หนังสือองค์ประกอบศิลป์

องค์ประกอบศลป์ ARTISTIC ELEMENTS จัดทําโดย มนัสวรรณ ทัผพดงุ ครผูู้สอน กฤษณ์ บัวสขุ

ก ค ำน ำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-Book) เล่มนี้ จัดท ำขึ้นเพื่อผู้ที่สนใจจะศึกษำเนื้อหำเกี่ยวกับ เรื่อง องค์ประกอบศิลป์ (Artistic Elements) ซึ่งจะประกอบไปด้วยเนื้อหำดังนี้ คือ หลักองค์ประกอบ ศิลป์ จุด เส้น น ้ำหนัก เปน็ต้น ผู้จัดท ำหวังเป็นอย่ำงยิ่งว่ำ หนังสือเล่มนี้จะเอื้ออ ำนวยประโยชน์แก่นักเรียน ครู อำจำรย์ ตลอดจนผู้ที่สนใจเกี่ยวกับองค์ประกอบศิลป์นี้ สุดท้ำยนี้ผู้จัดท ำขอกรำบขอบพระคุณเจ้ำของ ผลงำนทุกท่ำนที่ได้ให้ผู้จัดท ำได้มำอ้ำงอิงและยกตัวอย่ำงประกอบไว้ในหนังสือเล่มนี้ ขอขอบพระคุณทุกท่ำนมำ ณ โอกำสนี้

ข บทน ำ องค์ประกอบศิลป์ กำรน ำสิ่งต่ำงๆ มำประยุกต์ดดัแปลง สร้ำงสรรค์จดัร่วมเข้ำด้วยกัน ตำมสัดส่วนรูปร่ำง รูปทรงตรงตำม คุณสมบัติของสิ่งนั้นๆ เพื่อให้เกิดผลงำนที่มีควำมเหมำะสม ส่วนจะเกิดควำมงดงำม น่ำสนใจหรือไม่นั้น ย่อมขึ้นอยู่กับกำร น ำเสนอภำพรวมของงำน ว่ำมีกำร สื่อถึงเรื่องรำว วัตถุประสงค์ ในงำนกำรออกแบบของเรำ องค์ประกอบศิลป์ หมำยถึงศิลปะที่มนุษย์สร้ำงขึ้นเพื่อแสดงออกทำงอำรมณ์ ควำมรู้สึก ควำมคิดหรือควำมงำม ซึ่งประกอบด้วย ส่วนที่มนุษย์สร้ำงขึ้นและส่วนที่เป็นกำรแสดงออกอันเป็น ผลที่เกิดจำกโครงสร้ำงทำงวัตถุ องค์ประกอบศิลป์หมำยถึง ส่วนประกอบต่ำงๆของศิลปะ เช่น จุด เส้น รูปร่ำง ขนำด สัดส่วน น ้ำหนัก แสง เงำ ลักษณะพื้นผิว ที่ว่ำงและสีองค์ประกอบศิลป์คือควำมงำม ควำมพอดี ลงตัว ดัน เป็นรำกฐำนเนื้อหำ ของศิลปะ อีกทั้งยังเป็นเครื่องมือที่ส ำคัญทำงศิลปะให้ผู้สร้ำงสรรค์ได้สื่อสำร ควำมคิดของตนเองไปสู่บุคคลอื่น จำกควำมหมำยต่ำงๆข้ำงต้น พอสรุปได้ว่ำ องค์ประกอบศิลป์ หมำยถึง สงิ่ที่มนุษย์ใช้เป็นสื่อ ในกำรแสดงออก อย่ำงสร้ำงสรรค์ โดยน ำส่วนประกอบของศิลปะมำจัดวำงรวมกันอย่ำง สอดคล้องกลมกลืนและมีควำมหมำยเกิดรูปร่ำง หรือรูปแบบต่ำงๆอันเด่นชัดซึ่งจำกควำมหมำย ข้ำงต้น จะเห็นได้ว่ำกำรที่จะเกดิผลงำนศิลปะดีๆสักชิ้นนั้นผู้สร้ำงสรรค์จะต้องใช้กระบวนกำรที่ หลำกหลำยมำประกอบกันได้แก่ องค์ประกอบพื้นฐำนทำงศิลปะ องค์ประกอบของศิลปะ และกำร จัดองค์ประกอบของศิลปะ มำถ่ำยทอดลงในชนิ้งำนหรือผลงำนนั้นๆเพื่อให้ไดผ้ลงำนทมี่ีคุณค่ำทั้ง ด้ำนควำมงำมและมี คุณค่ำทำงจิตใจอันเป็นจุดหมำยส ำคัญที่ศิลปินทุกคนมุ่งหวังให้เกิดแก่ผู้ชม ทั้งหลำยโดยค ำนึงถึงปัจจัยที่ใช้ในกำรออกแบบ

