แผนการสอนวิชาซ่อมบำรุงเครื่องมือกล

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชือ่ ……………………………….
(…………………………………..)

ผูส้ อน

แผนการจัดการเรยี นรูท้ ี่ 9

วชิ า ซอ่ มบารงุ เคร่อื งมือกล รหัสวชิ า 2102 - 2104 สปั ดาห์ท่ี 15
หน่วยที่ 9 ชื่อหนว่ ย การบารุงรักษาระบบนิวเมติกสแ์ ละไฮดรอลิก

แนวคิด

รูปแบบของการบารงุ รกั ษา
1. การบารุงรักษาเพื่อแกไ้ ข
2. การบารุงรกั ษาเพอ่ื ปูองกนั
3. การบารุงรักษาเพอื่ ปรับปรุง
การบารุงรักษาระบบนิวเมตกิ ส์
1. จัดสถานทสี่ าหรบั การวางป๊ัมลมใหเ้ หมาะสม

2. ตอ้ งมชี ุดปอู งกันอนั ตรายซง่ึ อาจเกดิ ขนึ้ จากสายพานและพูเ่ ลย่ ข์ องปั๊มลม และตรวจสอบให้ สามารถใช้
งานไดต้ ลอดเวลา

3. ควรจัดเวลาในการตรวจสอบความสะอาดไสก้ รองอากาศ
4. ควรตรวจเช็คสิ่งสกปรกตา่ ง ๆ ที่ตกค้างอยูใ่ นอปุ กรณ์ระบายความร้อนลมอัด
5. ควรมกี ารติดตั้งอปุ กรณถ์ ่ายน้าทิ้งอัตโนมัติเพื่อใช้ถ่ายน้าทิ้ง และควรติดตั้งอยู่ในบริเวณที่สะดวกในการ
บารุงรักษา
6. ควรมีการคานวณหาขนาดของกระบอกสบู ให้สัมพนั ธ์กับปริมาณการใช้งานและขนาดของถัง เก็บลม
7. ควรมกี ารคานวณหาขนาดของท่อสง่ ลมใหส้ มั พันธก์ ับเครอ่ื งอัดลมและถังเกบ็ ลม
8. ควรมกี ารตรวจสอบและถ่ายเทน้ามนั หลอ่ ลนื่ เครอ่ื งปรับอากาศอยา่ งสมา่ เสมอ
การบารุงรกั ษาระบบไฮดรอลกิ
1. ฟลัชลา้ งทาความสะอาดระบบดว้ ยน้ามันไฮดรอลกิ ระบบไฮดรอลกิ ใหม่
2. ควรระมดั ระวังในเรือ่ งเก่ียวกับความสะอาดของน้ามัน
3. หมั่นตรวจตราการทางานของระบบไฮดรอลกิ ตลอดจนเสียงทด่ี งั ผิดปกติ

สาระการเรยี นรู้

1. รูปแบบของการบารุงรักษา
2. การบารุงรักษาระบบนวิ เมติกส์
3. การบารงุ รักษาระบบไฮดรอลิก

ผลการเรียนรู้ที่คาดหวงั

1. บอกรูปแบบของการบารงุ รกั ษาระบบนวิ เมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิก
2. สรปุ การบารงุ รักษาระบบนวิ เมติกส์
3. อธิบายการบารุงรกั ษาระบบไฮดรอลิก
4. สรุปวิธบี ารุงรกั ษาและแก้ไขปญั หาในระบบไฮดรอลิกและนิวเมติกส์
5. บอกสาเหตุของปญั หาและวธิ ีแกไ้ ขในระบบไฮดรอลิกและนิวเมตกิ ส์

กจิ กรรมการเรยี นการสอน

ขั้นนาเขา้ ส่บู ทเรียน
1. ครูทบทวนเนอ้ื หาในหนว่ ยท่ี 8 รว่ มกบั นักเรียน
2. ครตู ัง้ คาถามให้นกั เรยี นช่วยกันตอบเกี่ยวกบั เร่อื ง การบารุงรกั ษาระบบนวิ เมติกส์และไฮดรอลิก

