Executive Summary สินค้าข้าว

Executive Summary สนิ ค้าขา้ ว (ณ เดอื นกันยายน 2564)

สถานการณ์ข้าวโลก : ในปีเพาะปลกู 63/64 ดา้ นการผลิตและการนาเข้าขา้ วโลกเพิม่ ข้นึ โดยผลผลิตข้าวของแหล่งผลติ สาคัญของโลกทเี่ พิม่ ข้ึน ไดแ้ ก่ จีน เมียนมาร์ อนิ โดฯ บงั คลาเทศ
เชน่ เดยี วกบั การนาเข้าข้าวของประเทศกลุ่มสหภาพยุโรป และไนจีเรีย ทเี่ พ่มิ มากขึ้น ในขณะทจ่ี ีนและซาอุดอิ ารเบียนาเขา้ ขา้ วลดลง
(หมายเหตุ : ไทยผลิตข้าวไดเ้ ป็นอนั ดับ 4 ของโลก รองจากอนั ดบั 1 อินโดนีเซยี (55.70ล้านตนั ) อนั ดบั 2 เวยี ดนาม(42.04 ล้านตนั ) อันดบั 3 เมียนมาร์ (26.91 ล้านตนั ) การส่งออกเพมิ่ ข้นึ จาก
5.8 ล้านตนั ปี 62/63 เป็น 6.5 ลา้ นตันในปี 63/64 แตไ่ ทยถูกอนิ เดยี ชิงตลาดขา้ วนงึ่ ในตลาดโลกไปค่อนข้างมาก เพราะตน้ ทนุ ฯของอินเดียตา่ กวา่ )

สถานการณข์ ้าวภายในประเทศ : จากขอ้ มลู 5 ปีท่ผี า่ นมาตั้งแต่ปี 2560-2564 พบวา่ เนอ้ื ที่ปลูกในประเทศเพมิ่ ขึ้นรอ้ ยละ 4.62 (ภาคเหนอื เพิ่มขนึ้ รอ้ ยละ 8.35) ผลผลติ ประเทศเพม่ิ ขน้ึ 4.39%
(ภาคเหนอื เพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ 9.48) แต่ Yield ประเทศลดลงร้อยละ 2.42 (ภาคเหนือลดลงรอ้ ยละ 2.76) เนอ่ื งจากบางพน้ื ที่ประสบภยั แลง้ หนักต่อเน่ือง ประสบอุทกภยั และพบการระบาดของโรค
และแมลงศตั รูพืช ในขณะที่ Yield ภาคเหนือเพิ่มขึน้ สาหรับในปีเพาะปลูก 2564/65 : ไทยมเี น้ือทปี่ ลูกขา้ ว 61.96 ล้านไร่ (ภาคเหนอื 14.44 ลา้ นไร่) เพม่ิ ข้นึ จากปที ีผ่ ่านมาเนอ่ื งจากราคาปที ี่
ผ่านมาอยใู่ นเกณฑด์ ี ฝนมาเรว็ และปรมิ าณน้าฝนอาจมากกวา่ 5-10% ซง่ึ เพยี งพอตอ่ การปลกู ประกอบกบั มีแรงจงู ใจจากนโยบายภาครัฐ(โครงการประกันรายไดเ้ กษตรกรผู้ปลูกข้าว) โดยการ
เพมิ่ ขนึ้ ในระดับประเทศเปน็ เนื้อทปี่ ลูกข้าวเจา้ หอมมะลิมากทส่ี ดุ รองลงมาไดแ้ ก่ ขา้ วเหนยี ว ขา้ วเจา้ อืน่ ๆ ส่วนภาคเหนอื เปน็ เน้ือทป่ี ลกู ขา้ วเจ้าอ่นื มากท่ีสดุ รองลงมาไดแ้ ก่ ขา้ วเหนยี ว ข้าวหอม
จงั หวดั (หมายเหตุ : แนวโนม้ จาก 5 ปีท่ผี า่ นมา พบวา่ ข้าวปทุมธานี1 มีเน้อื ที่ปลูกเพ่ิมมากถึงร้อยละ 70 ในระดบั ประเทศ และร้อยละ 90 ในภาคเหนือ) ปริมาณผลผลติ ข้าวรวมในประเทศ 26.03
ล้านตนั ข้าวเปลอื ก หรอื ประมาณ 17.18 ล้านตันข้าวสาร (ภาคเหนอื 7.89 ลา้ นตัน) Yieldประเทศ 420 กก./ไร่ (ภาคเหนือ 563 กก./ไร่) โดยผลผลติ ขา้ วเริ่มออกตง้ั แตเ่ ดอื นส.ค.-ต้นเดอื นเม.ย.

สถานการณข์ า้ วภาพรวมในเขตพื้นท่รี ับผิดชอบของ สศท.2 ในปเี พาะปลูก 2564/65
สถานการณ์การผลิตขา้ วนาปี :
เนอ้ื ทีป่ ลกู ขา้ วรวมทัง้ ส้ิน 4,153,564 ไร่ เพิ่มขนึ้ เลก็ นอ้ ยร้อยละ 0.15 จากปที ีผ่ ่านมา โดยเพมิ่ ขึ้นในทุกจังหวัด แหล่งผลิตสาคัญอยู่ท่ี จ.พษิ ณุโลก จ.สโุ ขทยั และจ.อตุ รดิตถ์ จาแนกเปน็ เนื้อ

ทป่ี ลูกขา้ วเจ้า 3,408,454 ไร่ โดยมี 4 จงั หวัด (ยกเวน้ แพร่ นา่ น) ทเ่ี ปน็ แหล่งผลติ ข้าวเจา้ สาคญั (ขา้ วเจ้าอนื่ ๆ) พนั ธุข์ ้าวเจา้ ที่นยิ มปลูก ไดแ้ ก่ ข้าวเจา้ พันธุ์สพุ รรณบุรี พิษณุโลก2 กข.31 กข.41
กข.51 กข.57 ขา้ วปทุมธาน1ี ข้าวขาวดอกมะลิ105 และเปน็ เนอื้ ทปี่ ลูกข้าวเหนียว 745,110 ไร่ (แพร่ และน่าน) พนั ธุ์ขา้ วเหนยี วทนี่ ิยมปลูก ไดแ้ ก่ ขา้ วเหนียวสันปา่ ตอง กข 6 และกข 10
ผลผลติ ขา้ วรวม 2,205,843 ตนั เพ่ิมขึน้ ร้อยละ 3.6 จากในปี 2563/64 จาแนกเป็นข้าวเจ้ารวม 1,822,465 ตนั เพ่มิ ข้ึนรอ้ ยละ 3.88 และข้าวเหนียว 383,378 ตัน เพ่ิมขน้ึ ร้อยละ 2.26
เนื่องจากสภาพอากาศเอื้ออานวย ปรมิ าณนา้ มีเพยี งพอตอ่ การผลิตเพราะสว่ นใหญเ่ กษตรกรมีบอ่ บาดาลเพื่อแกป้ ญั หาในชว่ งฝนท้งิ ชว่ ง ทาให้มีปริมาณน้าเพียงพอตอ่ รอบการผลติ สง่ ผลให้ตน้ ขา้ ว
เจริญเติบโตดี เช่นเดยี วกบั Yield เพมิ่ ขนึ้ จากปีทผี่ า่ นมาทง้ั 6 จงั หวัด เนื่องจากปรมิ าณน้าเออื้ อานวย สภาพภมู ิอากาศเหมาะสม พบการระบาดของโรคและแมลงศตั รูพชื น้อยกวา่ ปีทีผ่ ่านมา

Mister ข้าว สศท.2

ตน้ ทุนการผลติ ขา้ ว : ในภาพรวมตน้ ทนุ การผลิตมีแนวโนม้ เพมิ่ สูงขน้ึ ในทุกชนิดข้าว ท้ังจากค่าปจั จัยการผลติ จาพวก ปยุ๋ ยา และสารเคมี ทีม่ แี นวโน้มปรับตวั เพ่มิ สูงข้ึน และในปี
ทเี่ กิดภาวะภัยแลง้ เกษตรกรมีค่าใชจ้ ่ายจาพวกน้ามนั เชอื้ เพลงิ ในการสบู น้าเพม่ิ มากข้นึ แต่ผลตอบแทนสุทธิคอ่ นขา้ งผันผวน ตามสถานการณ์ราคาข้าวในแตล่ ะปี แต่เหน็ ไดว้ ่า ข้าว
หอมมะลิ หรอื ข้าวขาวดอกมะลิ 105 มแี นวโน้มผลตอบแทนสทุ ธทิ ่ีลดลงโดยภาพรวม ทั้งนี้ สืบเนอ่ื งจากตน้ ทนุ การผลิตท่ีเพิ่มสูงขึน้ ในขณะท่ี Yield ลดลงจากภาวะภยั แลง้ และ
ผลกระทบจากโรคและแมลงศตั รพู ชื ระบาด

