ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ด น้ำแข็งได้อย่างไร

ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์

สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5

เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ด
น้ำแข็งได้อย่างไร

โดย : นางสาวชลลดา สวัสดี

นิสิตหลักสูตรการศึกษาบัณฑิต (สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ทั่วไป)
คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ



คำนำ ก

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 25560) มุ่งพัฒนาผู้เรียนทุกคน ซึ่งเป็นกำลัง
ของชาติ ให้เป็นมนุษย์ที่มีความสมดุลทั้งในด้านร่างกาย ความรู้และ
คุณธรรม มีทักษะการเรียนรู้ที่ดี ยึดมั่นในการปกครองโดยระบอบ
ประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ซึ่งจะมุ่งเน้น
ผู้เรียนเป็สำคัญ โดยพื้นฐานเชื่อว่าทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนา
ตนเองได้เต็มตามศักยภาพ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น
(5E) เรื่อง การเปลี่ยนสถานะของสสาร ในหัวข้อการหลอมเหลวและ
การแข็งตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รายวิชา
วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษา ปีที่ 5 ผู้จัดทำได้จัดทำขึ้นเพื่อยกระดับ
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและมีความต้องการให้นักเรียนเกิดทักษะ
และกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ดียิ่งขึ้น

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น
(5E) ชุดนี้ เป็นชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ในบทเรียน เรื่อง การเปลี่ยน
สถานะของสสาร เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร จำนวน 1
เล่ม

ผู้จัดทำมีความคาดหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์การเรียนรู้ชุดนี้คงจะเป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอนและ
นักเรียนตามความสมควร

ชลลดา สวัสดี

สารบัญ ข

เรื่อง หน้า

คำนำ........................................................................................ ก
สารบัญ..................................................................................... ข
คำชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมสำหรับนักเรียน................................ 1
สาระ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดที่เกี่ยวข้อง....................... 2
จุดประสงค์การเรียนรู้และส่วนประกอบของชุดกิจกรรม............. 3
บัตรคำสั่ง................................................................................. 4
ขั้นสร้างความสนใจ

กิจกรรม น้ำผลไม้แสนอร่อย................................................ 5
ขั้นสำรวจและค้นหา

บัตรเนื้อหา เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว.................. 7
กิจกรรม เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร............... 12
ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป........................................................... 14
ขั้นขยายความรู้......................................................................... 18
ขั้นประเมิน............................................................................... 20
แบบฝึกหัด เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว.................. 21
บันทึกเพิ่มเติม......................................................................... 23

คำชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 1
สำหรับนักเรียน

การเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามการเรียนการสอน
แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น (5E) เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร
ต่อความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 5 ประกอบไปด้วยกิจกรรมที่อยู่ในขั้นสร้างความสนใจ ขั้นสำรวจและค้นหา
ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป ขั้นขยายความรู้และขั้นประเมิน ตามลำดับ ให้นักเรียน
ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนด้วยความซื่อสัตย์และตั้งใจ ดังนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ตามการเรียนการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น
(5E) เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร ต่อความสามารถในการ
สร้างสรรค์นวัตกรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ปีที่ 5

2. ให้นักเรียนนั่งเป็นกลุ่มตามที่ครูจัดไว้ แล้วอ่านคำชี้แจงคำแนะนำและ
ขั้นตอนในการเรียนให้เข้าใจก่อนลงมือศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้

3. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 20 ข้อ
4. ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนในชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ขณะปฏิบัติ
กิจกรรมนักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ซักถามแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างมี
อิสระ มีเหตุผล ยอมรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น เรียนรู้อย่างมีความสุขและ
สามารถขอคำแนะนำจากครูเมื่อมีปัญหาในการปฏิบัติกิจกรรม
5. เมื่อปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ เรียบร้อยแล้วให้ตรวจสอบคำตอบได้จาก
แนวคำตอบ หากนักเรียนตอบไม่ถูกให้กลับไปอ่านทำความเข้าใจเกี่ยวกับเนื้อหา
อีกครั้งแล้วตอบใหม่
6. เมื่อศึกษาและปฏิบัติกิจกรรมแล้วให้ทำแบบทดสอบหลังเรียน จำนวน
20 ข้อ
7. ตรวจคำตอบจากเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
พร้อมบันทึกผลคะแนนที่ได้เพื่อตรวจสอบความก้าวหน้าทางการเรียน

