แผนวัสดุในชีวิตประจำวัน ป.4

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 8 วัสดใุ นชวี ิตประจำวนั ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 4
แผนฯ ที่ 1ประเภทของวสั ดุ เวลา 12 ช่ัวโมง
เวลา 2 ช่ัวโมง
แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ 1
กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ (ว14101)
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 8 วัสดุในชวี ิตประจำวนั
เรือ่ ง ประเภทของวัสดุ

1. มาตรฐาน/ตัวชว้ี ดั

ว 2.1 ป.4/1 เปรียบเทียบสมบัติทางกายภาพด้านความแข็ง สภาพยืดหยุ่น การนำความร้อน
แ ล ะ ก า ร น ำ ไ ฟ ฟ้ า ข อ ง วั ส ดุ โ ด ย ใ ช้ ห ลั ก ฐ า น เ ชิ ง ป ร ะ จั ก ษ์ จ า ก ก า ร ท ด ล อ ง แ ล ะ ร ะ บุ

การนำสมบัติเรื่องความแข็งสภาพยืดหยุ่น การนำความร้อน และการนำไฟฟ้า
ของวัสดไุ ปใช้ในชวี ติ ประจำวัน ผ่านกระบวนการออกแบบช้ินงาน

ว 2.1 ป.4/2 แลกเปล่ียนความคิดกับผู้อ่ืนโดยการอภิปรายเก่ียวกับสมบัติทางกายภาพของวัสดุ
อยา่ งมเี หตผุ ลจากการทดลอง

2. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1. จำแนกประเภทของวัสดุได้ (K)
2. มีความสนใจและกระตือรือรน้ ในการเรียนรู้ (A)

3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรยี นรทู้ อ้ งถิ่น
พิจารณาตามหลักสตู รของสถานศกึ ษา
สาระการเรียนรแู้ กนกลาง
วสั ดแุ บ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ โลหะ เซรามิก และ
พอลิเมอร์

4. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด

วสั ดมุ ีหลายชนิดสามารถแบง่ ออกเป็น โลหะ เซรามิก และพอลิเมอร์ ซ่ึงแตล่ ะชนิดอาจมสี มบตั ิเหมอื นกนั หรือ
แตกต่างกนั

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 8 วัสดุในชีวิตประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์

สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี น คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

1. ความสามารถในการส่ือสาร 1. มีวนิ ัย
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรยี นรู้
1) ทกั ษะการสงั เกต 3. มงุ่ มนั่ ในการทำงาน

สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
2) ทกั ษะการสำรวจคน้ หา
3) ทกั ษะการจำแนกประเภท
4) ทักษะการใหเ้ หตุผล
5) ทกั ษะการสรปุ อ้างอิง
3. ความสามารถในการแก้ปัญหา
4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
5. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

6. กิจกรรมการเรียนรู้

 แนวคดิ /รปู แบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ (5Es)

ช่ัวโมงที่ 1

ขั้นนำ

ข้นั กระตุ้นความสนใจ (Engage)
1. ครูสนทนากับนักเรียนโดยถามนกั เรียนว่า นักเรียนทราบหรือไม่ว่า วันนจี้ ะได้เรยี นรู้เกยี่ วกบั เรื่องอะไรแล้ว
ใหน้ กั เรียนช่วยกันตอบคำถาม จากนน้ั ครูแจ้งชือ่ เรื่องทจ่ี ะเรยี นรู้และตวั ชวี้ ัดให้ทราบ
2. นักเรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน เพอื่ วัดความรเู้ ดิมของนกั เรียนก่อนเขา้ สู่กิจกรรม
3. นักเรียนสังเกตภาพในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ ป.4 จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นอย่าง
อิสระว่า นักเรียนทราบหรอื ไมว่ ่า มีวัสดุชนดิ ใดบ้าง และวัสดุชนิดน้ันอยู่ในสถานะใด

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 8 วสั ดใุ นชีวิตประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

