ebook สุขะป.4

1

หนังสืออเิ ลก็ ทรอนิกส์
รายวชิ า สุขศึกษาและพลศึกษา

ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 4

ก

คานา

หนงั สือ e-book ฉบบั น้ีจดั ทาข้ึนเพื่อประกอบการเรียนวิชาสุขศึกษาพลศึกษาและ
กิจกรรมนันทนาการระดบั ประถมศึกษา โดยมีจุดประสงคเ์ พื่อให้ผูจ้ ดั ทาไดฝ้ ึ กการศึกษา
คน้ ควา้ และนาสิ่งที่ไดศ้ ึกษาคน้ ควา้ มาสร้างเป็นชิ้นงานเกบ็ ไวเ้ ป็นประโยชนต์ ่อการเรียนการ
สอนของตนเองและอาจารยต์ ่อไป

ท้งั น้ี เน้ือหาน้ีอา้ งอิงมาจากหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และเวบ็ ไซต์
ต่างๆ ผูจ้ ดั ทาไดร้ วบรวมและนามาสร้างเป็ นหนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์หรือ e book เพ่ือง่ายต่อ
การคน้ หาขอ้ มูลและเอ้ืออานวยต่อการเรียน ขอขอบพระคุณอาจารย์ จุฑามาศ จาปาชมน์

อยา่ งสูงที่กรุณาตรวจ ใหค้ าแนะนาเพื่อแกไ้คขานใหาข้ อ้ เสนอแนะตลอดการทางาน ผูจ้ ดั ทาหวงั

วา่ หนงั สือ e-book ฉบบั น้ีคงมีประโยชนต์ ่อผทู้ ่ีนาไปใชใ้ หเ้ กิดผลตามความคาดหวงั

คณะผจู้ ดั ทา

ข

สารบัญ

คานา ก

สารบญั ข

วสิ ยั ทศั น์ 1

หลกั การ 1

จุดมุง่ หมาย 2

สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน 3

คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ 4

ทาไมตอ้ งเรียนสุขศึกษาและพลศึกษา 5

เรียนรู้อะไรในสุขศึกษาและพลศึกษา 6

สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ 7

คุณภาพผเู้ รียน 8

ตวั ช้ีวดั 10

คาอธิบายรายวชิ าและโครงสร้างวชิ า 14

แผนการจดั การเรียนรู้ 17

การวดั และประเมินผล 19

ภาคผนวก 21

- สาระเรียนรู้แกนกลาง

- ความสมั พนั ธ์ของการพฒั นาคุณภาพผเู้ รียนตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน

คาอภิธานศพั ท์ 23

อา้ งอิง

1

วสิ ัยทัศน์
กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา จดั การศึกษาโดยเนน้ การมีส่วนร่วม เพ่ือมุ่งเนน้ ให้ผูเ้ รียน มี
ภาวะของมนุษยท์ ี่สมบูรณ์ท้งั ดา้ นร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา รวมท้งั สมรรถภาพทางกาย เพ่ือ
สุขภาพและกีฬา มีเจตคติ และค่านิยมท่ีเหมาะสมตอ่ การเขา้ ร่วมกิจกรรมทางกายและกีฬา มีน้า ใจนกั กีฬา

หลกั การ
1. พฒั นาความรู้ความสามารถทางสุขศึกษาและพลศึกษาตามศกั ยภาพของผูเ้ รียน และสามารถนาไปเป็ น
เคร่ืองมือในการ เรียนรู้สิ่งต่างๆ และเป็นพ้นื ฐานสาหรับการศึกษาตอ่
2. จดั ท าหลกั สูตรการศึกษาที่มีโครงสร้างยืดหยุ่นท้งั ดา้ นสาระการเรียนรู้เวลาและการจดั การเรียนรู้เพื่อให้
สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของผเู้ รียน
3. จดั กิจกรรมกระบวนการเรียนรู้อยา่ งหลากหลายต่อเน่ือง ผเู้ รียนมีส่วนร่วมในการจดั กระบวนการเรียนรู้อยา่ งมี
ความสุข
4. จดั แผนการเรียนการสอนให้แก่ผูเ้ รียน เพื่อให้ผูเ้ รียนไดม้ ีโอกาสเรียนรู้วิชาสุขศึกษาและพลศึกษาตามความ
ถนดั และความสนใจ
5. พฒั นาบุคลากรของกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ให้มีความรู้และทักษะตลอดจนน า
ประสบการณ์มาใชใ้ นการเรียนการสอนที่เนน้ ผูเ้ รียนเป็ นสาคญั โดยคานึงถึงการมีส่วนร่วม และความตอ้ งการ
ของผเู้ รียนเป็นหลกั
6. มีการนิเทศและติดตามอยา่ งเป็นระบบในดา้ นการเรียนการสอนสุขศึกษาและพลศึกษา เพอ่ื การพฒั นา
7. จดั การเรียนการสอนโดยการสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม การมีน้าใจนักกีฬาในทุกรายวิชาอย่างเป็ น
รูปธรรม จดั กิจกรรมวชิ าการดา้ นสุขศึกษาและพลศึกษาใหน้ กั เรียนไดเ้ ขา้ ร่วมกิจกรรมทางกายและกีฬา พฒั นา
ความเป็นเลิศดา้ นกีฬา และไดป้ ฏิบตั ิกิจกรรมตา่ งๆ ตามความถนดั และความสนใจ
8. จดั กิจกรรมน าเสนอผลงานนกั เรียน – ครูในงานนิทรรศการทางวชิ าการภายในโรงเรียน
9. สนบั สนุน ส่งเสริมใหค้ รูผลิตสื่อและนวตั กรรมประกอบการเรียนการสอนตามเน้ือหาการเรียนรู้
10. จดั กิจกรรมส่งเสริม พฒั นาผเู้ รียนที่มีความสามารถ และช่วยเหลือผเู้ รียนที่มีปัญหาดา้ นการเรียนสุขศึกษาและ
พลศึกษา
11. มีการวดั ผลและประเมินผลตามสภาพจริง ดว้ ยวิธีการท่ีหลากหลายให้ครอบคลุมท้งั ทางดา้ นความรู้ทกั ษะ/
กระบวนการ สมรรถนะสาคญั ของผูเ้ รียน คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์และสมรรถภาพทางกายที่ สัมพนั ธ์กับ
สุขภาพ

2

จุดมุ่งหมาย

กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา มุ่งพฒั นาผเู้ รียนให้เป็ นคนดีมีปัญญา มีความสุขมีศกั ยภาพ
ในการศึกษาต่อ และประกอบอาชีพ และผูเ้ รียนมีคุณภาพตามเกณฑ์ของคุณภาพผูเ้ รียนกลุ่มสาระการเรียนรู้สุข
ศึกษาและพลศึกษา เม่ือจบการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ดงั น้ี
1. มีคุณภาพตามเกณฑข์ องคุณภาพผเู้ รียนกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
2. มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมท่ีพึงประสงค์ เห็นคุณค่าของตนเอง มีวนิ ยั และปฏิบตั ิตนตาม
หลกั ธรรมของพระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนบั ถือ ยดึ หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
3. มีความรู้ ความสามารถในการส่ือสาร การคิด การแกป้ ัญหา การใชเ้ ทคโนโลยี และมีทกั ษะชีวติ
4. มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี มีสุขนิสยั และรักการออกกาลงั กาย
5. มีความรักชาติ มีจิตสานึกในความเป็นพลเมืองไทยและพลโลก ยดึ มน่ั ในวถิ ีชีวติ และการปกครองตาม
ระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมุข
6. มีจิตสานึกในการอนุรักษว์ ฒั นธรรมและภูมิปัญญาไทย การอนุรักษแ์ ละพฒั นาส่ิงแวดลอ้ ม
มีจิตสาธารณะที่มุง่ ท าประโยชน์และสร้างส่ิงที่ดีงามในสังคม และอยรู่ ่วมกนั ในสังคมอยา่ งมีความสุข

