Nota PSV T4 & T5 Versi Edited-Copy

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

PERSEPSI SENI Standard
Pembelajaran
Seni cetakan Barat pada peringkat awal ialah cetakan mono blok
kayu buatan tangan. Cetakan ini dihasilkan dalam bentuk hitam Murid boleh:
putih. Pada awalnya, kemahiran mencetak ini digunakan untuk
mencetak bahan pendidikan, propaganda, keagamaan dan tekstil. 4.1.1 Menjelaskan seni
cetakan Barat mengikut
Seni Cetakan Barat Mengikut Abad Pilihan dari abad pilihan dari aspek:
Aspek Aliran, Gaya, Pelukis dan Karya
(a) Aliran dan gaya.
(b) Pelukis dan karya.

14Abad Gerbang i
KE- Seni

Menurut sejarah seni cetakan Barat, dikatakan tiada Mesin cetak pertama telah
bukti yang menunjukkan cetakan kayu sudah wujud di dicipta oleh Johannes
Eropah sebelum tahun 1400. Namun begitu, satu rekaan tekstil yang Gutenberg sekitar tahun
dicetak secara manual (hand-printed) menggunakan blok kayu di 1450 dan dikatakan satu
China pada abad ke-9 telah ditemui di Eropah pada abad ke-13. perkembangan penting untuk
seni cetakan Barat.

15Abad Aliran dan Gaya
KE-

Abad ke-15 dikenali sebagai era gaya seni Albrecht Dürer, The Four Horseman of
Renaissance yang muncul di Itali. Pada The Apocalypse, 1498, cetakan kayu
era ini, bidang seni cetakan telah mencapai
zaman kemuncaknya.
Seni cetakan kayu yang awal di Eropah
dihasilkan dalam bentuk kad permainan,
kalendar dan karya berimej keagamaan.
Misalnya, siri karya The Apocalypse (1498)
oleh Albrecht Dürer dan siri karya The
Dance of Death (1528-1538) oleh Hans
Holbein, Michael Wolgemut serta Erhard
Ratdolt. Karya-karya ini memaparkan
imej-imej yang realis.
Di Eropah, cenderamata keagamaan,
iaitu 'helgen' adalah antara hasil cetakan
blok kayu yang terawal. Karya seni cetakan
A Portrait of St. Christoper ialah contoh
'helgen' yang dihasilkan pada tahun 1423
dan kini disimpan di John Rylands Library,
Manchester, England.

78

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Hasil karya cetakan pada era Renaissance ini menampakkan beberapa ciri tertentu. Ciri-ciri
tersebut ialah komposisi yang dinamik, penekanan aspek cahaya dan perspektif tiga dimensi. Unsur
seni lain adalah seperti penggunaan satah pada latar belakang dan garisan menegak. Teknik seni
cetakan yang biasa digunakan ialah teknik gurisan.
Kebanyakan pelukis era Renaissance mempunyai lebih daripada satu kemahiran dalam
penghasilan catan, arca, gurisan (etching), pertukangan emas dan seni bina. Contohnya, pelukis
Erhard Ratdolf yang terkenal dengan rekaan tipografi dalam cetakan buku beliau pada tahun
1477. Karya-karya seni cetakan Barat pada akhir abad ke-15 hingga awal abad ke-16 dikatakan
dipengaruhi oleh kemahiran mereka dalam seni pertukangan emas (goldsmiths). Ketika itu, karya
seni cetakan hanya digunakan untuk tujuan informasi.
Pada pertengahan abad ke-15, cetakan kayu dihasilkan dalam bentuk blok-buku (blockbooks),
iaitu cetakan sekeping blok kayu yang menggabungkan unsur teks dan imej. Misalnya, cetakan
blok-buku bertajuk The Biblia Pauperum yang dihasilkan pada sekitar tahun 1460-an.

Koleksi Dukes of Bavaria, The Stuttgart Cards, 1430-an, cetakan kayu

Hans Holbein, The Abbot, The Dance of Death
Series, 1523-1526, cetakan kayu

Akses QR

Hans Collaert II, Video Cetakan
Sculpura in Aes, gurisan
1590, gurisan (etching)
pada tembaga
(Dicapai pada 25 Mei 2019)

https://bit.ly/2H8LZgg

79

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Pelukis dan Karya

Erhard(14R4a2-t1d5o28lt) A lbrec(1h4t71D-1ü5r2e8)r

• Dilahirkan pada tahun 1442 di • Dilahirkan pada tahun 1471 di Nuremberg, Jerman.
Augsburg, Jerman. • Mahir dalam seni cetakan dan catan.
• Terkenal dengan siri cetakan gurisan seperti The
• Dikenali sebagai pelukis awal gaya
era Renaissance. Apocalypse (1498), The Great Passion (1511) dan The
Life of the Virgin (1511).
• Terkenal dengan rekaan tipografi • Contoh karya yang lain ialah The Knight, Death, and the
dalam cetakan buku beliau di Itali Devil (1513), Saint Jerome in his Study (1514), Melencolia
pada tahun 1477. I (1514) dan The Landscape with the Cannon (1518).

• Contoh karya beliau ialah The
Calendarium (1476), Appianus,
Romana Historiade Bellis Civilibus

(1477) dan Euclid’s Elements (1482).

Albrecht Dürer, The Landscape with the Cannon, 1518, gurisan asid

Erhard Ratdolt, Appianus, Romana historia de
bellis civilibus, 1477, cetakan kayu

Hans(14H9o7-l1b5e4i3n) Hans Holbein, ‘The Judge’, dalam siri The
Dance of Death, 1528-1538, gurisan asid
• Dilahirkan pada tahun 1497 di Augsburg, Jerman.
• Beliau dikenali sebagai pelukis dengan gaya

Northern Renaissance.
• Terkenal dengan siri cetakan kayu The Dance of

Death (1528-1538).
• Menekankan tema, simbol, drama dan unsur

lucu yang berbeza daripada tema gaya Realisme.
• Contoh karya beliau ialah The Expulsion from

Paradise (1528-1538), Adam Tills the Soil
(1528-1538) dan The Child (1528-1538).

80

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

16Abad Aliran dan Gaya Gerbang i
KE- Seni

Seni cetakan pada abad ke-16 merupakan kesinambungan dari Intaglio ialah proses melukis
abad ke-15. Pada abad ini, cetakan kayu berkembang di Jerman, dengan cara mengukir pada
kesan pengaruh gaya Realisme dan penggunaan perspektif dalam plat logam atau kayu dan
seni catan Itali. Bandar Florence dan Venice menjadi lokasi penting kemudiannya dicetak. Dakwat
dalam perkembangan seni Renaissance. Seni cetakan kayu ini diletakkan dalam alur turisan
mengekalkan tema dekorasi, iaitu menggunakan rekaan geometri dan dicetak menggunakan
secara berulang-ulang dan bingkai gambar yang bercorak. mesin. Misalnya, akuatin
Namun, pada pertengahan abad ke-16, cetakan kayu (aquatint) dihasilkan melalui
dikatakan kurang mendapat perhatian pelukis berbanding dengan tindak balas asid ke atas
cetakan gurisan dan intaglio. Terdapat imej-imej cetakan mula rekaan di atas plat besi.
dijual di bandar pelabuhan Antwerp, Belgium. Kemungkinan
cetakan-cetakan tersebut dibawa oleh pedagang dan pengembara Cabar
yang datang ke bandar tersebut. Minda

Apakah yang mempengaruhi
perkembangan gaya Realisme
dalam seni cetakan?

Pelukis dan Karya

C orn(1e5l0is8-M15a5t6s) ys

• Dilahirkan pada tahun 1508 di Antwerp, Belgium. Cornelis Matsys, Four Blind Peasants, 1550, gurisan asid
• Merupakan pelukis catan Renaissance yang

mahir dalam cetakan gurisan.
• Contoh karya cetakan beliau ialah Four Blind

Peasants (1550) dan The Miraculous Draught of
Fishes (1538).

Ha ns @J(a15n25C/3o0ll-a15e8r0t) Jan Collaert, The Spanish Fury, 1577, gurisan asid

• Beliau dilahirkan pada tahun 1525/30 di
Brussels, Belgium.

• Merupakan pelukis yang mahir dalam
cetakan gurisan.

• Karya cetakan gurisan yang terkenal ialah
The Spanish Fury (1577).

• Contoh karya yang lain ialah Life of
Saint Francis, Monilium, Bullarum,

Inauriumque Artificiosissimae Icones, 10

prints (1581) dan The Fathers of the Desert.

81

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

17Abad Aliran dan Gaya
KE-

Perkembangan seni halus pada abad ke-17 menyaksikan gaya dan Gerbang i
aliran Mannerisme. Gaya dan aliran ini menolak gaya Renaissance Seni
yang bercirikan ajaran dan fahaman agama Kristian. Pada era ini
juga muncul aliran Baroque di Itali, iaitu karya seni yang dihasilkan Cetakan monotaip di
untuk tujuan propaganda dan bersifat sandiwara bagi meraih simpati Malaysia dikatakan
menerusi kesan dramatik dan kemuliaan dalam karya-karya mereka. dimulakan oleh beberapa
Seni cetakan teknik gurisan asid (etching) dikatakan mula pelukis seperti Seah Kim
berkembang pesat pada abad ke-17. Hal ini seiring dengan Joo dan T.K. Karan setelah
perkembangan dan inovasi dalam proses cetakan menggunakan bahan melihat pameran solo
kimia dan pengenalan plat tembaga. Contoh pelukis yang terpengaruh Praphan Srisonta di Kuala
dengan gaya seni Mannerisme ialah Jacques Callot, Rembrandt, Lumpur pada tahun 1963.
Anthony van Dyck dan Giovanni Benedetto Castiglione. Rembrandt
merupakan pelukis inovatif yang mahir dengan teknik gurisan asid
pada era tersebut.

