มัทนะพาธา ท รง ตั้ ง พ ระ ทั ยใ ห้ เ ป็ น ห นั ง สื ออ่า น ก วี นิ พ น ธ์เ พื่ อ ค ว า ม ส นุ ก ส น า น แ ละ ส อ น ใจ แ น ว คิ ด สำ คั ญ ของเ รื่องเ กี่ ยว กั บ ค ว า ม รั ก ค ว า ม ลุ่ ม ห ลง ค ว า ม เจ็ บ ป ว ด ทุ ก ข์ระ ท ม เ พ ร าะ ค ว า ม รั ก มั ท น ะ พ าธา ห รือ ตำ น า น แ ห่ ง ด อ ก กุ ห ลา บ เ ป็ น บ ท ละ ค ร พู ด คำ ฉั น ท์ จำ น ว น ๕ อง ค์ แ บ่ งเ ป็ น ๒ ภ า ค คื อ ภ า ค ส ว ร ร ค์ แ ละ ภ า ค พื้ น ดิ น เ มื่ อ พ ระร าช นิ พ น ธ์เ ส ร็จรัช ก าล ที่ ๖ ไ ด้ พ ระร าช ท า น แ ก่ ส ม เ ด็ จ พ ระ น างเจ้าอิ น ท ร ศั ก ดิ์ ศ จี พ ระว ร ร าชชายา ตำนานรักแห่งดอกดกุหลาบ ในวรรณคดีไทย ความเป็นมา บ ท พ ระราช นิ พ น ธ์จากจิ น ต น าการใ น พ ระ บ า ท ส ม เด็จ พ ระ ม งกุ ฎ เกล้าเจ้าอยู่ หั ว ๒ กั น ยาย น ๒ ๔ ๖ ๖ เริ่ ม พ ระรา ช นิ พ น ธ์ ณ พ ระรา ช วัง พ ญ าไ ท คุณค่าทางวรรณคดี มั ท น ะ พ าธา เ ป็ น พ ระร าช นิ พ น ธ์ เ รื่องเอ ก เ รื่องเอ ก ของ พ ระ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ระ ม ง กุ ฏ เ ก ล้า เจ้าอยู่ หั ว ไ ด้ รั บ ก า รย ก ย่องจา ก ว ร รณค ดี ส โ ม ส รใ ห้ เ ป็ น ห นั ง สื อ ที่ แ ต่ ง ดี ใช้ ฉั น ท์ เ ป็ น บ ท ละ ค ร พู ด ซึ่ ง แ ป ล ก แ ละ แ ต่ งไ ด้ ยา ก เ ป็ น เ รื่ิอง ที่ มี ตั วละ ค ร แ ละ ฉ า ก ส อ ด ค ล้อง กั บ วัฒน ธร ร ม ต ะ โ บ ร าณแ ละเข้า กั บ เ นื้ อเ รื่องไ ด้ ดี ส อ น ใ ห้ รู้ ถึ ง ค ว า ม เจ็ บ ป ว ด ที่ เ กิ ด จา ก ค ว า ม รั ก แ ละรู้ ถึ ง ผิ ด โ ท ษ ของ ค ว า ม รั ก บ ท พ ระร าช นิ พ น ธ์จา ก จิ น ต น า ก า รใ น พ ระ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ระ ม ง กุ ฎ เ ก ล้า เจ้าอยู่ หั ว ๒ ๔ ๖ ๗ จั ด พิ ม พ์ เ ผ ยแ พ ร่ ค รั้งแรก พ ระราช ป ระ วั ติ ผู้ ท รง พ ระราช นิ พ น ธ์ พ ระ น า ม เ ดิ ม ส ม เ ด็ จเจ้า ฟ้ า ม ห า วชิร า วุธ พ ระร าชโอร ส ใ น พ ระ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ระจุลจอ ม เ ก ล้า เจ้าอยู่ หั ว กั บ ส ม เ ด็ จ พ ระ ศ รี พั ชริ น ท ร า บ ร ม ร าชิ นี น า ถ ท รง ศึ ก ษ า ด้ า น ป ระวั ติ ศ า ส ต ร์ แ ละ ก ฎ ห ม าย ณ ม ห า วิ ท ยาลัยออ ก ซ์ ฟ อร์ ด ท รง ตั้ ง ส โ ม ส ร ก า ร ป ระ พั น ธ์ ชื่อ ท วี ปั ญ ญ า ส โ ม ส ร แ ละออ ก ห นั ง สื อชื่อ ท วี ปั ญ ญ า ท รง พ ระ ป รีชา ส า ม า ร ถ ด้ า น อั ก ษ ร ศ า ส ต ร์ เ ป็ น พิ เ ศ ษ จ น ท รง มี ผ ลงา น ม า ก ก ว่ า ๒ ๐ ๐ เ รื่อง แ ละ ส า ม า ร ถ นิ พ น ธ์ บ ท ละ ค ร เ ป็ น ภ า ษ าอัง ก ฤ ษ ไ ด้ ลั ก ษ ณ ะ คำ ป ระ พั น ธ์ กา พ ย์ ๓ ช นิ ด ฉั น ท์ ๒ ๑ ช นิ ด เ ช่ น กา พ ย์ยา นี ๑ ๑ กา พ ย์ ฉ บั ง ๑ ๖ กา พ ย์สุราง ค น าง ค์ ๒ ๘ อิ น ท รวิเ ชี ยร ฉั น ท์ ๑ ๑ภุ ช ง ค ป ระยา ต ฉั น ท์ ๑ ๒วสั น ต ดิ ลก ฉั น ท์ ๑ ๔ อุ ป ช า ติ ฉั น ท์ ๑ ๑ ตั ว ล ะ ค ร ห ลั ก ที่ สำ คั ญ สุเ ท ษ ณ์ มั ท น า
เรื่องย่อ มั ท น ะพา ธ า ต อ น ที่ นำ ม า ศึ ก ษ าเ ป็ น อ ง ค์ ที่ ๑ เ ริ่ ม ต้ น ด้ ว ย ม า ย าวิ น ทำ พิธี ส ะ ก ดพา มั ท น า ม าพบ สุ เ ท ษ ณ์ ไ ป จ น จ บ อ ง ค์ เ มื่ อ สุ เ ท ศ น์ ส า ป มั ท น าเ ป็ น ด อ ก กุ ห ล า บ พร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จพร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล้ าเ จ้ า อ ยู่ หั ว ท ร งพร ะ ร า ช - นิพน ธ์ มั ท น ะพา ธ าเ ป็ น เ รื่ อ ง ส ม มุ ติ ว่า เ กิ ด ใ น อิ น เ ดี ย โ บ ร า ณ โ ด ย ก ล่ าว ถึ งเ ห ตุ ก า ร ณ์ แ บ่ งเ ป็ น 2 ภ า ค ภ า ค ส ว ร ร ค์ ก ล่ าว ถึ ง “ สุ เ ท ษ ณ์ ” เ ทพบุ ต ร บ น ส ว ร ร ค์ เ ป็ น ทุ ก ข์ ด้ ว ย ห ล ง รั ก น างฟ้า “ มั ท น า” แ ต่ น างไ ม่ รั ก ต อ บ จึ ง ข อ ใ ห้ วิ ท ย า ธ ร ชื่ อ “ ม า ย าวิ น ” ใ ช้ เว ท ม น ต ร์ เ รี ย ก น าง มั ท น า ม า ห า เ มื่ อ ม า แ ล้ ว น าง ก็ เ ห ม่ อ ล อ ย ไ ม่ มี ส ติ เพร าะ ต ก อ ยู่ ใ น ฤ ท ธิ์ ม น ต ร า สุ เ ท ษ ณ์ ไ ม่ ต้ อ ง ก า ร ไ ด้ น าง ด้ ว ย วิ ธี นั้ น จึ งใ ห้ ม า ย าวิ น ค ล า ย เว ท ม น ต ร์ แ ต่ ค รั้ น ไ ด้ ส ติ แ ล้ ว น าง มั ท น า ก็ ป ฏิ เ ส ธ สุ เ ท ษ ณ์ สุ เ ท ษ ณ์ โ ก ร ธ นั ก จึ ง จ ะ ส า ป มั ท น าใ ห้ ไ ป เ กิ ด ใ น โ ล ก ม นุ ษ ย์ มั ท น า ข อ เ กิ ด เ ป็ น ด อ ก ไ ม้ มี ก ลิ่ น ห อ ม เพื่อ ใ ห้ มี ป ร ะ โ ย ช น์ บ้ าง สุ เ ท ษ ณ์ จึ ง ส า ป ใ ห้ น าง มั ท น าไ ป เ กิ ด เ ป็ น ด อ ก กุ ห ล า บ ไ ม้ งา ม ซึ่ ง แ ต่ เ ดิ ม มี เพีย ง บ น ส ว ร ร ค์ เ ท่ า นั้ น เ ป็ น ด อ ก ไ ม้ ที่ งา ม ทั้ ง ก ลิ่ น แ ล ะ รู ป โ ด ย ที่ ใ น ทุ ก ๆ ๑ เ ดื อ น น าง มั ท น า จ ะ ก ล า ย เ ป็ น ห ญิ ง ส าว ไ ด้ ชั่ วเว ล า ๑ วั น ๑ คื น เ ฉพาะวั น เพ็ ญ ข อ ง แ ต่ ล ะ เ ดื อ น เ ท่ า นั้ น แ ล ะ ถ้ า น าง มี ค วา ม รั ก เ มื่ อ ใ ด น าง จ ะ มิ ต้ อ ง คื น ร่ าง เ ป็ น กุ ห ล า บ อี ก แ ต่ น าง จ ะ ไ ด้ รั บ ค วา ม ทุ ก ข์ ท ร ม า ณ เพร าะ ค วา ม รั ก จ น มิ อ า จ ท น อ ยู่ ไ ด้ แ ล ะ เ มื่ อ นั้ น ใ ห้ น าง อ้ อ น ว อ น ข อ ค วา ม ช่ ว ย เ ห ลื อ จ า ก ต น ต น จึ ง จ ะง ด โ ท ษ ทั ณ ฑ์ นี้ ใ ห้ แ ก่ น าง ภ า ค พื้ น ดิ น น าง มั ท น าไ ป จุ ติ เ ป็ น ด อ ก กุ ห ล า บ งา ม อ ยู่ ก ล าง ป่ า ฤ ๅ ษี น า ม “ ก า ล ท ร ร ศิ น ” จึ งพย า ย า ม ขุ ด ไ ป ป ลู ก ใ ก ล้ อ า ศ ร ม ข อ ง ต น ใ น ข ณ ะ ที่ ทำ ก า ร ขุ ด ก็ มี เ สี ย งผู้ห ญิ ง ร้ อ งเ มื่ อ เ ล็ ง ญ า ณ ดู ก็ รู้ ว่าเ ป็ น เ ทพธิ ด า ม า จุ ติ จึ งไ ด้ เ อ่ ย เ ชิ ญ แ ล ะ สั ญ ญ าว่า จ ะ ค อ ย ดู แ ล ป ก ป้ อ ง น าง เ มื่ อ ถึ งวั น เพ็ ญ ด อ ก กุ ห ล า บ ก็ ก ล า ย เ ป็ น ม นุ ษ ย์ ฤ ๅ ษี เ ลี้ ย ง ดู น าง เ ห มื อ น ลู ก วั น เพ็ ญ ใ น เ ดื อ น ห นึ่ ง ท้ าว ชั ย เ ส น แ ห่ งเ มื อ ง หั ส ดิ น ปุ ร ะ เ ส ด็ จ อ อ ก ป ร ะพา ส ป่ า หิ ม ะวั น แ ล ะ ไ ด้ แ วะ ม าพัก ที่ อ า ศ ร ม ฤ ๅ ษี เ มื่ อ เ ห็ น น าง