ปัญญาวโร ผู้ประเสริฐด้วยปัญญา (หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร)

50 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

51หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

52 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

53หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร



กำ� หนดการพธิ พี ระราชทานเพลิงสรรี ะสังขาร
พระครปู ญั ญาวรากร (หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร)

ณ เมรุชว่ั คราว วดั ปา่ วิเวกพัฒนาราม อำ� เภอพรเจรญิ จงั หวดั บึงกาฬ
วันเสาร์ท่ี ๓ กรกฎาคม พ.ศ.​๒๕๖๔

พิธเี คล่อื นสรีระสังขารองค์หลวงปขู่ ้ึนสู่เมรุชว่ั คราว
วันอาทิตย์ท่ี ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ​๒๕๖๔

พิธีพระราชทานเพลงิ องคห์ ลวงปสู่ มภาร ปัญญาวโร
วนั จนั ทรท์ ี่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒​ ๕๖๔
พิธีเก็บอฐั ิองคห์ ลวงปสู่ มภาร ปญั ญาวโร

55หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

56 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

วนั ที่ ๒๑ มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๕๖๔ เวลา ๑๙.๐๐ น.
นายนฤชา โฆษาศวิ ิไลซ์ รองผวู้ ่าราชการจงั หวดั บึงกาฬ
เชิญพวงมาลาพระราชทาน ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

พวงมาลาของสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินี
และพวงมาลาของเจา้ คณุ พระสนิ ีนาฏพิลาสกัลยาณี
วางท่หี นา้ หบี สรีระสังขาร หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร
เจา้ อาวาสวัดปา่ วิเวกพฒั นาราม อ.พรเจรญิ จ.บึงกาฬ

57หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร



ประมวลภาพ

หลวงปูก่ ับครบู าอาจารย์

แถวนัง่ จากซา้ ยไปขวา
หลวงปคู่ ำ� พอง ติสโส หลวงปู่จันทร์โสม กติ ตกิ าโร พระอาจารย์วนั อตุ ตโม
พระอาจารย์มหาปิน่ ชลโิ ต หลวงปูเ่ หรยี ญ วรลาโภ หลวงปเู่ ทสก์ เทสรงั สี
หลวงปกู่ ัน ธนสาโร (พระครูญาณานโุ ยค) หลวงพอ่ ฉ่ิว
แถวยืน หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร หลวงปู่บุญรกั ษ์ ฐิตปญุ โญ
พระอาจารยอ์ รุณ อุตตโม พระอาจารย์บญุ พระอาจารย์ผนั
(ถ่าย ณ ท่าฉตั รไชย จังหวดั ภูเกต็ พ.ศ. ๒๔๙๓)

60 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

“หลงั จากหลวงปูม่ ัน่ ละสงั ขารปี พ.ศ. ๒๔๙๒ แลว้
ท่านไดล้ งไปภาคใต้เพอื่ ไปเผยแผธ่ รรม

โดยมีหลวงปเู่ ทสก์ เทสรงั สี เป็นแมท่ ัพธรรม”

หลวงปสู่ มภาร ปัญญาวโร
วัดป่าวิเวกพฒั นาราม อ.พรเจริญ จ.บงึ กาฬ

61หลวงปูส่ มภาร ปัญญาวโร

หลวงปู่เหลอื ง ฉนั ทาคโม หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร หลวงปู่บญุ เกดิ ยุตตธัมโม

หลวงปูส่ มภาร ปัญญาวโร และหลวงปู่ประสาร สุมโน

หลวงปสู่ มภาร ปญั ญาวโร หลวงปชู่ เู กยี รติ อภโย หลวงปหู่ นเู พชร ปัญญาวโุ ธ
62 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

หลวงป่สู มภาร ปญั ญาวโร และหลวงปู่บุญมี ปรปิ ณุ โณ

หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร หลวงปู่สน่นั จิณณธมั โม หลวงปู่สงวน ยตุ ตธัมโม
63หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร และหลวงปอู่ ดุ ม ญาณรโต

หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร หลวงป่คู ำ� พันธ์ จนั ทูปโม หลวงปู่อุดม ญาณรโต
64 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร และหลวงป่อู ุดม ญาณรโต
65หลวงปูส่ มภาร ปัญญาวโร

หลวงป่สู มภาร ปัญญาวโร และหลวงป่ทู ่อน ญาณธโร
66 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

หลวงปสู่ งิ หท์ องมคี วามเคารพและสนทิ สนมกบั องคห์ ลวงปสู่ มภารมาก เมอ่ื ครง้ั ธาตขุ นั ธ์
หลวงปแู่ ขง็ แรง ทา่ นจะไปงานมทุ ติ าหลวงปสู่ มภารมไิ ดข้ าด และเมอ่ื หลวงปสู่ มภารไป
โรงพยาบาลศรีนครนิ ทร์ ขอนแก่น กจ็ ะเขา้ เยี่ยมหลวงปสู่ ิงห์ทองทุกคร้ังเชน่ กัน

67หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร

หลวงปสู่ มภาร ปญั ญาวโร หลวงปบู่ ญุ มา คัมภีรธัมโม หลวงปคู่ �ำบอ่ ฐติ ปญุ โญ

หลวงปสู่ มภาร ปญั ญาวโร และหลวงป่บู ญุ มา คมั ภีรธัมโม
68 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

หลวงปสู่ มภาร ปัญญาวโร และหลวงปู่บญุ มา คมั ภีรธัมโม

หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร และหลวงป่บู ุญมา คัมภีรธัมโม
69หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร

หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร และหลวงป่คู ำ� บ่อ ฐิตปญุ โญ
70 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

หลวงป่สู มภาร ปญั ญาวโร และหลวงป่สู รวง สริ ปิ ุญโญ
71หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร

หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร และหลวงป่ทู องพูล สิรกิ าโม
72 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

หลวงปู่สมภารเคยคุยกับหลวงปู่ทองพูลถึงเร่ืองเก่าตั้งแต่สมัยทอดกฐิน
วดั ปา่ สามคั คอี ปุ ถมั ภ์ ทา่ นเลา่ วา่ ทมี่ าของวดั สามคั คอี ปุ ถมั ภ์ กค็ อื มพี อ่ แมค่ รบู า-
อาจารย์มาร่วมกนั มาก มคี วามสามคั คี วดั น้กี เ็ ลยไดช้ ือ่ ว่า “วดั สามคั คีอปุ ถมั ภ”์
หลวงปทู่ องพลู เลา่ วา่ หลวงปสู่ มภารเปน็ ชา่ งไมแ้ ขง็ แรงมาก ขน้ึ บนหลงั คา
ทำ� ศาลาการเปรยี ญหลายหลังมาก เช่น ทวี่ ดั บ้านบงึ โน ที่วัดกุดเรือคำ� ที่ศาลา
การเปรยี ญ วดั ดานศรสี ำ� ราญ เปน็ ต้น

73หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร และหลวงปูแ่ สวง อมโร

หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร และหลวงตานอ้ ย ปญั ญาวุโธ

หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร เยย่ี มหลวงป่วู ิไลย์ เขมโิ ย
74 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

หลวงป่สู มภาร ปัญญาวโร และหลวงตาแยง สุขกาโม

หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร และหลวงปู่สวาท ปัญญาธโร
75หลวงปูส่ มภาร ปัญญาวโร

76 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

“กบั ทา่ นจนั ทรเ์ รยี นนะ่ ถกู อธั ยาศยั กนั จงั่ ไดบ๋ ุ พอ้ กนั เทอื แรกแมน่ อยใู่ นงานศพ
หลวงปพู่ รหม (จิรปญุ โญ) บา้ นดงเย็น ตา่ งฝา่ ยตา่ งมาช่วยงาน มันแมน่ ปี ๒๕๑๒
หรือ ๒๕๑๓ นแี่ หละ แล้วมาพ้อกันอีกเทืออยู่วดั พระศรีฯ บางเขน งานศพสมเดจ็ -
พระมหาวรี วงศ์ (พมิ พ์ ธมั มธโร) ปี ๒๕๑๕ หรอื สแิ มน่ ๒๕๑๖ ผมนง่ั อยจู่ งั่ ซ่ี จกั หนอ่ ย
กะมคี นมาสะกดิ อยูด่ ้านหลัง เหลียวกลบั มาเบิง่ ผ่นั แมน่ ทา่ นจนั ทร์เรยี น
ผมมาอยนู่ แ้ี ลว้ (วดั ปา่ วเิ วกพฒั นาราม) เพนิ่ กะมาเยยี่ มมายามอยนู่ น่ั ละ่ เทอื หนง่ึ
เพน่ิ มาเยย่ี มแลว้ เหน็ วา่ ผมปว่ ยหลาย เพน่ิ เลยชวนไปพกั อยวู่ ดั เพนิ่ เพน่ิ วา่ สเิ บงิ่ เอา
ดอกนา หัง่ วา่ ผมบไ่ ป ผมสงสารพวกอยทู่ างพ้ี”

77หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร

“ภาวนาเห็นนนั่ เห็นน่ี
“ใจ” เจา้ ของเห็นหรือยัง”

หลวงปูส่ มภาร ปัญญาวโร

ปัญญาวโรวาท

โอวาทธรรมหลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

วัดปา่ วเิ วกพฒั นาราม อ.พรเจริญ จ.บึงกาฬ



เทศน์อบรมพระและโยมทวี่ ัดป่าวเิ วกพฒั นาราม
(กณั ฑ์สุดทา้ ย) ปี พ.ศ. ๒๕๖๔

...ถา้ ไม่เฮด็ เหตุ ผลกไ็ มค่ ่อยเกิดเทา่ ไร ถ้าเฮด็ เหตุแลว้ ผลมนั จงึ เกิด ปจั จัย
ความปรงุ แตง่ อะไรๆ เป็นอย่างน้นั เกดิ มาตอ้ งตาย ตายแล้วถมดิน ไมว่ า่ พระยา
มหากษัตริย์ ไม่วา่ สตั ว์สเี่ ท้าห้าเท้าท่มี ชี ีวติ เกดิ ในโลกนต้ี อ้ งตายหมดทุกคนเลย
ไมต่ ายไม่ได้....ต้นไม้ ตาย ไม่ว่าแต่มนษุ ย์ ตายดว้ ยกันหมดทุกอยา่ ง แต่น�้ำ ดนิ
ไม่มตี าย...เปิดอีกมันกอ็ อกอกี

