วัสดุงานช่างอุตฯสื่อการสอน-001

หน่วยที 1

พืนฐานวสั ดุช่างอุตสาหกรรม

ความหมาย

วสั ดุช่าง หมายถึง วตั ถุดิบ เครืองมือ วสั ดุช่วยในการผลิต
วตั ถุดบิ หมายถึง วสั ดุทีถูกนาํ มาใชผ้ ลิตเป็นเนืองาน
วสั ดุเครืองมือ หมายถึง อุปกรณ์ เครืองมือ เครืองจกั รทีใชใ้ นการผลิต
วสั ดุช่วย หมายถึง วสั ดุทีใชเ้ ป็นตวั ช่วยในการผลิต
อตุ สาหกรรม หมายถึง กระบวนการผลิตจาํ นวนมากๆ

ภาพที 1.1 แผนภูมปิ ระเภทของวสั ดุช่าง
ทีมา http://slideplayer.com/slide/5275028/

คุณสมบตั พิ ืนฐาน

โลหะ มีความแข็ง(ยกเวน้ ปรอท) ผิวแข็งเป็ นมนั วาว มีความ
หนาแน่นสูง นาํ หนักมาก(ยกเวน้ โลหะเบาบางประเภท) เคาะเสียง
กงั วาน แข็งแรง มีความเหนียว ทนความร้อน นาํ ความร้อนและ
ไฟฟ้าไดด้ ี

อโลหะ มีทงั 3 สถานภาพ ผิวดา้ น(ยกเวน้ สารเคลือบ) มีความ
หนาแน่นตาํ นาํ หนกั เบา เคาะเสียงทึบ มีความแขง็ แรงตาํ มีทงั แบบ
ผวิ แขง็ และผวิ ออ่ น ทนความร้อนไดไ้ ม่ดีนกั แต่บางชนิดสามารถเป็น
ฉนวนความร้อนและไฟฟ้าได(้ ยกเวน้ คาร์บอน)

ภาพที 1.2 ส่วนประกอบของเครืองยนต์ทีเป็ นโลหะและอโลหะ
ทีมา https://vallop-automechanics.blogspot.com/2012/05/blog-post_30.html

แนวทางการเลือกใช้

ควรคาํ นึงถึงปัจจยั หลกั 3 อยา่ ง คือ ลกั ษณะงาน คุณสมบตั ิของ
วสั ดุ และปัจจยั สิงแวดลอ้ มในสภาวะต่างๆ เช่น งานทีตอ้ งรับแรงดึง
แรงอดั แรงเฉือน แรงดดั งานทีตอ้ งทนความร้อนสูง ทนการเสียดสี
ทนการกัดกร่อน งานตวั นําความร้อน นําไฟฟ้า งานฉนวนไฟฟ้า
ฉนวนป้องกนั ความร้อน งานทีตอ้ งการความแข็งแรงสูง การรับแรง
กระแทก แรงสนั สะเทือน งานทีตอ้ งการลดความฝื ด งานเครืองอุปโภค
บริโภค และสาธารณูปโภค

โดยคาํ นึงถึงราคา ความยากง่ายในการจัดหา อายุการใช้งาน
ความสวยงาม ความปลอดภยั ผลกระทบและการขจดั หลงั การใช้

ภาพที 1.3 ตวั อย่างการใช้งานวสั ดุช่างอุตสาหกรรม
ทีมา http://pktool.lnwshop.com

การจดั เกบ็ และดูแลรักษา

การจัดเก็บและดูแลรักษาทีดี จะช่วยให้มีความเป็ นระเบียบ
สะอาด สะดวกในการใชง้ าน คน้ หาง่าย วสั ดุไม่เสือมสภาพ มีความ
ปลอดภยั และเป็นการสร้างนิสยั ทีดี โดยมีแนวทางดงั นี

การวางแผน จัดทํารายการวสั ดุ เตรียมพืนทีโดยแบ่งตาม
สัดส่วน อาจทาํ เป็ นแผนผงั พร้อมติดป้ายชือ รายละเอียด และวิธีใช้
เตรียมอุปกรณ์จัดเก็บ อุปกรณ์ป้องกัน เครืองมือและอุปกรณ์ทาํ
ความสะอาด โดยคาํ นึงถึงความปลอดภยั ในการจดั เกบ็ ดว้ ย

