Eski Çocuk Oyunları

SANAT, KÜLTÜR VE OYUN

ESKİ
ÇOCUK OYUNLARI

9 K rem t
Oyunu

DALYE

Hımbıl

BOM OYUNU

F ncan
F ncan

ÜZÜK ÜZÜK OYUNU

M sket

BİLYE OYUNU

ARALIK 2020 GEÇMİŞİN VE GELECEĞİN KÜLTÜR
KÖPRÜSÜ BENİM

İÇİNDEKİLER

GELENEKSEL

ÇOCUK OYUNLARIMIZ

CEYDA HUŞ: 9 K rem t
ESRA BOZKURT:Hımbıl
LEYLA ARIK ORHAN:M sket
ALPER BİLGİLİ:Topaç
EBRU CEYLAN:Saklambaç
HASİBE YILMAZ:Beştaş

FATİH DURUKAN:Kutu Kutu Pense
NURANƏ İSLAMOVA:Dasmal Aldı Qaç

Balacaxanım Əl yeva:F ncan F ncan
SEVDA SHİRİNOVA:BƏNÖVŞƏ

EDİTÖRDEN

ÇOCUKLAR OYUN OYNARKEN KENDİ KÜLTÜRLERİNİ TANIRLAR.
GELECEK HAYATLARINDAN , KİŞİLİKLERİNDEN BİZE İPUCU VERİRLER.
ÇOCUĞUN ÖĞRENME SÜRECİ İÇİN OYUN ÇOK ÖNEMLİDİR.
ÇOCUK İÇİN OYUN SIRASINDA İSTEDİĞİ ROLE GİREBİLİR,İSTEDİĞİ
KİŞİ OLABİLİR.OYUN OYNARKEN HAYALLERİNİN SINIRI YOKTUR.

CEYDA HUŞ
EDİTÖR

GELENEKSEL
ÇOCUK

OYUNLARIYLA
KÜLTÜREL KÖPRÜ

CEYDA HUŞ

CUMHURİYET İLKOKULU-ULUBEY,UŞAK

9 KİREMİT
OYUNU

RESİM-VİDEO

CEYDA HUŞ / CUMHURİYET İLKOKULU-
ULUBEY,UŞAK

Geleneksel çocuk
oyunumuz "9 Kiremit
Oyununu" .Eskiler bu oyuna
"Dalye" derlermiş.Oyun en
az 6 kişi ile oynanır. Oyun
aracı olarak 9 adet düz
kiremit parçası ve top
gerekmektedir. Oyuncular
kendi aralarında iki gruba
ayrılır. Kız- oğlan karışık
oynanabilir. Her grup kendi
arasında bir ebe seçer.
Oyuna başlamak için
gruplar arasında seçim
yapılır
Seçimi kaybeden grubun
ebesi 9 adet kiremidi üst
üste dizer.

9 KİREMİT
OYUNU

RESİM-VİDEO

CEYDA HUŞ / CUMHURİYET İLKOKULU -
ULUBEY,UŞAK

Oyunun devamı şu şekildedir:

Oynama hakkını kazanan grubun bir elemanı topu eline alır ve
kayalara doğru üç defa atar. Kayalar yıkılırsa taşların başını
bekleyen ebe topu kapar. Bu sırada oyuna başlayan grubun
oyuncuları yıkılan taşları üst üste koymaya çalışır.
Ebe ise koydurmamak için ona topla vurur. Topla vurulan kişi
oyundan çıkar. Eğer oyuna başlayan grup yıkılan taşları üst
üste koymadan vurulursa ebelik onlara geçer. Oyun bu şekilde
devam eder.

HIMBIL
OYUNU

RESİM-VİDEO

ESRA BOZKURT / SAYGEÇİT İLKOKULU-
İMAMOĞLU,ADANA

Hımbıl oyununda
oyuncu sayısının bir üst
limiti yoktur. Hatta
kalabalık olması oyunun
zevkini de katlayarak
arttıracaktır. Oyunda
minimum oyuncu sayısı
ise 3’tür.

Evde oynanabilecek
oyunlar içinde de en
elverişli ve fazla bir
prodüksiyona
girmemenizi
sağlayacak oyun
diyebilirim hımbıl
için. Geleneksel
oyunlar içerisinde de
olduğu için çıktığı
dönemin imkanlarını
taşıyor. Yani size
gerekli olanlar kalem
ve kağıt.

