ความหมายโดยตรงและความหมายโดยนัย

คำที่มีความหมายโดยตรงและความหมายโดยนัย

คำในภาษาไทย มีคำเป็นจำนว
นมากที่มีทั้งความหมายโดยตรงและ
ความหมายโดยนัย คำนั้นหากปรากฏตามลำพังจะไม่สามารถบอกได้ว่าใช้
ความหมายโดยตรง หรือใช้ความหมายโดยนัย แต่หากปรากฏร่วมกับคำอื่น
เป็นข้อความ จะช่วยให้เข้าใจความหมายได้ นักเรียนจึงควรฝึกพิจารณา
ความหมายของคำจากข้อความที่แวดล้อมอยู่นั้น

คำที่มีความหมายโดยตรง

คำที่มีความหมายโดยตรง คือ
คำที่มีความหมายอย่างตรง
ไปตรงมาตามตัวหนังสือ เมื่อฟังหรืออ่านแล้วเข้าใจได้ทันที
ไม่ต้องแปลความหรือตีความ

คำที่มีความหมายโดยตรง

ตัวอย่าง

๑. ลิง ความหมายโดยตรง สัตว์เลี้ยงถูกด้วยน้ำนม ลักษณะคล้ายคน ตีนหน้า และตีนหลังใช้จับเกาะได้

ประโยค ลิงเป็นสัตว์ที่ซุกซนอยู่ไม่สุขชอบปีนป่าย

๒. เปรี้ยว ความหมายโดยตรง มีรสอย่างรสมะนาว

ประโยค มะม่วงต้นนี้มีรสเปรี้ยวมาก

๓. มือขวา ความหมายโดยตรง มือข้างขวา

ประโยค นทีถูกมีดบาดมือขวา

๔. แม่พิมพ์ ความหมายโดยตรง แบบที่ใช้หล่อเป็นรูปต่าง ๆ

ประโยค ยกวุ้นขึ้นจากเตาแล้วเทลงบนแม่พิมพ์

คำที่มีความหมายโดยนัย

คำที่มีความหมายโดยนัย คือ คำที่มีความหมายแฝง
หรือมีความหมายโดยอ้อม ไม่ตรงตามตัวหนังสือเมื่อฟังหรือ
อ่านแล้วจะต้องตีความ

คำที่มีความหมายโดยนัย

ตัวอย่าง

๑. ลิง ความหมายโดยนัย อาการที่แสดงกิริยาซุกซนอยู
่ไม่สุข

ประโยค เด็กคนนี้ลิงเหลือเกิน
๒. เปรี้ยว ความหมายโดยนัย มีลักษณะปราดเปรียว ทันสมัย อิสระ มั่นใจ ชอบการคบหาสมาคม [ใช้แก่ผู้หญิง]
ประโยค ผู้หญิงคนนี้เปรี้ยวมาก
๓. มือขวา ความหมายโดยนัย ลูกน้องคนสำคัญที่เจ้านายไว้ใจให้ทำงานสำคัญแทน
ประโยค นทีเป็นมือขวาของกำนัน
๔. แม่พิมพ์ ความหมายโดยนัย ครูหรืออาจารย์
ประโยค ถ้าแม่พิมพ์ดีประพฤติเป็นแบบอย่างที่ดีลูกศิษย์ก็จะดีตาม

คำ คำที่มีความหมายโดยนัย คำที่มีความหมายโดยตรง

๑. หมู ง่าย ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมหลายชนิดในวงศ์ Suidae เป็นสัตว์กีบคู่ ตัวอ้วนยาว มีทั้งที่เป็นสัตว์เลี้ยง และสัตว์ป่า
๒. หิน ยาก มวลของแข็งที่ประกอบไปด้วยแร่ชนิดเดียวกัน
๓. ตอ อุปสรรค ส่วนโคนของต้นไม้ที่เหลืออยู่หลังจากตัดลำต้นทิ้งไป
๔. ปากหมา พูดจาไม่ดี ปากของสุนัข
๕. งาช้าง ของดี ของล้ำค่า งาของช้าง
๖. ดาวรุ่ง โดดเด่น เจิดจรัส ดาวศุกร์ที่มองเห็นทางทิศตะวันออกในช่วงเช้ามืด, ดาวประกายพรึก
๗. ต้มตุ๋น หลอกลวง ต้มหรือนึ่งของที่มีน้ำประกอบจนสุกนิ่ม
๘. เก้าอี้ ตำแหน่ง ที่นั่งมีขา ยก หรือย้ายได้
๙. เลียแข้งเลียขา ประสบสอพลอ การใช้ลิ้นเลียที่หน้าแข้งและขา
๑๐. หัวโขน บทบาทหน้าที่ งานศิลปะชั้นสูง ใช้สำหรับสวมครอบศีรษะ ปิดบังส่วนหน้าของผู้แสดง โขน อย่างมิดชิด
๑๑. งูเห่า คนที่เลี้ยงไม่เชื่อง ชอบแว้งกัด งูพิษขนาดกลาง
๑๒. ปลาไหล คนกะล่อน ปลิ้นปล้อน ปลาจัดอยู่ในอันดับใหญ่ที่ใช้ชื่อว่า Anguilliformes มีรูปร่างโดยรวมยาวเหมือนงู พบได้ทั้งน้ำจืด, น้ำกร่อย หรือน้ำเค็ม
๑๓. จิ้งจอก คนเจ้าเล่ห์ จิ้งจอกจะมีขนาดลำตัวที่เล็กกว่า สุนัขบ้าน ทั่วไป และคล้ายกับสุนัขไทยพื้นเมือง จมูกแหลมยาว
๑๔. แพะ คนบริสุทธิ์ที่ถูกใส่ร้าย สัตว์เคี้ยวเอื้องในสกุล Capra เป็นสัตว์กีบคู่ขนาดกลางมีความแข็งแรง และทนทานต่อโรคได้ดีกว่าสัตว์กีบคู่อื่น ๆ
คนที่แปลกแยกแตกต่างจากคนอื่น ชื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องในสกุล Ovis ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง มีขนปุย หนานุ่ม ใช้ขนทำเส้นใย และเครื่องนุ่งห่ม
๑๕. แกะดำ

ตัวอย่างประโยคที่มีความหมายโดยตรง

๑. พวกเขาควรกินอาหารเช้า
๒. เมื่อคืนฉันนอนดูฝนดาวตกสวยมาก
๓. คุณหญิงพิมพ์ซื้อแหวนเพชรน้ำงาม

ตัวอย่างประโยคที่มีความหมายโดยนัย

๑. ฉันรู้มาว่าพวกนี้กินกันทั้งนั้น เจ้านายจึงเพ่งเล็งพวกนี้อยู่
๒. เมื่อวานเธอเป็นดาวของงานเลยนะ
๓. โรงเรียนเรามีเพชรหลายคน โดยเฉพาะนักเรียนห้อง ม.๒/๔

จัดทำโดย

นางสาวจุฑามาศ ขัติยวงค์ รหัสนักศึกษา ๖๓๑๒๑๐๑๐๐๔๐

นางสาวรัตนาภรณ์ แก้วภิภพ รหัสนักศึกษา ๖๓๑๒๑๐๑๐๐๔๒

นางสาวรักดวงชม เกษร รหัสนักศึกษา ๖๓๑๒๑๐๑๐๐๔๕

นางสาวสาวิณี สุขแสวง รหัสนักศึกษา ๖๓๑๒๑๐๑๐๐๕๕




คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย

มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์