งานบุญประเพณีทอดกฐิน พื้นวอล2

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 1

งานบุญประเพณีทอดกฐิน

รายงาน
วิชา เทศกาลและพุ ทธศาสนพิธี

หลักสตู รประกาศนียบัตร
“การบริหารกิจการคณะสงฆ”์

หน่วยวิทยบริการ มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั จ.สงขลา

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธิปญฺโญ ภกิ ขุ 2

เทศกาลและพทุ ธศาสนพธิ ี รหสั วิชา บส๐๑๖

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 3

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 4

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธปิ ญฺโญ ภิกขุ 1

บทนำ

กฐินเปน็ คำศัพทบ์ าลี แปลตามวา่ ไมส้ ะดึงคือกรอบไมห้ รอื ไมแ้ บบสำหรบั ขงึ ผา้ ทจ่ี ะเยบ็ เป็นจวี รในสมยั
โบราณ ซ่ึงผา้ ทเ่ี ยบ็ สำเรจ็ จากกฐนิ หรอื ไมส้ ะดีงแบบนเี้ รยี กวา่ “ผ้ากฐิน” (ผา้ เย็บจากไม้แบบ) ถวายระหวา่ งวนั
แรม ๑ คำ่ เดอื น ๑๑ (ใต)้ เดือน เก๋ียง (เหนือ) ถงึ วนั ที่ ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ (ใต)้ เดือนยี่ (เหนอื )

ชนิดของกฐนิ ในประเทศไทย
๑. กฐนิ หลวงหมายถึง กฐินทีพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั เสดจ็ พระราชดำเนนิ ไปถอดถวายหรอื

พระราชทานใหบ้ รมวงศานุวงศ์ และองคมนตรเี ป็นผ้แู ทนพระองค์ไปถวาย
๒. กฐินราษฏร์ คือกฐินทร่ี าษฏรจ์ ัดทำข้ึน แบ่งออกเปน็ มหากฐนิ และจลุ กฐิน มหากฐนิ คือการนำผา้

สำเรจ็ รูปแลว้ ไปถวายพระดังทน่ี ยิ มทำกันอยทู่ กุ วันนี้ และมกั นิยมเรยี กกันวา่ กฐิน ถ้ารวมกนั ออก
ทุนทรพั ยแ์ ละร่วมกนั จัดทอนเรยี กว่า กฐนิ สามัคคี เหมอื นทที่ างวัดชลธารประสิทธไิ์ ดจ้ ัดงานกฐนิ
สามคั คดี งั นี้

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธิปญโฺ ญ ภิกขุ 2

บทคัดย่อ

ดว้ ยวัดชลธารประสทิ ธ์ิมีพระสงฆ์ อยจู่ ำพรรษากาลครบตามที่ได้มีพระบรมพุทธานญุ าติไว้ คณะ
พทุ ธศาสนิกชนไดร้ ่วมกนั จดั งานทอดกฐินสามัคคีขน้ึ เพื่อน้อมนำปจั จยั อนั เป็นบริวาร สรา้ งอโุ บสถใหแ้ ลว้ เสร็จ
ซึ่งบดั นที้ างวดั ได้ดำเนินการปรบั ปรงุ เพม่ิ เตมิ ใกลแ้ ล้วเสรจ็ ยงั ขาดปจั จัย ในการก่อสรา้ งประมาณ
๓,๐๐๐,๐๐๐ บาท (สามลา้ นบาท)

บัดนีท้ างวัดจงึ ขอเจรญิ พร เชญิ พทุ ธศาสนิกชนทกุ ทา่ นรว่ มกนั ทอดกฐินสามคั คี เพอ่ื สบื ทดิ ประเพณอี นั
ดีงาม ทางพระพุทธศาสนาใหด้ ำรงคงอยสู่ บื ไป

คำสำคญั : ประเพณี , พระพทุ ธศาสนา

************************************************************
Abstract

With Wat Chonlatarn Prasit, there are monks. Live in the full Buddhist Lent
period as has been granted The group of Buddhists jointly organized the Kathin unity
ceremony. in order to bring the factors that are the family Complete the building of
the temple which now the measure have undertaken further improvements near
completion, still lacking factors In construction, about 3,000,000 baht (three million
baht)

Now the temple is asking for blessings. Invite all Buddhists to join together to
offer Kathin unity. to carry on the beautiful traditions in Buddhism to continue to exist