สถานการณด์ า้ นการตลาดขา้ วในประเทศ :

ราคาข้าวในชว่ ง 10 ปที ่ผี า่ นมา ราคาขา้ วหอมมะลิผนั ผวนมาก โดยในชว่ ง 3-4 ปีที่ผ่านมา จากราคาข้าวหอมมะลสิ ูงถึง 15,367 บาท ในปี 2561 ปรบั ลดลงต่อเนือ่ งถงึ ปี 2563 อย่ทู ่ี
10,706 บาท และในปี 2564 คาดว่าราคาอาจปรับลดจากปี 2563 เนอื่ งจากเป็นการปรบั ตวั ต่อเน่อื งตั้งแตเ่ ดอื น กรกฎาคม 2563 จาแนกพิจารณาเป็นข้าวเจ้าและขา้ วเหนยี ว ดงั น้ี
▪ ราคาขา้ วเจ้าทั่วไป ปรับลดลงต่อเนอ่ื งจาก 9,836 บาท/ตัน ในปี 2555 เหลือเพียง 7,377 ในปี 2559 แลว้ ปรับตัวเพ่ิมขึ้นในปี 2560 สว่ นหนึ่งอาจสบื เนือ่ งจาก Supply ขา้ ว
โลก รวมท้งั ไทยเริ่มผลิตขา้ วพืน้ นุ่มท่ีตลาดตา่ งประเทศต้องการมากขนึ้ แต่อยา่ งไรกต็ าม ต้นทนุ ขา้ วไทยสูงกว่าประเทศผ้ผู ลติ หลายประเทศ ทาให้ไม่สามารถแขง่ ขนั ดา้ นราคาไดใ้ น
บางชนดิ อาทิ ขา้ วนึง่ ท่สี งู กว่าอินเดยี จากข้อมูล ณ เดือนกันยายน 2564 พบว่า ราคาเฉลยี่ ขา้ วเปลอื กเจา้ นาปีความชน้ื 15% อยู่ที่ 8,241 บาท/ตัน ลดลงจากชว่ งเวลาเดียวกันของ
ปี 2563 มากถึงรอ้ ยละ 28.47 ทีม่ รี าคาเฉลย่ี 8,750 บาท/ตัน โดยราคาข้าวเจ้าทวั่ ไปมีการปรบั ตวั ลดลงต่อเนอื่ งตั้งแตเ่ ดอื น เม.ย. 64 เปน็ ตน้ มา

▪ ราคาขา้ วเหนียว ปรับตัวลดลงตั้งแตป่ ี 2557 และลดลงตา่ สดุ ในปี 2560 ทาใหเ้ กษตรกรลดการผลิต supplyในประเทศเหลอื น้อย จึงทาให้ราคาเพมิ่ สูงขึน้
ในปี 2561 ประกอบกบั ในช่วงขณะน้ันเกดิ ภัยแล้ง โรงสีระบายสตอ๊ กข้าวจาหน่ายจนหมด และมีความต้องการบรโิ ภคในประเทศเพม่ิ ขนึ้ ราคาขา้ วเหนยี วจงึ ปรับตัวเพม่ิ เป็น 13,798
บาท ส่งผลทาให้เกษตรกรขยายเน้ือท่ีปลกู ข้าวเหนียวมากข้นึ ในปี 2562 ต่อมาเกิดปัญหาดา้ นการส่งออกข้าวอ่ืนๆจากการระบาดของ Covid19 ทาใหร้ าคาขา้ วทุกชนิดรวมทง้ั ขา้ ว
เหนียว(สนิ คา้ ทดแทนขา้ วเจา้ ) ปรบั ตัวลดลงอยา่ งมากในปี 2563 และลดลงตอ่ เนอื่ งในปี 2564 จากข้อมลู ณ เดอื นกนั ยายน 2564 พบว่า ราคาเฉลยี่ ข้าวเปลอื กเหนยี วนาปีความช้ืน
15% อยูท่ ่ี 9,355บาท/ตัน ลดลงจากช่วงเวลาเดยี วกนั ของปี 2563 มากถึงร้อยละ 36.72 ทม่ี ีราคาเฉล่ีย 14,784 บาท/ตัน

สถานการณร์ าคารบั ซื้อข้าวของโรงสีตา่ งๆในพน้ื ท่รี ับผดิ ชอบของ สศท.2

ราคาขา้ วเจา้ ความชื้นไม่เกนิ 15% อยรู่ ะหว่าง 8,050 –8,250 บาท/ตัน ในขณะที่ความชืน้ 20-25% อยรู่ ะหว่าง 6,650-6,800 บาท/ตัน (แหล่งผลิตข้าวเจ้า ใน 3 จังหวดั ไดแ้ ก่

จังหวดั พษิ ณุโลก สโุ ขทัย และอุตรดติ ถ์)

ราคาขา้ วเหนยี ว ความช้ืนไม่เกนิ 15% อยรู่ ะหวา่ ง 10,500-11,500 บาท/ตัน (จ.น่าน) Mister ขา้ ว สศท.2

ปญั หา

▪ การพัฒนาระบบชลประทานยงั มขี ้อจากดั ดา้ นกายภาพ
▪ มีการระบาดของโรคและแมลงที่สาคญั เชน่ โรคไหม้คอรวง และเพลี้ยกระโดดสนี า้ ตาล
▪ ประสิทธภิ าพการผลติ ของเกษตรกรต่า ใช้เทคโนโลยีในการผลิตไมเ่ หมาะสม ขาดการประยุกตใ์ ชเ้ ทคโนโลยีและนวัตกรรมการเกษตร และนาผลการวิจัยไปสกู่ ารปฏิบัติ น้อย ทาให้ตน้ ทุนการผลิตยงั สงู
▪ คแู่ ข่ง เชน่ เวยี ดนาม ไดพ้ ฒั นาข้าวพ้นื นุ่ม ซงึ่ เป็นที่นยิ มในประเทศจนี ฟิลปิ ปนิ ส์ มาเลเซีย สงิ คโปร์ กานา่ ไอวอรโี่ คสต์ ส่งผลกระทบตอ่ การสง่ ออกข้าวไทย ประกอบกบั Yeild สูงกวา่ ข้าวไทย เนือ่ งจากมรี ะบบ
ชลประทาน และใชพ้ นั ธ์ุข้าวท่ีใหผ้ ลผลติ สูงกวา่ ไทย
▪ ขาดแคลนพนั ธ์ุขา้ วพ้นื นุม่ ทม่ี ีคณุ ภาพ และผลผลติ ต่อไร่สงู เพือ่ สร้างขีดความสามารถดา้ นการแข่งขนั
▪ เกษตรกรในประเทศนยิ มเก็บเมล็ดพนั ธุข์ า้ วหอมมะลิ ไวท้ าพันธ์ุเอง ซึ่งเกบ็ ไวห้ ลายรอบการผลติ ทาให้คณุ ภาพของเมล็ดพันธลุ์ ดลง ส่งผลใหค้ ณุ ภาพของผลผลติ ลดลงตลาดส่งออกข้าวมีการแขง่ ขันด้านราคาอยา่ งรุนแรง
เนอื่ งจากราคาข้าวของอนิ เดีย โดยเฉพาะในกลุ่มของข้าวขาวและขา้ วน่ึงยงั คงอยู่ในระดบั ทีต่ า่ กว่าไทยประมาณ 20-40 เหรียญสหรฐั ตอ่ ตนั ทาใหไ้ ทยสูญเสยี ส่วนแบ่งตลาดส่งออกขา้ วขาวและขา้ วนึง่ ไป
▪ การระบาดของเชอื้ ไวรสั COVID-19 ส่งผลกระทบต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศผนู้ าเข้าข้าวทาให้กาลังซ้อื ลดลง