พวกเราเหมอื นกนั ยงั หายใจอยู่ดมกนั จบู กนั พอ่ แมเ่ หมอื นกนั ชอบมาจบู กนั
ดมกัน หมดลมกันแล้วเข้าใกลไ้ ม่ได้ กลวั แลว้ เมยี ผวั ดมไม่ไดแ้ ลว้ ไว้ห้าหกคืน
ใกล้ไม่ได้แล้ว ถ้าไปใกล้ผัว อัดจมูก...เรื่องเหล่าน้ีมัน โอ้ย ในสังขารร่างกายมี
หลายอยา่ ง จมนำ้� ตาย ตาย ใหพ้ จิ ารณาดู แนน่ อนเกดิ มา แตเ่ กดิ ๆ มาเราทำ� บาป
อะไรบ้าง ทำ� กรรมอะไรบา้ ง ตอ้ งคิด บางทีทำ� กรรมหนกั ไปสู่นรก นรกอยทู่ ี่ไหน
อยู่ในใจเรา ถ้างานเบาจิตสู่สวรรค์ สวรรค์อยู่ท่ีไหน อยู่ท่ีใจของเรา สวรรค์อยู่
ในอกนรกอยู่ในใจ แค่คดิ ฆ่าเขาไปฟนั หัวเขา ติดตะรางแล้ว นรกในเมอื งมนุษย์
ถา้ ทำ� บญุ ทำ� ทาน โอย้ รอ้ ยบาท กอ็ นโุ มทนานำ� เดอ้ เกดิ ขน้ึ มาแลว้ สาธุ ผรู้ บั กส็ าธุ
นึกอันใดได้อันน้นั เราผา่ นไปเราก็นกึ เพอื่ อะไร พระใชแ้ ลว้ โยมรับผลทาน เขาก็
ได้บุญ สาธุ ...

ความตาย ความเจ็บ ไม่ใช่ว่าแต่เจ็บ อะไรๆ ก็ตายอยู่ แต่น้อยก็ยังตาย
บางทีนอนอยู่ก็ตาย ทานข้าวตายคากันกว็ ่าไมไ่ ดแ้ ล้ว...

81หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร

82 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

โอวาทธรรมแก่พระ

• เม่ือคร้ังหลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร เดินทางไปเยี่ยมอาการอาพาธของ
หลวงปูค่ ำ� พันธ์ จันทูปโม ณ วดั ศรวี ชิ ัย จ.นครพนม ในครั้งน้ันหลวงปสู่ มภารได้
กลา่ วให้กำ� ลงั ใจวา่

“พจิ ารณาอยบู่ ่ มนั บเ่ ทยี่ ง มนั กะสงั ขารกเ็ จบ็ นนั่ เจบ็ น่ี เจบ็ ไปเบด้ิ ปลอ่ ย

มนั เลยบดั นี้ บต่ อ้ งเอายดึ เอาแตค่ วามสขุ เลย เอาจติ ดวงเดยี วเลย นกึ พทุ โธๆ เลย
เขา้ ใจบ่”

• เม่ือคร้ังหลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร ไปเย่ียมอาการอาพาธของหลวงปู่
อนุ่ หลา้ ฐติ ธมั โม เมอ่ื วนั ที่ ๒๕ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ณ หอสงฆอ์ าพาธ โรงพยาบาล
ศรนี ครินทร์ ขอนแกน่

“พิจารณาเบ่ิงดีเด้อสังขารร่างกายนี้ สมัยหลวงปู่ม่ันเริ่มป่วย

หลวงปหู่ ลุยเปน็ หัวหน้าหมู่ นำ� พระประมาณ ๓๐ รปู ไปนิมนต์หลวงป่มู นั่ ใหอ้ ยู่
โปรดต่อ หลวงปู่มัน่ เพ่ินเลยว่า “จติ ใจผมสิให้อยฮู่ อดสองรอ้ ยปกี ะได้ แตส่ งั ขาร
รา่ งกายมนั บใ่ ห้ มนั เปน็ ของแตกของดบั ” เพน่ิ เลยบไ่ ดร้ บั ขนั ธน์ มิ นตจ์ ากหลวงปหู่ ลยุ

