรอื ขอลดหนีน้ น้ั ผูซ้ ้อื อาจจะเปน็ ผู้จัดทาใบลดหน้ี
ขึน้ มาแลว้ ส่งให้ผู้ขายเพื่อขอลดหนี้ แลว้ ทางผู้ซอื้ ก็บนั ทึกบญั ชีลดหนีเ้ ลย โดยไมร่ อ
ให้ผู้ขายสง่ ใบลดหนมี้ าให้
การส่งคืนสินคา้ จะมผี ลทาให้ยอดซ้อื และยอดหนี้สนิ ของผซู้ ้อื ลดลง โดยบนั ทกึ
ในบญั ชีส่งคนื และสว่ นลด หรอื บัญชสี ินค้าคงเหลอื แลว้ แตว่ ธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชีสนิ คา้
คงเหลือแตล่ ะวิธี

สว่ นสดเงนิ สด
ปกตกิ ารขายสินคา้ เปน็ เงนิ เชอ่ื ผขู้ ายก็มกั จะกาหนดระยะเวลาการใหส้ นิ เชอื่ ซึง่
อาจจะเปน็ 30 วัน 60 วนั หรอื 90 วนั และผู้ขายกอ็ าจจะกาหนดเง่อื นไขอกี ว่า ถ้า
ลกู หนช้ี าระหนี้ภายในกาหนดทใ่ี ห้ไวก้ จ็ ะใหส้ ่วนลดแกล่ กู หนี้ ส่วนลดน้ีเรยี กว่าส่วนลด
เงินสด ลักษณะของเงื่อนไข มีดงั นี้
1/10, n/30 หมายถงึ กาหนดชาระเงนิ ตามราคาทีป่ รากฏในใบกากบั สนิ ค้า
ภายใน 30 วนั นบั จากวนั ท่ใี นใบกากับสนิ คา้ แต่ถา้ หากผซู้ อื้ ชาระเงนิ ภายใน 10 วนั ก็
จะได้ส่วนลด 1%

สว่ นลดเงนิ สดแบง่ ไดเ้ ปน็ 2 ประเภท คอื
1. สว่ นลดรับ เป็นจานวนเงินทผ่ี ้ซู ้ือได้รบั จากผู้ขาย กรณีท่ีผูซ้ อ้ื ชาระหนภี้ ายใน
ระยะเวลาที่กาหนดไวใ้ นเงอื่ นไขการชาระเงิน สว่ นลดรับจะเปน็ รายการท่ที าให้ตน้ ทนุ
สนิ คา้ ท่ซี ้อื มาขายลดลง
2. สว่ นลดจ่าย เป็นจานวนเงินท่ผี ้ขู ายลดใหแ้ ก่ผซู้ ้ือ กรณีทผี่ ู้ซื้อชาระหน้ี
ภายในระยะเวลาท่ีกาหนดไว้ในเงอ่ื นไขการชาระเงิน ส่วนลดจา่ ยจะเปน็ รายการทที่ า
ใหร้ ายไดจ้ ากการขายสินค้าลดลง

คา่ ขนสง่

ค่าใช้จ่ายทเี่ กิดขนึ้ จากการขนถา่ ยสินค้าทซี่ อื้ ขายกนั ในกรณซี อื้ ขายสนิ ค้า ผูซ้ ้อื

และผู้ขายจะต้องตกลงกันในเงอ่ื นไขการซ้ือขายเกยี่ วกบั การสง่ มอบและกรรมสทิ ธิ์

ให้สนิ ค้า ซงึ่ ในการกาหนดเงอื่ นไขตา่ งกัน กจ็ ะทาให้ราคาสนิ คา้ ท่ีตกลงซือ้ ขายกนั มี

ราคาแตกต่างกันด้วยขน้ึ อยกู่ บั เงื่อนไขในการสง่ มอบ

เงอื่ นไขในการขาย มดี งั น้ี

1. FOB Shipping Point หมายถงึ กรณีที่ผขู้ ายจะรบั ผดิ ชอบในการสง่ สินคา้ ไป

ถงึ ท่าเรอื ของผ้ขู าย และผซู้ ือ้ ต้องรับผดิ ชอบค่าขนสง่ สินค้าและกรรมสิทธใ์ิ นสนิ คา้

ตัง้ แตท่ า่ เรอื ของผู้ขายจนถึงสถานทีท่ ผ่ี ซู้ อ้ื กาหนดให้ไปส่ง

2. FOB Destination หมายถงึ กรณที ีผ่ ้ขู ายจะรับผดิ ชอบคา่ ขนสง่ และ

กรรมสิทธ์ใิ นสนิ คา้ จะไม่โอนไปยงั ผ้ซู ้อื จนกวา่ จะถึงสถานที่ทผ่ี ูซ้ ื้อกาหนดให้ไปส่ง

การบนั ทกึ บญั ชเี กยี่ วกบั คา่ ขนสง่

1. กรณที ่ีซ้อื ขายกันโดยเงอ่ื นไข FOB Shipping Point

ผูซ้ อื้ จะบันทกึ รายการโดย

เดบติ คา่ ขนส่งเขา้ xxx

เครดิต เงินสด xxx

ส่วนผขู้ ายไมต่ ้องบันทกึ บญั ชี

แตถ่ ้าเป็นกรณที ่ผี ขู้ ายจา่ ยค่าขนส่งแทนผ้ซู อ้ื ไปก่อน

ผซู้ อ้ื จะบันทึกรายการโดย

เดบติ ค่าขนส่งเข้า xxx

เครดติ เจ้าหน้กี ารคา้ xxx

ผขู้ ายจะบนั ทึกรายการโดย

เดบิต ลูกหน้กี ารค้า xxx

เครดิต เงินสด xxx

2. กรณีท่ีซ้ือขายกนั โดยเงือ่ นไข FOB Destination

ผู้ซื้อไมต่ ้องบันทึกบญั ชี

ผ้ขู ายบันทกึ บัญชโี ดย

เดบิต คา่ ขนสง่ ออก xxx

เครดติ เงินสด xxx

แตถ่ า้ เปน็ กรณีทีผ่ ซู้ อื้ จา่ ยคา่ ขนส่งแทนผขู้ ายไปก่อน

ผซู้ ้ือจะบันทึกรายการโดย

เดบติ เจ้าหน้ีการคา้ xxx

เครดิต เงินสด xxx

ผู้ขายบันทกึ บญั ชโี ดย

เดบิต ค่าขนสง่ ออก xxx

เครดติ ลกู หน้กี ารค้า xxx