คู่มือการใช้บทเรียน

บทนำ

ภาษาไพทอนเป็นภาษาโปรแกรมที่ได้รับความนิยมและใช้ในการประมวลผลที่หลายหลายทั้งในด้าน
การประมวลผลข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) การเขียนโปรแกรมประเภทปัญญาประดิษฐ์ (Artificial
Intelligence) หรือแม้กระทั่งการทางานประเภทการแสดงผลข้อมูล (Data Visualization) ดังนั้นการเรียนรู้
การเขยี นโปรแกรมด้วยภาษาไพทอนจึงเป็นพื้นฐานสำคัญทผี่ ู้เรียนสามารถนำไปใช้ในการเรียนหรือการทำงาน
ในอนาคตไดเ้ ปน็ อยา่ งดี

สำหรับบทเรียนออนไลน์ เว็บไซต์เพื่อการเรียนรู้ “การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอนเบื้องต้น”นี้
เป็นบทเรียนออนไลน์ประเภทเว็บไซต์ ซึ่งใช้ประกอบการเรียนการสอน ของนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษา
ปที ่ี 1

เนื้อหาบทเรียน จะเป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับภาษาไพทอน พื้นฐานการเขียนโปรแกรมภาษาไพทอน
คำสั่งและฟังก์ชันที่สำคัญสำหรับการแก้ปัญหาเบื้องต้น และการเขียนโปรแกรมที่มีขนาดใหญ่มากขึ้นท่ี
จำเป็นต้องสร้างฟังกช์ ันขึ้นมาใช้งาน ซึ่งหลังจากได้ศึกษาเรียนรู้ครบทุกหัวขอ้ แลว้ ผู้เรียนจะความรู้ความเขา้ ใจ
ในเนื้อหาบทเรียนมากขน้ึ

สารบญั

หน้า

1. คำแนะนำและวิธกี ารใชง้ านบทเรียน........................................................................................................... 1

2. การเข้าสู่เวบ็ ไซต์......................................................................................................................................... 2

3. แนะนำองคป์ ระกอบของบทเรยี น ............................................................................................................... 2

4. คมู่ อื การใช้งานบทเรยี น .............................................................................................................................. 3

5. แบบทดสอบกอ่ นเรียน................................................................................................................................ 3

6. บทที่1 การเขียนผังงานเบ้ืองตน้ .................................................................................................................. 4

7. บทท2่ี พื้นฐานการเขยี นโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน................................................................................... 8

8. บทท3ี่ ตวั แปรและตวั ดำเนินการ ................................................................................................................ 9

9. บทท่4ี ฟังก์ชนั ทางคณิตศาสตร์ ................................................................................................................ 10

10. บทที่5 คำสง่ั เลือกทำและวนซำ้ ............................................................................................................... 11

11. แบบทดสอบหลังเรยี น ............................................................................................................................ 12

12. รวมงานนักเรียน..................................................................................................................................... 14

13. สือ่ การสอน............................................................................................................................................. 15

14. รปู ภาพการสอน ..................................................................................................................................... 15

15. ติดต่อครู................................................................................................................................................. 16

1

1. คำแนะนำและวธิ ีการใช้งานบทเรียน

การจัดทำบทเรียนออนไลน์นี้ เพื่อเน้นให้นักเรียนเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ มีการสืบค้น ค้นคว้าหา
ข้อมูลจากสื่อการสอนและแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ทางระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ต นักเรียนสามารถเข้าเว็บไซต์
เพื่อเรียนรู้ได้ตามความสนใจ ทั้งนี้หวังว่าผู้เรียนจะได้เรียนรู้อย่างสนุกสนาน เพลิดเพลินไปกับการเรียนและ
ช่วยกันแสวงหาความรู้ สำหรับขั้นตอนในการใช้บทเรียนน้ี ขอให้ผู้เรยี นดำเนนิ การเพ่ือให้เกิดผลต่อการเรยี นรู้
ดงั นี้

