เรื่อง ผลิตภัณฑ์ร่วม ผลิตภัณฑ์พลอยได้

ผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ่ วม ผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได้ หน ่ วยท ี ่ 5

ความหมายของผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั 01 และผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ว ่ ม ผล ิ ตภณ ั ฑ ์ หลก ั (Main Product) หมายถึง ผลิตภัณฑ์ที่กิจการตั้งใจและต้องการให้เป็น สินค้าหลักในการจ าหน่าย มีการผลิตจ านวนมากและก าหนดราคาขายสูงกว่าผลิตภัณฑ์ชนิด อื่นๆ ที่ผลิตออกมาจากกระบวนการผลิตเดียวกัน ผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ่ วม (Joint Product) หมายถ่ง ลักษณะของกระบวนการผลิตที่ท าให้เกิดผล ผลิตมากกว่า 1 ชนิด โดยเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากกระบวนการผลิตเดียวกัน ใช้วัตถุดิบ ทางตรง ค้าแรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตร่วมกัน

02 ความหมายของต ้ นท ุ นรว ่ ม และต้นทุนหลังจุดแยก

ต ้ นท ุ นร ่ วม (Joint Cost) หมายถึง ต้นทุนการผลิตทั้งหมดที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิต ประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิต ตั้งแต่เริ่มต้น จนถึงจุดแยกออก (Split-off Point) จะได้ผลิตภัณฑ์มากกว่า 1 ชนิด ต้นทุนหลังจุดแยกออก (Separable Costs) หมายถึง ต้นทุนทั้งหมดที่เกิดขึ้นจากการ น าเอา ผลิตภัณฑ์ประเภทใดประเภทหนึ่งไปผลิตต่อจนเสร็จเป็นสินค้าส าเร็จรูปพร้อมที่จะขาย ได้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ต้นทุนผลิตเพิ่มเติม

03 ว ิ ธ ี การปั นส ่ วนต ้ นท ุ นรว ่ ม

1. ว ิ ธ ี จา นวนหน ่ วยของผล ิ ตภณ ั ฑ ์(Physical Units Method)

ตว ั อย ่ าง บร ิ ษท ั ปั นปั นการผล ิ ต จา กด ั ม ีส ิ นค ้ าร ่ วม 3 ชน ิ ด ค ื อ ส ิ นค ้ า A ส ิ นค ้ า B และส ิ นค ้ า C โดยมีต้นทุน การผล ิ ตทง ั ้ ส ิ ้ น 63,000 บาท ม ี รายละเอ ี ยดเก ี่ยวกบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑด ์ ง ั น ี ้ การปั นส ่ วนต ้ นทน ุ ร ่ วมว ิ ธ ี จา นวนหน ่ วยของผล ิ ตภณ ั ฑ ์

งบกา ไรขาดทน ุ บางส ่ วนจากการขายผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ่ วม ดงนี้ ั

2. ว ิ ธ ี มล ู ค ่ าตลาดหร ื อมล ู ค ่ าขายสม ั พท ั ธ ์(Market Value or Relative Sales Value) ว ิ ธ ี มล ู ค่าขาย ณ จด ุ แยกออก (Sales Value at Split-of Method) ว ิ ธ ี มล ู ค่าขายสท ุ ธ ิ ณ จด ุ แยกออก(Estimated Net Realizable Value Method)

ตว ั อย ่ าง ว ิ ธ ี มล ู ค ่ าขาย ณ จด ุ แยกออก (Sales Value at Split-of Method) บริษัท ปกป้องการผลิต จ ากัด ผลิตสินค้าได้ 2 ชนิดจากกระบวนการผลิตเดียวกัน บริษัท 2 ขายสินค้า ทั้งหมดเมื่อผ่านจุดแยก ต้นทุนที่เกิดขึ้นมีดังนี้ วัตถุดิบทางตรง 57,000 บาท ค่าแรงงานทางตรง 93,810 บาท และค่าใช้จ่ายการผลิต 40,440 บาท รายละเอียดมีดังนี้

การปั นส ่ วนต ้ นทน ุ ร ่ วมว ิ ธ ี มล ู ค ่ าขาย ณ จด ุ แยกออก

04 การบน ั ท ึ กบญ ั ชี เก ี ่ ยวกบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ว ่ ม

