ทักษะกระบวนการทาง ว ิ ทยาศาสตร ์ วัชราภรณ์ ชนะเคน Science and Environment for life ว ิ ทยาศาสตรแ ์ ละส ิ่งแวดล ้ อมเพ ื่อชี ว ิ ต วิทยาลัยชุมชนมุกดาหาร MUKDAHAN COMMUNITY COLLEGE
ทบทวน ความรู้ทางว ิ ทยาศาสตร ์
(Science/Scienctia) ว ิ ทยาศาสตร ์ ความร ้ เ ู ก ี ย ่ วกบ ั ส ิ ง ่ ต ่ างๆ ใน ธรรมชาต ิ ม ี กระบวนการค ้ นคว ้ าหา ความร ้ ู อย ่ างม ี ขน ั ้ ตอน ม ี ระเบ ี ยบ แบบแผน มีเหตุผลและมีหลักฐานที่ สามารถพ ิ ส ู จน ์ ตามหลก ั ว ิ ชาการได ้
ประสบการณ์ สาธารณะ สากล พยากรณ์ ปรนัย ลก ั ษณะสา คญ ั ทางว ิ ทยาศาสตร ์
ว ิ ธ ี การทาง ว ิ ทยาศาสตร ์ 1 ระบุปัญหา 2 3 ตง ั ้ สมมต ุ ิ ฐาน การทดลอง สังเกต รวบรวมผล 4 5 สรุปผลการสังเกต รวบรวมข้อมูล เกี่ยวกับปัญหา ว ิ ธ ี การทางว ิ ทยาศาสตร ์5 ขั้นตอน
(Science/Scienctia) ว ิ ทยาศาสตร ์ กระบวนการ ความรู้ ทักษะ
30% 75% 65% ความรท ้ ู างว ิ ทยาศาสตร ์ (Science knowledge) 1. ข ้ อเทจ ็ จร ิ ง 2. มโนมต ิ/ความค ิ ดรวบยอด 3. หลักการ 4. สมมต ุ ิ ฐาน 5. กฎ 6. ทฤษฎี
สรุปความสัมพันธ์ของความรู้ทางว ิ ทยาศาสตร์
ทักษะกระบวนการทางว ิ ทยาศาสตร ์ - ความชา นาญเก ี ย ่ วกบ ั ว ิ ธ ี ค ิ ดและว ิ ธ ีปฏ ิ บต ัิ ทางว ิ ทยาศาสตร ์ เพ ื อ ่ ให ้ การกระทา ดา เน ิ นการ ต ่ อเน ื อ ่ งกน ัไปจนได ้ ความร ้ ู - แบง ่ ได ้ 2 ระดับ 13 ทักษะ
2 ระดับ 13 ทักษะ พื้นฐาน - สังเกต (Observing) - วัด (Measuring) - ค านวณ (Using numbers) - จ าแนก (Classifying) - หาความสัมพันธ์ของสเปสกับสเปส และสเปสกับเวลา (Using space/Time relationships) - การจัดกระท าข้อมูลและการสื่อ ความหมาย (Communication) - การลงความเห็นข้อมูล Inferring) - การพยากรณ์ (Predicting) ผสมผสาน - การตง ั ้ สมมต ิ ฐาน (Formulating hypotheses) - การกา หนดน ิ ยามเช ิ งปฏ ิ บต ัิ การ (Defining operationally) - การก าหนด และควบคุมตัวแปร (Identifying and controlling variables) - การทดลอง (Experimenting) - การตีความหมายข้อมูล และการ ลงข้อมูล (Interpreting data and conclusion)
ทก ั ษะกระบวนการทางว ิ ทยาศาสตร ์ ขั้นพื้นฐาน Science process skills
1. ทักษะการสังเกต - ใช้ประสาทสัมผัสให้มาก - เช ิ งคณ ุ ภาพและปร ิ มาณ - ไม ่ ลงความเหน ็ - ไม ่ เก ิ ดอน ั ตราย - บรรยายสมบต ัิ วต ั ถไ ุ ด ้ - บรรยายการเปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้ ทักษะกระบวนการ ขั้นพื้นฐาน
