สิทธิคนพิการ

สิทธิคนพิการ ผู้แต่ง : นางสาวรัตติยากร บุญลาภ

คำนำ การจัดท า E-book ฉบับนี้เป็นแนวทางให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสิทธิคนพิการ เพื่อคนพิการสามารถอยู่ อย่างมี สิทธิและศักดิ์ศรีเสมอภาคกับบุคคลทั่วไป สามารถด ารงชีวิตอิสระ (Independent living) ด้วยแนวคิดที่มุ่งเน้นคนพิการเป็น ผู้ที่ตัดสินใจด้วยตนเองคนพิการต้องได้รับโอกาสในการพัฒนาศักยภาพ ใช้ชีวิตในฐานะที่เป็น ”พลัง” ของสังคม การมี ส่วนรวมทางสังคมอย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพภายใต้สภาพแวดล้อมที่คนพิการสามารถใช้ประโยชน์ได้ ตลอดจนสังคมมี การปรับเจตคติที่ดีต่อคนพิการและเปิดโอกาสให้คนพิการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ เพิ่มมากขึ้น ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน และผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย ผู้จัดท า นางสาวรัตติยากร บุญลาภ

สารบัญ คนพิการ หมายถึง 1 ประเภทความพิการ 2 เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการยื่นท าบัตรประจ าตัวคนพิการ 3 พิการโดยประจักษ์ 4 บัตรประจ าตัวคนพิการ ท าที่ไหนได้บ้าง? 5 สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 6 1. การฟื้นฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย์ 6 2. การคุ้มครองสิทธิคนพิการทางการศึกษา 7 3. การส่งเสริมอาชีพและคุ้มครองการมีงานท าของคนพิการ 7 4. การคุ้มครองสิทธิคนพิการทางสังคมและสวัสดิการ 8 5. การจัดให้มีสิ่งอ านวยความสะดวก 8

สารบัญ สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 6. บริการให้กู้ยืมเงินทุนประกอบอาชีพ 9 7. การปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยส าหรับคนพิการ 9 8. การจัดบริการล่ามภาษามือ 10 9. การสนับสนุนผู้ช่วยคนพิการ 10 10. การลดหย่อนค่าโดยสารขนส่งสาธารณะส าหรับคนพิการ 10 แบบฝึกหัด 11 เฉลย 12 อ้างอิง 13 ประวัติผู้จัดท า 14

คนพิการ คือ บุคคลที่มีความผิดปกติหรือมีความบกพร่องทาง ร่างกาย ทางสติปัญญาหรือจิตใจ อย่างไรที่เรียกว่าคนพิการคนเป็น ทรัพยากรที่มีคุณค่า ทั้งนี้เพราะคนเป็นก าลังส าคัญในการพัฒนาประเทศใน ทุกๆด้าน แต่ในทุกๆสังคมมิได้มีบุคคลที่มีความรู้ความสามารถเท่าเทียมกัน ทั้งหมดยังมีบุคคลประเภทหนึ่งซึ่งมีความผิดปกติหรือความบกพร่อง ทางด้านร่างกาย ทางสติปัญญา หรือทางจิตใจ ท าให้เป็นอุปสรรค ในการ ด ารงชีวิต การประกอบอาชีพ และการได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ของ สังคม ซึ่งเราเรียกบุคคล เหล่านี้ว่าคนพิการ คนพิการ หมายถึง 1

ประเภทความพิการ ประเภทความพิการมี 7 ประเภท 1. พิการทางการเห็น2. พิการทางการได้ยินหรือสื่อความหมาย3. พิการทางการเคลื่อนไหวหรือทางร่างกาย4. พิการจิตใจหรือพฤติกรรม5. พิการทางสติปัญญา6. พิการทางการเรียนรู้7. พิการทางการออทิสติก 2

1. บัตรประจ าตัวประชาชนคนพิการ จ านวน 1 ฉบับ 2. ส าเนาทะเบียนบ้านคนพิการ จ านวน 1 ฉบับ 3. บัตรประจ าตัวประชาชนผู้ดูแล จ านวน 1 ฉบับ 4. ส าเนาทะเบียนบ้านผู้ดูแล จ านวน 1 ฉบับ 5. รูปถ่าย 1 นิ้ว ถ่ายมาแล้วไม่เกิน 6 เดือน จ านวน 2 รูป 6. เอกสารรับรองความพิการโดยประกอบวิชาชีพเวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐหรือสถานพยาบาลเอกชนที่ ผู้อ านวยการประกาศก าหนด เว้นแต่กรณีสภาพความพิการ เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการยื่นทำ บัตรประจำตัวคนพิการ 3