1. บทเรยี นไพทอน ประกอบไปดว้ ย ดังน้ี
- หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรอื่ ง การเขียนผงั งานเบ้อื งต้น
- หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง พนื้ ฐานการเขยี นโปรเเกรมภาษาไพทอน
- หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 3 เร่ือง ตัวเเปรเเละตัวดำเนนิ การ
- หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 เรื่อง ฟังกช์ ันทางคณิตศาสตร์
- หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 5 เรอื่ ง คำสั่งเลอื กทำเเละวนซำ้

2. การเรียน ผเู้ รียนจำเปน็ ต้องทำตามขั้นตอนท่ีกำหนด จงึ ประสบความสำเร็จ
3. ขั้นตอนการเรยี น ดงั น้ี

3.1 อ่านคำแนะนำและวิธีการใช้บทเรียนออนไลน์ให้เข้าใจ ก่อนทำการเรียนในบทเรียน
รวมทง้ั ศึกษาจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

3.2 ทำแบบทดสอบก่อนเรียน
3.3 คลิกเขา้ สบู่ ทเรียนที่ 1, 2, 3 ,4 , 5 ทีต่ อ้ งการเรยี น
3.4 ในเเตล่ ะบทเรียนจะมีเเบบทดสอบทา้ ยบทเรยี นทกุ บท
3.5 เมื่อทำแบบทดสอบท้ายบทเรียนเสร็จเเล้ว โปรเเกรมก็จะตรวจสอบคำตอบ เเละเเจ้ง
คะเเนนให้โดยอัตโนมัติ
3.6 เมื่อทำเเบบทดสอบท้ายบทเรียนเสร็จเเล้ว ก็จะมีเเบบทดสอบหลังเรียนมาให้นักเรียนทำ
เพอ่ื ประเมินความรคู้ วามเขา้ ใจ โปรแกรมจะตรวจสอบคำตอบและแจ้งคะแนนใหโ้ ดยอตั โนมัติ

2

2. การเขา้ สู่เวบ็ ไซต์

เข้าสูบ่ ทเรยี นออนไลนไ์ ด้จากเวบ็ ไซต์ https://sites.google.com/view/pythonaraya

3. แนะนำองคป์ ระกอบของบทเรยี น

1

2

3

1. เมนูหลกั (Header)
2. คมู่ อื การใชง้ าน
3. บทเรียน

3

4. คมู่ อื การใช้งานบทเรียน

สำหรบั นกั เรียนทต่ี อ้ งการเรยี นรูก้ ารเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน สามารถศึกษาการใชง้ าน
บทเรียนออนไลน์นี้ได้จากเมนู “คมู่ ือการใชง้ านบทเรียน” คลกิ ได้เลยค่ะ

5. แบบทดสอบก่อนเรยี น

ก่อนเร่มิ ทำการจัดการเรยี นการสอน นักเรยี นสามารถตรวจสอบพน้ื ฐานความรเู้ ดมิ ของตนเองได้ โดย
การทำแบบทดสอบก่อนเรยี น ซง่ึ สามารถคลิกได้ทเ่ี มนู “แบบทดสอบก่อนเรยี น”

4
แบบทดสอบกอ่ นเรียน จดั ทำขน้ึ โดยใช้เครื่องมือ Google Form ซ่ึงนักเรยี นสามารถทำแบบทดสอบ
และตรวจผลการทำแบบทดสอบไดห้ ลงั จากสอบเสร็จ

6. บทท1่ี การเขียนผังงานเบือ้ งตน้

บทที่ 1 การเขียนผังงานเบื้องต้น ประกอบด้วย 11 หัวข้อ และมี
แบบทดสอบท้ายบทให้นักเรียนได้ทบทวนความรู้และวัดผลการเรียนรู้ของตนเอง
กอ่ นทีจ่ ะไปเรยี นในบทเรยี นถัดไป ดงั นี้

เมื่อเข้ามาที่บทที่ 1 การเขียนผังงานเบื้องต้นจะพบกับคำอธิบาย
สาระสำคัญของบทเรียนนี้ พร้อมกับจุดประสงค์การเรียนรู้ และหัวข้อการเรียนรู้
ตา่ งๆ ซ่ึงนักเรยี นสามารถคลิกที่เมนูบทเรยี นต่างๆ เพื่อเข้าศึกษาได้จากส่วนนี้ดังรูป
ดา้ นล่าง

