หน่วยที่ 10 การใช้คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบภายใน

หน่วยที่ 10
การใช้คอมพวิ เตอร์เป็ นเคร่ืองมือ

ในการตรวจสอบภายใน

หน่วยที่ 10 การใชค้ อมพวิ เตอร์เป็นเคร่ืองมือในการตรวจสอบภายใน
สาระการเรียนรู้ (Chapter Objective)

10.1 ความหมายของการใชค้ อมพวิ เตอร์เป็นเคร่ืองมือในการตรวจสอบภายใน
10.2 การแบ่งประเภทของการใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปในการตรวจสอบภายใน
10.3 การใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบทว่ั ไป (Generalized Audit Software หรือ GAS)
10.4 ประโยชน์ของ GAS
10.5 ความสามารถในการทางานของ GAS
10.6 หนา้ ท่ีงานตรวจสอบภายในที่ GAS สามารถทาได้
10.7 ขอ้ จากดั ของ GAS
10.8 การปฏิบตั ิงานกบั GAS
10.9 การใชข้ อ้ มูลทดสอบ
10.10 เทคนิคอื่น ๆ

ผลการเรียนรู้ท่ีคาดหวงั (Learning Objective)
1. สามารถอธิบายความหมายของการใชค้ อมพวิ เตอร์เป็นเคร่ืองมือใน
การตรวจสอบได้
2. สามารถอธิบายถึง ประโยชน์ ความสามารถ หนา้ ที่ ขอ้ จากดั และการ
ปฏิบตั ิงานของ GAS ได้
3. สามารถอธิบายลกั ษณะการทางานของการใชข้ อ้ มูลทดสอบได้
4. สามารถยกตวั อยา่ งเทคนิคการตรวจสอบวิธีอื่น ๆ ได้

10.1 ความหมายของการใชค้ อมพวิ เตอร์เป็นเครื่องมือ
ในการตรวจสอบภายใน

การใช้คอมพิวเตอร์เป็ นเคร่ื องมือในการตรวจสอบภายใน
หมายถึง การนาเทคโนโลยีทางคอมพิวเตอร์ เช่น ฮาร์ดแวร์ ซอฟตแ์ วร์
และระบบการจัดการฐานข้อมูลมาช่วยในการตรวจสอบภายใน
โปรแกรมสาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบภายใน เช่น โปรแกรม
สาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบทว่ั ไป และการใชข้ อ้ มูลทดสอบ

10.2 การใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปในการตรวจสอบภายในแบ่งไดเ้ ป็น 3
ประเภท คือ

1) การใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบทวั่ ไป
(Generalized Audit Software หรือ GAS)

2) การใชข้ อ้ มูลทดสอบ
3) ซอฟตแ์ วร์อื่น ๆ

10.3 การใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบทวั่ ไป
(Generalized Audit Software หรือ GAS)

โปรแกรมสาเร็จรูปสาหรับการตรวจสอบท่ัวไป (Generalized Audit
Software หรือ GAS) เป็นโปรแกรมสาเร็จรูปท่ีพฒั นาข้ึนเพอ่ื ใชใ้ นการตรวจสอบ
ทวั่ ไป เช่น การทดสอบการคานวณ การสุ่มตวั อย่าง และการจดั พิมพค์ ายืนยนั
ยอดคงเหลือ ช่วยใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในสามารถเขา้ ถึงและจดั การกบั ขอ้ มูลต่าง ๆ
ได้ แมข้ อ้ มูลจะเก็บอย่ใู นแฟ้มขอ้ มูลหลายๆ แฟ้มท่ีมีโครงสร้างต่าง ๆ กนั โดย
ผใู้ ชไ้ ม่ตอ้ งเขียนโปรแกรมส่ังงานเอง อยา่ งไรก็ตามขอ้ มูลท่ีจะสามารถนามาใช้
ได้น้ันจะตอ้ งเป็ นขอ้ มูลท่ีจดั เก็บอยู่ในสื่อสาหรับเก็บขอ้ มูลทางคอมพิวเตอร์
เท่าน้นั