3. ครูสรปุ เพอ่ื นาเขา้ สู่บทเรยี น
ข้ันสอน
4. ครูและนักเรยี นชว่ ยกนั สรปุ รูปแบบของการบารุงรกั ษาระบบนวิ เมติกส์และไฮดรอลกิ
5. ครูและนกั เรยี นอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับเรื่อง การบารุงรักษาระบบนิวเมติกส์ จากนั้นครูสรุปอีกครั้ง
พรอ้ มภาพประกอบ
6. ครอู ธิบายการบารุงรกั ษาระบบไฮดรอลิก โดยใช้สื่อ PowerPoint พร้อมภาพประกอบ แล้วตั้งคาถาม
ให้นักเรยี นชว่ ยกันตอบ
7. ครูให้นกั เรยี นช่วยกันสรุปวิธีบารุงรกั ษาและแก้ไขปญั หาในระบบไฮดรอลกิ และนิวเมตกิ ส์
8. ครูให้นกั เรียนชว่ ยกันบอกสาเหตุของปญั หาและวิธแี กไ้ ขในระบบไฮดรอลิกและนิวเมติกส์ จากนั้นครูสรุป
อกี คร้งั พร้อมตารางประกอบ
ข้ันสรุปและการประยุกต์
9. ครูและนกั เรียนร่วมกันสรปุ เนอื้ หาในบทเรียน และให้นกั เรียนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น โดยครู
ใชว้ ิธีการถาม – ตอบ
10. ครูใหน้ ักเรยี นทาแบบทดสอบทา้ ยบท ตอนที่ 1

สอ่ื การเรยี นการสอน

1. PowerPoint บทที่ 9 การบารงุ รกั ษาระบบนิวเมติกสแ์ ละไฮดรอลิก
2. ภาพแสดงระบบจ่ายลมในระบบนิวเมติกส์
3. ภาพเครื่องอัดอากาศในระบบนิวเมติกส์
4. ภาพแสดงสว่ นประกอบของเครอื่ งอดั อากาศ
5. ภาพแสดงสว่ นประกอบของระบบไฮดรอลกิ
6. ตารางสรปุ วธิ บี ารงุ รักษาและแกไ้ ขปัญหาในระบบไฮดรอลกิ และนิวเมตกิ ส์
7. แบบทดสอบทา้ ยบทท่ี 9

การวัดผลและประเมินผล

วธิ ีวดั ผล
1. ตรวจแบบทดสอบท้ายบท
2. การสงั เกตและประเมินพฤตกิ รรมด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
เคร่อื งมอื วัดผล
1. แบบประเมนิ ผลการทาแบบทดสอบทา้ ยบท

2. แบบประเมินคณุ ธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยครูและนักเรียนร่วมกัน
ประเมนิ

เกณฑก์ ารประเมินผล

1. แบบประเมนิ ผลการทาแบบทดสอบท้ายบท เกณฑผ์ ่าน 70% ข้ึนไป
2. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึ้นอยู่กับการ
ประเมนิ ตามสภาพจรงิ

บันทกึ หลงั การสอน

ผลการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการเรยี นของนกั เรยี น
…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่ือ……………………………….
(…………………………………..)

ผูส้ อน

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 10

วชิ า ซอ่ มบารุงเครอ่ื งมอื กล รหสั วชิ า 2102 - 2104 สปั ดาห์ที่ 16 - 17
หน่วยที่ 10 ชอ่ื หน่วย การวางแผนการซ่อมบารุง