ค สำรบัญ เรื่อง หน้ำ ค ำน ำ ก บทน ำ ข สำรบัญ ค องค์ประกอบศิลป์ 1 1.จุด (Point) 2 2.เส้น (Line) 5 3.น ้ำหนัก (Tone) 9 4.ผิว (Texture) 14 5.รูปร่ำงและรูปทรง (Form&Shape) 16 6.ที่ว่ำง (Space) 19 7.สี (Color) 21 8.จังหวะลีลำ (Rhythm) 24 หลักองค์ประกอบศิลป์ 26 1.จุดเด่น ( Dominance ) 27 2.เอกภำพ ( Unity ) 28 3.ควำมสมดุล ( Balance ) 4.ควำมขัดแย้ง ( Contrast ) 29 5.ควำมกลมกลืน ( Harmony ) 30

1 องค์ประกอบศิลป์ องค์ประกอบศิลป์ Visual art (ทัศนศิลป์) : ศิลปะที่รับรู้ด้วยการเห็น Visual element (ทัศนธาตุ) : ธาตุที่มองเห็นด้วยตา Element : ธาตุปัจจัยต่างๆ ที่ประกอบกันขึ้นเป็นรูปทรงทางศิลปะ เป็นส่วนประกอบมลู ฐานของวตัถุสิ่งของแต่ละชนิด รวมทั้งสิ่งที่เป็นนามธรรมด้วย Basic element 1.จุด (Point) 2.เส้น (Line) 3.นํ้าหนัก (Tone) 4.ผิว (Texture) 8.จังหวะ (Rhythm) พื้นผิวที่สัมผัสได้ด้วยสายตา เลื่อนํ้ามันลายไม้ จังหวะนกบิน 5.รูปทรง (Form) 6.ที่ว่าง (Space) 7.สี (Color)

2 องค์ประกอบศิลป์ 1. จุด (Point) - เป็นทัศนธาตุเบื้องต้นในงานศิลปะ - ไม่มีมิติ ความกว้าง ความยาว ความลึก - เป็นส่วนที่เล็กที่สุด ที่จะมีผลในการสร้างรูปทรง และสร้างพลังความเคลื่อนไหว ลักษณะของจุด - จุดเดียว - จุดกระจาย - กลุ่มจุด - จุดที่ต่อเนื่องกัน จุดเดียว จุดกระจาย กลุ่มจุด จุดที่ต่อเนื่องกัน

3 องค์ประกอบศิลป์ ศิลปะจากจุด

4 องค์ประกอบศิลป์

5 องค์ประกอบศิลป์ 2. เส้น (Line) - เกิดจากจุดที่ต่อเนื่องกัน - เกิดจากร่องรอยของจุดที่ ถูกแรงหนึ่งผลักให้เคลื่อนที่ไป เส้นพื้นฐาน ความรู้สึกที่เกิดจากเส้น 1.เส้นตรง : แข็งแรง แน่นอน ไม่ประนีประนอม หยาบ ชัยชนะ 2.เส้นโค้งน้อย : อ่อนโยน สบาย เปลี่ยนแปลง เคลื่อนไหว เฉื่อยชา 3.เส้นโค้งวงแคบ : เปลี่ยนทิศทางรวดเร็ว เคลื่อนไหวรุนแรง 4.เส้นโค้งวงกลม : ทิศทางตายตัว มีระเบียบ นิ่ง 5.เส้นโค้งก้นหอย : เคลื่อนไหว ขยาย หดตัว คลี่คลาย 6.เส้นฟันปลา : หักเหกะทันหัน กระตุก ชะงัก ขัดแย้งรุนแรง ลักษณะของเส้น - หนา บาง เข้ม อ่อน เล็ก ใหญ่ คมชัด พร่าเลือน สั่นไหว - ทิศทางตั้งตรง เฉียง นอน เลี้ยวโค้ง เส้นตรง เส้นโค้ง เส้นตรง เส้นโค้งน้อย เส้นโค้งวงแคบ เส้นโค้งวงกลม เส้นโค้งก้นหอย เส้นฟันปลา