พิจารณาเด้อ ถ้าบ่อยากตายอย่ามาเกิด พิจารณาคักๆ ไล่ไปหมดน่ันน่ะ
อยา่ ลมื กะแลว้ กนั ถงึ เวลาสหิ มดลมแลว้ ลมื บไ่ ดเ้ ดอ้ อยา่ ไปลมื ทอ่ งใหม้ นั ชำ� นาญ
เบง่ิ ไปเบง่ิ มากลบั ไปกลบั มาอยนู่ นั่ นะ่ ถา้ บเ่ บง่ิ จง่ั ซนั่ บไ่ ดเ้ ด้ ไปตามกเิ ลสบไ่ ด้ กเิ ลส
มนั ลากมนั แกไ่ ปไสตอ่ ไส ว่าแมน่ สเิ ป็นเศรษฐีมันกะบ่เป็นเด้ มันลากไปมันกะยัง
จนอยู่เหน็ บอ้ ญาตโิ ยมมนั ลากไปนน้ั ไปนอ่ี ยู่ไดข้ า่ วแลว้ กะฮว่ ย เปน็ จงั่ ไดอ๋ กี หา่ นวิ ะ่

83หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร

แฮ่งหมดเขา้ ๆ แลว้ แหม ครูบาอาจารย์ ปีนไ้ี ปจักองค์แล้วแหม สหิ มดไปๆ จง่ั ได๋
พจิ ารณาเอาพุทโธเป็นแกน่ สารเลย นกึ อย่นู ัน่ เบ่งิ สงั ขารรา่ งกายเปน็ จงั่ ไดๆ๋ ไล่
ไปหมด ขึ้นตามช้ันตามภูมินั่นล่ะ อย่าไปหลงน�ำเขาเด้อ กิเลสมันอยากลากไป
ทางชวั่ พุน่ เด้ ทางดมี ันบ่อยากลากไปเด้

ฟงั เทศนค์ รบู าอาจารยม์ าหลายองคแ์ ลว้ หลวงปมู่ หาบวั หลวงปเู่ ทสก์ ปขู่ าว
ปู่แหวน ได้ฟังมาหมดแล้ว มาพจิ ารณาเอา ตัง้ ใจดีๆ เด้อ มาเตือนซ่ือๆ ดอกวา
หากหลง อยา่ หลงกะแลว้ กนั เขา้ ใจบ่ บห่ ลงแลว้ กะแลว้ ไป หากหลงอยผู่ เู้ ดยี วแลว้
คดิ ไปอนั นัน้ อนั น้ี กิเลสพุ่นนะ่ ผพู้ าไป พจิ ารณาคักๆ เลย ความตายมีทุกคนเลย
บว่ า่ เฒา่ บว่ า่ แกบ่ ว่ า่ หนมุ่ ตายคอื กนั หมด เกดิ มาใหมๆ่ ยงั ตาย พจิ ารณาคกั ๆ เลย
เร่อื งความตาย”

• หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร ไปเยยี่ มอาการอาพาธของพระลกู ศิษย์ ณ หอ
สงฆ์อาพาธ ชัน้ ๑๐ รพ.ศรีนครินทร์ ขอนแกน่

“พจิ ารณาโลด ถงึ คราวมนั แลว้ อยไู่ สกะตาย ตายไสกะคอื กนั หมดลมมา

กะตายคอื กนั อยเู่ รอื นอยชู่ านกะตายคอื กนั อยวู่ ดั กะตายคอื กนั อยา่ ไปยา้ นยอ่ ทอ้
ตอ่ มนั ความตาย ขน่ั ยา้ นตายนิ โอย้ ออ่ นหมดกระดกู กระเดย้ี วนิ บต่ อ้ งยา้ น สกู้ บั
มนั โลด เกดิ มาตายพอแฮงแลว้ อยถู่ ำ�้ สหายกะภาวนาพอแฮงแลว้ อยา่ ไปยา้ นตาย
ตายกะตายไปโลด ปวั กะปวั ไปซำ� ซามอื้ ตายซำ� ซาหมดลม ถา้ บป่ วั กะคอื ประมาท
โพด ภาวนาพุทโธๆ ไปหมดม้ือหมดคนื บ่แมน่ ให้ยา้ นตายเด้ ถงึ คราวต้องตาย
แน่นอน อยู่ไสกะตาย อยู่ในน�้ำกะตาย แต่ปลาในน้�ำเขายังเอามาฆ่ากิน ให้คิด
เบงิ่ โลด ถา้ บอ่ ยากตาย อยา่ เกดิ พจิ ารณาคกั ๆ เดอ้ ภาวนาพทุ โธๆ พอมนั สงบแลว้
กะพิจารณาเบ่ิงให้มันเปื่อยออกๆ ให้เห็นเป็นผีพุ่นน่ะ เห็นเจ้าของกะเป็นผี
เห็นผู้อ่นื กะเป็นผี พระนอนอยูน่ ใิ หเ้ หน็ เปน็ ผหี มดโลด เอาภาวนาสูม้ ันโลด

84 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

สมัยผมไปเฝ้าหลวงปู่ขาวป่วย ฮอดยามสิปลุกเพิ่นฉันยา สังเกตเบิ่งปาก
เพ่ินติงมุบมิบๆ เลยถามเพ่ิน เพ่ินเลยว่าผมสวดมนต์ต๊ัว คิดพ้อบทได๋กะสวด
บทน้ัน เพนิ่ บ่ปล่อยให้วา่ งเด้”

“...ไปเท่ียวภนู นั่ ภนู ี่แลว้ ผิดภซู น่ั แลว้ โอ้ย อย่าไปสึกเด้อ ใหเ้ ฮด็ คักๆ

ใหภ้ าวนาเบง่ิ คกั ๆ สงิ่ ใดมนั สวยมนั งาม เอามาภาวนาเบงิ่ อยา่ ไปคดิ ไปสวยไปงาม
เฮาคอื กันน่นั ละ่ ไปเห็นงามๆ บัดตาย หนอนเจาะหมี นั โอ้ย น่าหนา่ ย...”