HIMBIL
OYUNU

RESİM-VİDEO

ESRA BOZKURT / SAYGEÇİT İLKOKULU
-İMAMOĞLU,ADANA

Yani dört kişi oynuyorsanız ve oyuncuların ismi Mahmut – Orhan
– Oktay – Kerem ise 4 Mahmut, 4 Orhan, 4 Oktay, 4’de Kerem
yazılı kağıt oluşturacaksınız. Bu kağıtlar katlanacak kadar küçük
olmalı.Her oyuncu rastgele yerden dört kart kapar ve oyun
başlar.Kağıtçıkları karıştıran ve yere atan kişinin yanındaki
oyuna başlar. Ve elindeki bir kağıdı yanındakine verir. Burada
oyunun amacı elindeki dört kağıtta da aynı ismin yazılı
olmasıdır.Oyuncu eğer elinde dört tane aynı isimden biriktirmiş
ise hızlıca hımbıl diyerek elini yere koyar. Diğer oyuncularda
hızla elini yere koyan oyuncunun elinin üzerine koymak
zorundadır. Ve sonrasında ellerin dizilişine göre puanlama
kısmına geçilir.

MİSKET
OYUNU

RESİM-VİDEO

LEYLA ARIK ORHAN / TİMUR ERTÜRK
İLKOKULU -UŞAK

Eskiden yuvarlak
çakıllar ya da meyve
çekirdekleri bilye
olarak kullanılırken,
18. yüzyılda mermer
bilyeler yapıldı. Bilye
oyunlarının adı ve
kuralları oynandığı
ülkeye göre değişiklik
gösterir. Türkiye'de
renkli cam bilyelere
"misket" denir. En çok
oynanan bilye
oyunları ise “tumba”,
“kuyu” ve “Üçgen”dir.
Bilye oyunlarında
ortak nokta, bilyeyi
yuvarlayarak başka
bir bilyeye çarptırmak
ve onu kazanmaktır.

MİSKET
OYUNU

RESİM-VİDEO

LEYLA ARIK ORHAN / TİMUR ERTÜRK
İLKOKULU-UŞAK

Bilye, kıvrılan işaret parmağının içine oturtulur ve
başparmakla itilerek atılır. "Kaptan Oyunu"nda, bilyeler
yerde açılan belirli sayıda çukura önceden saptanmış bir
sıraya göre sokulmaya çalışılır. Bunu başaran oyuncu,
rakibinin bilyesine atış yapma hakkı kazanır.
Genellikle cam veya demir bilyelerle oynanan
oyunlardır. Çok değişik kurallarla oynanan çeşitleri
vardır.

TOPAÇ
OYUNU

RESİM-VİDEO

ALPER BİLGİLİ / CUMHURİYET İLKOKULU -
İMAMOĞLU, ADANA

Topaç, sivri ucu
yere gelecek
şekilde hızla yere
doğru fırlatılır ve
hemen geri çekilir.
Topacın geri
çekilmesinden
dolayı topaç ivme
kazanır ve yere
çarpar çarpmaz
dönmeyi sürdürür.
Topacı Dairenin
İçinden
Çıkarmama Oyunu
Yere büyük bir
daire çizilir.
Topacın bu
daireden dışarı
çıkmaması
amaçlanır.

TOPAÇ
OYUNU

RESİM-VİDEO

ALPER BİLGİLİ / CUMHURİYET İLKOKULU -
İMAMOĞLU, ADANA

OYUNUN KURALLARI
Oyuncu sayısı kadar topaç gerekmektedir.
Sert ve düz bir zeminde oynanmalıdır.
Topacın ipi, topacın ucundan başlamak üzere
topaca sıkıca sarılmalıdır.
İpin serbest ucu, bir elin orta parmağına sıkıca
bağlanmalıdır.

SAKLAMBAÇ
OYUNU

RESİM-VİDEO

EBRU CEYLAN / HÜRRİYET İLKOKULU -
İMAMOĞLU,ADANA

Saklambaç, bütün
dünyada yaygın bir
biçimde oynanan bir
çocuk oyunudur. Ebe
seçilen oyuncunun
saklanan oyuncuları
bulması esasına
dayanır.
Saklambaç oynarken
oyuncu sayısına bir
kısıtlama getirilmez.
Oyunculardan biri ebe
olarak seçilir. Ebe bir
duvara, ağaca ya da
başka bir nesneye
kafasını yaslar ve
gözünü -genellikle kolu
yardımıyla- kapatarak
oyuncular tarafından
kararlaştırılmış bir
sayıya kadar birer birer
sayar.