สาระ มาตรฐานการเรียนรู้ 2
และตัวชี้วัดที่เกี่ยวข้อง

มาตรฐานการเรียนรู้
สาระที่ 2 วิทยาศาสตร์กายภาพ
มาตรฐาน ว 2.1 : เข้าใจสมบัติของสสาร องค์ประกอบของสสาร ความสัมพันธ์

ระหว่างสมบัติของสสารกับโครงสร้างและแรงยึดเหนี่ยว
ระหว่างอนุภาค หลักและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง
สถานะของสสาร การเกิดสารละลาย และการเกิดปฏิกิริยาเคมี
ตัวชี้วัด ว 2.1 ป.5/1 : อธิบายการเปลี่ยนสถานะของสสาร เมื่อทำให้สสารร้อน

ขึ้นหรือเย็นลง โดยใช้หลักฐานเชิงประจักษ์

จุดประสงค์การเรียนรู้ 3
และส่วนประกอบของชุดกิจกรรม

จุดประสงค์การเรียนรู้/ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
1. นักเรียนสามารถอธิบายการหลอมเหลวและการแข็งตัวได้ (K)
2. นักเรียนสามารถทดลองการเปลี่ยนสถานะของสสารจากของเหลว
กลายเป็นของแข็ง และการเปลี่ยนสถานะของสสารจากของแข็งกลาย
เป็นของเหลวได้อย่างถูกต้องและเป็นลำดับขั้นตอน (P)
3. นักเรียนตอบคำถามและแสดงความคิดเห็น (A)
4. นักเรียนส่งงานที่ได้รับมอบหมายตรงตามเวลา (A)

ส่วนประกอบของชุดกิจกรรม
1. บัตรคำสั่ง
2. ขั้นสร้างความสนใจ (Exgagement)
3. ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration)
4. ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation)
5. ขั้นขยายความรู้ (Elaboration)
6. ขั้นประเมินผล (Evaluation)

4

บัตรคำสั่ง

คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้
1. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว
2. ให้นักเรียนทำกิจกรรมขั้นสร้างความสนใจ โดยการปฏิบัติกิจกรรม
น้ำผลไม้แสนอร่อย แล้วตอบคำถามลงในชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์
3. ให้นักเรียนทำกิจกรรมขั้นสำรวจและค้นหา โดยการรับชมตัวอย่าง
วิดีโอสาธิตประกอบการทำกิจกรรม เรื่อง ผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้
อย่างไร จากครูผู้สอน พร้อมทั้งศึกษาความรู้เบื้องต้นจากบัตรเนื้อหา
เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว จากนั้นอภิปรายและอธิบายขั้นตอน
การทำกิจกรรมอย่างละเอียด รวมถึงศึกษาขั้นตอนการทำกิจกรรมจาก
ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์
4. ให้นักเรียนร่วมกันตอบคำถามเพื่ออภิปรายผลและลงข้อสรุปหลังการ
ทำกิจกรรมในขั้นอธิบายและลงข้อสรุป
5. ให้นักเรียนศึกษาเพิ่มเติม เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว จาก
หนังสือเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.5 เล่ม 1 และ
PowerPoint รวมถึงศึกษาจากชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ โดยครูอธิบาย
รวมถึงให้นักเรียนยกตัวอย่างสิ่งที่นักเรียนพบเห็นในชีวิตประจำวันที่มี
การหลอมเหลวและการแข็งตัวในแบบบันทึกชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์
6. ให้นักเรียนทำกิจกรรมขั้นประเมิน ทำแบบฝึกหัด เรื่อง การหลอมเหลว
และการแข็งตัว
7. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว
8. เมื่อนักเรียนทำกิจกรรมครบถ้วนแล้ว ให้นำชุดกิจกรรมส่งครูผู้สอนเพื่อ
ตรวจคำตอบ บันทึกผลคะแนนและประเมินผลต่อไป

ขั้นสร้างความสนใจ (Exgagement) 5

กิจกรรม น้ำผลไม้แสนอร่อย

คำชี้แจง ให้นักเรียนดื่มน้ำผลไม้ แล้วตอบคำถามให้ถูกต้อง

1. นักเรียนดื่มน้ำผลไม้ แล้วรู้สึกอย่างไรบ้าง
..............................................................................................................
..............................................................................................................

2. นักเรียนคิดว่าจะมีวิธีใดบ้างที่จะทำให้น้ำผลไม้ที่นักเรียนดื่ม
แล้วเกิดความรู้สึกสดชื่นมากยิ่งขึ้นกว่านี้

..............................................................................................................
..............................................................................................................

3. ถ้าหากไม่มีตู้เย็น นักเรียนคิดว่าเราจะมีวิธีอื่นอีกหรือไม่ที่จะสามารถ
ทำให้น้ำผลไม้ที่นักเรียนได้รับประทานแข็งตัวได้

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นสร้างความสนใจ (Exgagement) 6

กิจกรรม น้ำผลไม้แสนอร่อย

คำชี้แจง ให้นักเรียนสังเกตน้ำแข็ง แล้วตอบคำถามให้ถูกต้อง

1. ถ้าต้องการทำให้น้ำแข็งเปลี่ยนเป็นน้ำจะทำอย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................
2. ช่องแช่แข็งของตู้เย็นทำให้น้ำเปลี่ยนเป็นน้ำแข็งได้อย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................

3. ถ้าเราไม่มีตู้เย็น เราจะทำให้น้ำเปลี่ยนเป็นน้ำแข็งได้หรือไม่ อย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration) 7

บัตรเนื้อหา เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว

คำชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาและสืบค้นหาความรู้
เรื่องการหลอมเหลวและการแข็งตัว

การเปลี่ยนสถานะของสสาร

การเปลี่ยนสถานะของสสารเป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
สสารแต่ละชนิดจะปรากฏให้เห็นในสถานะใดสถานะหนึ่ง
ซึ่งอาจเป็นของแข็ง ของเหลว หรือแก๊ส

สมบัติของสสารแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
สมบัติทางกายภาพ และสมบัติทางเคมี

สมบัติทางกายภาพ สมบัติทางเคมี

คือ สมบัติของสารที่สามารถ คือ สมบัติของสารที่เกี่ยวข้อง
สังเกตได้จากลักษณะ กับองค์ประกอบภายในของสาร
ภายนอก
ที่แสดงออกมาให้เห็น

การเปลี่ยนสถานะของสสาร 8

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ทำให้ลักษณะของสารเปลี่ยนแต่
องค์ประกอบของสารยังคงเดิม และการเปลี่ยนแปลงนี้
สามารถเปลี่ยนกลับสภาพเดิมได้ เช่น น้ำเปลี่ยนสถานะจาก
ของเหลวกลายเป็นไอน้ำ และไอน้ำก็ควบแน่นกลายเป็นน้ำ

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี
เป็นการเปลี่ยนแปลงที่มีสารใหม่เกิดขึ้น
ซึ่งสารใหม่จะมีสมบัติต่างไปจากสารเดิมและ
การทำสารใหม่ให้กลับไปเป็นสารเดิมทำได้ยาก
เช่น การเผาไหม้ การสุกของผัก-ผลไม้

สสารแต่ละสถานะจะสามารถเปลี่ยนเป็นสถานะอื่นได้โดย
มีความร้อนเป็นปัจจัยสำคัญ เมื่อมีการเพิ่มหรือลดความร้อน
ให้กับสสารในระดับหนึ่ง จะทำให้สสารเกิดการเปลี่ยนรูปร่าง
ขนาด ปริมาตร และสถานะไปแต่ยังคงเป็นสสารชนิดเดิม

และสสารนั้นสามารถกลับคืนสู่สถานะเดิมได้อีกครั้ง
เมื่อมีการเพิ่มหรือลดความร้อน ดังนี้

การหลอมเหลว (melting) 9

เป็นการเปลี่ยนสถานะจากของแข็งเป็นของเหลว
เมื่อเพิ่มความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของแข็ง

จนถึงระดับหนึ่งจะทำให้สสารนั้นเปลี่ยนสถานะ
จากของแข็งเป็นของเหลว เช่น การหลอมเหลวของน้ำแข็ง

