หน่วยที่ 5 กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลั๊ก

หน่วยท่ี 5 กระบวนการเช่ือมไฟฟ้ า

ด้วยลวดเช่ือมห้มุ ฟลกั ซ์

หลกั การเชื่อมไฟฟ้ าด้วยลวดเช่ือมห้มุ ฟลกั ซ์

เป็นการเช่อื มทเ่ี กดิ จากการอารก์ ระหวา่ งผวิ หน้าโลหะชน้ิ งานกบั ปลายลวดเช่อื ม ความรอ้ น เกดิ จาก
กระแสไฟฟ้าไหลผ่านลวดเช่อื มไปยงั ชน้ิ งาน ทําใหล้ วดเช่อื มหลอมละลายรวมตวั กบั ชน้ิ งาน โดยมี
ฟลกั ซเ์ ป็นตวั ปกคลุมแนวเช่อื มเพอ่ื ป้องกนั ไมใ่ หอ้ อกซเิ จนในอากาศรวมตวั กบั แนวเช่อื ม

การเร่ิมต้นอารก์

1. วิธีขีดหรือเขี่ย (Scratch Method)

เป็นวธิ เี รมิ่ ตน้ อารก์ โดยใชป้ ลายลวดเช่อื มหุม้ ฟลกั ซ์ ขดี ลงบนชน้ิ งานทจ่ี ะทําการเช่อื ม ซง่ึ มลี กั ษณะ
เดยี ว กบั ท่เี ราจุดไม้ขดี ไฟ เม่อื ปลายลวดเช่อื มสมั ผสั กบั ช้นิ งานกระแสไฟจะไหลผ่านจากลวด
เช่อื มไฟยงั ชน้ิ งาน จากนนั้ ทาํ การยกลวดเช่อื มขน้ึ ใหห้ า่ งจากชน้ิ งานเพ่อื ใหเ้ กดิ การอารก์ แลว้ ค่อย
ลดลวดเช่อื มลงรกั ษาระยะ อารก์ โดยใหร้ ะยะหา่ งไมเ่ กนิ ขนาดความโตของแกน ลวดเชอ่ื ม

2. วิธีเคาะหรอื แตะ (Tapping Method)

เป็นวธิ ีการอาร์กโดยใช้ปลายลวดเช่ือมเคาะลงบน
ช้นิ งานท่จี ะทําการเช่อื ม เม่อื ปลายลวดเช่ือมสมั ผสั
กบั ช้นิ งานกระแสไฟจะไหลผ่านจากลวดเช่อื มไปยัง
ช้นิ งาน จากนัน้ ทําการยกลวดเช่ือมข้นึ ให้ห่างจาก
ชน้ิ งานเพ่อื ใหเ้ กดิ การอารก์ แลว้ ค่อยลดลวดเช่อื มลง
โดยให้ระยะห่างไม่เกินขนาดความโตของแกนลวด
เชอ่ื ม

องคป์ ระกอบในการเชื่อมไฟฟ้ า
ด้วยลวดเช่ือมห้มุ หลกั ซ์

องคป์ ระกอบที่ 1 การเลือกลวดเชื่อม (C: Correct Electrode)

1. สมบตั ขิ องวสั ดจุ ะตอ้ งเหมอื นหรอื ใกลเ้ คยี งกบั ชน้ิ งาน
2. ขนาดลวดเช่อื มและสมบตั เิ ฉพาะของลวดเชอ่ื ม ลกั ษณะรอยตอ่ ทใ่ี ช้ ชนดิ กระแสไฟทใ่ี ช้

องคป์ ระกอบท่ี 2 การเลือกและปรบั กระแสไฟ (C: Correct Current)

1. ชนิดของกระแสไฟ
2. ปริมาณกระแสไฟ

องคป์ ระกอบท่ี 3 ระยะอารก์ (A: Arc Length)