6 องค์ประกอบศิลป์ ความรู้สึกที่เกิดจากทิศทางของเส้น 1 เส้นนอน : กลมกลืนกับแรงดึงดูดโลก พักผ่อน สงบ เฉย 2 เส้นตั้ง : สมดุล มันคง เด่น เป็นสง่า เงียบขรึม รุ่งเรือง 3 เส้นตรงเฉียง : เคลื่อนไหว นําสายตา ไม่มั่นคง 4 เส้นเฉียงโค้ง : ขาดระเบียบ ตามยถากรรม พุ ่งเข้า–ออก อ่อนแรง เส้นตั้ง เส้นตรงเฉียง เส้นเฉียงโค้ง เส้นนอน

7 องค์ประกอบศิลป์ ศิลปะจากเส้น

8 องค์ประกอบศิลป์

9 องค์ประกอบศิลป์ 3. นํ้าหนัก (Tone) เป็นองค์ประกอบของศิลป์ที่อยู่คู่กันแสง เมื่อส่องกระทบกับวัตถุ จะทําให้เกิด เงา แสงและเงา เป็นตัวกําหนดระดบัของคา่นํ้าหนักความเขม้ของเงาจะขึ้นอยู่กบั ความเข้มของเแสง ในที่ที่มีแสงสว่างมาก เงาจะเข้มขึ้นและในที่ที่มีแสง สว่างน้อย เงาจะไม่ชัดเจนในที่ที่ไม่มีแสงสว่างจะไม่มีเงาและเงาจะอยู่ในทางตรงข้ามกับแสง เสมอ ค่านํ้าหนักของแสงและเงานที่เกิดบนวัตถุสามารถจําแนกเป็นลักษณะที่ ต่างๆ ได้ดังนี้ 1.บริเวณแสงสว่างจัด (Hi-light) เป็นบริเวณที่อยู่ใกล้แหล่งกําเนิด แสงมากที่สุด จะมีความสว่างมากที่สุด ในวัตถุที่มีผิวมันวาวจะสะท้อน แหล่งกําเนิดแสงออกมาให้เห็นได้ชัด 2.บริเวณแสงสว่าง (Light) เป็นบริเวณที่ได้รับแสงสว่าง รองลงมาจาก บริเวณแสงสว่างจดัเนื่องจากอยู่ห่างจากแหล่งกําเนดิแสงออกมาและเริ่มมี ค่านํ้าหนักอ่อน ๆ

10 องค์ประกอบศิลป์ 3.บริเวณเงา (Shade) เป็นบริเวณที่ไม่ได้รับแสงสว่างหรือเป็นบริเวณที่ถูก บดบังจาก แสงสว่าง ซึ่งจะมีค่านํ้าหนัก เข้มมากขึ้นกว่าบรเิวณแสงสว่าง 4.บริเวณเงาเข้มจัด (Hi-Shade) เป็นบริเวณที่อยู่ห่างจากแหล่งกําเนิดแสง มากที่สุด หรือ เป็นบริเวณที่ถูกบดบังมากๆหลายๆชั้น จะมีค่านํ้าหนักที่เขม้มากไป จนถึงเข้มที่สุด 5.บริเวณเงาตกทอด เป็นบริเวณของพื้นหลังที่เงาของวัตถุทาบลงไป เป็ นบริเวณเงาที่อยู่ภายนอกวัตถุและจะมีความเข้มของค่านํ้าหนักขึ้นอยู่กับ ความ เข้มของเงา นํ้าหนักของพื้นหลังทิศทางและระยะของเงา

11 องค์ประกอบศิลป์ ความสาํคญัของคา่นาํ้หนกั 1. ให้ความแตกต่างระหว่างรูปและพื้นหรือรูปทรงกับที่ว่าง 2. ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว 3. ให้ความรู้สึกเป็น 2 มิติ แก่รูปร่าง และความเป็น 3 มิติแก่รูปทรง 4. ทําให้เกิด ระยะความตื้น-ลึก และ ระยะไกล้-ไกลของภาพ 5. ทําให้เกิดความกลมกลืนประสานกันของภาพ

12 องค์ประกอบศิลป์ ศิลปะจากนา ํ้หนกั (Tone)