Pelukis dan Karya

Jacques Callot (1592-1635)

• Dilahirkan pada tahun 1592 di Nancy, Perancis.

• Merupakan pelukis aliran Baroque yang

mahir dalam cetakan gurisan asid.

• Menghasilkan lebih 1400 karya

cetakan bertemakan gipsi, keagamaan

dan imej ketenteraan.

• Memaparkan landskap sebagai latar belakang.

• Contoh karya beliau ialah The Fair at Jacques Callot, The Fair at Impruneta, 1620, gurisan asid

Impruneta (1620), St. Amand (1622),

The Martyrdom of Saint Sebastian (1634) dan

The Stug Hunt (1619).

Jacques Callot,
The Stug Hunt, 1619,
gurisan asid

82

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Giovanni Benedetto Castiglione (1609-1664)

• Dilahirkan pada tahun 1609 di Genoa, Itali.
• Dikenali sebagai II Grechetto di Itali dan Le Benedétte di Perancis.
• Terkenal dengan karya beliau yang bertemakan keagamaan menerusi cetakan gurisan asid.
• Merupakan pelopor cetakan monotaip pada sekitar tahun 1648.
• Contoh karya cetakan beliau ialah The Genius of Castiglione (1641), Melancholy (1645-1646)

dan The Nativity with Angels (1655).

Giovanni Benedetto Castiglione, The Nativity Giovanni Benedetto Castiglione,
with Angels, 1655, cetakan monotaip Melancholy, 1645-1646, gurisan

Contoh karya pelukis lain

Rembrandt van Rijn, The Windmill, 1643, gurisan asid

Anthony van Dyck, Pieter Brueghel
the Younger, 1626-1633, gurisan asid

83

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

1819Abad Aliran dan Gaya
KE-
dan

Karya seni mengalami perubahan percambahan idea, gaya dan aliran baharu berikutan
perkembangan ilmu, sosial dan politik. Gaya dan aliran seni yang wujud pada abad ini antaranya
ialah Rococo, Neoklasisisme, Romantisisme, Realisme, Impresionisme dan Post-Impresionisme.
Seni cetakan Barat pada abad ke-18 dan ke-19 dikatakan berfungsi untuk tujuan komersial.
Pada era ini, muncul tokoh-tokoh terkenal seperti Thomas Bewick, William Hogarth, James
Abbott McNeill Whistler dan Edvard Munch yang mahir dalam seni cetakan. Terdapat juga
pelukis aliran Impresionisme Barat seperti Mary Cassatt, Edouard Manet, Claude Monet dan
Edgar Degas yang terpengaruh dengan ciri-ciri gaya pelukis cetakan Jepun. Gaya ini tidak
mempunyai titik tumpuan tetapi mencipta komposisi simetri yang ketara, iaitu subjek utama
tidak diletakkan di bahagian tengah.

Pelukis dan Karya Gerbang i
Seni
W  i(1l6li9a7m-17H64o)garth
Cetakan blok kayu dari Jepun
• Dilahirkan pada tahun 1697 di London, England. menjadi terkenal di Perancis
• Berkebolehan dalam seni catan dan cetakan gurisan. pada tahun 1860-an. Hiroshige
• Mempelajari cetakan gurisan daripada Ellis Gamble di Leicester dan Hokusai ialah contoh
pelukis cetakan Jepun yang
Fields, England. menggunakan blok warna
• Kebanyakan karya beliau bertemakan satira politik dan potret realistik. rata, terang dan besar.
• Contoh siri karya beliau yang terkenal ialah A Just View of the British

Stage (1724), The Bench (1758) dan An Election (1758).

William Hogarth, The Bench, 1758, gurisan William Hogarth, An Election, 1758, gurisan

84

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
Thomas Bewick (1753-1828)

• Dilahirkan pada tahun 1753 di England.
• Pelukis cetakan gurisan kayu dan penulis buku sejarah berkaitan alam semula

jadi, misalnya buku A History of British Birds.
• Terkenal dengan karya cetakan gurisan kayu seperti The Angler and The Little

Fish (1776), The Chillingham Bull (1789) dan The Yellow Wagtail (1797).

Thomas Bewick, The Chillingham Bull, 1789, gurisan kayu Thomas Bewick, The Yellow Wagtail, 1797, cetakan kayu

James Abbott
McNeill Whistler (1834-1903)

• Dilahirkan pada tahun 1834 di Amerika Syarikat.
• Pelukis aliran Impresionisme yang pernah belajar

gurisan asid dengan Marc Charles Gabriel Gleyre,
di Perancis pada sekitar tahun 1855.
• Contoh karya cetakan terkenal beliau ialah The
Forge (1861), Billingsgate (Billingsgate Market)
(1859) dan The Wine Glass (1858).

James Abbott McNeill Whistler, Billingsgate (Billingsgate Market), James Abbott McNeill Whistler, The Wine Glass,
1859, gurisan asid dan drypoint 1858, gurisan asid

85

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Rumusan Grafik Jenis RRuummuussaann GGrraaffiikk
Tajuk
Industri Alam Proses
Teknik
Komik Fesyen Digital

Iklan Imaginasi Kolaj

Media Campuran

Seni Cetakan

Abad ke-14 Abad ke-16 Abad ke-18 dan ke-19

• Penemuan rekaan tekstil • Cetakan kayu berkembang di • Aliran dan gaya baharu
cetakan tangan dari China di negara Jerman. seperti Neoklasisisme,
Eropah pada abad ke-13. Rococo, Romantisisme,
• Terdapat gaya Realisme Impresionisme,
• Seni cetakan dikatakan telah dan penggunaan perspektif Post-Impresionisme
muncul di Eropah pada abad di Jerman kesan pengaruh dan juga aliran Realisme.
ke-14 walaupun cetakan seni catan Itali. Di bandar
sudah wujud di China Florence dan Venice, seni • Terdapat pengaruh cetakan
pada abad ke-9. cetakan kayu mengekalkan Jepun pada perletakan subjek
tema dekorasi. dan komposisi.

• Seni cetakan jenis gurisan • Karya para pelukis tidak
lebih mendominasi dalam mempunyai titik tumpuan
penghasilan cetakan kayu. tetapi mencipta komposisi
simetri yang ketara, iaitu
• Contoh pelukis ialah subjek utama tidak diletakkan
Cornelis Matsys dan di bahagian tengah.
Hans@Jan Collaert.
• Contoh-contoh pelukis cetak,
William Hogarth, Thomas
Bewick, Mary Cassatt, Edgar
Degas dan James Abbott
McNeill Whistler.

Abad ke-15 Abad ke-17

• Muncul karya cetakan gurisan • Perkembangan seni lukis abad

gaya Renaissance yang ke-17 menyaksikan beberapa

bercirikan komposisi dinamik, gaya dan aliran baharu seperti

penekanan aspek cahaya Mannerisme dan Baroque

dan perspektif tiga dimensi muncul di Itali.

menerusi satu titik lenyap. • Gaya Mannerisme dan juga

• Cetakan berbentuk kalendar, Baroque turut mempengaruhi

kad permainan, cenderamata pelukis menerusi paparan

dan karya berimej subjek keagamaan.

keagamaan. • Kemajuan dalam penggunaan

• Pelukis mempunyai bahan kimia, mempengaruhi

kemahiran dalam seni catan, seni cetakan teknik gurisan

arca, seni bina, gurisan dan asid (etching).

pertukangan. • Cetakan gurisan berkembang

• Contoh pelukis ialah Albrecht kerana kemajuan bidang kimia.

Dürer, Hans Holbein dan • Contoh pelukis, Jacques

Erhard Ratdolt. Callot dan Rembrandt.

96

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

BIDANG

REKA
BENTUK

99

Tajuk 5 Remove Watermark Wondershare
PDFelement
REKA
Reka bentuk landskap ialah bidang yang berkaitan dengan sainsBENTUK
dan seni. Bidang ini merupakan satu profesion yang mengambil
kira alam binaan dan alam semula jadi. Landskap ialah hasil5LANDSKAP
interaksi antara faktor abiotik, biotik dan budaya. Secara
umum, reka bentuk landskap ialah gabungan sistem semula jadi,
dinamik dan sosial dalam kehidupan harian. Bidang ini berfungsi
sebagai reka bentuk ruang luaran yang mengandungi komponen
praktikal, estetik, hortikultur dan kelestarian persekitaran.
Sesebuah projek reka bentuk landskap sering melibatkan
peranan dua kumpulan profesional, iaitu pereka bentuk landskap
dan arkitek landskap.
100

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

PERSEPSI SENI Standard
Pembelajaran
Pereka bentuk landskap ialah salah satu kerjaya yang
dikategorikan dalam bidang profesional. Kerjaya ini tertumpu Murid boleh:
kepada pengindahan persekitaran luaran yang merangkumi reka 5.1.1 Menerangkan prospek
bentuk, pembinaan, penyelenggaraan dan kerja-kerja berkaitan.
Pereka bentuk landskap bertanggungjawab dalam mengubah dan hala tuju pereka
suai kawasan persekitaran dengan cara mengatur dan mengambil bentuk landskap.
kira unsur-unsur semula jadi dan buatan manusia.
Akses QR

Prospek dan Hala Tuju Pereka Bentuk Landskap Video Info reka
bentuk
Prospek pereka bentuk landskap semakin penting di negara kita landskap
dan hala tuju mereka semakin jelas. Bidang kerjaya ini mempunyai (Dicapai pada 28 Mei 2019)
pilihan daripada pelbagai aspek yang menggabungkan unsur seni
dan sains dalam mereka bentuk dan menghasilkan persekitaran https://bit.ly/2GVSUeT
yang lebih baik.
Keperluan pereka bentuk landskap semakin meningkat Kelestarian
seiring dengan kepesatan pembangunan. Projek-projek seperti Alam Sekitar
perumahan, perniagaan dan taman rekreasi memerlukan
kepakaran daripada aspek pembinaan atau penyelenggaraan Reka bentuk landskap yang
bagi mengekalkan keindahan dan kehijauan semula jadi. Oleh baik dapat menyeimbangkan
itu, seorang pereka bentuk landskap perlu bijak menggunakan suhu persekitaran,
gabungan kepakaran artistik, saintifik dan kemahiran teknikal membekalkan oksigen
untuk menghasilkan landskap yang kreatif, inovatif dan efektif. melalui proses fotosintesis,
meningkatkan nilai hartanah
dan menceriakan kawasan.