Keywords : Tradition, Buddhism

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธิปญโฺ ญ ภกิ ขุ 3

ขอเชญิ ร่วมเปน็ เจ้าภาพ ทอดกฐนิ สามัคคี ประจำปี ๒๕๖๔
ณ วดั ชลธารประสทิ ธ์ิ ตำบลคเู ต่า อำเภอหาดใหญ่ จงั หวัดสงขลา
วันอาทติ ย์ที่ ๑๔ พฤศจกิ ายน ๒๕๖๔ ตรงกบั ขน้ึ ๑๐ คำ่ เดอื น ๑๒

ดว้ ยวดั ชลธารประสทิ ธ์ิมพี ระสงฆ์ อยูจ่ ำพรรษากาลครบตามทไี่ ดม้ ีพระบรมพุทธานญุ าติไว้ คณะ
พทุ ธศาสนิกชนได้รว่ มกันจัดงานทอดกฐินสามัคคขี ึ้น เพือ่ น้อมนำปัจจัยอันเปน็ บรวิ าร สร้างอโุ บสถให้แล้วเสรจ็
ซึ่งบดั นที้ างวดั ไดด้ ำเนนิ การปรบั ปรงุ เพมิ่ เตมิ ใกล้แลว้ เสรจ็ ยังขาดปัจจยั ในการกอ่ สร้างประมาณ
๓,๐๐๐,๐๐๐ บาท (สามล้านบาท)

บดั นี้ทางวดั จงึ ขอเจรญิ พร เชิญพุทธศาสนิกชนทกุ ทา่ นรว่ มกนั ทอดกฐนิ สามคั คี เพ่ือสบื ทิดประเพณอี ัน
ดงี าม ทางพระพุทธศาสนาใหด้ ำรงคงอยสู่ บื ไป

กำหนดกำร

วนั อาทิตยท์ ี่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๔ ตรงกบั ข้นึ ๑๐ ค่า เดือน ๑๒

เวลา ๑๑.๐๐ น. ถวายภตั ตาหารแกพ่ ระภิกษสุ ามเณร

เวลา ๑๒.๐๐ น. พุทธศาสนิกชนพร้อมกนั ภายในอุโบสถ

เวลา ๑๒.๓๐ น. แสดงพระธรรมเทศนา ๑ กณั ฑ์

เวลา ๑๓.๐๐ น. พธิ ีทอดกฐินสามคั คี

สามารถร่วมบุญผา่ นธนาคารกรุงเทพ เลขทีบ่ ญั ชี 593-0-45014-2

ช่ือบญั ชี วดั ชลธารประสิทธ์ิ หมายเหตุ กาหนดจดั งาน ๑วนั ตามมาตรการทีท่ างราชการกาหนด

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธิปญฺโญ ภกิ ขุ 4

กำหนดการ

ขอเชิญรว่ มเปน็ เจา้ ภาพ ทอดกฐนิ สามคั คี ประจำปี ๒๕๖๔
ณ วดั ชลธารประสิทธิ์ ตำบลคเู ต่า อำเภอหาดใหญ่ จงั หวดั สงขลา
วนั อาทิตย์ที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๔ เวลา ๑๘.๐๐น. พิธีสมโภชนผ์ า้ กฐิน
วันอาทิตยท์ ี่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๔ ตรงกบั ขนึ้ ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๒

เวลา ๑๑.๐๐ น. ถวายภตั ตาหารแก่พระภกิ ษสุ ามเณร
เวลา ๑๒.๐๐ น. พุทธศาสนิกชนพรอ้ มกันภายในอุโบสถ
เวลา ๑๒.๓๐ น. แสดงพระธรรมเทศนา ๑ กณั ฑ์
เวลา ๑๓.๐๐ น. พิธีทอดกฐนิ สามคั คี

สามารถร่วมบุญผา่ นธนาคารกรงุ เทพ เลขทีบ่ ญั ชี 593-0-45014-2
ชื่อบัญชี วดั ชลธารประสิทธิ์

**หมายเหตุ กำหนดจดั งาน ๑วนั ตามมาตรการทีท่ างราชการกำหนด

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธปิ ญโฺ ญ ภิกขุ 5

พิธีการปฏิบตั ิ

เวลา ๑๒.๐๐น. เร่ิมพธิ ี

• พระสงฆ์ คณะเจา้ ภาพญาติโยมพร้อมกัน ณ อุโบสถ
• ประธาน นายอำพล พงศส์ วุ รรณ (รองผวู้ ่าราชการจงั หวดั สงขลา) จดุ ธูปเทียนบชู าพระรตั นตรยั ที่โตะ๊