การบน ั ท ึ กบญ ั ชี เก ี ่ ยวกบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑร ์่ วม

05 ความหมายของผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้ ผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้ (By Product) หมายถ ึ ง ผล ิ ตภณ ั ฑท ์ ี่เก ิ ดข ึ น ้ จากการผล ิ ตโดยการบง ั เอ ิ ญ เนื่องมาจาก กระบวนการผล ิ ตของผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั โดยปกต ิ จะม ีปร ิ มาณน ้ อยและม ู ลค ่ าของผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได้ จะต ่า กว ่ าผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั มาก

06 การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับ ผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้

1. ไม ่ แบ ่ งสน ั ปั นส ่ วนต ้ นทน ุ ร ่ วมให ้ กบ ั ผล ิ ตภณฑ์พลอยได้ ั กรณ ี ผล ิ ตภณัฑพ ์ ลอยได ้ ขายได ้ ทนัท ี ณ จด ุ แยกออก กรณ ี ท ี่ไม ่ แบ ่ งสน ั ปั นส ่ วนต ้ นท ุ นร ่ วมให ้ กบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑ ์ พลอยได ้ ต ้ นท ุ นร ่ วมท ี่เก ิ ดข ึ ้ นในกระบวนการผล ิ ต จะ แบ ่ งสน ั ปั นส ่ วนเฉพาะผล ิ ตภณ ั ฑ ์ ร ่ วมเท ่ าน ั น ้ จะไม ่ ม ี การค ิ ดต ้ นทน ุ ผล ิ ตร ่ วมให ้ กบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได้

การบน ั ท ึ กบญ ั ชี เก ี่ยวกบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้ ขายได ้ ทน ั ท ี ณ จด ุ แยกออก

2. แบ ่ งสน ั ปั นส ่ วนต ้ นทน ุ ร ่ วมให ้ เป็ นต ้ นทน ุ ของผล ิ ตภณ ั ฑ์พลอยได้ วิธีนี้ผลิตภัณฑ์พลอยได้จะมีการค านวณต้นทุนผลิตร่วมที่เกิดขึ้นเข้าเป็นต้นทุนของผลิตภัณฑ์ โดยใช้วิธี มูลค่าราคาตลาด หรือวิธีมูลค่าต้นทุนย้อนกลับ (Market Value Reversal Cost Method) ซึ่งใช้วิธีการ ประมาณมูลค่าขายของผลิตภัณฑ์พลอยได้ แสดงตามสูตรได้ดังนี้

ตว ั อย ่ าง สมม ุ ต ิ ผล ิ ตภณัฑ ์ พลอยได ้ ม ี จา นวน 225 หน่วย ก ิ จการน าไปผล ิ ตต่อ โดยจ่ายต ้ นท ุ นผล ิ ต 8 เพ ิ่ม 500 บาท ปร ิ มาณราคาขายต่อหน่วยผล ิ ตภณัฑ ์ พลอยได ้ 10 บาท ค่าใช ้ จ่ายในการขาย 125 บาท ปร ิ มาณก าไรท ี่ ต้องการ 20% ของราคาขาย บร ิ ษทัม ี ต ้ นท ุ นผล ิ ตร่วม 18,000 บาท การคา นวณต ้ นท ุ นผล ิ ตร่วมให ้ ผล ิ ตภณัฑ ์ พลอยได ้ ตามว ิ ธ ี ต ้ นทน ุ ย ้ อนกลบัดงัน ี ้

