กฎหมายอาญา 1

กฎหมายอาญา 1

CRIMINAL LAW I

LW 206

ภาควิชากฎหมายวิธีสบญั ญตั ิ
คณะนติ ิศาสตร
มหาวทิ ยาลยั รามคําแหง

รองศาสตราจารยวนิ ยั ล้ําเลศิ

สงวนลขิ สิทธิ์ ลิขสทิ ธข์ิ องมหาวทิ ยาลัยรามคําแหง
พมิ พท ่ี สํานกั พิมพมหาวิทยาลัยรามคําแหง
พิมพค ร้งั ที่ 1 (ฉบับปรบั ปรุงใหม) พ.ศ. 2551 จํานวน 20,000 เลม
จํานวนหนา 393 หนา

ISBN 974-9913-46-9

ปทเ่ี คยพิมพ พ.ศ. 2548
ผจู ัดจาํ หนา ย สาํ นกั พมิ พมหาวิทยาลัยรามคําแหง

หมวด 1
ศกึ ษาบทบญั ญตั หิ ลักการใชและความรบั ผดิ ทางอาญา

บทนาํ
ความเปนมาของประมวลกฎหมายอาญา

ประเทศไทยเปนประเทศท่ีใชประมวลกฎหมาย สําหรับประมวลกฎหมายอาญา
พระราชบัญญัติใหใชประมวลกฎหมาย พ.ศ. 2499 มาตรา 3 บัญญัติใหใชประมวล
กฎหมายอาญาตั้งแตวันที่ 1 มกราคม 2500 เปนตนไป และมาตรา 4 บัญญัติวา “เมื่อ
ประมวลกฎหมายอาญาไดใชบงั คับแลว ใหยกเลิกกฎหมายลกั ษณะอาญา”

ท่ีตองประกาศใชประมวลกฎหมายอาญาเปนเพราะเหตุวากฎหมายลักษณะอาญา
ร.ศ. 127 ไดประกาศใชมานานแลว และไดมีการแกไขเพิ่มเติมอยูหลายแหงกระจัดกระจาย
กันอยู จึงเปนการสมควรที่จะไดจัดรวบรวมและนําเขารูปเปนประมวลกฎหมายอาญาใน
ฉบับเดียวกัน ประกอบกับเวลาไดลวงเลยมานานสังคมยอมเปล่ียนแปลงไป และเพ่ือให
เปนแนวนิยมของนานาประเทศที่ไดมีการปรับปรุงแกไขกฎหมายอาญาเก่ียวกับหลักการ
บางอยางและวิธีการลงโทษ จึงเห็นควรใหมีการปรับปรุงแกไขเรื่องวิธีการลงโทษไวใน
ประมวลกฎหมายอาญา

แตเดิมกอนมีกฎหมายลักษณะอาญาและประมวลกฎหมายอาญา ไดมีกฎหมาย
อาญาบญั ญัติไวใ นแผนดินของสมเด็จพระเจาอูทอง เม่ือ พ.ศ. 1895 คือ กฎหมายลักษณะ
อาญาหลวง พ.ศ. 1985 และไดมีบทบญั ญัติเพ่มิ เตมิ ตอมาอีกดังน้ี

1. กฎหมายลกั ษณะลักพา พ.ศ. 1895
2. กฎหมายลักษณะโจร พ.ศ. 1903
3. กฎหมายลกั ษณะขบทศกึ พ.ศ. 1978
4. กฎหมายลักษณะกรมศักด์ิ (บทปรับ) พ.ศ. 2136
5. กฎหมายลกั ษณะววิ าท พ.ศ. 2230

LW 206 (ก)

กฎหมายอาญาโบราณเหลาน้ีไดยกเลิกไปเม่ือวันท่ี 1 กันยายน ร.ศ. 127 โดย
กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. 127 และกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. 127 ไดถูกยกเลิกไป
โดยพระราชบัญญตั ิใหใชป ระมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2499

ความมุงหมายของกฎหมายอาญา1 กฎหมายอาญานั้นยอมมีความมุงหมาย
ท่ัวไปในเบื้องตนเชนเดียวกับกฎหมายอ่ืนที่จะควบคุมความประพฤติของบุคคลใหอยูใน
สังคมดวยความเรียบรอย แตกฎหมายอาญายังมีความมุงหมายเฉพาะท่ีจะคุมครองความ
ปลอดภัยของสังคมอีกดวย กลาวคือ กฎหมายอาญาทําหนาท่ีรักษาโครงสรางของสังคม
ใหม่ันคง และรักษาความสงบสุขใหแกสมาชิกของชุมชนโดนสวนรวม ในการที่จะบรรลุ
จดุ มงุ หมายทร่ี ฐั ไดใชโทษอาญาเปนเคร่อื งมือจดั การกับผูกระทาํ ความผดิ