5
(ต่อ)

ยกตวั อยา่ งเช่น เมื่อนกั เรยี นคลกิ เขา้ สู่หวั ข้อ วิดีโอการเขียนผงั งาน จะพบกับวิดโิ อเรื่อง การเขียนผัง
งาน(Flowchart) ใหน้ กั เรียนดวู ดิ โี อ จากน้นั คณุ ครูก็จะถามคำถามกระตนุ้ เพื่อให้นักเรยี นเกิดความสนใจ

6

จากนั้นเมื่อนักเรียนคลกิ เข้าสู่หัวข้อ แก้ปัญหาตามสถานการณ์ จะพบว่าให้นักเรียนเเบ่งกลุ่ม กลุ่มละ
3-4คน ทำใบกจิ กรรมท1่ี เรอื่ ง การเขยี นผังงาน โดยใหน้ ักเรียนเเตล่ ะกลุ่มจับฉลากสถานการณ์ทีก่ ำหนดให้ ซ่ึง
สถานการณ์เเต่ละกลุ่มจะเเตกต่างกัน ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายร่วมกันศึกษาค้นคว้าหา
ความรู้ เพือ่ นำมาแกป้ ญั หาสถานการณ์ตามที่กลุ่มตนเองได้รับมอบหมาย นักเรียนแตล่ ะกลุ่มศึกษาเรียนรู้จาก
เว็บไซต์บทเรียนไพทอน ตามหัวข้อดังน้ี 1.1 ความหมายของผังงาน 1.2 ประโยชน์ของผังงาน 1.3 ประเภท
ของผังงาน 1.4 สัญญาลักษณ์เบื้องต้นของผงั งาน 1.5 ข้อจำกัดของผังงาน 1.6 ลักษณะการเขียนผังงานที่ดี
นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มนำความรู้ที่ไดศ้ ึกษาจากเว็บไซต์บทเรียนไพทอน เกยี่ วกบั การเขียนผังงาน มาปรับใช้ในการ
แก้ปญั หาสถานการณ์ตามที่กล่มุ ของตนเองไดร้ ับมอบหมาย

7
เมือ่ ศึกษาครบทุกหัวข้อแล้วก็จะให้นักเรียน ส่งใบงาน ได้จากเมนู ส่งงานใบกจิ กรรมท1่ี ให้ตวั แทน
กลุ่มแตล่ ะกลุม่ เป็นคนสง่ งานหรืออัพโหลดงานลงในฟอร์ม

ตอ่ มาเมื่อนักเรียนสง่ งานเสรจ็ แล้ว ใหน้ ักเรียนทำแบบทดสอบท้ายบทไดจ้ ากเมนู “แบบทดสอบทา้ ยบทที่ 1”

8

(ต่อ) และสามารถดูคะแนนหรือผลการทำแบบทดสอบได้หลังจากสง่ แบบทดสอบแลว้

7. บทท2่ี พื้นฐานการเขยี นโปรแกรมดว้ ยภาษาไพทอน

บทที่ 2 พื้นฐานการเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน ประกอบด้วย 9 หัวข้อ
และมีแบบทดสอบท้ายบทให้นักเรียนได้ทบทวนความรู้และวัดผลการเรียนรู้ของตนเอง
ก่อนท่ีจะไปเรยี นในบทเรยี นถัดไป ดงั นี้

สำหรับในบทนี้ นักเรียนจะได้เรยี นรูเ้ กี่ยวกับพื้นฐานการเขยี นโปรแกรมภาษาไพ
ทอน เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในเรื่องที่สูงขึ้นได้แก่ แก้ปัญหาตามสถานการณ์ โปรแกรมคือ
อะไร ความเปน็ มาของภาษาไพทอน การติดตง้ั โปรแกรมไพทอน สิ่งท่คี วรรกู้ ่อนการเขียน
โปรแกรม การเขยี นโปรแกรมภาษาไพทอนเบอื้ งตน้ เมื่อเรียนรู้ครบทกุ หัวขอ้ แลว้ ใหส้ ง่ ใบ
งานที่เมนูส่งใบงานกิจกรรมที่2 และ นักเรียนสามารถทำแบบทดสอบท้ายบทเรียน เพื่อ
วัดผลการเรียนร้ไู ด้ด้วยตนเอง