Gambar foto 5.1
Contoh landskap hasil kreativiti
pereka bentuk landskap

102

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Skop bidang reka bentuk landskap kini semakin berkembang, Gerbang i
merangkumi reka bentuk bantuan komputer (CAD), perancangan Seni
ekologi, kajian persekitaran dan tempat-tempat yang mempunyai
nilai sejarah. Oleh yang demikian, permintaan terhadap kerjaya Ciri-ciri pereka
berkaitan dengan reka bentuk landskap juga semakin meningkat. bentuk landskap:
Khidmat mereka diperlukan oleh pelbagai sektor awam dan swasta.
• Kefahaman dalam bidang
• Jabatan Landskap Negara matematik, sains, fizik,
• Jabatan Perancangan Bandar dan Desa sejarah dan kesenian.
• Jabatan Alam Sekitar
• Jabatan Perhutanan • Kemampuan dalam
• Jabatan Saliran dan Pengairan pengurusan dan pengaturan.
• Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
• Institusi Pengajian Tinggi • Kebolehan menyelesaikan
• Firma Perunding Seni Bina Landskap masalah.
• Kontraktor Landskap dan Seni Taman
• Firma Arkitek dan Perancangan Bandar • Kreatif dan imaginatif.
• Boleh menganalisis

secara logik.
• Daya pemerhatian

yang tajam.

Program pengajian di pelbagai peringkat ditawarkan dalam Laman webAkses QR
bidang reka bentuk landskap oleh institusi pengajian tinggi awam dan
swasta. Contohnya Universiti Teknologi Malaysia, Universiti Putra Laman web Program
Malaysia, Universiti Teknologi MARA, Kolej Universiti Agrosains pengajian
Malaysia dan Politeknik Ungku Omar. Contoh institusi pengajian
tinggi swasta pula ialah Taylor's University dan Limkokwing (Dicapai pada 28 Mei 2019)
University of Creative Technology. https://bit.ly/2PK6t03
Sepanjang tempoh pengajian ini, mereka akan diberi
pengetahuan dan pendedahan secara teori dan amali hal-hal Program
berkaitan dengan seni reka landskap. Hal ini bagi memastikan pengajian
mereka mampu memenuhi keperluan tenaga kerja mahir dan terlatih di UPM
dalam bidang ini setelah tamat pengajian. (Dicapai pada 28 Mei 2019)
https://bit.ly/2X9AjPT

Cabar
Minda

Bagaimanakah reka bentuk
landskap mampu memberi
ketenangan kepada manusia?

Gambar foto 5.2
Contoh program pengajian yang ditawarkan

103

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Bidang reka bentuk landskap ini menyediakan peluang kerjaya yang menarik dalam pelbagai
sektor. Berikut ialah contoh-contoh kerjaya yang ditawarkan dalam bidang reka bentuk landskap ini.

1 Arkitek • Wajib lulus peperiksaan yang dikendalikan oleh
Landskap Institut Arkitek Landskap Malaysia (I.L.A.M).

• Terlibat di peringkat perancangan, reka bentuk,
pelaksanaan dan pengurusan setiap projek.

• Bertanggungjawab menghasilkan rekaan artistik
dan kejuruteraan struktur.

• Mengenal pasti berkaitan permasalahan setempat
dan menyelesaikannya melalui perancangan reka
bentuk yang inovatif.

• Terdapat empat bidang tugasan, iaitu Perancangan
Pelan Induk, Kajian Pelan Tempatan dan Struktur,
Kajian Keberkesanan Alam Sekitar (EIA) dan
Projek-projek Landskap Spesifik.

2Pereka 3Kontraktor
Bentuk Landskap
Landskap

• Mempunyai latar belakang dalam bidang • Perlu mengetahui prinsip-prinsip asas dalam
hortikultur hiasan dan landskap. mereka bentuk, membaca dan spesifikasi
pelan, keperluan tumbuh-tumbuhan, teknik
• Mengenal pasti keperluan pelanggan seperti pembinaan dan pengurusan perniagaan.
bajet, konsep dan jangka masa yang diberikan.
• Berpengalaman dan mengetahui selok-belok
• Menyediakan pelan susun atur dan pelan pembinaan kawasan landskap.
hiasan, menentukan ciri-ciri binaan dan bahan.
• Menyediakan tenaga kerja mahir dan separa
• Menyelaraskan reka bentuk struktur, mekanik mahir dalam bidang perlandskapan seperti
dan elektrik serta mematuhi undang-undang arkitek landskap, pengurus tapak projek dan
Pihak Berkuasa Tempatan. pekerja biasa.

• Memastikan binaan yang dibuat mengikut
spesifikasi, bajet dan jadual yang dirancang.

104

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

4Usahawan • Nurseri ialah tempat anak benih Seni dan
Landskap/ pokok disemai sebelum ditanam di Saya
Nurseri tempat kekal atau dipasarkan.
'Edible Landscape' atau
• Nurseri runcit dan borong ialah 'Landskap Herba dan
tempat menghasil, menyemai dan Sayur-sayuran' boleh
memasarkan bahan tanaman hiasan. diusahakan di kawasan
perumahan. Landskap
• Nurseri landskap akan membeli ini dapat mengindahkan
bekalan benih dari nurseri runcit kawasan di samping
dan borong untuk dipasarkan. menjana pendapatan,
mengurangkan kos sara
• Turut menyediakan perkhidmatan hidup dan untuk kesihatan.
pelan landskap, melakukan
kerja-kerja perlandskapan dan
penyelenggaraan landskap.

Cabar
Minda

Bagaimanakah konsep
landskap dalam taman
mampu mengurangkan
pemanasan global?

5Pensyarah Gerbang i
Seni
• Memberikan kuliah atau tutorial kepada pelajar di kolej dan
institusi pengajian tinggi awam atau swasta. Kajian Keberkesanan
Alam Sekitar (EIA) ialah
• Melakukan penyelidikan ilmiah dan pengumpulan data untuk kajian nilai landskap dan
mendapatkan idea yang inovatif sejajar dengan keperluan semasa. kawasan persekitaran,
sama ada dipelihara atau
• Menerbitkan bahan-bahan ilmiah dalam pelbagai bentuk seperti digantikan dengan landskap
jurnal, artikel dan buku hasil penyelidikan untuk dikongsi. baharu berdasarkan
keperluan pembangunan.
Kajian tersebut perlu bagi
mengurangkan kesan
negatif alam sekitar akibat
pembangunan sesuatu projek.

105

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Gambar foto 5.3

Contoh inovasi dalam
reka bentuk landskap

Gambar foto 5.4
Pameran reka bentuk landskap

Inovasi dalam Reka Bentuk Landskap Kreativiti
dan Inovasi
Pelancaran Dasar Landskap Negara (DLN) pada tahun 2011
menjadi bukti keprihatinan kerajaan untuk memartabatkan reka Pembinaan reka bentuk
bentuk landskap negara. Dasar Landskap Negara turut digubal landskap dengan menggunakan
untuk melindungi sumber landskap sebagai aset warisan di samping bahan-bahan terpakai bukan
mengekalkan keindahan negara untuk generasi kini dan akan datang. sahaja menjimatkan kos,
Aspirasi untuk merealisasikan Malaysia Negara Taman Terindah mengurangkan isu pencemaran
menyebabkan bidang perekaan landskap semakin penting. Jabatan malah boleh menonjolkan daya
Landskap Negara yang ditubuhkan pada tahun 1996 diberikan kreativiti dan inovatif.
kepercayaan untuk melaksanakan tanggungjawab menghijaukan
negara dan memastikan landskap negara berada dalam keadaan terbaik. Akses QR
Pelbagai aktiviti dianjurkan oleh kementerian, jabatan
dan kerajaan tempatan untuk menyedarkan masyarakat tentang Dasar
kepentingan landskap dalam kehidupan. Aktiviti Hari Landskap Landskap
Negara, pertandingan landskap tercantik, kempen dan pameran Negara
landskap seperti Royal Floria Putrajaya secara tidak langsung (Dicapai pada 28 Mei 2019)
mendidik masyarakat menyayangi alam sekitar.
106 https://bit.ly/2Gw7RDQ


Video

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Rumusan Grafik Jenis RRuummuussaann GGrraaffiikk
Tajuk
Industri Alam Proses
Teknik
Komik Fesyen Digital

Iklan Imaginasi Kolaj

Media Campuran

Reka Bentuk Landskap

Prospek dan Hala Tuju Pereka Bentuk Landskap

Latar Belakang Prospek dan Peluang Kerjaya

• Bertanggungjawab dalam mengubah suai • Menawarkan pelbagai kerjaya menarik.
persekitaran dengan mengambil kira unsur • Arkitek landskap menghasilkan rekaan
semula jadi dan buatan manusia.
artistik dan kejuruteraan struktur.
• Menggabungkan unsur seni dan sains. • Pereka bentuk landskap menyediakan pelan
• Perlu bijak menggunakan kepakaran
susun atur dan hiasan, menentukan ciri-ciri
artistik, saintifik dan kemahiran teknikal binaan dan bahan.
dalam penghasilan landskap. • Kontraktor landskap perlu tahu prinsip asas
• Perlu menghasilkan landskap yang kreatif, mereka bentuk, membaca pelan, keperluan
inovatif dan efektif. tanaman, teknik dan pengurusan landskap.
• Keperluan yang semakin meningkat sejajar • Pensyarah memberi kuliah, melakukan
dengan pembangunan negara. penyelidikan dan pengumpulan data untuk
• Merangkumi reka bentuk bantuan komputer keperluan semasa.
(CAD), perancangan ekologi, kajian tentang • Usahawan landskap/nurseri menyediakan
persekitaran dan tempat sejarah. bahan hiasan tanaman, perkhidmatan
• Diperlukan oleh sektor awam dan swasta. pelan landskap, kerja pelandskapan dan
penyelenggaraan.