สําหรับการพิจารณาวาพฤติกรรมอยางใดควรบัญญัติเปนความผิดและมีโทษหนัก
เบาสถานใด กฎหมายอาญาสมัยใหมไดคาํ นึงถึงขอ พิจารณา 2 กรณคี อื

1. สวนไดเสยี สาํ คัญของสงั คมท่จี ะตองรักษาไว
2. ลกั ษณะอันเปน ภัยของผูกระทาํ ความผิด

การศึกษากฎหมายอาญา
1. ประมวลกฎหมายอาญา ไดบัญญัตไิ ว 398 มาตรา โดยแบง ออกเปน 3 ภาค คอื

ภาค 1 บทบัญญตั ิทวั่ ไป
ภาค 2 ความผิด
ภาค 3 ลหโุ ทษ

ภาค 1 บทบัญญัติท่ัวไป แบงออกเปนบทบัญญัติท่ีใชแกความผิดท่ัวไปและ
ความผดิ ลหุโทษ

การศึกษาบทบัญญัติในภาคน้ี ยอมจะทําใหไดทราบถึงหลักท่ัวไปของ
กฎหมายอาญาวา มอี ยอู ยา งไร ในเร่ืองตาง ๆ ตอไปนีค้ อื

1สงา ลีนะสมิต, ศาสตราจารย, กฎหมายอาญา 1 (กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหาวิทยาลัยรามคําแหง,
2521), หนา 7-8.
(ข) LW 206

1) การใชกฎหมายอาญา ซ่ึงมีปญหาวากําหนดเวลาและสถานท่ีในการใช
กฎหมายอาญามอี ยูอยางไร

2) โทษ และวิธีการเพ่ือความปลอดภัย ซึ่งมีปญหาวาโทษและวิธีการเพ่ือ
ความปลอดภยั นน้ั มีอยอู ยา งไร วธิ ีเพิ่มโทษ ลดโทษ และรอการลงโทษ มีอยูอ ยา งไร

3) ความรับผิดในทางอาญา ซ่ึงมีปญหาวาอยางไรจึงเรียกวากระทําโดย
เจตนา กระทําโดยประมาท กระทําโดยพลาด กระทําโดยสําคัญผิพด ขอแกตัววาไมรู
กฎหมาย ความไมสามารถรูผิดชอบ ความมึนเมา กระทําดวยความจําเปน การปองกัน
โดยชอบดวยกฎหมาย กระทําตามคําส่ังของเจาพนักงาน ปญหาเกี่ยวกับความสัมพันธ
ระหวางสามีภรรยาและญาติ บันดาลโทสะ เด็กกระทําความผิด ผูออนดวยอายุ
เหตุบรรเทาโทษ ฯลฯ

4) การพยายามกระทาํ ความผดิ ซ่ึงเปน ปญ หาวา หากการกระทําความผิดมิได
สําเร็จลง ผูกระทําจะมคี วามรับผิดเพียงใดหรอื ไม

5) ตวั การผใู ชแ ละผสู นับสนุน ซึ่งเปนปญหาวาหากมีผูกระทําความผิดรวมกัน
ใชใหกระทํา หรือสนับสนุนใหผูอื่นกระทําความผิด ฐานะของบุคคลเหลาน้ีจะเหมือนกัน
หรือแตกตางกันอยางไรหรือไม ใครเปนตัวการ ผูใชใหกระทําความผิด หรือผูสนับสนุน
นอกจากน้ีแลวยังรวมถงึ เหตสุ วนตัวและเหตใุ นลักษณะคดดี วยท่ีจะตองกลา วถงึ

6) การกระทําความผิดหลายบทหรือหลายกระทง ซึ่งมีปญหาวาจะพึงลงโทษ
กันอยา งไร

7) การกระทําความผิดอีก ซ่ึงมีปญหาวาจะมีความรับผิดเปล่ียนแปลงไป
อยา งไรหรอื ไม

8) อายุความ ซึ่งมีปญหาในเร่ืองการฟองคดีอาญาในการลงโทษ ในการยึด
ทรัพยส นิ ใชคา ปรบั หรอื การกกั ขังแทนคาปรบั ในการกักกัน และในเรอ่ื งทณั ฑบน

9) ความผิดลหุโทษ ซึ่งมีปญหาวาเปนความผิดชนิดใด และกฎหมายได
กาํ หนดวิธีปฏบิ ัติไวแ ตกตางกบั ความผดิ ธรรมดาอยา งไรหรอื ไม

