สัปดาห์ที่9 แหล่งน้ำผิวดินและแหล่งน้ำใต้ดิน

แหลง่ น้ำผวิ ดนิ และแหลง่ น้ำใตด้ นิ

แมน่ ้ำเจ้ำพระยำ

 เกิดจำกกำรรวมกนั ของแม่น้ำ4 สำยในภำคเหนือ ได้แก่ แมน่ ้ำปิง แม่นำ้ วังแม่น้ำยม
และแมน่ ำ้ น่ำน และมีแมน่ ้ำอกี 2 สำยไหลมำสมทบในภำคกลำง คอื แมน่ ้ำสะแกกรัง
และแมน่ ้ำป่ำสัก

แหลง่ น้ำ

นำ้ ในโลกมที งั สถำนะของแขง็ ของเหลว และแกส๊ โดยนำ้ ในสถำนะของเหลว
เปน็ น้ำทีม่ ีปริมำณมำกท่สี ุด
นำ้ สว่ นใหญ่ในโลกจะเป็นน้ำเค็ม มเี พียงประมำณรอ้ ยละ 2.5 เทำ่ นันท่ีเปน็ น้ำจดื
แหล่งนำ้ จดื บนโลกมที มี่ ำจำก 3 แหลง่ ใหญ่ คือ นำ้ บนดิน นำ้ ใต้ดนิ และไอน้ำใน
บรรยำกำศ โดยแหลง่ น้ำท่มี นษุ ยส์ ำมำรถนำ้ มำใชไ้ ด้อยำ่ งสะดวก คือ นำ้ บนดิน
และน้ำใตด้ นิ

น้ำจดื

น้ำเคม็

น้ำบนดิน

แหล่งน้ำทีม่ นษุ ย์คนุ้ เคยมำกที่สุด คอื แหลง่ นำ้ บนดิน ซึ่งมีทงั้ ทีเ่ ป็นนำ้ จดื และนำ้ เคม็

แหลง่ น้ำจืดบนดนิ

1.ทะเลสำบ เป็นแหล่งน้ำทเ่ี กดิ ขึนเองตำมธรรมชำติ มีควำมกวำ้ งใหญ่และลกึ มำก

ในประเทศไทยมีทะเลสำบเพยี งแหง่ เดยี ว คอื ทะเลสำบสงขลำ ซ่งึ มี
ควำมยำว 80 กิโลเมตร และมคี วำมกว้ำงมำกทส่ี ดุ 25 กิโลเมตร
โดยประกอบด้วยเกำะตำ่ งๆ กลำงทะเลสำบหลำยเกำะ โดยทะเลสำบจะมี
นำ้ อยตู่ ลอดปดี ว้ ยกำรได้รบั น้ำไหลเข้ำจำกแมน่ ้ำ

นำ้ บนดนิ

แหล่งน้ำจดื บนดิน
2.บึง เปน็ แหล่งน้ำทีเ่ กดิ ขนึ เองตำมธรรมชำติ มขี นำดกลำงถึงขนำดใหญ่ แตม่ ีขนำด

เล็กกวำ่ ทะเลสำบ มีระดับควำมลึกปำนกลำง
3.หนอง มีลักษณะเป็นทีล่ ุ่มไม่มที ำงนำ้ ไหลเข้ำออก ในฤดแู ล้งอำจจะเปน็ พน้ื ทรี่ ำบ

ธรรมดำ แต่ในฤดฝู นจะกลำยเปน็ ผนื นำ้ กว้ำงใหญ่แตม่ คี วำมลกึ ไมม่ ำกนกั

บงึ หนอง

นำ้ บนดิน

แหล่งนำ้ จืดบนดิน

4. แม่น้ำ มลี กั ษณะเป็นธำรนำ้ ทีม่ ีน้ำไหลตลอดปี มจี ดุ เร่มิ จำกต้นนำ้ และไหลจำกท่ีสูง
ลงสทู่ ต่ี ่ำ้ ไปยังแหล่งนำ้ ขังตำ่ งๆ หรือออกสทู่ ะเล แมน่ ำ้ มคี วำมสำ้ คัญต่อกำร
ด้ำเนนิ ชวี ติ และกำรเกิดชมุ ชนต่ำงๆ อยำ่ งมำกนอกจำกแม่นำ้ จะเป็นแหลง่
อำหำรและแหล่งอุปโภคบรโิ ภคแล้ว ยังใช้เปน็ เส้นทำงคมนำคมขนสง่ ทม่ี ี
ควำมสำ้ คญั อย่ำงย่ิงดว้ ย

นำ้ บนดนิ

แหล่งน้ำจดื บนดิน

5. คู คลอง เป็นแหล่งน้ำที่มนษุ ยส์ รำ้ งข้ึน มเี ป้ำหมำยเพื่อกระจำยน้ำไปส่แู หล่งตำ่ งๆ

