สวดมนต์ ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพ่อจรัญ

คำแปลมหาการุณิโก

ผเู ปน ทพี่ ง่ึ ของสตั วท งั้ หลาย ประกอบแลว ดว ยพระมหา
กรณุ า ยงั บารมที ง้ั หลายทงั้ ปวงใหเ ตม็ เพอื่ ประโยชนแ กส รรพ
สตั วท งั้ หลาย ไดบ รรลสุ มั โพธญิ าณอนั อดุ มแลว ดว ยการกลา ว
คำสัตยน้ี ขอชัยมงคลจงมีแกทาน ขอทานจงมีชัยชนะ
ดจุ พระจอมมนุ ที ที่ รงชนะมาร ทโ่ี คนโพธพิ ฤกษถ งึ ความเปน
ผูเลิศในสรรพพุทธาภิเษก ทรงปราโมทยอยูบนอปราชิต
บัลลังกอันสูง เปนจอมมหาปฐพี ทรงเพ่ิมพูนความยินดีแก
เหลาประยูรญาติศากยวงศฉะนั้นเทอญ เวลาที่ “สัตว”
(หมายถึงส่ิงมีชีวิตทั้งหลาย เชน มนุษยและสรรพสัตว)
ประพฤตชิ อบ ชอ่ื วา ฤกษด ี มงคลดี สวา งดี รงุ ดี และขณะดี
ครดู ี บชู าดแี ลว ในพรหมจารบี คุ คลทงั้ หลาย กายกรรม เปน
ประทกั ษณิ วจกี รรม เปน ประทกั ษณิ มโนกรรม เปน ประทกั ษณิ
ความปรารถนาของทา นเปน ประทกั ษณิ สตั วท งั้ หลายทำกรรม
อันเปนประทักษิณแลว ยอมไดประโยชนทั้งหลาย อันเปน
ประทักษิณ*

ขอสรรพมงคลจงมแี กท า น ขอเหลา เทวดาทงั้ ปวงจงรกั ษา
ทา น ดว ยอานภุ าพแหง พระพทุ ธเจา ขอความสวสั ดที งั้ หลาย
จงมีแกทานทุกเมื่อ

๕๐ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ

ขอสรรพมงคลจงมีแกทาน ขอเหลาเทวดาท้ังปวง
จงรักษาทาน ดวยอานุภาพแหงพระธรรม ขอความสวัสดี
ทงั้ หลาย จงมแี กท า นทกุ เมอ่ื

ขอสรรพมงคลจงมีแกทาน ขอเหลาเทวดาทั้งปวง
จงรักษาทาน ดวยอานุภาพแหงพระสงฆ ขอความสวัสดี
ทงั้ หลาย จงมแี กท า นทกุ เมอ่ื

หมายเหตุ ประทกั ษณิ หมายถงึ การกระทำความดดี ว ย
ความเคารพ โดยใชม อื ขวาหรอื แขนดา นขวา หรอื ทหี่ ลายทา น
เรยี กวา “สว นเบอ้ื งขวา” ซงึ่ เปน ธรรมเนยี มทมี่ มี าชา นานแลว
ซง่ึ พวกพราหมณถ อื วา การประทกั ษณิ คอื การเดนิ เวยี นขวา
รอบสงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธิ์และบคุ คลทตี่ นเคารพนน้ั เปน การใหเ กยี รตแิ ละ
เปน การแสดงความเคารพสงู สดุ เปน มงคลสงู สดุ เพราะฉะนน้ั
บาลีท่ีแสดงไววา กายกรรม วจีกรรม มโนกรรม ความ
ปรารถนาและการที่กระทำกรรมทั้งหลาย เปนประทักษิณ
อนั เปน สว นเบอื้ งขวาหรอื เวยี นขวานน้ั จงึ หมายถงึ การทำการ
พูดการคิดท่ีเปนมงคล และผลที่ไดรับก็เปนประทักษิณ
อนั เปน สว นเบอ้ื งขวาหรอื เวยี นขวา กห็ มายถงึ ไดร บั ผลทเี่ ปน
มงคลอันสูงสุดนั่นแลฯ

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๕๑

“ถาใครเจริญวิปสสนากรรมฐานโดยตอเนื่อง
สรางความดี ใหติดตอกัน

สรา งความดี ถกู ตวั บคุ คล ถกู สถานที่ ถกู เวลา
ตอเน่ืองกันเสมอตนเสมอปลายแลว
คนนนั้ จะไดร บั ผลดี ๑๐๐%

และจะเอาดี ในชาตินี้ได
ไมตองรอดีถึงชาติหนา”

จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๓ ภาคธรรมปฏิบัติ เรื่อง กรรมฐานแกกรรมไดอยางไร
โดย พระธรรมสิงหบุราจารย

http://www.jarun.org/v6/th/lrule03p0201.html

วิปสสนากรรมฐานเบื้องตน

การปฏบิ ตั กิ รรมฐานเบอ้ื งตน

การเดนิ จงกรม

กอนเดินใหยกมือไขวหลัง มือขวาจับขอมือซาย วางไวตรง
กระเบนเหนบ็ ยนื ตวั ตรง เงยหนา หลบั ตา ใหส ตจิ บั อยทู ปี่ ลายผม
กำหนดวา “ยนื หนอ” ชา ๆ ๕ ครงั้ เรม่ิ จากศรี ษะลงมาปลายเทา
และจากปลายเทาข้ึนไปบนศีรษะ กลับข้ึนกลับลงจนครบ ๕ คร้ัง
แตล ะครงั้ แบง เปน สองชว ง ชว งแรก คำวา “ยนื ” จติ วาดมโนภาพ
รา งกาย จากศรี ษะลงมาหยดุ ทส่ี ะดอื คำวา “หนอ” จากสะดอื ลงไป
ปลายเทา กำหนดคำวา “ยืน” จากปลายเทามาหยุดที่สะดือ คำวา
“หนอ” จากสะดอื ขน้ึ ไปปลายผม กำหนดกลบั ไปกลบั มา จนครบ
๕ ครงั้ ขณะนนั้ ใหส ตอิ ยทู รี่ า งกาย อยา ใหอ อกไปนอกกาย เสรจ็ แลว
ลมื ตาขน้ึ กม หนา ทอดสายตาไปขา งหนา ประมาณ ๑ ศอก สตจิ บั อยู
ทเี่ ทา การเดนิ กำหนดวา “ขวา...” “ยา ง...” “หนอ...” กำหนดในใจ
คำวา “ขวา” ตอ งยกสน เทา ขวาขนึ้ จากพนื้ ประมาณ ๒ นว้ิ เทา กบั
ใจนกึ ตอ งใหพ รอ มกนั “ยา ง” ตอ งกา วเทา ขวาไปขา งหนา ชา ทสี่ ดุ เทา
ยงั ไมเ หยยี บพน้ื คำวา “หนอ” เทา ลงถงึ พน้ื พรอ มกนั เวลายกเทา
ซา ยกเ็ หมอื นกนั กำหนดวา “ซา ย...” “ยา ง...” “หนอ...” คงปฏบิ ตั ิ
เชน เดียวกันกับ “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” ระยะกาวในการเดิน
หา งกนั ประมาณ ๑ คบื เปน อยา งมากเพอ่ื การทรงตวั ขณะกา วจะได
ดขี น้ึ เมอ่ื เดนิ สดุ สถานทใี่ ชแ ลว ใหน ำเทา มาเคยี งกนั เงยหนา หลบั ตา

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ ๕๓

กำหนด “ยนื หนอ” ชา ๆ อกี ๕ ครง้ั ทำความรสู กึ โดยจติ สติ รอู ยู
ตงั้ แตก ลางกระหมอ ม แลว กำหนด “ยนื หนอ” ๕ ครงั้ เบอื้ งต่ำตง้ั แต
ปลายผมลงมาถงึ ปลายเทา เบอื้ งบนตงั้ แตป ลายเทา ขน้ึ มา “ยนื หนอ”
๕ ครงั้ แลว หลบั ตา ตงั้ ตรง ๆ เอาจติ ปก ไวท ก่ี ระหมอ ม เอาสตติ าม
ดงั น้ี “ยนื .....” (ถงึ สะดอื ) “หนอ.....” (ถงึ ปลายเทา ) หลบั ตาอยา ลมื
ตานึกมโนภาพ เอาจิตมอง ไมใชมองเห็นดวยสายตา “ยืน……”
(จากปลายเทา ถงึ สะดอื หยดุ ) แลว ก็ “หนอ…….” ถงึ ปลายผม คนละ
ครง่ึ พอทำไดแ ลว ภาวนา “ยนื ….หนอ....” จากปลายผม ถงึ ปลายเทา
ไดทันที ไมตองไปหยุดท่ีสะดือ แลวคลองแคลววองไว ถูกตอง
เปน ธรรม

ขณะนั้นใหสติอยูที่รางกายอยาใหออกไปนอกกาย เสร็จแลว
ลมื ตาขน้ึ กม หนา ทอดสายตาไปขา งหนา ประมาณ ๑ ศอก สตจิ บั
อยทู เ่ี ทา การเดนิ กำหนดวา “ขวา...” “ยา ง...” “หนอ...” กำหนด
ในใจคำวา “ขวา” ตองยกสนเทาขวาข้ึนจากพ้ืนประมาณ ๒ นิ้ว
เทากับใจนึกตองใหพรอมคำวา “ยาง” กาวเทาขวาไปขางหนาให
ชา ทสี่ ดุ เทา ยงั ไมเ หยยี บพน้ื คำวา “หนอ” เทา เหยยี บพนื้ เตม็ ฝา เทา
อยาใหสนเทาหลังเปด เวลายกเทาซายก็เหมือนกัน กำหนดคำวา
“ซา ย...” “ยา ง...” “หนอ...” คงปฏบิ ตั เิ ชน เดยี วกบั “ขวา...” “ยา ง...”
“หนอ...” ระยะกา วในการเดนิ หา งกนั ประมาณ ๑ คบื เปน อยา งมาก
เพื่อการทรงตัวขณะกาวจะไดดีขึ้น เมื่อเดินสุดสถานที่ใชเดินแลว
พยายามใชเ ทา ขวาเปน หลกั คอื “ขวา...” “ยา ง...” “หนอ...” แลว ตาม
ดว ยเทา “ซา ย...” “ยา ง...” “หนอ...” จะประกบกนั พอดี แลว กำหนดวา

๕๔ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

“หยดุ ... หนอ...” จากนนั้ เงยหนา หลบั ตากำหนด “ยนื ... หนอ...”
ชา ๆ อกี ๕ ครง้ั เหมอื นกบั ทไี่ ดอ ธบิ ายมาแลว ลมื ตา กม หนา
ทา กลบั การกลบั กำหนดวา “กลบั หนอ” ๔ ครง้ั คำวา “กลบั หนอ”

• ครงั้ ที่ ๑ ยกปลายเทา ขวา ใชส น เทา ขวาหมนุ ตวั ไปทางขวา
๙๐ องศา

• ครงั้ ท่ี ๒ ลากเทา ซา ยมาตดิ กบั เทา ขวา
• ครงั้ ที่ ๓ ทำเหมอื นครง้ั ที่ ๑
• ครงั้ ท่ี ๔ ทำเหมอื นครงั้ ท่ี ๒
หากฝกจนชำนาญแลวเราสามารถกำหนดใหละเอียดข้ึน โดย
การหมนุ ตวั จาก ๙๐ องศา เปน ๔๕ องศา จะเปน การกลบั หนอ
ท้ังหมด ๘ คร้ัง เม่ืออยูในทากลับหลังแลวตอไปกำหนด “ยืน...
หนอ...” ชา ๆ อกี ๕ ครง้ั ลมื ตา กม หนา แลว กำหนดเดนิ ตอ ไป
กระทำเชนนี้จนหมดเวลาที่ตองการ

การนงั่

กระทำตอ จากการเดนิ จงกรม อยา ใหข าดตอนลงเมอื่ เดนิ จงกรม
ถงึ ทจี่ ะนงั่ ใหก ำหนด “ยนื ... หนอ...” อกี ๕ ครง้ั ตามทก่ี ระทำมา
แลว เสยี กอ น แลว กำหนดปลอ ยมอื ลงขา งตวั วา “ปลอ ยมอื หนอ ๆ ๆ ๆ ๆ”
ชา ๆ จนกวาจะลงสุดเวลานั่งคอย ๆ ยอตัวลงพรอมกับกำหนดตาม
อาการทที่ ำไปจรงิ ๆ เชน “ยอ ตวั หนอ ๆ ๆ ๆ” “เทา พนื้ หนอ ๆ ๆ”
“คกุ เขา หนอ ๆ ๆ” “นงั่ หนอ ๆ ๆ” เปน ตน