มั ท น า ก็ ต ก ห ลุ ม รั ก ท้ าว ชั ย เ ส น จึ ง ป ร ะ ก า ศ ห มั้ น แ ล ะ สั ญ ญ า รั ก เ มื่ อ มี ค วา ม รั ก แ ล้ ว น าง มั ท น า จึ ง ค ง รู ป เ ป็ น น า รีผู้ง ด งา ม ไ ม่ ต้ อ ง ก ล า ย เ ป็ น กุ ห ล า บ อี ก ท้ าว ชั ย เ ส น ไ ด้ ทู ล ข อ น าง มั ท น า พร ะ ฤ ๅ ษี จั ดพิธี อ ภิ เ ษ ก ส ม ร ส ใ ห้ ทั้ ง ๆ ที่ รู้ ว่า มั ท น า จ ะ ต้ อ ง ท น ทุ ก ข์ เพร าะ ค วา ม รั ก ท้ าว ชั ย เ ส น ท ร ง พา น าง มั ท น า ก ลั บ ไ ป ยั ง ก รุ ง หั ส ดิ น ปุ ร ะ พร ะ น าง มั ท รี ท ร า บ ข่ าวว่าพร ะ ส วา มี นำ ส าว ช าว ป่ า ก ลั บ ม า ด้ ว ย จึ ง เ จ ร จ า ดู ห มิ่ น น าง มั ท น า ทำ ใ ห้ ชั ย เ ส น ก ริ้ ว แ ล ะ ท ร ง ดุ ด่ า ว่าเ ป็ น ม เ ห สีผู้ริ ษ ย าพร ะ น าง จั น ฑี แ ค้ น ใ จ จึ งใ ห้ ค น ไ ป ทู ลฟ้าพร ะ บิ ด าผุ้เ ป็ น เ จ้ า แ ห่ ง ม ค ธ น ค ร ใ ห้ ย ก ทัพม า ทำ ศึ ก กั บ ท้ าว ชั ย เ ส น จ า ก นั้ น ใ ห้ น าง ค่ อ ม อ ร า ลี แ ล ะวิ ทู ร พร า ห ม ณ์ ห ม อ เ ส น่ ห์ ทำ อุ บ า ย ก ลั่ น แ ก ล้ ง น าง มั ท น า โ ด ย ส่ ง ห นั ง สื อ ไ ป ทู ล ท้ าว ชั ย เ ส น ว่า น าง มั ท น า ป่ ว ย เ มื่ อ ท้ าว ชั ย เ ส น รี บ เ ส ด็ จ ม าเ ยี่ ย ม น าง มั ท น า ก็ ก ลั บพบ ห ม อ เ ส น่ ห์ ทำ พิธี อ ยู่ ใ ก ล้ ๆ ต้ น กุ ห ล า บ วิ ทู ร กั บ น างเ ก ศิ นี ข้ า ห ล วง ข อ ง น าง จั น ฑี จึ ง ทู ล ว่า มั ท น าใ ห้ ม า ทำ เ ส น่ ห์ ท้ าว ชั ย เ ส น ก ริ้ ว นั ก รั บ สั่ งใ ห้ ศุ ภ าง ค์ ป ร ะ ห า ร น าง มั ท น า แ ต่ ศุ ภ าง ค์ ไ ม่ ย อ ม ท้ าว ชั ย เ ส น จึ ง สั่ ง ป ร ะ ห า ร ทั้ ง คู่ ท้ าว ม ค ธ ย ก ก อ ง ทัพม า ถึ ง เ มื อ ง หั ส ดิ น ปุ ร ะ พร ะ น าง จั น ฑี อ า ส า อ อ ก ไ ป ห้ า ม ศึ ก พร ะ บิ ด า แ ต่ ท้ าว ชั ย เ ส น รู้ ทั น จึ ง อ อ ก ทำ ศึ ก แ ล้ ว ตั ด หั ว ก ษั ต ริ ย์ ม ค ธพ่อ ต าเ อ า ม าใ ห้ น าง จั น ฑี ข ณ ะ นั้ น วิ ทู ร พร า ห ม ณ์ ไ ด้ ข