“เที่ยวชุมชน ยลวิถี”

“เที่ยวชุมชน ยลวิถี”

ชุมชน

ถ้ำรงค์

สำ นั ก ง า น วั ฒ น ธ ร ร ม จั ง ห วั ด เ พ ช ร บุ รี

ชุ ม ช น บ้ า น ถ้ำ ร ง ค์

ที่ตั้ง บ้านถ้ำรงค์ หมู่ ๓ ต.ถ้ำรงค์ อ.บ้านลาด จ.เพชรบุรี

การบริหารจัดการชุมชน

1.1 ผู้นำชุมชนเป็นศูนย์กลางในการบริหารจัดการชุมชนที่ดี มีหลักธรรมาภิบาล
ผู้นำชุมชนบ้านถ้ำรงค์เป็นศูนย์กลางในการบริหารจัดการชุมชน และเข้าใจบริบทของ

ชุมชนอย่างชัดเจน เนื่องจากเป็นคนในพื้นที่แต่ดั้งเดิม จึงมีความเข้าใจในวัฒนธรรม
ประเพณี และวิถีชีวิตของชาวบ้าน ประกอบกับมีความเป็นผู้นำและมีการบริหารจัดการ
ยึดหลักการมีส่วนร่วมและเป็นไปตามความต้องการของคนในชุมชน ทำให้ชุมชนได้รับ
การพัฒนา เป็นที่ยอมรับจากบุคคลภายในชุมชนและบุคคลภายนอก หน่วยงานราชการ
ต่างๆ ดังจะเห็นได้จากที่ชุมชนบ้านถ้ำรงค์ได้รับคัดเลือกจากส่วนราชการต่างๆในอำเภอ
เพื่อเข้าไปขอความร่วมมือในการจัดกิจกรรมและโครงการต่างๆ

1.2 ผู้นำชุมชนมีความรู้ มีความเข้าใจในบริบทของชุมชนอย่างชัดเจน ผู้นำชุมชนบ้านถ้ำ
รงค์เป็นผู้มีความรู้ ความสามารถ และมีความโปร่งใส ตลอดจนใช้ หลักธรรมมาภิบาล
ทั้ง ๖ ข้อ ประกอบด้วย หลักคุณธรรมเป็นผู้ยึดมั่นในหลักธรรมทางศาสนา หลัก
นิติธรรม หลักความโปร่งใส หลักความมีส่วนร่วม หลักความรับผิดชอบ หลักความคุ้ม
ค่า ในการบริหารจัดการชุมชน จึงทำให้ชุมชนมีความพร้อมในทุกๆด้าน ได้รับการ
ยอมรับจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชน

1.3 ชุมชนมีการบูรณาการการทำงานกันอย่างเป็นรูปธรรม
ชุมชนถ้ำรงค์เป็นชุมชนที่มีความพร้อมในทุกด้านๆ ด้านศาสนา ด้านชุมชน ด้านวิถีชีวิต

วัฒนธรรมประเพณี จึงทำให้การบริการจัดการต่างๆ เป็นไปในทางที่ดีเพราะคนในชุมชน
ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการดำเนินงานทำให้การดำเนินงานประสบผลสำเร็จมีการบูรณา
การการทำงานร่วมกันกับหน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชนที่เข้ามาร่วมกันพัฒนาพื้นที่
เช่น สำนักงานเกษตรอำเภอ สำนักงานพัฒนาชุมชน เป็นต้น โดยนำกิจกรรมต่างมา
บูรณาการร่วมกัน
1.4 สมาชิกในชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรม

วิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวบ้านในชุมชนถ้ำรงค์จะมีการเอื้อเฟื่อเผื่อแผ่มีไมตรีต่อกัน มีการ
ร่วมมือกันทำกิจกรรมทุกอย่าง เช่น เมื่อมีงานประจำปีในวัด การทำบุญในเทศกาลต่างๆ
หรือบ้านใดมีงานศพ งานบวช ชาวบ้านจะไปช่วยกันทำกิจกรรมต่างๆ ทำอาหาร จัด
สถานที่ ร่วมแรงร่วมใจกัน มีการผลัดหมุนเวียนกันไปทั้งหมู่บ้าน ต่อมาผู้นำชุมชนได้เล็ง
เห็นความสามัคคีที่เกิดขึ้นในชุมชนก่อให้เกิดมาการรวมกลุ่มต่างๆ เช่น กลุ่มจิตอาสา
กลุ่มอาชีพเกษตรกรรม