9

8. บทท่3ี ตวั แปรและตวั ดำเนินการ

บทที่ 3 ตัวแปรและตัวดำเนินการ ประกอบด้วย 6หัวข้อ และมี แบบทดสอบ
ท้ายบทให้นักเรยี นไดท้ บทวนความรู้และวัดผลการเรยี นรขู้ องตนเอง ก่อนท่ีจะไปเรียนใน
บทเรยี นถัดไป ดังนี้

สำหรับในบทนี้ นักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับ แก้ปัญหาตามสถานการณ์ ชนิด
ของข้อมูลและตัวแปร นิพจน์และตัวดำเนนิ การ ในส่วนของเน้ือหา ในระหว่างเรยี นนั้น
จะมีตัวอย่างวิธีคิดและให้นักเรียนทำตามตัวอย่างที่กำหนดให้ นักเรียนสามารถทดลอง
เขียนโปรแกรมและรันโปรแกรมได้จากเครื่องมือท่ีกำหนดให้ เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับ
เนื้อหาบทเรียนมากยิ่งขึ้น และเมื่อเรียนรู้ครบทุกหวั ขอ้ แล้ว ให้นักเรียนส่งใบงาน ที่เมนู
ส่งใบงานกิจกรรมที่3 และนักเรียนสามารถทำแบบทดสอบท้ายบทเรียน เพื่อวัดผลการ
เรียนร้ไู ด้ดว้ ยตนเอง

10

9. บทท4ี่ ฟังกช์ ันทางคณิตศาสตร์

บทที่4 ฟังก์ชันทางคณิตศาสตร์ประกอบด้วย 6 หัวข้อ และมี
แบบทดสอบท้ายบทให้นักเรียนได้ทบทวนความรู้และวัดผลการเรียนรู้ของ
ตนเอง ก่อนทจ่ี ะไปเรียนในบทเรยี นถัดไป ดังนี้

สำหรับในบทนี้ นักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับ แก้ปัญหาตาม
สถานการณ์ฟังก์ชันทางคณิตศาสตร์ ฟังก์ชันจัดการกับข้อความ ในส่วนของ
เนื้อหา ในระหวา่ งเรยี นน้นั จะมีตวั อย่างวิธคี ดิ และใหน้ ักเรียนทำตามตวั อย่างท่ี
กำหนดให้นักเรียนสามารถทดลองเขียนโปรแกรม และรันโปรแกรมได้จาก
เครื่องมือที่กำหนดให้ เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับเนื้อหาบทเรียนมากยิ่งขึ้น เมื่อ
เรียนรู้ครบทุกหัวข้อแล้ว ให้นักเรียนส่งงานไดท้ ี่เมนูส่งใบงานกิจกรรมท่ี4 และ
นักเรียนสามารถทำแบบทดสอบท้ายบทเรียน เพื่อวัดผลการเรียนรู้ได้ด้วย
ตนเอง

11

10. บทที่5 คำสง่ั เลือกทำและวนซ้ำ

บทที่ 5 คำส่งั เลือกทำและวนซ้ำ ประกอบด้วย 8 หวั ข้อ และมี
แบบทดสอบท้ายบทให้นกั เรียนได้ทบทวนความรูแ้ ละวดั ผลการเรยี นรู้
ของตนเอง ก่อนท่จี ะไปเรียนในบทเรยี นถัดไป ดงั น้ี

