โคลงโลกนิติ ม.1

วรรณคดี

โคลงโลกนติ ิ

#ครผู สู้ อน : คณุ ครหู ทยั ชนก เมฆาวรรณ

วรรณคดี INFORMATION ๏

โลกนติ ิ แปลว่า ระเบียบแบบแผนแหง่ โลก รูปแบบคาประพันธ์

เปน็ คมั ภรี ์คาสอนของอินเดยี โคลงสส่ี ุภาพ
พระนพิ นธ์โดย
ผงั โคลงสีส่ ภุ าพ
พระเจ้าบรมวงคเ์ ธอ กรมพระยาเดชาดิศร

คุณค่าทางเนอ้ื หา

มคี าสอนทสี่ ามารถนาไปใชใ้ นชวี ติ ประจาวันได้

จุดประสงค์

ใช้ส่งั สอนประชาชน

วรรณคดี content

ปลารา้ พนั หอ่ ดว้ ย ใบคา ใบพอ้ พนั หอ่ หุ้ม กฤษณา
ใบก็เหม็นคาวปลา คละคล้งุ หอมระรวยรสพา เพรศิ ดว้ ย
คือคนหมูไ่ ปหา คบเพื่อน พาลนา คือคนเสพเสนห่ า นกั ปราชญ์
ไดแ้ ต่ร้ายร้ายฟุง้ เฟอ่ื งให้เสยี พงศ์ฯ ความสขุ ซาบฤามว้ ย ดจุ ไม้กล่ินหอม๚

แปล การคบคนชว่ั หรือคนพาลย่อมนามาซงึ่ ความมัว แปล การคบคนดีย่อมนาซ่งึ ความสุขและช่ือเสียง
ตรงกบั สานวนคบบัณฑิต บณั ฑติ พาไปหาผล
หมอง พาให้เส่ือมเสยี ไปถึงวงศ์ตระกลู

วรรณคดี content

ผลเดือ่ เมื่อสกุ ไซร้ มพี รรณ ขนุนสุกสลา้ งแห่ง สาขา
ภายนอกแดงดฉู ัน ชาดบ้าย ภายนอกเห็นหนามหนา หนั่นแท้
ภายในย่อมแมลงวนั หนอนบ่อน ภายในย่อมรสา เอมโอช
ดจุ ดงั คนใจร้าย นอกน้นั ดูงาม๚ สาธุชนนน้ั แล้ เลิศด้วยดวงใจ

แปล การคบการคบคนอยา่ มองเพียงความงดงาม แปล ผลขนนุ สุกดภู ายนอกเหน็ แตห่ นามแหลม

ภายนอก ตรงกบั สานวนรหู้ น้าไม่รู้ใจ หรือข้างนอกสุกใส แตเ่ น้ือขนุนภายในมีรสชาติหอมหวานเปรยี บเหมอื น
ขา้ งในเป็นโพรง คนท่รี ูปกายภายนอกอาจไมส่ วยงามแต่จิตใจนนั้ งดงามย่งิ

วรรณคดี content

ยางขาวขนเรยี บร้อย ดูดี รปู แรง้ ดรู า่ งรา้ ย รงุ รัง
ภายนอกหมดใสสี เปรียบฝา้ ย ภายนอกเพยี งพงึ ชัง ชว่ั ชา้
กนิ สตั ว์เสพปลามี ชวี ิต เสพสตั ว์ท่มี รณัง นฤโทษ
เฉกเชน่ ชนชาตริ ้าย นอกนน้ั นวลงามฯ ดงั จิตสาธุชนกล้า กล่นั สร้างทางผล ฯ

แปล นกกระยางมขี นสีขาวดังปยุ ฝ้าย เห็นแตภ่ ายนอกก็ว่า แปล นกแรง้ มรี ปู รา่ งรกรุงรงั น่าเกลยี ดแตก่ ินสตั วท์ ี่ตาย

ขาวสะอาดดีแตก่ ินปลาและสตั ว์มีชีวิตเปน็ อาหาร เปรยี บเช่น แล้วเป็นอาหาร จึงไมเ่ ปน็ บาปเปน็ กรรมแก่ตัว เปรยี บเช่น
คนรปู ร่างหนา้ ตาผวิ พรรณดี แต่มจี ิตใจโหดรา้ ย คนทมี่ ีชีวติ อยู่ในวงแวดล้อมของคนชัว่ มุ่งประกอบแต่คณุ
งามความดเี พ่อื มรรคผลในภายหน้า