1.5 หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และสำนักงานวัฒนธรรมมีส่วนร่วมในการสนับสนุนการขับ
เคลื่อนชุมชนอย่างชัดเจน

หน่วยงานภาครัฐ เอกชนและนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบุรี ได้มีบทบาทในการขับ
เคลื่อนชุมชนบ้านถ้ำรงค์มาอย่างต่อเนื่อง ตลอดมา ดังนี้

๑)การสร้างการรับรู้ในการพัฒนา ขับเคลื่อนเป็นชุมชนคุณธรรม ชุมชนท่องเที่ยวเชิง
วัฒนธรรม

๒)ร่วมกันระดมความคิดในการค้นหาอัตลักษณ์ของชุมชน ต้นทุนทางวัฒนธรรม เพื่อ
นำมาเป็นข้อมูล องค์ความรู้ และนำทุนทางวัฒนธรรม มาสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ
ของคนในชุมชน

๓)ส่งเสริม และสนับสนุนในการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ชุมชนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ และ
แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม โดยได้จัดทำ
- แผ่นพับประชาสัมพันธ์ชุมชน
- คลิปวิดิทัศน์ท่องเที่ยวชุมชน

- ป้ายสื่อความหมายในชุมชน (ป้ายยินดีต้อนรับ ,ป้ายบอกแหล่งเรียนรู้ ป้ายชื่อชุมชน
เป็นต้น)

- การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ตามสื่อช่องทางต่างๆ เช่น ยูทูป เว็บไซต์ และกลุ่มไลน์
เครือข่าย ฯ

1.6 ชุมชนมีการบริหารจัดการชุมชน ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อ
ไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-19)

ชุมชนบ้านถ้ำรงค์ ภายใต้การนำของผู้นำชุมชน ประกอบด้วย นายบรรพต กำไลแก้ว
นายกองค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำรงค์ คณะเจ้าหน้าที่ผู้บริหารขององค์การบริหารส่วน
ตำบลถ้ำรงค์ ร่วมกับนายบุญยงค์ สร้อยกล่ำ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ ๓ และเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง

ตลอดจนผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลถ้ำรงค์ และเจ้าหน้าที่ อสม.
ลงพื้นที่ให้คำปรึกษาแนะนำในช่วงกักตัว และนำสิ่งของอุปโภค-บริโภค มอบให้กับผู้ที่ถูก
กักตัวในพื้นที่ตำบลถ้ำรงค์ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน และเป็นไปตามมาตรการป้องกัน
โรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (โควิด-19) และฉีดพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อยังบ้านผู้กักตัวเพื่อ
ป้องกันการแพร่ระบาดต่อไป

อัตลักษณ์ของชุมชนที่มีความโดดเด่น

2.1 เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ /ภาษา /เครื่องแต่งกาย
ชุมชนถ้ำรงค์เป็นชุมชนชาติพันธุ์ไทย ของจังหวัดเพชรบุรีที่ดำรงอาชีพเกษตรกรรมดำเนิน
วิถีชีวิตแบบดั้งเดิม รักษาสืบทอดศิลปวัฒนธรรม ประเพณี และรักษาเอกลักษณ์ทาง
วัฒนธรรมสู่เยาวชน เช่น ภาษาพูด ที่ยังคงพูดภาษาถิ่นบ้านลาด ที่มีเอกลักษณ์สำเนียง
เหน่อ แบบคนบ้านลาด เป็นต้น

2.2 ศิลปะ ดนตรี และการแสดง
การแสดงพื้นบ้านของชุมชนถ้ำรงค์ มีการแสดงกลองยาว ของกลุ่มเยาวชนในโรงเรียน

และกลุ่มชาวบ้านในตำบล ที่ร่วมกันฝึกซ้อมและสามารถนำแสดงต้อนรับนักท่องเที่ยวที่มา
เยือนได้

2.3 เทศกาล ประเพณีท้องถิ่น /กีฬา การละเล่นท้องถิ่น
งานประเพณีสงกรานต์ กำหนดจัด ณ วัดถ้ำรงค์ เป็นประจำทุกปี ระหว่างวันที่ ๑๓ –

