กิจกรรมส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้ เรื่องกัญชาและกัญชง

กิจกรรมส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้
เร่ือง กัญชาและกัญชง

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

คานา

เอกสารฉบับนี้ ได้จัดทาข้ึนเพ่ือส่ งเสริมการอ่านและการเรียนรู้
เร่อื งกญั ชาและกญั ชง โดยมีขอบขา่ ยเนอ้ื หาสาระ ดังนี้ 1.ลักษณะท่ัวไปของกัญชา
2.ประวัติความเป็นมาของกญั ชา 3.การปลูกกัญชาในประเทศไทย 4.วิธีเพาะปลูก
กัญชา 5.การแปรรูปผลผลิตจากกัญชา 6.ประโยชน์และโทษของกัญชา
7.ลักษณะทั่วไปของกญั ชง 8.ประวตั ิความเป็นมาของกัญชง 9.การปลูกกัญชงใน
ประเทศไทย 10.วธิ ีเพาะปลูกกญั ชง 11.ประโยชน์ของกัญชง 12.กัญชาและกัญชง
แตกตา่ งกันอยา่ งไร

งานการศึกษาตามอัธยาศัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษา
ตามอธั ยาศัยอาเภอแสวงหา จังหวัดอา่ งทอง ขอขอบคุณ นางจิรัชยา เฟ่ ืองฟูรัตน์
ผู้อานวยการ กศน. อาเภอสามโก้รักษาการในตาแหน่ง ผู้อานวยการ กศน.อาเภอ
แสวงหา ที่ปรึกษาท่ีให้คาแนะนาแนวทางการจัดหาข้อมูล และขอขอบคุณคณะ
ผูจ้ ัดทาทุกทา่ น ที่ให้ขอ้ เสนอแนะตา่ งๆ จนกระทั่งทาให้เอกสารฉบบั น้ีสมบูรณ์มาก
ย่ิงข้ึน คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารฉบับนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่
ต้องการศึกษาหาความรูเ้ พิ่มเติ่มเกย่ี วกับ กัญชา-กญั ชง ไม่มากก็นอ้ ย

งานการศึกษาตามอธั ยาศัย
6 มถิ ุนายน 2565

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

สารบัญ หน้า

เรื่อง 4
5
1. ลกั ษณะท่ัวไปของกญั ชา 7
2. ประวัตคิ วามเป็นมาของกญั ชา 8
3. การปลูกกัญชาในประเทศไทย 9
4. วธิ เี พาะปลูกกญั ชา 10
5. การแปรรูปผลผลติ จากกัญชา 12
6. ประโยชนแ์ ละโทษของกัญชา 13
7. ลักษณะท่วั ไปของกญั ชง 15
8. ประวตั คิ วามเปน็ มาของกญั ชง 18
9. การปลกู กัญชงในประเทศไทย 19
10. วิธีเพาะปลูกกญั ชง 21
11. ประโยชน์ของกัญชง
12. กัญชาและกัญชงแตกต่างกันอยา่ งไร

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

4

ลกั ษณะท่ัวไปของกญั ชา

- ช่ือภาษาอังกฤษ Marijuana
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Cannabis sativa L. Subsp. indica (Lam.)
E. Small & Cronquist
- มีความสูงไม่ถึง 2 เมตร
- ปล้องหรือข้อส้ัน แตกก่ิงก้านมากและแตกกิ่งเป็นแบบสลับ
- เปลือกไม่เหนียว ลอกได้ยาก ให้เส้นใยส้ันมีคุณภาพต่า
-แผ่นใบเป็นสีเขียวถึงเขียวจัด ใบมีประมาณ 5-7 แฉก
- การเรียงตัวของใบจะชิดกัน
- เม่ือออกดอกจะมียางที่ช่อดอกมาก
- เมล็ดมีขนาดเล็ก ผิวเมล็ดมันวาว
- ใบเมื่อนามาสูบจะมีกล่ินหอมคล้ายหญ้าแห้ง
- มีสาร tetrahydrocannabinol (THC) ประมาณ 1-10%
- การปลูกระยะห่างระหว่างต้นจะกว้าง เพราะปลูกเพ่ือต้องการใบ

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

5

ประวตั ิความเป็นมาของกญั ชา

กัญชาเป็นพืชล้มลุกชนิดหน่ึงที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานหลายพันปี
บ้างก็มองว่าเป็นสารเสพติดท่ีก่อให้เกิดอาการมึนเมา บ้างก็เป็นของเล่นสนุก
ข อ ง เ ห ล่า ห นุ่ม ส า ว แ ล ะ ศิล ปิน ที่ทา ใ ห้ผ่อ น ค ล า ย เ กิด แ ร ง บัน ด า ล ใ จ แ ต่
ขณะเดียวกันก็เป็นสมุนไพรชั้นเยี่ยมที่ช่วยรักษาให้ใครหลายคนรอดพ้นจาก
อาการเจ็บป่ วยเรื้อรัง

มีบันทึกว่า การใช้กัญชาครั้งแรกของโลกมีข้ึนเมื่อราว 4,700 ปีที่
แล้ว โดยจักรพรรดิเสิ นหนงแห่งประเทศจีน ได้ใช้พืชชนิดนี้เป็นสมุนไพร
รักษาโรคข้อต่ออักเสบ มาลาเรีย และโรคไข้รูมาติก ต่อมาเมื่อราว 2,500 ปี
ที่แล้ว เร่ิมถูกส่ังห้ามในจีน เนื่องจากได้รับการสันนิษฐานว่าทาให้เด็ก ๆ และ
วัยรุ่นไม่เคารพผู้ใหญ่ ทาให้สติไม่อยู่กับเน้ือกับตัว