13 องค์ประกอบศิลป์

14 องค์ประกอบศิลป์ 4. ผิว (Texture) พื้นผิว หมายถึง ลักษณะของบริเวณผิวหน้าของสิ่งต่างๆ ที่เมื่อสมัผัสแล้ว สามารถ รับรู้ได้ ว่ามีลักษณะอย่างไร คือ รู้ว่า หยาบ ขรุขระ เรียบ มัน ด้าน เนียน สาก เป็นต้น ลักษณะที่สัมผัสได้ของพื้นผิว มี 2 ประเภท คือ 1. พื้นผิวที่สัมผัสได้ด้วยมือหรือกายสัมผัส เป็นลักษณะพื้นผิวที่เป็นอยู่จริงๆ ของ ผิวหน้าของวัสดุนั้นๆ ซึ่งสามารถสัมผัสได้จากงานประติมากรรม งาน สถาปัตยกรรมและสิ่งประดิษฐ์อนื่ๆ "ช้างสามเศียร" จ.สมุทรปราการ วัดร่องขุ่น จ.เชียงราย วัดทิพย์สุคนธาราม จ.กาญจนบุรี พิพิธภัณฑ์ลูกหลานพันธุ์มังกร จ.สุพรรณบุรี พระพุทธชินราช จ.พิษณุโลก ประติมากรรมรูปปั้ นกามเทพ ประติมากรรมสตรียุคเรอเนสซองส์ ศิลปิน : เจอร์ราด มาส์ ประติมากรรมสตรียุคเรอเนสซองส์ ศิลปิน : เจอร์ราด มาส์ ประติมากรรมสตรียุคเรอเนสซองส์ ศิลปิน : เจอร์ราด มาส์

15 องค์ประกอบศิลป์ 2. พื้นผิวที่สัมผัสได้ด้วยสายตา จากการมองเห็นแต่ไม่ใช่ลักษณะที่แท้จริงของผิว วัสดุนั้นๆ เช่น การวาดภาพก้อนหินบนกระดาษ จะให้ความรู้สึกเป็นก้อนหินแต่ มือ สัมผัสเป็นกระดาษหรือใช้กระดาษพิมพ์ลายไม้หรือลายหินอ่อน เพื่อปะทับบน ผิวหน้าของสิ่งต่างๆ เป็นต้น ลักษณะเช่นนี้ถือว่าเป็นการสร้างพื้นผิวลวงตาให้ สัมผัสได้ด้วยการมองเห็น เท่านั้นพื้นผิวลักษณะต่างๆ จะให้ความรู้สึกต่องานศิลปะ ที่แตกต่างกัน พื้นผิวหยาบจะให้ความรู้สึกกระตุ้นประสาท หนัก แน่น มั่นคง แข็งแรงถาวรในขณะที่ผิวเรียบ จะให้ความรู้สึกเบาสบายการใช้ลักษณะของพื้นผิวที่ แตกต่างกัน เห็นได้ ชัดเจนจากงานประติมากรรมและมากที่สุด ในงานสถาปัตยกรรมซึ่งมีการรวมเอาลักษณะต่างๆของพื้นผิววัสดุหลายๆ อย่าง เช่น อิฐ ไม้ โลหะ กระจก คอนกรีต หิน ซึ่งมีความขัดแย้งกันแต่สถาปนิกได้ นํามาผสมกลมกลืนได้อย่างเหมาะสม ลงตัวจนเกิดความสวยงาม วอลเปเปอร์ลายไม้ เสื่อนํ้ามันลายอิฐ การวาดภาพกิอนหินบนกระดาษ เสื่อนํ้ามันลายหินอ่อน กระเบื้องเซรามิกลายไม้ กระเบื้องเซรามิกลายหิน

16 องค์ประกอบศิลป์ 5. รูปร่างและรูปทรง (Form & Shape) รูปทรง (Form) คือ รูปที่ลักษณะเป็น 3 มิติ โดยนอกจากจะแสดงความกว้าง ความยาวแล้ว ยังมีความลึก หรือความ หนา นูน ด้วย เช่น รูปทรงกลม ทรง สามเหลี่ยม ทรงกระบอก เป็นต้น ให้ความรู้สึกมีปริมาตร ความหนาแน่น มีมวลสาร ที่เกิดจากการใช้ค่านํ้าหนัก หรือการจัดองคป์ระกอบของรูปทรง หลายรูปรวมกัน รูปเรขาคณิต (Geometric Form) มีรูปที่แน่นอน มาตรฐาน สามารถวัดหรือ คํานวณได้ง่าย มีกฎเกณฑ์ เกิดจากการสร้างของมนุษย์ เช่น รูปสี่เหลี่ยมรูปวงกลม รูปวงรี นอกจากนี้ยังรวมถึงรูปทรงของ สิ่งที่มนุษยป์ระดษิฐค์ ิดคน้ขึ้นอย่างมีแบบ แผนแน่นอน เชน่รถยนต์เครื่องจักรกล เครื่องบิน สิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ก็จดัเปน็ รูปเรขาคณิต