3

สมรรถนะสาคญั ของผู้เรียน

กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา มุ่งพฒั นาผูเ้ รียนตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั
พ้ืนฐานมุ่งเน้นพฒั นาผูเ้ รียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีกาหนด ซ่ึงจะช่วยให้ผูเ้ รียนเกิดสมรรถนะสาคัญ5
ประการ ดงั น้ี
1. ความสามารถในการสื่อสาร เป็ นความสามารถในการรับและส่งสาร มีวฒั นธรรมในการใชภ้ าษาถ่ายทอด
ความคิดความ รู้ความเขา้ ใจ ความรู้สึก และทศั นะของตนเองเพื่อแลกเปล่ียนขอ้ มูลข่าวสารและประสบการณ์อนั
จะเป็นประโยชน์ต่อกาพฒั นาตนเองและสังคม รวมท้งั การเจรจาต่อรองเพื่อขจดั และลดปัญหาความขดั แยง้ ต่างๆ
การเลือกรับหรือไม่รับขอ้ มูลข่าวสารดว้ ยหลกั เหตุผลและความถูกตอ้ ง ตลอดจนการเลือกใชว้ ธิ ีการส่ือสารที่มี
ประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบท่ีมีต่อตนเองและสงั คม
2. ความสามารถในการคดิ เป็นความสามารถในการคิดวเิ คราะห์การคิดสังเคราะห์การคิดอยา่ งสร้างสรรคก์ ารคิด
อย่างมีวิจารณญาณ และการคิดเป็ นระบบ เพ่ือนาไปสู่การสร้างองค์ความรู้หรือสารสนเทศเพ่ือการตดั สินใจ
เกี่ยวกบั ตนเองและสังคมไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
3. ความสามารถในการแก้ปัญหา เป็ นความสามารถในการแกป้ ัญหาและอุปสรรคต่างๆที่เผชิญไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง
เหมาะสมบนพ้ืนฐานของหลกั เหตุผล คุณธรรมและขอ้ มูลสารสนเทศ เขา้ ใจความสัมพนั ธ์และการเปล่ียนแปลง
ของเหตุการณ์ต่างๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ประยุกต์ความรู้มาใชใ้ นการป้องกนั และแกไ้ ขปัญหา และมีการ
ตดั สินใจท่ีมีประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบท่ีเกิดข้ึนต่อตนเอง สงั คมและสิ่งแวดลอ้ ม
4. ความสามารถในการใช้ ทักษะชีวิต เป็ นความสามารถในการนากระบวนการต่างๆ ไปใช้ในการดาเนิน
ชีวิตประจาวนั การเรียนรู้ดว้ ยตนเอง การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง การทางาน และการอยูร่ ่วมกนั ในสังคมดว้ ยการ
สร้างเสริมความสัมพนั ธ์อนั ดีระหวา่ งบุคคล การจดั การปัญหาและความขดั แยง้ ต่างๆอยา่ งเหมาะสม การปรับตวั
ให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและความขัดแย้งต่างๆ อย่างเหมาะสม การปรับตัวให้ทันกับการ
เปล่ียนแปลงของสังคมและสภาพแวดลอ้ ม และการรู้จกั หลีกเลี่ยง
พฤติกรรมไม่พงึ ประสงคท์ ี่ส่งผลกระทบต่อตนเองและผอู้ ่ืน
5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีเป็ นความสามารถในการเลือกและใช้เทคโนโลยีดา้ นต่างๆ และมีทกั ษะ
กระบวนการทางเทคโนโลยเี พ่ือการพฒั นาตนเองและสงั คมในดา้ นการเรีย รู้การส่ือสารการทางาน การแกป้ ัญหา
อยา่ งสร้างสรรคถ์ ูกตอ้ งเหมาะสมและมีคุณธรรม

4

คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์

กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา มุ่งพฒั นาผูเ้ รียนใหม้ ีคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ เพื่อให้สามารถอยรู่ ่วมกบั
ผอู้ ่ืนในสงั คมไดอ้ ยา่ งมีความสุข ในฐานะเป็ นพลเมืองไทย และพลโลก ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน ดงั น้ี
1. รักชาติ ศาสน์กษัตริย์หมายถึง มีความภาคภูมิใจในความเป็ นไทย นิยมไทย ปฏิบตั ิตามคาสั่งสอนของศาสนาเคารพเทิดทูน
ศาสนา แสดงความจงรักภกั ดีเทิดทูนพระเกียรติและพระราชกรณียกิจของพระมหากษตั ริย์
2. ซื่อสัตย์สุจริต หมายถึง การประพฤติปฏิบตั ิอยา่ งเหมาะสม และตรงต่อความเป็ นจริงประพฤติปฏิบตั ิอยา่ งตรงไปตรงมา ท้งั
กาย วาจา ใจ ต่อตนเองและผอู้ ื่นรวมตลอดท้งั ตอ่ หนา้ ที่การงานและคามนั่ สญั ญา ความประพฤติที่ตรงไปตรงมาและจริงใจในสิ่ง
ที่ถูกท่ีควร ถูกตอ้ งตามทานองคลองธรรมรวมไปถึงการไม่คิดคดทรยศ ไม่คดโกงและไม่หลอกลวงนอกจากน้ีแลว้ ความซ่ือสตั ย์
สุจริตยงั รวมไปถึงการรักษาคาพดู หรือคามนั่ สัญญาและการปฏิบตั ิหนา้ ที่การงานของตนเองดว้ ยความรับผดิ ชอบและดว้ ยความ
ซื่อสัตยไ์ ม่แสวงหาผลประโยชนใ์ หแ้ ก่ตนเองและพวกพอ้ งดว้ ยการใชอ้ านาจหนา้ ท่ีโดยมิชอบซ่ึงความซ่ือสตั ยส์ ุจริตน้ีจะดาเนิน
ไปดว้ ยความต้งั ใจจริงเพอื่ ทาหนา้ ที่ของตนเองใหส้ าเร็จลุลว่ ง ดว้ ยความระมดั ระวงั และเกิดผลดีตอ่ ตนเองและสงั คม
3. มวี นิ ยั หมายถึง การควบคุมความประพฤติใหถ้ กู ตอ้ งและเหมาะสมกบั จรรยามารยาท ขอ้ บงั คบั ขอ้ ตกลง กฎหมายและศีลธรรม
การรู้จกั ควบคุมตนเองให้ประพฤติปฏิบตั ิตามขอ้ ตกลง ขอ้ บงั คบั ระเบียบแบบแผน และขนบธรรมเนียมประเพณีอนั ดีงามย่อม
นามาซ่ึงความสงบสุขในชีวติ ของตนความเป็ นระเบียบเรียบร้อยของสงั คมและประเทศชาติ
4. ใฝ่ เรียนรู้ หมายถึง การคน้ ควา้ หาความรู้หรือสิ่งท่ีเป็ นประโยชนเ์ พ่ือพฒั นาตนเองอยเู่ สมอ
5. อยู่อย่างพอเพียง หมายถึง การมีความพอดีในการบริโภค ใช้ทรัพยากรและเวลาว่างให้เป็ นประโยชน์คานึงถึงฐานะและ
เศรษฐกิจ คิดก่อนใชจ้ ่ายตามความเหมาะสมรู้จกั การเพิ่มพูนทรัพยด์ ว้ ยการเก็บและนาไปใชใ้ ห้เกิดประโยชน์ดูแลรักษาบูรณ
ทรัพยข์ องตนเอง มีการเกบ็ ออมเงินไวต้ ามสมควร
6. มุ่งม่ันในการทางาน หมายถึง การศึกษาเรียนรู้เพ่ือหาขอ้ เท็จจริง ซ่ึงอาจพฒั นาไปสู่ความจริงในส่ิงท่ีตอ้ งการเรียนรู้หรือ
ตอ้ งการหาคาตอบเพื่อนาคาตอบที่ได้น้ันมาใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น การยกระดับความรู้การนาไปประยุกต์ใช้ใน
ชีวติ ประจาวนั หรือนามาสรุปเป็ นความจริงได้
7. รักความเป็ นไทย หมายถึง เขา้ ใจ หวงแหนความเป็ นไทยซ่ึงถือเป็ นตน้ ทุนทางสังคมทาใหท้ ุกศาสนาสามารถอยรู่ ่วมกนั ได้
อยา่ งสนั ติโดยตอ้ งมีการดาเนินชีวติ โดยกายสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริตเป็ นคุณลกั ษณะท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การเขา้ สงั คมและการมี
ปฏิสัมพนั ธ์กบั ผูอ้ ื่น เช่น ความมีกิริยามารยาท การปรับตวั ความตรงต่อเวลา ความสุภาพ การมีสัมมาคารวะ การพดู จาไพเราะ
และอ่อนนอ้ มถ่อมตน
8. มจี ติ สาธารณะ หมายถึง คุณลกั ษณะทางจิตใจของบุคคลเกี่ยวกบั การมองเห็นคุณคา่ หรือการใหค้ ุณค่าแก่การมีปฏิสมั พนั ธ์ทาง
สังคมและส่ิงต่างๆ ที่เป็ นสิ่งสาธารณะท่ีไม่มีผูใ้ ดผูผ้ ูห้ น่ึงเป็ นเจา้ ของหรือเป็ นส่ิงที่คนในสังคมเป็ นเจา้ ของร่วมกนั เป็ นสิ่งท่ี
สามารถสงั เกตไดจ้ ากความรู้สึกนึกคิด หรือการกระทาที่แสดงออกมา ไดแ้ ก่การหลีกเล่ียงการใชห้ รือการกระทาที่จะทาให้เกิด
ความชารุดเสียหายต่อส่วนรวมที่ใชป้ ระโยชนร์ ่วมกนั ของกลมุ่ การถือเป็ นหนา้ ที่ท่ีจะมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาของส่วนรวมใน
วสิ ยั ที่ตนสามารถทาไดแ้ ละการเคารพสิทธิในการใชข้ องส่วนรวมที่เป็ นประโยชนร์ ่วมกนั ของกล่มุ