“...มนั บต่ ายดอก เบง่ิ เจา้ ของ บไ่ ปเบงิ่ ทางอน่ื ทกุ ขก์ ะเฮา ทกุ คน ใหเ้ บง่ิ

เจ้าของ ผู้หญิงกะเบิ่ง ตายแล้วหนอนเจาะหีมัน ตายหนอนเจาะ ไฟต�ำเข้าไป
ใหเ้ บิง่ เจา้ ของ อย่าเบ่ิงผู้อ่นื

...พทุ โธๆ อยู่ลมสว่ ยเขา้ ๆ นอนหลบั ฮมู้ อื ขนึ้ พทุ โธอกี เดนิ จงกรม ทางจงกรม
บอ่ นใดมี ไปเลย...หลวงปูพ่ รหม โอย้ เฒา่ เก่งปานนี้ ตนี ซอด (เท้าทะล)ุ พูน้ แลว้
แต่กอ่ นผู้เฒ่าขนาดนี้ โอย้ เดนิ จงกรม กลางคนื มาบ่นอนดอก เอาปานน้ันละ่ ....
ภาวนาเบิง่ คักๆ”

“อยา่ ไปคดิ นำ� เขาคดิ นำ� เฮาดกี วา่ คดิ นำ� คนอน่ื โอย้ บไ่ ดด้ อกเฮด็ นำ� เฮาน่ี

ตวั เฮา เอาตวั รอดเปน็ ยอดคน พจิ ารณาคกั ๆ ตายแลว้ บม่ ี ตายแลว้ ตายเบด้ิ หาอา้ ย
หานอ้ งบม่ ี พอ่ กบั แมก่ ะบม่ ี ทกุ ขข์ นาดใด ใหภ้ าวนาเบงิ่ สงั ขารเฮา เบงิ่ สงั ขารของ
เฮามันเป็นจงั่ ได๋ สังขารความปรงุ แต่ง ให้เบ่ิง ให้เบิ่งภายใน พจิ ารณา”

85หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

“วัดเปน็ ของส่วนกลาง คนรวย คนจน เขา้ มาในวดั แลว้ มันกะสำ�่ กัน

หมดนัน่ ละ บ่มีผู้ใดสงู กว่ากัน ตำ่� กว่ากันดอก
วดั ถงึ มนั จะนอ้ ยๆ สำ�่ เถยี งนา แตม่ นั คอื วดั ผใู้ ดทเี่ ขา้ มากะใชป้ ระโยชน์
ไดค้ อื กนั แตบ่ า้ นโยมทนี ่ี ตอ่ ใหม้ นั ใหญส่ ำ�่ ปราสาทราชวงั มนั กะคอื ของสว่ นตวั
บแ่ มน่ ของสว่ นรว่ มคอื กนั กบั วดั เด้ สเิ ฮด็ หยงั กะบค่ อื เฮด็ อยวู่ ดั เพราะมนั เปน็
บา้ นเขา เวลาพระเขา้ ห้องน�้ำกะคือกนั มนั บส่ ะดวก มนั บ่คอื ห้องน้ำ� พระเด”้

“เร่ืองงานหยังกะตามในวัด ให้พิจารณาเบ่ิงดีๆ อันได๋พอบอกได้

กะบอก แตว่ า่ ใหม้ นั พอสมมาพาควรเด้ อยา่ ไปรบกวนโยมหลาย งานทมี่ กี ะเฮด็ ไป
ตามปจั จยั ที่มีนี้ละ เกรงใจโยมเพ่นิ ให้เขามาฮูม้ าเหน็ เอง เขามีศรทั ธาแล้วกะให้
เขาใช้ปัญญาเอง ไปบอกเขาดุ๊หลาย กะเกรงใจโยมเขา”

“พระกะคอื กนั โยมกะคอื กนั บแ่ มน่ วา่ เหน็ เขามศี รทั ธาๆกะไปกวนแตเ่ ขา

ไปบอกไปขอแตเ่ ขาอยนู่ น้ั กะบแ่ มน่ ละเวย้ ฮจู้ กั พจิ ารณาแหนแ่ หม๊ บแ่ มน่ วา่ เหน็
คนรวยๆ กะไปแลน่ ใสเ่ ขา อยา่ ไปเวา้ เจา๊ ะแจะ๊ กบั เขาหลายความ ถา้ เขาอยากเฮด็
อยากรว่ ม เขาสมิ าหาเองดอก เฮด็ ใหม้ นั สำ�่ กนั หมด คนจนคนรวยกะเฮด็ ใหส้ ำ�่ กนั ”