ในปี ค.ศ.1961 กัญชากลายเป็นของต้องห้าม ไม่ใช่สมุนไพรหรือ
ของเล่นสนุกของหนุ่มสาวอีกต่อไป เพราะหลังจากท่ีสหประชาชาติประกาศลง
นามในสนธิสัญญาร่วมเพื่อปราบยาเสพติดให้หมดไปจากโลกนี้ ผู้นาประเทศ
ต่าง ๆ รวมถึงประธานาธิบดี ริชาร์ด นิกสัน ของสหรัฐอเมริกา จึงประกาศ
สงครามยาเสพติด โดยเปล่ียนกัญชาข้ึนเป็นสารเสพติดประเภท 1 ซ่ึงมีความ
รุนแรงเทียบเท่ากับเฮโรอีน พร้อมกับเชิญชวนให้ทั่วโลกร่วมทาสงครามยา
เสพติดเช่นกัน

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

6

ประวัตคิ วามเป็นมาของกญั ชา(ตอ่ )

ส่วนการปราบปรามกัญชาในประเทศไทย เร่ิมในสมัยของพระยา
พหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรีคนท่ี 2 ของประเทศ โดยขณะนั้นได้มี
พระราชบัญญัติกัญชา พ.ศ.2477 ซ่ึงห้ามให้ผู้ใดปลูก นาเข้า ซื้อขาย หรือเสพ
กัญชาเด็ดขาด ไม่เช่นน้ันจะได้รับโทษทั้งจาและปรับอย่างรุนแรง จนกระทั่ง ปี
พ.ศ.2522 รัฐบาลไทยออก พ.ร.บ. ยาเสพติดท่ีใช้กันมาถึงปั จจุบัน โดยจัดกัญชา
เปน็ ยาเสพตดิ ใหโ้ ทษประเภทที่ 5

ส่วนในประเทศไทย เราใช้กัญชาในการรักษาโรคมาตั้งแต่สมัยอยุธยา
ในยคุ สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช โดยใช้เป็นส่วนผสมสาคัญในตารับแพทย์แผน
ไทยถึง 98 ตารับ ส่วนใหญ่ใช้รักษาอาการนอนไม่หลับ อาการปวด ตกเลือด ช่วย
ใหเ้ จรญิ อาหาร แกล้ งแดง ขบั ลม และบารุงกาลงั

ในประเทศไทย ตั้งแต่วนั ที่ 9 มถิ ุนายน 2565 เป็นต้นไป ประกาศ
กระทรวงสาธารณสุข เร่ืองระบุชื่อยาเสพตดิ ให้โทษในประเภท 5 พ.ศ.2565 จะมี
ผลบังคบั ใช้ โดยนอกนอกเหนอื สารสกดั จากพืชกญั ชาหรือกัญชงทมี่ สี าร THC เกิน
รอ้ ยละ 0.2 นนั้ ไม่ผดิ กฎหมาย ส่งผลใหส้ ามารถนาส่วนตา่ งๆ ของพืชกญั ชา กัญ
ชง มาพัฒนาและแปรรูปเปน็ ผลิตภัณฑอ์ าหาร เครื่องสาอาง และสมนุ ไพรได้ ถอื
เป็นการเปดิ ประวตั ศิ าสตรห์ นา้ ใหมข่ องกัญชา กัญชงในประเทศไทย ประชาชนจะ
สามารถปลูกพืชกญั ชา กญั ชง เพ่ือประโยชนใ์ นการรกั ษาและดแู ลสุขภาพได้ง่าย
ผา่ นการจดแจง้ ส่งผลใหล้ ดรายจ่ายดา้ นการรกั ษาและเพิ่มทางเลอื กในการดูแล
สุขภาพ

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

7

การปลกู กัญชาในประเทศไทย

ปลูกกัญชาอย่างถูกกฎหมาย ทาอย่างไร
ผู้ที่สนใจปลูกกัญชา ต้องปลูก เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ หรือ

ศึก ษ า ว ิจัย แ ล ะ พัฒ น า เ ท่า นั ้น โ ด ย ยื่น ค า ข อ อ น ุญ า ต ณ สา น ัก ง า น
คณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข และต้องมีคุณสมบัติเป็น

หน่วยงานของรัฐท่ีมีหน้าที่ท่ีเก่ียวข้องตามที่กฎหมายกาหนด
แพทย์ ทันตแพทย์ สัตวแพทย์ชั้นหน่ึง เภสัชกร แพทย์แผนไทย แพทย์แผน
ไทยประยุกต์ และหมอพื้นบ้าน

ส ถ า บ ัน อ ุด ม ศึ ก ษ า เ อ ก ช น ที ่มีก า ร ส อ น ท า ง ก า ร แ พ ท ย์ห รือ เ ภ สั ช
ศาสตร์วิสาหกิจชุมชน วิสาหกิจเพื่อสังคม หรือสหกรณ์การเกษตร โดย
ร่วมมือกับหน่วยงานของรัฐ หรือ สถาบันอุดมศึกษาเอกชน
ในช่วง 5 ปีแรก นับแต่พระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ 7) พ.ศ.
2562 มีผลใช้บังคับ (19 กุมภาพันธ์ 2562 – 2567) ผู้ขออนุญาตปลูกต้อง
เป็นหน่วยงานของรัฐ หรือหน่วยงานของรัฐดาเนินการร่วมกับผู้ขออนุญาต
ข้างต้น

ส่ิ งที่ต้องเตรียมเพ่ื อยื่นคาขออนุญาตปลูกกัญชา
ผู้ยื่นคาขอฯ ต้องไม่เคยมีประวัติการถูกดาเนินคดีในความผิด

เกี่ยวกับยาเสพติด
สถานท่ีปลูก มีเลขท่ีตั้งและท่ีอยู่ชัดเจน มีระบบและมาตรการรักษา

ความปลอดภัย พ้ืนท่ีเพาะปลูกใช้วัสดุในการสร้างที่มีความม่ันคงแข็งแรงและ
ปิดก้ันเพื่อป้ องกันการเข้าถึงจากบุคคลภายนอก