ข้อเสนอแนะ

▪ เพิม่ ระบบชลประทานใหท้ ว่ั ถึง ควบคกู่ ับการกาหนดพ้นื ทปี่ ลูกข้าวทเี่ หมาะสม เพ่อื ใหส้ ามารถดาเนินการตามนโยบายและมาตรการได้ตามเป้าหมาย
▪ สง่ เจ้าหน้าที่ไปศกึ ษาขอ้ มลู การเพิม่ ประสิทธภิ าพการผลิต และการตลาดของประเทศจีน ญี่ปนุ่ อินเดีย สหรัฐอเมริกา เวียดนาม
▪ กรมการขา้ วควรเพม่ิ บุคลากรขบั เคล่อื นงานเพอื่ รองรบั การเพิ่มศูนยเ์ มล็ดพนั ธุอ์ ีก 6 แหง่ เพอ่ื ผลิตเมลด็ พันธดุ์ กี ระจายให้เกษตรกรในประเทศได้อย่างท่วั ถงึ
▪ ปรบั โครงสร้างการผลติ ในประเทศ เพ่ือรองรับการปรบั ตวั ของประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น
▪ ส่งเสรมิ สนับสนุนให้มกี ารผลติ ขา้ ว GAP อย่างเปน็ ระบบ ทัง้ ขา้ วเปลือกและขา้ วสารทมี่ ีสัญลกั ษณ์ Q หรอื มาตรฐานรับรองการผลิต เช่น ข้าวหอมมะลิ ข้าวอนิ ทรีย์
▪ ส่งเสริมให้เกษตรกรใชเ้ ทคโนโลยีในการผลิตอย่างเหมาะสม โดยประสานเชอื่ มโยงรับการสนับสนุนจากสถาบนั การศึกษาในพืน้ ทส่ี ังกัด อว. และสานักงานนวตั กรรมแห่งชาติ เพอ่ื นาเทคโนโลยแี ละนวตั กรรมเกษตรมา

ประยกุ ตใ์ ช้ให้มากขึ้น เพอื่ เพิม่ มลู คา่ เป็น function food /ลดตน้ ทุนการผลิต/เพ่มิ yield ฯลฯ
▪ รณรงคใ์ ห้มีการบรโิ ภค และแปรรูปข้าวเพอ่ื สรา้ งมูลค่าเพ่มิ ภายในประเทศใหม้ ากขน้ึ อีกทัง้ เพอ่ื เพ่มิ ช่องทางการกระจายสินค้าออกจากระบบการจาหนา่ ยเพอ่ื บรโิ ภค
▪ ปรับปรุง และพฒั นาระบบการพยากรณผ์ ลผลิตใหม้ ีประสิทธิภาพมากขึน้ เพือ่ นาไปใช้ในการวางแผนเพื่อบริหารจดั การสนิ ค้าใหเ้ กิดสมดลุ หรอื สร้างมูลค่าให้เพมิ่ สูงขึ้นวิจยั และพฒั นาสายพันธุ์ขา้ วพื้นนม่ิ นอกเหนือจาก กข
79 เนน้ ผลิตเมล็ดพนั ธุ์ใหเ้ พยี งพอต่อความตอ้ งการของเกษตรกร และความตอ้ งการของตลาดต่างประเทศ เพอื่ สร้างความสามารถในการแข่งขนั กับเวียดนามทีช่ ิงตลาดขา้ วขาวดอกมะลิ105 ของไทย ด้วยขา้ วพื้นนุ่มไป
ควบค่กู บั ค้นคว้าวิจัยพนั ธ์ุข้าวขาวที่ Yield สูง เพอื่ ลดต้นทุนตอ่ หน่วย
▪ สรา้ งการรับรู้ ส่งเสรมิ และสนบั สนนุ เกษตรกร ใหป้ รบั รูปแบบฟาร์มเป็น Smart Farm เพื่อรองรบั สถานการณ์การเปล่ยี นแปลงทางภมู ิอากาศ (Climate Change) แต่ตอ้ งศกึ ษาถงึ ความคมุ้ ค่าในการลงทนุ ระบบเทคโนโลยี

นวตั กรรมดว้ ย

Thank You

สนใจสอบถามเพ่ิมเติมไดท้ ี่ Mister ขา้ ว
(นางธญั ญพ์ ชิ ชา สศท.2 พิษณุโลก)
Tel. 091-8411732

สถานการณ์การผลิต และการตลาดขา้ ว (โลก) ปเี พาะปลูก 2562/63-2563/64 หนว่ ย : ล้านตนั

ลำดบั ผลผลิต (ล้ำนตนั ข้ำวสำร) บริโภค กำรส่งออก กำรนำเข้ำ

2562/63 2563/64 2562/63 2563/64 2562/63 2563/64 2562/63 2563/64
146.73 148.30 จนี 145.23 149.00 อนิชเงิ ดตยี ลาดขา้ วขาว แ17ล.ะ0ข0้าวนง่ึ จา1ก5.ไ5ท0ยไปจนี เพราะราคาถกุ กวา่ 3.40
1 จนี 2.90

2 อนิ เดยี 122.00 121.00 อนิ เดยี 107.00 108.00 ไทย 5.80 6.50 สหภาพยุโรป 1.95 2.10

3 อนิ โดนีเซยี 34.60 35.33 บงั คลาเทศ 35.80 36.10 เวยี ดนาม 6.30 6.30 ฟิลปิ ปินส์ 2.10 2.10

4 บงั คลาเทศ 35.20 35.30 อนิ โดนีเซยี 35.80 35.60 ปากสี ถาน 4.20 4.30 ไนจเี รยี 1.80 2.00

5 เวยี ดนาม 27.10 26.90 เวยี ดนาม 21.25 21.20 สหรฐั อเมรกิ า 2.89 2.79 ซาอดุ อิ าระเบยี 1.50 1.40

ทงั้ โลก 504.99 506.62 503.64 512.25 47.13 46.97 44.22 44.69

อัตราแปลงขา้ วเปลอื ก1 ตนั ข้าวเปลอื ก ได้ข้าวสาร 0.66 ตัน

ประเทศ เนอื้ ทเ่ี กบ็ เกย่ี ว (ลา้ นไร่) ผลผลติ ข้าวเปลอื ก (ลา้ นตนั ) เปรียบเทียบสถานภาพการผลติ ของประเทศคู่แขง่ สาคญั 3 ประเทศ กบั ไทย
2562/63 2563/64 2562/63 2563/64
อนิ โดนีเซีย
เวียดนาม 67.41 68.01 55.16 55.70
พมา่ 45.48 45.18 42.92 42.04
43.26 44.34 26.27 26.91

• การผลติ ในปี 63/64 ผลผลิตข้าวของจีน เมียนมาร์ อินโดฯ บงั คลาเทศเพ่ิมขน้ึ

• แม้วา่ ไทยสง่ ออกได้เพิ่มขึ้นจาก 5.8 ลา้ นตันปี 62/63 เปน็ 6.5 ลา้ นตนั ในปี 63/64 แตไ่ ทยถูกอินเดียชิงตลาดข้าวนงึ่ ในตลาดโลกไปค่อนข้างมาก เพราะตน้ ทนุ ฯ

ของอนิ เดียต่ากว่า

• สหภาพยโุ รป และไนจเี รีย มกี ารนา่ เขา้ ขา้ วเพมิ่ มากข้ึน ในขณะทจี่ ีน และซาอดุ ิอารเบียน่าเข้าลดลง

• การผลิตขา้ วของไทย (26.03 ลา้ นตันขา้ วเปลือก) หรือประมาณ 17.18 ล้านตนั ข้าวสาร (ปี 2563) เป็นอันดับ 4 ของโลก รองจากอนั ดับ 1 อินโดนีเซยี (55.70ลา้ น Mister ขา้ ว สศท.2

ตนั ) /อันดบั 2 เวยี ดนาม(42.04 ลา้ นตนั ) อันดบั 3 เมยี นมาร์ (26.91 ล้านตนั )