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ ๕๕

วธิ นี งั่ ใหน ง่ั ขดั สมาธิ คอื ขาขวาทบั ขาซา ย นง่ั ตวั ตรง หลบั ตา
เอาสตมิ าจบั อยทู สี่ ะดอื ทท่ี อ งพองยบุ เวลาหายใจเขา ทอ งพอง กำหนด
วา “พอง หนอ” ใจนกึ กบั ทอ งทพ่ี องตอ งใหท นั กนั อยา ใหก อ นหรอื
หลงั กนั หายใจออกทอ งยบุ กำหนดวา “ยบุ หนอ” ใจนกึ กบั ทอ งที่
ยบุ ตอ งทนั กนั อยา ใหก อ นหรอื หลงั กนั ขอ สำคญั ใหส ตจิ บั อยทู พี่ อง
ยบุ เทา นนั้ อยา ดลู มทจี่ มกู อยา ตะเบง็ ทอ งใหม คี วามรสู กึ ตามความ
เปน จรงิ วา ทอ งพองไปขา งหนา ทอ งยบุ มาทางหลงั อยา ใหเ หน็ เปน
ไปวา ทองพองขึ้นขางบน ทองยุบลงขางลาง ใหกำหนดเชนนี้
ตลอดไป จนกวาจะถึงเวลาท่ีกำหนดเม่ือมีเวทนา เวทนาเปนเร่ือง
สำคญั ทส่ี ดุ จะตอ งบงั เกดิ ขนึ้ กบั ผปู ฏบิ ตั แิ นน อน จะตอ งมคี วามอดทน
เปนการสรางขันติบารมีไปดวย ถาผูปฏิบัติขาดความอดทนเสียแลว
การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้นก็ลมเหลว ในขณะท่ีนั่งหรือเดิน
จงกรมอยนู นั้ ถา มเี วทนาความเจบ็ ปวด เมอ่ื ย คนั ๆ เกดิ ขนึ้ ให
หยุดเดิน หรือหยุดกำหนดพองยุบ ใหเอาสติไปต้ังไวที่เวทนาเกิด
และกำหนดไปตามความเปน จรงิ วา “ปวดหนอ ๆ ๆ” “เจบ็ หนอ ๆ ๆ”
“คนั หนอ ๆ ๆ” เปน ตน ใหก ำหนดไปเรอ่ื ย ๆ จนกวา เวทนาจะหายไป
เมอ่ื เวทนาหายไปแลว กใ็ หก ำหนดนงั่ หรอื เดนิ ตอ ไป จติ เวลานงั่ อยู
หรือเดินอยู ถาจิตคิดถึงบาน คิดถึงทรัพยสินหรือคิดฟุงซานตาง ๆ
นานา กใ็ หเ อาสตปิ ก ลงทลี่ น้ิ ปพ รอ มกบั กำหนดวา “คดิ หนอ ๆ ๆ ๆ”
ไปเรอื่ ย ๆ จนกวา จติ จะหยดุ คดิ แมด ใี จ เสยี ใจ หรอื โกรธ กก็ ำหนด
เชนเดียวกันวา “ดีใจหนอ ๆ ๆ ๆ” “เสียใจหนอ ๆ ๆ ๆ” “โกรธ
หนอ ๆ ๆ ๆ” เปน ตน

๕๖ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

เวลานอน

เวลานอนคอ ย ๆ เอนตวั นอนพรอ มกบั กำหนดตามไปวา “นอน
หนอ ๆ ๆ ๆ” จนกวา จะนอนเรยี บรอ ย ขณะนนั้ ใหเ อาสตจิ บั อยกู บั
อาการเคลอ่ื นไหวของรา งกาย เมอ่ื นอนเรยี บรอ ยแลว ใหเ อาสตมิ าจบั
ทท่ี อ ง แลว กำหนดวา “พอง หนอ” “ยบุ หนอ” ตอ ไปเรอ่ื ย ๆ ให
คอยสงั เกตใหด วี า จะหลบั ไปตอนพอง หรอื ตอนยบุ

อริ ยิ าบถตา ง ๆ การเดนิ ไปในทต่ี า ง ๆ การเขา หอ งน้ำ การเขา
หอ งสว ม การรบั ประทานอาหาร และการกระทำกจิ การงานทง้ั ปวง
ผูปฏิบัติตองมีสติกำหนดอยูทุกขณะในอาการเหลานี้ ตามความ
เปน จรงิ คอื มสี ติ สมั ปชญั ญะ เปน ปจ จบุ นั อยตู ลอดเวลา

หมายเหตุ การเดนิ จงกรมนน้ั กระทำการเดนิ ไดถ งึ ๖ ระยะ
แตใ นทน่ี อ้ี ธบิ ายไวเ พยี งระยะเดยี ว การเดนิ ระยะตอ ไปนนั้ จะตอ งเดนิ
ระยะท่ี ๑ ใหถ กู ตอ ง คอื ไดป จ จบุ นั ธรรมจรงิ จงึ จะเพม่ิ ระยะตอ ไป
ตามผลการปฏิบัติของแตละบุคคล

ทานสามารถเขาชมวีดีโอสอน
“การปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนากรรมฐาน” โดย หลวงพอ จรญั ไดท ่ี

http://www.jarun.org/v6/th/dhamma-meditation.html#4

จากหนงั สอื ระเบยี บปฏบิ ตั สิ ำหรบั ผปู ฏบิ ตั ธิ รรม วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรญั ๕๗

สรปุ การกำหนดตา ง ๆ พอสงั เขป ดงั นี้

๑. ตาเหน็ รปู จะหลบั ตาหรอื ลมื ตากแ็ ลว แต ใหต งั้ สตไิ วท ตี่ า
กำหนดวา เห็นหนอ ๆ ๆ ๆ ไปเร่ือย ๆ จนกวาจะรูสึกวาเห็นก็สัก
แตว า เหน็ ละความพอใจและความไมพ อใจออกเสยี ได ถา หลบั ตาอยู
ก็กำหนดไปจนกวาภาพน้ันจะหายไป

๒. หไู ดย นิ เสยี ง ใหต ง้ั สตไิ วท ห่ี ู กำหนดวา เสยี งหนอ ๆ ๆ ๆ
ไปเรอ่ื ย ๆ จนกวา จะรสู กึ วา เสยี ง กส็ กั แตว า เสยี ง ละความพอใจและ
ความไมพ อใจออกเสยี ได

๓. จมกู ไดก ลนิ่ ตงั้ สตไิ วท จี่ มกู กำหนดวา กลน่ิ หนอ ๆ ๆ ๆ
ไปเรอ่ื ย ๆ จนกวา จะรสู กึ วา กลนิ่ กส็ กั แตว า กลน่ิ ละความพอใจและ
ความไมพ อใจออกเสยี ได

๔. ลนิ้ ไดร ส ตง้ั สตไิ วท ล่ี นิ้ กำหนดวา รสหนอ ๆ ๆ ๆ ไป
เรอ่ื ย ๆ จนกวา จะรสู กึ วา รส กส็ กั แตว า รส ละความพอใจและความ
ไมพ อใจออกเสยี ได

๕. การถกู ตอ งสมั ผสั ตงั้ สตไิ วต รงทสี่ มั ผสั กำหนดตามความ
เปนจรงิ ท่เี กดิ ขนึ้ ละความพอใจและความไมพ อใจออกเสยี ได

๖. ใจนกึ คดิ อารมณ ตง้ั สตไิ วท ลี่ น้ิ ป กำหนดวา คดิ หนอ ๆ ๆ ๆ
ไปเรอื่ ย ๆ จนกวา ความนกึ คดิ จะหายไป

๗. อาการบางอยา งเกดิ ขนึ้ กำหนดไมท นั หรอื กำหนดไมถ กู วา
จะกำหนดอยา งไร ตงั้ สตไิ วท ลี่ น้ิ ป กำหนดวา รหู นอ ๆ ๆ ๆ ไปเรอ่ื ย ๆ
จนกวาอาการน้ันจะหายไป

๕๘ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ

การทเี่ รากำหนดจติ และตง้ั สตไิ วเ ชน น้ี เพราะเหตวุ า จติ ของเรา
อยใู ตบ งั คบั ของความโลภ ความโกรธ ความหลง เชน ตาเหน็ รปู
ชอบใจ เปนโลภะ ไมชอบใจ เปนโทสะ ขาดสติไมไดกำหนด
เปน โมหะ หไู ดย นิ เสยี ง จมกู ไดก ลน่ิ ลนิ้ ไดร ส กายถกู ตอ งสมั ผสั
ก็เชนเดียวกัน

การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐาน โดยเอาสติเขาไปต้ังกำกับตาม
อายตนะนนั้ เมอื่ ปฏบิ ตั ไิ ดผ ลแกก ลา แลว กจ็ ะเขา ตดั ทตี่ อ ของอายตนะ
ตา ง ๆ เหลา นน้ั มใิ หต ดิ ตอ กนั ได คอื วา เมอ่ื เหน็ รปู กส็ กั แตว า เหน็
เมอื่ ไดย นิ เสยี งกส็ กั แตว า ไดย นิ ไมท ำความรสู กึ นกึ คดิ ปรงุ แตง ใหเ กดิ
ความพอใจหรือความไมพอใจในสิ่งที่ปรากฏใหเห็น และไดยินน้ัน
รปู และเสยี งทไี่ ดเ หน็ และไดย นิ นนั้ กจ็ ะดบั ไป เกดิ และดบั อยทู ่ี
นน้ั เอง ไมไ หลเขา มาภายใน อกศุ ลธรรมความทกุ ขร อ นใจทค่ี อยจะ
ตดิ ตาม รปู เสยี ง และอายตนะภายนอกอน่ื ๆ เขา มากเ็ ขา ไมไ ด

สติที่เกิดขึ้นขณะปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้น นอกจากจะ

คอยสกดั กนั้ อกศุ ลธรรม และความทกุ ขร อ นใจทจ่ี ะเขา มาทางอายตนะ

แลว สตเิ พง อยทู ี่ รปู นาม เมอื่ เพง เลง็ อยกู ย็ อ มเหน็ ความเกดิ ดบั ของ

รปู นาม ทด่ี ำเนนิ ไปตามอายตนะตา ง ๆ อยา งไมข าดสาย การเหน็

การเกิดดับของ รูป นาม น้ันจะนำไปสูการเห็น พระไตรลักษณ

คอื ความไมเ ทย่ี ง ความทกุ ข และความไมม ตี วั ตนของสงั ขาร หรอื

อัตภาพอยางแจมแจง

จากหนงั สอื ระเบยี บปฏบิ ตั สิ ำหรบั ผปู ฏบิ ตั ธิ รรม วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๕๙

คตธิ รรมคำสอน

เรื่องการปฏิบัติกรรมฐาน

จากหนงั สอื อนสุ าสนปี าฏหิ ารยิ 

รวบรวมโดย
คณุ ชนิ วฒั ก รตั นเสถยี ร

ยืน

z ผูปฏิบัติยืนตรงแลว ไมตองชิดเทา เด๋ียวจะลมไป ยืน
ธรรมดา เอามอื ไพลห ลงั มอื ขวาจบั ขอ มอื ซา ย วางตรงกระเบนเหนบ็
ตง้ั ตวั ตรง ๆ วาดมโนภาพวา เรายนื รปู รา งอยา งนี้ เปน มโนภาพ ผา
ศูนยกลางลงไปถึงปลายเทา...ยืน...มโนภาพ จิตก็ผา จากขมอม
(กระหมอ ม) ลงไปสตติ ามควบคมุ จติ ยนื ถงึ สะดอื แลว สตติ ามจติ ถงึ
สะดอื ทนั ไหม ทนั วรรคสอง วา หนอ...จากสะดอื ลง ไปปลายเทา
นจ่ี งั หวะทแ่ี นน อน สตติ ามจติ ลงไป ผา ศนู ยก ลาง ๙๐ องศาเลยนะ...

ลองดูนะ แลวสำรวมปลายเทาข้ึนมา บนศีรษะครั้งท่ีสอง
ยนื ดู (มโนภาพ) เทา ทง้ั สองขา ง ยนื ...ขน้ึ มาถงึ สะดอื จดุ ศนู ยก ลาง
สตติ ามทนั ไหม ทนั วรรคสองจากสะดอื หนอ...ถงึ ขมอ มพอดี นไี่ ด
จงั หวะ ถา ทำอะไรผดิ จงั หวะใชไ มไ ด. ..

ยนื ...ถงึ สะดอื แลว สตติ ามไมท นั เสยี แลว จติ มนั ไวมาก เอาใหม
กำหนดใหมซ่ี ไดไหม ได เปล่ียนแปลงไดไมเปนไร สำรวมใหม
จากปลายเทา หลบั ตาขน้ึ มา มโนภาพจากปลายเทา ถงึ สะดอื ยืน...
ขนึ้ มาเอาจติ ขน้ึ มาทบทวน เรยี กวา ปฏโิ ลม อนโุ ลม เปน ตน สำรวม
ถงึ สะดอื แลว หนอ...ผา ศนู ยก ลางขน้ึ มาเลย ผา นลน้ิ ปข นึ้ มา ถา ทา น
มสี มาธดิ ี สตดิ นี ะ มนั จะซา นไปทง้ั ตวั ...

กำหนดยนื ตอ ง ๕ ครงั้ เบอ้ื งตำ่ ตง้ั แตป ลายผมลงมา (นบั เปน
ครง้ั ที่ ๑) เบอื้ งบนตงั้ แตป ลายเทา ขนึ้ ไป (นบั เปน ครง้ั ท่ี ๒) หนอ
ครง้ั ท่ี ๕ ถงึ ปลายเทา ลมื ตาได ดปู ลายเทา ตอ ไป

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๖๑

z ยนื กำหนด ตอ งใชส ตกิ ำหนดมโนภาพ อนั นมี้ ปี ระโยชนม าก
แตนักปฏิบัติสวนใหญไมคอยปฏิบัติจุดน้ี ปลอยใหลวงเลยไปเปลา
โดยใชปากกำหนด ไมไดใชจิตกำหนดไมไดใชสติกำหนดใหเกิด
มโนภาพ อนั นม้ี คี วามสำคญั สำหรบั ผปู ฏบิ ตั มิ าก กำหนดจติ คอื ตอ ง
ใชส ตไิ มใ ชว า แตป ากยนื หนอ ยนื หนอ ยนื หนอ...

ไมง า ยเลย แตต อ งทำซำ้ ๆ ซาก ๆ ใหเ คยชนิ ใหส ตคิ นุ กบั จติ
ใหจ ติ คนุ กบั สติ ถงึ จะเกดิ สมาธิ เราจงึ ตอ งมกี ารฝก จติ อยทู กี่ ระหมอ ม
วาดมโนภาพลงไปชา ๆ ลมหายใจนนั้ ไมต อ งไปดู แตใ หห ายใจยาว ๆ
มันจะถูกจังหวะ แลวตั้งสติ ตามจิตลงไปวา ยืนท่ีกระหมอมแลว
หนอ...ลงไปท่ีปลายเทา ดูมโนภาพจะเห็นลักษณะกายของเรายืนอยู
ณ บดั น้ี เหน็ กายภายนอกนอ มเขา ไปเหน็ กายภายใน...