5

ทาไมต้องเรียนสุขศึกษาและพละศึกษา
สุขภาพ หรือ สุขภาวะ หมายถึง ภาวะของมนุษยท์ ่ีสมบูรณ์ท้งั ทางกาย ทางจิต ทางสงั คม และทางปัญญา
หรือจิตวิญญาณ สุขภาพหรือสุขภาวะจึงเป็ นเรื่องสาคญั เพราะเกี่ยวโยงกบั ทุกมิติของชีวิต ซ่ึงทุกคนควรจะได้
เรียนรู้เรื่องสุขภาพ เพ่ือจะไดม้ ีความรู้ความเขา้ ใจที่ถูกตอ้ ง มีเจตคติคุณธรรมและค่านิยมที่เหมาะสมรวมท้งั มี
ทกั ษะปฏิบตั ิดา้ นสุขภาพจนเป็นกิจนิสยั อนั จะส่งผลใหส้ ังคมโดยรวมมีคุณภาพ

6

เรียนรู้อะไรในสุขศึกษาและพละศึกษา

สุขศึกษาและพลศึกษาเป็ นการศึกษาดา้ นสุขภาพท่ีมีเป้าหมาย เพ่ือการดารงสุขภาพ การสร้างเสริม
สุขภาพและการพฒั นาคุณภาพชีวติ ของบุคคล ครอบครัว และชุมชนใหย้ ง่ั ยนื

สุขศึกษา มุ่งเนน้ ใหผ้ ูเ้ รียนพฒั นาพฤติกรรมดา้ นความรู้เจตคติคุณธรรม ค่านิยม และการปฏิบตั ิเกี่ยวกบั
สุขภาพควบคู่ไปดว้ ยกนั

พลศึกษา มุ่งเน้นให้ผูเ้ รียนใช้กิจกรรมการเคลื่อนไหว การออกกาลังกาย การเล่นเกมและกีฬาเป็ น
เคร่ืองมือในการพฒั นาโดยรวมท้งั ดา้ นร่างกาย จิตใจ อารมณ์สังคม สติปัญญา รวมท้งั สมรรถภาพเพื่อสุขภาพ
และกีฬา

สาระท่ีเป็นกรอบเน้ือหาหรือขอบขา่ ยองคค์ วามรู้ของกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
ประกอบดว้ ย

 การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ผูเ้ รียนจะไดเ้ รียนรู้เรื่องธรรมชาติของการเจริญเติบโตและ
พฒั นาการของมนุษย์ ปัจจยั ที่มีผลต่อการเจริญเติบโต ความสัมพนั ธ์เช่ือมโยงในการทางานของระบบ
ต่างๆ ของร่างกาย รวมถึงวธิ ีปฏิบตั ิตนเพอ่ื ใหเ้ จริญเติบโตและมีพฒั นาการท่ีสมวยั

 ชีวิตและครอบครัว ผูเ้ รียนจะได้เรียนรู้เรื่องคุณค่าของตนเองและครอบครัว การปรับตัวต่อการ
เปล่ียนแปลงทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ความรู้สึกทางเพศ การสร้างและรักษาสัมพนั ธภาพกบั ผูอ้ ื่นสุข
ปฏิบตั ิทางเพศ และทกั ษะในการดาเนินชีวติ

 การเคลื่อนไหว การออกกาลังกาย การเล่นเกม กีฬาไทย และกีฬาสากล ผูเ้ รียนได้เรียนรู้เรื่องการ
เคล่ือนไหวในรูปแบบต่างๆ การเขา้ ร่วมกิจกรรมทางกายและกีฬา ท้งั ประเภทบุคคล และประเภททีม
อย่างหลากหลายท้งั ไทยและสากล การปฏิบตั ิตามกฎ กติกา ระเบียบ และขอ้ ตกลงในการเข้าร่วม
กิจกรรมทางกายและกีฬา และความมีน้าใจนกั กีฬา

 การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพ และการป้องกันโรค ผูเ้ รียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกบั หลกั และวิธีการ
เลือกบริโภคอาหาร ผลิตภณั ฑ์และบริการสุขภาพ การสร้างเสริมสมรรถภาพเพื่อสุขภาพ และการ
ป้องกนั โรคท้งั โรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ

 ความปลอดภัยในชีวติ ผเู้ รียนจะไดเ้ รียนรู้เรื่องการป้องกนั ตนเองจากพฤติกรรมเส่ียงต่างๆท้งั ความเสี่ยง
ต่อสุขภาพ อุบตั ิเหตุความรุนแรง อนั ตรายจากการใชย้ าและสารเสพติด รวมถึงแนวทางในการสร้าง
เสริมความปลอดภยั ในชีวติ

7

สาระและมาตรฐานการเรียนรู้
สาระท1่ี การเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย์

มาตรฐาน พ 1.1 เขา้ ใจธรรมชาติของการเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย์
สาระท2่ี ชีวติ และครอบครัว

มาตรฐาน พ 2.1 เขา้ ใจและเห็นคุณค่าตนเอง ครอบครัว เพศศึกษา และมีทกั ษะในการดาเนินชีวติ
สาระท3ี่ การเคล่ือนไหว การออกก าลงั กาย การเล่นเกม กฬี าไทย และกฬี าสากล

มาตรฐาน พ 3.1 เขา้ ใจ มีทกั ษะในการเคล่ือนไหว กิจกรรมทางกาย การเล่นเกม และกีฬา
มาตรฐาน พ 3.2 รักการออกกาลงั กาย การเล่นเกม และการเล่นกีฬา ปฏิบตั ิเป็ นประจาอยา่ งสม่าเสมอ มี
วนิ ยั เคารพสิทธิกฎ กติกา มีน้าใจนกั กีฬา มีจิตวญิ ญาณในการแขง่ ขนั และช่ืนชมในสุนทรียภาพของการกีฬา
สาระท4ี่ การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการป้องกนั โรค
มาตรฐาน พ 4.1 เห็นคุณคา่ และมีทกั ษะในการสร้างเสริมสุขภาพ การดารงสุขภาพ การป้องกนั โรคและ
การสร้างเสริมสมรรถภาพเพื่อสุขภาพ
สาระท5ี่ ความปลอดภยั ในชีวติ
มาตรฐาน พ 5.1 ป้องกนั และหลีกเลี่ยงปัจจยั เส่ียง พฤติกรรมเส่ียงต่อสุขภาพ อุบตั ิเหตุการใชย้ า
สารเสพติด และความรุนแรง