** ต้องแสดงหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ หรือสิทธิครอบครองของ
สถานที่ปลูก หรือหนังสือให้ความยินยอมจากผู้ให้เช่า หรือผู้ให้ใช้ที่ดิน ใน
กรณีขอเช่าหรือขอใช้ท่ีดินของบุคคลอื่นในการเพาะปลูก **

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

8

วิธเี พาะปลูกกัญชา

วิธีการเพาะเมล็ดกัญชาด้วยทิชชู่
อุปกรณ์ท่ีต้องใช้ในการเพาะเมล็ดกัญชา

1. เมล็ดพันธ์ุ
2. ทิชชู แบบถูกๆ ไม่ต้องมีการผสมน้าหอมหรืออะไรแปลกๆ มา
3. น้าสะอาด
4. กล่องศูญอากาศขนาดฝ่ามือ

การบ่มเมล็ดกัญชาในทิชชูเปียก
- นาทิชชูสองแผ่นแล้ววางไว้ในจานใบแรกแล้วพรมน้าให้พอชุ่ม
- จากนั้นนาเมล็ดกัญชาวางลงในทิชชู แล้วนาทิชชูแผ่นใหม่มา

ประกบปิดเมล็ดไว้พ่นน้าอีกครั้งให้พอประมาณแค่ช้ืนเท่าน้ัน ( ห้ามแฉะ)
และปิดฝาให้เรียบร้อยเก็บในท่ีมืด (ขอแนะนาตู้เสื้อผ้าดีท่ีสุด) ใช้เวลา1-3 วัน
ถ้าไม่งอกหลังจากเวลานี้ก็ขบตูดเมล็ดละอบต่ออีก1-2 วัน

- ถ้า เปิด อ อ กม า เร า จ ะ พบ ว่า มีร า ก ง อ กอ อ กม า ป ร ะม า ณ หนึ่ง
ก็แ ส ด ง ว่า พ ร ้อ ม สา ห รับ ก า ร ล ง ดิน แ ล้ว เ พี ย ง เ ท่า นี้เ ร า ก็จ ะ ไ ด้เ ม ล็ด กัญ ช า ที่
พร้อมลงปลูกแล้ว ต่อมาเราก็นาเมล็ดมาลงดินปลูกได้เลย

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

9

การแปรรูปผลผลติ จากกญั ชา

รวม 5 เมนูกัญชาไทย กบั สูตรที่ทากินเองได้ท่บี า้ น

1. กะเพรากญั ชา 2. แกงหน่อไมก้ ัญชา

3. น้าพริกออ่ งกญั ชา 4. ยากัญชากรอบ

5. ชากัญชา ขั้นตอนและวธิ ที าทั้ง 5 เมนู

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

10

ประโยชน์และโทษของกัญชา

ประโยชน์ของกัญชา
1. ในอดีตที่ผ่านมากัญชาถูกนาไปผสมกับอาหารเพื่อช่วยกระตุ้นให้

เจริญอาหาร ทางการแพทย์จึงเลือกใช้สาร THC ที่มีสูตรโครงสร้างทางเคมี
ช่ือว่า Dronabinol นามาประยุกต์ใช้กับผู้ป่ วยโรคมะเร็งและผู้ป่ วยโรคเอดส์
ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบาบัดทาให้ผู้ป่ วยรับประทานอาหารได้ดียิ่งข้ึน

2. จากการวิจัยพบว่ากัญชาสามารถช่วยลดอาการคลื่นไส้อาเจียน
ของผู้ป่ วยโรคมะเร็งและผู้ป่ วยโรคเอดส์

3. การท่ีร่างกายได้รับสาร Cannabinoids ในปริมาณที่เหมาะสม
จ ะ ส า ม า ร ถ ช่ว ย ป้ อ ง กัน ก า ร เ กิด อ า ก า ร ซึม เ ศ ร้า ที่มีส า เ ห ตุม า จ า ก ก า ร
เปล่ียนแปลงของฮอร์โมนในผู้สูงอายุได้ เน่ืองจากสาร Cannabinoidsจะช่วย
ปรับสมดุลต่าง ๆ ในร่างกาย ทาให้ผู้ใช้มีความสุข ใจเย็นลง และลดการ
แสดงพฤติกรรมรุนแรงในทางด้านอารมณ์ (หากใช้ในปริมาณที่เหมาะสม)

4. จากการศึกษาพบว่า กัญชามีสรรพคุณในการฆ่าเซลล์มะเร็ง
และทาใ ห้เนื้อร้ายใ นสม องเ หี่ย วลด ลงไ ด้ โดย จาก การ ศึก ษาข องสานัก
ปราบปรามยาเสพติดแห่งชาติอเมริกัน แสดงให้เห็นว่า สารสกัดของกัญชา
สามารถช่วยให้คนไข้ตอบสนองกับการบาบัดด้วยการฉายรังสีดีข้ึน ส่วนการ
ทดลองกับสัตว์ ก็พบว่าสารจากกัญชาสามารถฆ่าเซลล์มะเร็งบางชนิดได้ ทา
ให้เนื้อร้ายหดเหี่ยวลง โดยมีหลักฐานว่า สารสกัดจากกัญชาสามารถทาให้
เนื้อร้ายในสมองชนิดที่ร้ายแรงที่สุดมีขนาดลดลง ซ่ึงสารสกัดเหล่านี้เมื่อ
นามาใช้ควบคู่กับการฉายแสง จะทาให้ฤทธ์ิในการฆ่ามะเร็งมีเพิ่มมากข้ึนด้วย