SAKLAMBAÇ
OYUNU

RESİM-VİDEO

EBRU CEYLAN / HÜRRİYET İLKOKULU - İMAMOĞLU,ADANA

Ebenin yaslandığı bu yere sobeleme yeri denir. Bu sırada
diğer oyuncular ebenin onları göremeyeceği yerlere
saklanırlar. Oyuncuların amacı, "Önüm arkam sağım solum
sobe" diyerek saymayı bitiren ebenin onları aramak için
sobeleme noktasından ayrıldığında gelip ellerini sobeleme
noktasına dokundurarak sobe yapmaktır. Ebeden önce sobe
yapabilen oyuncular kendilerini bir sonraki turda ebe
olmaktan kurtarırlar.

BEŞTAŞ
OYUNU

RESİM-VİDEO

HASİBE YILMAZ / MEHMETÇİK İLKOKULU - CEYHAN,ADANA

Beştaş, en az iki kişi ve
beş küçük taşla
oynanan bir çocuk
oyunudur. Taşlar, bir
avucun içine hepsinin
sığabileceği kadar
küçük olmalıdır.
Oyun esnasında,
oyuncu taşı düşürürse
veya yerdeki taşı
alamazsa oyundan
çıkar ve oyun oynama
sırası diğer oyuncuya
geçer. Oyuncular yere
oturarak oynarlar.

BEŞTAŞ
OYUNU

RESİM-VİDEO

HASİBE YILMAZ / MEHMETÇİK İLKOKULU - CEYHAN,ADANA

Kurayla belirlenen birinci kişi oynamaya başlar. Taşlardan birini
eline alır, havaya doğru atar, o havada iken diğer taşlardan
birini eline alıp havadaki taşı tutması gerekir, tabi bunu
yaparken seri olması gerekmektedir.
Taşları önce birer birer, sonra ikişer, üçer ve dörderli gruplar
halinde toplar ve bir sonraki aşamaya geçer.
Bir sonraki aşamada, oyuncu işaret parmağını orta parmağın
üzerine koyarak elini köprü yapar. Öteki oyuncunun seçtiği taşa
değdirmeden tüm taşları bu köprüden geçirir. Bu şekilde de
taşları toplarsa bir sonraki aşamaya geçer.
Son aşamada ise taşların tümünü havaya atıp elinin tersiyle
tutar ve bunları da fırlatılıp bu kez avuçla yakalar. Avucunda ne
kadar taş varsa o kadar sayı kazanır.

KUTU KUTU PENSE
OYUNU

RESİM-VİDEO

FATİH DURUKAN / CUMHURİYET İLKOKULU-
İMAMOĞLU,ADANA

Özellikle okul öncesi
çocukların rahatlıkla
oynayabileceği
oyunlardan biridir.
Oyuncular halka
şeklini alarak el ele
tutuşurlar. Daha sonra
oyunun şarkısını
söyleyerek sağa ya da
sola dönmeye
başlarlar: “Kutu kutu
pense, Elmayı yense,
Arkadaşım (isim),
Arkasını dönse”.

KUTU KUTU PENSE
OYUNU

RESİM-VİDEO

FATİH DURUKAN / CUMHURİYET İLKOKULU-
İMAMOĞLU,ADANA

İsmi söylenen oyuncu arkasını döner ve yine el ele
tutuşarak oyuna arkası dönük devam eder. Bütün
oyuncular arkasını döndükten sonra şarkı “Bütün
çocuklar önüne dönse” şeklinde söylenir ve
oyuncular önlerine dönerler. Bu oyunda
kazanan/kaybeden olmaz.

DƏSMAL ALDI
QAÇ

RESİM-VİDEO

NURANƏ İSLAMOVA /78 nömrəli tam orta məktəb/Bakı

Bu oyun əsasən iki
variantda oynayırlar.

Birinci üsul.
Uşaqlar dairəvi
şəkildə yerə oturub,
ortada dayanan
başçıya baxırlar. Bir
uşaq dairə boyunca
qaçır və dəsmalını
oyunçulardan birinin
arxasında gizlincə
yerə qoyur. Başçı
uşaqlardan soruşur:
- Dəsmal kimin
arxasındadır?