“เฮด็ อนั ไดก๋ ะตาม ให้เอาใจเฮ็ด เพยี รอดเพียรทน สงั ขารผมกะเบิ้ดไป

ตามม้ือตามเวน็ รกั ษาแต่จติ บ่ให้เผลอกะพอแลว้ ”

86 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

87หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

โอวาทธรรมแกค่ ณะญาติโยม

“ไม่ต้องพากันกลัวตาย คนเราตายทุกวันอยู่แล้ว ตายลงไปทีละเล็ก

ทลี ะนอ้ ย ตายจรงิ ๆ คอื หมดลมหายใจ ความตายในทน่ี ก้ี ค็ อื ความแกช่ รา ตายจาก
ความหนมุ่ สาวไปทีละเล็กละนอ้ ย”

“คนเฮาสมู อ้ื น้ี เมาในกามคณุ เมากเิ ลสตณั หา กห็ นกั เกนิ พอแลว้ ยงั เอา

เหล้าเขา้ มาเมาเพิม่ อกี ”

“เร่ืองไม่มี มนั ก็ปรงุ แตง่ ใหม้ ันมี ทำ� ให้มันไมว่ า่ ง พากันทำ� บ้าง ๕ นาที

๑๐ นาทีกอ่ นนอน ไหวพ้ ระสวดมนต์ นกึ พทุ โธ พุทโธ เก็บไปเรื่อยๆ ท�ำไดท้ กุ ท่ี”

“ปลอ่ ยไปเลยอนั อนื่ บต่ อ้ งเอา “เอาจติ ” เอาจติ ดวงเดยี วพอ นกึ พทุ โธ

พุทโธ เลยเด้อ”

“สงั ขารคนเฮา มันบ่ถา่ วันเวลาเด้ มนั ตายจากเราไปทกุ วนั ตายไปทุก

ลมหายใจ”

88 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปัญญา

“เขา้ -ออก ดลู มหายใจเจา้ ของใหด้ ๆี วา่ มนั เหลอื นอ้ ยเหลอื หลาย ใจเฮาเปน็

บ่แมน่ ไปหัวใจผู้อื่นเด้ เอาพุทโธเป็นเคร่ืองอยู่ เอาธัมโมเป็นเคร่ืองอยู่ เอาสงั โฆ
เปน็ เครื่องอย”ู่

“พากันเบง่ิ ดีๆ กเิ ลสนี่มนั ออกหน้าออกตาเฮาตลอดเวลา

เมื่อมีส่ิงใดมากระทบ จะชอบใจ เสยี ใจ โกรธ
กิเลสมนั กะเหมอื นรงั มดแดงส้ม เวลาเฮาไปแหยม่ นั มันกะแตกรงั
แม่มันกะรุมกดั ใจคนท่ียังมกี ิเลส มันกะเหมือนรงั มดแดงดีๆ นเ้ี อง”

“ศีลมนั อยู่ไส มนั กะอยู่ในตัวเจา้ ของนน่ั ละ

รกั ษาศีลกะคือรักษากาย วาจา ใจ มันกะเปน็ ตัวศลี
บต่ อ้ งไปขอศลี นำ� พระอยวู่ ดั กะได้ ขอไปแลว้ กะจกั เอากลบั ไปนำ� บ่ ยา่ นแต่
ถิ่มไวห้ น้าประตูวัดนั่นแหลว่ ถา้ รกั ษาไดเ้ ฮ็ดจริง ปฏิบัตจิ ริง มันกะเป็นมงคลตอ่
เจ้าของนั่นละ่
เข้าวดั ใหม้ ารักษาใจเจ้าของ บ่ได้ไปรกั ษาใจผู้อน่ื บญุ บไ่ ดอ้ ยูก่ ับพระดอก
บญุ อยทู่ ใ่ี จตวั เองกบั การกระท�ำตัวเองเจา้ ของเดอ้ คณุ โยมเอย้ ”

“ดูจิตดูใจตวั เอง บต่ ้องดูจิตดูใจคนอื่น

พจิ ารณาตัวเองให้มาก มองดูตวั เองใหม้ าก แล้วทกุ คนจะอยเู่ ยน็ เป็นสุข
เพราะธรรมะอย่ทู ีใ่ จตวั เอง”

89หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร

“อยากไดบ้ ุญไมม่ ีขาย อยากไดเ้ ราต้องท�ำเอง

ใจเปน็ บุญท�ำอะไรกเ็ ป็นบญุ ใจเป็นบาปท�ำอะไรก็เป็นบาป
ผูม้ ีศลี มธี รรมอยทู่ ไ่ี หนก็ร่มเย็นสรา้ งความเจริญใหท้ น่ี ัน่ ”

“คุณโยมเอย้ กอ่ นทจ่ี ะบอกว่าคนอืน่ ผิด

ให้คณุ โยมสำ� รวจตวั ของคณุ โยมใหด้ ีก่อนว่าทำ� ดถี ึงทสี่ ุดแล้วยงั
ดูกิเลสในใจเจา้ ของก่อน อย่าปลอ่ ยมันไปกดั คนอ่ืน
ดูใจเจา้ ของใหม้ ากนะคณุ โยม ลองเปลย่ี นจากจบั ผดิ มาจับถูกเขาบ้างซิ
แลว้ คณุ โยมจะเห็นในสิง่ ดดี ขี องเขา”