เมื่อได้รับความร้อน และช็อคโกแลตเมื่อได้รับพลังงาน
ความร้อนกลายเป็นช็อคโกแลตเหลว หรือไอศกรีมที่ได้รับ

ความร้อนจะเปลี่ยนเป็นน้ำไอศกรีม

การแข็งตัว (Solidification) 10

เป็นการเปลี่ยนสถานะจากของเหลวเป็นของแข็ง
เมื่อลดความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของเหลว
จนถึงระดับหนึ่งจะทำให้สสารนั้นเปลี่ยนสถานะจากของเหลว
เป็นของแข็ง เช่น การแข็งตัวของไอศกรีมหรือน้ำผลไม้
เมื่อทำให้เย็น หรือเมื่อพลังงานความร้อนลดลง จะสามารถ
เปลี่ยนน้ำเป็นน้ำแข็งได้ รวมถึงการทำแท่งโลหะ จะเกิดการ

แข็งตัวเป็นโลหะแท่งที่มีสถานะเป็นของแข็ง

ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration) 11

กิจกรรม เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร

คำชี้แจง ให้แต่ละกลุ่มทำกิจกรรมการทดลอง เรื่อง น้ำผลไม้
เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร

วัสดุและอุปกรณ์

1. แก้วพลาสติกใส จำนวน 2 ใบ
2. กะละมังน้ำพลาสติก จำนวน 1 ใบ
3. ช้อน จำนวน 2 คัน
4. เกลือเม็ดใหญ่ จำนวน 1 ถุง
5. น้ำผลไม้หรือน้ำอัดลม 1 กล่องหรือ 1 ขวด
6. น้ำแข็งก้อนเล็ก ๆ ปริมาณเพียงพอสำหรับบรรจุลงในอ่างน้ำ

จนเกือบเต็ม

วิธีการทดลอง

1. นักเรียนคาดคะเนว่า จะเกิดอะไรขึ้นกับน้ำผลไม้ เมื่อนำน้ำผลไม้ใส่ใน
แก้วพลาสติกแล้วแช่ลงในอ่างน้ำแข็ง จากนั้นบันทึกผลการคาดคะเนลง
ในแบบบันทึกชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์

2. ทำกิจกรรมเพื่อตรวจสอบการคาดคะเน โดยเทน้ำผลไม้ลงในแก้วพลาสติก
แล้วนำไปแช่ลงในกะละมังพลาสติกที่มีน้ำแข็งผสมกับเกลือโดยวางไว้ที่
ตรงกลางกะละมังพลาสติก แล้วจับแก้วพลาสติกให้ขยับเป็นวงกลม

3. สังเกตการเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้และบันทึกผลทุก ๆ 2 นาที
จนน้ำผลไม้ทั้งหมดเปลี่ยนสถานะ ในแบบบันทึกชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์

4. เมื่อน้ำผลไม้แข็งตัวแล้ว ให้นำแก้วพลาสติกออกมาจากกะละมังพลาสติก
แล้ววางทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้อง จากนั้นให้สมาชิกภายในกลุ่มร่วมกันอภิปราย
เกี่ยวกับการเปลี่ยนสถานะของน้ำผลไม้ แล้วบันทึกผลการทำกิจกรรมลงใน
ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์

กิจกรรม เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร 12

จุดประสงค์ของกิจกรรม
ทำกิจกรรมนี้เพื่อ...........................................................

..............................................................................................

บันทึกผลการทำกิจกรรม

ผลการคาดคะเน
..............................................................................................

..............................................................................................

ตาราง ผลการสังเกตการเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้ทุก ๆ 2 นาที

นาทีที่ ผลการสังเกต

13

กิจกรรม เรื่อง น้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร

ตาราง ผลการสังเกตการเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้ทุก ๆ 2 นาที

นาทีที่ ผลการสังเกต

ผลการสังเกตและผลการอภิปราย

เมื่อวางแกวน้ำผลไม้ที่เปลี่ยนสถานะแล้วทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้อง
..............................................................................................
..............................................................................................
..............................................................................................
..............................................................................................

13

ผลการอภิปรายและสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนสถานะ
ที่เกิดขึ้นในแต่ละช่วง

- น้ำผลไม้ที่อยู่ในอ่างน้ำแข็งผสมเกลือ
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก....................เป็น...................
เรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่า.......................................................