การผลติ ข้าวนาปีของไทย ปเี พาะปลกู 2562/63-2564/65 พษิ ณุโลก

รำยกำร ปี เพำะปลกู ปี เพำะปลกู ปี เพำะปลกู  ปริมำณ %+/- จังหวัดแหลง่ ผลิตขา้ วนาปี
2564/65 5 อันดบั แรก
1. จานวนครวั เรอื น (ลา้ นคร.) 2562/63 2563/64 ... ของแตล่ ะภาค
2. เนอ้ื ทเ่ี พาะปลกู (ลา้ นไร่) 4.43 4.55 ... ... 0.15 ปเี พาะปลกู 2564/65
3. ผลผลติ ขา้ วเปลอื ก (ลา้ นตนั ) 4.58
4. ผลผลติ ต่อไร่ (กก./ไร่) 61.20 61.87 61.96 0.09 4.48
5. ตน้ ทุนรวมต่อไร่นาปี (บาท) 24.06 24.89
6. ตน้ ทุนรวมต่อตนั นาปี (บาท) 26.03 1.14 ...
7. ตน้ ทุนรวมต่อไรห่ อมมะลนิ าปี (บาท) 393 402 ...
8. ตน้ ทุนรวมต่อตนั หอมมะลนิ าปี (บาท) 3,846 3,930 420 18 ...
9. ราคา ณ ไรน่ า (บาท/ตนั ) 9,785 9,585 ...
3,745 3,809 ... ...
ขา้ วเปลอื กนาปี 12,082 11,577 1.91
ขา้ วเปลอื กเจา้ หอมมะลิ 105 ... ... 10.31

... ...

... ...

10,099 9,192 9,368 176
13,865 10,715 11,819 1,104

ผลผลิต และราคารายเดือน ภาพรวมประเทศ

มำตรกำรภำครฐั

คณะรฐั มนตรมี มี ตเิ ม่อื วนั ท่ี 3 พฤศจกิ ายน 2563 อนุมตั โิ ครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผปู้ ลูกขา้ ว ปี 2563/64 มาตรการคขู่ นานขา้ ว ปีการผลติ 2563/64 และโครงการสนับสนุนคา่ บรหิ ารจดั การและพฒั นาคณุ ภาพโครงการ

ประกนั รายไดเ้ กษตรกรผปู้ ลูกผลผลติ เกษตรกรผปู้ ลูกขา้ ว ปีการผลติ 2563/64

1. โครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผปู้ ลูกขา้ ว ปี 2563/64 รอบท่ี 1 2. มาตรการคขู่ นานโครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผปู้ ลูกขา้ วปีการผลติ 2563/64 ประกอบดว้ ย 3 มาตรการ

3. โครงการสนับสนุนคา่ บรหิ ารจดั การและพฒั นาคณุ ภาพเกษตรกรผปู้ ลูกขา้ ว ปีการผลติ 2563/64 ธ.ก.ส.ดาเนินการจา่ ยเงนิ ใหเ้ กษตรกรผปู้ ลูกขา้ วทข่ี น้ึ ทะเบยี นกบั กรมส่งเสรมิ การเกษตร เพอ่ื บรรเทาความเดอื ดรอ้ น ลดตน้ ทุนการผลติ

ใหเ้ กษตรกรมรี ายไดเ้ พม่ิ มากขน้ึ ในอตั ราไรล่ ะ 1,000 บาท ไม่เกนิ ครวั เรอื นละ 20 ไร่ (ครวั เรอื นละไม่เกนิ 20,000 บาท) ระยะเวลาโครงการ ตงั้ แตเ่ ดอื นสงิ หาคม 2563 - 31 พฤษภาคม 2564 Mister ขา้ ว สศท.2

สถานการณ์การผลติ และการตลาดขา้ ว ในประเทศ

แหลง่ ผลติ ขา้ วทีส่ า่ คญั ของภาคเหนอื 5 อนั ดับแรก ไดแ้ ก่
นครสวรรค์ พิจติ ร พิษณุโลก เชยี งราย ก่าแพงเพชร

ประเทศ เพม่ิ เฉลีย่ 4.62 % เพ่ิมเฉลี่ย 4.39 % จากฝนทม่ี ากข้นึ 5-10% ลดเฉลี่ย -2.42 %

ปี 64/65 เนอื้ ท่ปี ลูกเพิ่มขน้ึ เป็น 61.96 ล้านไร่ +5.87 % ปี 64/65 ผลผลติ เพ่มิ ขน้ึ เปน็ 26.03 ล้านตนั +0.02 % เฉลย่ี 434-454 กก./ไร่ -1.60 %
+4.08 %
ราคาปที ่ผี า่ นมาอยใู่ นเกณฑด์ ี /ฝนมาเรว็ คาดวา่ มากกว่า 5-10%+1.69 % ปี 64/65 Yield เพิม่ ขึ้นเปน็ 443 กก./ไร่ -2.93 %
เพียงพอตอ่ การปลกู /แรงจูงใจจากนโยบายภาครฐั -0.02 % +3.78 %
Yield 5 ปี ลดลง เนื่องจากในบางพ้ืนทป่ี ระสบภยั แลง้ หนกั ตอ่ เนือ่ ง อีกท้ังเกดิ อุทกภัย

เนอื้ ทีป่ ลกู ข้าวมากทส่ี ดุ ไดแ้ ก่ ข้าวเจา้ หอมมะลิ รองลงมาไดแ้ ก่ ผลผลติ ขา้ วมากท่ีสดุ ไดแ้ ก่ ขา้ วจ้าวทัว่ ไป รองลงมาไดแ้ ก่ ข้าวหอม และพบการระบาดของโรคและแมลงศัตรพู ืช -8.75 %
-2.5 %
ข้าวเหนียว ข้าวเจา้ อืน่ ๆ ขา้ วหอมจงั หวดั และขา้ วปทมุ ฯ +9.97*%+70.68 % มะลิ ข้าวเหนียว ขา้ วหอมจังหวัด และขา้ วปทุมฯ +2.81 % -1.92 %
+68.14 %

+68.14 %

(แยกตามพนั ธ์ุ)

ภาคเหนือ เพ่มิ เฉลยี่ 8.35 % เพ่มิ เฉล่ยี 9.48 % ลดเฉลยี่ -2.76 %
ปี 64/65 ผลผลิตเพ่มิ ข้ึนเป็น 7.89 ล้านตนั +11.02 %
ปี 64/65 เน้ือท่ีปลูกเพิม่ ข้ึนเปน็ 14.44 ลา้ นไร่ +8.18 % ปี 64/6เ5ฉYลi่ียel5d3เ9พ-ิ่ม5ข7ึ้น9เปกก็น./5ไ6ร3่ กก./ไร่ +0.77 %

เนอ้ื ท่ปี ลกู ขา้ วมากท่ีสุด ไดแ้ ก่ ขา้ วเจา้ อื่นๆ รองลงมาไดแ้ ก่ +1.67 % -2.3 %
ขา้ วเหนียว ข้าวหอมจงั หวัด ข้าวหอมมะลิ และข้าวปทมุ ฯ -1.62 %
+1.83 % แต่ Yield ปี 64/65 เพม่ิ จากปี 63/64
+1.5 % +7.05 % เนอื่ งจากคาดวา่ มีปริมาณน่้าฝนมากกว่าปีท่ผี า่ นมา -7.92 %
12.+7+689.6%24.6%7 % -8.04 %

+92.10 %

Mister ข้าว สศท.2

สถานการณข์ ้าว ในพื้นทรี่ ับผดิ ชอบของ สศท. 2 ปีเพาะปลูก 2564/65 และขอ้ มลู ย้อนหลัง 5 ปี

