หน่วยที ่ 1 ความเข้าใจและการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล
ปัจจุบัน คุณครอบครองสิ่งต่างๆเหล่านี้บ้างไหม สมาร์ทโฟน Tablet แล้ปท้อป คอมพิวเตอร์ แค่คุณมีเพียงหนึ่งในนี ้ก็ถือ ว่าคุณเป็นคนแห่งยุคดิจิทัล
คุณรู้จักหรือได้ใช้ Application เหล่านี้บ้างหรือไม่ LINE Facebook Uber Grab Google Instagram Whatsapp ถ้าคุณใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เหล่านี ้มาบ้างแล้ว ก็แปลว่าคุณ ก็มีทักษะการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ขั้นหนึ่งแล้ว
ท าไมยุคนี ้ คนต้องมี Digital Literacy คุณมีทักษะ ความรู้ ความเข้าใจ และมีความสามารถที่จะใช้งาน เทคโนโลยีดิจิทัลที่เพียงพอและคุ้มค่าการลงทุนเทคโนโลยีเหล่านี้หรือ ยัง? คุณพอใช้เทคโนโลยีเหล่านี้ได้ หรือคุณใช้ได้ดีทีเดียว? จะดีกว่าไหมถ้าคุณสามารถใช้อุปกรณ์เครื่องไม้เครื่องมือเทคโนโลยี ดิจิทัลได้อย่างเต็มศักยภาพ
เนื ้อหาสาระ ความหมาย Digital literacy ทักษะความเข้าใจและการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ทักษะที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับการรู้ดิจิทัล ท าไมต้องพัฒนาทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ประโยชน์ของการพัฒนา Digital literacy ส าหรับบุคคล ประโยชน์ของการพัฒนา Digital literacy ส าหรับองค์กร ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
Digital literacy คืออะไร Digital literacy คือ ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล หรือ Digital literacy หมายถึง ทักษะในการน าเครื่องมือ อุปกรณ์ และ เทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอยู่ในปัจจุบัน อาทิ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร์ และสื่อออนไลน์ มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ในการ สื่อสาร การปฏิบัติงาน และการท างานร่วมกัน หรือใช้เพื่อพัฒนากระบวนการ ท างาน หรือระบบงานในองค์กรให้มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล การใช้ (Use) เข้าใจ (Understand) การสร้าง (create) เข้าถึง (Access) เทคโนโลยีดิจิทัล ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล การใช้ (Use) หมายถึง ความคล่องแคล่วทางเทคนิคที่จ าเป็นในการ ใช้คอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ต ทักษะและความสามารถที่เกี่ยวข้องกับค าว่า “ใช้” ครอบคลุมตั้งแต่เทคนิคขั้นพื้นฐาน คือ การใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เช่น โปรแกรมประมวลผลค า (Word processor) เว็บเบราว์เซอร์(Web browser) อีเมล และเครื่องมือสื่อสารอื่นๆ สู่เทคนิคขั้นสูงขึ้นส าหรับการ เข้าถึงและการใช้ความรู้ เช่น โปรแกรมที่ช่วยในการสืบค้นข้อมูล หรือ เสิร์ชเอนจิน (Search engine) และฐานข้อมูลออนไลน์ รวมถึงเทคโนโลยี อุบัติใหม่ เช่น Cloud computing