Program Pengajian Inovasi dalam Reka Bentuk Landskap

• Disediakan oleh institut pengajian tinggi • Pelbagai usaha telah dilakukan untuk
awam dan swasta memartabatkan bidang seni landskap:
‒ Universiti Teknologi Malaysia (UTM) ‒ Dasar Landskap Negara digubal untuk
‒ Universiti Putra Malaysia (UPM) melindungi sumber landskap sebagai
‒ Universiti Teknologi MARA (UiTM) warisan dan mengekalkan keindahan
‒ Kolej Universiti Agrosains Malaysia ‒ Aspirasi Malaysia Negara Taman
‒ Politeknik Ungku Omar Terindah, iaitu usaha menghijaukan
‒ Taylor’s University negara dan memastikan landskap negara
‒ Limkokwing University of dalam keadaan terbaik.
Creative Technology ‒ Hari Landskap Negara dianjurkan oleh
pihak kerajaan dan swasta melalui
• Menyediakan pengetahuan dan pendedahan pelbagai aktiviti seperti pameran,
secara teori serta amali. pertandingan serta kempen.

• Mampu memenuhi keperluan tenaga kerja • Memberi kesedaran kepada masyarakat akan
mahir dan terlatih. kepentingan landskap dalam kehidupan.

115

Tajuk 6 Remove Watermark Wondershare
PDFelement
REKA
Bidang reka bentuk dalaman merupakan salah satu ilmu yangBENTUK
menggabungkan seni kreativiti dan teknikal. Sejajar dengan
kemajuan dan pembangunan di negara ini, bidang reka bentuk6DALAMAN
dalaman semakin penting dalam aspek mereka bentuk ruang
persekitaran kediaman atau bangunan. Seiring dengan itu, peluang
kerjaya dalam industri ini juga semakin meningkat. Persoalannya,
apakah prospek dan hala tuju kerjaya seorang pereka bentuk
dalaman? Adakah bidang ini menyediakan prospek kerjaya yang
menarik dan mempunyai masa depan yang cerah?
118

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

PERSEPSI SENI Standard
Pembelajaran
Secara amnya, konsep reka bentuk dalaman adalah untuk
mewujudkan ruang persekitaran yang mampu memberi kepuasan, Murid boleh:
keselesaan dan keselamatan kepada pemiliknya. Bidang ini ialah
satu cara penyelesaian masalah daripada aspek penataan ruang 6.1.1 Menerangkan prospek
dan dekorasi dalaman sesebuah bangunan atau binaan. dan hala tuju pereka
bentuk dalaman.

Prospek dan Hala Tuju Pereka Bentuk Dalaman Gerbang i
Seni
Kerjaya sebagai pereka bentuk dalaman merupakan antara
kerjaya berpotensi besar dan mempunyai prospek yang menarik. Seorang pereka bentuk
Kepesatan industri pembinaan menyebabkan keperluan terhadap dalaman perlu memiliki
bidang kreatif ini semakin meningkat. Skop bidang ini melibatkan kepakaran dalam:
kerja-kerja merangka pelan lantai hingga meletakkan susun atur
ruang dan objek sesebuah bangunan termasuk hotel, pejabat, • Susun atur ruang
rumah kediaman, restoran serta teater. • Lukisan pelan
Seorang pereka bentuk dalaman perlu memiliki • Pemilihan bahan kemasan
pengetahuan dan kemahiran, contohnya kemahiran melukis • Rekaan perabot
pelan. Pengetahuan pula berkait dengan prinsip dan elemen • Pembinaan
reka bentuk, pengetahuan dalam teknologi perisian komputer
serta bahan kemasan. Penggunaan perisian komputer sangat
penting pada masa kini kerana kaedah ini dapat membantu
mempelbagaikan idea dan rekaan. Selain itu, kaedah ini juga
mempercepatkan proses mereka bentuk pelan lantai atau
menyusun atur ruang.

Gambar foto 6.1
Contoh hasil sentuhan
pereka bentuk dalaman

120

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
Pengetahuan dan Kemahiran

Teknologi perisian komputer Bahan kemasan Melukis pelan

Rajah 6.1 Keperluan asas seorang pereka bentuk dalaman

Di negara ini, pereka bentuk dalaman perlu memiliki kelayakan sekurang-kurangnya Ijazah
Sarjana Muda untuk menjadi pereka profesional. Keperluan akademik ini penting untuk memberi
pendedahan kepada mereka terhadap konsep dan teknologi terkini melalui kajian, analisis dan
kreativiti semasa proses pembelajaran.

Sekolah Selepas SPM Ijazah Sarjana Ijazah Sarjana Contoh Peluang
Muda dan Kedoktoran Kerjaya
SPsMetaatraauf STPAMLeatvaeul
PSirjoilfesional • Prospek kerjaya
dalam bidang
Diploma reka bentuk.

Tempoh: SMarujdaana pilihan  IjaSzaarhjana • Prospek kerjaya
Minimum 3 tahun dalam bidang
DReaklaamBaenntuk DReaklaamBaenntuk rekaan pentas,
Matrikulasi Tempoh: televisyen dan
Tempoh: Minimum 1-3 tahun produksi filem
Tempoh: Minimum 4 tahun serta drama.
Minimum 2 tahun pilihan
• Prospek kerjaya
dalam bidang
akademik.

IFjaDalzosakahtfoarh • Prospek kerjaya
dalam bidang
firma binaan.

Tempoh: • Membuka firma
Minimum 3-5 tahun atau menjadi
usahawan.

Rajah 6.2 Proses perkembangan kerjaya pereka bentuk dalaman

121

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Seorang pereka bentuk dalaman berpeluang menceburi Cabar
pelbagai industri seperti firma reka bentuk, firma bahan binaan, Minda
firma kontraktor seperti pemaju, pembekal bahan binaan serta
syarikat industri bangunan. Selain itu, pereka bentuk dalaman Apakah perbezaan antara
juga diperlukan oleh pihak muzium, galeri, kompleks komersial kerjaya sebagai seorang
dan akademik. Bagi yang berpengalaman, mereka boleh membuka pereka bentuk dalaman
firma sendiri dan menjadi seorang usahawan. Berikut adalah antara dengan juruhias dalaman?

peluang kerjaya yang ditawarkan. 1Pereka Bentuk Dalaman
1. • Menentukan objektif reka bentuk melalui

rundingan dengan pelanggan, membuat

kajian susun atur dan merancang

kemasan untuk rumah kediaman,

bangunan awam dan ruang pameran.

• Mewujudkan persekitaran yang selesa,

ideal dan menarik hasil gabungan

kreativiti, teknikal dan kemahiran.

2. 3.

2Pelukis Pelan 3Perunding Warna dan
• Bertanggungjawab dalam Bahan Kemasan Binaan
penyediaan lukisan teknikal
dan spesifikasi, menyemak • Bertanggungjawab dalam memberikan
lukisan perunding, merekod serta khidmat nasihat berkaitan kesesuaian warna
menyelenggara lukisan tersebut. dan bahan kemasan mengikut konsep dan
• Menyediakan kajian model, lakaran tema yang dipilih oleh pelanggan.
reka bentuk, lukisan kerja dan
laporan berkaitan seni bina dan • Menyediakan reka letak dalam bentuk grid
hiasan dalaman. untuk menyusun bahan kemasan binaan.
• Kemahiran komputer penting untuk
memudahkan proses mencipta, • Menyediakan sebut harga dengan pembekal
mengubah dan menghasilkan dan pekerja.
lukisan kerja yang diperlukan.

122

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
4Pereka Ruang Pameran
• Merancang reka bentuk ruang pameran awam dalam galeri, muzium, Kreativiti
dan Inovasi

Pereka bentuk dalaman

dewan pameran, kompleks beli-belah atau ruang perniagaan perlu kreatif dan inovatif

berdasarkan idea, tema atau produk yang ingin dipromosikan. dalam memberikan dan

• Menyediakan lakaran, membina model dan prototaip yang sesuai. menterjemahkan idea.

• Bertanggungjawab menyediakan kos penyelenggaraan pameran.