(แนวตอบ : ไม้ จดั อย่ใู นสถานะของแขง็ และแก้ว จดั อยใู่ นสถานะของแขง็ )
4. นักเรียนเรียนรู้คำศัพท์ท่ีเกี่ยวข้องกับการเรียนในหน่วยเรื่อง วัสดุในชีวิตประจำวันจากหนังสือเรียน

วิทยาศาสตร์ โดยครูสุ่มเลือกตัวแทนหรือขออาสาสมัคร นักเรียน 1 คน เพื่อเป็นผู้อ่านนำ และให้เพื่อนๆ
อา่ นตาม ดังนี้

Hardness (ฮาดนิส) ความแขง็

Heat insulator (ฮที อินชิวเลเทอ) ฉนวนความรอ้ น

Heat conductor (ฮีท คนั ’ดัคเทอ) ตัวนำความรอ้ น

Material (มะ’เทยี เรยี ล) วสั ดุ

(หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล)
5. ครูถามคำถามสำคัญประจำบทจากหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ หน้า 3เพ่ือกระตุ้นนักเรียนก่อนเข้าสู่เนื้อหา

ว่า วัสดุแต่ละชนิดมีสมบัติทางกายภาพแตกต่างกันหรือไม่ อย่างไรแล้วให้นักเรียนร่วมกันแสดงความ
คิดเหน็ อย่างอสิ ระในการตอบคำถาม
(แนวตอบ : วัสดุแต่ละชนิดอาจมีสมบัติทางกายภาพบางประการเหมือนกัน และอาจมีสมบัติทาง
กายภาพบางประการแตกต่างกนั )
6. นกั เรียนวาดภาพและเขยี นชอื่ ตวั อย่างสสารที่อยู่ในสถานะของแข็ง ของเหลว และแก๊ส ลงในสมุด
ประจำตวั นักเรียน หรือให้นกั เรยี นทำกจิ กรรมนำสกู่ ารเรยี นในแบบฝกึ หัดวิทยาศาสตร์ ป.4

ขัน้ สอน

ขั้นสำรวจคน้ หา (Explore)
1. นักเรยี นทุกคนศึกษาข้อมลู และดูภาพในหนังสอื เรียนวทิ ยาศาสตร์ หนา้ 4 จากน้ันครูถามคำถามจาก
หนงั สือเรียนวิทยาศาสตร์ วา่ วัสดุตา่ งๆ ท่ีใชใ้ นชีวิตประจำวันจัดอยู่ในวัสดปุ ระเภทเดยี วกันหรอื ไม่อย่างไร
(แนวตอบ : วตั ถบุ างชนดิ อาจทำมาจากวสั ดุในประเภทเดียวกัน วตั ถุบางชนิดอาจทำ
มาจากวัสดุในประเภททแี่ ตกต่างกนั ข้ึนอย่กู ับการใชง้ านของวัตถุช้นิ นั้นๆ)
2. ครูขออาสาสมัครหรือสุ่มเลือกนักเรียนจากเลขท่ี 4-5 คน ให้ออกมาอธิบายเฉลยคำตอบโดยมีครูคอย
ตรวจสอบความถกู ต้อง

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 8 วสั ดุในชีวิตประจำวนั
แผนฯ ที่ 1ประเภทของวสั ดุ

3. ครูให้คำชมเชยหรือมอบรางวัลให้ตัวแทนนักเรยี นท่ีออกมาตอบคำถามได้ถูกต้อง เพื่อเป็นการเสริมแรงใน
การกล้าแสดงออก และใหค้ ำชมเชยนักเรยี นทกุ คนทชี่ ว่ ยกันอภปิ รายคำตอบจากคำถามทคี่ รตู งั้ ไว้

4. ครตู ง้ั คำถามถามนกั เรยี นวา่ วัสดแุ ต่ละชนดิ สามารถจำแนกไดเ้ ปน็ กปี่ ระเภท อะไรบ้าง
(แนวตอบ :แบง่ วัสดุง่ายๆ ตามสมบตั ิทางกายภาพได้ 3 ประเภท คอื โลหะ เซรามกิ พอลเิ มอร์)