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

11

ประโยชน์และโทษของกัญชา

โทษของกัญชา
1. ในเบื้องต้นการเสพกัญชาจะมีฤทธ์ิกระตุ้นประสาท ทาให้ผู้เสพมี

อาการร่าเริง ช่างพูด ตื่นเต้น หัวเราะตลอดเวลา ต่อมาจะมีฤทธิ์กดประสาท
ทาให้ผู้เสพมีอาการคล้ายเมาเหล้าอย่างอ่อน เซ่ืองซึม และง่วงนอน หากเสพ
เข้าไปในปริมาณมากจะหลอนประสาททาให้เห็นภาพลวง ตา หูแว่ว
หวาดระแวง ความคิดสับสน และควบคุมตัวเองไม่ได้ ในบางรายอาจไม่รู้จัก
ตนเองหรือไม่เข้าใจส่ิงต่าง ๆ ท่ีอยู่รอบตัว

2. การเสพกัญชาแม้เพียงระยะสั้น ผู้เสพบางรายอาจสูญเสีย
ความทรงจาได้ เพราะกัญชาจะทาให้สมองและความจาเสื่อม เกิดความสับสน
วิตกกังวล

3. หากผู้เสพกัญชาเป็นผู้ที่มีอาการทางจิตด้วยแล้ว ก็จะมีความ
เสี่ยงมากกว่าคนปกติท่ัวไปด้วย โดยอาการทางจิตประสาทท่ีพบได้บ่อย ๆ คือ
สมาธิสั้น ความจาแย่ลง มีปั ญหาในการตัดสินใจ และบางคนอาจมีปั ญหา
เรื่องการทรงตัว นอกจากนี้ยังส่งผลอื่น ๆ ต่อร่างกายด้วย เช่น ม่านตาหร่ี ตา
แดง มีความผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ หัวใจเต้นเร็ว

4. กัญชามีฤทธิ์ทาลายสมรรถภาพทางกาย ผู้เสพในปริมาณมาก
เป็นระยะเวลานานจะทาให้ร่างกายเสื่อมโทรมจนไม่สามารถทางานได้ โดย
เฉพาะงานที่ต้องใช้ความคิด การตัดสินใจ และแรงงาน สารในกัญชาจะ
ทาลายระบบการทางานของอวัยวะในร่างกายหลายส่วน ทาลายระบบการ
สร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย จึงทาให้ร่างกายอ่อนแอ ทาให้เกิดโรคต่าง ๆ ได้
ง่าย เช่น โรคหลอดลมอักเสบเร้ือรัง มีอาการเพลีย ทาให้น้าหนักตัวลด ฯลฯ

5. กัญชายังมีฤทธิ์ทาลายความรู้สึกทางเพศ ทาให้ระดับฮอร์โมน
เทสโทสเตอโรนในชายลดลง ทาให้ปริมาณอสุจิน้อยลง ผู้เสพจึงมักมีปั ญหา
เสื่ อ ม ส ม ร ร ถ ภา พท า ง เพศ ใน ท่ีสุ ด

6. การสูบบุหร่ียัดไส้กัญชาเพียง 4 มวน จะเท่ากับการสูบบุหรี่ 20
มวน หรือ 1 ซอง มันจึงสามารถทาลายการทางานของระบบทางเดินหายใจ
ทาให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งได้มากกว่าคนสูบบุหรี่ธรรมดาถึง 5
เท่า อีกทั้ง กัญช า ยัง มีส า ร ก่อ ม ะเร็ง ที่เป็น อัน ตร า ยที่ส า ม า ร ถ ทา ให้เกิด
โรคมะเร็งได้ เม่ือเทียบกับบุหร่ีท่ัวไปแล้ว ในกัญชาจะมีมากกว่า 50-70%

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

ลกั ษณะท่วั ไปของกัญชง 12

- ชื่อภาษาอังกฤษ Hemp
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Cannnabis sativa L. Subsp. Sativa
- มีลาต้นสูงมากกว่า 2 เมตร
- ปล้องหรือข้อยาว แตกกิ่งก้านน้อยและแตกก่ิงไปในทิศทางเดียวกัน
- เปลือกเหนียวลอกง่าย ให้เส้นใยยาวมีคุณภาพสูง
- แผ่นใบเป็นสีเขียวอมเหลือง ใบมีแฉกประมาณ 7-9 แฉก
- การเรียงตัวของใบค่อนข้างห่าง
- เม่ือออกดอกจะมียางที่ช่อดอกไม่มาก
- เมล็ดมีขนาดใหญ่และเป็นลายบ้าง ผิวเมล็ดหยาบด้าน
- ใบเมื่อนามาสูบจะมีกลิ่นหอมน้อย ทาให้ผู้เสพปวดศีรษะ
- มีสาร tetrahydrocannabinol (THC) น้อยกว่า 0.3%
- การปลูกระยะห่างระหว่างต้นจะแคบ เพราะปลูกเพ่ือต้องการเส้นใย
เพียงอย่างเดียว

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

13

ประวัติความเป็นมาของกัญชง

เร่ิมต้นเมื่อ พ.ศ. 2547 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงสนพระทัยผลิตภัณฑ์จากเฮ มพ์หรือกัญชง
(Cannabis sativa) และได้มีพระราชเสาวนีย์ให้มีการศึกษาการเพาะปลูก เฮมพ์อ
ย่างจรงิ จังในประเทศไทยเพื่อเปน็ การส่งเสริมอาชีพและสร้างรายได้จากการผลิต
หัตถกรรมต่อเนื่อง และเพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ฯ มูลนิธิโครงการหลวงและ
สวพส. ได้ดาเนินงานวิจัยและพัฒนาการเพาะปลูกและแปรรูปผลิตภัณฑ์เฮมพ์
ต้ังแต่ พ.ศ. 2548 เป็นต้นมา-ปัจจุบัน โดยมีเป้าหมายหลักคือ “เกษตรกรบนพื้นท่ี
สูงสามารถปลูก แปรรูป และจาหน่ายผลิตภัณฑ์จากเฮมพ์ได้อย่างถูกต้องตาม
กฎหมาย” เพราะ ณ วนั นน้ั ทเ่ี ร่ิมดาเนินงาน กฎหมายยังจัดว่าเฮมพ์เป็นยาเสพติด
ให้โทษประเภท 5 แม้แต่เสื้อผ้า กระเป๋า ที่เป็นใยกัญชงก็จัดเป็นยาเสพติด ผิด
กฎหมายท้ังหมด