ความสามารถ – สามารถแสดงหร ื อบรรยายค ุ ณลก ั ษณะของวต ั ถ ุ ได ้ จากการใช ้ ประสาทสัมผัสอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่าง – สามารถบรรยายค ุ ณสมบ ั ตเ ิ ช ิ งประมาณ และค ุ ณภาพของวต ั ถ ุ ได้ – สามารถบรรยายพฤตก ิ ารณ ์ การเปลย ี ่ นแปลงของวต ั ถ ุ ได ้ https://www.youtube.com/watch?v=UHE3vcuLtk0 จังหวัด https://www.youtube.com/watch?v=k-vL8Yb_cW8 ลับสมอง จ ำสิ่งของ
2. ทักษะการวัด - กล ่ ม ุ /ประเภท/ล าดับ/เลขจ านวนศูนย์แท้/ เลขจ านวนศูนย์ สมมต ิ - เลือกใช้เครื่องมือที่เหมาะสม -วด ั และอ ่ านค ่ าได ้ ถก ู ต ้ อง -วัดซ ้าหลายครั้งป้องกันความคลาดเคลื่อน -ร ้ จ ู ก ั หน ่ วยวด ั
ความสามารถ –สามารถเล ื อกใช ้ เคร ื ่ องม ื อได ้ เหมาะสมกบ ั ส ิ ่ งท ี ่ วด ัได ้ – สามารถบอกเหตุผลในการเลือกเครื่องมือวัดได้ – สามารถบอกว ิ ธ ี การ ขน ั ้ ตอน และว ิ ธ ีใช ้ เคร ื ่ องม ื อได ้ อย ่ างถูกต้อง – สามารถทา การวด ั รวมถ ึ งระบห ุ น ่ วยของตว ั เลขได ้ อย ่ างถก ู ต ้ อง
3. ทักษะการค านวน - นับจ านวนได้ / ใช้ตัวเลขเป็ น - บอกว ิ ธ ี คา นวณได ้ - ค ิ ดคา นวณถก ู ต ้ อง แสดงว ิ ธ ี ค ิ ดได ้
ความสามารถ – สามารถนับจ านวนของวัตถุได้ถูกต้อง – สามารถบอกว ิ ธ ี คา นวณ แสดงว ิ ธ ี คา นวณ และ ค ิ ดคา นวณได ้ ถก ู ต ้ อง https://www.youtube.com/watch?v=ZxD8dq3cuck เกม 24
4. ทักษะการจ าแนกประเภท - สามารถจด ั กล ่ ม ุ ส ิ ่ งต ่ างๆได ้โดยใช ้ เกณฑ ์ ความเหม ื อน ความต ่ าง ความสม ั พน ั ธ ์ เป็ นต ้ น
ความสามารถ – สามารถเร ี ยงลา ดบ ั และแบง ่ กล ่ ม ุ ของวต ั ถ ุ โดย ใช ้ เกณฑใ์ ดเกณฑห ์ น ึ ่ ง ได ้ อย ่ างถก ู ต ้ อง – สามารถอธ ิ บายเกณฑใ์ นเร ี ยงลา ดบ ั หรอ ื แบง ่ กล ่ ม ุ ได ้ https://www.youtube.com/watch?v=NqHMMPby8mA
5. ทก ั ษะการหาความสม ั พน ั ธร ์ ะหว ่ าง สเปสกับสเปส และสเปสกับเวลา
ความสามารถ – สามารถอธิบายลักษณะของวัตถุ 2 มิติ และวัตถุ 3 มิติ ได้ – สามารถวาดร ู ป 2 มต ิิ จากว ั ตถ ุ หร ื อร ู ป 3 มต ิิ ทก ี่า หนดให้ได้ – สามารถอธ ิ บายร ู ปทรงทางเราขาคณ ิ ตของว ั ตถ ุ ได ้ – สามารถอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างวัตถุ 2 มิติ กับ 3 มิติได้ เช่น ต าแหน่งหรือทิศของวัตถุ และต าแหน่งหรือทิศของวัตถุต่ออีกวัตถุ – สามารถบอกความส ั มพ ั นธข ์ องการเปลย ี่นแปลงตา แหน่งของว ั ตถุ กับเวลาได้ – สามารถบอกความส ั มพ ั นธข ์ องการเปลย ี่นแปลงขนาด ปร ิ มาณของ วัตถุกับเวลาได้