4. i

Gerbang
Seni

Contoh kolej/institusi
pengajian tinggi awam dan
swasta yang menawarkan
program dalam bidang reka
bentuk dalaman ialah:

• Universiti Teknologi
MARA (UiTM)

• Institut Kemahiran
MARA (IKM)

• Institut Kemahiran
Belia Negara (IKBN)

• Taylor’s University
• UCSI University

Pereka Set5.

• Merancang rekaan set pentas, televisyen dan

5produksi filem serta drama.
• Bertanggungjawab dalam menyediakan lukisan
teknikal secara fizikal dan tiga dimensi (3D).
• Menyediakan model set (mock-up) yang lengkap.
• Memberikan taklimat kepada kontraktor
berdasarkan lukisan yang disediakan.
• Menyediakan sebut harga kepada pihak pembekal.
• Memantau kerja kontraktor dan petugas teknikal.

Rajah 6.3 Peluang kerjaya yang ditawarkan

Inovasi dalam Reka Bentuk Dalaman

Bidang kerjaya ini telah mendapat pengiktirafan dari Lembaga Arkitek Malaysia, iaitu sebuah
badan yang bertanggungjawab dalam mengawal selia profesion reka bentuk dalaman. Menyedari
kepentingan bidang reka bentuk dalaman kepada industri dan masyarakat, sebuah pertubuhan
induk yang dikenali sebagai Pertubuhan Perekabentuk Dalaman Malaysia (PPDM) atau Malaysian
Institute of Interior Designers (MIID) telah ditubuhkan. Tujuan PPDM adalah untuk mewakili
pereka bentuk dalaman di Malaysia dalam usaha mempertingkatkan industri seni reka dalaman
Malaysia. Di samping itu, pihak PPDM mengadakan pelbagai aktiviti bagi membantu membentuk
masyarakat Malaysia lebih memahami dunia kreatif reka bentuk dalaman.

123

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Gambar foto 6.2 Pencapaian pereka muda diiktiraf
melalui pertandingan dan anugerah

Gerbang i
Seni

Contoh program PPDM:

• Menganjurkan pameran
• Mengadakan bengkel

dan seminar
• Menyediakan

khidmat nasihat
• Menjalinkan hubungan

dengan badan-badan
antarabangsa

Gambar foto 6.3 Pameran reka bentuk dalaman Laman webSeni dan
Saya
Pelbagai pertandingan dan anugerah dianjurkan bagi mencungkil
bakat dan kreativiti pereka muda dalam bidang ini. Pencapaian Kunjungi pameran RIX untuk
mereka juga diiktiraf melalui anugerah yang diberi. Contohnya, mendapatkan inspirasi
anugerah MIID REKA Awards 2018-Design Excellence dan REKA bagi menjelmakan rumah
International Design Award (RIDA) yang berjaya menarik minat idaman anda.
pereka muda. Pertandingan ini merupakan platform aspirasi pereka
muda untuk menyuntik dan mengetengahkan kreativiti reka bentuk Akses QR
dalaman yang bermanfaat kepada masyarakat.
Selain pertandingan, pameran rekaan turut diadakan. Misalnya, PPDM (MIID)
pameran REKA Interiors Exhibition (RIX), iaitu pameran reka bentuk
dalaman terbesar di negara ini. Pameran ini merupakan platform (Dicapai pada 25 Mei 2019)
bagi golongan profesional dalam industri reka bentuk dalaman https://bit.ly/2UwYzug
berkongsi idea tentang rekaan terkini. Mereka juga berpeluang
mengetengahkan inovasi dan kreativiti rekaan serta mempromosikan
jenama masing-masing.
124

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Rumusan Grafik Jenis RRuummuussaann GGrraaffiikk
Tajuk
Industri Alam Proses
Teknik
Komik Fesyen Digital

Iklan Imaginasi Kolaj

Media Campuran

Reka Bentuk Dalaman

Latar Belakang Prospek dan Peluang Kerjaya

• Bidang yang berkaitan dengan penataan ruang • Menawarkan pelbagai kerjaya menarik.
dan dekorasi dalaman. • Pereka dalaman

• Merangkumi kerja-kerja merangka pelan ‒ menyediakan persekitaran yang selesa,
lantai hingga susun atur ruang. ideal dan menarik gabungan kreativiti,
teknikal dan kemahiran.
• Mementingkan aspek-aspek susun atur
ruang dan objek, pengudaraan, pencahayaan • Pelukis pelan
dan antropometrik. ‒ menyediakan kajian model, lakaran reka
bentuk, lukisan kerja dan laporan.
• Kerjaya yang berpotensi dan mempunyai
prospek yang menarik. • Perunding warna dan bahan kemasan binaan
‒ memberi khidmat nasihat berkaitan
• Bidang kreatif yang mencabar sejajar dengan warna dan bahan kemasan yang sesuai
keperluan masa kini. mengikut konsep.

• Diperlukan dalam sektor awam dan swasta, • Pereka set
firma kontraktor, galeri/muzium, kompleks ‒ menyediakan lukisan 3D, model set,
komersial, bidang akademik, firma reka memberi taklimat dan memantau
bentuk dan firma bahan binaan petugas teknikal.

• Bidang ini diiktiraf oleh Lembaga Arkitek • Pereka ruang pameran
Malaysia, badan yang mengawal selia ‒ menyediakan lakaran, membina model
profesion reka bentuk dalaman. dan prototaip.

Kaedah

Susun atur ruang Pengudaraan Pencahayaan Antropometrik

• Untuk memberi • Faktor penting • Menyerikan • Berkait dengan
keselesaan dan dalam pergerakan suasana, memberi ukuran dan
memenuhi cita angin dan udara. keselesaan dan saiz manusia.
rasa pengguna. membangkitkan
• Penggunaan perasaan. • Penting agar
• Contoh bentuk kipas, penyaman produk, sistem
susun atur ialah udara, pintu dan • Melalui sumber atau ruang dapat
bentuk L, I, tingkap. semula jadi dan menepati kehendak
H, U, G dan buatan manusia. fizikal pengguna.
bentuk pulau. • Melalui sumber
semula jadi dan • Berkait dengan
buatan manusia. kedudukan pintu
dan tingkap.

134

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

BIDANG

SENI
KRAF

137

Tajuk 7 Remove Watermark Wondershare
PDFelement
SENI
Seni ukiran bukan sahaja menghiasi istana dan rumah tetapi
keindahannya juga terdapat pada masjid, pintu gerbang, alat7UKIRAN
permainan, alat muzik, senjata, alat memasak dan pengangkutan.
Seseorang tukang ukir perlu memastikan setiap motif mempunyai
falsafahnya sendiri. Hal ini kerana seni ukiran bukan sahaja
sebagai penghias dan pelengkap sesuatu reka bentuk tetapi turut
mengandungi falsafah serta pegangan masyarakat pada masa itu.
Rumah tradisional antara contoh yang sering dikaitkan
dengan seni ukiran. Hampir setiap bahagian rumah tradisional
dihiasi dengan ukiran seperti pada bahagian tiang seri, kekisi,
tingkap, pintu, tangga dan cucur atap.

138

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

PERSEPSI SENI Standard
Pembelajaran
Prinsip Asas Seni Ukiran
Murid boleh:
Seni ukiran mempunyai beberapa prinsip asas. Prinsip asas seni
ukiran daripada aspek Bahasa Seni Visual dapat dilihat pada 7.1.1 Menjelaskan prinsip
susunan motif produk yang dihasilkan. Seorang pengukir yang asas seni ukiran.
mahir akan memastikan pemilihan motif dan silat yang sesuai.
Tukang ukir menghasilkan motif ukiran yang berasaskan prinsip 7.1.2 Mengenal pasti alat dan
asas yang meliputi garisan, rupa, bentuk, ruang, jalinan, harmoni, bahan seni ukiran.
irama dan pergerakan, kesatuan dan penegasan.
Prinsip seni ukiran bagi setiap kaum mempunyai persamaan 7.1.3 Mengkategorikan motif
secara universal, iaitu prinsip ketuhanan, hubungan sosial dan seni ukiran.

7.1.4 Menyenaraikan jenis
seni ukiran.

7.1.5 Menerangkan proses
seni ukiran.

Kepelbagaian bentuk dan
rupa seni ukiran dapat
dilihat dalam seni kaligrafi.

Motif seni ukir disusun secara
tepat dan seimbang dengan
mengambil kira unsur ruang.

Pengulangan motif dalam sesuatu ukiran Rajah 7.1 Prinsip asas seni ukiran
menimbulkan kesan harmoni dan tenang.

140

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

kepercayaan. Motif seni ukiran yang digunakan bersifat harmoni Gerbang i
dengan persekitaran. Bagi kaum Melayu, kebanyakan ukiran yang Seni
dihasilkan menggunakan motif flora. Motif flora melambangkan
keindahan alam melalui olahan daun, batang, bunga, buah dan sulur Selain daripada berfungsi
pada ukiran. sebagai hiasan, ukiran juga
Nilai falsafah dan kerohanian orang Melayu turut diserapkan mempunyai beberapa fungsi
oleh pengukir dalam seni ukiran. Ukiran bukan sahaja sebagai seni yang lain seperti:
budaya malah mempunyai nilai-nilai keagamaan. Contohnya, konsep
awan larat yang menunjukkan tumbuhan keluar dari satu punca • Pengaliran udara yang baik.
membawa prinsip ketuhanan, iaitu segalanya bermula daripada Allah. • Peneduhan daripada
Manakala prinsip hubungan sesama manusia dijelaskan oleh falsafah
tidak menegak atau melentik jauh ke luar ruang. cahaya matahari.
Ukiran kaum Cina pula banyak menggunakan motif haiwan • Ciri-ciri keselamatan.
seperti Naga yang membawa maksud kemewahan dan kekuasaan. • Nilai estetik.
Manakala kaum India menggunakan motif Burung Merak, Gajah
dan Bunga Teratai yang membawa prinsip ketuhanan dan kesucian. Gerbang i
Bagi suku orang asli pula, kebanyakan ukirannya berbentuk patung Seni
berdasarkan kepercayaan animisme.
Falsafah bunga ukir Melayu:
Motif yang bermula di
suatu punca, melingkar dan • Hujung menunduk.
berliku-liku mewujudkan • Tumbuh dari satu punca.
prinsip irama dan pergerakan. • Yang muda tumbuh di

bawah yang tua.
• Pergerakan visual.
• Kesederhanaan.
• Keseimbangan.
• Hujung tidak

menikam lawan.