งานในช่วงแรก (พ.ศ. 2548-2560) ได้ขออนุญาตศึกษาวิจัย ตาม
พ.ร.บ. ยาเสพติดใหโ้ ทษ พ.ศ. 2522 (ให้อนุญาตเฉพาะเพื่อการศึกษาวจิ ัยเท่าน้ัน)
มุ่งศึกษาวิจัยเพ่ือให้ได้ข้อมูลพ้ืนฐานทุกด้าน ได้แก่ การรวมรวมพันธ์ุ คัดเลือก
ปรับปรุงพันธ์ุ วิธีการเพาะปลูกและดูแลรักษา การแปรรูปจากส่วนต่างๆ ของ
เฮมพ์ ซ่ึงระห ว่างการทางา นได้รายงานผ ลต่อผู้ให้อนุญา ต ( สานักงา น
คณะกรรมการอาหารและยา; อย.) อยา่ งสม่าเสมอ และได้นาผลการศึกษาวิจัยไป
ใช้เป็นข้อมูลในการผลักดันให้เกิดการแก้ไขกฎหมาย ซ่ึงต่อมาในปี พ.ศ. 2556
กระทรวงสาธารณสุขจึงประกาศยกเว้นส่วนของ เปลือกแห้งแกนลาต้นแห้ง เส้น
ใยแห้งและผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากเปลือกแห้ง แกนลาต้นแห้ง เส้นใยแห้ง ออกจาก
การเป็นยาเสพติด แต่กฎหมายระบุไว้ชัดเจนท่ีให้อนุญาตปลูกเพ่ือการศึกษาวิจัย
เท่านั้น จึงยังคงเป็นปั ญหาว่าจะได้เปลือกแห้ง แกนแห้งมาได้อย่างไร ชาวบ้านก็
ขออนญุ าตทาวิจยั ไม่ได้

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

14

ประวตั คิ วามเป็นมาของกัญชง(ต่อ)

ผลักดันกันต่อไป ในท่ีสุดก็ออกมา “กฎกระทรวงการขออนุญาตและ
การอนญุ าตผลติ จาหนา่ ย หรือมีไว้ในครอบครอง ซ่ึงยาเสพติดให้โทษในประเภท
5 เฉพาะเฮมพ์ พ.ศ. 2559” เป็นกฎกระทรวงสาธารณสุขที่มีผลบังคับใช้ 1
มกราคม 2561 และระยะ 3 ปีแรก (พ.ศ. 2561-2563) ให้เฉพาะหน่วยงานรัฐ
เ ป็ น ผู้ ข อ อ นุ ญ า ต ซ่ึ ง มี ก า ร ก า ห น ด ป ริ ม า ณ ส า ร เ ส พ ติ ด THC
(tetrahydrocannabinol) ไวไ้ มเ่ กนิ 1.0 % โดยต้องขออนุญาตตามวตั ถปุ ระสงค์
6 ขอ้ น้เี ทา่ น้ัน

1. เพื่อปลูก เก็บเก่ียว หรือแปรสภาพเฮมพ์ สาหรับใช้ประโยชน์ใน
ครวั เรอื น

2.เพื่อปลูก เก็บเกี่ยว หรือแปรสภาพเฮมพ์ สาหรับใช้ประโยชน์ด้าน
อุตสาหกรรมในเชงิ พาณิชย์

3. เพื่อปลูก เก็บเกีย่ ว หรือแปรสภาพเฮมพ์ สาหรับการศึกษาวจิ ยั
4. เพ่ือผลิตเมล็ดพันธุ์รับรองสาหรับจาหน่าย หรือแจกสาหรับการ
ส่งเสรมิ ตามวตั ถปุ ระสงค์ (1) (2) หรอื (3)
5. เพ่ือจาหนา่ ยเมลด็ พันธ์ุรับรอง ลาต้นสด หรือส่วนอื่น ๆ ตามที่ได้รับ
อนุญาต สาหรับ ใช้ประโยชน์ตาม (1) ( 2) ( 3) หรือประโยชน์อื่นตามท่ี
คณะกรรมการประกาศกาหนด แล้วแตก่ รณี
6. เพ่ือครอบครองสาหรบั ใชป้ ระโยชนอ์ ื่นตามท่ีคณะกรรมการประกาศ
กาหนด การดาเนินการตามวตั ถปุ ระสงค์ใน (1) และ (2) ห้ามมิให้มีการผลิตเมล็ด
พันธ์ุสาหรบั การเพาะปลูก
จากการดาเนินงานอย่างต่อเนื่องและมีบูรณาการร่วมกับหน่วยงานต่างๆ ท่ี
เกี่ยวข้อง พบว่า กฎกระทรวงฯ เฮมพ์ ยังมีข้อจากัด และเป็นปั ญหาอุปสรรคใน
การดาเนนิ งานหลายประเดน็ เชน่

ข้นั ตอนการขออนญุ าตคอ่ นขา้ งมากและใช้ระยะเวลานาน
จาเป็นตอ้ งขออนุญาตลว่ งหน้า

- แบบฟอรม์ เอกสารมาก
- สาหรับพื้นท่ีสูงมีปัญหาเรอื่ งเอกสารสิทธ์ิทีด่ ิน
- การกาหนดบทบาทและอานาจหน้าทีข่ องเจ้าหนา้ ทีย่ ังไมช่ ดั เจน

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

15

การปลูกกญั ชงในประเทศไทย

อยากปลกู กัญชง..ต้องทาอย่างไร?
ก่อนอื่น ต้องเข้าใจก่อนว่ากัญชงยังจัดอยู่ในยาเสพติดให้โทษประเภท