1. ระยะอารก์ สงู เกินไป

มผี ลทาํ ใหน้ ําความรอ้ นทเ่ี กดิ ขน้ึ จะแผ่กระจายไปบนผวิ หน้าชน้ิ งานมาก และก๊าซทป่ี กคลุมแนวเช่อื มอาจไม่
เพยี งพอ แนวเช่อื มจะมลี กั ษณะกวา้ ง แบนราบ แนวไม่สม่ําเสมอหรอื ไม่เป็นแนว เมด็ โลหะกระเด็นมาก
การอารก์ รนุ แรง ความแขง็ แรงของแนวเช่อื มน้อยลง การควบคุมแนวเช่อื มไดย้ าก

2. ระยะอารก์ ตา่ เกินไป
จะทําใหค้ วามรอ้ นจากการอาร์กต่ําเกินไปแนวเช่อื มจะมลี กั ษณะแคบนูนสูง การหลอมละลายน้อย
การอาร์กไม่สม่ําเสมอ การหลอมละลายของช้นิ งานน้อย ความแขง็ แรงของแนวเช่อื มน้อยลง แล ะ
ปลายลวดเชอ่ื มอาจตดิ กบั ชน้ิ งานไดง้ า่ ย

3. ระยะอารก์ ท่ีเหมาะสม
มผี ลทาํ ใหก้ ารรวมตวั ของอากาศภายนอกกบั โลหะหลอมละลายไดย้ าก มกี ารอารก์ ทส่ี ม่าํ เสมอเกดิ
เมด็ โลหะน้อยแนวเช่อื มมขี นาดความกวา้ งและนูนเหมาะสมแนวเชอ่ื มมคี วามแขง็ แรงสงู

องคป์ ระกอบท่ี 4 มมุ ลวดเชื่อม (A: Angle of Electrode)

มุมของลวดเช่ือมมีผลทําให้การควบคุมแนวเช่ือ มให้
เป็นไปตามความตอ้ งการและแนวเช่อื มมคี ุณภาพ มุมใน
การเช่อื มจะประกอบดว้ ย 2 มมุ คอื มุมเดนิ ลวด (Travel
Angle) และมุมงาน (Work Angle) มุมเดนิ ลวด จะมี
ทศิ ทางไปทางเดยี วกบั การเดนิ แนวเช่อื ม โดยปกติลวด
เช่ือมจะทํามุมกบั ช้ินงานประมาณ 65๐ -75๐ ในการ
เช่อื มท่าราบ มุมงานจะมที ิศทางขวางกบั การเดนิ แนว
เช่ือม หรือมุมท่ีลวดทํามุมกับช้ินงานโดยมองจาก
ดา้ นขา้ ง เช่น กรณีท่าราบลวดเช่อื มจะทํามุมกับชน้ิ งาน
90๐

องคป์ ระกอบท่ี 5 ความเรว็ ในการเดินลวด (T: Travel Speed)

ในการเดนิ ลวดเช่อื มต้องสงั เกตน้ําโลหะท่กี ําลังหลอม
ละลายตดิ ตอ่ กนั อยา่ งเป็นระเบยี บและต่อเน่ือง ความเรว็
ในการเดนิ เรว็ เกนิ ไปจะทําใหบ้ ่อหลอมละลายแคบหรือ
ต้นื เกนิ ไป สารมลทนิ และแก๊สต่าง ๆ จะรวมตวั ในแนว
เช่อื มไดง้ า่ ย สว่ นการเดนิ ชา้ เกนิ ไปแนวเช่อื มจะกวา้ งนูน
มากเกนิ ไป และความรอ้ นสะสมในชน้ิ งานมาก

ตาแหน่งท่าเช่ือม และชนิดของรอยต่อ

ตาแหน่งท่าเชื่อม

1. ท่าราบ (Flat Position)

2. ท่าขนานนอน (Horizontal Position)
3. ท่าตงั้ (Vertical Position)

