TFFI01 การจัดสัดส่วนอาหารเพื่อปรับองค์ประกอบน้ำนม

TFFI-01

การจดั การอาหาร
เพอ่ื ปรับองคป์ ระกอบนา้ นม

โดย ดร. ธำรงศกั ดิ์ พลบำรุง

EMAIL: [email protected]
FACEBOOK: THUMRONGSAKD PHONBUMRUNG

TEL: (66) 0814969005

1. องค์ประกอบนำ้ นมโค

นำ้ 85 - 87 เปอร์เซ็นต์

ไขมนั 3.2 - 5.5 เปอร์เซ็นต์
โปรตีน 3.0 – 4.0 เปอร์เซ็นต์

นำ้ ตำลแลคโต้ส 4.5-5.0 เปอร์เซ็นต์
แร่ธำตุ 0.7 เปอร์เซ็นต์

การจดั การอาหารเพ่ือปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

2. เป้ำหมำยคุณภำพนำ้ นมดบิ ประเทศไทย

มำตรฐำน ยุทธศำสตร์

❑ SCC < 500,000 <400,000

❑ ของแขง็ ไม่รวมไขมนั , % SNF > 8.25 > 8.75

❑ ไขมนั , % Fat > 3.5 > 3.75

❑ ของแขง็ รวม, % TS > 12.25 > 12.50

❑ กำรบริโภคนม. ลติ ร/คน/ปี > 25

❑ ต้นทุนกำรผลติ , บำท/กก 14.74

❑ ขำยนมได้, บำท/กก 18.02

❑ รำคำรับซื้อหน้ำโรงงำน, บำท/กก 19.00

❑ รำคำอำหำรข้น, บำท/กก 11.92

❑ ผลผลติ นมเฉลย่ี 12.03

การจดั การอาหารเพื่อปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

3. ปัญหำองค์ประกอบนำ้ นม

ของแขง็ ท้งั หมดต่า (% TS < 12.25)

ไขมนั ต่า (% Fat < 3.5)

โปรตีนต่า แลค็ โตส้ ต่า ของแขง็ ไม่รวมไขมนั ต่า
(% CP < 2.8) (% Lactose < 4.5) (% SNF < 8.25)

ที่มา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพือ่ ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

4. องค์ประกอบนำ้ นมของโคนมพนั ธ์ุต่ำงๆ

พนั ธ์ุโค ไขมนั โปรตนี แลคโต้ส แร่ธำตุ TS SNF
%%%% % %
โฮลสไตน์ 3.5 3.1 4.9 .7 12.2 8.7
บรำวน์สวสิ 4.0 3.6 5.0 .7 13.3 9.3
เจอร์ซ่ี 5.5 3.9 4.9 .7 15.0 9.5
เรดซินด,ี้ ซีบู 4.9 3.9 5.1 .8 14.7 9.8
เฉลยี่ ของฟำร์มนี้
เฉลย่ี ของสหกรณ์นี้

ท่ีมา: Hurley 2000

การจดั การอาหารเพื่อปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

5. เป้ำหมำยกำรปรับองค์ประกอบนำ้ นม

ไขมนั โปรตนี แลคโต้ส แร่ธำตุ TS SNF
%%%% % %
12.4 8.4
4.0 3.2 4.5 .7 12.2 8.3
12.0 8.2
3.9 3.1 4.5 .7 11.8 8.1
11.6 8.0
3.8 3.0 4.5 .7 11.4 7.9
11.2 7.8
3.7 2.9 4.5 .7

3.6 2.8 4.5 .7

3.5 2.7 4.5 .7

3.4 2.6 4.5 .7

ท่ีมา: รงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพอื่ ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