5 ดังน้ัน การปลูกต้องขออนุญาตจากกระทรวงสาธารณสุขเสียก่อน โดยทาตาม
“กฎกระทรวง การขออนุญาตและการอนุญาตผลติ นาเข้า ส่งออก จาหน่าย หรือมี
ไว้ในครอบครองซ่ึงยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 เฉพาะกัญชง (Hemp) พ.ศ.
2563” ซ่ึงมผี ลบังคบั ใช้ตงั้ แตว่ ันที่ 29 มกราคม 2564 เปน็ ต้นไป

ใครบา้ งที่สามารถขออนุญาตปลกู กัญชงได้ ?
1.บุคคลธรรมดา

(ก) มสี ัญชาตไิ ทย
(ข) มีอายไุ มต่ ่ากว่าย่ีสิบปบี รบิ ูรณ์
(ค) มีถ่ินทีอ่ ยใู่ นประเทศไทย
(ง) ไม่เป็นบุคคลวิกลจริต คนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้
ความสามารถ
(จ) ไมเ่ ป็นบคุ คลลม้ ละลาย
(ฉ) ไม่เปน็ ผอู้ ยู่ระหว่างการถกู พักใช้หรือเพิกถอนใบอนุญาตที่ออกตาม
กฎหมายว่าด้วยยาเสพตดิ ใหโ้ ทษทีอ่ อกฤทธต์ิ ่อจติ และประสาท
(ช) ไม่เคยต้องคาพิพากษาถึงท่ีสุดว่ากระทาความผิดตามกฎหมายว่า
ด้วยยาเสพติดใหโ้ ทษกฎหมายว่าด้วยวัตถุท่ีออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท กฎหมาย
ว่าด้วยการป้ องกันการใช้สารระเหยหรือกฎหมายว่าด้วยมาตรการในการ
ปราบปรามผ้กู ระทาความผดิ เก่ียวกับยาเสพตดิ

2.นติ ิบุคคลตอ้ งจดทะเบยี นตามกฎหมายไทย
(ก) ตอ้ งมีลักษณะตาม 1. (จ) (ฉ) และ (ช)
(ข) ผู้แทนของนิติบุคคลหรือผู้มีอานาจทาการแทนนิติบุคคลต้องมี

ลักษณะตามบคุ คลธรรมดา
(ค) กรรมการของนติ บิ ุคคล หุ้นส่วน หรือผูถ้ อื หุ้นอย่างน้อยสองในสาม

เป็นผมู้ สี ัญชาติไทย
(ง) มสี านกั งานตง้ั อย่ใู นประเทศไทย

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

16

การปลูกกัญชงในประเทศไทย(ตอ่ )

3.วิสาหกิจชมุ ชนทไ่ี มเ่ ป็นนติ บิ ุคคล
- มีลักษณะเดยี วกับบุคคลธรรมดา

4.หน่วยงานของรัฐ
- ต้องมีวัตถุประสงค์ที่เก่ียวข้องกับการผลิต นาเข้า ส่งออก จาหน่าย

หรือมไี ว้ในครอบครองซ่งึ กัญชงตามภารกิจของหน่วยงานนัน้ ๆ

การขออนุญาตเพ่ือวัตถุประสงคอ์ ะไรได้บ้าง ?
วัตถปุ ระสงค์ในการขออนญุ าตผลติ จาหนา่ ย หรอื มไี ว้ในครอบครองซ่งึ

ยาเสพติดใหโ้ ทษในประเภท 5 เฉพาะกัญชง (Hemp) มี 6 วตั ถปุ ระสงค์ ได้แก่
1. เพ่ือประโยชน์ตามภารกิจของหน่วยงานของรัฐ เว้นแต่เป็นภารกิจ

ตาม 2, 3, 4, 5 หรือ 6 ให้หน่วยงานของรัฐขออนุญาตตามวัตถุประสงค์นั้น
แล้วแต่กรณี

2. เพ่ือการใช้ประโยชน์จากเส้นใยตามประเพณี วัฒนธรรม หรือวิถี
ชวี ติ และใช้ในครอบครวั เทา่ นนั้ ท้ังน้ี มพี ้ืนทป่ี ลกู ไดค้ รอบครัวละไม่เกนิ หน่งึ ไร่

3. เพื่อประโยชน์ในเชิงพาณชิ ยห์ รอื อตุ สาหกรรม
4. เพ่ือประโยชนใ์ นทางการแพทย์
5. เพื่อประโยชน์ในการศึกษา วเิ คราะห์ วิจัย หรอื ปรับปรงุ พันธ์ุ
6. เพื่อประโยชน์ในการผลิตเมลด็ พันธ์รุ ับรอง
ส่ วนการขออนุญาตนาเข้าหรือส่ งออกซ่ึงกัญชง ให้เป็นไปตาม
วตั ถปุ ระสงค์ท่ีกาหนดไว้ในข้อ 1, 3, 4, 5 หรือ 6 โดยไม่รวมการใช้ประโยชน์จาก
เส้นใยตามประเพณี

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

17

การปลูกกัญชงในประเทศไทย(ตอ่ )

เอกสารทต่ี ้องเตรียม
1. แบบคาขอรบั อนญุ าต (แบบกญั ชง 1)
2. แผนการผลติ แผนการใช้ประโยชน์
3. แผนท่แี สดงที่ต้ังสถานทีป่ ลกู และเส้นทางการเขา้ ถึง
4. หนังสือแสดงกรรมสิทธท์ิ ีด่ ินหรือสิทธิครอบครอง
5. แบบแปลนอาคารโรงเรอื น และภาพถ่าย
6. เอกสารหรอื หลกั ฐานเพิ่มเตมิ อน่ื ๆ

หมายเหตุ: ในการขออนุญาตต้องช้ีแจงที่มาของเมล็ดพันธุ์กัญชง ว่าผู้ขออนุญาต
ใชพ้ ันธอุ์ ะไรและแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์จากทไ่ี หน หากผู้ขออนุญาตจะใช้เมลด็ พันธ์ุ