ภาค 2 ความผิด เปนบทบัญญัติท่ีระบุความผิดตาง ๆ ทุกฐานความผิดและ

โทษท่ีจะพงึ ลงแกผ ูกระทาํ ความผิด
ภาค 3 ลหุโทษ เปน บทบัญญัติท่รี ะบคุ วามผิดลหโุ ทษ คอื ความท่ีมโี ทษเบา

LW 206 (ค)

2. ขอบเขตวิชากฎหมายอาญา ตามหลักสูตรนิติศาสตร มหาวิทยาลัยรามคําแหง
ไดแบง วชิ ากฎหมายอาญาออกเปน 3 กระบวนวิชา คือ

1) กฎหมายอาญา 1 (LW 206) ศึกษาในภาค 1 บทบัญญัติท่ัวไป ต้ังแต
มาตรา 1 ถึงมาตรา 106 แหงประมวลกฎหมายอาญา รวมทั้งพระราชบัญญัติใหใช
ประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2499

2) กฎหมายอาญา 2 (LW 207) ศึกษาในภาค 2 ภาคความผิด ต้ังแตมาตรา
107 ถงึ มาตรา 287 แหง ประมวลกฎหมายอาญา

3) กฎหมายอาญา 3 (LW 301) ศึกษาในภาค 2 ภาคความผิด ตั้งแตมาตรา
288 ถึงมาตรา 366 และภาค 3 ลหุโทษ ตั้งแตมาตรา 367 ถึงมาตรา 398 แหงประมวล
กฎหมายอาญา

3. ขอบเขตวิชากฎหมายอาญา 1 (LW 206) กฎหมายอาญา 1 เปนกระบวนวิชา
แรกท่ีผศู ึกษาจะตอ งรกู อนท่ีจะไปศกึ ษากระบวนวิชาที่ 2 และท่ี 3 ตอ ไป สําหรับขอบเขตท่ี
จะตองศึกษา1 จะตองศึกษาในภาค 1 บทบัญญัติทั่วไป ต้ังแตมาตรา 1 ถึงมาตรา 106
แหง ประมวลกฎหมายอาญา รวมทง้ั พระราชบญั ญตั ใิ หใ ชประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2499

4. วิธีศึกษากฎหมายอาญา
ก. ผูศึกษาจะตองมีประมวลกฎหมายควบคูกับคําบรรยาย เวลาอานคําบรรยาย

ที่ใดอางมาตรา ผูศึกษาจะตองเปดประมวลกฎหมายดูขอความในมาตราน้ันดวย เพื่อ
ความเขา ใจและจดจาํ

ข. เวลาอานคําบรรยายและขอความในมาตรา จะตองอานแลวทําความเขาใจ
ใหด ีเสยี กอน อยาใชว ธิ ที องจําโดยไมเ ขา ใจจะไมไ ดผ ล ตองทําความเขาใจแลวจึงคอ ยจําใหได

ค. นอกจากจะทําความเขาใจและจดจําแลว จะตองนําไปใชไดดวย กลาวคือ
จะตองนําไปปรับกับปญหาท่ีเกิดข้ึนไดทุกกรณี ไมวาจะเปนการตอบปญหาขอสอบไล
หรือไปใชแ กขอ เทจ็ จรงิ ทีเ่ กดิ ข้ึนจริง ๆ ก็ตาม

1ดูหวั ขอ เรือ่ งการศกึ ษากฎหมายอาญา ขอ 1. ประมวลกฎหมายอาญา หนา ข. LW 206
(ง)



(VI LW 206

LW 206



LW206 (9)

lmii 5 Mu"1
unn” 6
ud 7 n
n
uni! 8 U
‘1

1

6
10
43
43
56

76
78
84
86
103
104
112
126
137
145
155
156
156
157

Hiil '

186
187
206
210
210
211
221

227
228
232
235
240
241
243
264
268
281
285
286
311
318

369

us4aiun. -m

LW 206 1

2 LW 206

LW206

4 LW 206

LW206

(3) i-441 ih~xiih, fix-mmwx!, ngwuiuolty7 1 : hlL?.
6 LW 206

LW206 7

8 LW206

LW 206

10 LW206

LW206 11

12 LW206

I‘W206 13





16 LW206

LW206 17

18 LW206

LW 206 19

20 LW206

LW 206 21

(7) i&i hCiii6, tiwmi9i~f!, eii~ihiu tin.nm 2 mau 2 ua:: 3

Miil 2056 h1ih.
22 LW206

LW206 23

24 LW 206

LW206 25



Dl?F 27
LW 206

28 LW206

LW 206 29

30 LW 206

LW206 31

1. LW206
2.
3.
4.
1.

32

LW 206 33

3 4 LW206

LW 206

36 LW206