6. กำรจดั กำรอำหำรเพื่อปรับค่ำไขมนั

กำรจัดกำรอำหำร ผลต่อไขมันนำ้ นม

❑ เพิ่มอาหารกินได้ เพม่ิ

❑ เพม่ิ พลงั งานในอาหาร เพม่ิ

❑ เพม่ิ แป้งและน้าตาล > 45 % ลด

❑ แป้งและน้าตาล 30-40 % เพ่มิ

❑ เพิ่มเยอ่ื ใย NDF 25-30 % เพิ่ม

❑ ลดเยอ่ื ใย NDF < 25 % ลด

❑ เสริมโปรตีน by pass ไม่มีผล

❑ เสริมไขมนั by pass เพ่ิม

ที่มา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพ่อื ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

7. กำรจดั กำรอำหำรเพ่ือปรับค่ำโปรตนี

กำรจัดกำรอำหำร ผลต่อโปรตนี

❑ เพม่ิ อาหารกินได้ เพิม่

❑ เพิม่ พลงั งานในอาหาร เพม่ิ

❑ เพิม่ แป้งและน้าตาล > 45 % เพม่ิ

❑ แป้งและน้าตาล 30-40 % ไม่มีผล

❑ เพิ่มเยอื่ ใย NDF 25-30 % ไม่มีผล

❑ ลดเยอ่ื ใย NDF < 25 % เพิ่ม

❑ เสริมโปรตีน by pass เพม่ิ

❑ เสริมไขมนั by pass ลด

ที่มา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพื่อปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

8. กำรจดั กำรอำหำรเพื่อปรับค่ำนำ้ ตำลแลคโต้ส

กำรจดั กำรอำหำร ผลต่อนำ้ ตำลแล้คโต้ส

❑ เพิ่มอาหารกินได้ เพิม่
❑ เพ่ิมพลงั งานในอาหาร เพิม่
❑ เพิ่มแป้งและน้าตาล > 45 % เพิ่ม
❑ แป้งและน้าตาล 30-40 % ไม่มีผล
❑ เพิ่มเยอื่ ใย NDF 25-30 % ไม่มีผล
❑ ลดเยอ่ื ใย NDF < 25 % เพม่ิ
❑ เสริมโปรตีน by pass ไม่มีผล

❑ เสริมไขมนั by pass ไม่มีผล

ท่ีมา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพือ่ ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

9. กำรจัดกำรอำหำรเพื่อปรับองค์ประกอบนำ้ นม

กำรจัดกำรอำหำร ไขมัน โปรตีน แล้คโต้ส

เพ่มิ อาหารกินได้ เพม่ิ เพิม่ เพิม่

เพ่ิมพลงั งานในอาหาร เพ่ิม เพม่ิ เพม่ิ

❑ เพิม่ แป้งและน้าตาล > 45 % ลด เพิม่ เพม่ิ

แป้งและน้าตาล 30-40 % เพ่ิม ไม่มีผล ไม่มีผล
เพ่ิมเยอื่ ใย NDF 25-30 % เพิ่ม ไม่มีผล ไม่มีผล

❑ ลดเยอื่ ใย NDF < 25 % ลด เพม่ิ เพ่ิม

❑ เสริมโปรตีน by pass ไม่มีผล เพ่ิม ไม่มีผล

❑ เสริมไขมนั by pass เพิ่ม ลด ไม่มีผล

ท่ีมา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพื่อปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

10. แนวทำงจดั กำรอำหำรเพื่อปรับองค์ประกอบนำ้ นม

❑ สูตรอำหำรมเี ยือ้ ใย 25-30 เปอร์เซ็นต์
❑ สูตรอาหารมีเยอื่ ใยจากพืชอาหารสตั วม์ ากกวา่ 20 เปอร์เซ็นต์
❑ สูตรอาหารมีแป้งและน้าตาล 30 – 40 เปอร์เซ็นต์
❑ สูตรอาหารมีสดั ส่วนอาหารหยาบ 40 – 60 เปอร์เซ็นต์
❑ สูตรอาหารมีโปรตีนเฉลี่ย 12 – 16 เปอร์เซ็นต์
❑ ใชอ้ าหารหยาบคุณภาพดีเพอ่ื ใหก้ ารกินไดส้ ูงท่ีสุด
❑ ใหอ้ าหารวนั ละหลายคร้ังเพมิ่ การกินได้
❑ ใหอ้ าหาร ที เอม็ อาร์ ใหโ้ คไดร้ ับอาหารสมดุล