8

คุณภาพผู้เรียน
 รายวชิ าพืน้ ฐาน
จบช้ันประถมศึกษาปี ที่ 3
 มีความรู้และเขา้ ใจในเร่ืองการเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย์ ปัจจยั ที่มีผลต่อการเจริญเติบโต
และพฒั นาการ วธิ ีการสร้างสัมพนั ธภาพในครอบครัวและกลุ่มเพื่อน
 มีสุขนิสัยท่ีดีในเรื่องการกิน การพกั ผอ่ นนอนหลบั การรักษาความสะอาดอวยั วะทุกส่วนของร่างกาย
การเล่นและการออกกลงั กาย
 ป้องกนั ตนเองจากพฤติกรรมที่อาจนาไปสู่การใชส้ ารเสพติด การล่วงละเมิดทางเพศและรู้จกั ปฏิเสธใน
เร่ืองท่ีไมเ่ หมาะสม
 ควบคุมการเคลื่อนไหวของตนเองไดต้ ามพฒั นาการในแตล่ ะช่วงอายุ มีทกั ษะการเคล่ือนไหวข้นั พ้ืนฐาน
และมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางกาย กิจกรรมสร้างเสริมสมรรถภาพทางกายเพ่ือสุขภาพ และเกม ได้อย่าง
สนุกสนาน และปลอดภยั
 มีทกั ษะในการเลือกบริโภคอาหาร ของเล่น ของใชท้ ่ีมีผลดีต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงและป้องกนั ตนเองจาก
อุบตั ิเหตุได้
 ปฏิบตั ิตนไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งเหมาะสมเม่ือมีปัญหาทางอารมณ์และปัญหาสุขภาพ
 ปฏิบตั ิตนตามกฎ ระเบียบขอ้ ตกลงคาแนะนา และข้นั ตอนตา่ งๆ และใหค้ วามร่วมมือกบั ผอู้ ่ืนดว้ ย
ความเตม็ ใจจนงานประสบความสาเร็จ
 ปฏิบตั ิตามสิทธิของตนเองและเคารพสิทธิของผอู้ ่ืนในการเล่นเป็นกลุ่ม

9

จบช้ันประถมศึกษาปี ท่ี 6
 เขา้ ใจความสัมพนั ธ์เชื่อมโยงในการทางานของระบบต่างๆ ของร่างกาย และรู้จกั ดูแลอวยั วะที่สาคญั
ของระบบน้นั ๆ
 เขา้ ใจธรรมชาติการเปล่ียนแปลงทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์และสังคม แรงขบั ทางเพศของชายหญิง เม่ือ
ยา่ งเขา้ สู่วยั แรกรุ่นและวยั รุ่น สามารถปรับตวั และจดั การไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
 เขา้ ใจและเห็นคุณคา่ ของการมีชีวติ และครอบครัวท่ีอบอุน่ และเป็นสุข
 ภูมิใจและเห็นคุณค่าในเพศของตน ปฏิบตั ิสุขอนามยั ทางเพศไดถ้ ูกตอ้ งเหมาะสม
 ป้องกนั และหลีกเล่ียงปัจจยั เสี่ยง พฤติกรรมเส่ียงต่อสุขภาพและการเกิดโรค อุบตั ิเหตุความรุนแรงสาร
เสพติดและการล่วงละเมิดทางเพศ
 มีทกั ษะการเคล่ือนไหวพ้นื ฐานและการควบคุมตนเองในการเคล่ือนไหวแบบผสมผสาน
 รู้หลกั การเคลื่อนไหวและสามารถเลือกเขา้ ร่วมกิจกรรมทางกาย เกม การละเล่นพ้ืนเมือง กีฬาไทยกีฬา
สากลไดอ้ ยา่ งปลอดภยั และสนุกสนาน มีน้าใจนกั กีฬา โดยปฏิบตั ิตามกฎ กติกา สิทธิและหนา้ ท่ีของตนเอง จน
งานสาเร็จลุล่วง
 วางแผนและปฏิบตั ิกิจกรรมทางกาย กิจกรรมสร้างเสริมสมรรถภาพทางกายเพื่อสุขภาพไดต้ ามความ
เหมาะสมและความตอ้ งการเป็นประจา
 จดั การกบั อารมณ์ความเครียด และปัญหาสุขภาพไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
 มีทกั ษะในการแสวงหาความรู้ขอ้ มูลข่าวสารเพื่อใชส้ ร้างเสริมสุขภาพ

10

ตัวชี้วดั และสาระการเรียนรู้แกนกลาง

สาระท1ี่ การเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย์
มาตรฐาน พ 1.1 เขา้ ใจธรรมชาติของการเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย์

ช้ัน ตัวชี้วดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. อธิบายการเจริญเติบโตและ  การเจริญเติบโตและพฒั นาการของร่างกายและ

พฒั นาการของร่างกายและจิตใจ จิตใจ ตามวยั (ในช่วงอายุ ๙ – ๑๒ ปี )

ตามวยั

๒. อธิบายความสาคญั ของ  ความสาคญั ของกลา้ มเน้ือ กระดูกและขอ้ ที่มีผล

กลา้ มเน้ือ กระดูกและขอ้ ที่มีผลต่อ ต่อสุขภาพ การเจริญเติบโตและพฒั นาการ

สุขภาพ การเจริญเติบโตและ

พฒั นาการ

๓. อธิบายวธิ ีดูแลกลา้ มเน้ือ  วธิ ีดูแลรักษากลา้ มเน้ือ กระดูกและขอ้ ใหท้ างาน

กระดูก และขอ้ ใหท้ างานอยา่ งมี อยา่ งมีประสิทธิภาพ

ประสิทธิภาพ

สาระที่ ๒ ชีวติ และครอบครัว

มาตรฐาน พ ๒.๑ เขา้ ใจและเห็นคุณคา่ ตนเอง ครอบครัว เพศศึกษา และมีทกั ษะในการดาเนินชีวิต

ช้ัน ตวั ชี้วดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. อธิบายคุณลกั ษณะของความ  คุณลกั ษณะของความเป็นเพ่ือนและสมาชิกที่ดีของ

เป็ นเพ่ือนและสมาชิกท่ีดีของ ครอบครัว

ครอบครัว

๒. แสดงพฤติกรรมท่ีเหมาะสม  พฤติกรรมท่ีเหมาะสมกบั เพศของตนตาม

กบั เพศของตนตามวฒั นธรรมไทย วฒั นธรรมไทย

๓. ยกตวั อยา่ งวธิ ีการปฏิเสธการ  วธิ ีการปฏิเสธการกระทาท่ีเป็นอนั ตรายและไม่

กระทาที่เป็นอนั ตรายและไม่ เหมาะสมในเรื่องเพศ

เหมาะสมในเรื่องเพศ

11

สาระท่ี ๓ การเคลื่อนไหว การออกกาลงั กาย การเล่นเกม กฬี าไทย และกฬี าสากล

มาตรฐาน พ ๓.๑ เขา้ ใจ มีทกั ษะในการเคล่ือนไหว กิจกรรมทางกาย การเล่นเกม และกีฬา

ช้ัน ตวั ช้ีวดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. ควบคุมตนเองเมื่อใชท้ กั ษะ  การเคลื่อนไหวร่างกายแบบผสมผสานท้งั

การเคลื่อนไหวในลกั ษณะผสมผสาน แบบอยกู่ บั ที่ เช่น กระโดดหมุนตวั กระโดด-

ไดท้ ้งั แบบอยกู่ บั ที่ เคล่ือนที่ และใช้ เหยยี ดตวั แบบเคล่ือนท่ี เช่น ซิกแซ็ก วง่ิ