5. นักเรยี นทกุ คนรว่ มกนั แสดงความคดิ เห็นอยา่ งอสิ ระในการตอบคำถาม โดยครยู ังไมเ่ ฉลย
6. ครูอธิบายให้นักเรียนฟังว่า นักเรียนจะได้คำตอบจากการทำกิจกรรมที่ 1 เร่ืองประเภทของวัสดุ จาก

หนงั สอื เรยี นวทิ ยาศาสตร์
7. ครใู ชร้ ปู แบบการเรยี นรู้แบบร่วมมือ เทคนคิ LT มาจดั กระบวนการเรยี นรู้ โดยใหน้ กั เรยี นแบ่งกล่มุ กลุม่ ละ

4 คน จากนัน้ กำหนดให้สมาชิกแตล่ ะคนภายในกลุ่มมีบทบาทหนา้ ท่ีของตนเอง ดงั น้ี
สมาชิกคนที่ 1 : ทำหน้าทเี่ ตรียมอปุ กรณ์ตา่ งๆ
สมาชิกคนท่ี 2 : ทำหนา้ ท่ีอา่ นลองทำดูทำความเขา้ ใจ และนำมาอธบิ ายให้สมาชิกภายในกลุ่มฟัง
สมาชกิ คนที่ 3 : ทำหน้าที่บนั ทกึ ผลการทดลอง
สมาชกิ คนที่ 4 : ทำหนา้ ที่นำเสนอผลการทดลอง
8. สมาชกิ คนท่ี 1 เตรยี มและตรวจสอบอุปกรณ์ทัง้ หมดทีใ่ ช้ในการทำกจิ กรรมที่ 1 เร่ืองประเภทของวัสดุ จาก
หนังสอื เรยี นวิทยาศาสตร์ หน้า 5
9. สมาชิกคนที่ 2 อธบิ ายวิธีทำกจิ กรรมให้เพือ่ นในกลุม่ ฟัง เพอื่ ให้ปฏิบตั ิตามไดถ้ กู ต้อง
10. สมาชิกทุกคนในกลุ่มช่วยกันลงมือทำกจิ กรรม โดยปฏบิ ัติกจิ กรรม ดงั นี้
●ชว่ ยกนั สืบค้นข้อมลู เกย่ี วกับประเภทของวัสดุ แล้วบันทึกข้อมูลลงในสมดุ ประจำตัวนักเรยี น
●สำรวจสิ่งของภายในโรงเรียน จากนั้นจำแนกประเภทโดยใช้การแบ่งวัสดุเป็นโลหะ เซรามิก

และพอลิเมอร์ เป็นเกณฑ์ แล้วบันทึกข้อมูลลงในสมุดประจำตัวนักเรียน หรือบันทึกข้อมูลลงใน
แบบฝกึ หดั วิทยาศาสตร์
11. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันนำส่ิงของที่ได้จากการสำรวจมาจัดทำเป็นแผนภาพจำแนกประเภทของวัสดุใส่
ลงในกระดาษแขง็ แล้วตกแต่งใหส้ วยงาม
(หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนกั เรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลุม่ )

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 8 วสั ดุในชวี ติ ประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

ชว่ั โมงที่ 2

ขั้นอธิบายความรู้ (Explain)
1. นักเรียนทุกคนร่วมกันอภิปรายผลการทำกิจกรรมภายในกลุ่มและช่วยกันตรวจสอบความถูกต้อง
เพือ่ เตรยี มความพรอ้ มในการนำเสนอหนา้ ชั้นเรยี น
2. ครูจับฉลากช่ือกลุ่ม แล้วให้แต่ละกลุ่มนำผลการทำกิจกรรมออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียนทีละกลุ่ม จนครบ
ทุกกลุม่
(หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมนิ นกั เรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่ )