คำวา ยนื ปก ลงทก่ี ระหมอ ม แลว สตติ ามลงไปเลย วาดมโนภาพ
ยนื ...ถงึ สะดอื แลว รา งกายเปน อยา งนแ้ี หละหนอ จากสะดอื ลงไป
กห็ นอ...ลงไปปลายเทา อยา งนท้ี ำงา ยดี สำรวมใหมส กั ครหู นง่ึ จงึ ตอ ง
อยา ไปวา ตดิ กนั ถา วา ตดิ กนั มนั ไมไ ดจ งั หวะ ขอใหญ าตโิ ยมผปู ฏบิ ตั ิ
ทำตามน้ี จะไดผ ลอยา งแนน อน

z วิธีปฏิบัติน้ีก็ใหกำหนดยืนหนอ ใหเห็นตัวทั้งหมด ใหนึก
มโนภาพวา ตวั เรายนื แบบน้ี ใหก งึ่ กลาง ศนู ยก ลางจากทศ่ี รี ษะ ลง
ไประหวางหนาอก แลวก็ลงไประหวางเทาท้ังสอง แลวมันจะไมมี
ความไหวตงิ ในเรอื่ งขวาหรอื ซา ย ยนื น่ี กำหนดไปเรอ่ื ย ๆ ชา ๆ ให
จติ มนั พงุ ไปตามสมควร จากคำวา ยนื หนอ

๖๒ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

z ยนื นต่ี ง้ั แตศ รี ษะหายใจเขา หายใจเขา ไปเลย ใหย าวไปถงึ เทา
ยืนหายใจเขายาว ๆ สูดยาว ๆ อยางที่ไสยศาสตรเขาใชกันเรียกวา
“คาบลม”...ไปถึงปลายเทา แลวก็ยืนสูดหายใจเขามาใหยาวไปถึง
กระหมอ ม อสั สาสะ-ปส สาสะ แลว จติ จะเปน กศุ ลทำใหย าว รบั รอง
อารมณข องโยม ทเ่ี คยฉนุ เฉยี วจะลดลงไปเลย แลว กจ็ ติ จะไมฟ งุ ซา น
ดว ย...มลู กรรมฐานอยตู รงนี้ มลู ฐานของชวี ติ กอ็ ยตู รงนี้ หายใจยาว ๆ
ยนื หนอลงไป หายใจออกยาว ๆ ยนื หนอ อยา งนี้ เปน ตน

เดนิ

z บางคน เดินจงกรม หวิวทันทีเวียนศีรษะ แตแลวเกาะ
ขา งฝากำหนดเสยี ใหไ ด คอื เวทนา จติ วบู ลงไปแวบลงไปเปน สมาธิ
ขณะเดนิ จงกรม แตเ ราหาไดร ไู มว า เปน สมาธิ กลบั หาวา เปน เวทนา
เลยเปนลมเลยเลิกทำไป ขอเท็จจริงบางอยางไมไดเปนลม แตเปน
ดว ยสมาธใิ นการเดนิ จงกรม หรอื มนั อาจ เปน ลมดว ยกไ็ ด ไมแ นน อน
ฉะนนั้ ขอใหผ ปู ฏบิ ตั กิ ำหนดหยดุ เดนิ จงกรม แลว กำหนดหววิ เสยี ให
ไดกำหนดรูหนอเสียใหได...บางที เดินจงกรมไปมีเวทนา อยาเดิน
หยุดกอน แลวกำหนดเวทนาเปนสัดสวนใหหายไปกอน...เดินไปอีก
หววิ เวยี นศรี ษะ คดิ วา ไมด ี หยดุ กำหนด หววิ หนอซะ ตง้ั สตไิ วใ ห
ไดใ หด กี อ นแลว จงึ เดนิ ตอ ไป...ขณะเดนิ จงกรมจติ ออกไปขา งนอก หยดุ
กำหนด หยดุ เสยี กำหนดจติ ใหไ ด ทลี่ น้ิ ป กำหนดคดิ หนอ คดิ หนอ
คดิ หนอ ยนื หยดุ เฉย ๆ ตง้ั สตเิ สยี ใหไ ด แตล ะอยา งใหช า ๆ

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๖๓

z ขณะเดนิ จงกรม มเี สยี งอะไรมากำหนดเสยี งหนอ ถา ขณะ
เดนิ จงกรม มเี วทนา ปวดเมอ่ื ยตน คอ หยดุ เดนิ ยนื เฉย ๆ กำหนด
เวทนาไป เอาสภาพความเปน จรงิ มาแสดงออกวา มนั ปวดมากนอ ย
เพยี งใดตอ งการอยา งนน้ั ไมใ ชก ำหนดแลว หายปวด กำหนดตอ งการ
จะใหรูวามันปวดขนาดไหน...

ขณะเดนิ จติ ออก จติ คดิ หยดุ อยา เดนิ เอาทลี ะอยา ง กำหนด
ทลี่ นิ้ ปอ กี แลว หายใจยาว ๆ คดิ หนอ ๆ ๆ ๆ ทฟี่ งุ ซา นไปคดิ นน้ั
เดย๋ี วคอมพวิ เตอรจ ะตอี อกมาถกู ตอ ง ออ ไปคดิ เรอื่ งเหลวไหล รแู ลว
เขา ใจแลว ถกู ตอ งแลว เดนิ จงกรมตอ ไป

ขวายา งหนอ ซา ยยา งหนอ เดนิ ใหช า ทสี่ ดุ เพราะจติ มนั เรว็ มาก
จิตมันไวเหลือเกิน ทำใหเช่ืองลง ทำใหคุนเคย ชาเพื่อไวนะ
เสยี เพอ่ื ได ตอ งจำขอ นไ้ี วส น้ั ๆ เทา นนั้ เอง

z พระพุทธเจาสอนอยางน้ี ใหวัดตัวเรา วัดกาย วัดวาจา
วัดใจ ทุกขณะจิต อยางท่ีเดินจงกรมนี่ เปนแบบฝกหัดเพื่อใหได
อาวธุ คอื ปญ ญา อาวธุ สำคญั มาก คอื ปญ ญา เทา นน้ั

z อานสิ งสข องการเดนิ จงกรม มี ๕ ประการ ดงั น้ี
๑. มีความอดทนตอการเดินทางไกล
๒. ทำใหอดทนตอการบำเพ็ญเพียร
๓. ยอ มเปน ผมู อี าพาธนอ ย (จะไมเ ปน อมั พาต อมั พฤกษ)
๔. ระบบยอยอาหารจะเปนปกติ

๖๔ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

๕.สมาธทิ เี่ กดิ จะตงั้ อยไู ดน านกวา นงั่ และเมอ่ื ปฏบิ ตั นิ ง่ั ตอ จะมี
สมาธิเรว็ ขึน้

นงั่

เดินจงกรมเสร็จแลวควรน่ังสมาธิ ทำใหติดตอกันเหมือนเสน
ดา ย ออกจากลกู ลอ อยา ใหข าด ทำใหต ดิ ตอ ไป นง่ั สมาธจิ ะขดั สอง
ชน้ั กไ็ ด ชน้ั เดยี วกไ็ ด หรอื ขดั สมาธเิ พชรกไ็ ด แลว แตถ นดั ไมไ ด
บงั คบั แตป ระการใด มอื ขวาทบั มอื ซา ยหายใจเขา ออกยาว ๆ...

กอ นกำหนด พอง/ยบุ หายใจเขา ยาว ๆ หายใจออกยาว ๆ แลว
สงั เกตทอ งหายใจเขา ทอ งพองไหม หายใจออกทอ งยบุ ไหม ไมเ หน็
เอามอื คลำดู เอามอื วางทส่ี ะดอื แลว หายใจยาว ๆ ทอ งพอง เรากบ็ อกวา
พองหนอ พอ ทอ งยบุ เราก็ บอกวา ยบุ หนอ ใหไ ดจ งั หวะ...

ใหม ๆ อึดอัดมาก เพราะเราไมเคย...บางคนมีนิมิตอยางโนน
นมิ ติ อยา งนม้ี นั มากไป มากเรอ่ื งไป เอาอยา งนกี้ อ นนะ เราหายใจเขา
ยาว ๆ ทท่ี อ งพอง กำหนดพอง ไมท นั หนอ ยบุ แลว หรอื หายใจออก
ยาว ๆ ทที่ อ งยบุ กำหนดยบุ ไมท นั หนอ พองขน้ึ มาอกี แลว

วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ ำอยา งไร วธิ แี กก พ็ อง คนละครง่ึ ซิ ถา พองครง่ึ ไม
ได หนอครงึ่ ไมไ ด เอาใหมเ ปลยี่ นใหมไ ดเ ปลย่ี นอยา งไร พองแลว
หนอไปเลย ยุบแลวลงหนอใหยาวไปเลย เดี๋ยวทานจะทำไดไมขัด
ขอ งไมอ ดึ อดั แน ใหม ๆ นย่ี อ มเปน ธรรมดา

ถา นงั่ ไมเ หน็ พองยบุ มอื คลำไมไ ด นอนลงไปเลย นอนหงาย
เหยยี ดยาวไปเลย เอามอื ประสานทอ ง หายใจยาว ๆ แลว วา ตามมอื

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๖๕

นไี้ ป พองหนอ ยบุ หนอ ใหค ลอ ง พอคลอ งแลว ไปเดนิ จงกรมมา
น่ังใหมเดี๋ยวทานจะชัดเจน

z พองหนอ ยุบหนอ บางคร้ัง ต้ือไมพองไมยุบ...กำหนดรู
หนอ หายใจเขา ยาว ๆ หายใจออกยาว ๆ ใหไ ดท ี่ แลว จงึ ใชส ตกิ ำหนด
ตอ ไปวา พองหนอ ยบุ หนอ ปญ ญาเกดิ สมาธดิ ี กท็ ำใหพ องหนอ
ยบุ หนอ สนั้ ๆ ยาว ๆ แลว ทำใหแ วบออกขา ง ๆ ทำใหจ ติ วนอยใู น
พองยบุ ขน้ึ ๆ ลง ๆ อยา งนถ้ี อื วา ดแี ลว ... พองหนอ ยบุ หนอ เดยี๋ วขนึ้
เดย๋ี วลง ไมอ อกทางพอง ไมอ อกทางยบุ และจติ กแ็ วบออกไป แวบ
เขา มา เดย๋ี วกจ็ ติ คดิ บา ง ฟงุ ซา นบา ง สบั สนอลหมา นกนั อยา งนถี้ อื
วา ไดป ระโยชนใ นการปฏบิ ตั ิ ผปู ฏบิ ตั อิ ยา ทงิ้ ผปู ฏบิ ตั ติ อ งตามกำหนด
ตอไป

z การหายใจเขาออกยาวหรือส้ันไมสำคัญ สำคัญอยูขอเดียว
คอื กำหนดไดใ นปจ จบุ นั หากเรากำหนดไมไ ด เรว็ ไป ชา ไป กำหนด
ไมท นั กก็ ำหนดใหม อนั นไ้ี มต อ งคำนงึ วา พองยาวหรอื ยบุ ยาว ยาว
ไปหรอื สน้ั ไป เราเพยี งแตร วู า กำหนดไดใ นปจ จบุ นั หายใจเขา ทอ ง
พอง หายใจออกทอ งยบุ กก็ ำหนดเรอื่ ย ๆ ไป อยา งนเี้ ทา นน้ั กใ็ ชไ ด

z พองยุบตอนแรกก็ชัดดี พอเห็นหนักเขาก็เลือนลาง บางที
แผว เบา จนมองไมเ หน็ พองยบุ ถา มนั ตอ้ื ไมพ องไมย บุ ใหก ำหนดรู
หนอ หายใจยาว ๆ รหู นอ รหู นอ ตง้ั สตไิ วต รงลน้ิ ป รตู วั แลว กก็ ลบั
มากำหนด พองหนอ ยบุ หนอ เดย๋ี วชดั เลย จติ ฟงุ ซา นมากไหม ถา มี
บางก็กำหนด

๖๖ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

กำหนด

z ตวั กำหนด คอื ตวั ฝน ใจ เปน ตวั ธมั มะ (ธมั มะ แปลวา ฝน ใจ
ฝนใจไดดีได) เปนตัวปฏิบัติ คนเรา ถาปลอยไปตามอารมณของ
ตนแลว มนั จะเหน็ แตค วามถกู ใจ จะไมเ หน็ ความถกู ตอ ง อยตู รงนน้ี ะ

z กรรมฐานสอน งา ย แตม นั ยาก ตรงทท่ี า นไมไ ด กำหนด
ไมไดเอาสติมาคุมจิตเลย...ผูปฏิบัติธรรม ท่ีไมไดกำหนดไมใชสติ
มนั กไ็ มเ กดิ ประโยชนใ นการปฏบิ ตั เิ ลย วา งเปลา ไมไ ดผ ล คนเรามี
สตอิ ยตู รงนน้ั ... ตอ งมสี ตทิ กุ อริ ยิ าบถ ตอ งกำหนดทงั้ นน้ั

z กำหนดอยาก กำหนดโนน กำหนดน่ี มนั จะมากไปเอาแต
นอ ยกอ น เพราะเดย๋ี วจะกำหนดไมไ ด เอาทลี ะอยา ง เดยี๋ วกไ็ ดด เี อง
แลว คอ ยกำหนดตน จติ ทหี ลงั ตน จติ คอื ตวั อยาก อยากหยบิ หนอ
อยากหยบิ หนอ นต่ี น จติ เปน เจตสกิ เอาไวท หี ลงั คอ ยเปน คอ ยไป
กอ น คอ ย ๆ ฝก ใหม นั ไดข นั้ ตอน ใหม นั ไดจ งั หวะกอ น แลว ฝก ให
ละเอียดทีหลัง ถาเรากำหนดละเอียดเลย ข้ันตอนไมได ก็เปน
วปิ ส สนกึ ไปเลย พองยบุ กไ็ มไ ด

z การศึกษาภาคปฏิบัตินี่ยากมาก คือ อารมณหลายอยางมา
แทรกแซงเรา กข็ อเจรญิ พรวา ใหก ำหนดทลี ะอยา ง ศกึ ษาไปทลี ะอยา ง
ทีนี้มันฟุงซาน ความวัวยังไมทันหายความควายเขามาแทรกแซง
ตลอดเวลา เพราะไมไ ดป ฏบิ ตั มิ านาน เชน มเี วทนากำหนดทลี ะอยา ง