หมู่บชู า
• เปดิ กรวยกระทงดอกไม้ถวายราชสกั การะพระบรมฉายาลกั ษณ์พระเจา้ อยู่หัว
• จดุ ธูปเทียนเครื่องทองนอ้ ยหนา้ พระบรมฉายาลกั ษณ์

พระเจ้าอยหู่ วั มหาวชริ าลงกรณ์บดนิ ทรเทพยวรางกูรรัชกาลท่ี ๑๐
• บชู าพระรตั นตรยั / อาราธนาศลี รบั ศลี /แสดงธรรม ๑ กณั ฑ์
• ตวั แทนถวายขนั ธ์ห้า / นมิ นต์พระรบั สงั ฆทาน

เวลา ๑๓.๐๐น. ทอดกฐิน

• พธิ กี รนำกลา่ วถวายผา้ กฐิน / พระสงฆ์อุปโลกนผ์ ้ากฐนิ
• ตัวแทนพระสงฆ์ พระมหาธวัชชยั กติ ตปิ ญโฺ ญ กลา่ วอนุโมทนาเปน็ ภาษาไทย
• ห่มผา้ พระประธาน / พระสงฆเ์ จรญิ ชยั มงคลคาถา
• พระสงฆ์อนุโมทนา / ญาตโิ ยมกรวดน้ำ / ลาพระรตั นตรัย
• ประธานกราบพระรตั นตรัย / กราบลาประธานสงฆ์

เสร็จพธิ ีกฐนิ

**หมายเหตุ : กำหนดการอาจเปลย่ี นแปลงได้ตามความเหมาะสม

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธปิ ญโฺ ญ ภกิ ขุ 6

เอกสารแนบ
ข้ันตอนการปฏิบตั ิพิธีถวายกฐนิ
วันอาทิตย์ที่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๔ ตรงกบั ขนึ้ ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๒

ณ วัดชลธารประสิทธิ์

• ประธานจดุ ธปู เทียนบูชาพระรตั นตรยั ที่โต๊ะหมบู ชู า นายอำพล พงศส์ ุวรรณ (รองผวู้ ่าราชการ
จงั หวัดสงขลา)

• ประธานจดุ ธูปเทียนส่องธรรมท่ีธรรมมาสน์ นายภญิ โญ จติ ตพงษ์ (นายกเทศบาลตำบลคเู ตา่ )
• แสดงพระธรรมเทศนาโดย พระครสู งั ฆรักษท์ ะนงศักด์ิ จริ วฑฺฒโน (เลขานุการวดั โคกสมานคุณ)
• ผู้ถวายไทยธรรมกัณฑเ์ ทศน์ คุณยายก้ิมเห้ยี ง ฤทธิรงค์

รายชอ่ื พระรบั กฐนิ
๑. พระมหาธวัชชยั กติ ติปญฺโญ
๒. พระสมุหพ์ งษ์ศกั ดิ์ พรหมฺ ณาโณ
๓. พระใบฎกี าวินติ กมพฺ โล
๔. พระสมบัติ รตินธฺ โร
๕. พระใบฎีกาภูเดชา อธิปญโฺ ญ

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 7

เอกสารแนบ
(แผนผังงานบญุ กฐนิ )

พระปหระธาน

โต๊ะหม่บู ูชา ท่ีน่งั พระภกิ ษุ พระธรรม
ท่ีน่งั ประธาน มาสน์

เจา้ ภาพกฐิน ท่นี ่งั ประธานฝ่าย ท่ีน่งั สารอง
สงฆ์ พระภิกษุ

ทน่ี ่งั พทุ ธศาสนกิ ชน ทีต่ ง้ั
พ่มุ กอง
กฐิน

บรเิ วณทตี่ รวจวดั ประตเู ขา้
อุณหภูมิ อุโบสถ

**หมายเหตุ : ถ้าท่นี ั่งไม่พอ พุทธศาสนกิ ชนสามารถนั่งบรเิ วณรอบนอกได้

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 8

ภาคผนวก ก

ประวตั บิ ญุ กฐินและความหมายของธงกฐนิ

คำว่า”กฐนิ ”เปน็ ช่อื ของสงั ฆกรรมชนดิ หนงึ่ ในพระพทุ ธศาสนา ทีใ่ ช้พระสงฆเ์ ปน็ พยานในการทำ๕รปู
เป็นอย่างนอ้ ย คือ๕รปู เป็นองคส์ งฆห์ รือพยาน และอกี ๑รปู เปน็ องค์ครองผ้ากฐนิ