17 องค์ประกอบศิลป์ รูปอินทรีย์(Organic Form) เป็นรปูของสิ่งที่มีชีวติหรือ คล้ายกบัสิ่งมีชีวิต ที่สามารถ เจริญเติบโต เคลื่อนไหว หรือ เปลี่ยนแปลงรูปได้ เช่น รูปของคน สัตว์ พืช รูปอิสระ (Free Form) เป็นรูปที่ไม่ใช่แบบเรขาคณิตหรือแบบอินทรีย์ แต่ เกิดขึ้นอย่างอิสระ ไม่มีโครงสร้างที่ แน่นอน ซึ่งเป็นไปตามอิทธิพลและการกระทํา จากสิ่งแวดล้อม เชน่รูปก้อนเมฆ ก้อนหิน หยดนํ้า ควันซงึ่ให้ความรู้สึกที่ เคลื่อนไหว มีพลัง รูปอิสระจะมีลักษณะ ขัดแย้งกับรูปเรขาคณิต แต่กลมกลืน กับ รูปอินทรีย์ รูปอิสระอาจเกิดจากรูป เรขาคณิตหรือรูปอินทรีย์ ที่ถูกกระทําจนมี รูปลักษณะเปลี่ยนไปจากเดิม จนไม่เหลือสภาพ เช่น รถยนต์ที่ถูกชนจนยับเยินทั้ง คัน เครื่องบินตก ตอไม้ที่ถูกเผาทําลายหรือซากสัตว์ที่เน่าเปื่ อยผุพัง

18 องค์ประกอบศิลป์ ความสัมพันธ์ระหว่างรูปทรง เมื่อนํารูปทรงหลายๆ รูปมาวางใกล้กัน รูปเหล่านั้นจะมีความสัมพันธ์ดึงดูด หรือผลักไส ซึ่งกันและกัน การประกอบกันของรูปทรง อาจทําได้โดยใช้รูปทรงที่มี ลักษณะใกล้เคียงกัน รูปทรงที่ต่อเนื่องกัน รูปทรงที่ซ้อนกัน รูปทรงที่ผนึกเข้า ด้วยกัน รูปทรงที่แทรกเข้าหากัน รูปทรงที่สานเข้าด้วยกันหรือรูปทรงที่บิดพันกัน การนํารูปเรขาคณิต รูปอินทรีย์และรูปอิสระมาประกอบเข้าด้วยกัน จะได้รูปลักษณะ ใหม่ๆ อย่างไม่สิ้นสดุ

19 องค์ประกอบศิลป์ 6. ที่ว่าง (space) ที่ว่าง คือ คู่ของรูปทรงที่ขัดแย้งกันอย่างตรงกันข้าม มีบทบาทในการ สร้างและเสริมรูปทรงไม่น้อยกว่าทัศนธาตุทั้งหลาย พจนานุกรมของ มหาวิทยาลัยออกฟอร์ด (Oxford University Dictionary) ให้คําจํากัดความ ของที่ว่างไว้ 3 ประการ คือ • ประการแรก เป็นที่ว่างภายในขอบเขตที่กําหนดให้ เช่น ที่ว่างภายในห้องที่ มีฝาล้อมรอบ • • ประการที่สอง เป็นที่ว่างที่เป็นระยะที่วัดได้จากมวลหนึ่งไปยังมวลหนึ่ง • ประการสุดท้าย เป็นการชี้แสดงเวลาหรือระยะเวลาที่ทําหรือเปลี่ยนแปลง ไป ที่เกิดพลังเคลื่อนไหวของที่ว่าง ที่ว่างภายในห้อง ที่ว่างของกระดาษวาดภาพ ที่ว่างภายในห้อง ที่ว่างจากระยะห่างของ 2 กระถางต้นไม้ ที่ว่างใต้ตู้เก็บของห้องครัว ช่องไฟระหว่างตัวอักษร ผิวนํ้านิ่งๆ ที่มีก้อนหินตกลงไป มีแสงไฟจุดขึ้นมา ในความมืด พลังเคลื่อนไหวจากจุด ให้ความรู้สึกแบ่งออกเป็นส่วนๆ