วรรณคดี content

พระสมทุ รสุดลึกลน้ คณนา หา้ มเพลงิ ไว้อย่าให้ มคี วนั
สายดง่ิ ทงิ้ ทอดมา หย่ังได้ หา้ มสรุ ิยแสงจนั ทร์ ส่องไซร้
เขาสูงอาจวัดวา กาหนด หา้ มอายุใหห้ นั คนื เล่า
จิตมนษุ ยน์ ี้ไซร้ ยากแท้หย่งั ถึง ฯ ห้ามดัง่ น้ไี วไ้ ด้ จึง่ หา้ มนนิ ทา ฯ

แปล แม้มหาสมุทรจะลึกเพยี งใดกต็ าม มนุษย์ก็ แปล สามารถห้ามไฟไม่ใหม้ ีควัน หา้ มพระอาทติ ย์
พระจันทร์อย่าสอ่ งแสง ห้ามอายใุ ห้หวนคนื เด็ก หา้ ม
สามารถวัดความลึกได้ ขนุ เขาแมจ้ ะสงู สดุ ฟากฟา้ ก็วัด ทง้ั สามสิง่ นี้ได้ จึงจะสามารถห้ามการนินทาได้
ความสูงของยอดได้ แตจ่ ติ มนษุ ย์นีค้ าดเดาไดย้ าก

วรรณคดี content

คนพาลผ้บู าปแท้ ทรุ จิต คนใดไปเสพด้วย คนพาล
ไปสูห่ าบณั ฑติ คา่ เช้า จักทกุ ข์ทนเนานาน เนน่ิ แท้
ฟงั ธรรมอยเู่ นืองนติ ย์ บซ่ าบ ใจนา ใครเสพท่วยทรงญาณ เปรมปราชญ์
คอื จวักตักขา้ ว หอ่ นร้รู สแกง ฯ เสวยสขุ ลา้ เลศิ แล้ เพราะไดส้ ดับดฯี

แปล คนพาลสนั ดานบาป แม้จะสมาคมกบั นกั ปราชญ์ แปล ผใู้ ดทค่ี บคนพาล คนพาลย่อมชกั นาให้ไดร้ ับ

ได้ฟังธรรมคาสอนอยูเ่ สมอ ก็หาไดซ้ าบซ่งึ ในคาส่ังสอนน้ันไม่ ความเดอื ดรอ้ นราคาญอยเู่ นอื งนิตย์ ผใู้ ดคบกบั บณั ฑิต
เปรียบเช่น จวกั ตักขา้ วตักแกงแตไ่ มร่ ู้รสชาติของแกงวา่ เป็น บณั ฑิตยอ่ มชักจงู ใหก้ ระทาแตส่ งิ่ ที่ดี จึงยอ่ มไดร้ บั แต่
อยา่ งไร ความสขุ ความเจริญ

วรรณคดี content

กบเกดิ ในสระใต้ บัวบาน นาคีมพี ษิ เพยี้ ง สรุ โิ ย
ฤาหอ่ นรู้รสมาลย์ หน่งึ น้อย เลื้อยบท่ าเดโช แชม่ ช้า
ภุมราอยู่ไกลสถาน นบั โยชน์ ก็ดี พษิ น้อยหย่งิ โยโส แมลงป่อง
บนิ โบกมาค้อยคอ้ ย เกลือกเคลา้ เสาวคนธ์ ชแู ต่หางเองอา้ อวดอ้างฤทธี ฯ

แปล กบเกดิ ในสระบัวทบี่ านสะพรง่ั สง่ กลิ่นหอมตลบอบอวล แปล พญานาคมฤี ทธ์ิเดชร้ายแรงด่งั ดวงอาทิตย์

แตห่ าได้รู้รสอันหวานหอมของเกสรบวั ไม่ แมลงผึ้งอยู่ไกลสระ เลอ้ื ยไปไหนมาไหนอย่างแช่มชา้ ไมว่ างทา่ อวดอานาจ
นับโยชน์ ยงั ได้สัมผัสกลิ่น โบยบินมาลิ้มชิมรสเกสรบวั อยู่เป็น ผดิ กบั แมลงปอ่ ง ทเ่ี ปน็ สัตวม์ ีพิษเพียงเล็กน้อย แตก่ ลบั ทา
ประจา ทา่ ทางชูหางวางโตให้ใครๆ ตอ้ งเกรงกลัววา่ ตวั เปน็ สตั ว์มีพษิ