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรญั ๖๗

ยง่ิ ปวดหนกั ๆ เดย๋ี วมนั จะเกดิ อนจิ จงั ไมเ ทยี่ ง มนั เปน ทกุ ขจ รงิ ๆ นะ
ทกุ ขน ค่ี อื ตวั ธมั มะ เราจะพบความสขุ ตอ เมอ่ื ภายหลงั แลว เวทนากเ็ กดิ
ขน้ึ สบั สนอลหมา นกนั ไอโ นน แทรก ไอน แี่ ซง ทำใหเ ราขนุ มวั ทำให
เราฟงุ ซา นตลอดเวลา เรากก็ ำหนดไปเรอ่ื ย ๆ ทนี ถ้ี า ปญ ญาเกดิ ขนึ้ เปน
ขนั้ ตอน มนั กจ็ ะรใู นอารมณน น้ั ไดอ ยา งดดี ว ยการกำหนด มนั มปี ญ หา
อยวู า เกดิ อะไรใหก ำหนดอยา งนน้ั อยา ไปทงิ้ อรยิ สจั ๔ แนน อน
เกดิ ทกุ ขแ ลว หาทม่ี าของทกุ ข เอาตวั นน้ั มาเปน หลกั ปฏบิ ตั ิ แลว จะ
พบอรยิ สจั ๔ แนน อนโดยวธิ นี ี้ อนั นข้ี อเจรญิ พรวา คอ ย ๆ ปฏบิ ตั ิ
กำหนดไปเรอ่ื ย ๆ พอจติ ไดท ่ี ปญ ญาสามารถตอบปญ หาสบิ อยา งได
เลยในเวลาเดียวกัน เดี๋ยวคอมพิวเตอรสามารถจะแยกประเภทบอก
เราได อารมณฟ งุ ซา นตอ งเปน แนเ พราะเราเพงิ่ ปฏบิ ตั ไิ มน าน

z กำหนดไดเมื่อใด สติมีเมื่อใด สามารถจะระลึกเหตุการณ
ในอดตี ไดโ ดยชดั แจง จากคำกำหนดวา คดิ หนอ มปี ระโยชนม าก
ถาเราสติดี ปญญาเกิดความคิดของกรรมจะปรากฏ แกนิมิตใหเรา
ทราบไดวา เราจะใชกรรมวันพรุงน้ีแลว และเราก็จะไดประโยชน
ในวนั พรงุ นแี้ ลว นอี่ ดตี แสดงผลงานปจ จบุ นั ปจ จบุ นั แสดงผลงาน
ในอนาคต... ทเ่ี รารสู รรพสำเนยี งเสยี งนก กำหนดเสยี งหนอ ออ นกเขา
รอ ง ดว ยเหตผุ ล ๒ ประการ มนั บอกไดอ ยา งน้ี เราเดนิ ผา นตน ไม
สติดี สัมปชัญญะดี ตนไมจะบอกอารมณแกเราได วาขณะน้ีเปน
อยา งไร

๖๘ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

z บางทีเราไมรูตัววามันมีอะไรเกิดข้ึน เราก็ไมรูวาจะปฏิบัติ
อยา งไร ถา เรามสี ตเิ รากก็ ำหนดตรงลน้ิ ป รหู นอ รหู นอ รหู นอ พอสติ
ดปี ญ ญาเกดิ เรากร็ อู ะไรขน้ึ มาเหมอื นกนั อนั นไ้ี มใ ชว ธิ ฝี ก แตเ ปน
วิธีปฏิบัติที่เกิดเฉพาะหนา

z กรรมฐาน ตอ งทำซ้ำ ๆ ซาก ๆ เพม่ิ ๆ เตมิ ๆ คดิ หนอ
บอ ย ๆ ถา โกรธกก็ ำหนด เสยี ใจกก็ ำหนด ดใี จกก็ ำหนด อยา ประมาท
อาจองตอสงครามชีวิต เด๋ียวจะปลงไมตก

z มนั จะมคี วามสงบไดแ คไ หนไมส ำคญั สำคญั ทเี่ รากำหนดได
ในปจ จบุ นั หรอื ไมเ ทา นนั้ แลว ปญ ญาจะเกดิ เองตามลำดบั แลว ความ
คุนเคยก็จะมาสงบตอในภายหลัง

z ทจ่ี ะเนน กนั มากคอื เนน ใหไ ดป จ จบุ นั สำหรบั พองหนอ ยบุ
หนอ เพราะตรงนเ้ี ปน จดุ สำคญั มาก ถา ทำไดค ลอ งแคลว ในจดุ มงุ
หมายอนั นร้ี บั รอง อยา งอนื่ กก็ ำหนดได

z การกำหนดไมท นั วธิ แี กท ำอยา งไร กำหนดรหู นอ รหู นอ

ถา มนั งบู ลงไปตอ งกำหนด ไมอ ยา งนนั้ นสิ ยั เคยชนิ ทำใหพ ลาด ทำให
ประมาทเคยตัว

z อยา งคำวา เหน็ หนอ เหน็ หนอ เหน็ หนอ นนี่ ะมปี ระโยชน
มาก อยา คดิ วา เปน เรอ่ื งเหลวไหล จะเหน็ อะไรกต็ ง้ั สตไิ ว จนกวา เรา
จะไดม ตขิ องชวี ติ วา เปน ปจ จตั ตงั แลว มคี วามรใู นปญ ญาแลว เราเหน็

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ ๖๙

อะไร ปญ ญา จะบอกเอง แตก ารฝก เบอื้ งตน น่ี ตอ งฝก กนั เรอื่ ยไป
ถึงญาติโยมกลับไปบานไปยังเคหะสถาน หรือจะประกอบการงาน
ของ โยม กไ็ มต อ งใชเ วลาวา ง ใชง านนนั่ แหละเปน กรรมฐาน

z บางคน นง่ั กรรมฐานตลอดกระทงั่ ไดผ ลสมาบตั ิ ไมม นี มิ ติ
เลย บางคนนมิ ติ ไหลมาเปน ไขง ู ไหลมาเปน ภาพยนตรเ ลย กำหนด
เหน็ หนอ อยา ไปดมู นั เหน็ หนอ เหน็ หนอ เหน็ หนอ ไมห าย กลบั
ภาพจรงิ ครง้ั อดตี ชาติ รำลกึ ชาตไิ ด นมิ ติ จะบอกไดใ นญาณ ๔

z หนอ นร่ี ง้ั จติ ใหม ี สติ หนอตวั นสี้ ำคญั ทำใหเ รามสี ติ
ทำใหค วามรตู วั เกดิ ขน้ึ โดยไมฟ งุ ซา นในเรอ่ื งเวทนาทม่ี นั ปวด แลว
เราก็ตั้งสติตอไป

z ถา วนั ไหนฟงุ ซา นมาก ไมใ ช ไมด นี ะ ดนี ะมนั มผี ลงานให
กำหนด แลว กข็ อใหท า นกำหนดเสยี ฟงุ ซา นกก็ ำหนด ตงั้ อารมณไ ว
ใหด ี ๆ กำหนดฟงุ ซา นหนอ กำหนดฟงุ ซา นหนอ กำหนดฟงุ ซา นหนอ
หายใจยาว ๆ ตามสบาย สักครูหน่ึงทานจะหายแนนอน บางคน
ดหู นงั สอื ปวดลกู ตา อยา ใหเ ขาเพง ทจี่ มกู ตอ งลงไปทที่ อ ง หายทกุ ราย
บางทีปวดกระบอกตา ดูหนังสือไมไดเลย รนลงมากำหนดท่ีทอง
ก็จะวองไวคลองแคลวขึ้น แลวจะหายไปเอง

z ทวาร ๖ ตา หู จมกู ลน้ิ กาย ใจ เปน ทมี่ าของ นรกสวรรค
จึงตองกำหนดจิต

๗๐ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

ทวาร ๓ ทวารกาย ทวารวาจา ทวารใจ เปน ทมี่ าของ บญุ บาป
จึงตองสำรวม

z ตวั กำหนดจติ สำคญั มาก จะทำงาน เขยี นหนงั สอื กก็ ำหนด
จะกนิ นำ้ กก็ ำหนด จะเดนิ กก็ ำหนด จะหยบิ อะไรกต็ ง้ั สตไิ ว โกรธก็
เอาสตไิ ปใส เสยี ใจกเ็ อาสตไิ ปใส ใหร วู า เสยี ใจเรอื่ งอะไร โกรธเรอื่ ง
อะไร เราจะรูดวยตัวเองวา เราสรางกรรมอะไร และจะแกปญหา
อยา งไร

z ถา เราโกรธ เราไมส บายใจ กลมุ อกกลมุ ใจ อยา ไปฝากความ
กลมุ คา งคนื ไว อารมณค า ง เชา ขน้ึ มาทำงานจะเสยี หาย หายใจยาว ๆ
แลว กำหนดตรงลน้ิ ปว า โกรธหนอ โกรธหนอ โกรธหนอ รบั รอง
หายโกรธ โกรธแลวไมกำหนด ฝากความโกรธ เก็บไวในจิตใจ
ตายไปลงนรกนะ...ในทำนองเดยี วกนั กำหนดเสยี ใจหนอ เสยี ใจหนอ
เสยี ใจหนอ หายใจยาว ๆ รอ ยครง้ั พนั ครง้ั ความเสยี ใจจะหายไปเลย
ดใี จเขา มาแทนที่ สรา งความดตี อ ไป

เวทนา

z ผูปฏิบัติธรรมท่ีมีเวทนา ไมเคยกำหนด ปลอยมันไปตาม
เรอื่ งตามราว อยา งนใี้ ชไ ดห รอื ? เลยรไู มจ รงิ ในเรอื่ ง อนจิ จงั ทกุ ขงั
อนตั ตา ไมต อ งไปอรรถาธบิ ายวชิ าการใหฟ ง

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ ๗๑

z ถาเจริญกรรมฐานไมปวด ไมเม่ือยแลว จติ ไมอ อก ใชไม
ได มันตองสับสนอลหมาน จะตองปวดเม่ือยไปท่ัวสกลกาย น่ัน
แหละไดผ ล

z เวทนา ตองฝนตองใชสติไปพิจารณา เกิดความรูวาปวด
ขนาดไหน ปวดอยา งไร แลว กภ็ าวนากำหนดตง้ั สตไิ ว เอาจติ เขา ไป
จับดูการปวด การเคล่ือนยายของเวทนา เดี๋ยวก็ชา เดี๋ยวก็สราง
บังคับมันไมได

z กำหนดเวทนา ถา หากวา พองหนอ ยบุ หนอ แลว เกดิ เวทนา
ตองหยุด พองยุบไมเอา เอาจิตปกไว ตรงที่เกิดเวทนา เอาสติ
ตามไปดซู วิ า มนั ปวดแคไ หน มนั จะมากนอ ยเพยี งใด ไมใ ชป วดหนอ
แลว หายเลย ไมห าย... พอยดึ ปวดหนอ โอโ ฮ ยง่ิ ปวดหนกั ตายให
ตาย ปวดหนกั ทนไมไ หวแลว จะแตกแลว กน นจ่ี ะรอ นเปน ไฟแลว
ทนไมไ หวแลว ตายใหต าย กำหนดไป กำหนดไป สมาธดิ ี สตดิ ี
เวทนาเกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู ดบั ไป ซา ! หายวบั ไปกบั ตา... ขอใหท า น อดทน
ฝกฝนในอารมณน้ีใหได เวลาเจ็บปวย ทานจะไดเอาจิตแยกออก
เสยี จากปว ยเจบ็ จติ ไมป ว ย ไมเ ปน ไรนะ

z แตเ รอื่ งวปิ ส สนานี่ มอี ยา งหนงึ่ ทน่ี า คดิ คอื ปญ ญาทจ่ี ะเกดิ
ขนึ้ ไดน น้ั มนั มกี เิ ลสมากมายหลายอยา ง ทเี่ กดิ ขน้ึ ในตวั เราทง้ั หมด
เราจะรกู ฎแหง กรรมความเปน จรงิ จากสภาพเวทนานน้ั เอง... ปญ ญา
ทจี่ ะเกดิ นน้ั เกดิ ขน้ึ โดยความรตู วั โดยสตสิ มั ปชญั ญะ ภาคปฏบิ ตั จิ าก