20 องค์ประกอบศิลป์ ความหมายของที่ว่าง o ปริมาตรของรูปทรงที่กินระวางเนื้อที่อยู่ o อากาศที่โอบล้อมรูปทรง เรื่องของที่ว่างหรือช่องว่าง “ ชลดูนมิ่ เสมอ ” ( ศิลปินแห่งชาติ ประจําปี 2541 ) ได้ให้คําจํากัดความไว้ในทฤษฎี แห่งองค์ประกอบศิลป์ว่า o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o ปริมาตรของที่ว่างที่จํากัดด้วยขอบเขต o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o แผ่นภาพ 2 มิติที่ศิลปินใช้เขียนภาพ o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ) o ระยะห่างระหว่างรูปทรง(ช่องไฟ)

21 องค์ประกอบศิลป์ 7. สี(Color) เป็นส่วนประกอบที่สําคัญในการทํางานศิลปะ สีจะช่วยให้เกิดความน่าสนใจ และมีชีวิตชีวาแก่ผู้ที่ได้พบเห็น อีกทั้งยังให้ความรู้สึกต่างๆ ได้ด้วย สีจึงมีอิทธิพล ต่อจิตใจของมนุษย์เรามาก สี คือลักษณะของแสงที่ปรากฏแก่สายตาให้เห็นเป็นสี (พจนานุกรมฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน) ในทางวิทยาศาสตร์ ให้คําจํากัดความของสีว่า เป็นคลื่นแสง หรือความเข้มของแสงที่สายตาสามารถมองเห็นในทางศิลปะ สี คือ ทัศนธาตุอย่าง หนึ่งที่เป็นองค์ประกอบสําคัญของงานศิลปะ และใช้ใน การสร้างงาน ศิลปะ โดยจะทําให้ผลงานมีความสวยงาม ช่วยสร้าง บรรยากาศ มี ความสมจริง เด่นชัดและน่าสนใจมากขึ้น สีเป็นองค์ประกอบสําคัญอย่างหนึ่งของ งานศิลปะ และเป็นองค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อความรู้สึก อารมณ์และจิตใจ ได้ มากกว่าองค์ประกอบอื่นๆ ในชีวิตของมนุษย์มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับสีต่างๆ อย่างแยกไม่ออก สีจะให้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น 1. ใช้ในการจําแนกสิ่งตา่งๆ เพื่อให้เห็นชัดเจน 2. ใช้ในการจดัองคป์ระกอบของสิ่งต่างๆ เพื่อให้เกิดความสวยงาม กลมกลืน เช่น การแต่งกาย การจัดตกแต่งบ้าน สีแยกห้องนํ้า ชาย-หญิง สีแยก เครื่องหมายถูก-ผิด ตกแต่งห้องโทนสีดํา แต่งกายคุมโทนสีแดง ฉากถ่ายรูปงานแต่งงาน

22 องค์ประกอบศิลป์ 3. ใช้ในการจัดกลุ่ม พวกคณะ ด้วยการใช้สีต่างๆ เช่น คณะสี เครื่องแบบต่างๆ 4. ใช้ในการสื่อความหมาย เป็นสัญลักษณ์ หรือใช้บอกเล่าเรื่องราว 5. ใช้ในการสร้างสรรค์งานศิลปะ เพื่อให้เกิดความสวยงาม สร้างบรรยากาศสมจริง และน่าสนใจ 6. เป็นองคป์ระกอบในการมองเห็นสิ่งต่างๆ ของมนุษย์ กีฬาสี คณะพยาบาลศาสตร์ ใส่สูทสีม่วง เครื่องแบบตํารวจ ถังขยะ 4 สี ไฟจราจร ไฟหม้อหุงข้าวที่แสดง สีแดงข้าวยังไม่สุก สีส่วนเขียวข้าวสุกแล้ว

23 องค์ประกอบศิลป์ ศิลปะสี(Color)