วรรณคดี content

นกนอ้ ยขนนอ้ ยแต่ พอตวั มติ รพาลอยา่ คบให้ สนิทนกั
รังแต่งจุเมียผัว อยู่ได้ พาลใชม่ ติ รอยา่ มกั กล่าวใกล้
มักใหญย่ ่อมคนหวั ไพเพดิ ครน้ั คราวเคยี ดคมุ ชกั เอาโทษ ใสน่ า
ทาแตพ่ อตวั ไซร้ อยา่ ให้คนหยนั ฯ รเู้ หตสุ งิ่ ใดไซร้ ส่อสิน้ กลางสนาม

แปล นกตวั เลก็ ๆ เรีย่ วแรงย่อมมีนอ้ ย จงึ เสาะแสวงหากง่ิ ไม้ แปล อยา่ ชดิ ใกล้สนทิ กบั คนพาล เพราะคนพาล

ใบหญา้ ทารงั พอไดอ้ ย่อู าศยั สองตวั เมยี ผวั เกดิ มาเปน็ คน จะไม่มีความเป็นเพ่ือน นึกเคืองเราเมือ่ ใดกจ็ ะหาเรอ่ื งเรา
จะทาสิง่ ใดกใ็ ห้พอเหมาะกับกาลงั ทรัพยก์ าลังความสามารถ รูค้ วามลับใดของเรากจ็ ะเอาไปเปดิ เผยให้คนอื่น ๆ รู้
อย่าใหใ้ ครๆ ดูถกู ดูหมน่ิ ได้วา่ ไมร่ ู้จักประมาณตน

วรรณคดี content

ความรู้ดยู ง่ิ ล้า สินทรพั ย์ สนมิ เหลก็ เกิดแต่เนอื้ ในตน
คดิ คา่ ควรเมืองนบั ยง่ิ ไซร้ กินกัดเนือ้ เหล็กจน กรอ่ นขร้า
เพราะเหตจุ ักอย่กู ับ กายอาต-มานา บาปเกดิ แต่ตนคน เปน็ บาป
โจรจักเบียนบไ่ ด้ เรง่ รู้เรยี นเอา บาปย่อมทาโทษซ้า ใส่ผบู้ าปเอง

แปล การใฝ่ศกึ ษาหาความรู้ ไม่ว่าในยุคสมยั ใดการเรยี น แปล ผลที่เกิดขนึ้ กบั เรายอ่ มมีเหตจุ ากการกระทา

ถือเปน็ สิง่ สาคญั ดังน้นั จงึ ควรขยนั หมน่ั เพยี ร เพราะความรู้ ของเราท้ังสน้ิ ดยี ่อมไดร้ บั ผลดตี อบแทน ทาชว่ั ผลท่เี กดิ จาก
ไม่มใี ครสามารถขโมยไปไดแ้ ละยังสามารถใช้เลย้ี งชีพของตน การทาชว่ั นั้น ย่อมกดั กรอ่ นใจซ่ึงเปรียบไดก้ ับสนมิ กัดกรอ่ น
ไดอ้ กี ด้วย เน้อื เหลก็ ใหผ้ พุ งั ไป

วรรณคดี content

เหน็ ท่านมีอยา่ เคลิ้ม ใจตาม คุณแมห่ นักหนาเพี้ยง พสธุ า
เรายากหากใจงาม อย่าครา้ น คุณบิดรดจุ อา- กาศกว้าง
อตุ สาห์พยายาม การกจิ คุณพพ่ี ่างศขิ รา เมรมุ าศ
เอาเยย่ี งอย่างเพ่ือนบ้าน อย่าท้อทากิน คุณพระอาจารยอ์ า้ ง อาจสูส้ าคร

แปล เมอื่ เห็นผ้อู ื่นมงั่ มีกว่าก็ไม่ควรโลภ ไมค่ วรอยากมี แปล พระคุณของมารดาน้ันยิ่งใหญเ่ ปรียบได้กบั แผ่นดนิ