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล การเข้าใจ (Understand) คือชุดของทักษะที่จะช่วยผู้เรียนเข้าใจ บริบทและประเมินสื่อดิจิทัล เพื่อให้สามารถตัดสินใจเกี่ยวกับอะไรที่ท าและ พบบนโลกออนไลน์ จัดว่าเป็นทักษะที่ส าคัญและที่จ าเป็นที่จะต้องเริ่มสอน เด็กให้เร็วที่สุดเท่าที่พวกเค้าเข้าสู่โลกออนไลน์ เข้าใจยังรวมถึงการตระหนักว่า เทคโนโลยีเครือข่ายมีผลกระทบต่อพฤติกรรมและมุมมองของผู้เรียนอย่างไร มีผลกระทบต่อความเชื่อและความรู้สึกเกี่ยวกับโลกรอบตัวผู้เรียนอย่างไร เข้าใจยังช่วยเตรียมผู้เรียนส าหรับเศรษฐกิจฐานความรู้ที่ผู้เรียนพัฒนาทักษะ การจัดการสารสนเทศเพื่อค้นหา ประเมิน และใช้สารสนเทศอย่างมี ประสิทธิภาพเพื่อติดต่อสื่อสาร ประสานงานร่วมมือ และแก้ไขปัญหา
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล การสร้าง (Create) คือ ความสามารถในการผลิตเนื้อหาและการ สื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพผ่านเครื่องมือสื่อดิจิทัลที่หลากหลาย การสร้าง ด้วยสื่อดิจิทัลเป็นมากกว่าแค่การรู้วิธีการใช้โปรแกรมประมวลผลค าหรือการ เขียนอีเมล แต่มันยังรวมความสามารถในการดัดแปลงสิ่งที่ผู้เรียนสร้างส าหรับ บริบทและผู้ชมที่แตกต่างและหลากหลาย ความสามารถในการสร้างและ สื่อสารด้วยการใช้ Rich media เช่น ภาพ วิดีโอ และเสียง ตลอดจน ความสามารถในการมีส่วนร่วมกับ Web 2.0 อย่างมีประสิทธิภาพและ รับผิดชอบ เช่น Blog การแชร์ภาพและวิดีโอ และ Social media รูปแบบ อื่นๆ
กิจกรรม 1. ให้นักศึกษาจับกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน 2. อภิปรายในประเด็นต่อไปนี้ เทคโนโลยีดิจิทัลที่มีการใช้งานในปัจจุบันมีอะไรบ้าง การมีทักษะการใช้ดิจิทัล มีประโยชน์กับบุคคลเหล่านี้อย่างไร (1. ผู้สอน 2. ผู้เรียน 3. การท างาน 4. การใช้ชีวิต 5. นายจ้าง 6. เศรษฐกิจ 7. สังคม )พร้อมยกตัวอย่างประกอบ 3. สรุปข้อมูลที่ได้จากการอภิปรายในกลุ่ม ตอบค าถามในระบบ Google classroom วิชา การเข้าใจดิจิทัล
ทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล 9 ด้าน
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล”
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” การรู้สื่อ (Media Literacy) การรู้สื่อ สะท้อนความสามารถของผู้เรียนเกี่ยวกับการเข้าถึง การ วิเคราะห์ และการผลิตสื่อผ่านความเข้าใจและการตระหนักเกี่ยวกับ 1.ศิลปะ ความหมาย และการส่งข้อความในรูปแบบต่างๆ 2.ผลกระทบและอิทธิพลของสื่อมวลชนและวัฒนธรรมที่เป็นที่นิยม 3. สื่อข้อความถูกสร้างขึ้นอย่างไรและท าไมถึงถูกผลิตขึ้น 4.สื่อสามารถใช้ในการสื่อสารความคิดของเราเองได้อย่างมี ประสิทธิภาพได้อย่างไร
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” การรู้เทคโนโลยี (Technology literacy) ความช านาญในเทคโนโลยี ส่วนใหญ่มักจะเกี่ยวข้องกับความรู้ ดิจิทัล ซึ่งครอบคลุมจากทักษะคอมพิวเตอร์ขั้นพื้นฐานสู่ทักษะที่ซับซ้อนมาก ขึ้นเช่นการแก้ไขภาพยนตร์ดิจิทัลหรือการเขียนรหัสคอมพิวเตอร์
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” การรู้สารสนเทศ (Information literacy) การรู้สารสนเทศ เป็นอีกสิ่งที่ส าคัญของการรู้ดิจิทัลซึ่งครอบคลุม ความสามารถในการประเมินว่าสารสนเทศใดที่ผู้เรียนต้องการ การรู้วิธีการที่ จะค้นหาสารสนเทศที่ต้องการออนไลน์ และการรู้การประเมินและการใช้ สารสนเทศที่สืบค้นได้ การรู้สารสนเทศถูกพัฒนาเพื่อการใช้ห้องสมุด มันยัง สามารถเข้าได้ดีกับยุคดิจิทัลซึ่งเป็นยุคที่มีข้อมูลสารสนเทศออนไลน์มหาศาล ซึ่งไม่ได้มีการกรอง ดังนั้นการรู้วิธีการคิดวิเคราะห์เกี่ยวกับแหล่งที่มาและ เนื้อหานับเป็นสิ่งจ าเป็น