แนวคิด

เทคนคิ การซ่อมบารงุ เคร่อื งจกั ร
หมายถึง กระบวนการปฏิบัติงานซ่อมบารุงรักษาเครื่องจักรให้พร้อมที่จะใช้งานอย่างสมบูรณ์เต็มที่อยู่
เสมอ รวมถงึ การจดั ระบบการวางแผนและการดาเนินการซอ่ มบารุงรกั ษาที่ดี
สาเหตขุ องการทาใหเ้ คร่ืองจกั รเสือ่ มคณุ ภาพ เกดิ จากสาเหตุใหญ่ ๆ 2 ประการ คือ
1. การเสอื่ มสภาพตามธรรมชาติ

2. การเสือ่ มสภาพโดยเกดิ อบุ ัตเิ หตุ
สาเหตกุ ารขัดข้องของเคร่อื งจักรทีป่ อู งกันได้ ชว่ งอายกุ ารใชง้ านแบ่งได้ 3 ประการ คอื
1. การขดั ขอ้ งเบ้อื งต้น
2. การขดั ขอ้ งโดยบังเอญิ
3. การขดั ข้องจากการสึกหรอ
การวางแผนและกาหนดการซอ่ มบารุงเครื่องจักร
ส่งิ ท่ตี อ้ งปฏิบัตกิ ่อนการวางระบบการซ่อมบารุง
1. ต้องทาความเข้าใจระบบการทางานของเคร่อื งจกั รให้ลกึ ซง้ึ โดยเฉพาะในแง่การใช้งานของ เครื่องจักร
แตล่ ะเคร่อื ง
2. ตอ้ งทาความเข้าใจผลที่จะไดร้ ับจากการมรี ะบบซ่อมบารุงรักษาเคร่อื งจักรท่ดี พี อ
3. ต้องเข้าใจถึงมาตรการในการปูองกันการเสื่อมสภาพและการขัดข้องของเครื่องจักร โดยการนามา
ประยุกต์เขา้ กบั สถานท่เี ป็นจริงและความเหมาะสม
4. ตอ้ งเข้าใจและรถู้ ึงวธิ ีในการควบคุม
การพิจารณาตรวจสอบช้ินงานทจ่ี าเปน็
1. การพิจารณาชิ้นส่วนที่ใช้งานสาคัญ ๆ เพราะถ้าเป็นชิ้นส่วนที่สาคัญ เมื่อเสียแล้วจะทาให้งานหรือ
เครื่องจกั รต้องหยดุ ชะงัก
2. ของบางอย่างเราอาจจะมเี ครอื่ งมือหรอื อุปกรณ์ซงึ่ สามารถจะใชไ้ ดท้ นั ทเี มอ่ื จาเปน็ เครื่องมือประเภทนี้
เราไม่ควรตรวจประจา นอกเสยี จากว่าเครอื่ งจักรเสยี หายแลว้ เราตอ้ งเสยี ค่าใชจ้ ่ายเปน็ จานวนมาก
3. เราต้องพิจารณาวา่ คา่ ใชจ้ ่ายในการซ่อมบารงุ แบบปูองกันนน้ั สงู กวา่ ค่าใชจ้ ่ายในการที่เครื่องจักรต้องหยุด
ซอ่ มหรอื เปล่ียนช้นิ ส่วนหรอื ไม่ ถ้าหากสูงกว่าก็ไมค่ วรใช้การซอ่ มบารุงแบบปูองกัน
4. เราควรพจิ ารณาอายุการใชง้ านของเครือ่ งจักรนัน้
การใช้และการซ่อมบารงุ เครื่องจักรตามระยะเวลา
1. ชา่ งทุกคนกอ่ นลงมอื ปฏิบตั ิงานใช้เครือ่ งมอื เครื่องจกั ร ควรยดึ หลกั ปฏบิ ัติดงั นี้