4. ท่าเหนือศีรษะ (Overhead Position)

เ ป็ น ก า ร เ ช่ือ ม ท่ีแ น ว เ ช่ือ ม อ ยู่ ด้ า น ล่ า ง ข อ ง
รอยต่อ ลวด เช่ือมจะอยู่ใต้ช้ินงานท่ีจะเช่ือม
เป็นท่าเช่อื มทย่ี ากทส่ี ุด จะทาํ ใหเ้ กดิ การหลอม
ละลายลกึ ท่ดี ไี ด้ยาก เน่ืองจาก แรงดงึ ดูดของ
โลกมผี ลทําใหน้ ้ําโลหะหยดลงมาและ ผูเ้ ช่ือมก็
อาจจะไดร้ บั อนั ตรายจากการเช่อื มอนั เน่ือง มา
จากสะเกด็ ไฟและน้ําโลหะทจ่ี ะยอ้ ยลงมา

เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ าด้วยลวดเช่ือมห้มุ ฟลกั ซ์

การเคลือ่ นท่ีและการสา่ ยลวดเช่ือม

1. การเคล่อื นทเ่ี พอ่ื ป้อนลวดโดยไมส่ า่ ยลวด

2. การเคล่อื นทแ่ี ละการสา่ ยสลบั ไขวไ้ ปทางซา้ ยและทางขวา

3. การเคลอ่ื นทแ่ี ละการสา่ ยสลบั ไขวไ้ ปทางซา้ ยและทางขวา
วธิ นี ้ีมกั จะนิยมใชก้ บั การเช่อื มต่อชนแนวหลอมละลาย ลกึ แนวแรก การเดนิ หน้า คอื การใหค้ วามรอ้ น
ชน้ิ งาน การถอยหลงั คอื การเตมิ แนวเชอ่ื ม เพอ่ื ควบคมุ รกู ุญแจ (Key Hole)

แสดงตาํ แหน่งทา่ เชอ่ื มและการเคล่อื นและสา่ ยลวดเชอ่ื ม

การถอนลวดเช่ือม

การถอนลวดเช่อื มออกจากบ่อหลอมละลาย กรณีสน้ิ สุดการ
เช่อื ม ในการถอนลวดเช่อื มออกจาก บ่อหลอมละลายไม่ควร
ถอนขณะทล่ี วดเช่อื มทาํ มมุ ฉากกบั งาน การถอนลวดเช่อื มทด่ี ี
ไดบ้ ่อหลอมละลาย ครงั้ สุดทา้ ยท่สี มบูรณ์ไม่เป็นแอ่งลกึ และ
กวา้ ง ควรเอนลวดเช่อื มใหน้ อนลงทาํ มุมกบั งานประมาณ 15
๐ -30๐ และควรหยุดเดนิ ให้ลวดเช่อื มเติมเน้ือโลหะในแอ่ง
หลอมละลายชวั่ ขณะหน่ึง เพ่อื ใหล้ วดเช่อื มเตมิ เน้ือโลหะ ใน
แอ่งหลอมละลายใหเ้ พยี งพอแลว้ ใหส้ ะบดั ลวดเช่อื มย้อนกลบั
จงึ ถอนลวดเชอ่ื มขน้ึ

การเชื่อมต่อแนว

ต่อแนวเช่ือมในกรณีที่แอ่งปลายแนวเช่ือมยงั ร้อนอยู่
การต่อแนวเช่ือมในกรณีท่ีแอ่งปลายแนวเช่ือมเยน็ ลงแล้ว

การเชื่อมชนท่าราบ

การเชอ่ื มทา่ ราบเป็นการเชอ่ื มทส่ี ามารถควบคุมการเชอ่ื มไดง้ า่ ยนิยมใชก้ นั มาก การเชอ่ื มทา่ ราบนนั้ ลวด
เชอ่ื มทาํ มมุ กบั งาน (มมุ เดนิ ) ประมาณ 65 ํํ - 75 ํํ และทาํ มมุ กบั ชน้ิ งานดา้ นขา้ ง (มมุ งาน) 90º ทาํ การ
เชอ่ื มทางซา้ ยมอื ไปขวามอื