24 องค์ประกอบศิลป์ 8. จังหวะลีลา (Rhythm) จังหวะลีลา หมายถึง การเคลื่อนไหวที่เกดิจาการซํ้ากันขององค์ประกอบเปน็ การซํ้าที่เป็นระเบียบ จากระเบียบธรรมดาที่มชี่วงห่างเท่าๆกัน มาเป็นระเบียบที่ สูงขึ้น ซับซ้อนขนึ้จนถึงขั้นเกดิเปน็รูปลักษณะของศิลปะ โดยเกดิจากการซํ้าของ หน่วยหรือการสลับกันของหน่วยกับช่องไฟหรือเกิดจากการเลื่อนไหลต่อเนื่องกัน ของเส้น สีรูปทรง หรือ นํ้าหนัก รูปแบบๆหนึ่ง อาจเรียกว่าแม่ลาย การนําแม่ลายมาจดัวางซํ้าๆ กันทําให้เกิด จังหวะและถ้าจัดจังหวะ ให้แตกต่าง กันออกไป ด้วยการเว้นช่วงหรือสลับช่วง ก็จะ เกิดลวดลายที่แตกต่างกันออกไป ได้อย่างมากมาย แต่จังหวะของลายเป็น จังหวะ อย่างง่ายๆ ให้ความรู้สึกเพียงผิวเผินและเบื่อง่าย เนื่องจากขาดความหมาย เป็น การรวมตัวของสิ่งที่เหมือนกันแต่ไม่มีความหมายในตวัเอง จังหวะที่น่าสนใจ และมี ชีวิต ได้แก่ การเคลื่อนไหวของ คน สัตว์ การเติบโตของพืช การเต้นรํา เป็น การ เคลื่อนไหว ของโครงสร้างที่ให้ความบันดาลใจในการสร้างรูปทรงที่มีความหมาย นกกําลังบิน เสือกําลังวิ่ง การเติบโตของพืช การเต้นรํา การเต้นรํา ผู้คนกําลังเดินตลาด

25 องค์ประกอบศิลป์ เนื่องจากจังหวะของลายนั้น ซํ้าตัวเองอยตู่ลอดไปไม่มีวนัจบ และมีแบบรูปของ การซํ้าที่ตายตวัแต่งานศิลปะแต่ละชิ้นจะต้องจบลงอย่างสมบูรณ์และมีความหมาย ในตวังานศิลปะทุกชิ้นมีกฎเกณฑ์และระเบียบทซี่่อนลึกอยู่ภายใน ไม่สามารถ มองเห็นได้ชดัเจน งานชิ้นใดที่แสดงระเบยีบ กฎเกณฑ์ที่ชดัเจนเกนิไป งานชิ้นนั้นก็ จะจํากัดตัวเอง ไม่ต่างอะไรกับ ลวดลายที่มองเห็นได้ง่าย ไม่มีความหมาย ให้ผล เพียงความเพลิดเพลินสบายตาแก่ผู้ชม ศิลปะจังหวะลีลา(Rhythm)

26 องค์ประกอบศิลป์ หลักองค์ประกอบศิลป์ หลักองค์ประกอบศิลป์ที่นํามาใช้ในการจัดภาพ หมายถึง หลักการจัด ภาพ หรือการนําองค์ประกอบต่างๆของศิลปะมาจัดประสานสัมพันธ์กันเพื่อให้เกิด คุณค่าทางความงาม การจัดภาพ หมายถึง การจัดภาพให้ปรากฏเด่นและจัดเรื่องราวส่วนประกอบต่างๆ ในภาพเข้าด้วยกัน อย่างเหมาะสม การจัดภาพเบื้องต้นมีหลักการดังนี้ 1.จุดเด่น ( Dominance ) 2.เอกภาพ ( Unity ) 5.ความกลมกลืน ( Harmony ) 3.ความสมดุล ( Balance ) 4.ความขัดแย้ง ( Contrast )

27 องค์ประกอบศิลป์ 1.จุดเด่นหรือจุดสนใจ ( Dominance ) หมายถึง ส่วนสําคัญที่ปรากฏชัด สะดุดตา ที่สุดในงานศิลปะ จุดเด่นจะช่วยสร้าง ความน่าสนใจในผลงานให้ภาพเขียนมีความ สวยงาม มีชีวิตชีวายิ่งขึ้น จดุเด่นเกดิจากการจัดวางที่เหมาะสม และรู้จักการเนน้ภาพ (Emphasis) ที่ดี จุดเด่น มี2 แบบ คือ 1.1.จุดเด่นหลัก เป็นภาพที่มีความสําคัญมากที่สุดในเรื่องที่จะเขียน แสดงออกถึงเรื่องราวที่ชัดเจน เด่นชัด ที่สุดในภาพ 1.2.จุดเด่นรอง เป็นภาพประกอบของจุดเด่นหลัก ทําหน้าที่สนับสนุน จุดเดน่หลัก ให้ภาพมคีวามสวยงามยิ่งขึ้น