1,600,000 เน้อื ทเ่ี พาะปลูกข้าวนาปี ภาพรวม 6 จังหวดั ช่วง 5 ปที ีผ่ า่ นมา ในปีเพาะปลูก 2564/65 พบวา่ ในเขตพ้นื ทรี่ ับผดิ ชอบของ สศท.2 ช่วง 5 ปีท่ีผ่านมา พบวา่ จ.ตาก สโุ ขทัย อตุ รดติ ถ์
1,400,000 มีเนือ้ ทป่ี ลกู ขา้ วเจา้ รวมท้งั สิ้น 3,408,454 ไร่ โดยมี 4 จงั หวดั ที่ เน้อื ทปี่ ลกู ขา้ วเหนียวลดลง ในขณะทจี่ .อ่นื ๆ เพิม่
1,200,000 เพมิ่ ขึ้นทกุ จงั หวัด โดยเฉพาะตาก และนา่ น เป็นแหลง่ ผลิตขา้ วเจา้ สา่ คัญ (ข้าวเจา้ อนื่ ๆ) พิจารณารายเอยี ด
1,000,000 เรียงลาดบั ตามจังหวัดที่มเี นอื้ ปลูกมาก-น้อย ในปีเพาะปลกู 2564/65 พบวา่ ในเขตพน้ื ท่ีรับผิดชอบของ
ปี 2560/61 ปี 2561/62 ปี 2562/63 ปี 2563/64 ปี 2564/65 ▪จ. พิษณุโลก มีเนือ้ ที่ปลูก 1,354,893 ไร่ (ร้อยละ 93.45) สศท.2 มเี นอื้ ทีป่ ลูกข้าวเหนียวรวมท้งั สน้ิ 745,110 ไร่ โดยมี
800,000 ▪. สุโขทัย มีเนอ้ื ทปี่ ลูก 1,085,887 ไร่ (ร้อยละ 97.54) 2 จังหวัด ไดแ้ ก่ จังหวัดแพร่ และน่าน ที่เปน็ แหลง่ ผลิตขา้ ว
600,000 ▪ จ.อุตรดติ ถ์ มีเนือ้ ที่ปลกู 527,290 ไร่ (รอ้ ยละ 88.44 ) เหนียวนาปีทสี่ าคญั พิจารณารายเอยี ดเรียงลาดบั ตามจงั หวดั
400,000 ▪ จ. ตาก มีเน้ือทป่ี ลูก 333,164 ไร่ (รอ้ ยละ 89.86) ทมี่ ีเนือ้ ปลูกมาก-นอ้ ย
200,000 ▪ จ. น่าน มเี นื้อท่ีปลกู 57,878 ไร่ (รอ้ ยละ 18.10 ) ▪ จ.น่าน มีเนื้อท่ปี ลกู 261,880 ไร่ (ร้อยละ 83.75)
▪จ. แพร่ มเี น้อื ทปี่ ลกู 49,342 ไร่ (ร้อยละ 16.25 ) ▪ จ.แพร่ มีเนือ้ ที่ปลูก 254,337 ไร่ (รอ้ ยละ 81.9)
- พนั ธ์ทุ ่ีนยิ มปลูก ได้แก่ ข้าวเจา้ พนั ธ์สุ ุพรรณบรุ ี พษิ ณโุ ลก2 กข.31 ▪ จ.พษิ ณุโลก มีเน้ือท่ีปลูก 94,992 ไร่ (รอ้ ยละ 6.55)
กข.41 กข.51 กข.57 ข้าวปทมุ ธานี1 ขา้ วขาวดอกมะล1ิ 05 ▪ จ.อตุ รดิตถ์ มีเนอ้ื ท่ีปลูก 68,943 ไร่ (รอ้ ยละ 11.56)
ตาก สโุ ขทัย แพร่ น่าน อตุ รดติ ถ์ พษิ ณุโลก ▪ จ.ตาก มเี นอ้ื ทป่ี ลูก 37,590 ไร่ (รอ้ ยละ 10.14)
ชว่ ง 5 ปีทีผ่ า่ นมา เนอ้ื ที่ปลกู ขา้ วเจ้าเพิ่มขึน้ 5 จังหวดั ยกเวน้ จ.แพร่ ▪ จ.สโุ ขทัย มเี นือ้ ท่ีปลกู 27,368 ไร่ (รอ้ ยละ 2.46)
ช่วง 5 ปที ผี่ ่านมา เนอื้ ทปี่ ลกู ท้งั 6 จงั หวัดเพ่ิมข้ึน โดยเฉพาะจังหวดั ตาก และน่านทเ่ี พิ่มมากถึง พันธุ์ท่นี ิยมปลกู ไดแ้ ก่ ขา้ วเหนียวสันป่าตอง กข 6 และกข 10
ร้อยละ 33.35 และ 19.22 ซง่ึ เปน็ การผลิตเพ่ิมของข้าวเจา้ อื่นๆ และข้าวหอมจงั หวัด

ในปเี พาะปลกู 2564/65 พบว่า 6 จังหวัดในเขตพนื้ ที่รับผิดชอบของ สศท.2 มี Mister ขา้ ว สศท.2
เนอ้ื ทีป่ ลูกขา้ วรวมท้ังสิ้น 4,153,564 ไร่ เพมิ่ ขนึ้ เล็กนอ้ ยร้อยละ 0.15 จากปที ี่
ผ่านมา โดยเพิม่ ขึน้ ในทุกจงั หวัด เนอ่ื งจากแรงจูงใจจากโครงกันประกนั รายได้
เกษตรกรผู้ปลกู ข้าว และคาดว่าปริมาณนา้ ฝนจะมมี ากกวา่ ปที ่ีผา่ นมา จงึ ขยายพืน้ ที่
ปลกู เพมิ่ ส่วนใหญข่ ้าวท่ปี ลกู เป็นขา้ วเจ้าอืน่ ๆ รองลงมาไดแ้ ก่
ขา้ วเหนยี ว ขา้ วหอมจังหวดั ขา้ วหอมมะลิ และข้าวปทมุ ฯ พิจารณารายเอยี ด
เรยี งลาดบั ตามจงั หวัดทมี่ ีเนือ้ ปลูกมาก-น้อย ดงั น้ี
อนั ดับที่ 1 จ.พิษณุโลก มีเนือ้ ทเี่ พาะปลูกมากท่สี ดุ 1,449,885 ไร่
อนั ดับที่ 2 จ. สโุ ขทยั มเี นื้อทเี่ พาะปลกู 1,113,255 ไร่
อันดบั ที่ 3 จ. อตุ รดติ ถ์ มเี นอื้ ทเี่ พาะปลกู 596,233 ไร่
อนั ดับท่ี 4 จ. ตาก มีเน้ือทเี่ พาะปลูก 370,754 ไร่
อันดบั ที่ 5 จ. น่าน มเี นือ้ ที่เพาะปลกู 319,758 ไร่
อันดับที่ 6 จ. แพร่ มเี น้ือทเ่ี พาะปลูก 303,679 ไร่

ร้อยละ 3.6 ช่วง 5 ปที ี่ผ่านมา Yield ข้าวนาปีลดลงเกือบทกุ จงั หวัดอยรู่ ะหวา่ งร้อยละ (-3.25) - (-1.17) ยกเว้น
จ.แพร่ ท่เี พม่ิ ขนึ้ เลก็ น้อยร้อยละ 1.25 และจ.นา่ นทค่ี ่อนขา้ งทรงตวั
ท้งั นส้ี บื เนอ่ื งจากในปี 2560 แหล่งผลิตหลายจังหวัดประสบภยั แล้ง และแลง้ หนกั ตอ่ เนอ่ื งอีกระลอก
ในชว่ งปี 2562-2563 และพบการระบาดของโรคและแมลงศตั รูพชื จากภาวะภัยแล้ง ทาให้ Yield
ในชว่ งปีน้ันๆลดลงตา่ มาก ในขณะที่ปี 2564 ปริมาณฝนมาเรว็ และคาดว่าจะมีมากกวา่ ปที ่ีผ่านมา
ดงั นนั้ จงึ ทาให้ภาพรวมของ Yield ทีป่ รากฏออกมาเปน็ ภาพที่ Yield ลดลง

แตห่ ากเปรียบเทยี บ Yield ในปี 2564/65 กับปี 2563/64 พบวา่

ทงั้ 6 จงั หวัดในเขตรบั ผดิ ชอบของ สศท.2 เพมิ่ ขน้ึ จากปที ่ผี ่านมาในทกุ จงั หวดั พจิ ารณาได้ดงั น้ี

จ.พษิ ณุโลก 576 กก./ไร่ เพิ่มขนึ้ ร้อยละ 1.14

จ.สุโขทัย 540 กก./ไร่ เพม่ิ ขึน้ รอ้ ยละ 4.05

ช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ผลผลิตข้าวเพิม่ ข้นึ ตามเนอื้ ทปี่ ลูก จ.ตาก 415 กก./ไร่ เพิ่มขน้ึ ร้อยละ 13.7