อุปกรณ์ประกอบ เปล่ียนทิศทาง ควบมา้ และแบบใชอ้ ุปกรณ์

ประกอบ เช่น บอล เชือก

๒. ฝึกกายบริหารทา่ มือเปล่า  กายบริหารทา่ มือเปล่าประกอบจงั หวะ

ประกอบจงั หวะ

๓. เล่นเกมเลียนแบบและกิจกรรม  เกมเลียนแบบและกิจกรรมแบบผลดั

แบบผลดั

๔. เล่นกีฬาพ้ืนฐานไดอ้ ยา่ งนอ้ ย  กีฬาพ้ืนฐาน เช่น แชร์บอล แฮนดบ์ อล

๑ ชนิด ห่วงขา้ มตาขา่ ย

มาตรฐาน พ ๓.๒ รักการออกกาลงั กาย การเล่นเกม และการเล่นกีฬา ปฏิบตั ิเป็นประจาอยา่ งสม่าเสมอ

มีวนิ ยั เคารพสิทธิ กฎ กติกา มีน้าใจนกั กีฬา มีจิตวิญญาณในการแข่งขนั และชื่นชม ในสุนทรียภาพของการกีฬา

ช้ัน ตวั ช้ีวดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. ออกกาลงั กาย เล่นเกม และกีฬา  การออกกาลงั กาย เล่นเกม ตามความชอบ

ท่ีตนเองชอบและมีความสามารถใน ของตนเองและเล่นกีฬาพ้ืนฐานร่วมกบั ผูอ้ ่ืน
การวเิ คราะห์ผลพฒั นาการของตนเอง  การวเิ คราะห์ผลพฒั นาการของตนเองใน
ตามตวั อยา่ งและแบบปฏิบตั ิของผอู้ ื่น การออกกาลงั กาย เล่นเกมและเล่นกีฬา ตาม

ตวั อยา่ งและแบบปฏิบตั ิของผอู้ ่ืน

 คุณค่าของการออกกาลงั กาย เล่นเกม และ

เล่นกีฬา ที่มีต่อสุขภาพ

๒. ปฏิบตั ิตามกฎ กติกาการเล่นกีฬา - การปฏิบตั ิตามกฎ กติกา การเล่นกีฬาพ้ืนฐาน

พ้ืนฐาน ตามชนิดกีฬาที่เล่น ตามชนิดกีฬาที่เล่น

12

สาระท่ี ๔ การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการป้องกนั โรค

มาตรฐาน พ ๔.๑ เห็นคุณคา่ และมีทกั ษะในการสร้างเสริมสุขภาพ การดารงสุขภาพ การป้องกนั โรค

และการสร้างเสริมสมรรถภาพเพ่อื สุขภาพ

ช้ัน ตัวชี้วดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. อธิบายความสัมพนั ธ์ระหว่าง  ความสัมพนั ธ์ระหว่างส่ิงแวดล้อมกบั สุขภาพ

ส่ิงแวดล้อมกบั สุขภาพ  การจัดส่ิงแวดล้อมทถี่ ูกสุขลกั ษณะและ

เอือ้ ต่อสุขภาพ

๒. อธิบายสภาวะอารมณ์ ความรู้สึก  สภาวะอารมณ์และความรู้สึก เช่นโกรธ หงุดหงิด

ทม่ี ผี ลต่อสุขภาพ เครียด เกลยี ด เสียใจ เศร้าใจ วติ กกงั วล กลวั

ก้าวร้าว อจิ ฉา ริษยา เบ่ือหน่าย ท้อแท้ ดใี จ ชอบใจ

รัก ชื่นชม สนุก

สุขสบาย

 ผลทม่ี ตี ่อสุขภาพ

ทางบวก : สดชื่น ยมิ้ แย้ม แจ่มใส ร่าเริง ฯลฯ

ทางลบ : ปวดศีรษะ ปวดท้อง

เบื่ออาหาร อ่อนเพลยี ฯลฯ

๓. วเิ คราะห์ข้อมูลบนฉลากอาหาร  การวเิ คราะห์ข้อมูลบนฉลากอาหารและผลติ ภณั ฑ์

และผลติ ภัณฑ์สุขภาพ เพ่ือการเลือก สุขภาพ
บริโภค

๔. ทดสอบและปรับปรุง  การทดสอบสมรรถภาพทางกาย

สมรรถภาพทางกายตามผลการ  การปรับปรุงสมรรถภาพทางกายตามผลการ

ตรวจสอบสมรรถภาพทางกาย ทดสอบสมรรถภาพทางกาย

13

สาระท่ี ๕ ความปลอดภยั ในชีวติ

มาตรฐาน พ ๕.๑ ป้องกนั และหลีกเลี่ยงปัจจยั เส่ียง พฤติกรรมเส่ียงต่อสุขภาพ อุบตั ิเหตุ การใชย้ า สารเสพติด

และความรุนแรง

ช้ัน ตวั ชี้วดั สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ป. ๔ ๑. อธิบายความสาคัญของการใช้ยา  ความสาคญั ของการใช้ยา

และใช้ยาอย่างถูกวธิ ี  หลกั การใช้ยา

๒. แสดงวธิ ีปฐมพยาบาลเมื่อได้รับ  วธิ ีปฐมพยาบาล

อนั ตรายจากการใช้ยาผดิ สารเคมี - การใช้ยาผดิ

แมลงสัตว์กดั ต่อย และการบาดเจ็บ - สารเคมี
จากการเล่นกฬี า - แมลงสัตว์กดั ต่อย

- การบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา

๓. วเิ คราะห์ผลเสียของการสูบบุหรี่  ผลเสียของการสูบบุหรี่ การดื่มสุรา และ

และการดื่มสุรา ทมี่ ตี ่อสุขภาพและการ การป้องกนั
ป้องกนั

14

คาอธิบายรายวชิ า

กล่มุ สาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา รายวชิ าสุขศึกษาและพลศึกษา

รหสั วชิ า พ ๑๔๑๐๑ ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

เวลา 80 ( 2 ชั่วโมง / สัปดาห์ ) จานวน 2 หน่วยกติ

_____________________________________________________________________

ศึกษา วเิ คราะห์ การเจริญเติบโตและพฒั นาการของร่างกายและจิตใจตามวยั (ในช่วงอายุ 9-12 ปี ) ความสาคญั ของ
กลา้ มเน้ือ กระดูก และขอ้ ที่มีผลตอ่ การเจริญเติบโตและพฒั นาการ การดูแลรักษากลา้ มเน้ือ กระดูก และขอ้ ใหท้ างานอยา่ งมี
ประสิทธิภาพ คุณลกั ษณะของความเป็ นเพอ่ื นและสมาชิกท่ีดีของครอบครัว พฤติกรรมที่เหมาะสมกบั เพศของตนตามวฒั นธรรม
ไทย วธิ ีการปฏิเสธการกระทาที่เป็ นอนั ตราย และไม่เหมาะสมในเรื่องเพศ ผลพฒั นาการของตนเองในการออกกาลงั กาย เล่นเกม
และเลน่ กีฬา ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งส่ิงแวดลอ้ มกบั สุขภาพ การจดั ส่ิงแวดลอ้ มที่ถกู สุขลกั ษณะและเอ้ือต่อสุขภาพ สภาวะอารมณ์
และความรู้สึก ผลที่มีต่อสุขภาพ ขอ้ มูลบนฉลากอาหารและผลิตภณั ฑส์ ุขภาพ ความสาคญั ของการใชย้ า และหลกั การใชย้ าอยา่ ง
ถูกวธิ ี วิธีปฐมพยาบาล ผลเสียของการสูบบุหรี่และด่ืมสุรา

ปฏิบตั ิ แสดงคาพดู หรือทท่ าง พฤติกรรมท่ีเหมาะสมกบั เพศของตนตามวฒั นธรรมไทย วธิ ีการปฐมพยาบาล เมื่อไดร้ ับ
อนั ตรายจากการใชย้ าผิด สารเคมี แมลงสตั วก์ ดั ตอ่ ยและการบาดเจบ็ จาก การเลน่ กีฬา