อยากได้ตามคนอืน่ แมจ้ ะยากจนกใ็ ห้หม่นั ทามาหากิน พระคณุ ของบิดาเปรียบไดก้ บั อากาศ พระคุณของพ่ีน้นั สงู
อย่าเกยี จคร้านและท้อแท้ ใหร้ ้จู ักใช้ชวี ติ อย่างพอเพียง เทา่ กบั ยอดเขาพระสเุ มรุ และพระคณุ ของครูบาอาจารย์ก็
ล้าลกึ เปรยี บไดก้ ับน้าในแมน่ ้าทง้ั หลาย

วรรณคดี content

อ่อนหวานมานมติ รลน้ เหลือหลาย ทรัพย์มสี ี่ส่วนไซร้ ปนู ปัน
หยาบบม่ เี กลอกราย เกล่อื นใกล้ ภาคหนึ่งพงึ เกียดกนั เก็บไว้
ดจุ ดวงศศิฉาย ดาวดาษ ประดบั นา สองสว่ นเบด็ เสรจ็ สรรพ์ การกจิ ใช้นา
สรุ ยิ าส่องดาราไร้ เพือ่ รอ้ นแรงแส ยงั อีกสว่ นควรให้ จา่ ยเลี้ยงตวั ตน

แปล คนที่พูดจาสุภาพไพเราะยอ่ มมเี พือ่ นมาก เปรยี บไดก้ บั แปล ให้รูจ้ ักใช้ทรัพยอ์ ย่างถกู วธิ ี ใหจ้ ดั สรรปันส่วน

ดวงจนั ทร์ท่ีมดี าวจานวนมากรายล้อมประดบั ตา่ งกบั คนพดู จา ในการใช้จ่าย และเก็บออมไวใ้ ช้
กระด้างหยาบคาย ทาใหม้ ีไม่ใครคบหาหรอื สมาคมด้วย
เปรยี บไดก้ บั ดวงอาทิตยแ์ สงรอ้ นแรงทีบ่ ดบังแสงของดาวดวงอื่น

วรรณคดี content

รูน้ ้อยวา่ มากรู้ เริงใจ รกั กนั อย่ขู อบฟ้า เขาเขยี ว
กลกบเกดิ อยู่ใน สระจ้อย เสมออยหู่ อแห่งเดียว รว่ มห้อง
ไป่เห็นชเลไกล กลางสมุทร ชงั กันบแ่ ลเหลียว ตาตอ่ กันนา
ชมว่าน้าบอ่ น้อย มากลา้ ลึกเหลือ เหมอื นขอบฟ้ามาป้อง ปา่ ไม้มาบงั

แปล คนรูน้ อ้ ยแต่หลงคดิ วา่ รูม้ าก ก็เหมอื นกบั กบท่อี ยู่ แปล คนท่รี ักกันแมจ้ ะอยหู่ ่างกนั สดุ หล้าฟ้าเขยี ว

ในสระไมเ่ คยเหน็ ทะเล จึงคดิ วา่ นา้ ในสระนี้มีมากแล้ว กเ็ หมอื นอยูใ่ กลก้ นั ผิดกับคนทเี่ กลยี ดกัน แมจ้ ะอยู่
ใกลก้ ัน ก็เหมอื นมขี อบฟ้าปา่ เขามาบดบงั

วรรณคดี content

โคควายวายชพี ได้ เขาหนงั เพื่อนกนิ สิน้ ทรพั ยแ์ ล้ว แหนงหนี
เป็นส่งิ อนั ยงั อยูไ่ ซร้ หาง่าย หลายหมนื่ มี มากได้
คนเด็ดดับสญู สัง ขารร่าง เพือ่ นตาย ถ่ายแทนชี วาอาตม์
เปน็ ช่ือเสียงได้ แตร่ ้ายกบั ดี หากยาก ฝากผไี ข้ ยากแทจ้ ักหา

แปล เมื่อวัวควายตายไปเราจะได้เขาและหนงั แปล เพอ่ื นกนิ เมือ่ เราส้ินทรพั ยแ์ ลว้ ก็จะหายหนี

ถ้าคนตายแล้วจะไม่มสี งิ่ ใดเหลืออยู่ นอกจากความดี ซึ่งมีอยู่มากมายหางา่ ยนัก แตเ่ พอ่ื นตายทจ่ี ะฝากผี
และความชั่วทเ่ี คยทาเอาไว้ให้คนจดจา ฝากไข้นั้นหายาก