นอกจากนี้คำว่า”กฐนิ ”เปน็ ชอื่ ของไมช้ นิดหนงึ่ ซง่ึ เปน็ อปุ กรณท์ ีใ่ ชข้ งึ ในเวลาเยบ็ จวี ร ภาษาไทย
เรียกว่า”ไมส้ ะดึง”ภาษาบาลีใช้คำวา่ ”กฐิน”ขณะเดียวกันภาษาไทยได้ยืมภาษาบาลมี าเป็นภาษาของตวั เองโดย
เรยี กทับศพั ทไ์ ปเลยวา่ ผา้ กฐนิ หรือบุญกฐิน

บญุ กฐิน ทีกำหนดทำกันในระหว่างวนั แรม๑ค่ำเดอื น๑๑ถึง ข้นึ ๑๕ค่ำเดือน๑๒ สำหรับจุดประสงค์
หลักของการทำบญุ กฐนิ นัน้ เพอื่ ทจี่ ะให้พระภกิ ษุสงฆท์ จ่ี ำพรรษา แลว้ ได้มีผา้ ผลัดเปลี่ยนใหม่โดยได้มีมลู เหตุ
ของบุญกฐินปรากฏในกฐินขันธะแห่งพระวนิ ยั ปฎิ ก และฏีกาสมนั ตปาสาทกิ า ไว้ว่า

สมัยหนง่ึ ไดม้ ีพระภกิ ษุชาวเมอื งปาฐาจำนวน๓๐รปู พากันไปเฝา้ พระพุทธเจ้า ณ พระเซตวนั มหา
วหิ าร เมืองสาวัตถี ขณะนัน้ วันจำพรรษาไดใ้ กล้เข้ามา พวกภิกษุเหล่านั้นจึงไดพ้ ากนั จำพรรษาทเี่ มืองพระเซ
ตะวนั มหาวิหารตลอดระยะเวลา ๓เดอื นทจี่ ำพรรษาภกิ ษุเหล่าน้นั มคี วามตง้ั ใจอยูต่ ลอดเวลาว่าจะต้องไปเฝา้
พระพทุ ธเจา้ ใหไ้ ด้ ครัน้ พอออกพรรณษาแล้วจงึ พากนั ออกเดนิ ทางกรำฝนทนแดดรอ้ นไปเฝ้าพระพทุ ธเจา้

ขณะฤดฝู นยงั ไม่ทันจะลว่ งสนทิ ทำให้ภกิ ษุชาวเมืองปาฐาเหล่านัน้ มจี วี รเปียกชมุ่ และเป้อื นดว้ ยโคลน
ตม พอไปถงึ เขตวันมหาวหิ ารได้เขา้ ไปเฝ้าพระพทุ ธเจ้าพระองคท์ รงเหน็ ใจในความยากลำบากของภกิ ษเุ หล่าน้ัน
จึงอนญุ าตใหห้ าผ้ากฐนิ หรอื ผา้ ทเี่ ย็บด้วยไมส้ ะดงึ มาใช้เปลย่ี นแทนผ้าเกา่ ฝ่ายนางวิสาขา มหาอุบาสิกา เมือ่ ได้
ทราบถึงพทุ ธประสงค์แลว้ นางก็ได้นำผา้ กฐินไปถวายแดพ่ ระสงฆ์ มพี ระพุทธเจา้ เป็นประทาน และนางไดเ้ ป็น
คนแรกทีไ่ ดถ้ วายผ้ากฐนิ ในพระพทุ ธศาสนา

ธงกฐิน

ในเร่ืองของการทอดกฐินนี้ “ธงกฐนิ ” ซง่ึ เปน็ เครอ่ื งหมายแสดงให้รวู้ ่าวดั นไี้ ด้รบั ผ้ากฐนิ แลว้ โดยเหตุ
ทวี่ ่าวดั หนง่ึ ๆ น้ันรบั กฐนิ ไดเ้ พยี งครง้ั เดยี ว อกี ในหนงึ่ ธงกฐินจะมรี ูปสตั ว์ 3-4 จำพวกเปน็ สญั ลกั ษณ์ คือ รปู
จระเข้ รปู ตะขาบ รปู แมลงปอ่ ง รปู นางกินรหี รอื นางมจั ฉา และรปู เตา่