Motif bunga besar yang Ukiran motif flora mempunyai garisan
berada di bahagian tengah yang menghasilkan jalinan yang
mewujudkan kesan penegasan. berliuk-liuk dan bersimpang-siur.

141

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Alatan dan Bahan Seni Ukiran Mesin Jigsaw

Alatan Memotong dan menebuk
bahagian lengkungan.
Seni ukiran perlu menggunakan peralatan
yang sesuai bagi memastikan proses mengukir
berjalan dengan lancar dan dapat menghasilkan
motif yang menarik. Kesemua alatan yang
digunakan dalam proses penghasilan ukiran
mempunyai fungsi tersendiri.

Pahat Gergaji kecil Ketam kayu

Digunakan Memotong Merata dan
untuk menebuk, bahagian kayu melicinkan
membuang dan yang tidak permukaan
melicinkan diperlukan. kayu.
bahagian
dasar kayu.

Pisau wali Gandin kayu

Membuat silat, Mengetuk
mengikis dan pahat untuk
melicinkan menebuk
silat. kayu.

Kikir pari Getar/Cetar Daun mempelas
dan kertas pasir
Merata dan Digunakan untuk
melicinkan membentuk Melicinkan
ukiran kayu. kayu peringkat permukaan ukiran.
permulaan.
142
Rajah 7.2 Contoh alatan seni ukiran

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Bahan Gerbang i
Seni
Bahan utama dalam menghasilkan seni ukiran ialah kayu.
Pemilihan kayu sangat penting dalam proses ukiran. Kayu yang Ukiran kayu dapat bertahan
sesuai dijadikan bahan ukiran ialah kayu yang halus, liat uratnya selama beratus-ratus tahun
dan kayu yang tua serta benar-benar kering. Contoh kayu yang sekiranya ukiran tersebut
baik ialah kayu jelutung, kayu cengal, kayu merbau dan kayu menggunakan kayu yang
meranti merah. berkualiti seperti cengal,
merbau, kempas dan
bacang hutan.

Kayu meranti Kayu Kayu Kayu
merah cengal merbau jelutung

Rajah 7.3 Contoh bahan seni ukiran

Bahan Kemasan

Bahan kemasan digunakan untuk menjadikan hasil seni ukiran kayu lebih menarik dan tahan lama.
Terdapat perbezaan antara varnis dan syelek. Varnis menghasilkan satu lapisan yang keras, kuat
dan lut sinar untuk melindungi permukaan kayu. Varnis juga bersifat berkilat, tahan lama, kalis
air serta tidak memberi sebarang warna kepada kayu. Contohnya varnis biasa digunakan pada
permukaan lantai kayu.
Syelek pula menghasilkan permukaan yang cantik, berwarna, mudah digunakan dan
mempunyai lapisan perlindungan yang kuat. Syelek juga bersifat kalis air tetapi tidak tahan lama
sekiranya terdedah kepada pencair syelek atau alkohol. Contohnya syelek digunakan pada barangan
antik dan bingkai.

Berus Varnis Syelek
Rajah 7.4 Contoh bahan kemasan dan berus 143

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Motif Ukiran Kayu

Definisi Motif

Motif yang terhasil dalam seni ukiran ialah awan larat atau ragam hias yang diilhamkan daripada
beberapa unsur. Awan larat terbahagi kepada dua jenis, iaitu awan larat Melayu Asli (awan larat
jawi) dan awan larat Jawa. Pengukir akan menggunakan sumber alam semula jadi yang terdapat
di sekeliling mereka untuk menghasilkan motif. Daya kreativiti pengukir mampu menghasilkan
beberapa variasi motif dalam seni ukiran. Motif ukiran yang sering dihasilkan iaitu, motif flora,
fauna, kosmos, geometri dan kaligrafi.

Flora Seni ukiran Melayu lebih banyak menggunakan unsur flora sama ada jenis menjalar
ataupun yang berbunga. Penghasilan motif-motif flora dikaitkan dengan kedatangan agama
Islam. Motif akan diolah berdasarkan keupayaan dan kreativiti pengukir. Contoh motif
yang menjadi pilihan ialah Motif Bunga Matahari, Bunga Kiambang, Bunga Melur, Bunga
Kerak Nasi dan lain-lain.

Motif Bunga Ketumbit Motif Bunga Cempaka Tanjung Motif Bunga Matahari

Motif Bunga Kerubung Motif Bunga Kerak Nasi Motif Bunga Melur

Motif Bunga Kiambang Motif Bunga Jejari Buaya Motif Daun Sulur Kacang
144

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Motif Bunga Raya

Motif Bunga Ketam Guri

Fauna Motif Bunga Cempaka SlaidAkses QR

Motif berunsurkan fauna juga menjadi pilihan pengukir. Motif-motif
Pengukir menghasilkan motif yang menggambarkan ukiran kayu
fauna yang telah diabstrakkan. Contohnya Ayam Berlaga,
Badar Mudik, Itik Pulang Petang, Lebah Bergantung, (Dicapai pada 9 Mei 2019)
Unduk-unduk atau Kuda Laut. https://bit.ly/2JvbaLp

Motif Itik Pulang Petang Motif Kepala Cicak Motif Lebah Bergantung
Motif Kuda Laut

Motif Ayam Berlaga Motif Kelingai Ikan

145

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Kosmos Terdapat juga motif kosmos yang menggunakan unsur alam seperti Matahari, Bulan,
Bintang, Awan bergerak, Bukit-bukau, Ombak dan sebagainya. Motif Matahari dan
Bintang ialah contoh motif yang selalu digunakan di tebar layar bumbung rumah.

Motif Awan Boyan

Motif Matahari

Motif Awan Semayang Motif Awan Telepok

Geometri Penggunaan motif geometri diambil daripada rupa bulatan dan segi
tiga yang disusun secara selari dan berulang bagi menampakkan hasil
yang kemas. Penghasilan bentuk geometri ini dikatakan selari dengan
unsur geometri Islam. Motif-motif ini biasanya dipasang di masjid,
surau, istana dan rumah.

Cabar
Minda

Mengapakah dalam perspektif
Islam, kita lebih digalakkan
mengukir gambar makhluk
tidak bernyawa seperti
tumbuh-tumbuhan, awan,
bintang, matahari dan bulan?

Kaligrafi Motif kaligrafi yang bercirikan Islam menggunakan tulisan Arab dan tulisan Jawi
daripada al-Quran. Kedatangan Islam menjadi asas perkembangan seni ukiran
kaligrafi. Seni ukiran bermotif kaligrafi diolah bersama-sama dengan motif flora
dan geometri. Kaligrafi ini mempunyai makna tertentu dan tidak melibatkan unsur
fauna tetapi hanya melibatkan unsur flora. Seni ukiran motif kaligrafi biasanya
diletakkan di tempat tertentu seperti di masjid, surau, pintu rumah dan juga rehal.

Rajah 7.5 Contoh motif ukiran kayu
146

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
Pola Corak Ukiran

Pola ialah bentuk, diagram atau model yang digunakan
apabila menghasilkan sesuatu ukiran. Terdapat tiga jenis
pola yang dihasilkan, iaitu pola bujang, pola pemidang dan
pola pelengkap.

Pola bujang juga dikenali sebagai pola

putu. Pola bujang menunjukkan pola yang
menggunakan motif tunggal. Selalunya
pola bujang ini diambil daripada motif
tumbuhan, kosmos atau objek lain.

Pola pemidang ialah pola bingkai.

Penggunaan pola pemidang ini selalunya
pada bahagian-bahagian dan peralatan di
dalam rumah. Contohnya pada almari,
tepak sirih, cucur atap, penutup bendul
dan dulang kayu. Pola ini menggunakan
unsur yang sederhana.

Pola pelengkap disebut juga sebagai Laman webAkses QR

pola induk merupakan bentuk ukiran yang Jenis pola
lengkap dari segi motif dan gubahan yang ukiran
hendak dihasilkan. Contoh gubahan lengkap
ialah motif yang berunsurkan tumbuhan (Dicapai pada 3 Mei 2019)
meliputi akar, batang, buah, dahan, daun, https://bit.ly/2Ezgye7
putik dan sulur.

Rajah 7.6 Pola corak ukiran

147

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Jenis Ukiran Kayu

Terdapat beberapa jenis ukiran
kayu. Jenis-jenis seni ukiran
kayu ditentukan oleh ukiran
tersebut. Contohnya ialah
ukiran layang, ukiran tebuk
timbul bersilat, ukiran tebuk
timbul tanpa silat, ukiran
tebuk tembus bersilat dan
ukiran tebuk tembus tanpa
silat. Perbezaan setiap jenis
ukiran terdapat pada ukiran
itu sendiri.