ที่มา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพอื่ ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

11. องค์ประกอบอำหำรโคนม

วติ ำมนิ
แร่ธำตุ ไขมนั

อำหำรข้นโปรตนี
อำหำรข้นพลงั งำน แป้ง นำ้ ตำล

อำหำรหยำบ
หญ้ำสด หญ้ำหมกั หญ้ำแห้ง ฟำง

ที่มา: ธารงศกั ด์ิ 2565

การจดั การอาหารเพือ่ ปรับองคป์ ระกอบน้านม โดย ดร. ธารงศกั ด์ิ พลบารุง

12. ตวั อย่างสูตรอาหารอย่างงา่ ยสาหรับโคผลผลิตตา่

สัดส่วนอาหารหยาบอาหารข้น สาหรับโครีดนมผลผลติ ต่า (เฉลยี่ 10 ก.ก./วัน)

ระยะเวลาหลงั คลอด ระยะตน้ ระยะกลาง ระยะปลาย
ผลผลิตนม, ก.ก./วนั 1-3 เดือน 4-7 เดอื น 7-10 เดอื น
วตั ถแุ หง้ กินได,้ ก.ก. /วนั 10-12
สดั ส่วนอาหารหยาบ: อาหารขน้ 8-10 6-8
สูตรอาหารอยา่ งงา่ ย 12.5 12.5 13.5
หญ้าสด 40:60 50:50 60:40
หญ้าแหง้
ฟาง 12-20 12-20 12-20
อาหารข้น โปรตนี 16-18 % 2 2 2
แร่ธาตุและพรีมกิ ซโ์ คนม 0 2 4
6 4 4
0.15 0.15 0.15

13. ตวั อย่างสูตรอาหารอย่างงา่ ยสาหรับโคผลผลิตปานกลาง

สัดสว่ นอาหารหยาบอาหารข้น สาหรับโครีดนมผลผลิตปานกลาง (เฉลย่ี 13.5 ก.ก./วัน)

ระยะเวลาหลงั คลอด ระยะต้น ระยะกลาง ระยะปลาย
ผลผลติ นม, ก.ก./วนั 1-3 เดือน 4-6 เดือน 7-10 เดอื น
วตั ถแุ หง้ กินได,้ ก.ก. /วนั 13-15 11-13
สดั ส่วนอาหารหยาบ: อาหารขน้ 8-10
สูตรอาหารอย่างงา่ ย 13.5 13.5 14.5
หญ้าสด 40:60 50:50 60:40
หญ้าแหง้
ฟาง 12-20 12-20 12-20
อาหารข้น โปรตนี 18-20 % 2 2 2
แร่ธาตุและพรีมกิ ซโ์ คนม 0 2 4
6 6 4
0.15 0.15 0.15

14. ตวั อยา่ งสูตรอาหารอย่างงา่ ยสาหรับโคผลผลิตสูง

สัดส่วนอาหารหยาบอาหารข้น สาหรับโครีดนมผลผลิตสูง (เฉลีย่ 16.5 ก.ก./วนั )

ระยะเวลาหลงั คลอด ระยะต้น ระยะกลาง ระยะปลาย
ผลผลติ นม, ก.ก./วนั 1-3 เดือน 4-7 เดอื น 7-10 เดอื น
วตั ถแุ หง้ กินได,้ ก.ก. /วนั 15-18 13-15
สดั ส่วนอาหารหยาบ: อาหารขน้ 10-13
สูตรอาหารอย่างงา่ ย 13.5 13.5 14.5
หญ้าสดคุณภาพดี 40:60 50:50 60:40
หญ้าแหง้ คุณภาพดี
ฟาง 12-20 12-20 12-20
อาหารข้น โปรตนี 20-22 % 2 2 2
แร่ธาตุและพรีมิกซโ์ คนม 0 2 4
8 6 4
0.15 0.15 0.15