ปฏิบตั ิกิจกรรม ทดสอบ ควบคุมการเคล่ือนไหวในลกั ษณะผสมผสานไดท้ ้งั แบบอยกู่ บั ที่ แบบเคลอ่ื นท่ี และแบบใช้
อุปกรณ์ประกอบ กายบริหารมือเปล่าประกอบจงั หวะ เล่นเกมเลียนแบบและกิจกรรมแบบผลดั การเลน่ กีฬาพ้นื ฐาน ตามกฎ
กติกาการเลน่ สมรรถภาพทางกาย

โดยใชท้ กั ษะกระบวนการปฏิบตั ิ ทกั ษะการเคลื่อนไหวร่างกาย กระบวนการคิด การสืบคน้ ขอ้ มูล การแกป้ ัญหาและ
การอภิปราย

เพ่อื ใหเ้ กิดความรู้ ความคิด ความเขา้ ใจ สามารถส่ือสารส่ิงที่เรียนรู้ มีความสามารถตดั สินใจ และนา
ความรู้ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจาวนั มีการพฒั นาทางดา้ นร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สงั คม และมีจริยธรรม
คุณธรรม และคานิยม ท่ีเหมาะสม

มาตรฐาน/ตวั ชี้วดั
พ 1.1 ป.4/1, ป.4/2, ป.4/3
พ 2.1 ป.4/1, ป.4/2, ป.4/3
พ 3.1 ป.4/1, ป.4/2, ป.4/3, ป.4/4
พ 3.2 ป.4/1, ป.4/2
พ 4.1 ป.4/1, ป.4/2, ป.4/3, ป.4/4
พ5.1 ป.4/1, ป.4/2, ป.4/3
รวม 19 ตวั ช้ีวดั

15

โครงสร้างรายวชิ า กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
รหัสวชิ า พ 14101 รายวชิ า สุขศึกษาและพลศึกษา จานวน 2.0 หน่วยกติ
ช้ันประถมศึกษาปี ที่ 4 เวลา 80 ช่ัวโมง
สัดส่วนคะแนน ระหว่างปี การศึกษา : ปลายปี = 80 : 20

ที่ ช่ือหน่วย มาตรฐาน สาระสาคญั เวลา นา้ หนกั
(ชั่วโมง) คะแนน
การเรียนรู้ การเรียนรู้/ตวั ชีว้ ดั (100)

1 พฒั นาการตามวยั พ 1.1 การศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกบั ภาวะการ เจริญเติบโตและ 10 5
ป.4/1, ป.4/2, พฒั นาการของมนุษย์ รวมท้งั ความสาคญั และวธิ ีดูแล 10 5
กลา้ มเน้ือ กระดูกและขอ้ ท่ีมีผลงานภาพเป็ นสิ่ง เบน
ป.4/3 หากษาเรียนรู้ใหเ้ ขา้ ใจอยา่ ง ถ่องแทจ้ ะทาใหร้ ะบบ 6 5
ต่างๆสามารถทางาน ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 14 15
2 คุณคา่ ของ พ 2.1 - 10
ครอบครัวและ ป.4/1, ป.4/2, การศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกบั คุณลกั ษณะของความเป็ น
ตวั เอง ป.4/3 เพ่ือนและ สมาชิกท่ีดีของครอบครัวรวมท้งั กรรม ที่
เหมาะสมกบั เทศของตนตามวฒั นธรรม ไทยและ
3 สมรรถนะทาง พ 4.1 ป.4/4 วธิ ีการปฏิเสธการกระทาที่เป็ น อนั ตรายและไม่
กายภาพ เหมาะสมในเรื่องเพศหาก รู้จกั เรียนรู้ใหเ้ ขา้ ใจอยา่ ง
ถอ่ งแทแ้ ละ ปฏิบตั ดิ ว้ ยทกั ษะท่ีถกู ตอ้ งจะทาใหค้ วาม
4 เคลื่อนไหวให้ พ 3.1 ป.4/1 ป.4/2 ปลอดภยั ตอ่ ชีวติ และทรัพยส์ ิน
สัมพนั ธ์ การทดสอบและปรับปรุง สมรรถภาพทางกายตามผล
การทดสอบ จะทาใหส้ ุขภาพแขง็ แรง
สอบกลางปี
การปฏิบตั ิกิจกรรมเคลื่อนไหว ร่างกายในลกั ษณะ
ผลงานท้งั แบบอยู่ กบั ท่ี เคลื่อนท่ีใชอ้ ปุ กรณ์ประกอบ
และ ประกอบจงั หวะเพลง เป็นทกั ษะพ้นื ฐาน สาคญั ท่ี
ทาใหร้ ่างกายแขง็ แรง ส่งผลใหเ้ กิด ประสิทธิภาพใน
การทางาน

5 ส่ิงรอบตวั ส่งผลตอ่ พ 4.1 ป.4/1 ป.4/2 สิ่งแวดนมและสภาวะทางอารมณ์ มี 5 16
สุขภาพ ความสมั พนั ธ์กบั สุขภาพ จึงควรส่งเสริม การ 5
จดั การสิ่งแวดลอ้ มท่ีถูกสุขลกั ษณะ และการ 5 5
6 ผลิตภณั ฑส์ ุขภาพ พ 4.1 ป.4/3 จดั การทราะอารมณ์ดา้ นบวก เพ่อื ใหม้ ีสุขภาพ 5
และการใชย้ า พ 5.1 ป.4/1 ร่างกายและสุขภาพจิตท่ีดี 5
10
7 โทษของบุหร่ีและ พ 5.1 ป.4/2 ขอ้ มูลบนฉลากอาหารและ ผลิตภณั ฑส์ ุขภาพ 10 5
สุรา สามารถนามาวเิ คราะห์ ขอ้ มูลเพอื่ ตดั สินใจเลือก 5
บริโภค และการ ใชย้ าอยา่ งถกู วธิ ีจะทาให้
8 การปฐมพยาบาล พ 5.1 .4/2 สามารถป้องกนั โรค บรรเทาอาการเจบ็ ป่ วย และ 10
รักษาโรค ได้ เพื่อใหม้ ีสุขภาพที่สมบูรณ์แขง็ แรง
9 เกมหรรษา พ 3.1 ป.4/3 การสูบบุหร่ีและการด่ืมสุรา ผลเสียตอ่ สุขภาพ 10
พ 3.2 ป.4/1 เราจึงควรรู้จกั วธิ ีการ ป้องกนั ท่ีถกู ตอ้ ง
การปฐมพยาบาลผเู้ จบ็ ป่ วยหรือ ผบู้ าดเจ็บเม่ือ 20
10 แชร์บอล พ 3.1 ป.4/4 ไดร้ ับอนั ตรายจากการใชย้ า ผดิ สารเคมี แมลง 100
พ 3.2 ป.4/1 ป.4/2 สตั วก์ ดั ต่อย และการ บาดเจบ็ จากการเลน่ กีฬา
อยา่ งถูกวธิ ี เป็ น การดูแลรักษาผเู้ จ็บป่ วยเบ้ืองตน้
เพอ่ื ลด อนั ตรายท่ีอาจเกิดข้ึนกบั ผเู้ จบ็ ป่ วยก่อน
ส่งสถานพยาบาล
การเลน่ เกมเลียนแบบและกิจกรรม แบบผลดั
จะตอ้ งปฏิบตั ิอยา่ งถูกวธิ ี และ สามารถวเิ คราะห์
ผลพฒั นาการของตนเอง ในการออกกาลงั กาย
และเล่นเกมตาม ตวั อยา่ งและแบบปฏิบตั ขิ อง
ผอู้ ื่นไดอ้ ยา่ ง เหมาะสม
การเลน่ แชร์บอล ผเู้ ลน่ ตอ้ งฝึ กฝน และมีทกั ษะ
ในการเลน่ เขา้ ใจและปฏิบตั ิ ตามกฎ กติกาการ
เลน่ และรู้จกั วเิ คราะห์ ผลพฒั นาการของตนเอง
ในการออกกาลงั กายและเล่นกีฬาแชร์บอล ตาม
ตวั อยา่ ง และแบบปฏิบตั ิของผอู้ ื่นไดอ้ ยา่ ง
เหมาะสม