28 องค์ประกอบศิลป์ 2.เอกภาพ (Unity) หมายถึง ลักษณะความเป็นหนึ่งเดียวกัน ประสาน กลมกลืนกันขององค์ประกอบศิลป์ ด้วย วิธีการจัดภาพให้มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้อง กัน มีลักษณะเป็นกลุ่มก้อน ไม่กระจัดกระจาย ซึ่งจะช่วยให้งานจิตรกรรมมีความ งามและสื่อความหมายเข้าใจได้ 3.ความสมดุล (Balance ) หมายถึง การจัดภาพที่มีความพอดีและเหมาะสม ให้เกิดนํ้าหนักการจดัวางซ้าย-ขวาที่สอง ข้างที่เท่ากัน โดยแบ่งความสมดุลออกเป็ น 2 ประเภท 3.1.ความสมดุลแบบสองข้างไม่เท่ากัน เป็นการจัดวางองค์ประกอบศิลป์ ที่ ไม่เท่ากัน หรือไมเ่หมือนกัน แต่เท่ากันด้วยความรู้สึก โดยดูจากนํ้าหนักส่วนรวม ของภาพ

29 องค์ประกอบศิลป์ 3.2.ความสมดุลแบบสองข้างเท่ากัน เป็นการจัดวางองคป์ระกอบใหม้ ีนํ้า หนักเท่ากันกัน ให้เกิดนํ้าโดย ส่วนมากจะปรากฏในจิตรกรรมไทย หรือภาพที่แสดง สัญลักษณ์ไทย 4.ความขัดแย้ง ( Contrast ) หมายถึง ความไม่ประสานสัมพันธ์กัน หรือไม่ เข้ากัน เช่น เส้นที่แตกต่างกัน รูปร่าง หรือรูปรูปทรงที่แตกต่างกันทั้งลักษณะ รูปแบบและขนาด ลักษณะผิวหยาบกับผิวละเอียด สีตรงกันข้ามหรือสีตัดกัน เป็ นต้น เส้นที่แตกต่างกัน สีตัดกัน สีตรงข้ามกัน สีตัดกัน สีตรงข้ามกัน

30 องค์ประกอบศิลป์ 5.ความกลมกลืน ( Harmony ) หมายถึงลักษณะการประสานสัมพันธ์กันของ องค์ประกอบศิลป์ ต่างๆ เช่น จุด เส้น รูปร่าง รูปทรง ขนาด สดัส่วน ค่านํ้าหนัก ลักษณะผิว จังหวะ บริเวณว่าง สี เมื่อนํามาประกอบกันแล้วต้องสนับสนุนกัน เข้า กันได้ดี ไม่ขัดแย้งกัน

องค์ประกอบศลป์ ARTISTIC ELEMENTS หมวดศลปกรรม จัดทําโดย มนัสวรรณ ทัพผดง ุปวส.1/2 สาขาดิจิทัลกราฟก หนังส‚ออิเลกทรอนิกส์ (E-BOOK) เล่มนี ็ z จัดทําเมือ วันทีy 25 เมษายน พ.ศ.2567 yราคา 00 บาท ความสัมพันธ์ระหว่างรูปทรง เมืˑอนํารูปทรงหลายๆ รูปมาวางใกล้กัน รูปเหล่านั˓นจะมีความสัมพันธ์ดึงดูดหรือผลักไส ซึˑงกันและกัน การประกอบกันของรูปทรง อาจทําได้โดยใช้รูปทรงทีˑมีลักษณะใกล้เคียงกัน รูปทรงทีˑต่อเนืˑองกัน รูปทรงทีˑซ้อนกัน รูปทรงทีˑผนึกเข้าด้วยกัน รูปทรงทีˑแทรกเข้าหากัน รูปทรงทีˑสานเข้าด้วยกันหรือรูปทรงทีˑบิดพันกัน การนํารูปเรขาคณิต รูปอินทรีย์และ รูปอิสระมาประกอบเข้าด้วยกัน จะได้รูปลักษณะใหม่ๆ อย่างไม่สิ˓นสุด