๗๒ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

การกำหนดนั่นเอง เวทนาท่ีปวดเมื่อยนั้น มันปวดตามโนนตามนี้
เรากห็ ยดุ เอาทลี ะอยา ง อยา งทอี่ าตมากลา วแลว กำหนดเวทนาใหไ ด
กำหนดไดเ มอ่ื ใด มากมายเพยี งใด ซาบซงึ้ เพยี งนน้ั มนั เกดิ เวทนา
อยา งอน่ื ขน้ึ มากเ็ ปน เรอ่ื งเลก็ ไป... บางครงั้ อาจนกึ ขน้ึ ไดว า ไปทำเวรกรรม
อะไรไว ไมต อ งไปคำนงึ ถงึ กรรมนน้ั เลย ขอ ปฏบิ ตั เิ พอื่ ไมใ หม อี ารมณ

ฟงุ ซา นไปอยใู นกรรมนน้ั กด็ ว ยการกำหนดเวทนานนั้ เอง

z ถา เราเจรญิ กรรมฐาน เราจะรกู ฎแหง กรรมไดต อนมเี วทนา
คนไหนอดทนตอ เวทนาได กำหนดผา นเวทนาได เราจะไดร วู า ทกุ ข
ทรมานทผ่ี า นนน้ั ไปทำกรรมอะไรไว. .. นแี่ หละทา นทง้ั หลาย ทำให
มนั จรงิ จะเหน็ จรงิ ทำไมจ รงิ จะเหน็ จรงิ ไดอ ยา งไร ตอ งเหน็ จาก
ตัวเราออกมาขางนอก รูตัววาเรามีเวรมีกรรมประการใด ก็ใชหน้ี
โดยไมปฏิเสธทุกขอหา จิตอโหสิกรรมได ยินดีรับเวรรับกรรมได
โดยไมม ปี ญ หาใด ๆ

z ปวดหนอ นเ่ี ปน สมถะ ไมใ ชว ปิ ส สนา จำไวใ หไ ด ปวดหนอ
นี่ยึดบัญญัติเปนอารมณ เพราะวามีรูป มันจึงมีเวทนาเกิดสังขาร
ปรงุ แตง มนั จงึ ปวด ปวดแลว กำหนด ปวดหนอ ปวดหนอ ปวดหนอ
ย่ิงปวดหนัก ถาไมกำหนดเลย ก็ไมปวดหรอก แตวิธีปฏิบัติตอง
กำหนด จะไดร วู า เวทนามนั เปน อยา งไร นต่ี วั ธมั มะอยทู นี่ ่ี ตวั ธมั มะ
อยทู ที่ กุ ข ถา ไมท กุ ขจ ะไมร อู รยิ สจั ๔ นะ เอา ลองดซู ิ ถา เกดิ เวทนา
แลว เลกิ โยมจะไมร อู รยิ สจั ๔ รแู ตท กุ ขข า งนอก รแู ตท กุ ขจ ร ทกุ ข
ประจำไมร เู ลยนะ ทกุ ขป ระจำนตี่ อ งเอากอ น ปวดหนอ ปวดหนอ

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๗๓

นท่ี กุ ขป ระจำ ปวดหนอ ปวดหนอ โอย จะตายเลย บางคนนง่ั ทำไป
เหลอื อกี ๑๕ นาที จะครบ ๑ ชว่ั โมง หรอื อกี ๕ นาที จะครบครง่ึ
ช่ัวโมง ที่ตั้งใจไว จะตายทุกคร้ังเลย เอาตายใหตาย ตายใหตาย
ปวดหนอปวดหนอ โอโฮมันทุกขอยางน้ีนี่เอง พิโธเอยกระดูกจะ
แตกแลว แลวที่ กนทง้ั สองนร่ี อนฉี่ เลย เหมอื นหนามมาแทงกน
โอโฮมันปวดอยางนี้น่ีเองหนอ ปวดหนอ ปวดหนอ กำหนดไป
เปนไรเปนกัน พอใกลเวลาครบกำหนดที่ต้ังสัจจะไวจะตายเลยนะ
ลองดู ลองดู ตอ งฝน ใจ

z ทเ่ี ราทำกรรมฐานนน้ั เวทนามนั สอนเรา... เกิดขึ้น ต้ังอยู
ดบั ไป ปวดหนกั เขา ปวดหนกั เขา แตกเลย มนั มจี ดุ แตกออกมานะ
โยมนะ แลว มนั จะหายปวดทนั ท.ี ..ใครจะทำถงึ ขนั้ ไหนกต็ าม ตอ งผา น
หลกั ๔ ประการ กาย เวทนา จติ ธรรม ทกุ คนตอ งมเี วทนาทกุ คน
แตม เี วทนาแลว เรากำหนดได ตงั้ สตไิ วใ หไ ดไ มเ ปน อะไรเลย และเวลา
เจ็บระหวยปวยไขจะไมเสียสติ จะไมเสียสติเลยนะ และเราทำ
วิปสสนานี่มันมีเวทนาหนักย่ิงกวากอนจะตาย เวลากอนตายน่ีมัน
จะหนกั เหลอื เกนิ

z ไปวดั กระซบิ เบา ๆ ฟง เขาสอน
ชีวิตเราเกิดมาไมถาวร
อยามัวนอนหลงเลนไมเปนการ
ไฟสามกองกองเผาเราเสมอ
อยา เลนิ เลอ ควรทำพระกรรมฐาน.....

๗๔ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

ไหน ๆ เกดิ มาชวี ติ ตอ งดบั คอื ตาย
ใกลตายญาติมิตรบอกใหคิดถึงพระอรหัง
รยู ากทสี่ ดุ คอื คณุ พระพทุ ธงั
เพราะกำลงั เวทนา ทกุ ขก ลา เอย

z เวทนาจะเกิดข้ึนเม่ือมีเหตุปจจัย จะหามไมใหเกิด ก็หาม
ไมไ ด ครน้ั เมอ่ื หมดเหตปุ จ จยั กจ็ ะดบั ไปเอง หมดไปเอง...บางคนไมร ู
พอปวดก็เลิกไปเลย ไมเอาแลวชอบสบาย รับรองทานจะไมรูกฎ
แหง กรรม เดย๋ี วจะวา อาตมาหลอกไมไ ดน ะ อาตมาผา นมาแลว

z เวทนา คอื ครู ครมู าสอนไมเ รยี นสอบตก (ปวดเลกิ เมอ่ื ย
เลกิ ฟงุ ซา นเลกิ ) ทา นจะไมไ ดอ ะไรเลยนะ

z หากนงั่ ครบกำหนดแลว ยงั มเี วทนาคาอยู อยา เพงิ่ เลกิ ใหน งั่
ตอ ไป จนกวา เวทนาจะเบาบาง คอ ยเลกิ

z ขอเจรญิ พรวา กรรมฐาน สามารถรเู หตกุ ารณ และโรคภยั
ไขเ จบ็ ได ใครเปน โรคอะไร ใจเขม แขง็ ตายใหต ายหายทกุ ราย

z ลูกสาวหลวงพอ พอเปนจับกัง แมรับจางซักรีด มาอยู
ชว ยงาน และปฏบิ ตั ดิ ว ยเปน เวลา ๑ เดอื นเตม็ ๆ ปฏบิ ตั กิ รรมฐาน
ดว ยความ อดทนสงู ถงึ ขนาดตายใหต าย เขาเปนโรคโปลโิ อ แต
กลบั กลายหายได พอ แมก ม็ งี านมากขน้ึ ออกจากวดั ไปเปน เถา แกเ นย้ี
มีลูกออกมาดหี มด จบการศึกษาตางประเทศทุกคน และหนา ที่การ
งานก็ดีดวย

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๗๕

สรุป

z ผมู ปี ญ ญาโปรดฟง ปฏบิ ตั อิ ยเู ทา นี้ ไมต อ งไปทำมาก ยนื หนอ
ใหส ตกิ บั จติ เปน หนงึ่ เดยี ว ขวายา งหนอ ซา ยยา งหนอ ใหไ ดป จ จบุ นั
พองหนอ ยบุ หนอ ใหไ ด ปจ จบุ นั เทา นเ้ี หลอื กนิ เหลอื ใช เหลอื ที่
จะพรรณนา

z สง กระแสจติ ทางหนา ผาก ชารจ ไฟเขา หมอ ทล่ี น้ิ ป จำตรง
นเ้ี ปน หลกั ปฏบิ ตั ิ ๗ วนั ยนื หนอใหไ ด เหน็ หนอใหไ ด พองหนอ
ยบุ หนอ กำหนดใหไ ดเ ทา นี้ เดยี๋ วอยา งอน่ื จะไหลมาเหมอื นไขง ู

z การปฏบิ ตั กิ รรมฐาน ไมต อ งไปสอนวชิ าการ เพราะไมต อ ง
การใหร แู ละไมต อ งดหู นงั สอื ปฏบิ ตั โิ ดยเครง ครดั ใหม นั ผดุ ขน้ึ ใน
ดวงใจใสสะอาดและหมดจด

z เวลาเครยี ด อยา ทำสมาธิ เลอื ดลมไมด ี หา มทำสมาธิ ตอ ง
ไปผอ นคลายใหห ายเครยี ด จนภาวะสคู วามเปน ปกติ ถงึ จะมาเจรญิ
กรรมฐานได การเจริญพระกรรมฐาน การน่ังสมาธิ ตองเปนคนท่ี
ปกติ ถา ไมป กติ อยา ไปทำ

z ไมวาคนฉลาดหรือคนสติปญญาต่ำ ก็สามารถบรรลุมรรค
ผลนพิ พานไดท งั้ นน้ั ขนึ้ อยกู บั ปจ จยั หลายอยา ง เชน มคี วามศรทั ธา
ทจี่ ะประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ มคี วามเพยี รพยายาม มคี วามอดทน มสี จั จะ และ

๗๖ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ

ดำเนนิ รอยตามการปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ ง เปน ตน แต เรอ่ื งของบญุ วาสนา
ทต่ี ดิ ตวั มาแตอ ดตี กเ็ ปน อกี ปจ จยั หนง่ึ

z การเจริญกรรมฐาน ตองการใหมีปญญา แกไขปญหา
จำตรงนเ้ี อาไว เพราะกรรมฐาน เปน วชิ าแกป ญ หาชวี ติ เปน วชิ าแกท กุ ข
ตอ งเรยี นรเู อง ซงึ่ พระพทุ ธเจา เปน ผคู น พบ

z คบหาสมาคมกับคนที่ขยันหมั่นเพียร หลีกเล่ียงบุคคลที่
เหลาะแหละเกยี จครา น มนั่ ใจวา สตปิ ฏ ฐาน ๔ นี้ เทา นน้ั เปน ทาง
ทพ่ี ระอรยิ เจา ทงั้ หลาย ลว นปฏบิ ตั มิ าแลว ทง้ั สนิ้

z เวนจากการสมาคมกับบุคคลที่ชางพูด ชางเจรจา ชอบคุย
ตองเวนไปออกสมาคมกับผูที่รักษาความสงบระงับ

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๗๗

กรรมฐาน (กมั มฏั ฐาน)

z เราเจรญิ กรรมฐานมา ๓๕ ป เจรญิ “อานาปา” มา ๒๐ ป เศษ
มโนมยทิ ธมิ า ๑๐ ปเ ศษ เพง กสณิ ไดธ รรมกายได ทำนองน้ี เปน ตน
มันตองทำได ถาทำไมไดสอนเขาอยางไร อยางนี้นักปฏิบัติธรรม
โปรดทราบ ตอ งสอนตวั เองกอ นอน่ื ใด

(ขอ ความนพ้ี มิ พล งในหนงั สอื เมอ่ื ป พ.ศ.๒๕๓๐ : ผรู วบรวม)

z ถา เจรญิ สมถภาวนา กพ็ จิ ารณาตงั้ มน่ั ในบญั ญตั ิ เพอื่ ใหจ ติ
สงบ มอี านสิ งสใ หบ รรลุ ฌานสมาบตั ิ

z ถาเจริญวิปสสนาภาวนา สติพิจารณาตั้งม่ันอยูในรูปนาม
เพ่ือใหเกิดปญญาเห็นพระไตรลักษณ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
มอี านสิ งสใ หบ รรลุ มรรค ผล นพิ พาน

z กรรมฐาน ใชห นขี้ า วและนำ้ นมแม ดที สี่ ดุ และ กรรมฐาน
เปน บญุ เพยี งอยา งเดยี วเทา นน้ั สำหรบั ผทู ฆี่ า ตวั ตายจะไดร บั บญุ อน่ื
สงไมถึง

z การเจรญิ พระกรรมฐาน จะทำใหช วี ติ รงุ เรอื ง วฒั นาสถาพร
และจะรงุ เรอื งตอ ไปถงึ ลกู หลาน โยมลองดไู ดเ ลย

z การบำเพ็ญจิตภาวนาตามแนวสติปฏฐาน ๔ ของพระ
พทุ ธเจา ของเราน้ี วธิ ี ปฏบิ ตั ิ เบอ้ื งตน ตอ งยดึ แนวหลกั สติ เปน ตวั
สำคัญ