เทศกาลและศาสนพิธี โดย อธิปญโฺ ญ ภกิ ขุ 9

เรอื่ งธงกฐนิ นโ้ี ดยใจความแล้วไมม่ ปี รากฏในพระไตรปิฎกหรอื ในหนังสือคัมภีร์อ่นื ๆ ท่เี กย่ี วกบั เร่ืองของ
กฐินอย่างชดั เจน สาเหตุอาจจะเปน็ เพราะนกั ปราชญอ์ สี านโบราณทา่ นสอนคนหรือแนะนำคน จะไม่ใช้วธิ ีการที่
บอกหรอื กลา่ วสอนกนั ตรงๆ มกั จะใชท้ ำนองทวี่ ่าเรียบ ๆ เคยี งๆ เป็นลักษณะของปรศิ นาธรรม เชน่ ลกั ษณะท่ี
เดน่ และเห็นชดั เจนคือ การใชค้ ำพดู ในบทผญาหรือ อสี านภาษิต ซ่งึ ไม่ไดก้ ลา่ วถึงเร่อื งกำลงั พดู กนั ตรงๆ
เช่นวา่ “เจ้าผู้แพรผนื กว้างปมู าให้มันเลอ่ื มแดเ่ ป็นหยงั สงั มาอ่อมสอ่ มแพงไวแ้ ต่ผเู้ ดียว แท้นอ้ ” ซึ่งสำนวนนก้ี ็
ได้พดู ถึงความใจกว้างหรือความเออ้ื เฟื้อเผอื่ แผ่

สำหรับรปู สัตว์ต่างๆ ธงกฐินน้ที ่านบอกสอนไว้ให้รใู้ นลักษณะทว่ี ่า คนท่สี ามารถทำกฐนิ หรอื เจ้าภาพทอดกฐินได้
ต้องเปน็ คนจิตใจกว้าง มีความเสยี สละเปน็ อนั มาก รจู้ ักเออ้ื เฟื้อเผอ่ื แผ่ แมก้ ระทงั่ สัตวท์ มี่ ีพษิ รา้ ยกส็ ามารถ
มารว่ มทำบุญได้ หรอื อกี ความหมายหนงึ่ นกั ปราชญ์อสี านโบราณ ทา่ นอธิบายเปรยี บเทียบกับ โลภะ โทสะ
โมหะ ได้ชดั เจนว่า

ธงกฐนิ อันท่ี 1 เปน็ รูปจระเข้คาบดอกบวั หมายถงึ ความโลภ โดยปกตแิ ลว้ จระเขเ้ ปน็ สัตวค์ รง่ึ บกคร่งึ
น้ำ ในบางชว่ งขน้ึ มานอนอา้ ปากอยบู่ นบกให้แมลงวนั เขา้ มาตอมอยู่ในปาก พอแมลงวันเขา้ ไปรวมกนั หลายๆ
ตวั เข้า จึงไดง้ บั ปากเอาแมลงเป็นอาหาร ท่านไดเ้ ปรียบถึงคนเราทมี่ ีความโลภ ไม่มคี วามรสู้ กึ สำนึกชัว่ ดี ความ
ถูกตอ้ งหรือไม่ มีแตจ่ ะเอาใหไ้ ดท้ ่าเดียว โดยไม่คำนงึ วา่ ท่ไี ด้มาน้นั มีความสกปรกแปดเปอ้ื นดว้ ยความไม่ดไี ม่
งาม คอื อกศุ ลหรือไม่ ผู้อืน่ จะไดร้ ับผลอย่างไรจากการกระทำของตนไม่ไดใ้ ส่ใจ ดังนั้น ธงรปู จระเขท้ า่ นจงึ
ไดเ้ ปรยี บเหมอื นกบั ความโลภ ที่ทำให้คนกอบโกยทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ งเทา่ ทจ่ี ะมชี อ่ งทางหรือโอกาส