10.4 ประโยชน์ของ GAS

1) ช่วยประหยดั เวลาที่ใช้ในการเขียนโปรแกรมเพ่ือการ
ตรวจสอบระบบ

2) ในกรณี ที่มีการเปลี่ยนแปลงวัตถุประสงค์ใน การ
ตรวจสอบภายใน กส็ ามารถทาไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว

3) ผตู้ รวจสอบภายในบางคนไม่ค่อยมีความชานาญในเรื่อง
การเขียนโปรแกรมกส็ ามารถใช้ GAS ได้

10.5 ความสามารถในการทางานของ GAS

1) การเขา้ ถึงแฟ้มขอ้ มูล
2) การจดั เรียงขอ้ มูลใหม่
3) การเลือกรายการ
4) การคานวณทางสถิติ
5) การคานวณทางคณิตศาสตร์
6) การแบ่งขอ้ มูลเป็นลาดบั ข้นั และการวิเคราะห์ความถี่
7) การสร้างแฟ้มขอ้ มูลใหม่ และปรับใหเ้ ป็นปัจจุบนั
8) การจดั ทารายงาน

10.6 หนา้ ที่งานตรวจสอบภายในท่ี GAS สามารถทาได้

1) การตรวจสอบคุณภาพของขอ้ มูล
2) การตรวจสอบคุณภาพของระบบประมวลผล
3) การตรวจสอบความมีอยจู่ ริงของสินทรัพย์
4) การวเิ คราะห์เปรียบเทียบ

10.7 ขอ้ จากดั ของ GAS

1) ใช้ GAS ตรวจสอบไดเ้ ฉพาะหลงั จากท่ีเกิดรายการแลว้ เท่าน้นั
2) ใช้ GAS ตรวจสอบเฉพาะ ตรรกศาสตร์ (Logic) ที่ไม่สลบั
ซบั ซอ้ นมากนกั
3) GAS ไม่สามารถบอกแนวโนม้ ท่ีระบบอาจมีขอ้ ผดิ พลาดได้
4) GAS จาเป็ นตอ้ งใชข้ อ้ มูลจากระบบภายใตข้ อ้ สมมติฐานว่าขอ้ มูล
ที่ไดม้ ามีความครบถว้ นและสมบูรณ์

10.8 การปฏิบตั ิงานกบั GAS

1) การกาหนดวตั ถุประสงคใ์ นการตรวจสอบภายใน
2) พิจารณาวา่ ตอ้ งการขอ้ มูลอะไรบา้ งในการตรวจสอบภายใน
3) ประสานงานขอ้ มูล
4) นาขอ้ มูลเขา้ สู่คอมพิวเตอร์ของผตู้ รวจสอบภายใน
5) ตรวจสอบความครบถว้ นและความถกู ตอ้ งของขอ้ มูล
6) เร่ิมทาการทดสอบ
7) จดั ทารายงานและสรุปผล

10.9 การใชข้ อ้ มูลทดสอบ

การใช้ขอ้ มูลทดสอบ คือ การท่ีผูต้ รวจสอบภายในใช้ขอ้ มูล
รายการที่เป็ นตัวอย่างชุดหน่ึงที่ผูต้ รวจสอบภายในจัดทาข้ึนมาเพื่อทดสอบ
โปรแกรมที่ใชง้ านอยู่ว่ามีการประมวลผลถูกตอ้ งและมีจุดควบคุมต่าง ๆ ตามที่
ไดร้ ะบุไวห้ รือไม่ ขอ้ มูลทดสอบอาจมีการนาเขา้ สู่ระบบโดยมีการจดั ให้อยู่ใน
รูปแบบแฟ้มขอ้ มูลท่ีคอมพิวเตอร์สามารถอ่านได้ หรือจดั ทาเป็ นเอกสารขอ้ มูล
นาเขา้ ซ่ึงตอ้ งมีการบนั ทึกขอ้ มูลตามเอกสารน้ันเขา้ สู่ระบบอีกคร้ังหน่ึง เทคนิค
การใชข้ อ้ มูลทดสอบน้ีช่วยใหผ้ ตู้ รวจสอบภายในสามารถประเมินจุดควบคุมของ
ระบบและกระบวนการทางานของระบบได้