Dəsmal aldı, qaç
oyunu

DƏSMAL ALDI
QAÇ

RESİM-VİDEO

NURANƏ İSLAMOVA /78 nömrəli tam orta məktəb/Bakı

Uşaq dəsmalın öz arxasında qoyulduğunu bilməsə
onu ortaya salır, bir-birinin üstünə itələyirlər.
Döyülən uşaq başqa birisinin üstünə yıxıla bilsə
onu azad eləyir, üstünə yıxıldığı oyunçunu onun
yerinə ortaya çıxarıb təpiklə vururlar. Belə-belə
uşaqlar hamısı ortaya çıxmalı olur. Özünü möhkəm
müdafiə edib ortaya çıxmayan qalib gəlir.

İkinci üsul.

FİNCAN-FİNCAN
OYUNU

RESİM-VİDEO

Balacaxanım Əliyeva / D.Cəbrayılov adına 119 nömrəli
tam orta məktəb/Bakı

Novruz bayramlarında
eləcə də el
şənliklərində xalq
arasında yayılan
maraqlı məişət
oyunlarından biri də
"Fincan-fincan
oyunudur. Bu oyun
bəzən məhəllələrarası,
çayxanalarda, bəzən də
toy gecələrində
oynanılır.
Fincan-fincan oyunu
Azərbaycanın bəzi
bölgələrində "Üzük-
üzük", "Üzük gizlətdi",
"Gül oyunu" adları ilə
də tanınır.

FİNCAN-FİNCAN
OYUNU

RESİM-VİDEO

Balacaxanım Əliyeva/ D.Cəbrayılov adına 119 nömrəli
tam orta məktəb/Bakı

Oyunda iştirakçıların sayına görə məcməyi, siniyə
düzülən üzüqoylu fincanlardan birinin altında üzük
gizlədir. Bir dəstə o biri dəstəyə onu tapmağı təklif
edir. Üzük tapılmadıqda iştirakçı "cərimə" olunur.
Oyuna yığılan cavanlar çay içir, cürbəcür çərəzlər
yeyirlər. Oyun zamanı məzəli əhvalatlar, nağıl deyir,
aşıq, dərviş oxudurlar. Çox zaman oyun
gecəyarısına qədər davam edir.

BƏNÖVŞƏ

RESİM-VİDEO

SEVDA SHİRİNOVA / Şəhər 1 nömrəli tam orta məktəb
Yasamal, Azerbaycan

Boynu bükük
bənövşəm,
Könlü sökük bənövşəm.
Qar üstündən
boylanan,
A dərdlərə haylanan,
Yaz ətirli bənövşəm!
Yaz ətirli bənövşəm!
Bu zaman yaz çiçəyi
bənövşənin adından
götürülən sözlü-
nəğməli "Bənövşə"
oyunu oynayarlar.
Novruz bayramında da
"Bənövşə" oyunu
oynamaq adətdir.
Bənövşə oyunu zamanı
gənclər iki dəstəyə
ayrılır və bir dəstə o
biri dəstəyə müraciət
edərək deyir: Bənövşə,
sizdən bizə kim düşə?

BƏNÖVŞƏ

RESİM-VİDEO

SEVDA SHİRİNOVA / Şəhər 1 nömrəli tam orta məktəb
Yasamal, Azerbaycan

Bu oyun uşaqlar arasında iki gruba ayrılarak oynana
oyundur bir gruptan diğer gruba bir kişi qoşaraq gelir el ele
tutan diğer grubun en zayıf yerinden geçmeye çalışıyor.
Grupu delip geçerse o grupda bir kişiyi alır götürür kendi
grubuna (kendinin yardığı ellerden birinin elinden tutar
yanlız) Bu şekilde devam eder grubu yaramayancaya ve ya
grubu bitirinceye kadar.
Grubu yaramazsa o grupda kalır. Ve diğer grub devam eder
aynı şekilde. A ve B grupları A benövşe B bende düşe A
bizden size kim düşe B adı güzel özü güzel Ali Ali A
grubundan B grubuna hızla gelerek grupda el ele tutan
şahısları yarmaya çalışır. Başarısız olan grup azalmaya
devam eder sonda 1 kişi kalırsa zaten oyun biter ve
kaybederler.

DERGİYE KATKIDA BULUNANLAR
Proje Ortaklarımızın Hepsinin
Katkılarıyla Hazırlanmıştır.

Dergiyi Hazırlayan

CEYDA HUŞ
Cumhuriyet İlkokulu / Ulubey-Uşak

Yok olmak ç n

GEÇMİŞİNbüyüye ht yacınız
VEyok. Tek

GELECEĞİNht yacınız olan
KÜLTÜBREKNÖİMPRÜSÜg decek b r yer.

CARA JANE RENNER

Gezi Blogger'ı