๗๘ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

z สติ เปน ตวั กำหนด เปน ตวั หาเหตเุ ปน ตวั แจงเบยี้ บอกใหร ู
ถงึ เหตผุ ล สมั ปชญั ญะ รู ทว่ั รนู อก รใู จ นน่ั แหละคอื ตวั ปญ ญา
ความรมู นั เกดิ ขนึ้ สมาธิ หมายความวา จบั จดุ นนั้ ใหไ ด

z เวทนาปวดเมอ่ื ย เปน อปุ สรรคตอ การปฏบิ ตั มิ าก จงึ ตอ งให
กำหนด ไมใ ชว า กำหนดแลว มนั จะหายปวดกห็ ามไิ ด ตอ งการจะใช
สติไปควบคุมดูจิตท่ีมันปวดวามันปวดมากนอยแคไหน

z อเุ บกขาเวทนา ไมส ขุ ไมท กุ ข ใจลอยหาทเ่ี กาะไมไ ด สว นใหญ
จะประมาทพลาดพลงั้ ในขอ น้ี จงึ ตอ งกำหนด รหู นอ รหู นอ รหู นอ
ทล่ี นิ้ ป หายใจยาว ๆ ลกึ ๆ สบาย ๆ

z ถา ทบทวนอารมณ กต็ อ งไปกำหนดอยา งน้ี หายใจยาว ๆ
นง่ั ทา สบายอยตู รงไหนกต็ าม อยบู นรถกไ็ ด ทบทวนชวี ติ ทบทวน
อารมณว า อารมณล มื อะไรไปบา ง เลยกห็ ายใจยาว ๆ มปี ระโยชนม าก
ตั้งสติไวที่ล้ินป ดวงหทัยเรียกวา เจตสิก อาศัยหทัยวัตถุอยูท่ีลิ้นป
วธิ ปี ฏบิ ตั อิ ยตู รงนน้ี ะ หายใจลกึ ๆ ยาว ๆ เขา ไว คดิ หนอ คดิ หนอ
คดิ หนอ เพราะทางปญ ญาอยตู รงจมกู ถงึ สะดอื ของเรานะ สน้ั ยาวไม
เทากันอยางนี้

z การเจริญ สติปฏฐาน ๔ ทางสายเอกของพระพุทธเจานี้
ถาทำได

๑. ระลกึ ชาตไิ ดจ รงิ ระลกึ ไดว า เคยทำอะไรดอี ะไรชว่ั มากอ น
ไมใชระลึกวาเคยเปนผัวใครเมียใคร

๒. รกู ฎแหง กรรม จะไดใ ชห นเ้ี ขาไปโดยไมป ฏเิ สธทกุ ขอ หา
๓. มปี ญ ญาแกไ ขปญ หาชวี ติ ไมใ ชไ ปหาพระรดนำ้ มนต ไปหา
หมอดู

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๗๙

วิปสสนากรรมฐานคืออะไร

วิปสสนากรรมฐาน เปนเร่ืองของการศึกษาชีวิต เพ่ือจะปลด
เปลอ้ื งความทกุ ขน านาประการ ออกเสยี จากชวี ติ เปน เรอื่ งของการ
คนหาความจริงวา ชีวิตมันคืออะไรกันแน ปกติเราปลอยใหชีวิต
ดำเนนิ ไปตามความเคยชนิ ของมนั ปแ ลว ปเ ลา มนั มแี ตค วามมดื บอด

วปิ ส สนากรรมฐาน เปน เรอื่ งของการตปี ญ หาซบั ซอ นของชวี ติ
เปน เรอ่ื งของการคน หาความจรงิ ของชวี ติ ตามทพี่ ระพทุ ธเจา ไดท รง
กระทำมา

วปิ ส สนาฯ เปน การเรมิ่ ตน ในการปลดเปลอ้ื งตวั เราใหพ น จาก
ความเปนทาสของความเคยชิน

ในตวั เรานนั้ เรามขี องดที มี่ คี ณุ คา อยแู ลว คอื สตสิ มั ปชญั ญะ
แตเ รานำออกมาใชน อ ยนกั ทง้ั ทเี่ ปน ของมคี ณุ คา แกช วี ติ หาประมาณ
มไิ ด วปิ ส สนาฯ เปน การระดมเอา สติ ทงั้ หมดทมี่ อี ยใู นตวั เราเอา
ออกมาใชใหเกิดประโยชน

วปิ ส สนากรรมฐาน คอื การอญั เชญิ สติ ทถ่ี กู ทอดทงิ้ ขนึ้ มานง่ั
บลั ลงั กข องชวี ติ เมอ่ื สตขิ น้ึ มานง่ั สบู ลั ลงั กแ ลว จติ กจ็ ะคลานเขา มา
หมอบถวายบังคมอยูเบ้ืองหนาสติ สติจะควบคุมจิตมิใหแสออกไป
คบหาอารมณตาง ๆ ภายนอก ในที่สุดจิตก็จะคอยคุนเคยกับการ
สงบอยกู บั อารมณเ ดยี ว เมอ่ื จติ สงบตงั้ มนั่ ดแี ลว การรตู ามความเปน
จรงิ กเ็ ปน ผลตดิ ตามมา เมอ่ื นนั้ แหละเรากจ็ ะทราบไดว า ความทกุ ขม นั
มาจากไหน เราจะสกดั กนั้ มนั ไดอ ยา งไร นนั่ แหละผลงานของสตลิ ะ

๘๐ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

ภายหลงั จากไดท มุ เทสตสิ มั ปชญั ญะลงไปอยา งเตม็ ทแี่ ลว จติ ใจ
ของผูปฏิบัติก็จะไดสัมผัสกับสัจจะแหงสภาวะธรรมตาง ๆ อันผู
ปฏิบัติไมเคยเห็นอยางซ้ึงใจมากอน ผลงานอันมีคาลำ้ เลิศของสติ
สัมปชัญญะ จะทำใหเราเห็นอยางแจงชัดวา ความทุกขรอนนานา
ประการนน้ั มนั ไหลเขา มาสชู วี ติ ของเราทางชอ งทวาร ๖ ชอ งทวาร
๖ นน้ั เปน ทต่ี อ และบอ เกดิ สง่ิ เหลา นคี้ อื ขนั ธ ๕ จติ กเิ ลส

ชองทวาร ๖ น้ี ทางพระพุทธศาสนาทานเรียกวา อายตนะ
อายตนะมภี ายใน ๖ ภายนอก ๖ ดงั นี้ อายตนะภายในมี ตา หู จมกู
ลน้ิ กาย ใจ อายตนะภายนอกมรี ปู เสยี ง กลนิ่ รส โผฏฐพั พะ (กาย
ถกู ตอ งสมั ผสั ) ธรรมารมณ (อารมณท เ่ี กดิ จากใจ) รวม ๑๒ อยา งนี้
มหี นา ทต่ี อ กนั เปน คู ๆ คอื ตาคกู บั รปู หคู กู บั เสยี ง จมกู คกู บั กลนิ่
ลน้ิ คกู บั รส กายคกู บั การสมั ผสั ถกู ตอ ง ใจคกู บั อารมณท เ่ี กดิ กบั ใจ เมอื่
อายตนะคูใดคูหนึ่ง ตอถึงกันเขา จิตก็จะเกิดขึ้น ณ ที่น้ันเองและ
จะดบั ลงไป ณ ทน่ี น้ั ทนั ที จงึ เหน็ ไดว า จติ ไมใ ชต วั ไมใ ชต น การท่ี
เราเหน็ วา จติ เปน ตวั ตนนน้ั กเ็ พราะวา การเกดิ ดบั ของจติ รวดเรว็ มาก
การเกิดดับของจิตเปนสันตติคือ เกิดดับตอเนื่องไมขาดสาย เราจึง
ไมม ที างทราบไดถ งึ ความไมม ตี วั ตนของจติ ตอ เมอ่ื เราทำการกำหนด
รปู นาม เปน อารมณต ามระบบวปิ ส สนากรรมฐาน ทำการสำรวมสติ
สมั ปชญั ญะอยา งมนั่ คง จนจติ ตง้ั มน่ั ดแี ลว เราจงึ จะรเู หน็ การเกดิ ดบั
ของจติ รวมทงั้ สภาวะธรรมตา ง ๆ ตามความเปน จรงิ

การทจ่ี ติ เกดิ ทางอายตนะตา ง ๆ นน้ั มนั เปน การทำงานรว มกนั
ของขนั ธ ๕ เชน ตากระทบรปู เจตสกิ ตา ง ๆ กเ็ กดิ ตามมาพรอ มกนั

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ ๘๑

คอื เวทนา เสวยอารมณ สขุ ทกุ ข ไมส ขุ ไมท กุ ข สญั ญา จำไดว า
รปู อะไร สงั ขาร ทำหนา ทปี่ รงุ แตง วญิ ญาณ รวู า รปู นี้ ดี ไมด ี หรอื
เฉย ๆ กเิ ลสตา ง ๆ กจ็ ะตดิ ตามเขา มาคอื ดชี อบเปน โลภะ ไมด ไี ม
ชอบเปน โทสะ เฉย ๆ ขาดสตกิ ำหนดเปน โมหะ อนั นเี้ องจะบนั ดาล
ใหอ กศุ ลกรรมตา ง ๆ เกดิ ตดิ ตามมา ความประพฤตชิ วั่ รา ยตา ง ๆ กจ็ ะ
เกดิ ณ ตรงนเ้ี อง

การปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนากรรมฐาน โดยเอาสตเิ ขา ไปตงั้ กำกบั จติ ตาม
ชอ งทวารทง้ั ๖ เมอื่ ปฏบิ ตั ไิ ดผ ลแกก ลา แลว กจ็ ะเขา ตดั ตอ อายตนะ
ทงั้ ๖ คนู น้ั ไมใ หต ดิ ตอ กนั ไดโ ดยจะเหน็ ตามความเปน จรงิ วา เมอื่
ตากระทบรปู กจ็ ะเหน็ วา สกั แตว า เปน แคร ปู ไมใ ชต วั ไมใ ชต นบคุ คล
เราเขา ไมทำใหความรูสึกนึกคิดปรุงแตงใหเกิดความพอใจหรือไม
พอใจเกดิ ขนึ้ รปู กจ็ ะดบั ลงอยู ณ ตรงนนั้ เอง ไมใ หไ หลเขา มาสภู ายใน
จิตได อกุศลกรรมทั้งหลายก็จะไมตามเขามา

สตทิ เี่ กดิ ขนึ้ ขณะปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนากรรมฐานนนั้ นอกจากจะคอย
สกดั กนั้ กเิ ลสไมใ หเ ขา มาทางอายตนะแลว ยงั เพง เลง็ อยทู รี่ ปู กบั นาม
เม่ือเพงอยูก็จะเห็นความเกิดดับของรูปนามนั้น จักนำไปสูการเห็น
พระไตรลกั ษณ คอื ความไมเ ทย่ี ง ความเปน ทกุ ข ความไมม ตี วั ตน
ของสงั ขาร หรอื อตั ภาพอยา งแจม แจง

การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้น จะมีผลมากนอยเพียงใด
อยูท่ีหลักใหญ ๓ ประการ ๑. อาตาป ทำความเพียรเผากิเลสให
เรา รอ น ๒. สตมิ า มสี ติ ๓. สมั ปชาโน มสี มั ปชญั ญะ อยกู บั รปู นาม
ตลอดเวลาเปนหลักสำคัญ

๘๒ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

นอกจากนนั้ ผปู ฏบิ ตั ติ อ งมศี รทั ธา ความเชอื่ วา การปฏบิ ตั เิ ชน น้ี
มผี ลจรงิ ความมศี รทั ธานี้ เปรยี บประดจุ เมลด็ พชื ทส่ี มบรู ณด พี รอ ม
ที่จะงอกงามไดทันทีท่ีนำไปปลูก ความเพียรประดุจนำ้ ที่พรมลงไป
ท่ีเมล็ดพืชนั้น เมื่อ เมล็ดพืชไดนำ้ พรมลงไป ก็จะงอกงามสมบูรณ
ขนึ้ ทนั ที เพราะฉะนน้ั ผปู ฏบิ ตั จิ ะไดผ ลมากนอ ยเพยี งใดยอ มขนึ้ อยกู บั
สิ่งเหลาน้ีดวย

การปฏิบัติ ผูปฏิบัติจะตองเปรียบเทียบดูจิตใจของเราใน
ระหวาง ๒ วาระวา กอนท่ียังไมปฏิบัติและหลังการปฏิบัติแลว
วเิ คราะหต วั เองวา มคี วามแตกตา งกนั ประการใด

หมายเหตุ เรื่องของวิปสสนากรรมฐานที่เขียนขึ้นดังตอไปน้ี
จะยดึ ถอื เปน ตำราไมไ ด ผเู ขยี นเขยี นขน้ึ เปน แนวปฏบิ ตั เิ ทา นน้ั โดย
พยายามเขยี นใหง า ยแกก ารศกึ ษา และปฏบิ ตั มิ ากทสี่ ดุ เทา ทจ่ี ะกระทำ
ไดเทาน้ันเอง

จากหนงั สอื คมู อื การฝก อบรมพฒั นาจติ วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี
โดย พ.ท.วงิ รอดเฉย ป ๒๕๒๙

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๘๓

ธุระในพระศาสนา

ธรุ ะในพระศาสนามี ๒ อยา งคอื ๑. คนั ถธรุ ะ ๒. วปิ ส สนาธรุ ะ
คนั ถธรุ ะ ไดแ กก ารศกึ ษาเลา เรยี นใหร เู รอื่ งพระศาสนา และหลกั

ศลี ธรรม
วิปสสนาธุระ ไดแก ธุระหรืองานอยางสูงในพระศาสนา

ซ่ึงเปนงานที่จะชวยใหผูนับถือพระพุทธศาสนาไดรูจักดับทุกข
หรือเปล้ืองทุกขออกจากตน มากนอยตามควรแกการปฏิบัติ ทางนี้
ทางเดียวเทานั้นที่จะทำใหคนพนทุกขต้ังแตทุกขเล็กจนถึงทุกขใหญ
เชน การเกดิ แก เจบ็ ตาย และเปน ทางปฏบิ ตั ทิ มี่ อี ยใู นศาสนาของ
พระพุทธเจาเทาน้ัน

วปิ ส สนาธรุ ะ คอื สว นมากเราเรยี กกนั วา วปิ ส สนากรรมฐาน
นน่ั เอง เมอื่ กลา วถงึ กรรมฐาน ขอใหผ ปู ฏบิ ตั แิ ยกกรรมฐานออกเปน
๒ ประเภทเสียกอน การปฏิบัติจึงจะไมปะปนกัน กรรมฐานมี
๒ ประเภท คอื