การใช้ขอ้ มูลทดสอบมี 2 ประเภทที่สาคญั คือ การใช้ข้อมูล
ทดสอบแบบเทสทด์ าตา้ (Test Data) และการใชข้ อ้ มูลทดสอบแบบอินทีเกรเต็ด
เทสทฟ์ าซิลิต้ี (Integrated Test Facility หรือ ITF)

การใชข้ อ้ มูลทดสอบแบบเทสทด์ าตา้ (Test Data)
การใชข้ อ้ มูลทดสอบแบบเทสทด์ าตา้ (Test Data) เป็นวิธีที่ออกแบบ

ข้ึนมาเพือ่ ใชก้ บั การประมวลผลแบบกลุ่ม (Batch processing) ข้นั ตอนในการ
ทางานมีดงั ต่อไปน้ี

1) สอบทานเอกสารประกอบระบบ เพื่อดูวา่ มีจุดควบคุมอะไรบา้ ง
2) สร้างขอ้ มูลทดสอบท้งั ถูกและผดิ หรือรายการจาลองข้ึนมา เพอ่ื ใชใ้ นการทดสอบ
3) บนั ทึกรายการเหลา่ น้นั ลงในกระดาษทาการ พร้อมท้งั คานวณผลการประมวลผลที่
คาดวา่ จะไดร้ ับดว้ ยมือลงในกระดาษทาการ
4) ทาการประมวลผลโดยใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอร์ของผตู้ รวจสอบภายในคานวณ
5) นาผลท่ีไดจ้ ากขอ้ 3) และขอ้ 4) มาเปรียบเทียบเพอื่ หาขอ้ สรุปที่ไดจ้ ากการทดสอบ

การใชข้ อ้ มูลทดสอบแบบอินทีเกรเตด็ เทสทฟ์ าซิลิต้ี (Integrated
Test Facility หรือ ITF)

อินทีเกรเตด็ เทสทฟ์ าซิลิต้ี (Integrated Test Facility หรือ ITF)
เป็นเทคนิคที่ผตู้ รวจสอบภายในจะตอ้ งสร้างแบบจาลองข้ึนมาแลว้
นาไปประมวลผลร่วมกบั ขอ้ มูลจริงของระบบงานท่ีใชอ้ ยู่ หลงั จากการ
ประมวลผลแลว้ จะนาผลลพั ธ์ท่ีไดม้ าวิเคราะห์วตั ถปุ ระสงคข์ องการใช้
ITF คือการตรวจสอบการควบคุมภายในท้งั ดา้ นการนาเขา้ ขอ้ มูล การ
ประมวลผล และการรายงานผลลพั ธ์ ขอ้ มูลจาลองที่ใชน้ ้ีควรมีการใช้
รหสั พิเศษ เพอื่ เป็นการง่ายต่อการลบขอ้ มูลจาลองออกหลงั จากเสร็จสิ้น
การทดสอบ

10.10 เทคนิคอ่ืน ๆ

เทคนิคอื่น ๆ มีหลายอยา่ ง ในที่น้ีจะแบ่งออกเป็น 6 ประเภทดว้ ยกนั คือ
1) การใชโ้ ปรแกรมอรรถประโยชน์ เป็นซอฟแวร์ที่ทางานไดห้ ลาย

อยา่ งมีจานวนผใู้ ชง้ านมาก เช่น โปรแกรมสาหรับก๊อปป้ี โปรแกรมใชส้ าหรับ
เรียงขอ้ มูลการดึงขอ้ มูล เป็นตน้