สรุป ผล ิ ตภ ั ณฑ ์ หล ั ก หมายถ ึ ง ผล ิ ตภ ั ณฑ ์ ท ี่ก ิ จการต ั ง ้ใจและต ้ องการให ้ เป็ นส ิ นค ้ าหล ักในการ จา หน ่ าย ม ี การผล ิ ตจา นวนมากและกา หนดราคาขายส ู งกว ่ าผล ิ ตภณ ั ฑ ์ชน ิ ดอ ื่น ๆ ท ี่ผล ิ ตออกมา จาก กระบวนการผล ิ ตเด ี ยว ผล ิ ตภณ ั ฑร ์ ่ วม หมายถ ึ ง ลก ั ษณะของกระบวนการผล ิ ตท ี่ทา ให ้ เก ิ ดผลผล ิ ตมากกว ่ า 1 ชน ิ ด โดย เป็ นผล ิ ตภณ ั ฑท ์ ี่ได ้ จากกระบวนการผล ิ ตเด ี ยวกน ั ใช ้ วต ั ถด ุ ิ บทางตรง ค ่ าแรงงานทางตรง และค ่ าใช ้ จ ่ าย การผล ิ ตร ่ วมกน ั ต ้ นท ุ นร ่ วม หมายถ ึ ง ต ้ นท ุ นการผล ิ ตท ั ง ้ หมดท ี่เก ิ ดข ึ ้ นในกระบวนการผล ิ ต ประกอบด ้ วย วต ั ถด ุ ิ บทางตรง ค ่ าแรงงานทางตรง และค ่ าใช ้ จ ่ ายการผล ิ ต ตง ั ้ แต ่ เร ิ่มต ้ นจนถ ึ งจ ุ ดแยกออก (Split-off Point) จะได ้ ผล ิ ตภณ ั ฑม ์ ากกว ่ า 1 ชน ิ ด

ต้นทุนหลังจุดแยกออก หมายถ ึ ง ต ้ นท ุ นท ั ง ้ หมดท ี่เก ิ ดข ึ ้ นจากการน าเอาผล ิ ตภณ ั ฑ ์ประเภทใด ประเภทหน ึ่งไปผล ิ ตต ่ อจนเสรจ ็ เป็ นส ิ นค ้ าสา เรจ ็ ร ู ปพร ้ อมท ี่จะขายได ้ เร ี ยกอ ี กอย ่ างหน ึ่งว ่ า ต ้ นท ุ น ผล ิ ต เพ ิ่มเต ิ ม ต ้ นทน ุ หลง ั จด ุ แยกออกจะเท ่ ากบ ั ต ้ นทน ุ ทง ั ้ หมดท ี่เก ิ ดข ึ น ้ หลง ั จด ุ แยกออกจนกระทง ั่ผล ิ ตเสรจ ็ ว ิ ธ ี การปั นส ่ วนต ้ นท ุ นร ่ วม ท ี่น ิ ยมม ี2 ว ิ ธ ี ค ื อ ว ิ ธ ี จา นวนหน ่ วยของผล ิ ตภณ ั ฑ ์ และว ิ ธ ี ม ู ลค ่ า ตลาด หรอ ื มล ู ค ่ าขายสม ั พท ั ธ ์ ผล ิ ตภ ั ณฑ ์ พลอยได ้ หมายถ ึ ง ผล ิ ตภ ั ณฑ ์ ท ี่เก ิ ดข ึ ้ นจากการผล ิ ตโดยการบง ั เอ ิ ญเน ื่องมาจาก กระบวนการผล ิ ตของผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั โดยปกต ิ จะม ีปร ิ มาณน ้ อยและม ู ลค ่ าของผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้ จะต ่ากว ่ า ผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั มาก การคา นวณต ้ นท ุ นผล ิ ตภณ ั ฑ ์ พลอยได ้ และการบน ั ท ึ กบญ ั ชี เก ี่ยวกบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑ ์ พลอยได้ มี 2 กรณี ค ื อ ไม ่ แบ ่ งสน ั ต ้ นท ุ นร ่ วมให ้ กบ ั ผล ิ ตภณ ั ฑ ์ พลอยได ้ และแบ ่ งสน ั ต ้ นท ุ นร ่ วมให ้ เป็ นต ้ นท ุ น ของผล ิ ตภณ ั ฑ ์ พลอยได้ การคา นวณหามล ู ค ่ าขายสท ุ ธ ิ ของผล ิ ตภณ ั ฑพ ์ ลอยได ้ และบน ั ท ึ กไว ้ในงบกา ไรขาดท ุ น ได้3 รูปแบบ ดังนี้ 1) แสดงเป็ นรายได้จากการขาย 2) แสดงเป็ นรายได้อื่น ๆ และ 3) แสดงเป็ น รายการหักจากต้นทุนขาย ของผล ิ ตภณ ั ฑห ์ ลก ั