จ.อุตรดิตถ์ 593 กก./ไร่ เพม่ิ ข้ึนร้อยละ 0.51
ในปี 2564/65 6 จงั หวดั ในเขตรบั ผดิ ชอบของ สศท. 2 มีผลผลติ ขา้ วรวมทัง้ ส้นิ 2,205,843 ตัน เพิม่ ขน้ึ ร้อยละ 3.6 จ.น่าน 517 กก./ไร่ เพิ่มขึน้ ร้อยละ 1.37
จากในปี 2563/64 จาแนกเปน็
จ.แพร่ 568 กก./ไร่ เพ่มิ ข้ึนรอ้ ยละ 0.89
ขา้ วเจา้ รวม 1,822,465 ตัน เพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 3.88

ขา้ วเหนียว 383,378 ตัน เพมิ่ ข้ึนรอ้ ยละ 2.26

พจิ ารณารายเอยี ดเรียงลาดบั ตามจังหวัดทม่ี เี นอื้ ปลกู มาก-นอ้ ย ดงั นี้ รอ้ ยละ (-3.25) - (-1.17)
จ.พษิ ณโุ ลก มปี ริมาณผลผลติ 818,192 ตนั เพิม่ ขน้ึ รอ้ ยละ 1.55
จ.สโุ ขทัย มีปริมาณผลผลิต 577,534 ตนั เพิ่มขึ้นรอ้ ยละ 5.77
จ.อตุ รดิตถ์ มปี ริมาณผลผลิต 323,205 ตนั เพ่มิ ขึ้นรอ้ ยละ 2.19
จ.แพร่ มปี รมิ าณผลผลติ 171,820 ตนั เพิม่ ข้ึนร้อยละ 0.22
จ.น่าน มีปรมิ าณผลผลิต 163,420 ตัน เพิ่มข้นึ รอ้ ยละ 2.08
จ.ตาก มปี รมิ าณผลผลิต 151,672 ตนั เพิม่ ขนึ้ ร้อยละ 15.53

Mister ข้าว สศท.2

ตน้ ทนุ การผลิต ขา้ วนาปี ข้าวนาปี ปเี พาะปลูก 2561/62-2563/64 เฉลยี่ ทง้ั ประเทศ

ต้นทุนการผลติ 2561/62 2562/63 หนว่ ย : บาท/ไร่

2563/64

1. ต้นทุนผนั แปร 3,080.21 3,131.42 3,222.30

2. ต้นทุนคงท่ี 770.07 770.83 772.53

3. ต้นทุนรวมต่อไร่ 3,850.28 3,902.25 3,994.83

4. ต้นทุนรวมต่อเกวียน (ตัน) 9,797 9,707 9,512

ต้นทนุ ข้าวนาปี 2563/64 ภาคเหนือ ทมี่ า : ศนู ย์สารสนเทศการเกษตร สานักงานเศรษฐกจิ การเกษตร
ตน้ ทุน ณ ไร่นา (ณ เดอื นมิถุนายน 2564)

รายการ ท้ังประเทศ ภาคเหนือ หอมมะลิ ปทุมธาน1ี ข้าวเจา้ อ่ืนๆ ข้าวเหนียว แนวโน้มต้นทนุ การผลิตเพ่ิมขน้ึ ในทุกชนิดขา้ ว ทง้ั จากค่าปัจจยั การ
ผลติ จาพวก ปยุ๋ ยา และสารเคมี ทมี่ ีแนวโนม้ ปรับตัวเพิ่มสูงขน้ึ
1. ต้นทุนผันแปร 3,222.30 3,467.52 3,212.49 3,624.10 3,715.56 3,068.19 และในปที ีเ่ กิดภาวะภัยแลง้ เกษตรกรมคี า่ ใชจ้ า่ ยจาพวกนา้ มัน
2. ต้นทุนคงท่ี
3. ต้นทุนรวมต่อไร่ 772.53 878.49 839.84 897.03 911.34 817.14 เชือ้ เพลงิ ในการสูบน้าเพ่มิ มากขึ้น

3,994.83 4,346.01 4,052.33 4,521.13 4,626.90 3,885.33

4. ต้นทุนรวมต่อเกวียน (ตัน) 9,512 7,945.17 8,946 7,316 8,033 7,208

ทม่ี า : ศนู ย์สารสนเทศการเกษตร สานกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร ต้นทุน และผลตอบแทนขา้ วนาปี 2563/64 ภาคเหนอื

ผลตอบแทนสทุ ธิคอ่ นข้างผันผวน ตามสถานการณ์ราคาข้าวในแตล่ ะ รายการ 2560 2561 2562 2563 2564
ปี แต่เห็นได้ว่า ข้าวหอมมะลิ หรือขา้ วขาวดอกมะลิ 105 มีแนวโน้ม 1. ต้นทุนผันแปร 3,318.13 3,472.26 3,322.70 3,398.45 3,467.52
ผลตอบแทนสทุ ธิทีล่ ดลงโดยภาพรวม ท้ังนี้ สืบเนอ่ื งจากตน้ ทุนการ 2. ต้นทุนคงท่ี 854.99 878.24 876.75 900.24 878.49
ผลติ ทเ่ี พม่ิ สูงข้นึ ในขณะที่ Yield ลดลงจากภาวะภยั แล้ง และ 3. ตน้ ทุนรวมตอ่ ไร่ 4,173.12 4,350.50 4,199.45 4,298.69 4,346.01
ผลกระทบจากโรคและแมลงศัตรูพชื ระบาด เพราะเป็นพนั ธุ์ที่ไมท่ น 4. ต้นทนุ รวมตอ่ ตนั 7,713.72 7,659.33 7,894.00 8,395.88 7,945.17
ต่อโรคและแมลงศตั รพู ชื มากนัก 5. ผลตอบแทนสทุ ธิตอ่ ไร่ 1,024.81 1,994.06 2,127.63 1,326.93
6. ผลตอบแทนสุทธิตอ่ ตนั 1,894.28 3,511.00 3,999.00 933.95 2,425.83
1,824.12

หนว่ ย : ล้านไร่

จังหวัด ปี 2563/64 (ลา้ นไร)่ ปี 2564/65 (ลา้ นไร)่ เพ่ิม/ ลด % พยากรณ์ สศก.
ภาพรวมประเทศ 59.88 60.2470 61,956,600
ภาคเหนือ 13.55 14.4468 + 0.61 14,442,016
+ 6.62 1,449,885
พิษณุโลก 1.3965 1.4564 + 4.29 1,113,255
สุโขทยั 1.1381 1.1339 - 0.37 370,754
ตาก 0.1699 0.3673 + 116.19 596,233
อุตรดติ ถ์ 0.6074 0.6141 + 1.10 303,679
แพร่ 0.2910 0.3007 + 3.33 319,758
น่าน 0.2313 0.2948 + 27.45

ที่มา : ข้อมูลพยากรณ์ของ ศูนย์สารสนเทศการเกษตร สศก. ณ มิถุนายน 2564 6 จงั หวดั รวม 4,153,564

นโยบายและมาตรการ ข้าว

เม่ือวนั ท่ี 23 ส.ค. 64 ที่ประชมุ คณะกรรมการนโยบายและบริหารขา้ วแห่งชาติ (นบข.) ครงั้ ที่ 2/2564 เหน็ ชอบในหลักการมาตรการคขู่ นาน

โครงการประกันรายได้เกษตรกรผ้ปู ลกู ข้าว ปี 2564/2565 รอบท่ี 1 โดยมอบหมายให้กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการคลัง และหน่วยงานท่ี

เกีย่ วขอ้ งไปหารือแนวทางการจัดสรรงบประมาณพร้อมจดั ทารายละเอียดให้ชดั เจนเพื่อนาเสนอครม. พิจารณาต่อไป

1.โครงการประกันรายไดเ้ กษตรกรผูป้ ลกู ข้าว ปี 2564/65 2. เหน็ ชอบให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ดาเนินโครงการ

เชื่อมโยงตลาดขา้ วอินทรยี แ์ ละขา้ ว GAP ครบวงจรในระยะ

ท่ี 2 (ปี 2565 – 2568) โดยกระทรวงพาณชิ ย์ และ ธ.ก.ส.