ทำ้ ใหช้ ุมชนมีกำรกระจำยตัวออกไป ไม่จำ้ เป็นต้องอยู่ตดิ แม่น้ำเท่ำนนั้

แหลง่ น้ำเค็มบนดนิ

• แหลง่ น้ำธรรมชำตทิ ีม่ ขี นำดใหญ่ ไดแ้ ก่ นำ้ ในทะเล และมหำสมทุ ร มีพนื ที่ประมำณ
3 ใน 4 ของพนื ท่ที งั หมดบนผวิ โลก

• น้ำทะเลมีค่ำควำมเคม็ มำกกว่ำร้อยละ 30 โดยน้ำทะเลจะมีควำมเคม็ สงู เนอื่ งจำก
เกลอื และแร่ธำตตุ ำ่ งๆ ท่ีเกดิ จำกกำรผพุ ังของหิน และพัดพำจำกแม่นำ้ ไหลลงสทู่ ะเล

• ทะเล เปน็ แหล่งของส่งิ มีชวี ิตจ้ำนวนมำกทเ่ี ป็นอำหำรของมนษุ ย์ และยังเป็นแหลง่ ของ
ทรัพยำกรแรธ่ ำตุ แหล่งพลงั งำนต่ำงๆ ที่มนุษยน์ ้ำมำใชป้ ระโยชน์ ตลอดจนใชเ้ ป็น
เสน้ ทำงคมนำคมขนสง่

น้ำมีปรมิ ำณ 3 ใน 4 ของพนื โลก

นำ้ ใตด้ ิน

 เปน็ แหลง่ นำ้ ทอ่ี ย่ลู กึ ลงไปใต้ผวิ ดนิ
 เกดิ จำกนำ้ ผวิ ดนิ ไหลซึมผำ่ นชนั ดนิ ลงไปรวมกนั อยู่ในชอ่ งว่ำงของดินหรือหิน

ท้ำใหน้ ้ำในแหล่งนำ้ ใตด้ นิ มีลักษณะเป็นนำ้ ใส สำรแขวนลอยและตะกอนตำ่ ง ๆ
ทไ่ี ม่ละลำยน้ำจะถกู ชนั ดินและหนิ ดกั กรองไว้
 นำ้ ใต้ดนิ สำมำรถแบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ นำ้ ในดิน และน้ำบำดำล

น้ำผิวดนิ นำ้ ในดนิ
น้ำใต้ดิน น้ำบำดำล

น้ำใตด้ นิ

1. นำ้ ในดนิ 2. น้ำบำดำล

 คอื สว่ นของนำ้ ทพ่ี บอยใู่ นชอ่ งว่ำง  คือ น้ำท่ถี ูกกักเก็บหรอื สะสมตัวอยู่ใต้
ดนิ อำจสะสมตัวอยู่ตำมรอยแตก รอยแยก
ระหว่ำงอนุภำคดนิ หรอื เมด็ ดนิ
 มีควำมส้ำคัญมำกตอ่ กำรปลกู และ ของชนั้ หนิ หรืออำจสะสมตัวอยู่ในช่องว่ำง
กำรเจรญิ เตบิ โตของพชื เนือ่ งจำกเป็นตัว ระหว่ำงเม็ดกรวด หรือเมด็ ทรำยใตผ้ ิวดนิ
ชว่ ยในกำรละลำยธำตอุ ำหำรต่ำงๆ ในดิน  นำ้ ใตด้ นิ หรือน้ำบำดำลแย่งออกไดเ้ ปน็
และเป็นสว่ นสำ้ คญั ในกำรเคลอ่ื นย้ำยอำหำร 2 โซนคือ 1. โซนท่มี ที ั้งน้ำและอำกำศ และ
2. โซนทมี่ แี ตน่ ำ้ เท่ำนัน้ โดยสว่ นน้จี ะเปน็ สว่ น
พืชจำกรำกไปสสู่ ว่ นตำ่ งๆของพืช
ของน้ำใตด้ นิ ทแี่ ท้จรงิ "

น้ำผิวดนิ

นำ้ ในดิน

นำ้ ใตด้ นิ นำ้ บำดำล

แบบฝกึ หดั เรอ่ื ง แหล่งนำ้ ผวิ ดนิ และแหลง่ นำ้ ใต้ดนิ

1. จงเติมค้ำต่อไปนลี งในแผนผังแนวคดิ ให้ถูกตอ้ ง 5 คะแนน

นำ้ ผิวดนิ นำ้ ในดนิ แม่นำ้ นำ้ ใตด้ ิน มหำสมุทร

แหล่งน้ำบนโลก

แบง่ เปน็

เชน่ แบง่ เปน็

ทะเล นำ้ บำดำล

2. นำ้ บำดำล คอื

3. จงยกตัวอย่ำงแหลง่ น้ำจดื บนดนิ มำ 3 ขอ้

4. น้ำใต้ดิน เกดิ จำกอะไร

5. จำกภำพ โรงงำนอตุ สำหกรรมได้ปลอ่ ยน้ำเสยี ลงสู่ใตด้ ิน กำรกระทำ้ ดังกลำ่ วจะมผี ลกระทบ
ต่อคุณภำพของนำ้ บำดำลหรอื ไม่ เพรำะเหตุใด (ไมต่ อ้ งวำดรปู )