PENGHASILAN PRODUK PIMK3183 JAWI

Huruf Rumi Sebutan/Nama dalam Jawi

a ‫اي‬
b ‫بي‬
c ‫سي‬
d ‫دي‬
e ‫إي‬
f ‫ايف‬
g ‫جي‬

Huruf Rumi Sebutan/Nama dalam Jawi

h ‫ايچ‬
I ‫اءي‬
j ‫جي‬
k ‫كي‬
l ‫ايل‬
m ‫عيم‬
n ‫عين‬

Huruf Rumi Sebutan/Nama dalam Jawi

o ‫او‬
p ‫ڤي‬
q ‫قيو‬
r ‫ار‬
s ‫ايس‬
t ‫تي‬
u ‫يو‬

Huruf Rumi Sebutan/Nama dalam Jawi

v ‫ۏي‬
w ‫دبلبو‬
x ‫ايك س‬
y ‫واي‬
z ‫زيت‬

Kategori Homograf yang
biasanya menimbulkan
kekeliran pengejaan tulisan
jawi:

penghapusan homograf mempertentangkan
yang mempertentangkan vokal [u] atau [o]
vokal [i] atau [e] dengan dengan diftong [au]
diftong [ai]
Penghindaran Bentuk Homograf dikurangkan
penghapusan Homograf dengan cara membezakan
homograf yang
mempertentang ejaan bagikata yang
kan vokal [a] berlainan maknanya, iaitu
dengan khusus bagi kes homograf
pepet yang mempertentangkan
vokal [a] dengan vokal pepet

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat ,
rangkai kata bermaksud kelompok beberapa
kata.Dengan kata lain,rangkai kata juga
dikenal pasti sebagai kata majuk

RANGKAI Kata majmuk terhasil
KATA daripada proses
merangkaikan dua kata dasar
atau lebih yang membawa
makna tertentu

Dalam ejaan dan penulisan Jawi, Umumnya,kata majmuk dieja secara
kaedah pengejaan kata majmuk terpisah.Namun begitu,bentuk yang
mengikut bentuknya dalam tulisan telah mantap penggunaanya
rumi sama ada terpisah atau sebagai satu perkataan, boleh dieja
bercantum bersambung

RANGKAI KATA

Bentuk Rumi Jawi

Kata majmuk dieja 1. gula perang 1. ‫ݢولا ڤرڠ‬
terpisah 2. pasar raya 2. ‫ڤاسر راي‬
3. tengah hari 3. ‫تڠه هاري‬
4. kereta api 4. ‫کريتا اڤي‬

Kata majmuk dieja 1. sukarela 1. ‫سوکاريلا‬
bersambung (telah 2. matahari 2. ‫ماتاهاري‬
mantap) 3. bumiputera 3. ‫بوميڤوترا‬
4. tanggungjawab 4. ‫تڠݢوڠجواب‬

3 Jenis kata yang KATA ULANG Jenis kaedah
boleh digandakan pengejaan bagi kata
Setiap satu jenis
kata ulang boleh ulang tulisan jawi
digandakan kepada

Kata Nama Penggandaan penuh
Kata Kerja
Kata • Penggandaan
Adjektif penuh diletakkan
angka dua arab
Penggandaan Penggandaan )۲) di akhir
berentak separa perkataan

• Penggandaan
separa dan
berentak
menggunakan
tanda sempang

KATA ULANG

Jenis Kaedah ejaan Rumi Jawi
penggandaan
Kata ganda penuh ketua-ketua ۲‫کتوا‬
Penggandaan ditulis dengan anai-anai ۲‫اناي‬
penuh menggunakan pelajar-pelajar ۲‫ڤلاجر‬
tanda angka dua ۲‫جماعه‬
arab ۲‫ادب‬