- น้ำผลไม้ที่เปลี่ยนสถานะแล้ว และวางไว้นอกอ่างน้ำแข็ง
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก....................เป็น...................
เรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่า.......................................................

ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) 14

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. ก่อนการทำกิจกรรมน้ำผลไม้ในแก้วมีสถานะใด และมีสมบัติอย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................
2. เมื่อนำน้ำผลไม้แช่ในอ่างน้ำแข็งผสมเกลือเกลือ น้ำผลไม้จะเกิด

การเปลี่ยนแปลงอย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................

3. เกล็ดน้ำแข็งมีสถานะใดและมีสมบัติอย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................

4. เมื่อเวลาผ่านไป น้ำผลไม้และเกล็ดน้ำแข็งมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

5. นักเรียนคิดว่าน้ำผลไม้ที่แช่ในอ่างน้ำแข็งผสมเกลือมีอุณหภูมิเป็น
อย่างไร เมื่อเทียบกับน้ำผลไม้ที่วางไว้นอกอ่าง และจะรู้ได้อย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) 15

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

6. เหตุใดน้ำผลไม้จึงเปลี่ยนเป็นเกล็ดน้ำแข็ง ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

7. การเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้เป็นเกล็ดน้ำแข็งเป็นสถานะใด
และเรียกการเปลี่ยนแปลงนี้ว่าอะไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

8. การเปลี่ยนแปลงของเกล็ดน้ำแข็งที่นำมาวางไว้นอกอ่าง น้ำแข็งเปลี่ยน
เป็นสถานะใด และเรียกการเปลี่ยนแปลงนี้ว่าอะไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

9. การเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้เป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพหรือไม่
รู้ได้อย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) 16

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

10. การเปลี่ยนแปลงของเกล็ดน้ำแข็งที่นำมาวางไว้นอกอ่าง น้ำแข็ง
เปลี่ยนจากสถานะใดเป็นสถานะใด เรียกการเปลี่ยนแปลงนี้ว่าอะไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

11. การเปลี่ยนแปลงของน้ำผลไม้เป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพหรือไม่
รู้ได้อย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

12. จากกิจกรรมนี้ ค้นพบอะไรบ้าง ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

13. จากสิ่งที่ค้นพบสรุปได้ว่าอย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) 17

สรุปผลจากการทำกิจกรรมได้ว่า

น้ำผลไม้มีสถานะเป็นของเหลว เมื่อทำให้เย็นลงจนถึงระดับหนึ่ง
จะเปลี่ยนสถานะเป็นเกล็ดน้ำแข็งซึ่งมีสถานะเป็นของแข็ง เนื่องจาก
สูญเสียความร้อน เรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่า " การแข็งตัว แต่เมื่อวาง
น้ำผลไม้ที่เป็นเกล็ดน้ำแข็งทิ้งไว้หรือให้ความร้อนจะเปลี่ยนสถานะ
จากของแข็งเป็นสถานะของเหลวเนื่องจากได้รับพลังงานความร้อน
เรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่าการหลอมเหลว "

ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) 18

คำชี้แจง ให้นักเรียนค้นหาความรู้เพิ่มเติม เรื่อง น้ำผลไม้เป็น
เกล็ดน้ำแข็งได้อย่างไร และตอบคำถามให้ถูกต้อง

ของเหลวเมื่อสูญเสียความร้อน ของเหลวจะเปลี่ยนสถานะ
เป็นของแข็ง เรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่า การแข็งตัว
เช่น น้ำ เปลี่ยนแปลงสถานะเป็น น้ำแข็ง

ของแข็งนั้น สามารถเปลี่ยนสถานะกลับเป็นของเหลวได้ โดย
การได้รับพลังงานหรือความร้อน และเมื่อของแข็ง
ได้รับความร้อนจะเปลี่ยนสถานะเป็นของเหลวได้
ซึ่งจะเรียกการเปลี่ยนสถานะนี้ว่า การหลอมเหลว
เช่น น้ำแข็ง เปลี่ยนแปลงสถานะเป็น น้ำ

ซึ่งการเปลี่ยนสถานะทั้งสองอย่างนี้เป็นการเปลี่ยนแปลง
ที่สารยังเป็นสารเดิมจึงเป็นการเปลี่ยนแปลทางกายภาพ

คำถาม คือ ให้นักเรียนยกตัวอย่างสิ่งที่นักเรียนพบเห็นในชีวิตประจำวัน
ที่มีการเปลี่ยนสถานะของสสารจากของเหลวกลายเป็นของ
ของแข็ง (การแข็งตัว) และการเปลี่ยนสถานะของสสารจาก
ของแข็งกลายเป็นของของเหลว (การหลอมเหลว) ?