การจดั เกบ็ ทาํ ความสะอาดพนื ทีจดั เกบ็ ใส่อุปกรณ์ป้องกนั เช่น
นาํ มนั กนั สนิม โฟมกนั กระแทก หรือสารไล่ความชืน จากนนั เกบ็ เขา้
กล่องหรือพนื ที โดยมีป้ายระบุ

การวเิ คราะห์ ความเหมาะสม และข้อปรับปรุง ตอ้ งคาํ นึงถึงความ
ปลอดภยั การนาํ ออกมาทาํ ความสะอาดง่าย ความเป็ นระเบียบ ความ
สะดวกในการใช้งาน การรักษาสภาพหลงั การเก็บ ว่าอยู่ในระดบั ใด
ควรปรับปรุงแกไ้ ขหรือไม่

ธาตุโลหะ

ชือไทย องั กฤษ ตวั ย่อ

เหลก็ Iron Fe

ทองแดง Copper Cu

ทองคาํ Gold Au

เงิน Silver Ag

ดีบุก Tin Sn
ตะกวั Lead Pb

ปรอท Mercury Hg

โซเดียม Sodium Na

โพแทสเซียม Potassium K

ตารางที 1.1 สัญลกั ษณ์ของธาตุโลหะ

ธาตุโลหะ(ต่อ)

ชือไทย องั กฤษ ตวั ย่อ

อะลูมิเนียม Aluminium Al

โคบอลต์ Cobolt Co

โครเมียม Chromium Cr

แคดเมียม Cadmium Cd

แมกนีเซียม Magnesium Mg

สงั กะสี Zinc Zn

โมลิบดีนมั Molybdenum Mo

แมงกานีส Manganese Ma

นิกเกิล Nickle Ni

ตารางที 1.2 สัญลกั ษณ์ของธาตุโลหะ(ต่อ)

ชือไทย ธาตุโลหะ(ต่อ) ตวั ย่อ
ทองคาํ ขาว องั กฤษ Pt
ไททาเนียม Platinum Ti
ยเู รเนียม Titanium U
วลุ เฟรม Uranium W
Wulfram Bi
บิสมทั Bismuth

ตารางที 1.3 สัญลกั ษณ์ของธาตุโลหะ(ต่อ)

ชือไทย ธาตุอโลหะ ตวั ย่อ
กาํ มะถนั องั กฤษ S
ซิลิกอน Sulphur Si
คาร์บอน Silicon C
ฟอสฟอรัส Carbon P
คลอรีน Phosphorus Cr
ไนโตรเจน Clorine N
ออกซิเจน Nitrogen O
ไฮโดรเจน Oxygen H
Hydrogen

ตารางที 1.4 สัญลกั ษณ์ของธาตุอโลหะ

สารประกอบ

ชือไทย องั กฤษ ตวั ย่อ

กรดกาํ มะถนั Sulphuric Acid H2SO4
กรดเกลือ Hydrochloric Acid Hcl

นาํ Water H2O
เกลือแกง Sodium Chloride Na Cl

โซดา Sodium Carbonate Na CO3
โซดาไฟ Sodium Hydroxide Na OH

แอมโมเนีย Ammonia NH3
หินปูน Calcium Carbide Ca Co3
HNO3
กรดดินประสิว Nitric Acid

ตารางที 1.5 สัญลกั ษณ์ของสารประกอบ

สารประกอบ(ต่อ)

ชือไทย องั กฤษ ตวั ย่อ

แคลเซียมคาร์ไบด์ Calcium Carbide Ca C2
แก๊สอะเซทิลีน Acetylene C2 H2
แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ CO2
แกส๊ คาร์บอนมอนออกไซด์ Carbon Dioxide CO
Carbon Monoxide

แก๊สซลั เฟอร์ไดออกไซด์ Salphur Dioxide SO2
แกส๊ บิวเทน Butane C4H10
เบนซิน Benzene C6H6
แก๊สมีเทน Metane CH4
ยเู รีย Urea CO(NH2) 2

ตารางที 1.6 สัญลกั ษณ์ของสารประกอบ(ต่อ)

ภาพที 1.4 ชุดอปุ กรณ์รถยนต์ทีผลติ จากวสั ดุช่าง(1)
ทีมา http://car250.com/wp-content/uploads/2013/05/Ford-Ranger-222.png

ภาพที 1.5 ชุดอุปกรณ์รถยนต์ทีผลติ จากวสั ดุช่าง(2)
ทีมา http://www.carmudi.com.ph/journal/local-
directory-car-accessory-shops-philippines