ข้ันสรปุ

ขน้ั ขยายความเขา้ ใจ (Elaborate)
1. นักเรียนแต่ละคนทำกิจกรรมหนูตอบได้จากหนังสือเรยี นวิทยาศาสตร์หน้า 5 ลงในสมุดประจำตัวนักเรียน
หรอื ทำในแบบฝกึ หัดวิทยาศาสตร์
2. ครเู ฉลยคำตอบแลว้ ให้นกั เรียนผลัดกันตรวจกจิ กรรมหนูตอบได้ของเพื่อน
(หมายเหตุ :ครูเรม่ิ ประเมินนกั เรยี น โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล)
3. นักเรียนแต่ละคนศึกษาข้อมูลจาก Powerpointเร่ือง ประเภทของวัสดุและอ่านข้อมูลในหนังสือเรียน
วิทยาศาสตร์
4. นักเรียนจับคู่กับเพื่อนแล้วไปเรียนรู้ข้อมูลเก่ียวกับประเภทของวัสดุเพ่ิมเติมจากส่ือดิจิทัลในหนังสือเรียน
วิทยาศาสตร์ โดยใช้โทรศพั ทม์ ือถือสแกน QR Code เรื่องประเภทของวสั ดุ
5. ครูสุ่มนักเรียน3-4 คนให้ออกมาสรุปความรู้ที่ได้จากการศึกษาข้อมูลจากหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ และ
ความรจู้ ากการแสกน QR Code เรือ่ ง ประเภทของวสั ดุ หนา้ ชั้นเรียน
6. ครูตั้งคำถามถามนักเรียนว่า ถ้าเราจำแนกวัสดุตามแหล่งที่มา จะสามารถแบ่งวัสดุได้เป็นก่ีประเภท
อะไรบ้าง
(แนวตอบ :2 ประเภท คือ 1. วสั ดุจากธรรมชาติ เช่น ใยไหม ไม้ ดินเหนียว ยาง เป็นตน้ 2. วสั ดทุ ี่
มนษุ ย์สร้างขึ้น เช่น พลาสตกิ ยางสังเคราะห์ เส้นใยสงั เคราะห์ เปน็ ต้น)
7. นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ ออกมาช่วยกันเขยี นคำตอบบนกระดานจากนนั้ ชว่ ยกนั ตรวจสอบความถูกตอ้ ง
8. นักเรียนร่วมกันสรุปให้ได้ว่า วัสดุท่ีได้มาจากธรรมชาติ เช่น ดินเหนียว ใยไหม หิน ขนสัตว์ เป็นต้น ส่วน
วสั ดุท่ีไดจ้ ากสงิ่ ทีม่ นุษยส์ รา้ งขน้ึ เรียกว่า วสั ดสุ ังเคราะห์ เช่น ยางสงั เคราะหพ์ ลาสตกิ เป็นตน้

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 8 วัสดุในชวี ติ ประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

ขัน้ ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูให้นักเรียนสรุปความรู้จากการเรียนจนได้ข้อสรุปร่วมกันว่า หากแบ่งประเภทวัสดุตามสมบัติทาง
กายภาพสามารถแบง่ ได้ 3 ประเภท คอื โลหะ เซรามกิ และพอลิเมอร์
2. ครตู รวจสอบผลการทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน เพ่อื ตรวจสอบความเข้าใจก่อนเรียนของนักเรยี น
3. ครตู รวจสอบผลการวาดภาพและเขยี นชื่อตัวอยา่ งสสารที่อยู่ในสถานะของแข็ง ของเหลว และแก๊ส ในสมุด
ประจำตัวนกั เรยี นหรือตรวจผลการทำกจิ กรรมนำสู่การเรียนในแบบฝกึ หดั วิทยาศาสตร์
4. ครูประเมินผลนักเรียน โดยการสังเกตพฤติกรรมการตอบคำถาม พฤติกรรมการทำงานรายบุคคล
พฤติกรรมการทำงานกล่มุ และจากการนำเสนอผลการทำกจิ กรรมหน้าช้นั เรียน
5. ครูตรวจสอบผลการทำกิจกรรมท่ี 1 เรื่อง ประเภทของวัสดุในสมุดประจำตัวนักเรียนหรือในแบบฝึกหัด
วิทยาศาสตร์
6. ครตู รวจสอบผลการทำแผนภาพจำแนกประเภทของวัสดุ
7. ครตู รวจสอบผลการทำกจิ กรรมหนตู อบได้ในสมุดประจำตัวนักเรียนหรอื ในแบบฝกึ หัดวทิ ยาศาสตร์