การแข็งตัว : ..........................................................................................
การหลอมเหลว : ....................................................................................

ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) 19

การเปลี่ยนสถานะของเนย

ยกตัวอย่างการเปลี่ยนสถานะของสสารด้วยการหลอมเหลว
เช่น การที่เรานำเนยมาหลอมเหลว โดยการตั้งไฟ

(ดูดความร้อน) ไขมันเนยจะได้รับพลังงานความร้อนเข้าไป
จนจะหลอมเหลวกลายเป็นเนยเหลวทั้งหมด

เราเรียกการเปลี่ยนจากของแข็งเป็นของเหลวนี้ว่า
" การหลอมเหลว (Melting) "

ของแข็ง => การหลอมเหลว (Melting) => ของเหลว

ยกตัวอย่างการเปลี่ยนสถานะของสสารด้วยการแข็งตัว
เช่น การที่เรานำเนยที่หลอมเหลวไปแช่ตู้เย็น

(คายความร้อน) ไขมันเนยจะสูญเสียพลังงานความร้อน
ออกมาจนจะกลายเป็นเนยที่แข็ง ซึ่งมีสถานะเป็นของแข็ง

เราเรียกการเปลี่ยนจากของเหลวเป็นของแข็งนี้ว่า
" การแข็งตัว (Freezing) "

ของแข็ง <= การแข็งตัว (Freezing) <= ของเหลว

ขั้นประเมินผล (Evaluation) 20

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. เมื่อนำแก้วที่ใส่น้ำผลไม้ไปแช่ในอ่างน้ำแข็งผสมเกลือ ผลการสังเกต
น้ำผลไม้เหมือนหรือแตกต่างจากผลการอภิปรายอย่างไร ?
..............................................................................................................
..............................................................................................................

2. น้ำผลไม้มีการเปลี่ยนสถานะอย่างไรบ้าง เรียกการเปลี่ยนสถานะนั้น ๆ
ว่าอย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

3. การเปลี่ยนสถานะของน้ำผลไม้เกี่ยวข้องกับพลังงานความร้อนอย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

4. การเปลี่ยนสถานะของน้ำผลไม้เป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
หรือไม่ รู้ได้อย่างไร ?

..............................................................................................................
..............................................................................................................

ขั้นประเมินผล (Evaluation) 21

แบบฝึกหัด เรื่อง การหลอมเหลวและการแข็งตัว
คำชี้แจงตอนที่ 1 ให้นักตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

ขั้นประเมินผล (Evaluation) 22

คำชี้แจงตอนที่ 2 : ให้นักเรียนเติมคำตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้อง
1. การหลอมเหลวเป็นการเปลี่ยนสถานะจาก__________เป็น_________
เช่น___________________________________________________________
2. การแข็งตัวเป็นการเปลี่ยนสถานะจาก___________เป็น____________
เช่น___________________________________________________________
3. เมื่อนำแก้วที่ใส่น้ำแข็ง วางทิ้งไว้สักครู่
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก______________เป็น_______________
4. เมื่อนำน้ำเปล่า ไปใส่ในช่องแช่แข็งในตู้เย็น
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก______________เป็น_______________
5. เมื่อวางเหล็กที่หลอมเหลวทิ้งไว้ในอุณหภูมิห้อง
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก______________เป็น_______________
6. ช่างแกะสลักเทียนพรรษาจะนำเศษเทียนและขี้ผึ้งซึ่งเป็นของแข็งมา

ให้ความร้อน และนำของเหลวที่ได้มาเทใส่แบบพิมพ์ แล้วปล่อยให้
เย็นก็จะแข็งตัวเป็นรูปทรง
ช่วงนี้สารมีการเปลี่ยนสถานะจาก______________เป็น_______________

บันทึกเพิ่มเติม 23

...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................