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

18

วธิ ีเพาะปลกู กญั ชง

การเพาะเมล็ด
มอี ยู่ ๔ ขัน้ ตอน
๑) เมลด็ พันธ์ุคัด
๒) เมลด็ พันธุห์ ลกั
๓) เมลด็ พันธุ์ขยาย
4) เมล็ดพันธุ์จาหน่าย จากท่ศี ึกษาดงู านพบว่าเรม่ิ แรกเกบ็ เมล็ดพันธมุ์ า

จากพวกชาวเขา (ช่อื เมลด็ พันธตุ์ ามพ้ืนท่ีเก็บ) ปลูกโดยใช้การควบคุมพันธ์ุ ถ้าเป็น
ของประเทศจีนพ้ืนทท่ี ีไ่ ม่ได้ใชโ้ รงเรือนจะใช้มุ้งครอบท้ังต้น เพ่ือไม่ให้ละอองเกสร
ลอยไปติดกับต้นอ่ืน ป้องกันการเกิดการข้ามสายพันธุ์ จนได้เมล็ดพันธ์ุคัดออกมา
ทาแบบน้ีเจด็ ครงั้ กว่าจะได้เมลด็ พันธคุ์ ดั มาขยายเรือ่ ยๆ

พอเป็นเมล็ดพันธุ์คัดได้แล้ว ก็เอาไปปลูกอีกเป็นเมล็ดพันธุ์หลัก ซ่ึง
เมล็ดพันธคุ์ ดั จานวน ๕๐๐ กรมั สามารถนามาเป็นเมล็ดพันธ์ุหลักได้ประมาณ ๑๔๐
กิโลกรัม ใช้เมล็ดพันธ์ุหลัก ๒ กิโลกรัมต่อ ๑ ไร่ ได้เมล็ดพันธุ์ขยาย ๘๐ กิโลกรัม
และเม่ือใช้เมล็ดพันธุ์ขยาย ๒ กิโลกรัม จะสามารถนามาทาเมล็ดพันธุ์รับรองได้
๗๐ กิโลกรัม ปั จจุบันนี้เมล็ดพันธ์ุรับรองยังไม่มี เพราะในกฎกระทรวงเขียนว่า
คณะกรรมการฯ เป็นคนประกาศรับรอง เม่ือข้ึนทะเบียนพันธ์ุแล้ว ต้องไปเก็บ
ตัวอย่างเมล็ดพันธุ์จาหน่ายมาเพื่อตรวจปริมาณสาร (Tetrahydrocannabinol,
THC) ไมใ่ ห้เกนิ ตามท่ีกฎหมายกาหนด

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

19

ประโยชนก์ ญั ชง

ประโยชนข์ องกญั ชง
1. เปลือกจากลาต้นให้เส้นใยเพื่อนาไปใช้ทาเป็นเส้นด้ายและเชือก

ใช้สาหรับการทอผ้า ทาเคร่ืองนุ่งห่ม ฯลฯ นอกจากน้ียังใช้ในพิธีกรรมต่าง ๆ
แล ะใ ช้เป็น ร อ งเ ท้า ข อ งค น ต า ยเ พื่อ เ ดินท า ง ไ ปสู่ส ว ร ร ค์ ใ ช้ทาเ ป็น ด้า ย
สายสิญจน์ในพิธีกรรมต่าง ๆ และใช้ในพิธีอัวเน้งหรือพิธีเข้าทรง ซ่ึงเป็นงาน
ประเพณีสาคัญของชาวม้ง

2. เนื้อของลาต้นที่ลอกเปลือกออกแล้วสามารถนามาผลิตเป็น
กระดาษ

3. แกนของต้นกัญชงจะมีคุณสมบัติในการดูดซับกลิ่น น้าหรือ
น้ามันได้ดี ในต่างประเทศนิยมนาไปผลิตเป็นพลังงานชีวมวลในรูปแบบต่าง ๆ
เช่น ถ่านไม้, Alcohol, Ethanol, Methanol นอกจากนี้แกนกัญชงยังถูก
นาไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อการตกแต่งอาคารและเฟอร์นิเจอร์

4. เมล็ดใช้เป็นอาหารของคนและนก เมล็ดกัญชงท่ีเก็บได้สามารถ
นามาสกัดเอาน้ามันมาใช้ในการปรุงอาหารได้ ซ่ึงจากการศึกษาพบว่า ในน้ามัน
จากเมล็ดนั้นมีโอเมก้า 3 สูงมาก นอกจากนี้ยังมีโอเมก้า 6, โอเมก้า 9,
linoleic acid, alpha- และ gamma-linolenic acid และสารในกลุ่ม
วิตามิน เ ช่น วิตา มินอี ซ่ึง เมื่อบริโ ภคแล้วจ ะมีประโ ยชน์ต่อก ารป้ องกัน
โรคหัวใจและหลอดเลือด และช่วยลดการเกิดโรคมะเร็งในร่างกายได้

5 . น้ า มัน จ า ก เ ม ล็ด ส า ม า ร ถ ไ ป ผ ลิต เ ป็น น้า มัน ซัก แ ห้ง ทา ส บู่
เครื่องสาอาง ครีมกันแดด แชมพู สบู่ โลชั่นบารุงผิว ลิปสติก ลิปบาล์ม หรือ
แม้กระท่ังเป็นน้ามันเชื้อเพลิง และถูกพัฒนาเป็นตารับครีมน้ามันกัญชงที่ให้
ค ว า ม ชุ่ ม ชื้ น แ ล ะ ช่ ว ย บา รุ ง ผิ ว แ ห้ ง เ พื่ อ รั ก ษ า โ ร ค ผิ ว แ ห้ ง คั น แ ล ะ ส ะ เ ก็ ด เ งิ น ที่
ได้ผลดี