- เตรยี มเคร่อื งมือประกอบเคร่อื งจักรอยา่ งถกู ตอ้ ง
- ดแู ล เชด็ ทาความสะอาดช้นิ สว่ นของเคร่ืองจกั รเสยี ก่อน
- หยอดนา้ มันหล่อลื่นหรือจาระบีตามตาแหน่งท่ีให้การหล่อลน่ื ทุกครั้ง
- ตรวจเช็คน้ามนั หล่อล่นื ในเกียร์ บล็อก หรอื นา้ มันหล่อเยน็ ใหถ้ ูกตอ้ ง
- ตรวจเชค็ ระบบไฟฟาู และเคร่ืองมอเตอรค์ วบคุมไฟฟูาทเ่ี ข้าเคร่ืองให้เรยี บร้อย
- ตรวจการทางานของเคร่อื งด้วยตวั เปล่ากอ่ นใชเ้ คร่ืองทางานจรงิ
- ควรจบั ช้นิ งานของเครอ่ื งดว้ ยตวั เปล่าก่อนใช้เครือ่ งทางานจรงิ

2. ชา่ งทุกคนก่อนเลกิ ปฏิบตั ิงานควรปฏบิ ตั ิต่อเคร่อื งดังน้ี
- ยกคัทเอาทต์ ัดระบบไฟเข้าเครอ่ื งกอ่ น
- เกบ็ อปุ กรณ์เครอื่ งมือที่ใช้กบั เคร่อื งจกั ร เชด็ ทาความสะอาดให้เรียบรอ้ ย
- ปัดกวาดเศษผงโลหะรอบ ๆ บริเวณพื้นท่ปี ฏบิ ัตงิ านและใกลเ้ คียง
- ทาความสะอาดเชด็ เครอื่ งจกั รใหเ้ รยี บรอ้ ยพรอ้ มหยดน้ามนั หล่อล่นื และจาระบีจดุ ตา่ ง ๆ
- คลุมผ้าคลุมเคร่อื งให้มดิ ชดิ เพอ่ื ปอู งกนั ฝุนละอองและอันตรายตา่ ง ๆ

3. การบารงุ รักษาช่วงระยะเวลาประจาทุก ๆ 7 วัน (สัปดาห์)
4. การบารุงรกั ษาชว่ งระยะเวลาประจาทุก 30 วัน (เดอื น)
5. การบารงุ รักษาช่วงระยะเวลาทุก ๆ 3 เดือน
6. การบารงุ รกั ษาชว่ งระยะเวลาทกุ 6 เดือน
7. การบารงุ รักษาช่วงระยะเวลาทุก ๆ 1 ปี
8. การบารงุ รกั ษาชว่ งระยะเวลาทุก ๆ 2 ปี

สาระการเรียนรู้

1. เทคนิคการซอ่ มบารงุ เครือ่ งจกั ร
2. สาเหตุของการทาใหเ้ คร่อื งจักรเสอ่ื มคุณภาพ
3. การวางแผนและกาหนดการซอ่ มบารุงเครอ่ื งจักร
4. การพิจารณาตรวจสอบช้นิ งานทจ่ี าเป็น
5. การใชแ้ ละการซอ่ มบารงุ เครือ่ งจกั รตามระยะเวลา

ผลการเรยี นร้ทู ค่ี าดหวงั

1. แสดงความรเู้ กี่ยวกับเทคนคิ การซอ่ มบารุงรกั ษาเครือ่ งจกั ร
2. ระบสุ าเหตทุ ่ที าให้เครือ่ งจักรเส่อื สภาพได้
3. จาแนกงานซ่อมบารงุ เครอื่ งจกั รกลได้
4. สรปุ การตรวจสอบช้นิ งานเพอ่ื การซ่อมบารุงได้
5. บอกหลักการซ่อมบารงุ รักษาเครื่องจักรตามระยะเวลาได้
6. บนั ทึกประวัติการซ่อมเครื่องจกั รกลได้