jemaah-jemaah

adab-adab

KATA ULANG

Jenis penggandaan Kaedah ejaan Rumi Jawi

Penggandaan separa Apabila bahagian kata kekepu ‫ككوڤو‬
yang diganda berubah jejari ‫ججاري‬
bentuknya,tanda ternanti-nanti ‫ننتي‬-‫ترننتي‬
sempang digunakan melambai-lambai ‫لمباي‬-‫ملمباي‬
sebagai tanda gandaan ‫کينجا‬-‫ترکينجا‬
‫کيال‬-‫ترکيال‬
terkinja-kinja ‫لومڤت‬-‫ترلومڤت‬

terkial-kial

terlompat-lompat

KATA ULANG

Jenis penggandaan Kaedah ejaan Rumi Jawi

Penggandaan Apabila bahagian hiruk-pikuk ‫ڤيکوق‬-‫هيروق‬
berentak kata yang diganda tanah-tanih ‫تانيه‬-‫تانه‬
berubah riuh-rendah ‫رنده‬-‫ريوه‬
bentuknya,tanda simpang-siur
sempang ‫سيور‬-‫سيمڤڠ‬
digunakan sebagai
tanda gandaan

Kaedah Ejaan Kata
Pinjaman Bhasa Arab
dan Bahasa Inggeris

KATA PINJAMAN BAHASA ARAB

Kaedah Ejaan Rumi Jawi

Istilah khususnya dieja Sujud, tawaf, sabar • ‫سوجود‬
sebagaimana ejaan asal • ‫طواف‬
perkataan Bahasa Arab • ‫صبر‬

Dikekalkan abjad asal tetapi fikir, ahli, zahir • ‫فيکير‬
ditambah huruf vokal untuk elak • ‫اهلي‬
kekeliruan sebutan dan makna • ‫ظاهير‬

Terserap dalam Bahasa Melayu kertas, milik, waktu, faedah • ‫کرتس‬
dieja seperti mengeja kata jati • ‫ميليق‬
Bahasa Melayu • ‫وقتو‬
• ‫فاءيده‬
Kata yang berakhir dengan haji-menghajikan
suku kata terbuka dengan vokal fatwa-memfatwakan ‫مڠحاجيکن‬-‫حج‬
(a), (i), (u) apabila menjadi kata fardu-memfardukan ‫ ممفتواکن‬-‫فتوى‬
terbitan dengan akhiran atau ‫ ممڤرضوکن‬-‫فرض‬
partikel perlu ditulis dengan alif,
ya atau wau

Kaedah Ejaan KATA PINJAMAN BAHASA ARAB Jawi

Rumi • ‫تعالى‬
• ‫موسى‬
➢ Alif maqsurah dikekalkan dalam taala,musa,fatwa • ‫فتوى‬

ejaan Jawi
➢ Diganti dengan alif apabila suatu

perkataan itu dilengkapi dengan
kata terbitan dengan akhiran

KATA PINJAMAN BAHASA INGGERIS

Kaedah ejaan Rumi Jawi

Konsonan (k) di suku kata akhir trak,klinik, kontrak • ‫ترک‬
dieja dengan huruf kaf dalam • ‫کلينيک‬
ejaan Jawi • ‫کونترک‬

Gugusan konsonan di akhir kata golf, insurans , teks • ‫ݢول ف‬
tidak dirangkaikan • ‫اينسورن س‬

Menggunakan huruf va () bagi visual , visa • ‫تيک س‬
padanan huruf ‘V’
• ‫ۏيسوال ۏيسا‬

KATA PINJAMAN BAHASA INGGERIS

Kaedah ejaan Rumi Jawi

Dieja mengikut sebutan suku koir , institut, kalori • ‫کوءير‬
kata dalam bahasa Melayu • ‫اينستيتوت‬
• ‫کالوري‬
Gugusan konsonan pada awal abstrak ,gimnasium, silinder
dan tengah kata dirangkaikan • ‫ابسترک‬
tanpa sisipan apa-apa huruf • ‫ݢيمناسيوم‬
vokal • ‫سيليندر‬