๑. สมถกรรมฐาน กรรมฐานชนิดนี้เปนอุบายใหใจสงบคือ
ใจท่อี บรมในทางสมถแลวจะเกิดนิง่ และเกาะอยกู บั อารมณห นึง่ เพียง
อยา งเดยี ว อารมณข องสมถกรรมฐานนน้ั แบง ออกเปน ๔๐ กอง
คอื กสณิ ๑๐ อสภุ ๑๐ อนสุ ติ ๑๐ พรหมวหิ าร ๔ อาหาเรปฏกิ ลู
สญั ญา ๑ จตธุ าตวฏั ฐาน ๑ อรปู ธรรม ๔

๒. วปิ ส สนากรรมฐาน เปน อบุ ายใหเ รอื งปญ ญา คอื เกดิ ปญ ญา
เหน็ แจง หมายความวา เหน็ ปจ จบุ นั เหน็ รปู นาม เหน็ พระไตรลกั ษณ
และเหน็ มรรค ผล นพิ พาน

จากหนงั สอื คมู อื การฝก อบรมพฒั นาจติ วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี
โดย พ.ท.วงิ รอดเฉย ป ๒๕๒๙

๘๔ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรัญ

การเรียนรูวิปสสนากรรมฐาน

การเรยี นรวู ปิ ส สนากรรมฐานนนั้ เรยี นได ๒ อยา ง คอื
๑. เรยี นอนั ดบั ๒. เรยี นสนั โดษ
การเรยี นอนั ดบั คอื การเรยี นใหร จู กั ขนั ธ ๕ วา ไดแ กอ ะไร

บา ง ยอ ใหส นั้ ในทางปฏบิ ตั ิ เหลอื เทา ใด ไดแ กอ ะไรบา ง เกดิ ทไี่ หน
เกดิ เมอ่ื ไร เมอ่ื เกดิ ขน้ึ แลว อะไรจะเกดิ ตามมาอกี จะกำหนดตรงไหน
จึงจะถูกขันธ ๕ เม่ือกำหนดถูกแลวจะไดประโยชนอยางไรบาง
เปนตน นอกจากน้ีก็ตองเรียนใหรูเรื่องในอายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘
อนิ ทรยี  ๒๒ อรยิ สจั ๔ ปฏจิ จสมปุ บาท ๑๒ โดยละเอยี ดเสยี กอ น
เรยี กวา เรยี นภาคปรยิ ตั ิ วปิ ส สนาภมู นิ น่ั เอง แลว จงึ จะลงมอื ปฏบิ ตั ไิ ด

การเรยี นสนั โดษ คอื การเรยี นยอ ๆ สนั้ ๆ สอนเฉพาะทต่ี อ ง
ปฏบิ ตั เิ ทา นนั้ เรยี นชว่ั โมงนก้ี ป็ ฏบิ ตั ชิ ว่ั โมงนเี้ ลย เชน สอนการเดนิ
จงกรม สอนวธิ นี งั่ กำหนด สอนวธิ กี ำหนดเวทนา สอนวธิ กี ำหนดจติ
แลวลงมือปฏิบัติเลย
หลกั ใหญใ นการปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนาฯ มหี ลกั อยู ๓ ประการ คอื

๑. อาตาป ทำความเพยี รเผากเิ ลสใหเ รา รอ น
๒. สตมิ า มสี ติ คอื ระลกึ อยเู สมอวา ขณะนเ้ี ราทำอะไร
๓. สมั ปชาโน มสี มั ปชญั ญะ คอื ขณะทำอะไรอยนู น้ั ตอ งรตู วั
อยูตลอดเวลา

จากหนงั สอื คมู อื การฝก อบรมพฒั นาจติ วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี
โดย พ.ท.วงิ รอดเฉย ป ๒๕๒๙

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๘๕

สตปิ ฏ ฐาน ๔

มกั จะมคี ำถามอยเู สมอวา เราจะปฏบิ ตั ธิ รรมในแนวไหน หรอื
สำนกั ใด จงึ จะเปน การถกู ตอ งและไดผ ล คำถามเชน นเี้ ปน คำถามที่
ถกู ตอ งและไมค วรถกู ตำหนวิ า ชอบเลอื กนนั่ เลอื กน่ี ทถี่ ามกเ็ พอ่ื ระวงั ไว
ไมใ หเ ดนิ ทางผดิ ทางปฏบิ ตั ทิ ถี่ กู ตอ ง คอื ปฏบิ ตั ติ ามสตปิ ฏ ฐาน ๔

สตปิ ฏ ฐาน ๔ แปลใหเ ขา ใจงา ย ๆ กค็ อื ฐานทตี่ งั้ ของสติ หรอื
เหตปุ จ จยั สำหรบั ปลกู สตใิ หเ กดิ ขนึ้ ในฐานทง้ั ๔ คอื

๑. กายานปุ ส สนาสตปิ ฏ ฐาน คอื การพจิ ารณากาย จำแนกโดย
ละเอยี ดมี ๑๔ อยา งคอื

๑. อสั สาสะปส สาสะ คอื ลมหายใจเขา ออก
๒. อริ ยิ าบถ ๔ ยนื เดนิ นง่ั นอน
๓. อริ ยิ าบถยอ ย การกา วไปขา งหนา ถอยไปทางหลงั คขู าเขา
เหยียดขาออก งอแขนเขา เหยยี ดแขนออก การถายหนัก ถา ยเบา
การกนิ การดม่ื การเคย้ี ว ฯลฯ คอื การเคลอ่ื นไหวรา งกายตา ง ๆ
๔. ความเปน ปฏกิ ลู ของรา งกาย (อาการ ๓๒)
๕. การกำหนดรา งกายเปน ธาตุ ๔
๖. ปา ชา ๙

๒. เวทนานปุ ส สนาสตปิ ฏ ฐาน คอื การเจรญิ สตเิ อาเวทนาเปน
ท่ีตั้ง

เวทนาแปลวา การเสวยอารมณ มี ๓ อยา งคอื
๑. สขุ เวทนา ๒. ทกุ ขเวทนา ๓. อเุ บกขาเวทนา

๘๖ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

เมื่อเวทนาเกิดขึ้น ก็ใหมีสติสัมปชัญญะกำหนดไปตามความเปน
จรงิ วา เวทนานเี้ มอื่ เกดิ ขน้ึ ตงั้ อยู ดบั ไป ไมเ ทยี่ งแทแ นน อน เวทนา
กส็ กั แตว า เวทนา ไมใ ชส ตั วบ คุ คล ตวั ตนเราเขาไมย นิ ดยี นิ รา ย ตณั หา
ก็จะไมเกิดข้ึน และปลอยวางเสียได เวทนาน้ีเม่ือเจริญใหมาก ๆ
เปน ไปอยา งสมบรู ณแ ลว อาจทำใหท กุ ขเวทนาลดนอ ยลง หรอื ไมม ี
อาการเลยกเ็ ปน ได อยา งทเ่ี รยี กกนั วา สามารถแยก รปู นาม ออก
จากกนั ได (เวทนาอยา งละเอยี ดมี ๙ อยา ง)

๓. จติ ตานปุ ส สนาสตปิ ฏ ฐาน ไดแ ก การปลกู สตโิ ดยเอาจติ เปน
อารมณ หรอื เปน ฐานทต่ี งั้ จติ นม้ี ี ๑๖ คอื

z จิตมีราคะ จิตปราศจากราคะ
z จติ มโี ทสะ จติ ปราศจากโทสะ
z จติ มโี มหะ จติ ปราศจากโมหะ
z จติ หดหู จติ ฟงุ ซา น
z จติ ยง่ิ ใหญ (มหคั คตจติ ) จติ ไมย ง่ิ ใหญ (อมหคั คตจติ )
z จติ ยง่ิ (สอตุ ตรจติ ) จติ ไมย งิ่ (อนตุ ตรจติ )
z จติ ตงั้ มน่ั จติ ไมต ง้ั มน่ั
z จติ หลดุ พน จติ ไมห ลดุ พน

การทำวิปสสนา ใหมีสติพิจารณากำหนดใหเห็นวา จิตน้ีเม่ือ
เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู ดบั ไป ไมเ ทยี่ งแทแ นน อน ละความพอใจและความ
ไมพ อใจออกเสยี ได

๔. ธมั มานปุ ส สนาสตปิ ฏ ฐาน คอื มสี ตพิ จิ ารณาธรรมทง้ั หลาย
ทงั้ ปวง คอื

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๘๗

๔.๑ นวิ รณ คือ รูชัดในขณะนั้นวา นิวรณ ๕ แตละอยางมี
อยใู นใจ หรอื ไม ทยี่ งั ไมเ กดิ เกดิ ขนึ้ ไดอ ยา งไร ทเ่ี กดิ ขนึ้ แลว ละเสยี ได
อยา งไร ทล่ี ะไดแ ลว ไมเ กดิ ขน้ึ อกี ตอ ไปอยา งไร ใหร ชู ดั ตามความเปน
จริงที่เปนอยูในขณะน้ัน

๔.๒ ขนั ธ ๕ คอื กำหนดรวู า ขนั ธ ๕ แตล ะอยา งคอื อะไร
เกดิ ขน้ึ ไดอ ยา งไร ดบั ไปไดอ ยา งไร

๔.๓ อายตนะ คอื รชู ดั ในอายตนะภายในภายนอกแตล ะอยา ง
รชู ดั ในสงั โยชนท เี่ กดิ ขนึ้ เพราะอาศยั อายตนะนนั้ ๆ รชู ดั วา สงั โยชน
ทย่ี งั ไมเ กดิ เกดิ ขนึ้ ไดอ ยา งไร ทเี่ กดิ ขนึ้ แลว ละเสยี ไดอ ยา งไร

๔.๔ โพชฌงค คอื รชู ดั ในขณะนน้ั วา โพชฌงค ๗ แตล ะ
อยา งมอี ยใู นใจตนหรอื ไม ทยี่ งั ไมเ กดิ เกดิ ขน้ึ ไดอ ยา งไร ทเ่ี กดิ ขนึ้ แลว
เจริญเต็มบริบูรณไดอยางไร

๔.๕ อรยิ สจั ๔ คอื รชู ดั อรยิ สจั ๔ แตล ะอยา งตามความ
เปนจริงวาคืออะไร

สรปุ ธมั มานปุ ส สนาสตปิ ฏ ฐานนี้ คอื จติ ทคี่ ดิ เปน กศุ ล อกศุ ล
และอพั ยากฤต เทา นนั้ ผปู ฏบิ ตั สิ ตปิ ฏ ฐาน ๔ ตอ งทำความเขา ใจ
อารมณ ๔ ประการใหถ กู ตอ งคอื

๑. กาย ทั่วรางกายนี้ไมมีอะไรสวยงามแมแตสวนเดียว ควร
ละความพอใจและความไมพ อใจออกเสยี ได

๒. เวทนา สขุ ทกุ ข และไมส ขุ ไมท กุ ขน น้ั แทจ รงิ แลว มแี ต
ทกุ ข แมเ ปน สขุ กเ็ พยี งปด บงั ความทกุ ขไ ว

๘๘ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

๓. จติ คอื ความนกึ คดิ เปน สง่ิ ทเ่ี ปลยี่ นแปลงแปรผนั ไมเ ทยี่ ง
ไมคงทน

๔. ธรรม คือ อารมณที่เกิดกับจิต อาศัยเหตุปจจัยเกิดข้ึน
เมอ่ื เหตปุ จ จยั ดบั ไป อารมณน นั้ กด็ บั ไปดว ย ไมม สี ง่ิ เปน อตั ตาใด ๆ เลย

จากหนงั สอื คมู อื การฝก อบรมพฒั นาจติ วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี
โดย พ.ท.วงิ รอดเฉย ป ๒๕๒๙

อานิสงสของการปฏิบัติธรรม

๑. มวี นิ ยั ในตวั เอง ๓ ประการคอื

z ๑ รูจักระวังตัว
z ๒ รูจักควบคุมตัวได
z ๓ รจู กั เชอ่ื ฟง ผใู หญ ถา เปน เดก็ จะไมเ ถยี งผใู หญ

๒. มกี จิ นสิ ยั ๔ ประการ

z ๑ ขยนั ไมจ บั จด รกั งาน สงู าน
z ๒ ประหยดั รจู กั ใชช วี ติ และทรพั ยส นิ อยา งถกู ตอ งและคมุ คา
z ๓ พฒั นา รจู กั พฒั นาตวั เอง และอาชพี ใหด ขี น้ึ
z ๔ สามคั คี รกั ครอบครวั รกั หมคู ณะ และรกั ประเทศชาติ

๓. มลี กั ษณะนสิ ยั ๔ ประการ

z ๑ มีสัมมาคารวะ
z ๒ อตุ สาหะพยายาม

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรญั ๘๙

z ๓ ปฏิบัติตามระเบียบวินัย
z ๔ รจู กั เดก็ รจู กั ผใู หญ วางตวั ไดเ หมาะสม

๔. มคี วามรคู กู บั คณุ ธรรมเพอื่ พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ๔ ประการได
z ๑ รูจักคิด
z ๒ รูจักปรับตัว
z ๓ รูจักแกปญหา
z ๔ มีทักษะในการทำงานและคานิยมที่ดีงามในอนาคต

เจา นายทงิ้ ลกู นอ งไมไ ด ลกู นอ งทง้ิ เจา นายไมไ ด เขา หลกั ทว่ี า ผใู หญ
ดงึ ผนู อ ยดนั คนเสมอกนั จะไดอ ปุ ถมั ภค ำ้ จนุ ตอ ไป

๕. อานิสงสในการเดินจงกรม

z ๑. อดทนตอการเดินทางไกล
z ๒. อดทนตอความเพียร
z ๓. มอี าพาธนอ ย
z ๔. ยอ ยอาหารไดด ี
z ๕. สมาธิท่ีไดขณะเดินต้ังอยูไดนาน (ในปญจกนิบาต
องั คตุ ตรนกิ าย เลม ๓๒)