2) การใชโ้ ปรแกรมที่เขียนข้ึนมาโดยเฉพาะกบั งานตรวจสอบภายใน
เป็นโปรแกรมท่ีจดั ทาข้ึนมาโดยเฉพาะสาหรับแต่ละธุรกิจ เช่น เขียนข้ึนมาเพื่อ
ตรวจสอบภายในของบริษทั ที่ทาธุรกิจเก่ียวกบั การประกนั ภยั หรือประกอบ
ธุรกิจธนาคาร เป็นตน้

3) การใชภ้ าษาระดบั สูง ใชใ้ นการโอนยา้ ยขอ้ มูล การรวบรวมขอ้ มูล
เป็ นตน้

4) การตรวจสอบโปรแกรม เป็นโปรแกรมที่ผตู้ รวจสอบภายใน
นามาใชเ้ พือ่ ตรวจสอบความสมบูรณ์และประสิทธิภาพของโปรแกรมที่องคก์ ร
ใชง้ านอยใู่ นปัจจุบนั

5) การใชโ้ ปรแกรมที่พฒั นาข้ึนเพ่อื ช่วยในการทางาน เช่น เวิร์ด
โปรเซสซิ่ง (Word processing ) การสุ่มตวั อยา่ ง การวิเคราะห์กราฟิ ก เป็นตน้

6) ระบบผเู้ ช่ียวชาญ เป็นโปรแกรมท่ีบรรจุความรู้ของผเู้ ชี่ยวชาญเฉพาะ
ดา้ นท่ีมีการเกบ็ รวบรวมไว้ เพอื่ ใหส้ ามารถนาความรู้เหล่าน้ีออกมาใชไ้ ดเ้ มื่อเกิด
ปัญหาหรือคาถามในดา้ นน้นั ๆ

กิจกรรมเสนอแนะ
ให้นักศึกษาช่วยกันยกตัวอย่างของข้อดี

และข้อเสียของการใช้โปรแกรมสาเร็จรู ปในการ
ตรวจสอบภายใน กรณีที่ยกตวั อย่างเก่ียวกบั ขอ้ เสียให้
บอกขอ้ เสนอแนะดว้ ย

ใบงาน 10 การใชค้ อมพวิ เตอร์เป็นเคร่ืองมือในการ
ตรวจสอบภายในกิจกรรมการเรียนรู้

1. ใหน้ กั ศึกษาแบ่งกลุ่ม ๆ ละ 5-7 คน
2. คน้ ควา้ เกี่ยวกบั โปรแกรมสาเร็จรูปท่ีใชใ้ นการตรวจสอบ
ภายใน
3. นาเสนอผลงานที่ไดจ้ ากการคน้ ควา้
4. ใหน้ กั ศึกษากลุ่มอ่ืน ๆ ประเมินผลตามแบบประเมิน

ตอนที่ 2 จงทาเคร่ืองหมาย (√) ลงหนา้ ขอ้ ที่ถูกตอ้ ง

1. ความสามารถของ GAS ขอ้ ใด ไม่ ถูกตอ้ ง
ก. ไม่สามารถสร้างแฟ้มขอ้ มูลใหม่ได้
ข. ประมวลผลขอ้ มูลแบบไม่ซ้าซอ้ น
ค. หาเอกสารสาคญั ท่ีขาดหายไปได้
ง. สุ่มหารายการท่ีมีมูลค่าตามที่กาหนดได้

2. ขอ้ ใด ไม่ ถูกตอ้ ง
ก. GAS มีขอ้ จากดั คือสามารถตรวจสอบไดเ้ ฉพาะที่เกิดรายการแลว้ เท่าน้นั
ข. GAS ตรวจสอบตรรกศาสตร์ (Logic) ที่สลบั ซบั ซอ้ นได้
ค. GAS มีขอ้ จากดั คือ ไม่สามารถบอกแนวโนม้ ท่ีระบบอาจมีขอ้ ผดิ พลาดได้
ง. GAS มีขอ้ จากดั คือ ขอ้ มูลท่ีไดม้ าจะตอ้ งมีความครบถว้ นและสมบูรณ์