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 8 วัสดใุ นชีวิตประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

7. การวัดและประเมนิ ผล

รายการวัด วิธกี าร เคร่ืองมือ เกณฑ์การประเมนิ

7.1 การประเมนิ - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบก่อนเรียน -ประเมินตามสภาพจรงิ
ก่อนเรียน กอ่ นเรยี น
1)แบบทดสอบ
ก่อนเรยี น หน่วย
การเรียนรู้

2) ภาพและชอื่ - ตรวจสมดุ ประจำตัว - สมุดประจำตวั หรือ - ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
ตวั อย่างสสาร หรือแบบฝึกหดั แบบฝึกหดั
หรอื กจิ กรรมนำสู่ วทิ ยาศาสตร์ ป.4 วิทยาศาสตร์
การเรียน

7.2 ประเมินระหว่าง - ตรวจสมุดประจำตัว - สมุดประจำตวั หรอื -ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
การจัดกิจกรรม หรอื แบบฝกึ หัด แบบฝกึ หัด
การเรยี นรู้ วิทยาศาสตร์ ป.4 วิทยาศาสตร์ ป.4
1)ผลบันทึกการทำ เลม่ 2หน้า 4 เล่ม 2 หนา้ 4
กิจกรรมท่ี 1

2) จำแนกประเภท - ตรวจแผนภาพ - แผนภาพจำแนก - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์
ของวัสดุ จำแนกประเภทของ ประเภทของวัสดุ
วัสดุ

3) กจิ กรรม - ตรวจสมดุ ประจำตวั - สมดุ ประจำตัว หรอื - ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
หนตู อบได้ หรือแบบฝึกหัด แบบฝึกหัด
วิทยาศาสตร์ ป.4 วิทยาศาสตร์ ป.4
เล่ม 2 หนา้ 5-6 เล่ม 2 หนา้ 5-6

4) การนำเสนผลงาน/ - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมินการ - ระดับคุณภาพ 2
ผลการทำกิจกรรม ผลงาน/ผลการทำ นำเสนอผลงาน ผา่ นเกณฑ์
กจิ กรรม

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 8 วัสดใุ นชีวติ ประจำวนั
แผนฯ ท่ี 1ประเภทของวสั ดุ

รายการวัด วิธกี าร เครือ่ งมอื เกณฑ์การประเมิน
5) พฤตกิ รรม - สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดับคณุ ภาพ 2
การทำงาน การทำงานรายบุคคล การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์
รายบคุ คล
6) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพ 2
การทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม การทำงานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์
7) คณุ ลักษณะ - สงั เกตความมวี นิ ัย - แบบประเมิน - ระดับคุณภาพ 2
ใฝ่เรียนรู้ และม่งุ มน่ั คณุ ลักษณะ ผ่านเกณฑ์
อันพึงประสงค์ ในการทำงาน อันพงึ ประสงค์

8. สือ่ /แหล่งการเรียนรู้

8.1 ส่อื การเรยี นรู้
1) หนังสือเรยี นวทิ ยาศาสตร์ ป.4เล่ม 2หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 วสั ดุและสสาร
2) แบบฝกึ หดั วิทยาศาสตร์ ป.4 เล่ม 2 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 3 วสั ดแุ ละสสาร
3) วัสดุ-อปุ กรณก์ ารทดลองในกิจกรรมท่ี 1 เช่น กระดาษแข็งแผน่ ใหญ่ เป็นตน้
4) Powerpointเรอื่ ง ประเภทของวสั ดุ
5) QR Code เรื่องประเภทของวัสดุ
6) สมุดประจำตัวนักเรียน

8.2 แหล่งการเรียนรู้
1) ห้องสมุด
2) ห้องเรยี น

3) อินเทอรเ์ นต็