สอบปลายปี 80

รวมตลอดปี
การศึกษา

แผนการจัดการเรียนรู้ที 1 17
กลุ่มสาระการเรียนรู้ สุขศึกษาพลศึกษา
หน่วยการเรียนรู้ที 4 เคลื่อนไหวให้สัมพนั ธ์ ช้ันประถมศึกษาปี ที่ 4
แผนการเรียนรู้ท1่ี เรื่อง ควบคุมตนเอง เวลา 3 ชั่วโมง
ครูผู้สอน เวลา 1 ชั่วโมง

มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชี้วดั
มาตรฐาน ส 3.1 เขา้ ใจมีทกั ษะในการเคลื่อนไหว กิจกรรมทางกาย การเล่นเกม และกีฬา
ตัวชี้วดั
ป.4/1 ควบคุมตนเองเมื่อใชท้ กั ษะการเคล่ือนไหวในลกั ษณะผสมผสานไดท้ ้งั แบบอยกู่ บั ที่
เคลื่อนท่ี และใชอ้ ุกรณ์ประกอบ
ป.4/2 ฝึกกายบริหารทา่ มือเปล่าประกอบจงั หวะ

สาระสาคัญ
การควบคุมร่างกาย
ฝึ กกายบริ หาร

วตั ถุประสงค์
1.ควบคุมตนเองไดเ้ ม่ือใชท้ กั ษะการเคล่ือนไหว
2.ควบคุมตนเองเมื่อใชท้ กั ษะการเคลื่อนไหวแบบอยกู่ บั ที่
3.ควบคุมตนเองเม่ือใชท้ กั ษะการเคลื่อนไหวแบบเคล่ือนที่
4.ฝึกกายบริหารท่ามือเปล่าระกอบจงั หวะ

สาระการเรียนรู้
-การเคลื่อนไหวร่างกายแบบผสมผสานท้งั แบบอยกู บั ท่ี เช่น กระโดดหมุนตวั กระโดดเหยยี ดตวั แบบ

เคล่ือนท่ีเช่น ซิกแซ็ก วง่ิ เปล่ียนทิศทาง ควบมา้ และแบบใชอ้ ุกรณ์ประกอบ เช่น บอล เชือก
-กายบริหารทา่ มือเปปล่าประกอบจงั หวะ

18

สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน
1.ความสามารถในการส่ือสาร
2.ความสามารถในการใชช้ ีวติ

คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
1.มีวนิ ยั
2.ใฝ่ เรียนรู้
3.มุง่ มน่ั ในการทางาน

ภาระงาน/ชิ้นงาน
-

กระบวนการจัดการเรียนรู้ รูปแบบคอนสตรัคติวซิ ึม
ข้นั ที่ 1 ขั่นนาเข้าสูบทเรียน ใหน้ กั เรียนเล่นเกมเพื่อเตรียมความพร้อมในการเรียนและฝึกสมาธิ
ข้นั ที่ 2 ขั่นสอน ครูอธิบายถึงความสาคญั ในการออกกาลงั กาย การเคล่ือนไหวร่างกาย รวมถึง

ประโยชน์และโทษ
ข้นั ท่ี 3 ขนั่ สรุป ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาที่เรียนมา
ข้นั ท่ี 4 ขั่นฝึ กทกั ษะ และนาไปใช้ ครูพานกั เรียนฝึกกายบริการและการควบคุมร่างกาย
ข้นั ท่ี 5 ข่ันประเมนิ ผล ครูประเมินผลจากที่นกั เรียนทาการฝึกกายบริหารและการควบคุมตนเอง

ส่ือและแหล่งการเรียนรู้
1.ใบความรู้
2. วดิ ีโอ

19

ประเดน็ ทป่ี ระเมนิ 4 คะแนน 1

1. ผลงานตรงกบั จุดประสงค์ท่ี ผลงานสอดคลอ้ งกบั 32 ผลงานไม่สอดคลอ้ งกบั
จุดประสงค์
กาหนด จุดประสงค์ ทุกประเด็น ผลงานสอดคลอ้ งกบั ผลงานสอดคลอ้ งกบั
จุดประสงค์ เป็นส่วน จุดประสงคบ์ างประเดน็ เน้ือหาสาระของผลงาน
2. ผลงานมคี วามถูกต้องสมบูรณ์ เน้ือหาสาระของผลงาน ใหญ่ ไม่ถูกตอ้ งเป็นส่วนใหญ่
3. ผลงานมคี วามคดิ สร้างสรรค์ ถูกตอ้ งครบถว้ น เน้ือหาสาระของผลงาน เน้ือหาสาระของผลงาน ผลงานไมแ่ สดงแนวคิด
ผลงานแสดงออกถึง ถูกตอ้ งเป็นส่วนใหญ่ ถูกตอ้ งเป็นบางประเด็น ใหม่
4. ผลงานมคี วามเป็ นระเบยี บ ความคิดสร้างสรรค์ ผลงานมีแนวคิดแปลก ผลงานมีความน่าสนใจ
แปลกใหม่ และเป็น ใหมแ่ ตย่ งั ไมเ่ ป็นระบบ แตย่ งั ไมม่ ีแนวคิดแปลก ผลงานส่วนใหญ่ไมเ่ ป็น
ระบบ ระเบียบ และมีขอ้
ผลงานมีความเป็ นระเบียบ ใหม่ บกพร่องมาก
แสดงออกถึงความประณีต
ผลงานส่วนใหญ่มีความ ผลงานมีความเป็ น
เป็นระเบียบแต่ยงั มี ระเบียบแตม่ ีขอ้ บกพร่อง
ขอ้ บกพร่องเลก็ นอ้ ย บางส่วน

เกณฑ์การตดั สินคุณภาพ

ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ

14 - 16 ดีมาก
10 - 13 ดี

6-9 ปานกลาง
4-5 ปรับปรุง

20

บนั ทกึ ผลหลงั การจัดการเรียนรู้

1) ด้านความรู้
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

2) ทกั ษะ/กระบวนการ
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

3) ด้านคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

4) ปัญหาและอปุ สรรค
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

5) แนวทางในการแก้ปัญหาและพฒั นา
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

ลงช่ือ...................................................
(..............................................)

วนั ท่ี..........เดือน.................พ.ศ.........

21

ภาคผนวก
สาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ประกอบดว้ ย องคค์ วามรู้ทกั ษะหรือกระบวนการเรียนรู้และคุณลกั ษณะอนั
พงึ ประสงค์ ซ่ึงกาหนดใหผ้ เู้ รียนทุกคนในระดบั การศกึ ษาข้นั พ้ืนฐานจาเป็นตอ้ งเรียนรู้ดงั น้ี

22

ความสัมพนั ธ์ของการพฒั นาคุณภาพผ้เู รียนตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน

23

อภธิ านศัพท์

กลไกของร่างกายทใ่ี ช้ในการเคลื่อนไหว (Body Mechanism)

กระบวนการตามธรรมชาติในการเคล่ือนไหวส่วนตา่ งๆ ของร่างกายตามลกั ษณะโครงสร้าง หนา้ ที่ และ การทางาน
ร่วมกนั ของขอ้ ต่อ กลา้ มเน้ือ กระดูกและระบบประสาทท่ีเก่ียวขอ้ งภายใตข้ อบข่าย เง่ือนไข หลกั การ และปัจจยั ดา้ นชีวกลศาสตร์
ที่มีผลตอ่ การเคล่ือนไหว เช่น ความมนั่ คง (Stability) ระบบคาน (Leverage) การเคล่ือน (Motion) และแรง (Force)

การเคล่ือนไหวเฉพาะอย่าง (Specialized Movement)