ธงกฐินอนั ท่ี 2 เป็นรูปตะขาบหรอื แมลงปอ่ งคาบดอกบวั หมายถงึ ความโกรธ โดยธรรมชาติแลว้ สตั ว์
ทงั้ สองอยา่ งนี้เปน็ สัตว์ที่มพี ิษรา้ ย ถ้าใครโดนตะขาบและแมลงปอ่ งกดั หรอื ตอ่ ยเขา้ แลว้ จะรสู้ กึ เจ็บปวด แต่
ความเจ็บปวดเหล่านัน้ มียาหรือของทแ่ี ก้ใหห้ าย หรอื บรรเทาปวดได้ ท่านไดเ้ ปรียบถงึ โทสะ เพราะโทสะนเี้ ป็น
อารมณ์ทเี่ กดิ ขนึ้ งา่ ย เกิดข้ึนเร็ว และรนุ แรง แตก่ ห็ ายเรว็ หรือทเี่ รียกว่าโกรธงา่ ยหายเรว็ โทสะหรือความโกรธ
มคี วามเจบ็ ปวด มีความเสียหายเปน็ ผล ดงั นั้น ท่านจงึ เปรียบธงรปู ตะขาบและธงรปู แมงปอ่ ง วา่ เหมอื นกบั
ความโกรธ เพราะมลี กั ษณะคลา้ ยกนั คือเกดิ ข้นึ ง่าย เกดิ ข้ึนเรว็ และรุนแรง มคี วามเจ็บปวด มคี วามเสยี หาย แต่
หายเรว็ หรอื มีทางท่ีจะรักษาใหห้ ายได้

ธงกฐนิ อนั ที่ 3 เปน็ รูปนางกินรหี รอื นางมจั ฉาถือดอกบวั หมายถงึ ความหลงหรอื โมหะ โดยที่รปู ร่าง
และศพั ท์ทใี่ ช้เรียกกม็ ีความชัดเจนอยู่แลว้ กินรี แปลว่า คนอะไรหรือสตั ว์อะไร ดูไม่ออกบอกไม่ถกู ว่าเปน็ รปู
สตั วห์ รอื รปู คนกนั แน่ เพราะวา่ ทอ่ นลา่ งมีรปู เปน็ ปลา ท่อนบนมรี ปู ร่างเปน็ คน

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธปิ ญฺโญ ภิกขุ 10

ศัพทว์ ่ากินรมี าจากภาษาบาลวี ่า “กนิ นร”ี แตผ่ า่ นกระบวนการแปลงศัพทข์ องภาษาบาลีเปน็ “กนิ
นรี” แปลว่า “คนอะไร” หรอื ว่า คนผู้สงสัย, ผู้ยงั สงสยั หรือผู้ท่ีค้นพบเหน็ กเ็ กิดความสงสยั คือคนท่ไี มเ่ ป็นตวั
ของตวั เองนัน่ เอง ทง้ั ทางด้านความคดิ ทั้งทางดา้ นการกระทำหรอื พฤติกรรม เพราะฉะนนั้ กนิ นรี หรือ กินรี
ทา่ นจงึ เปรียบเสมอื นโมหะ คือความหลงหรอื ผู้หลง ความลงั เลสงสยั นัน่ เอง

ธงกฐินอันท่ี 4 เปน็ รูปเต่าคาบดอกบวั หมายถึง ศลี หรอื อนิ ทรยี ์สงั วร (การสำรวมระวงั อนิ ทรีย)์ โดย
ปกติสญั ชาตญิ าณการหลบภยั ของเตา่ คอื การหดส่วนตา่ งๆ ของร่างกายเข้าไว้ในกระดอง อันตรายทจี่ ะเกิดจาก
สตั วไ์ มว่ ่าจะมรี ูปร่างใหญ่โตสกั ปานใด กไ็ มส่ ามารถทจ่ี ะทำอนั ตรายอะไรแกเ่ ตา่ ได้ หรือสังเกตงา่ ยๆ เวลาหมา
เหา่ เต่าก็จะเกบ็ อวัยวะส่วนต่างๆ ไมว่ ่าจะเป็นหัว หางและขาไวภ้ ายในกระดอง หมาไม่สามารถทำอนั ตรายใดๆ
แก่เตา่ ได้

ฉะน้นั บุคคลที่สามารถทำบญุ กฐนิ ให้ไดบ้ ุญจรงิ ๆ ตอ้ งเปน็ ผทู้ ี่มศี ลี คอื มคี วามสำรวมระวัง ไมใ่ ห้อกุศล
เกดิ ข้ึนจากการทอี่ นิ ทรยี ท์ ัง้ 6 ตา หู จมกู ลนิ้ กาย ใจ กระทบสง่ิ ทเ่ี ป็นสาเหตุแหง่ อารมณข์ ดั เคืองหรือความ
ไม่ไดด้ ่งั ใจตนคดิ อนั ทำให้เกิดความทอ้ ถอย ทงั้ น้ี โดยการอาศัยศีลคอื ความม่นั คงในตวั เองน่นั เอง

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธิปญฺโญ ภกิ ขุ 11

ภาคผนวก ข

เทศกาลและศาสนพธิ ี โดย อธปิ ญฺโญ ภกิ ขุ 12