๑๕ เมษายน มีกิจกรรมทำบุญตักบาตร รดน้ำดำหัว การละเล่นพื้นบ้าน การแสดง การ
จัดบู้ทวิถีชีวิตกิจกรรมต่างๆ ของดีในตำบล

2.4 อาหารท้องถิ่น /ภูมิปัญญาด้านอื่นๆ เช่น หัตถกรรม การก่อสร้างบ้านเรือน สมุนไพร
ฯลฯ

ชุมชนถ้ำรงค์เป็นชุมชนเล็กและอยู่ไม่ไกลจากอำเภอเมือง ร้านอาหารภายในหมู่บ้าน
จึงเป็นเพียงร้านเล็ก แต่ เป็นร้านอาหารตามสั่งแต่จะมีอาหารพื้นบ้านด้วย ทั้งนี้ หากนัก
ท่องเที่ยวเข้ามาจะสามารถแจ้งผู้ประสานงานของชุมชนได้ว่าต้องการรับประทานอาหาร
พื้นถิ่นชนิดใดบ้าง อาหารพื้นถิ่นที่สามารถหารับประทานได้คือ อาหารคาว เช่น แกงหัว
ตาล ต้มหัวปลี อาหารหวาน เช่นขนมโตนดทอด ขนมตาล เป็นต้น

แหล่งท่องเที่ยวที่โดดเด่นของชุมชน

3.1 แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม เช่น อาคารบ้านเรือน ศาสนสถาน ตลาดวัฒนธรรม
ถนนสายวัฒนธรรม ตลาดน้ำ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ศูนย์การเรียนรู้ บ้านศิลปิน หอศิลป์

ชุมชนบ้านถ้ำรงค์เป็นสถานที่รวมแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า คือ ศาสนา
สถาน
วัดถ้ำรงค์ เป็นวัดที่มีประวัติความเป็นมาประวัติที่ไม่ค่อยชัดเจนนัก ไม่มีใครรู้ว่าวัดนี้
ก่อสร้างแต่เมื่อใดแม้แต่เจ้าอาวาสคนแรกมาพบ คือ หลวงพ่อผ่านได้ทำการสร้างกุฏิสงฆ์
ใหม่ซึ่งย้ายจากที่เดิมมา สร้างโรงเรียน นามว่า โรงเรียนวัดถ้ำรงค์(ผ่านผดุง) หลังจากนั้น
ท่านได้มรณภาพ ต่อมาไม่นานก็ได้แต่งตั้ง พระภิกษุเทพ ฉายา สิริธโร เป็นเจ้าอาวาส
ท่านสามารถดูฤกษ์ งามยามดี ปลูกบ้าน เจิมรถ เจิมบ้าน จนมีลูกศิษย์ลูกหามากมาย
จนได้รับเลื่อนสมณะศักดิ์เป็น พระครูบรรพตวิบูลกิจ เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบันคือ พระครู
สุนทรวัชรกิจ.ดร.

3.2 แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ เช่น โบราณสถาน แหล่งโบราณคดี อุทยาน
ประวัติศาสตร์ สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์

ชุมชนถ้ำรงค์เป็นสถานที่รวมแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ มีโบราณสถานที่มีความ
สำคัญและอยู่คู่กับชาวชุมชนถ้ำรงค์มาเป็นเวลานาน คือ เขาถ้ำรงค์ ด้านในถ้ำมีหลวงพ่อ
ดำเป็นพระพุทธรูปปางห้ามญาติ เป็นรูปหล่อสีดำทั้งองค์ หลวงพ่อดำมีอายุประมาณ
๗๐๐ ปีแล้วและหลวงพ่อขาวซึ่งประดิษฐานอยู่ในถ้ำคนละด้านกับเขาถ้ำรงค์ภายหลังชาว
บ้านอันเชิญมาอยู่ด้านหน้าเขานอกจากนั้นจะมีศาลาท่าชื่น(ศาลเจ้า)เป็นศาลปู่อินทนินท์
อยู่ใกล้ท่าชื่นชาวบ้านให้ความนับถือ