สำหรับในบทน้ี นกั เรยี นจะได้เรียนรู้เกย่ี วกบั แก้ปัญหาตาม
สถานการณ์ การใชค้ ำส่ังเลือกทำ (if statement) คำส่ังวนซ้ำ (Loop
Statement) คำส่ังbreak และคำสั่งcontinue ในส่วนของเนอ้ื หาใน
ระหวา่ งเรียนน้ัน จะมตี วั อย่างวิธคี ิดและให้นักเรียนทำตามตัวอยา่ งที่
กำหนดให้ นักเรียนสามารถทดลองเขียนโปรแกรมและรันโปรแกรมได้
จากเครื่องมือท่กี ำหนดให้ เพ่ือให้เขา้ ใจเกี่ยวกบั เนื้อหาบทเรียนมากยิง่ ขน้ึ
เมอื่ เรยี นรคู้ รบทกุ หวั ข้อแลว้ ใหน้ ักเรียนสง่ งานได้ที่เมนู สง่ ใบงาน
กจิ กรรมท่ี5 และนักเรียนสามารถทำแบบทดสอบทา้ ยบทเรียน เพอื่ วัดผล
การเรยี นรูไ้ ด้ดว้ ยตนเอง

12

11. แบบทดสอบหลังเรยี น

แบบทดสอบหลังเรยี น เมือ่ นักเรียนไดเ้ รยี นร้คู รบทุกบทเรียนแลว้ นกั เรยี นสามารถวัดความรูข้ อง
ตนเองจากการเรียนมาทัง้ หมดได้ โดยการทำแบบทดสอบหลังเรยี น

แบบทดสอบหลงั เรียน จดั ทำขน้ึ โดยใช้เคร่ืองมอื Google Form ซง่ึ นกั เรยี นสามารถทำแบบทดสอบ
และตรวจผลการทำแบบทดสอบไดห้ ลงั จากสอบเสรจ็ และมีเฉลยข้อท่ถี ูกต้องให้นักเรียนทราบด้วย

13

เมื่อนักเรียนกรอกข้อมูลส่วนตัวในหน้าแรกของแบบทดสอบ และเลื่อนลงมา นักเรียนจะพบกับ
แบบทดสอบจำนวน 20 ข้อ ซึ่งสามารถทำได้ทันทีหลังจากทำเสร็จสามารถกดส่งข้อสอบและตรวจสอบผล
คะแนน พร้อมเฉลยให้นักเรียนรูแ้ ละเขา้ ใจเพิ่มมากขึ้น

14

12. รวมงานนักเรียน

เมนู รวมงานนักเรยี น จะเปน็ การรวมไฟล์งานทั้งหมดของนักเรียนแต่ละกล่มุ ท่ีทำมาท้ังหมด
ดังน้ี

1. ใบงานกจิ กรรมท่ี1 การเขยี นผังงาน
2. ใบงานกจิ กรรมท2่ี เรือ่ งการเขยี นโปรแกรมภาษาไพทอน
3. ใบงานกิจกรรมที่3 ตวั แปรและตัวดำเนินการ
4. ใบงานกิจกรรมที่4 ฟังกช์ ันทางคณติ ศาสตร์และขอ้ ความ
5. ใบงานกจิ กรรมท5ี่ การเขียนคำส่งั เลอื กทำและวนซำ้

15

13. ส่อื การสอน

ในเมนู สื่อการสอน นก้ี ็จะประกอบไปด้วย วิดโี อที่ประกอบในเน้ือหาแต่ละบทเรียน นักเรียนสามารถ
มาดูวดิ ีโอหรือศกึ ษาได้จากเมนูนีไ้ ด้

14. รปู ภาพการสอน

เมนู รูปภาพการสอน น้ีจะไปประกอบไปด้วย รปู ภาพโรงเรียน รูปภาพอาคารเรียน รปู ภาพห้อง
คอมพิวเตอร์ รปู ภาพออกฝึกสอน รปู ภาพนักเรียนตอนเรียนบทเรียนไพทอน

16

15. ติดต่อครู

เมนู ติดตอ่ ครู ก็จะประกอบไปด้วย ประส่วนตัวของครู และชอ่ งทางการติดต่อ เม่ือนักเรียนมีปัญหา
หรอื ข้อสงสัย สามารถติดตอ่ มาทางช่องทางทก่ี ำหนดให้

17