“ธรรมไมล่ ่วงเกินธรรม ธรรมเบากอ่ นทำ� วตั รเช้า

ธรรมก็เปรียบเสมือนกรุ๊ปโลหิตของคนเรา คนเราถ้ากรุ๊ปเดียวกันมันก็ไป
กนั ได้

แต่บางทีให้คนอน่ื ได้ทุกอย่าง แตร่ บั ได้เฉพาะกรุ๊ปเดยี ว
ผ้มู ีธรรมะยอ่ มเข้ากับผ้มู ีธรรม คนไมม่ ธี รรมยอ่ มเขา้ กบั คนไม่มธี รรม”

“ตอ้ งมคี วามเชื่อกอ่ นนะ ของมันจังสิดี

ขั่นบ่เช่อื มันบ่ดี
ดปี านใด๋ ขนั่ บเ่ ชอ่ื กะบด่ ี”

90 ปัญญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

91หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

“อยา่ ลมื พทุ โธเดอ้ ตงั้ มนั่ อยใู่ นศลี ๕ มศี ลี นำ� หนา้ ประทบั ตราประทบั ใจ

ไปไหนมาไหนให้ระวังตัวเด้อ อย่าประมาท ให้มีสติตลอด ความประมาทไม่ดี
อะไรก็ชา่ ง ถา้ เกดิ เผลอหรอื ประมาทเปน็ อะไรมาแล้วมนั จะยากเด้ ท�ำอะไรก็ให้
มสี ตริ ู้ตวั ตลอดเดอ้ ท�ำอะไรกข็ อใหส้ ำ� เร็จเดอ้ ”

“คนมันบ่มเี มตตาธรรม ถ้ามเี มตตาธรรม โอ้ย อย่สู บ๊ายสบาย

คนต้องอย่ดู ว้ ยความฉลาด มนั ตอ้ งมปี ัญญาเด้
ของสุม่ นถี้ า้ บ่มีปญั ญามนั บ่ได้”

“พากนั ไปยดึ ไปหลงแตข่ องดภี ายนอกหลาย ของดที ม่ี นั อยใู่ นตวั

เจ้าของนนั้ ล่ะ บ่ฮู้จกั พารกั ษา บ่ฮูจ้ ักใช้ พุทโธนก้ี ะดี เฮด็ ใหค้ นบห่ ลงทาง รกั ษา
คมุ้ ครองคนได้คอื กัน ไผกะมาลกั ไปบ่ได”้

“ให้ภาวนาให้จิตใสเหมือนดวงแก้ว อย่าปล่อยให้มันเลยเดี๋ยวจะ

ดงึ บ่กลับ ภาวนาพุทโธๆ ให้มนั สงบถงึ จะเกิดปญั ญา ถึงมนั จะหลับก็หลับแบบ
มสี ติ จติ มันกร็ ู้”

“เฮ็ดบุญอย่าเฮ็ดผู้เดียว อย่าหวงบุญไว้ผู้เดียว ปันให้ผู้อื่นเขาเฮ็ด

นำ� แหน้ คอื กนั กบั เฮากินขา้ ว หวงกนิ ผเู้ ดยี ว ย้านแตเ่ ขาแยง่ กิน บป่ นั ผู้อน่ื กินนำ�
มนั สิแค้น (สำ� ลกั ) ขา้ วเด้”

92 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

“หลวงปสู่ มภารเมตตาเลา่ ปรศิ นาธรรมทห่ี ลวงปมู่ น่ั ภรู ทิ ตั โต

เคยเทศนส์ อนองค์ทา่ นไว้ว่า
“ฟานกินหมากขามป้อมไปคาคอก้นขี้ม่ัง มั่งบ่ข้ีสามม้ือกระต่ายตาย

กระตา่ ยตายแลว้ จอนฟอนผนั่ มาเนา่ จอนฟอนเนา่ แลว้ เหนอม้ ผน่ั เนา่ นำ� ” ซง่ึ แปล
ออกมาไดค้ วามหมายดงั น้ี

“ฟานกนิ หมากขามปอ้ มไปคาคอกน้ ขม้ี ง่ั ” แปลวา่ อเี กง้ กนิ มะขามปอ้ มไป
ตดิ คอละมงั่ หมายถงึ ลกู กระทำ� ความผดิ แลว้ ไปคาคอพอ่ แมแ่ ละผใู้ หญท่ เี่ กย่ี วขอ้ ง
ท้ังหมด ซึ่งเปน็ ผู้ดแู ลตามฐานะหน้าทที่ ง้ั ปวง

“ม่ังบ่ขี้สามม้ือกระต่ายตาย” แปลว่า ละม่ังไม่ถ่ายสามวันกระต่ายตาย
หมายถงึ พ่อแม่ช่วยเหลอื ลกู ไม่ได้ ลกู ตอ้ งไดร้ บั โทษ ไม่วา่ ลกู ทีก่ ระท�ำไม่ดี หรอื
ลูกท่ีพลอยโดนผลกระทบอันไม่ดนี นั้ ๆ