จากหนังสือกฎแหงกรรมเลมที่ ๗ ภาคธรรมบรรยาย-ธรรมปฏิบัติ เรื่อง คติกรรมฐาน
โดย พระธรรมสิงหบุราจารย

http://www.jarun.org/v6/th/lrule07p0601.html

๙๐ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ

ประโยชนของการปฏิบัติวิปสสนากรรมฐาน

การปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนากรรมฐานนน้ั มปี ระโยชนม ากมายเหลอื ท่ี
จะนับประมาณได จะยกมาแสดงตามท่ีปรากฏอยูในพระไตรปฎก
สกั เลก็ นอ ยดงั นี้ คอื

z สตั ตานงั วสิ ทุ ธยิ า ทำกายวาจาใจ ของสรรพสตั วใ หบ รสิ ทุ ธ์ิ
หมดจด

z โสกะปะริเทวานัง สะมะติกกะมายะ ดับความเศราโศก
ปริเทวนาการตาง ๆ

z ทุกขะโทมะนัสสานัง อัตถังคะมายะ ดับความทุกขกาย
ดับความทุกขใจ

z ญาณสั สะ อะธคิ ะมายะ เพอื่ บรรลมุ รรคผล
z นพิ พานสั สะ สจั ฉกิ ริ ยิ ายะ เพอื่ ทำนพิ พานใหแ จง

และยงั มอี ยอู กี มาก เชน
๑. ช่ือวาเปนผูไมประมาท
๒. ชื่อวาเปนผูไดปองกันภัยในอบายภูมิทั้งส่ี
๓. ชื่อวาไดบำเพ็ญไตรสิกขา
๔. ชอ่ื วา ไดเ ดนิ ทางสายกลาง คอื มรรค ๘
๕. ช่ือวาไดบูชาพระพุทธเจาดวยการบูชาอยางสูงสุด
๖. ชอ่ื วา ไดบ ำเพญ็ ศลี สมาธิ ปญ ญา ใหเ ปน อปุ นสิ ยั ปจ จยั
ไปในภายหนา

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ ๙๑

๗. ช่ือวาไดปฏิบัติถูกตองตามพระไตรปฎกโดยแทจริง
๘. ชอ่ื วา เปน ผมู ชี วี ติ ไมเ ปลา ประโยชนท ง้ั สาม
๙. ชอื่ วา เปน ผเู ขา ถงึ พระรตั นตรยั อยา งถกู ตอ ง
๑๐. ชอ่ื วา ไดป ฏบิ ตั เิ พอื่ ใหเ กดิ วปิ ส สนาญาณ ๑๖
๑๑. ชอื่ วา ไดส งั่ สมอรยิ ทรพั ยไ วใ นภายใน
๑๒. ช่ือวาเปนผูมาดีไปดีอยูดีกินดีไมเสียทีที่เกิดมาพบ

พระพทุ ธศาสนา
๑๓. ช่ือวาไดรักษาอมตมรดกของพระสัมมาสัมพุทธเจาไว

เปนอยางดี
๑๔. ช่ือวาไดชวยกันเผยแผพระพุทธศาสนาใหเจริญรุงเรือง

ยงิ่ ๆ ขนึ้ ไปอกี
๑๕. ช่ือวาไดเปนตัวอยางอันดีงามแกอนุชนรุนหลัง
๑๖. ช่ือวาตนเองไดมีธนาคารบุญติดตัวไปทุกฝกาว

จากหนงั สอื คมู อื การฝก อบรมพฒั นาจติ วดั อมั พวนั อ.พรหมบรุ ี จ.สงิ หบ รุ ี
โดย พ.ท.วงิ รอดเฉย ป ๒๕๒๙

๙๒ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ

สตปิ ฏ ฐาน ๔ ปด อบายภมู ไิ ด

ญาตโิ ยมเอย โปรดไดท ราบไวเ ถอะ บญุ กรรม มจี รงิ บาปกรรม
มจี รงิ ยมบาลจดไมม ี จติ นเ้ี ปน ผจู ด จดทกุ วนั คอื อารมณ เรอ่ื งจรงิ
แน จดทุกกระเบียดนิ้ว บาปบุญคุณโทษบันทึกเขาไว พอวิญญาณ
ออกจากรา งไป มนั กข็ ยายออกมาใชก รรมไป ถา เราทาํ ดี กไ็ ปบงั เกดิ
ในสวรรค ทาํ ชว่ั กล็ งนรกไปแบบน้ี

อาตมามาคิดดูนะวาสวรรคอยูบนฟา นรกอยูใตดินก็คงไมใช
ดูตัวอยางท่ีเคยเลาใหญาติโยมฟง

ตาเลงฮวย ผูกคอตาย วิญญาณไปเขายายเภา ยายเภาเปน
คนไทยแท ๆ เกดิ พดู ภาษาจนี ได ตอนนน้ั อาตมาอยวู ดั พรหมบรุ ี

มคี นมาตามอาตมาไป พอไปถงึ ยายเภาพดู ภาษาจนี เลยตอ งให
เรอื ไปตามตาแปะ เลยี่ งเกยี๊ กไวผ มเปย เปน ลงุ เขยอาตมาใหม าเปน ลา ม
เขาบอกไมต อ งไลเ ขา เขาอยกู บั ฮว ยเซยี เถา อยตู รงใกลว ดั พรหมบรุ ี
นเี่ อง

“ชอ่ื หลวงตามด เคยเปน เจา อาวาสวดั กลางพรหมนคร อยเู หนอื
ตลาดปากบางนเ่ี อง อยดู ว ยกนั ๒ คน ขดุ ดนิ ถมถนนทกุ วนั ถา ไม
ขุดดินเขาเฆี่ยนตี และฮวยเซียเถาก็ขุดดินดวย”

อาตมาไดถ ามคนเฒา คนแกช อ่ื บวั เฮง อยตู ลาดปากบาง บอกวา
ฮว ยเซยี เถา มจี รงิ ชอ่ื สมภารมด อยวู ดั กลางเปน สมภารวดั จะสรา ง
ถาวรวตั ถขุ องวดั แตเ งนิ ทองถกู มคั ทายกโกงไปหมดไมร จู ะทาํ อยา งไร
เสยี ใจเลยผกู คอตาย

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั ๙๓

“อวั๊ มาบอกใหล อื้ ไปบอกหลานสาวอวั๊ นะ วา ทาํ บญุ ไปใหอ วั๊ ไม
ไดน ะ อยา ทาํ เลย”

“แลวกินท่ีไหนละ”
“อ๊ัวกับฮวยเซียเถาไปกินตามกองขยะท่ีเขาเอาเศษอาหารมาท้ิง
กินกับหนอน”
“เอา ! ทด่ี ี ๆ ทาํ ไมไมก นิ ละ ”
“ไมมีใครใหกิน มีอีกพวกหนึ่งขุดถนนเหมือนกัน แตเขามี
ขาวกิน พวกอ๊ัวไมมีขาวกิน ตองไปกินท่ีมันเหลือๆ จึงจะกินได
ไปบอกหลานสาวอว๊ั ชอื่ “เจยี ” นะ บอกวา ไมต อ งทำบญุ ไปอวั๊ ไมไ ด
ถา ลอ้ื อยากทำบญุ ใหอ ว๊ั นะ ฮว ยเซยี เถา มดบอกกบั อว๊ั บอกใหล กู หลาน
เจรญิ วปิ ส สนานะ และอว๊ั จะได”
อาตมาถามวา “ลอื้ อยวู ดั ไหนละ ”
“อั๊วอยูตรงน้ีเอง อ๊ัวเห็นล้ือทุกวัน ล้ือเดินไปอ๊ัวก็ทักลื้อ
วาอีไปไหนนะแตลื้อไมพูดกับอั๊ว”
อาตมาถามวา “ขดุ ถนนไปไหน” กช็ ที้ ต่ี รงนนั้ แตไ มเ หน็ มี
ถนน กไ็ ดค วามวา เราเดนิ ไปตลาดบา นเหนอื บา นใต เขาเหน็ เราหมด
เขาทกั แตเ ราไมร เู รอื่ ง อาตมาถามตอ ไปวา
“ลอ้ื มคี วามเปน อยอู ยา งไร”
เขาบอกวา “ถา ถงึ วนั โกนวนั พระเขาใหห ยดุ งาน ทม่ี านเ่ี ปน วนั
โกนหยดุ งานแลว เดย๋ี วอวั๊ ตอ งรบี กลบั เดย๋ี วเขาจบั ไดเ ขาตี อว๊ั หนี
มาบอกหนอ ยเทา นน้ั เอง”
สรปุ ไดค วามวา การทฆี่ า ตวั ตาย ผกู คอตาย ญาตพิ น่ี อ งทาํ บญุ
ใหไมไดผลแน ตองเจริญวิปสสนากรรมฐานแผสวนกุศล จึงจะได
รบั ผล เพราะผมี าบอกอยา งนี้ โยมจะเชอื่ หรอื ไม ไมเ ปน ไรนะ กน็ กึ
๙๔ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอ จรญั

วา โยมทาํ วปิ ส สนากรรมฐานไปกจ็ ะไดร บั ผล วา บญุ บาปมจี รงิ นรก
สวรรคมีจริงหรือไมประการใด

วนั นอี้ าตมากข็ ออนโุ มทนาสาธกุ าร สว นกศุ ล ทา นทงั้ หลายมา
บาํ เพญ็ กศุ ล เจรญิ วปิ ส สนากรรมฐานใหแ กต นเอง โดยเฉพาะอยา งยงิ่
ดว ยการเจรญิ สตปิ ฏ ฐานส่ี เจรญิ กาย เวทนา จติ ธรรม ตง้ั พจิ ารณา
โดยปญ ญา ตลอดกระทงั่ ยนื เดนิ นงั่ นอน จะคเู ขยี ดเหยยี ดขา
ทกุ ประการ กม็ สี ตคิ รบ

รบั รองไดเ ลยวา ถา โยมทาํ ถงึ ขนั้ ปด ประตอู บายไดเ ลย นรก
เปรต อสรุ กาย สตั วเ ดรจั ฉาน โยมจะไมไ ปภมู นิ น้ั อยา งแนน อน

เพราะเหตใุ ด เพราะอาํ นาจกเิ ลสทงั้ หลาย โลภะ โทสะ โมหะ
เกิดขึ้นโยมก็กําหนดไดไมมีโลภะ ขณะมีโลภะก็กําหนดโลภะ
ก็หายไป

จิตวิญญาณตายขณะมีโลภะตายไปเปนเปรต กําลังมีโทสะ
ตายไปขณะนั้นลงนรก มีโมหะรวบรวมอยูในจิตใจไวมากตองไป
เกดิ เปน สตั วเ ดรจั ฉานอยางแนน อน

ถามีสติปฏฐานส่ี มีสติสัมปชัญญะดี อบายภูมิก็ไมตองไป
ปดนรก เปรต อสุรกาย สัตวเดรัจฉานทางอายตนะ ธาตุอินทรีย
ดังท่ีกลาวมาแลวนี้ทุกประการ

จากหนังสือกฎแหงกรรมเลมท่ี ๓ ภาคกฎแหงกรรม เร่ือง สัญญาณมรณะ
http://www.jarun.org/v6/th/lrule03r0301.html

สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ ๙๕

“ยิ่งใหยิ่งได ย่ิงหวงยิ่งอด

หมดก็ไมมา

เราไมหวงกัน เราก็ไมอด

หมดก็มาเรื่อย ๆ”

จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๖ เร่ือง เม่ืออาตมาไปอยูกับหลวงปูสด วัดปากน้ำ
โดย พระธรรมสิงหบุราจารย

http://www.jarun.org/v6/th/lrule06h0501.html

หากทานตองการพิมพหนังสือเลมนี้เพ่ือเผยแผเปนธรรมทาน หรือใชใน
งานบุญ งานพิธีตาง ๆ ทานสามารถสั่งพิมพไดท่ี บริษัท รุงเรืองวิริยะพัฒนา
โรงพิมพ จำกัด โดยรายไดสวนหนึ่งจากการพิมพหนังสือเลมน้ีจะนำไปสมทบ
จดั สรา งการต นู ธรรมะชดุ “หลวงปจู รญั กบั เณรนอ ยชา งคดิ ” เพอื่ เผยแผช วี ประวตั ิ
และคำสอนของพระเดชพระคณุ หลวงพอ จรญั ตอ ไป

ขออนุโมทนาและขอขอบคุณทุก ๆ ทาน ท่ีมีสวนรวมในการจัดทำและ
จัดพิมพหนังสือเลมนี้ คงมิมีคำใดจะประเสริฐกวาคำกลาวอนุโมทนาที่พระเดช
พระคณุ หลวงพอ ทา นไดใ หไ ว และไดน อ มนำมาใสไ วใ นสว นแรกของหนงั สอื เลม นี้

ทา นสามารถดรู ายชอื่ ผรู ว มจดั พมิ พห นงั สอื เลม นไี้ ดจ าก http://www.dhammasatta.com
และสงั่ พมิ พห นงั สอื ไดท ี่ บรษิ ทั รงุ เรอื งวริ ยิ ะพฒั นาโรงพมิ พ จำกดั รหสั การสง่ั พมิ พ “วริ ยิ ะ ๔๒๔”
๕๘/๑๘๘ ซ.รามอนิ ทรา ๖๘ ถ.รามอนิ ทรา แขวง/เขต คนั นายาว กทม. ๑๐๒๓๐
โทรศพั ท ๐-๒๙๑๘-๐๑๙๒ แฟกซ ๐-๒๙๑๗-๙๐๗๒ อเี มลล [email protected]