Semua huruf (g) dieja dengan pedagogi, museologi • ‫ڤيداݢوݢي‬
huruf ga dalam Jawi • ‫موسيولوݢي‬

Kata Pinjaman Bahasa
Arab dan Bahasa
Inggeris

Penggunaan Huruf Ta Marbutah(‫ )ة‬dan Huruf Ta’ Maftuhah(‫)ت‬

Ta marbutah terletak Walaubagaimanapun Maka,ta marbutah
pada akhir ,tidak semua ta dalam perkataan
marbutah dalam kata pinjaman Bahasa
perkataan serta serapan Bahasa
dikhususkan utntuk Arab dikekalkan Arab boleh
perkataan serapan penulisannya digantikan dengan ta
sebagaimana
bahasa Arab bahasa sumber maftuhah atau
(Bahasa Arab) dikekalkan sebagai

ta marbutah

Penggunaan Huruf Ta Marbutah(‫ )ة‬dan Huruf Ta’ Maftuhah(‫)ت‬

Contoh perkataan serapan bahasa Arab terdiri Ta’ Marbutah yang boleh digantikan
denga Ta’ Maftuhah atau dikekalkan sebagai Ta’ Marbutah

Rumi Jawi
surat/surah(‫)ه‬
ha (‫ )ه‬- ziarah ‫سورت سورة‬
aurat (boleh kekalkan) ‫زياره‬
amat ‫عورة‬
takut ‫امت‬
manfaat ‫تاکوت‬
nikmat ‫منفعت‬
‫نعمت‬

Penggunaan Huruf Ta Marbutah(‫ )ة‬dan Huruf Ta’ Maftuhah(‫)ت‬

Contoh perkataan serapan bahasa Arab terdiri Ta’ Marbutah yang boleh digantikan
dengan Ta’ Maftuhah atau dikekalkan sebagai Ta’ Marbutah

Rumi Jawi
faedah
risalah ‫فاءيده‬
lazat ‫رساله‬
khidmat ‫لاذت‬
tempat ‫خدمت‬
‫تمڤت‬

Penggunaan Huruf Ta Marbutah(‫ )ة‬dan Huruf Ta’ Maftuhah(‫)ت‬

Contoh perkataan serapan bahasa Arab terdiri Ta’ Marbutah yang boleh digantikan
dengan Ta’ Maftuhah atau dikekalkan sebagai Ta’ Marbutah

Rumi Jawi
kalimah
seperti ‫کلمه\کليمت‬
sifat ‫سڤرتي‬
taat ‫صيفت‬
fatihah ‫طاعة‬
jamaah ‫فاتحة‬
‫جماعه‬

Penggunaan Huruf Ta Marbutah(‫ )ة‬dan Huruf Ta’ Maftuhah(‫)ت‬

Rumi Bahasa Arab Jawi
Sahabat
‫صحابة‬ ‫صحابة‬

Adat ‫عادة‬ ‫عادة‬
Saat ‫ساعت‬ ‫ساعت‬
Hayat
‫حياة‬ ‫حات‬

Penggunaan Huruf Ta’Marbutah dan Huruf Ta’ Maftuhah

Ta’ Marbutah Ta’ Maftuhah

Rumi Jawi Rumi Jawi

Karat ‫ کارت‬Zakat ‫زکاة‬
Barat ‫ بارت‬Kiamat ‫قيامة‬
Berat ‫ برت‬Alamat ‫علامت‬
Lembut ‫ لمبوت‬Hikmah ‫حکمه‬
Surat khabar ‫ سورت خبر‬Hidayah ‫هداية‬

Analisis :
1. kekeliruan tercetus apabila terdapat pinjaman Bahasa Arab ditulis dengan huruf Ta’