ทักษะต่างๆ ที ่ เกี ่ ยวข้องสัมพันธ์กับ “การรู้ดิจิทัล” การรู้เกี่ยวกับสิ่งที่เห็น (Visual literacy) การรู้เกี่ยวกับสิ่งที่เห็น สะท้อนความสามารถของของผู้เรียนเกี่ยวกับ ความเข้าใจ การแปลความหมายสิ่งที่เห็น การวิเคราะห์ การเรียนรู้ การแสดง ความคิดเห็น และความสามารถในการใช้สิ่งที่เห็นนั้นในการท างานและการ ด ารงชีวิตประจ าวันของตนเองได้ รวมถึงการผลิตข้อความภาพไม่ว่าจะผ่าน วัตถุ การกระท า หรือสัญลักษณ์ การรู้เกี่ยวกับสิ่งที่เห็นเป็นสิ่งจ าเป็นส าหรับ การเรียนรู้และการสื่อสารในสังคมสมัยใหม่
ทักษะต่างๆ ที ่ เกี ่ ยวข้องสัมพันธ์กับ “การรู้ดิจิทัล” การรู้การสื่อสาร (Communication literacy) การรู้การสื่อสาร เป็นรากฐานส าหรับการคิด การจัดการ และการ เชื่อมต่อกับคนอื่นๆ ในสังคมเครือข่าย ทุกวันนี้เด็กและเยาวชนไม่เพียง จ าเป็นต้องเข้าใจการบูรณาการความรู้จากแหล่งต่างๆ เช่น เพลง วิดีโอ ฐานข้อมูลออนไลน์ และสื่ออื่นๆ พวกเค้ายังจ าเป็นต้องรู้วิธีการใช้แหล่ง สารสนเทศเหล่านั้นเพื่อเผยแพร่และแลกเปลี่ยนความรู้
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” การรู้สังคม (Social literacy) การรู้สังคม หมายถึงวัฒนธรรมแบบการมีส่วนร่วม ซึ่งถูกพัฒนาผ่าน ความร่วมมือและเครือข่าย เยาวชนต้องการทักษะส าหรับการท างานภายใน เครือข่ายทางสังคม เพื่อการรวบรวมความรู้ การเจรจาข้ามวัฒนธรรมที่ แตกต่าง และการผสานความขัดแย้งของข้อมูล
ทักษะต่างๆ ที ่ เกี ่ ยวข้องสัมพันธ์กับ “การรู้ดิจิทัล” Play หรือการเล่น คือความสามารถในการทดลองหรือทดสอบกับ สภาพแวดล้อมของคนใดคนหนึ่งซึ่งเป็น รูปแบบของการแก้ไขปัญหา Performance คือ ความสามารถในการที่จะเลือกใช้ลักษณะเฉพาะ ทางเลือกอื่นๆ เพื่อวัตถุประสงค์ของการปรับตัวและการค้นพบ Simulation คือ ความสามารถในการตีความและการสร้างแบบจ าลอง เชิงไดนามิกส าหรับกระบวนจริง Appropriation คือ ความสามารถในการเลือกและเรียบเรียงเนื้อหาของ สื่อ
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” Multitasking คือ ความสามารถในการสแกนสภาพแวดล้อมหนึ่งๆ และ การเปลี่ยนแปลงเป้าหมายตามความจ าเป็นเพื่อรายละเอียดที่ส าคัญ ที่สุด Distributed Cognition คือ ความสามารถในการโต้ตอบอย่างมี ความหมายด้วยเครื่องมือที่ขยายขีดความสามารถทางจิตใจ Collective Intelligence คือ ความสามารถในการรวมความรู้และ เปรียบเทียบข้อความ หรือความรู้ต่างๆ เพื่อเป้าหมายร่วมกัน Judgment คือ ความสามารถในการประเมินความน่าเชื่อถือและความ เชื่อถือได้ของแหล่งสารสนเทศที่แตกต่างกัน
ท ั กษะต ่ างๆ ท ี ่ เก ี ่ ยวข ้ องส ั มพน ั ธ ์ ก ั บ “การรู้ดิจิทัล” Transmedia Navigation คือ ความสามารถในการปฏิบัติตามการ ไหลของเรื่องราวและสารสนเทศข้ามแพลตฟอร์ม เช่น ความเข้าใจโครง เรื่องซึ่งถูกบอกเล่าทั้งในรายการโทรทัศน์และเว็บไซต์ Network คือ ความสามารถในการค้นหา สังเคราะห์ และเผยแพร่ สารสนเทศ Negotiation คือ ความสามารถในการเจรจาต่อรองข้ามชุมชนที่แตกต่าง และหลากหลาย รวมถึงความฉลาดและความเคารพในมุมมองที่ หลากหลาย