รว่ มเปน็ หน่วยงานร่วมดาเนินการ และใหก้ ระทรวงพาณชิ ย์

ร่วมดาเนินการประชาสัมพนั ธ์และการตลาดข้าวอินทรีย์และ

ขา้ ว GAP

3.เหน็ ชอบให้กระทรวงพาณชิ ย์ จดั สรรโควตารอ้ ยละ 10
ของโควตาการสง่ ออกข้าวไปยังสหภาพยุโรป (EU) จานวน
1,700 ตนั ตอ่ ปี สาหรับจัดสรรให้เฉพาะผู้ประกอบการทเี่ ข้า
ร่วมโครงการตามหลักเกณฑ์ท่กี าหนด

4.เหน็ ชอบให้ ธ.ก.ส. สนบั สนนุ สนิ เชื่อดอกเบีย้ ตา่ ในโครงการสนิ เชอ่ื ธรุ กจิ ชมุ ชนสร้างไทย ใหก้ ับกล่มุ เกษตรกร วสิ าหกิจชุมชน สหกรณ์การเกษตร
ท่ดี าเนินโครงการ ทง้ั นี้ ประโยชน์ทจี่ ะได้รับคาดว่า คอื เกษตรกรมตี ลาดรองรับผลผลิตขา้ วคณุ ภาพทีแ่ น่นอนไมน่ อ้ ยกว่า 30,000 ครัวเรือน มี
รายไดเ้ พิ่มข้ึนอยา่ งน้อย 350 ลา้ นบาท (ขา้ ว GAP เพิม่ ขึ้นตนั ละ 500 บาท ขา้ วอนิ ทรีย์เพิ่มข้ึนตันละ 2,000 บาท)
5.ขยายพนื้ ทก่ี ารผลติ ขา้ วคณุ ภาพทไี่ ด้รบั การรบั รองมาตรฐานข้าวอนิ ทรยี ์และข้าว GAP อยา่ งนอ้ ย 700,000 ไร่

ปฏิทินผลผลติ ข้าวนาปี ปเี พาะปลูก 2564/65 ในเขตพืน้ ทร่ี ับผิดชอบของ สศท.2 พษิ ณุโลก (6 จงั หวดั )

จังหวัด รอ้ ยละ และปรมิ าณการกระจายผลผลิตข้าวนาปี รายเดอื น ปี 2564/65 รวม
พษิ ณโุ ลก ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
สุโขทยั 100
1.67 0.71 4.85 1.45 15.36 16.93 46.83 12.20 100
ตาก 100
อตุ รดติ ถ์ 5.26 1.20 1.04 17.76 21.28 22.15 19.81 11.50 100
100
แพร่ 0.12 2.28 77.40 20.20 100
น่าน 0.85 0.10 2.73 12.59 20.84 54.82 8.07

8.54 87.91 3.55
23.56 73.15 3.29

ทม่ี า : ส่วนสารสนเทศการเกษตร ส่านกั งานเศรษฐกจิ การเกษตรที่ 2

บทวเิ คราะห์ภาพรวม “สถานการณ์การผลติ ขา้ วนาปี ปีเพาะปลกู 2564/65 ภาพรวม สศท.2” โดย Mister ข้าว พบวา่
พ้นื ท่ปี ลูกทกุ จงั หวัด เพม่ิ ขน้ึ เน่อื งจากสถานการณร์ าคา มาตรการช่วยเหลอื ของภาครฐั (โครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผู้ปลกู
ขา้ ว) และปรมิ าณน้าทค่ี าดจะเพยี งพอต่อการผลติ จงู ใจให้เกษตรกรขยายพ้ืนทเ่ี พมิ่ ในพนื้ ทีว่ า่ ง
ผลผลิตทกุ จังหวดั เพิ่มข้ึน เนอ่ื งจากสภาพอากาศเออ้ื อ่านวย ปริมาณน้่ามเี พียงพอตอ่ การผลิตเพราะสว่ นใหญ่เกษตรกรมบี ่อบาดาล
เพอ่ื แก้ปัญหาในชว่ งฝนทงิ้ ชว่ ง ท้าใหม้ ีปริมาณน้าเพยี งพอตอ่ รอบการผลติ สง่ ผลให้ตน้ ขา้ วเจริญเติบโตดี
Yield เพ่มิ ขึ้น เน่ืองจากปรมิ าณน้าเออื้ อานวย สภาพภูมิอากาศเหมาะสม พบการระบาดของโรคและแมลงศตั รูพชื น้อยกว่าปีท่ีผ่านมา

พษิ ณโุ ลก
พ้นื ท่ีปลูก : 1,449,885 ไร่ (+0.11%) จากปี 2563/64 เนอื่ งจากราคาขา้ วอยใู่ นเกณฑด์ ี รวมท้งั มีการดาเนินโครงการและมาตรการตา่ งๆ
ของภาครัฐเพ่ือช่วยเหลอื เกษตรกร จูงใจให้เกษตรกรขยายพืน้ ท่ีจากเดมิ
ผลผลติ : 818,192 ตัน (+1.53%) จากปี 2563/64 เนอื่ งจากสถานการณภ์ ัยแล้งรุนแรงน้อยกว่าปีทีผ่านมา อีกทั้งหลายพืน้ ท่เี กษตรกรมี
บ่อบาดาล ท้าให้มนี า้ เพียงพอตลอดรอบการผลติ ส่งผลใหต้ ้นข้าวเจรญิ เตบิ โตดี ผลผลิตเพิ่มมากขนึ้
Yield : 576 กก.ตอ่ ไร่ (+1.41 %) จากปี 2563/64
สายพันธุข์ า้ วท่นี ิยมปลูก : ข้าวเจา้ พันธ์สุ พุ รรณบุรี พิษณุโลก2 กข.57 และกข.41

สุโขทยั
พื้นทีป่ ลูก : 1,113,255 ไร่ (+0.26%) เน่อื งจากภยั แล้งรุนแรงนอ้ ยกวา่ ปีทีผ่ า่ นมา และมาตรการช่วยเหลอื ต่างๆ ของภาครฐั จงู ใจให้

ขยายพืน้ ทป่ี ลูกเพิม่ ในพ้นื ทปี่ ลอ่ ยว่างจากฤดูกาลที่ผ่านมา
ผลผลิต : 577,534 ตัน (+5.77%) เน่อื งจากสภาพอากาศเอ้ืออา่ นวย ปรมิ าณน่้ามเี พียงพอตอ่ การผลิตเพราะส่วนใหญ่เกษตรกรมี

บอ่ บาดาลเพอ่ื แกป้ ัญหาในช่วงฝนทง้ิ ชว่ ง ทา้ ใหม้ ีปริมาณน้าเพยี งพอต่อรอบการผลิต ส่งผลให้ตน้ ข้าวเจริญเตบิ โตดี
Yield : 540 กก.ต่อไร่ (+4.05 %)
สายพันธขุ์ ้าวท่นี ิยมปลูก : ขา้ วเจา้ พนั ธ์ุ กข.31 กข.41 กข.51 และพล.2

ตาก
พน้ื ท่ีปลูก : 370,754 ไร่ (+0.26 %) เนอื่ งจากสถานการณร์ าคา มาตรการช่วยเหลอื ของภาครฐั (โครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผู้
ปลูกขา้ ว) และปริมาณน้าท่คี าดจะเพยี งพอตอ่ การผลิต จงู ใจให้เกษตรกรขยายพ้ืนทีเ่ พิม่ ในพน้ื ทีว่ ่าง
ผลผลิต : 151,672 ตนั (+15.53%) เน่ืองจากสถานการณน์ ้า และสภาพอากาศเออื้ อานวยต่อการผลิตกว่าปที ีผ่ า่ นมา ภยั แลง้ รนุ แรง

นอ้ ยลง นา้ เพยี งพอต่อการเจรญิ เตบิ โตของตน้ ขา้ ว ทาให้ไดผ้ ลผลติ ดี

Yield : 415 กก.ตอ่ ไร่ (+13.70 %)
สายพันธ์ขุ า้ วทนี่ ยิ มปลูก : รอขอ้ มูล

อุตรดติ ถ์
พืน้ ทีป่ ลูก : 596,233 ไร่ (+0.44%) จากปี 2563/64 เนอื่ งจากสถานการณร์ าคา มาตรการช่วยเหลือของภาครฐั (โครงการประกัน
รายได้เกษตรกรผูป้ ลูกข้าว) และปริมาณนา้ ท่ีคาดจะเพียงพอต่อการผลิตจงู ใจใหเ้ กษตรกรขยายพน้ื ท่ีเพม่ิ ในพืน้ ท่ีว่าง
ผลผลติ : 323,205 ตนั (+2.19%) จากปี 2563/64 เน่อื งจากปริมาณน้าเออ้ื อานวย สภาพภูมอิ ากาศเหมาะสม และมีการ