Gerbang i
Seni

Ukiran larik ialah ukiran
yang diukir pada batas kayu
untuk menghasilkan bentuk.
Biasanya diukir pada hulu
senjata seperti parang, keris
dan badik.

LUakyiraanng Ukiran
TTBeiembrsubikulalt

Akses QRLaman web Ukiran ini tidak tembus dan Ukiran tebuk timbul bersilat ialah
tidak mempunyai corak timbul ukiran yang tidak ditebuk tembus.
Jenis seni pada permukaannya. Bahagian Bahagian motif yang diukir
ukiran latar tidak ditebuk dan hanya akan timbul dan mempunyai
(Dicapai pada 7 Mei 2019) menggunakan teknik guris pada silat. Kebiasaannya, jenis ukiran
https://bit.ly/2GyIAJo permukaan dengan motif yang ini terdapat pada peti kayu, daun
ringkas. Jenis ukiran ini selalu pintu dan tiang-tiang rumah
148 digunakan pada perabot seperti Melayu tradisional.
almari dan katil.

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Ukiran Ukiran Ukiran
TTTeaimbnupbkaulSilat TTBeeebmrsubikluast TTTeeabmnupbkauSsilat

Jenis ukiran ini sama dengan Ukiran ini mempunyai silat pada Ukiran tebuk tembus tanpa silat ini
ukiran tebuk timbul bersilat, iaitu motif ukirannya. Motif pada ukiran pada bahagian dasar permukaannya
ukiran yang tidak ditebuk tembus tebuk tembus biasanya diukir balas ditebuk menjadi lubang, manakala
tetapi motif-motif yang dihasilkan pada bahagian belakangnya dan motif dan coraknya dibiarkan
tidak mempunyai silat. Contohnya hasilnya akan lebih menarik. Jenis rata tanpa silat. Jenis ukiran ini
ukiran pada perabot, senjata ukiran ini digunakan pada kekisi, biasanya terdapat pada kekisi,
dan barang hiasan. sekatan ruang rehat dan perabot. pagar musang, sekatan ruang,
perabot dan cucur atap.

Rajah 7.7 Jenis seni ukiran

149

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Bentuk-bentuk Silat SiLlaetper Corak silat ini
menyerupai silat
Terdapat lima bentuk silat belah rotan tetapi
dalam seni ukiran. Contoh silat sifatnya lebih
yang biasa dihasilkan ialah silat leper dan rendah.
leper, silat belah rotan, silat
dada tuma, silat serong dan
silat Minangkabau. Silat-silat
ini menjadikan hasil ukiran
lebih cantik dan menarik.

Cabar
Minda

Mengapakah corak ukiran
dipanggil dengan pelbagai
nama silat?

Gerbang i
Seni

Ukiran yang rumit dan tinggi SiSlaetrong
nilainya ialah ukiran yang
terdapat pada hulu keris Corak dihasilkan secara menyerong,
atau badik. melengkung atau mencuram dan
menimbulkan bentuk di bahagian tepi.

Akses QRVideo

Contoh
proses
menyilat
(Dicapai pada 22 Julai 2019)
https://bit.ly/2XXiVSY

150

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

SiRlaot tBaenlah

Silat jenis ini
berbentuk separuh
bulatan seperti rotan
yang dibelah dua.

SiTlautmDaada

Diukir lengkung di tengah bunga.
Bentuknya seperti silat belah
rotan tetapi bentuk pada bahagian
cembung dipelbagaikan.

SiMlaitnangkabau

Berasaskan bentuk atap rumah orang Minangkabau, iaitu
mempunyai batas (bumbung) di tengahnya dan serong di
kedua-dua tepinya. Bahagian tepi ukiran ini menyerong dan
lebih rendah. Bahagian tengahnya pula lebih tinggi dan tajam.

Rajah 7.8 Bentuk-bentuk Ssilat

151

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Proses Seni Ukiran

1. Penyediaan kayu

Pilih jenis kayu yang
sesuai. Permukaan kayu
hendaklah diratakan dengan
menggunakan ketam kayu.

VideoAkses QR 2. Melukis
corak motif
Proses pada kertas
seni ukiran
Lakar motif yang
(Dicapai pada 17 April 2019) dipilih di atas kertas.
https://bit.ly/2FKUDSv

3. Menyurih
motif rekaan
pada kayu

Surihkan motif di atas
permukaan kayu.

152

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
4. Mengukir

Proses mengukir
mengikut jenis
ukiran pilihan.

5. Menyilat

Hasilkan jenis silat
yang dipilih dan
sesuai dengan
jenis ukiran.

Ukiran yang telah siap.

6. Kemasan B. Proses mengilatkan ukiran boleh
dilakukan dengan menggunakan
Proses terakhir bertujuan untuk mencantikkan syelek, varnis, pengilat kayu dan
ukiran. Selepas proses menyilat, kemasan pewarna kayu.
dilakukan dengan dua cara, iaitu:

A. Gunakan kertas
pasir atau daun
mempelas untuk
melicinkan corak
pada ukiran.

Rajah 7.9 Proses seni ukiran

153

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Seni Ukiran Kaum-kaum lain Laman webAkses QR

Selain orang Melayu, seni ukiran juga terkenal dalam kalangan Seni ukiran
kaum-kaum lain di negara ini. Hasil seni ukiran ini dapat dilihat pada kaum Cina
produk-produk hiasan yang mereka hasilkan. Seni ukiran tersebut
mempunyai makna dan keistimewaan tersendiri. (Dicapai pada 24 Julai 2019)
https://bit.ly/32MlENQ
Laman web
Seni ukiran
kaum India

(Dicapai pada 7 Mei 2019)
https://bit.ly/2Ya0QwK

Bagi kaum Cina, kebanyakan ukiran
yang digunakan dalam seni bina bertujuan
untuk menyerikan ruang bangunan dan
menimbulkan ciri-ciri seni pertukangan
yang mengagumkan. Contoh-contoh motif
yang digunakan ialah Naga yang bererti
keuntungan dan motif Kacang Tanah yang
melambangkan kehidupan serta kekekalan.
Seni ukiran bagi kaum India lebih
kepada berunsurkan ketuhanan. Contohnya,
ukiran bentuk Gajah yang melambangkan
kekuatan. Ukiran ini dapat dilihat pada
pintu, dinding, tiang rumah dan kuil.

Gambar foto 7.1 Contoh ukiran Cina Gambar foto 7.2 Contoh ukiran India
154

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Di Sabah, seni ukiran wujud dalam kalangan orang
Suluk sejak zaman prakolonial. Seni ukiran ini dikenali
Gambar foto 7.3 sebagai 'kahuy ukkil', iaitu 'kahuy' bermaksud kayu dan
Parang Bajau pokok manakala 'ukkil' merujuk kepada ukiran. Suku
kaum Bajau juga mempunyai warisan seni ukiran. Seni
ukiran kaum Bajau ditunjukkan pada sarung dan hulu
parang. Motif ukiran melambangkan budaya dan corak
kehidupan mereka. Contohnya motif Serimpak, Cili dan
Paku Pakis.

Di Sarawak pula, seni ukiran dapat dilihat pada terabai
ataupun perisai, iaitu peralatan perang milik kaum Iban. Kini,
terabai telah menjadi barang perhiasan di rumah atau sebagai
cenderamata kerana keunikannya. Terabai dibuat daripada kayu
keras yang dihiasi dengan ukiran. Terdapat pelbagai bentuk ukiran
dengan motif tertentu seperti Naga, Harimau dan Pacat. Ukiran
dalam masyarakat Iban melambangkan status sosial. Contohnya,
motif Pacat hanya diukir pada senjata yang digunakan untuk
melawan musuh. Seni ukiran juga terdapat pada tiang keliring di
Sarawak. Tiang keliring membawa maksud tempayan yang berisi
abu mayat dan tulang-tulang yang digunakan oleh kaum Sekapan
dan Punan Bah.
Masyarakat orang asli seperti suku Jah Hut
dan Mah Meri juga terkenal dengan seni ukiran.
Mereka terkenal dengan ukiran berbentuk arca,
patung dan topeng yang diperbuat daripada
kayu. Penghasilan karya seni yang diwarisi
ini menggambarkan kehidupan dan budaya
masyarakat orang asli.

Gambar foto 7.4 Terabai

Gambar foto 7.5
Contoh ukiran suku Mah Meri

Kehidupan kaum Jah Hut dan hasil seni ukirnya berkait
rapat dengan kepercayaan dan pandangan mereka terhadap
alam ghaib. Kepercayaan tentang wajah-wajah Tuhan dan hantu
digambarkan dalam ukiran mereka.
Kebanyakan ukiran kaum Mah Meri dihasilkan daripada
pelbagai jenis kayu keras yang dipanggil sebagai Nyireh
Batu. Kebanyakan hasil ukiran kayu mereka dipengaruhi oleh
kepercayaan dan tahyul. Arca patung berukir kaum Mah Meri
berasaskan mitos dan mewakili moyang mereka.

Gambar foto 7.6 Contoh ukiran tiang keliring
155

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
Produk

Seni ukir dihasilkan untuk menghiasi dan melengkapkan sesuatu reka bentuk.
Barangan perhiasan seperti hiasan dinding, kekisi, tiang larik dan juga alat permainan
seperti congkak adalah antara produk yang selalu dihiasi dengan seni ukiran.
Ukiran kayu juga terdapat pada rumah, istana, masjid, surau, wakaf, pintu
gerbang, senjata-senjata pendek dan juga pada kenderaan seperti perahu tradisional,
kereta kuda dan kereta lembu.