3.3 พื้นที่หรือศูนย์การเรียนรู้ด้านศิลปะและวัฒนธรรม ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม เช่น
โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงศูนย์การเรียนรู้
ปราชญ์ชาวบ้าน /ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นต้น

ชุมชนถ้ำรงค์ เป็นชุมชนเกษตรกรรม จึงมีแหล่งเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียงให้นักท่อง
เที่ยวได้ศึกษา คือ ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงของ นายสง่า สว่างจิต โดยจะมีการทำ
เกษตรอินทรีการเลี้ยงไส้เดือน การเลี้ยงไก่ การปลูกผักสวนครัว เลี้ยงกบ เพาะเชื้อเห็ด
นอกจากนั้น

3.4 แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร เช่น สวนเกษตรอินทรีย์ สวนผสม ไร่ สวน นา ฟาร์ม
เกษตรผสมผสาน

ชุมชนถ้ำรงค์ เป็นชุมชนเกษตรกรรม ประชาชนในหมู่บ้านจะมีอาชีพเกษตรกรรมมีการ
ปลูกกล้วย มะนาว เมื่อเดินทางตามเส้นทางท่องเที่ยว จะพบกับสวนเกษตร สวนผสม ไร่
นา ตลอดจนต้นตาล รอบหมู่บ้าน เป็นต้น
ทั้งนี้ สามารถเชื่อมโยงไปยัง หมู่ที่ 2 ตำบลถ้ำรงค์ อำเภอบ้านลาด ซึ่งเป็นของเกษตรกร
ชื่อ นายสุริยะ ชูวงศ์ เป็นผู้ปฏิบัติตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาเป็นระยะ
เวลา 35 ปี เน้นความพอเพียง ทำแต่พอประมาณ พึ่งพาตนเอง ใช้เหตุผลในการดำเนิน
ชีวิตและการประกอบอาชีพ ทำการจดบัญชีครัวเรือน บัญชีฟาร์ม และบันทึกข้อมูลการ
ทำการเกษตรเพื่อวิเคราะห์วางแผนการผลิต มีความคิดสร้างสรรค์ มีความเสียสละ และมี
ใจเป็นจิตอาสาในการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์การทำการเกษตรแก่ผู้สนใจ มีการ
เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง ในพื้นที่ 13 ไร่ ทำการเกษตรแบบผสมผสาน ด้วยการทำนาและ
การปลูกผลไม้ ปลอดสารพิษ เช่น ชมพู่ ละมุด มะนาว มะละกอ มะยงชิด กล้วยหอมทอง
กล้วยไข่ กล้วยน้ำว้า ตาลโตนด เป็นต้น ซึ่งได้รับการรับรองมาตรฐานระบบการจัดการ
คุณภาพการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืช (GAP พืช) ผลิตปุ๋ยชีวภาพ น้ำหมัก
ชีวภาพ และเครื่องดักจับแมลงใช้ในไร่นา เพื่อลดต้นทุนการผลิต ผลผลิตได้รับมาตรฐาน
สินค้าเกษตรและอาหาร หรือ ตราสัญลักษณ์ Q เป็นการสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ผู้บริโภค
ด้านความปลอดภัยทางอาหารและด้านคุณภาพ มีการวางแผนการผลิต วางแผนการ
ตลาด และหาวิธีการลดต้นทุนการผลิต เพื่อสร้างความระมัดระวังด้านการประกอบอาชีพ
และวางแผนการใช้จ่ายในครอบครัวอย่างเป็นระบบ มีการบริหารจัดการเวลา ทำงานเพื่อ
ส่วนรวมและชุมชน เป็นแบบอย่างที่ดีในการดำเนินชีวิต เป็นที่ยอมรับของคนในชุมชน

3.5 แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ ภูเขา ถ้ำลอด น้ำตก ทะเล ชายหาด ป่าชาย
เลน จุดชมวิว น้ำพุร้อน น้ำแร่
ชุมชนถ้ำรงค์ เป็นภูเขาถ้ำรงค์ อยู่บริเวณตรงข้ามวัดถ้ำรงค์ จะมีปากถ้ำเล็กๆถ้ำหนึ่งเป็น
ทีประดิษฐานของหลวงพ่อดำเป็นลำห้วยที่ชาวบ้านใช้ในการทำการเกษตรซึ่งจะมีน้ำอยู่
ตลอดทั้งปี