การผสมผสานกนั ระหวา่ งทกั ษะยอ่ ยของทกั ษะการเคลื่อนไหวพ้นื ฐานตา่ งๆ การออกกลางกาย การเล่นเกม และการ
เล่นกีฬาตา่ งๆ ซ่ึงมีความจาเป็นสาหรับกิจกรรมทางกาย เช่น การขวา้ งลกู ซอฟทบ์ อล ตอ้ งอาศยั การผสมผสานของทกั ษะการ
สไลด(์ การเคลื่อนไหวแบบเคล่ือนที่) การขวา้ ง (การเคลื่อนไหวแบบ ประกอบอปุ กรณ์) การบิดตวั (การเคล่ือนไหวแบบไม่
เคล่ือนท่ี) ทกั ษะที่ทาบางอยา่ งยงิ่ มีความซบั ซอ้ นและ ตอ้ งใชก้ ารผสมผสานของทกั ษะการเคลือ่ นไหวพ้นื ฐานหลายๆ ทกั ษะ
รวมกนั

การเคลื่อนไหวในชีวติ ประจ าวนั (Daily Movement)

รูปแบบหรือทกั ษะการเคลื่อนไหวร่างกายในอิริยาบถต่างๆ ที่บุคคลทว่ั ไปใชใ้ นการด าเนินชีวติ ไม่วา่ เพื่อการประกอบ
กิจวตั รประจาวนั การทางาน การเดินทางหรือกิจกรรมอื่นๆ เช่น การยนื กม้ นง่ั เดิน วงิ่ โหนรถเมลย์ กของหนกั ปี นป่ าย กระโดด
ลงจากท่ีสูง ฯลฯ

การเคลื่อนไหวพืน้ ฐาน (Fundamental Movements)

ทกั ษะการเคล่ือนไหวร่างกายที่จาเป็ นสาหรบั ชีวติ และการดาเนินชีวติ ของมนุษย์ ในการปฏิบตั ิ กิจกรรมต่างๆไดอ้ ยา่ งมี
ประสิทธิภาพ เป็ นทกั ษะที่มีการพฒั นาในช่วงวยั เด็ก และจะเป็ นพ้ืนฐานสาหรับการ ประกอบกิจกรรมต่างๆ เม่ือเจริญวยั สูงข้ึน
ตลอดจนเป็นพ้นื ฐานของการ มีความสามารถในการเคลื่อนไหว โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ในการเลน่ กีฬา การออกกาลงั กาย และการ
ประกอบกิจกรรมนนั ทนาการ การเคลื่อนไหว พ้นื ฐาน สามารถแบ่งออกไดเ้ ป็น 3 ประเภท คือ

1. การเคล่ือนไหวแบบเคล่ือนท่ี (Locomotor Movement) หมายถึง ทกั ษะการเคล่ือนไหว ที่ใชใ้ นการเคลื่อนร่างกายจาก
ที่หน่ึงไปยงั อีกที่หน่ึง ไดแ้ ก่ การเดิน การวง่ิ การกระโดด สลบั เทา้ การกระโจน การสไลดแ์ ละการวง่ิ ควบมา้ ฯลฯ หรือการ
เคลื่อนท่ีในแนวด่ิง เช่น การกระโดด ทกั ษะการ เคลื่อนไหวเหล่าน้ีเป็นพ้นื ฐานของการทางานประสานสมั พนั ธท์ างกลไกแบบไม่
ซบั ซอ้ น และเป็ นการ เคลื่อนไหวร่างกายที่ใชก้ ลา้ มเน้ือมดั ใหญ่

24

2. การเคล่ือนไหวแบบอยกู่ บั ที่ (Nonlocomotor Movement) หมายถึง ทกั ษะการเคลื่อนไหวที่ ปฏิบตั ิโดยร่างกายไม่มีการเคล่ือนท่ี
ของร่างกาย ตวั อยา่ งเช่น การกม้ การเหยยี ด การผลกั และดนั การบิดตวั การโยกตวั การไกวตวั และการทรงตวั เป็ นตน้

3. การเคลื่อนไหวแบบประกอบอปุ กรณ์ (Manipulative Movement) เป็ นทกั ษะการเคลื่อนไหวท่ีมี การบงั คบั หรือ
ควบคุมวตั ถซุ ่ึงส่วนใหญจ่ ะเก่ียวขอ้ งกบั การใชม้ ือและเทา้ แตส่ ่วนอ่ืนๆ ของร่างกายกส็ ามารถ ใชไ้ ดเ้ ช่น การขวา้ ง การตีการเตะ
การรับ เป็ นตน้
การจดั การกบั อารมณ์และความเครียด (Emotion and Stress Management)

วธิ ีควบคุมอารมณ์ความเครียดและความคบั ขอ้ งใจ ที่ไมเ่ ป็ นอนั ตรายตอ่ ตนเองและผอู้ ืน่ แลว้ ลงมือ ปฏิบตั ิอยา่ ง
เหมาะสม เช่น ท าสมาธิเลน่ กีฬา การร่วมกิจกรรม นนั ทนาการ การคลายกลา้ มเน้ือ (muscle relaxation)
การช่วยฟื้ นคืนชีพ (Cardiopulmonary Resuscitation = CPR)

การช่วยชีวติ เบ้ืองตน้ ก่อนส่งต่อใหแ้ พทยใ์ นกรณีผปู้ ่ วยหวั ใจหยดุ เตน้ โดยการนวดหวั ใจและผายปอด ไปพร้อมๆ กนั
การดูแลเบือ้ งต้น (First Care)

การใหก้ ารดูแลสุขภาพผปู้ ่ วยในระยะพกั ฟ้ื นและ/หรือการปฐมพยาบาล
การพฒั นาทย่ี ง่ั ยืน (Sustainable Development)

การพฒั นาท่ีเป็นองคร์ วมของความเป็ นมนุษยต์ ามแนวทางของพระธรรมปิ ฏก (ประยทุ ธป์ ยตุ โต) เป็ นการพฒั นาที่เป็ น
บูรณาการ คือ ทเกิดเป็นองคร์ วมหมายความวา่ องคป์ ระกอบท้งั หลายที่เก่ียวขอ้ ง จะตอ้ งประสานกนั ครบท้งั ร่างกาย จิตใจ อารมณ์
สงั คม และจิตวญิ ญาณ และมีดุลยภาพ สอดคลอ้ งกบั กฎเกณฑข์ องธรรมชาติ
การละเล่นพืน้ เมือง (Folk Plays)

กิจกรรมเลน่ ด้งั เดิมของคนในชุมชนแตล่ ะทอ้ งถ่ิน ซ่ึงเป็นส่วนหน่ึงของการด าเนินชีวติ หรือวถิ ีชีวติ เพอ่ื เป็ นการผอ่ น
คลายอารมณ์ความเครียด และสร้างเสริมใหม้ ีก าลงั กายแขง็ แรง สติปัญญาดีจิตใจเบิกบาน สนุกสนาน อนั ก่อใหเ้ กิดความสมั พนั ธ์
ท่ีดีตอ่ กนั และเป็ นส่วนหน่ึงของวฒั นธรรม เช่น กิจกรรมการเลน่ ของ ชุมชนทอ้ งถ่ิน วงิ่ เป้ี ยว ชกั เยอ่ ข่ีมา้ ส่งเมือง ตีจบั มอญซ่อน
ผา้ รีๆขา้ วสาร วง่ิ กระสอบ สะบา้ กระบ่ีกระบอง มวยไทย ตะกร้อวง ตะกร้อลอดบ่วง

25

อ้างองิ

หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื ้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ฉบบั ปรับปรุง 2560
เอกสารประกอบหลกั สตู รโรงเรียนพบิ ลู อปุ ถมั ภ์ พทุ ธศกั ราช 2563

26

จดั ทาโดย
นางสาวเบญมาศ ลาสม6394110021
นางสาวราตรี ขนุ หาญ 6394110017
นางสาวดวงมณี นาคใหญ่6394110014
คณะศึกษาศาสตร์ สาขาการประถมศึกษา
มหาวิทยาลยั ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ

27

28

29

30

31

32