Maftuhah seolah-olah Ta’ Maftuhah menggantikan tempat Ta’ Marbutah
2. Didapati semua ejaan kata serapan Bahasa Arab berakhir dengan Ta’ Marbutah akan

tetapi berakhir dengan bunyi (t) akan dieja dengan Ta’ Marbutah manakala perkataan
berakhir bunyi (h) akan dieja dengan Ta’Marbutah atau Ha
3. Tidak ditemui kata serapan Arab yang berakhir dengan Ta’ marbutah dalam bahasa
sumber ( bahasa Arab) dieja dengan Ta’ maftuhah dalam tulisan Jawi

4. Hal yang sama didapati berlaku dalam tradisi penulisan bahasa Arab, iaitu ta marbutah

kadang-kadang dieja dengan ha sahaja, tetapi bukan ta maftuhah. Oleh itu, penukaran

ta marbutah kata serapan Arab kepada ta maftuhah dalam tulisan Jawi wajar diberikan

perhatian dan dinilai semula.

5. Memandangkan ejaan ta marbutah diakhir kata tidak tekal dan tidak seragam. Oleh itu,

penetapan ejaan ta marbutah hanya untuk kata serapan Arab dan ta maftuhah untuk

bunyi [t] bagi kata Melayu jati dalam ejaan Jawi sekarang adalah releven.

Penggunaan Huruf Ha’(‫ )ح‬dan Ha (‫)ه‬

HURUF ‘Ha’ pedas Jika kita telesuri bab ini, Huruf ‘Ha’ pedas Terdapat juga kata
(‫ )ح‬merupakan tiada langsung kata-kata
salah satu huruf lain sama ada kata jati (‫ )ح‬ini dipadankan Melayu seperti
yang terdapat bahasa Melayu atau kata dengan huruf ‘h’ ‘hafal’ yang tidak
dalam huruf asal serapan asing yang lain dalam Rumi sama
Arab dengan huruf ‘Ha’ mengikut sebutan
selain Arab yang
menggunakan huruf bulat (‫)هـ‬walaupun yang sebenar
makhrajnya
ini dalam bahasa
berbeza
asalnya seperti

perkataan serapan
Arab ‘hafaz’ yang

dieja’ hafal’

Penggunaan Huruf Ha’(‫ )ح‬dan Ha (‫)ه‬

Penggunaan Huruf Ha’ dan Ha Ha)‫(ه‬
Ha’)‫(ح‬ Rumi
Harus
Rumi Jawi Hidup Jawi
Bahasa ‫هاروس‬
Halal ‫حلال‬ Dahi ‫هيدوڤ‬
Murah ‫بهاس‬
Hakim ‫حاكيم‬ ‫داهي‬
‫موره‬
Sahabat ‫صحابة‬

sah ‫صح‬

huruf qaf digunakan untuk bunyi hentian glotis dalam
kata Melayu jati dieja dengan
melambangkan bunyi hentian glotis dua cara, iaitu dengan kaf
dan qaf
di akhir suku kata bagi kata Melayu
jati seperti batik (( ‫باتيق‬dan bunyi [q]
seperti Quran (( ‫قرءان‬dan [k] seperti
baki (( ‫باقي‬bagi kata

serapan Arab

Penggunaan huruf kaf (‫ )ک‬dan
qaf (‫)ق‬

penggunaannya Peraturan DKBM (halaman
tidak bersistem 119) menyatakan bahawa
“huruf konsonan k di suku
kata akhir ejaan rumi kata
serapan daripada bahasa-
bahasa Eropah yang lain
dieja dengan huruf kaf
dalam ejaan jawi

Penggunaan Huruf Kaf (‫ )ک‬dengan Qaf (‫)ق‬

Kaf Qaf

Rumi Jawi Rumi Jawi

Klinik ‫ كلينيك‬Pokok ‫ڤوکوق‬
Fanatik ‫ فاناتيك‬Buruk ‫بوروق‬
Teknik ‫ تيکنيک‬Beruk ‫بروق‬
Elektronik ‫ ايليکترونيک‬Naik ‫ناءيق‬
Antik ‫ انتيک‬Banyak
Tasik ‫ تاسيق‬Baik ‫باڽق‬
‫باءيق‬