3. ขอ้ ใด ไม่ใช่ Test Data
ก. ทดสอบโปรแกรมระบบงานของลูกคา้ บนเคร่ืองคอมพิวเตอร์ของผู้

ตรวจสอบภายใน
ข. สร้างขอ้ มูลทดสอบลงบนกระดาษทาการของผตู้ รวจสอบภายใน
ค. สร้างขอ้ มูลทดสอบในระบบงานของลูกคา้
ง. สร้างขอ้ มูลทดสอบท้งั ถูกและผดิ

4. GAS ไม่สามารถทาอะไรได้
ก. การตรวจสอบการบนั ทึกขอ้ มูลซ้า
ข. การรวมยอดรายการ
ค. การเลือกสุ่มรายการท่ีผิดปกติ
ง. การตรวจสอบแนวโนม้ ของความผิดพลาด

5. เก่ียวกบั โปรแกรม ITF ขอ้ ใด ไม่ ถูกตอ้ ง

ก. ไม่ทาใหม้ นั่ ใจวา่ โปรแกรมท่ีทดสอบเป็นโปรแกรมท่ีลูกคา้ ใชจ้ ริง
ข. ทาใหม้ นั่ ใจวา่ โปรแกรมท่ีทดสอบเป็นโปรแกรมท่ีลูกคา้ ใชจ้ ริง
ค. ขอ้ มูลจาลองควรใชร้ หสั พเิ ศษ เพ่อื เป็นการง่ายตอ่ การลบ
ง. ขอ้ มูลจาลองสามารถประมวลผลร่วมกบั ขอ้ มูลจริงได้
6. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ประโยชนจ์ ากการใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปในการตรวจสอบ
ก. การทดสอบความถูกตอ้ ง สามารถทาไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว
ข. สามารถวเิ คราะห์ความผดิ พลาดที่อาจเกิดข้ึนในอนาคตได้
ค. การคน้ หาขอ้ มูลทาไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว
ง. สามารถคานวณทางสถิติได้

7. ระบบ ITF ที่ถูกตอ้ งคือ

ก. มีการทดสอบขอ้ มูลทดสอบในเครื่องของลูกคา้
ข. มีการทดสอบขอ้ มูลทดสอบในเครื่องของผตู้ รวจสอบภายใน
ค. มีการทดสอบขอ้ มูลทดสอบในเครื่องของโปรแกรมเมอร์
ง. มีการทดสอบขอ้ มูลทดสอบในเครื่องของผพู้ ฒั นาระบบงาน
8. โปรแกรมที่นามาเพอื่ ใชใ้ นการตรวจสอบ เช่น การดึงขอ้ มูล การเรียงรหสั
ขอ้ มูล การเขา้ ถึงขอ้ มูล ไดแ้ ก่
ก. โปรแกรมประยกุ ต์
ข. โปรแกรมอรรถประโยชน์
ค. ระบบผเู้ ช่ียวชาญ
ง. ขอ้ มูลทดสอบ

9. โปรแกรมการตรวจสอบท่ีใชใ้ นการตรวจสอบความถูกตอ้ งในการปฏิบตั ิงาน
คือขอ้ ใด

ก. Test Data
ข. GAS
ค. ITF
ง. ถูกทุกขอ้
10. GAS ไม่สามารถทางานไดใ้ นเร่ืองใด
ก. ยนื ยนั ลูกหน้ี
ข. ติดตามการประมวลผล
ค. จดั เรียงขอ้ มูลใหม่
ง. การเลือกรายการ

ตอนท่ี 3 จงตอบคาถามต่อไปน้ีใหไ้ ดใ้ จความท่ีสมบูรณ์
1. ขอ้ จากดั ของ GAS ไดแ้ ก่อะไรบา้ ง
2. จงอธิบายการทางานของ ITF
3. ประโยชนข์ อง GAS มีอะไรบา้ ง
4. ข้นั ตอนในการทางานของ Test Data มีอะไรบา้ ง
5. หนา้ ท่ีงานตรวจสอบท่ี GAS ทาไดม้ ีอะไรบา้ ง