ท าไมต้องพัฒนาทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล โลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จากยุค Analog ไปสู่ยุค Digital และ ยุค Robotic เทคโนโลยีดิจิทัลมีอิทธิพลต่อการด ารงชีวิตและการท างาน ต้องปรับตัวให้สอดคล้องกับบริบทของการเปลี่ยนแปลง เพื่อป้องกันไม่ให้ เกิด culture shock เนื่องจากการเปลี่ยนผ่านเทคโนโลยี ป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดจากการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสม เช่น การ สูญเสียการเป็นส่วนตัว ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน การโจรกรรม ข้อมูล การโจมตีทางไซเบอร์ เป็นต้น
ท าไมต้องพัฒนาทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล Digital literacy ตัวช่วยส าคัญ ในการปฏิบัติงาน การสื่อสาร และการ ท างานร่วมกันกับผู้อื่นในลักษณะ “ท าน้อย ได้มาก” หรือ “Work less but get more impact” ช่วยรสร้างคุณค่า (Value Co-creation) และความคุ้มค่าในการ ด าเนินงาน (Economy of Scale) เพื่อการก้าวไปสู่การเป็นประเทศไทย 4.0
ประโยชน์ของการพัฒนา Digital literacy ส าหรับบุคคล ท างานได้รวดเร็วลดข้อผิดพลาดและมีความมั่นใจในการท างานมากขึ้น มีความภาคภูมิใจในผลงานที่สามารถสร้างสรรค์ได้เอง สามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการท างานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น สามารถระบุทางเลือกและตัดสินใจได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น สามารถบริหารจัดการงานและเวลาได้ดีมากขึ้น และช่วยสร้างสมดุลใน ชีวิตและการท างาน มีเครื่องมือช่วยในการเรียนรู้และเติบโตอย่างเหมาะสม
ประโยชน์ของการพัฒนา Digital literacy ส าหรับองค์กร หน่วยงานได้รับการยอมรับว่ามีความทันสมัย เปิดกว้าง และเป็นที่ยอมรับ ซึ่งจะช่วยดึงดูดและรักษาคนรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพสูง มาท างานกับองค์กร ด้วย หน่วยงานได้รับความเชื่อมั่นและไว้วางใจจากประชาชนและผู้รับบริการ มากขึ้น คนในองค์กรสามารถใช้ศักยภาพในการท างานที่มีมูลค่าสูง (High Value Job) มากขึ้น
ประโยชน์ของการพัฒนา Digital literacy ส าหรับองค์กร กระบวนการท างานและการสื่อสารของงองค์กร กระชับขึ้น คล่องตัวมาก ขึ้น และมีประสิทธิภาพมากขึ้น หน่วยงานสามารถประหยัดทรัพยากร (งบประมาณและก าลังคน) ในการ ด าเนินงานได้มากขึ้น
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
ประโยชน์ของการมีทักษะการใช้ดิจิทัล
อ้างอิง https://www.ocsc.go.th/DLProject/process-dev (เว็บส านักงาน ก.พ.) https://www.nstda.or.th/th/nstda-knowledge/142- knowledges/2632 (เ ว็บส านักงาน พัฒ นาวิทย าศาสตร์ และ เทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)) https://medium.com/@networktraining/digital-literacy72192bd601de https://www.icdlthailand.org/digital-literacy