อ เ ข้ าเฝ้าเพื่อ ส า ร ภ าพว่าพร ะ น าง จั น ฑี เ ป็ นผู้วาง แผน ก า ร ร้ า ย ซึ่ งใ น ที่ สุ ด แ ล้ วพร ะ น าง สำ นึ ก ผิด แ ล ะ ล ะ อ า ย ต่ อ บ า ป ที่ เ ป็ น เ ห ตุ ใ ห้ ค น บ ริ สุ ท ธิ์ ต้ อ ง รั บ โ ท ษ ป ร ะ ห า ร ชั ย เ ส น ท ร า บ ค วา ม จ ริ ง คิ ด จ ะ ฆ่ า ตั ว ต า ย แ ต่ อำ ม า ต ย์ นั น ทิ ว ร ร ธ น ะ ห้ า ม ไว้ แ ล ะ ส า ร ภ าพว่า คื น นั้ น ต น ไ ม่ ไ ด้ ป ร ะ ห า ร ศุ ภ าง ค์ แ ล ะ มั ท น า ห า ก แ ต่ ป ล่ อ ย เ ข้ า ป่ าไ ป น าง มั ท น า นั้ น ไ ด้ โ ส ม ะ ทั ต ศิ ษ ย์ ข อ ง ฤ ๅ ษี ก า ล ะ ท ร ร ศิ น นำ พา ก ลั บ สู่ อ า ศ ร ม เ ดิ ม ส่ ว น ศุ ภ าง ค์ นั้ น ต า ย ใ น ส น า ม ร บ ชั ย เ ส น จึ ง สั่ งเ น ร เ ท ศพร ะ น าง จั ณ ฑีพร ะ ม เ ห สี อ อ ก จ า ก เ มื อ ง ฝ่า ย น าง มั ท น าไ ด้ ทำ พิธี บู ช า สุ เ ท ษ ณ์ เ ทพ บุ ต ร เพื่อ ช่ ว ย น าง ด้ ว ย สุ เ ท ษ ณ์ ยิ น ดี จ ะ แ ก้ คำ ส า ป แ ล ะ รั บ น างเ ป็ น ม เ ห สี แ ต่ น าง ป ฏิ เ ส ธ สุ เ ท ษ ณ์ โ ก ร ธ ม า ก จึ ง ส า ป ใ ห้ น างเ ป็ น ด อ ก กุ ห ล า บ ไ ป ต ล อ ด ก า ล เ มื่ อ ท้ าว ชั ย เ ส น ม า ถึ ง น าง ป ริ ยั ม วะ ท า ส ที่ ต า ม ม า ป ร น นิ บั ติ ดู แ ล น าง มั ท น า ก็ ทู ล เ ล่ าใ ห้ ชั ย เ ส น ท ร า บ ชั ย เ ส น ทำ ไ ด้ แ ค่ เพีย ง นำ ต้ น กุ ห ล า บ นั้ น ก ลั บ ไ ป ป ลู ก ยั ง อุ ท ย า น แ ล ะ ข อพร จ า ก ฤ ๅ ษี ก า ล ท ร ร ศิ น ว่า ข อ ใ ห้ กุ ห ล า บ นั้ น ยั ง ค งง ด งา ม ไ ม่ ร่ วงโ ร ย ร า จ น ก ว่า พร ะ อ ง ค์ จ ะ สิ้ น อ า ยุ ขั ย ฤ า ษี ป ร ะ ส า ทพร ใ ห้ กุ ห ล า บ นั้ น ดำ ร ง อ ยู่ คู่ โ ล ก ไ ม่ สู ญ พัน ธ์ อี ก ทั้ ง ยั งเ ป็ น ด อ ก ไ ม้ ที่ มี ก ลิ่ น ห อ ม ห วา น ส า ม า ร ถ ช่ ว ย ดั บ ทุ ก ข์ ใ น ใ จ ค น ช า ย ห ญิ งเ มื่ อ มี ค วา ม รั ก ก็ ใ ห้ ใ ช้ ด อ ก กุ ห ล า บ เ ป็ น สั ญ ลั ก ษ ณ์ แ ห่ ง ค วา ม รั ก แ ท้ สื บ ต่ อ ไ ป ศึกษาต่อได้ที่