ระบาดของโรคและแมลงศตั รพู ืชน้อยกว่าปที ีผ่ า่ นมา
Yield : 593 กก.ต่อไร่ (+0.51 %) จากปี 2563/64
สายพันธขุ์ า้ วที่นยิ มปลกู : ข้าวเจา้ ท่วั ไป ขา้ วปทมุ ธาน1ี ข้าวขาวดอกมะลิ105 ข้าวเหนียว

แพร่
พืน้ ทปี่ ลูก : 303,679 ไร่ (+0.21%) เนอ่ื งจากสถานการณ์ราคา มาตรการชว่ ยเหลือของภาครัฐ (โครงการประกนั รายไดเ้ กษตรกรผูป้ ลูกข้าว) และ
ปริมาณน้าทีค่ าดจะเพียงพอตอ่ การผลิตเช่นเดยี วกบั ปที ่ีผ่านมา จูงใจใหเ้ กษตรกรขยายพน้ื ทเ่ี พิ่มในพนื้ ทวี่ า่ ง
ผลผลติ : 171,820 ตัน (+1.29%) เนอ่ื งจากสภาพภมู อิ ากาศเอ้อื อ่านวย ปรมิ าณนา่้ เพยี งพอตอ่ การเจรญิ เตบิ โตของข้าว ประกอบกบั ไม่มโี รค และ
แมลงศัตรพู ชื รบกวนมากนกั
Yield : 568 กก.ต่อไร่ (+0.89 %)
สายพันธขุ์ า้ วที่นิยมปลูก : ขา้ วเหนียวพนั ธ์ุ กข.6 กข.10 และสนั ปา่ ตอง

นา่ น

พื้นทป่ี ลกู : 319,758 ไร่ (+0.37%) เนื่องจากคาดว่าปีนี้มปี ริมาณน้่าเพยี งพอตอ่ รอบการผลติ เชน่ เดยี วกับปที ี่ผ่านมา สถานการณ์
ภยั แล้งอาจรุนแรงนอ้ ยกว่าปีที่ผา่ นมา ประกอบกบั สถานการณร์ าคาอยใู่ นเกณฑด์ ี และมาตรการช่วยเหลอื ภาครัฐจงู ใจให้
เกษตรกรขยายพน้ื ท่ีปลูกเพิ่ม
ผลผลติ : 163,420 ตนั (+2.08%) เนอ่ื งจากสภาพภมู อิ ากาศเออื้ อา่ นวย ปริมาณน่้าเพียงพอตอ่ การเจรญิ เตบิ โตของข้าว
Yield : 517 กก.ตอ่ ไร่ (+1.37 %)
สายพันธุข์ ้าวทีน่ ยิ มปลูก : ขา้ วเหนียวพันธุ์ กข.10 และสนั ปา่ ตอง

สถานการณ์ราคาข้าว ระดบั ประเทศ เฉลยี่ รายเดอื น ช่วง 10 ปีท่ีผา่ นมา (ปี 2555-2564)
ในช่วง 10 ปที ผ่ี ่านมา ราคาขา้ วหอมมะลิผันผวนมาก โดยในช่วง 3-4 ปที ีผ่ ่านมา จากราคาข้าวหอมมะลิสูงถงึ 15,367 บาท ในปี 2561 ปรบั
ราคาขา้ วขาวดอกมะลิ 105 ลดลงเรอ่ื ยๆ ถงึ ปี 2563 อยทู่ ่ี 10,706 บาท และในปี 64 คาดวา่ ราคาอาจปรับลดจากปี 63 เนอ่ื งจากเปน็ การปรับตยั ต่อเนอ่ื งตั้งแตเ่ ดอื น ก.ค. 63

ราคาขา้ วเจา้ ท่วั ไป ราคาข้าวเจา้ ท่ัวไปปรับลดลงเรื่อยๆจาก 9,836 บาท/ตัน ในปี 55 เหลือเพียง 7,377 ในปี 59 แล้วปรบั ตัวเพ่มิ ขนึ้ ในปี 2560 สว่ นหนง่ึ อาจสืบเนื่องจากsupply ข้าวโลก รวมท้งั ไทยเริ่มผลติ ขา้ ว
พน้ื นุ่มทตี่ ลาดตา่ งประเทศต้องการมากขน้ึ แต่อยา่ งไรก็ตาม ต้นทนุ ขา้ วไทยสงู กว่าประเทศผู้ผลติ หลายประเทศ ท่าให้ไม่สามารถแข่งขนั ดา้ นราคาไดใ้ นบางชนดิ อาทิ ขา้ วน่งึ ที่สงู กวา่ อนิ เดียว
ดงั นนั้ คาดว่า ในปี 64 ราคาอาจทรงตัว หรอื ลดลงจากปี 63 เหน็ จากไดจ้ ากแนวโน้มการลดลงของราคาข้าวเจา้ ทว่ั ไป ท่มี ีการปรบั ตวั ลดลงต่อเนอื่ งต้ังแต่เดือน เม.ย. 64 เป็นตน้ มา

ราคาขา้ วเหนยี วเมลด็ ยาว ราคาปรับตัวลดลงต้ังแตป่ ี 57 และต่าสดุ ในปี 60 ท่าให้เกษตรกรลดการผลติ supplyในประเทศเหลอื นอ้ ย ราคาเรมิ่ ปรบั ตัวเพ่ิมขึ้นในปี 61 ประกอบกบั ในปีน้ันเกิดภยั แล้ง โรงสีระบายส
ตอ๊ กขา้ วจนหมด และมีความตอ้ งการบริโภคในประเทศเพมิ่ ข้นึ ราคาจงึ ปรับตวั เพ่มิ เปน็ 13,798 บาท ในปี 62 สง่ ผลให้เกษตรกรขยายเนื้อทป่ี ลกู ขา้ วเหนียว รวมทงั้ ขอ้ จ่ากัดของการสง่ ออก
ข้าวอนื่ ๆจากการระบาดของ Covid19 ส่งผลใหร้ าคาขา้ วทุกชนิดปรบั ตวั ลดลงอกี ครง้ั ในปี 63 และคาดวา่ ในปี 64 ราคาจะลดลงต่อเนอ่ื งตา่ กว่าปี 63

การตลาดข้าว ภาพรวม 6 จงั หวดั ในพนื้ ทีร่ ับผิดชอบ ของ สศท.2 : พบว่า เกษตรกรในแหล่งผลติ สาคัญ ได้แก่ พิษณโุ ลก สุโขทยั อตุ รดติ ถ์ นยิ มจาหน่ายผลผลติ
ให้แก่โรงสี และทา่ ขา้ วในพนื้ ท่ี ในรูปแบบข้าวเจา้ สด (ความชืน้ ประมาณ 24-25%) ส่วนจังหวัดตาก แพร่ และน่าน ท่ีนยิ มผลติ ข้าวเหนยี วจะนิยมขายข้าวแห้ง
(ความชื้น 14-15 % ทั้งขา้ วเจา้ และขา้ วเหนยี ว
หน่วย : บาท/ตนั
จังหวัด ขาวดอกมะลิ105

(หอมจงั หวดั ) ขา้ วเจา้ ท่วั ไป ขา้ วเหนยี วเมล็ดยาว ราคารับซ้ือขา้ วของโรงสีต่างๆ หน่วย : บาท/ตัน

14-15 % 24-25 % 14-15 % 24-25 % 14-15 % 24-25 % ราคา พษิ ณโุ ลก สุโขทยั อุตรดิตถ์

พษิ ณุโลก ความช้ืน 8,800- 8,200- 8,900-9,400
สโุ ขทัย ไม่เกิน 8,900 8,300
ตาก 15%
อตุ รดติ ถ์

แพร่ ความชนื้ 7,800- 7,200- 7,900-8,400
น่าน 20-25% 7,900 7,300

ทม่ี า : ส่วนสารสนเทศการเกษตร ส่านักงานเศรษฐกจิ การเกษตรที่ 2 พษิ ณโุ ลก ขอ้ มูล ณ เดอื น ก.ย.64 ท่มี า : สนง.พาณชิ ยจ์ ังหวดั ณ ก.ค.64