การเช่ือมต่อชนท่าขนานนอน (Horizontal Butt Joint)

สาํ หรบั ผู้ฝึกเช่อื มใหม่ ๆ เน่ืองจากน้ําโลหะจะไหลยอ้ นลงมาอนั เน่ืองมาจากแรงดงึ ดูดของโลก ทําให้แนว
เช่อื มไมแ่ ขง็ แรงเทา่ ทค่ี วร แต่กส็ ามารถเช่อื มไดด้ ี ถา้ มกี ารฝากเช่อื มจนกระทงั่ ชาํ นาญ การหลอมละลายลกึ
สามารถควบคุมไดด้ ว้ ยระยะอารก์ และมมุ ในการเชอ่ื ม

การเช่ือมท่าชนตงั้ (Vertical Butt Joint)

เทคนิควธิ กี ารทจ่ี ะทําใหน้ ้ําโลหะไหลยอ้ ยน้อยกค็ อื เม่อื เคล่อื นทส่ี ่ายลวดเช่อื ม ควรหยุดบรเิ วณขอบ ของ
รอยต่อชวั่ ขณะหน่ึง ซง่ึ จะเปิดโอกาสใหแ้ นวเช่อื มตรงกลางแขง็ ตวั และลดการยอ้ ยของน้ําโลหะได้

การเชื่อมต่อชนท่าเหนือศีรษะ (Overhead Butt Joint)

การเช่อื มทา่ เหนือศรี ษะน้ี ผเู้ ช่อื มตอ้ งใสช่ ุดป้องกนั อนั ตรายเป็นอยา่ งดี มมุ เดนิ และมมุ งานของลวด เช่อื มท่ี
กระทาํ กบั งาน เหมอื นกบั การเชอ่ื มทา่ ราบ แตเ่ พยี งเช่อื มงานในลกั ษณะคว่าํ ลงเทา่ นนั้

การเชื่อม ต่อตวั ที ท่าขนานนอน (Horizontal T-joint)

การเชอ่ื มแนวแรก ลวดเช่อื มทาํ มมุ ประมาณ 65˚- 70˚ และมมี มุ งานประมาณ 40˚- 50˚ กบั ชน้ิ งาน

การเช่ือมต่อตวั ทีท่าตงั้ (Vertical T-joint)

การเช่อื มแนวแรก ลวดเชอ่ื มมมี มุ เดนิ ประมาณ 100˚-110˚ มมี มุ งานประมาณ 45˚ เพอ่ื ไมใ่ หน้ ้ําโลหะ
ไหลยอ้ นมากขณะเคล่อื นส่าย ควรหยุดบรเิ วณขอบของแนวเช่อื มชวั่ ขณะหน่ึง เพ่อื เปิ ดโอกาสให้
แนวเชอ่ื ม บรเิ วณตรงกลางและทข่ี อบอกี ขา้ งหน่ึงเยน็ ตวั ลง

การเช่ือมต่อตวั ทีท่าเหนือศีรษะ (Overhead T-joint)

การเชอ่ื มตอ่ ตวั ทแี ละการเช่อื มต่อมมุ ภายใน (Inside Corner Weld) ท่าเหนือศรี ษะ ลวดเช่อื มทาํ มุม
กบั งานมมี มุ เดนิ ประมาณ 85˚ มมี มุ งานประมาณ 45˚

การเช่ือมต่อมมุ ภายนอกท่าขนานนอน (Horizontal Outside Corner Weld)

ลวดเชอ่ื มทาํ มมุ กบั ชน้ิ งานโดยมมี มุ เดนิ ประมาณ 65˚- 70˚ และมมี มุ งาน 130˚- 140˚