กิจกรรมการเรยี นการสอน

ข้ันนาเขา้ สบู่ ทเรียน
1. ครทู บทวนเนื้อหาในหนว่ ยที่ 9 รว่ มกบั นกั เรยี น
2. ครใู ห้นกั เรียนชว่ ยกันแสดงความคดิ เห็นเก่ียวกบั เร่อื ง การวางแผนการซ่อมบารงุ
3. ครูสรปุ เพอ่ื นาเขา้ สู่บทเรยี น
ขน้ั สอน
4. ครูอธิบายเกี่ยวกับเทคนิคการซ่อมบารุงรักษาเครื่องจักร โดยใช้สื่อ PowerPoint แล้วตั้งคาถามให้
นกั เรียนช่วยกันตอบ
5. ครใู ห้นักเรียนชว่ ยกันระบุสาเหตุทท่ี าใหเ้ ครือ่ งจกั รเสือ่ สภาพ แล้วครจู ึงสรุปอกี คร้ัง
6. ครใู หน้ กั เรยี นจาแนกงานซอ่ มบารุงเครอื่ งจกั รกล จากนน้ั ครอู ธิบายเพม่ิ เติม
7. ครูอธิบายสรุปเกีย่ วกบั การตรวจสอบชน้ิ งานเพือ่ การซ่อมบารุง แลว้ ให้นักเรยี นซกั ถาม
8. ครูอธบิ ายและยกตัวอย่างการซ่อมบารุงรักษาเครื่องจักรตามระยะเวลา จากนั้นให้นักเรียนฝึกการใช้
และการซอ่ มบารงุ รกั ษาเครอ่ื งจักรดว้ ยตนเอง
9. ครอู ธิบายและแสดงวิธีการบนั ทึกประวตั กิ ารซ่อมเครอื่ งจักรกล พร้อมนาตัวอย่างแบบบนั ทึกประวัติการ
ซ่อมเครื่องจักรกลมาให้นักเรียนดู แล้วให้นักเรียนซักถาม จากนั้นให้นักเรียนฝึกบันทึกประวัติการซ่อม
เคร่ืองจกั รกล ตามท่คี รกู าหนดให้
ขน้ั สรปุ และการประยกุ ต์
10. ครูและนักเรยี นรว่ มกันสรุปเนอื้ หาในบทเรียน และให้นักเรยี นมีส่วนร่วมในการแสดงความคดิ เหน็ โดยครู
ใชว้ ิธกี ารถาม – ตอบ
11. ครใู หน้ ักเรียนทาแบบทดสอบท้ายบท ตอนที่ 1 ตอนที่ 2 และตอนที่ 3
12. ครูให้นักเรียนปฏิบัติใบงานที่ 10.1 การใช้และการซอ่ มบารงุ รกั ษาเครือ่ งจกั รตามระยะเวลา
13. ครูใหน้ กั เรียนไปทบทวนเนื้อหาท้งั หมดเพอื่ เตรียมตัวสอบปลายภาค

ส่ือการเรียนการสอน

1. PowerPoint บทที่ 10 การวางแผนการซอ่ มบารุง
2. ตัวอย่างแบบบนั ทกึ ประวัติการซอ่ มเคร่ืองจกั รกล
3. แบบทดสอบท้ายบทท่ี 10

การวดั ผลและประเมินผล

วธิ วี ัดผล

1. ตรวจแบบทดสอบทา้ ยบท
2. ตรวจใบปฏบิ ัตงิ าน
3. การสงั เกตและประเมนิ พฤตกิ รรมดา้ นคุณธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์
เครอ่ื งมอื วดั ผล
1. แบบประเมนิ ผลการทาแบบทดสอบทา้ ยบท
2. แบบประเมินใบปฏิบัติงาน
3. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยครูและนักเรียนร่วมกัน
ประเมิน

เกณฑก์ ารประเมนิ ผล

1. แบบประเมนิ ผลการทาแบบทดสอบทา้ ยบท เกณฑ์ผา่ น 60% ขึน้ ไป
2. แบบประเมินใบปฏบิ ตั งิ าน เกณฑผ์ ่าน 70% ขน้ึ ไป
3. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึ้นอยู่กับการ
ประเมินตามสภาพจรงิ

บนั ทกึ หลังการสอน

ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรยี นรู้
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการเรียนของนักเรยี น
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชื่อ……………………………….
(…………………………………..)

ผู้สอน