6. เมล็ดนอกจากจะให้น้ามันแล้ว ยังพบว่ามีโปรตีนสูงมากอีกด้วย
โดยสามารถนามาใช้ในการทาผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้มากมาย เช่น เนย ชีส
เต้าหู้ โปรตีนเกษตร นม ไอศกรีม น้ามันสลัด อาหารว่าง อาหารเสริม ฯลฯ
หรือผลิตเป็นแป้ งทดแทนถั่วเหลืองได้เป็นอย่างดี ซ่ึงในอนาคตอาจใช้เป็น
ทางเลือกในการบริโภคแทนถั่วเหลืองซ่ึงเป็นพืช GMOs ได้

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

20

ประโยชน์(ต่อ)

ประโยชน์ของกัญชง(ต่อ)
7 . ใ น ส่ ว น ข อ ง ใ บ ก็ส า ม า ร ถ นา ไ ป ใ ช้ทา ป ร ะ โ ย ช น์ไ ด้ห ล า ย อ ย่า ง

ตั้งแต่เป็นอาหาร ยารักษาโรค เครื่องสาอาง รวมไปถึงการนาใบมาเป็นชาเพ่ือ
สุขภาพ นามาเป็นผงผสมกับสารอาหารอื่น ๆ เพ่ือผลิตเป็นอาหารเสริม ผลิต
เป็นอาหารโดยตรงอย่างเส้นพาสต้า คุกกี้ หรือขนมปั ง ใช้ทาเบียร์ ไวน์ ซอส
จิ้มอาหารต่าง ๆ และยังใช้ประโยชน์โดยนามาสกัดเป็นน้ามันหอมระเหยเพื่อ
ใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องสาอางที่มีคุณสมบัติช่วยดูแลผิวพรรณ ทาให้ผิวชุ่ม
ชื้น เหมาะกับผิวแพ้ง่าย ผิวบอบบาง

8. ในประเทศญ่ีปุ่นมีการปลูกต้นกัญชงเพ่ือกาจัดกัมมันตภาพรังสี
ให้สลายตัวที่จังหวัดฟูกูชิมะ และสารกัมมันตภาพรังสีรั่วจากโรงงานไฟฟ้ า
นิวเคลียร์ท่ีระเบิดจากสึนามิ ซึมลงดินจนไม่สามารถทาการเกษตรได้

9. กัญชงจัด เป็นเส้นใย มงคลที่ชาว ญี่ปุ่ นนิยมนา มาตัดกิโมโ น
เพราะเป็นผ้าที่มีความทนทานนับร้อยปี

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

21

กญั ชาและกัญชงแตกต่างกนั อย่างไร

ถา้ ดจู ากลักษณะภายนอกคอ่ นขา้ งจะแยกกญั ชาและกัญชงออกจากกัน
ยากมาก เนื่องจากมีความแตกต่างกนั ไม่มากนัก

๑. ลกั ษณะใบ : ใบของกญั ชงจะเรยี วกว่า มแี ฉกเยอะกว่า
๒. เมล็ด : เมล็ดของกัญชาเลก็ กว่า ลายเยอะกว่า

ลักษณะท่ีแตกต่างกันของกัญชงและกญั ชา

ลกั ษณะ กัญชง กัญชา

ช่ือเล่น Hemp Marijuana

ช่อื วทิ ยาศาสตร์ Cannabis sativa L.subsp. sativa Cannabis sativa L.subsp. indica

สีของใบ เขียวออ่ น เขยี วเขม้

ลกั ษณะใบ ใบเรยี ว เรียงตวั ห่างกวา่ ใบกญั ชามแี ฉก ใบหนากว้าง เรียงตวั ชดิ กัน มแี ฉก
ลาตน้
ประมาณ 7-11 แฉก ประมาณ 5-7 แฉก

ลาตน้ สูงเรียวมากกว่า 2 เมตร ลาตน้ เต้ยี เปน็ พุ่มสูงไม่เกนิ 2 เมตร

กง่ิ กา้ น แตกกงิ่ กา้ นนอ้ ย แตกกิ่งก้านมาก
เส้นใย
เมล็ด เส้นใยให้ปริมาณมากกวา่ กัญชาและมี เส้นใยคุณภาพต่ากว่ากัญชง
คุณภาพสูง
มีขนาดใหญ่ ผิวเมลด็ เรยี บ มีลายบ้าง มีขนาดเล็กกว่า ผวิ มีลกั ษณะมันวาว

ปริมาณสาร THC THC ไมเ่ กนิ 1% THC เกิน 1%
(Tetrahydrocannabinol) CBD เกิน 2% CBD ไมเ่ กิน 2%
ปรมิ าณสาร CBD (Cannabidiol)

ประโยชน์ - นยิ มแปรรปู ในงานสิ่งทอ - นิยมนามาสกดั เปน็ ยารกั ษาโรคและใช้

- ทากระดาษ ในทางการแพทย

- เมลด็ สกัดสาหรบั อุตสาหกรรมอาหาร

และเครอ่ื งสาอาง

ใบกัญชง ใบกญั ชา

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง

คณะผจู้ ดั ทา

ทีป่ รึกษา

- นางจริ ัชยา เฟ่ อื งฟูรัตน์ ผ้อู านวยการ กศน.อาเภอสามโก้
รักษาการในตาแหนง่ ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอแสวงหา

- นางสาวณตั ิฐิญา พรหมทอง ครผู ู้ช่วย

- นายชยั ธวชั สมนกึ ครูผู้ช่วย

- นายสมบตั ิ เกตถุ าวร ครูอาสาสมัคร

จดั ทาโดย บรรณารักษ์

- นางสาวอบุ ลรตั น์ จานงสุข

ขอบคุณแหลง่ ท่มี า

- http://sukho.nfe.go.th

- https://shorturl.asia/dpI4D
- https://sciplanet.org/content/8707

ห้องสมุดประชนอาเภอแสวงหา จังหวัดอ่างทอง