พิการโดย ประจักษ์ พิการโดยประจักษ์ พิการโดยประจักษ์ คือ สภาพความพิการที่สามารถ ขอมีบัตรประจ าตัวคนพิการได้ โดยไม่ต้อง มีใบรับรองความพิการ ได้แก่ คนตาบอดไม่มีลูกตาทั้งสองข้าง คนหูหนวกไม่มีรูทั้งสองข้าง คนพิการ ทางร่างกายที่แขนขาดตั้งแต่ข้อมือขึ้นไป หรือขาขาดตั้งแต่ข้อเท้าขึ้นไป 4

บัตรประจำตัวคนพิการ ทำที่ไหนได้บ้าง? กรุงเทพมหานคร ติดต่อที่ ศูนย์คุ้มครองสวัสดิภาพชุมชน (หน่วยให้บริการร่วมกระทรวงการ พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์) และหน่วยงานเครือข่ายที่รับจัดบริการให้อย่างเต็มใจ ฝ่ายสังคมสงเคราะห์ โรงพยาบาลศิริราช โรงพยาบาลรามาธิบดี งานสิทธิประโยชน์ สถาบันราชานุกูล สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี และที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ต่างจังหวัด ติดต่อที่ส านักงาน พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) อยู่ที่ศาลากลางจังหวัด หรือที่ อบต./เทศบาล 5

สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ คนพิการที่มีบัตรประจ าตัวคนพิการแล้วสามารถยื่นค าขอใช้สิทธิประโยชน์สิ่งอ านวยความสะดวกอันเป็น สาธารณะ ตลอดจนสวัสดิการและความช่วยจากรัฐตามมาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต คนพิการ พ.ศ.2550 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2556 หรือ ตามกฎหมายอื่นก าหนด ได้แก่ 1. การฟื้นฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย์ ในเรื่องการบริการฟื้นฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย์และค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลค่าอุปกรณ์ เครื่องช่วยความพิการ และสื่อส่งเสริมพัฒนาการเพื่อปรับสภาพทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม พฤติกรรม สติปัญญา การเรียนรู้หรือเสริมสร้างสมรรถภาพให้ดีขึ้น คนพิการที่มีบัตรทองผู้พิการ (ท.74) สามารถเข้าถึงและใช้บริการสาธารณสุขของรัฐได้ทุกแห่งโดยไม่ต้องมีใบส่งต่อ 6

สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 2. การคุ้มครองสิทธิคนพิการทางการศึกษา ในเรื่อง การศึกษาตามกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติหรือแผนการศึกษาแห่งชาติตามความเหมาะสมใน สถานศึกษาเฉพาะ หรือการศึกษานอกระบบ โดยให้หน่วยงานที่รับผิดชอบเกี่ยวกับสิ่งอ านวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา ส าหรับคนพิการให้การสนับสนุนตามความจ าเป็นและ เหมาะสมอย่างทั ่วถึง 3. การส่งเสริมอาชีพและคุ้มครองการมีงานท าของคนพิการ ในเรื่องการฟื้นฟูสมรรถภาพด้านอาชีพ การให้บริการที่มีมาตรฐาน การคุ้มครองแรงงานมาตรการเพื่อการมี งานท าตลอดจนได้รับการส่งเสริมการประกอบอาชีพอิสระ บริการสื่อ สิ่งอ านวยความสะดวก เทคโนโลยีหรือ ความช่วยเหลืออื่นใด เพื่อการท างานและประกอบอาชีพของคนพิการตามหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขที่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานประกาศก าหนด และการจ้างงานคนพิการในสถานประกอบการหน่วยงานของรัฐ หรือสถานศึกษาเอกชน 7

4. การคุ้มครองสิทธิคนพิการทางสังคมและสวัสดิการ เพื่อให้การคุ้มครองสิทธิคนพิการทางสังคมและสวัสดิการเป็นไปอย่างทั่วถึง เช่น ให้บริเวณล่ามภาษามือ การช่วยเหลือทางกฎหมาย การจัดให้มีผู้ช่วยคนพิการ การปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้แก่คนพิการ การช่วยเหลือคนพิการที่ไม่มีผู้ดูแลคนพิการ และการจัดสวัสดิการเบี้ยความพิการ สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 5. การจัดให้มีสิ่งอ านวยความสะดวก ให้คนพิการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ เพื่อคุ้มครองสิทธิคนพิการมิให้สภาพแวดล้อมเป็นอุปสรรคต่อการ เข้ามามีส่วนร่วมทางสังคมส าหรับคนพิการ 8

สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 6. บริการให้กู้ยืมเงินทุนประกอบอาชีพ คนพิการที่บรรลุนิติภาวะ (อายุ 20 ปีบริบูรณ์) และผู้ดูแลคนพิการตามกฎหมาย สามารถกู้ยืมเงินทุนประกอบอาชีพ หรือขยายกิจการ จากกองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ รายละไม่เกิน 5 ปี โดยไม่คิดดอกเบี้ย 7. การปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยส าหรับคนพิการ ให้บริการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยส าหรับคนพิการเพื่อเพิ่มความสะดวกในการด ารงชีวิตและปฏิบัติกิจกรรมใน ชีวิตประจ าวันในที่อยู่อาศัยของคนพิการเอง เช่นการปรับปรุงห้องน้ า โดยการประยุกต์ใช้วัสดุที่มีในท้องถิ่นที่คนพิการ อาศัยอยู่เป็นหลัก ในอัตราเหมาจ่ายรายละไม่เกิน 20,000 บาทตามที่กฎหมายก าหนด 9

สิทธิประโยชน์คนพิการควรได้รับ 8. การจัดบริการล่ามภาษามือ การให้บริการล่ามภาษามือส าหรับคนพิการทางการได้ยิน 9. การสนับสนุนผู้ช่วยคนพิการ คือ บุคคลซึ่งให้ความช่วยเหลือคนพิการเฉพาะบุคคล เพื่อให้สามารถปฏิบัติกิจวัตรที่ส าคัญในการด ารงชีวิต 10. การลดหย่อนค่าโดยสารขนส่งสาธารณะส าหรับคนพิการ 1.รถไฟฟ้า BTS ฟรีลอยฟ้า 2.การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย 3.บริษัทรถไฟฟ้า ร.ฟท. จ ากัด 4.ขสมก. และรถร่วมบริการของ ขสมก. ลดค่าโดยสาร 50% 10

1.การจัดบริการล่ามภาษามือ จัดให้ผู้พิการประเภทใด 2. ตามที่กฎหมายก าหนด การปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยส าหรับคนพิการ อัตราการเหมาจ่ายไม่เกินกี่บาท 3. พิการโดยประจักษ์ หมายความว่าอย่างไร แบบฝึกหัด 11

1.การจัดบริการล่ามภาษามือ จัดให้ผู้พิการประเภทใด 2. การปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยส าหรับคนพิการ ตามกฎหมายก าหนด อัตราการเหมาจ่ายรายละไม่เกินกี่บาท ตอบ อัตราเหมาจ่ายรายละไม่เกิน 20,000 บาท 3. พิการโดยประจักษ์ หมายความว่าอย่างไร ตอบ พิการโดยประจักษ์ คือ สภาพความพิการที่สามารถ ขอมีบัตรประจ าตัวคนพิการได้ โดยไม่ต้องมีใบรับรองความพิการ ได้แก่ คนตาบอดไม่มีลูกตาทั้งสองข้าง คนหูหนวกไม่มีรูทั้งสองข้าง คนพิการทางร่างกายที่แขนขาดตั้งแต่ข้อมือขึ้นไป หรือขา ขาดตั้งแต่ข้อเท้าขึ้นไป ตอบ พิการทางการได้ยิน เฉลย 12

อ้างอิง ส านักงานพัฒนาสังคมและความมั ่นคงของมนุษย์จังหวัดมุกดาหาร และหน่วยงานให้บริการคนพิการในพื้นที่. (16 กรกฎาคม 2020). สิทธิประโยชน ์ สำ หรบัคนพิกำร.สืบค้นเมื่อ 10 กุมภาพันธ์2566, จาก https://mukdahan.msociety.go.th/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%97% E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E 0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0 %B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0% B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B 8%84%E0%B8%99%E0%B8%9E/ 13

ประวัติผู้จัดทำ ชื่อนางสาวรัตติยากร บุญลาภ รหัสนักศึกษา 64040108104 ชื่อเล่น มะเหมี่ยว อายุ 20 ก าลังศึกษาอยู่ชั้นปีที่ 2 สาขาการศึกษาพิเศษ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี 14