สเปสของวัตถุหมายถ ึ ง ท ี่ว ่ างท ี่วต ั ถนั้นครอง ุ อย ่ ู ซึ่งอาจม ี รป ู ร ่ างเหม ื อนกน ั หร ื อแตกต ่ างกบ ั วต ั ถน ุ ั น ้ โดยทว ั่ ไปแบ ่ งเป็ น 3 ม ิ ต ิ ค ื อ ความ กว้าง ความยาว และความสูง ความสม ั พน ั ธร ์ ะหว ่ างสเปสกับสเปสของวัตถุ ได ้ แก ่ ความสม ั พน ั ธร ์ ะหว ่ าง 3 ม ิ ต ิ กบ ั 2 ม ิ ต ิ ความสม ั พน ั ธร ์ ะหว ่ างตา แหน ่ งท ี่อย ่ของวัตถุ ู หนึ่งกับวัตถุหนึ่ง
ความสม ั พน ั ธร ์ ะหว ่ างสเปสของวัตถุ กับเวลา ได ้ แก ่ ความสม ั พน ั ธข ์ องการ เปล ี่ยนแปลงตา แหน ่ งของวต ั ถก ุ บ ั ช ่ วงเวลา หร ื อความสม ั พน ั ธ ์ ของสเปสของวัตถุที่เปลี่ยนไปกับ ช ่ วงเวลา
6. ทักษะการจัดกระท าและ การสื่อความหมายของข้อมูล
ความสามารถ – สามารถเล ื อกรป ู แบบ และอธ ิ บายการเล ื อกรป ู แบบในการ เสนอข้อมูลที่เหมาะสมได้ – สามารถออกแบบ และประยก ุ ตก ์ ารเสนอข ้ อมล ู ให ้ อย ่ใ ู นรูป ใหม ่ ท ี ่ เข ้ าใจได ้ ง ่ าย – สามารถเปล ี ่ ยนแปลง ปรบ ัปรง ุ ข ้ อมล ู ให ้ อย ่ใ ู นรป ู แบบที่ เข ้ าใจได ้ ง ่ าย – สามารถบรรยายลักษณะของวัตถุด้วยข้อความที่เหมาะสม กะทด ั รด ั และสื ่ อความหมายให ้ ผอ ้ ู ื ่ นเข ้ าใจได ้ ง ่ าย
7. ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล การใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 เข้าไปส ารวจ ปรากฏการณ์ใด ปรากฏการณ ์ หน ึ ง ่ แล ้ วเพ ิ ม ่ ความค ิ ดเหน ็ ส ่ วนตว ั ลงไปกบ ั ข้อมูลนั้น
ความสามารถ – สามารถอธ ิ บายหร ื อสรป ุ จากประเดน ็ ของการ เพ ิ ่ มความค ิ ดเหน ็ ของตนต ่ อข ้ อมล ู ท ี ่ได ้ มา
8. ทักษะการพยากรณ์ การคาดคะเนคา ตอบ หรอ ื ค ่ าจากข ้ อมล ู ท ีไ่ ด ้ จากการ สง ั เกต ปรากฏการณ ์ ท ี เ ่ ก ิ ดข ้ ึ นซ ้ า ๆ หรอ ื น าเอาความรู้ที่ เป็ นหลก ั การ กฎ หรอ ื ทฤษฎ ี มาช ่ วยในการพยากรณ ์
ความสามารถ – สามารถทา นายผลท ี ่ อาจจะเก ิ ดข ึ น ้ จากข ้ อมลบน ู พ ื น ้ ฐานหลก ั การ กฎ หร ื อทฤษฎ ี ท ี ่ ม ี อย ่ ู ทงภายใน ั ้ ขอบเขตของข้อมูล และภายนอกขอบเขตของ ข ้ อมล ู ในเช ิ งปร ิ มาณได ้
1. ในชีวิตประจ าวัน นักศึกษาใช้ทก ั ษะข ั ้ นพน ื ้ ฐานทาง ว ิ ทยาศาสตรท ์ ง ั ้ 8 ทักษะในเร ื่องใด ยกตว ั อย ่ างทักษะละ 1 เร ื่อง งานในช ั ้ นเร ี ยน