“กระตา่ ยตายแลว้ จอนฟอนผนั่ มาเนา่ จอนฟอนเนา่ แลว้ เหนอม้ ผนั่ เนา่ นำ� ”
แปลว่า กระต่ายตายแล้วพังพอนก็เน่า พังพอนเนา่ เเลว้ อีเหนก็เนา่ ด้วย หมายถงึ
พวกพน่ี อ้ งเพอื่ นฝงู พอ่ แม่สงั คมประเทศชาติยอ่ มเสอื่ มเสยี ชอ่ื เสยี งเปรยี บเสมอื น
เนา่ เหม็นไปด้วย”

“องคห์ ลวงปบู่ อกปรศิ นาธรรมของหลวงปมู่ นั่ ภรู ทิ ตั โตทห่ี ลวงปู่

เคยไดฟ้ ังจากหลวงป่มู นั่ โดยมอี บุ ายธรรมว่าดงั น้ี
ทุกขย์ ากฮ้ายควายหลายโตดึงจอ่ ง
โตหน่ึงผูกต้นคอม
โตสองผูกตน้ ขาม

93หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร

94 ปญั ญาวโร ผู้ประเสรฐิ ด้วยปญั ญา

โตสามผูกตน้ มี่
โตสีผ่ กู ตน้ หวา่
โตหา้ ผูกตน้ บก
โตหกผูกต้นแต้
ไผสมิ าซอ่ ยแกค้ วายข่อยจ่ังสไิ ป

“เร่ืองนิมนต์น้ี มันต้องเบ่ิงก่อนว่าสินิมนต์ไปงานหยัง ถ้ามันพอสมมา

พาควร พอไปได้กะสิไปให้อยู่ แต่ถา้ มันบ่แม่น ตอ่ ใหเ้ อาเงินหมืน่ เงินแสนมาตั้ง
ถวายต่อหนา้ กะบ่ไป

นิมนต์ไปน่ังเล่นซือๆ มันบ่แม่นเด้ บ่แม่นว่าอยากนิมนต์กะนิมนต์โลดเด้
ใหเ้ พน่ิ พจิ ารณาเอง บแ่ มน่ วา่ สมิ าลากสงั ขารเพนิ่ ไปเอาหนา้ เอาตาอวดโชวก์ นั ซอื ๆ
มันกะบไ่ ด้ มนั สิเปน็ บุญหรือเปน็ บาปให้พิจารณาเอาเบง่ิ ดู

ถา้ อยากเฮด็ บญุ หรอื อยากมากราบ กะใหพ้ ากนั มากราบอยวู่ ดั กะได้ มากราบ
ซือๆ บต่ อ้ งเฮ็ดบญุ กะได้ บเ่ ป็นหยงั ”

“รใู้ จตนคอื ร้ธู รรม เห็นใจตนคือเห็นธรรม คอื พระนิพพาน”
“เฮาบ่มีวชิ า บ่มคี าถาอาคม เฮาบ่มอี ิทธฤิ ทธ์ิ บ่มปี าฏหิ าริย์

มแี ตพ่ ระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เปน็ สรณะ
ภาวนากะใช้แต่ “พทุ โธ” บ่มอี ันใดสิเกนิ “พุทโธ” บม่ ี
ถ้าบ่เชอื่ ข้อย ลองเบงิ่ เด้อหมเู่ จา้ ”

95หลวงปูส่ มภาร ปญั ญาวโร

พระครปู ัญญาวรากร (หลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร)

วัดปา่ วเิ วกพฒั นาราม อ.พรเจรญิ จ.บงึ กาฬ
ISBN : 978-616-8220-03-0
พมิ พค์ ร้งั ท่ี ๑ : เนื่องในงานพระราชทานเพลิงสรรี ะสงั ขาร
พระครูปัญญาวรากร (หลวงปู่สมภาร ปญั ญาวโร)
๔ กรกฎาคม ๒๕๖๔ วดั ป่าวิเวกพัฒนาราม จ.บงึ กาฬ
จ�ำนวนพิมพ์ : ๕,๐๐๐ เล่ม
ผู้จดั พมิ พ์ : คณะศษิ ยานศุ ษิ ย์
พมิ พท์ ี่ : บรษิ ทั ศลิ ป์สยามบรรจุภัณฑ์และการพมิ พ์ จำ� กัด
๖๑ ซ.เพชรเกษม ๖๙ ถ.เลยี บคลองภาษเี จริญฝงั่ เหนอื เขตหนองแขม กทม.
โทรศพั ท์ ๐-๒๔๔๔๓๓๕๑-๒ โทรสาร ๐-๒๔๔๔๐๐๗๘
E-mail: [email protected] website: www.silpasiam.com
ขอขอบคณุ : ข้อมูลและภาพหลวงปู่สมภารจากคณะศษิ ย์ในองคห์ ลวงปู่สมภาร ปัญญาวโร

พมิ พเ์ พอื่ แจกเปน็ ธรรมทาน
สงวนสิทธหิ์ า้ มจำ� หน่าย