Gambar foto 7.7 Ukiran kaligrafi Gambar foto 7.8 Ukiran pada perabot

Gambar foto 7.9
Ukiran pada senjata

Gambar foto 7.10 Ukiran pada ruang rehat Gambar foto 7.11 Gambar foto 7.12
156 Ukiran pada alat muzik Ukiran pada alat domestik

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

Rumusan Grafik Jenis RRuummuussaann GGrraaffiikk
Tajuk
Industri Alam Proses
Teknik
Komik Fesyen Digital

Iklan Imaginasi Kolaj

Media Campuran

Seni Ukiran

Prinsip Asas Alatan Bahan Motif

Aspek Bahasa Seni Alatan yang digunakan Contoh-contoh bahan Motif seni ukiran ialah
Visual yang terdapat untuk menghasilkan atau kayu yang awan larat atau ragam
dalam prinsip asas ukiran seperti berikut: digunakan untuk hias yang diilhamkan
seni ukiran: membuat ukiran: daripada beberapa
• Pahat • Kayu jelutung unsur seperti berikut:
• Garisan • Mesin Jigsaw • Kayu nyatuh
• Rupa • Pisau wali • Kayu cengal • Motif flora
• Bentuk • Kikir pari • Kayu merbau • Motif fauna
• Ruang • Ketam kayu • Kayu meranti merah • Motif kosmos
• Jalinan • Gandin kayu • Motif geometri
• Harmoni • Gergaji kecil Bahan Kemasan • Motif kaligrafi
• Irama dan • Getar/Cetar
• Kertas pasir dan daun • Berus Pola
pergerakan • Syelek
• Kesatuan mempelas digunakan • Varnis Terdapat tiga jenis pola
untuk melicinkan • Pewarna yang dihasilkan, iaitu
permukaan ukiran
kayu • Pola bujang
• Pola lengkap
• Pola pemidang

Jenis Ukiran Jenis Silat Penyediaan Kayu

Jenis-jenis seni Terdapat lima bentuk Proses ukiran kayu
ukiran ditentukan silat dalam seni ukiran melibatkan beberapa
oleh ukiran tersebut. yang menjadikan hasil aturan, iaitu
Perbezaan setiap jenis ukiran lebih cantik dan
ukiran terdapat pada menarik. Jenis-jenis • Melukis corak motif
ukiran tersebut. silat seperti berikut: pada kertas

• Ukiran layang • Silat Belah Rotan • Menyurih motif
• Ukiran tebuk • Silat Serong rekaan pada kayu
• Silat Leper
timbul bersilat • Silat Dada Tuma • Mengukir
• Ukiran tebuk • Silat Minangkabau • Menyilat
• Kemasan
timbul tanpa silat
• Ukiran tebuk

tembus bersilat
• Ukiran tebuk tembus

tanpa bersilat

166

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

BIDANG

KOMUNIKASI
VISUAL

169

Tajuk 8 Remove Watermark Wondershare
PDFelement
SENI REKA
GRAFIK

8(Ilustrasi)
Selain daripada logo dan tipografi, ilustrasi juga merupakan
elemen yang penting dalam bidang komunikasi visual. Murid
sering terdedah dengan karya-karya ilustrasi melalui bahan
bacaan seperti buku teks, buku cerita kanak-kanak dan komik.
Ilustrasi mampu mengolah informasi yang ingin disampaikan
agar lebih jelas, menjadikan fantasi seakan-akan alam realiti,
serta menghidupkan watak dan jalan cerita melalui karakter
yang menarik. Aspek kemahiran asas seperti lukisan, komposisi,
penceritaan, imaginasi dan kreativiti menjadi elemen utama
dalam penghasilan karya ilustrasi yang kreatif.
170

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

PERSEPSI SENI Standard
Pembelajaran
Ilustrasi boleh dihasilkan secara manual, digital sepenuhnya
atau secara gabungan manual dan digital menggunakan pelbagai Murid boleh:
aplikasi dan perisian komputer. Ilustrasi dapat menyampaikan
mesej, idea dan pemikiran. 8.1.1 Menjelaskan definisi
ilustrasi.
Definisi Ilustrasi
8.1.2 Memerihalkan ilustrasi
Ilustrasi adalah penghasilan sesuatu imej bagi tujuan dekorasi, dari aspek:
interpretasi dan komunikasi secara visual kepada teks, proses
idea ataupun konsep. Oleh yang demikian, ilustrasi bukan sahaja (i) Jenis, media dan
merujuk kepada karya akhir yang dipersembahkan, tetapi juga teknik ilustrasi.
lakaran visual yang dihasilkan melalui proses penjanaan idea
bergambar. Ilustrasi boleh dihasilkan dalam pelbagai media, (ii) Penjanaan idea
medium dan teknik selagi karya ini menunjukkan representasi bergambar.
visual kepada sesuatu yang ingin digambarkan.
Gerbang i
Jenis Seni

Karya ilustrasi juga amnya dikaitkan dengan seni komersial kerana Dato’ Mohammad Nor bin
ilustrator ‘dibayar’ oleh pelanggan bagi menghasilkan karya visual Mohammad Khalid atau lebih
dan mencari penyelesaian kepada isu yang berkaitan komunikasi dikenali sebagai Lat, ialah
visual. Contoh jenis ilustrasi yang biasa dihasilkan ialah: ikon komik tanah air. Beliau
• Ilustrasi Industri dan Teknikal menghasilkan lebih daripada
• Ilustrasi Sains dan Perubatan 20 edisi komik yang telah
• Ilustrasi Dekoratif diterjemah ke dalam pelbagai
• Ilustrasi Imaginasi bahasa serta diadaptasi ke
• Ilustrasi Ekspresi dalam animasi dan filem.
• Ilustrasi Pengiklanan Contoh karya komik beliau
• Ilustrasi Fesyen yang terkenal ialah, ‘The
• Ilustrasi Penerbitan (Editorial) Kampung Boy’ dan Mat Som.
• Ilustrasi Flora dan Fauna (Alam)
• Ilustrasi Komik dan Animasi

172

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

dIluasntTraeskinIinkdaul stri

• Ilustrasi ini digunakan untuk mengkaji
dan menghasilkan reka bentuk hasil
ciptaan industri.

• Lakaran teknikal, lukisan mekanikal
dan reka bentuk berkomputer merupakan
bahagian penting dalam ilustrasi teknikal.

• Ilustrasi ini juga dapat mempromosi dan
memberikan maklumat produk dengan
lebih terperinci.

Rajah 8.1 Contoh ilustrasi industri dan teknikal dalam bidang kejuruteraan mekanikal

IdluasntPraesriuSbaaitnasn A G
B H
I
• Ilustrasi ini digunakan dalam kajian C
anatomi tubuh manusia dan sains D J
perubatan dengan meluas. K
E
• Membantu memudahkan kefahaman 173
dan kerjasama dalam bidang perubatan
dan bidang lain yang berkaitan.

• Biasanya menggambarkan organ-organ
dalaman badan dengan lebih terperinci.

F

Rajah 8.2 Contoh ilustrasi sains dan perubatan bagi menunjukkan fungsi jantung

Remove Watermark Wondershare
PDFelement

IDluesktorraastiif IImlusatgriansaisi

• Ilustrasi dekoratif berfungsi menghiasi • Ilustrasi imaginasi ini dikenali
objek dengan suatu reka bentuk yang juga sebagai ilustrasi khayalan.
disederhanakan atau dilebih-lebihkan
dengan gaya tertentu. • Ilustrasi ini dihasilkan daripada
pengolahan daya cipta secara
• Semasa menghasilkan ilustrasi imaginatif (khayalan).
dekoratif, ilustrator biasanya
akan mengaplikasikan ciri khas • Sering digunakan dalam ilustrasi
objek. Contohnya bentuk kelopak cerita, novel dan komik.
bunga dan daun yang digayakan
serta dihasilkan secara berulang. Rajah 8.4 Contoh ilustrasi imaginasi
oleh ilustrator Riharu
Rajah 8.3 Contoh ilustrasi dekoratif yang boleh digunakan
pada kertas pembalut hadiah

174

Remove Watermark Wondershare
PDFelement
EIlukssptrraessii

• Ekspresi bererti pengungkapan
atau proses memperlihatkan
atau menyatakan maksud,
perasaan dan sebagainya.

• Ilustrasi ekspresi juga bererti
air muka pada wajah yang
memperlihatkan perasaan
seseorang itu.

Gerbang i
Seni

Rajah 8.5 Contoh ilustrasi ekspresi wajah yang menunjukkan pelbagai Kawaii ialah satu konsep
emosi misalnya gembira, malu, terkejut dan marah yang diperkenalkan oleh
budaya Jepun yang merujuk
kepada penghasilan sesuatu
karya yang bersifat comel
dan menawan. Dalam
konteks ilustrasi, khususnya
pada komik dan animasi,
konsep kawaii ini boleh
dilihat pada karya misalnya
‘Hello Kitty’ dan siri animasi
‘Powerpuff Girls’.

IPluesnterrabsiitan

• Ilustrasi penerbitan digunakan pada
kulit buku, buku cerita kanak-kanak,
risalah, surat khabar, kulit novel,
kartun, dan ilustrasi cerpen.

• Ilustrasi ini dapat menyampaikan
maklumat dan juga menggambarkan
tentang penceritaan bahan tersebut.

• Ilustrator veteran seperti Jaafar Taib
dan ilustrator kontemporari seperti
Mohd Khairul Azman adalah antara
ilustrator buku cerita kanak-kanak
tanah air yang terkenal.

Rajah 8.6 Contoh ilustrasi penerbitan pada
buku cerita kanak-kanak oleh
ilustrator Mohd Khairul Azman

175