การศึกษาการผลิตและการตลาดกาแฟอาราบิกาของวิสาหกิจชุมชน จังหวัดน่าน

40

เนื่องจากการผลิตกาแฟอาราบิกา จะต้องใช้ความพิถีพิถันในการผลิตต้ังแต่การเลือกพันธุ์และการดูแลรักษาไป
จนถึงการเก็บเก่ียว รวมท้ังยังมีการแปรรูปท่ีสะอาดและซับซ้อน ส่งผลให้กาแฟอาราบิกามีเอกลักษณ์ มีรสชาติท่ี
ละมุนและรสเปรี้ยว ซึ่งมีความเป็นกรดต่ำรวมถึงมีคาเฟอีนน้อย สามารถตอบโจทย์ความต้องการกาแฟคุณภาพที่
หลากหลายของผู้บริโภคในปัจจุบันได้ โดยเฉพาะอย่างย่ิงกับคนรุ่นใหม่ทม่ี ีกระแสนิยมบรโิ ภคกาแฟคุณภาพมากข้ึน
แม้ว่าราคาจะสูงก็ยินดีจ่าย ท้ังนี้ แหล่งผลิตและแปรรูปกาแฟอาราบิกาหลายๆ แห่งในจังหวัดน่าน ได้มีการพัฒนา
และสรา้ งแบรนด์สนิ คา้ ผ่านการประกวดไดร้ ับรางวลั จนเป็นที่รจู้ ักและยอมรบั ของผู้บรโิ ภคมากข้นึ

4.2.4 ด้านการสง่ เสรมิ การตลาด (Promotion)
ชมรมกาแฟจังหวัดน่าน ได้ร่วมกับสำนักงานการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานน่าน และ

เครือข่ายผู้ผลิตกาแฟและร้านกาแฟในจังหวัด ร่วมกันจัดงานเทศกาลกาแฟ เช่น Nan Coffee Festival เป็นต้น
เพื่อเผยแพร่และแลกเปล่ียนความรู้เร่ืองการผลติ กาแฟ การเปดิ ร้านกาแฟ และผลติ ภัณฑ์อื่นๆ ที่เกีย่ วข้องกับกาแฟ
ซึ่งกิจกรรมดังกล่าวได้สนับสนุนชุมชนปลูกกาแฟช่วยเกษตรกรฟื้นฟูป่าไม้ และเป็นการส่งเสริมการท่องเท่ียวเชิง
ธรรมชาติในแหล่งชุมชนที่ปลูกกาแฟ เช่น ดอยมณีพฤกษ์ ดอยสวนยาหลวง เป็นต้น ซ่ึงเป็นแหล่งผลิตกาแฟอาราบิกา
ที่สำคญั ของจังหวัดนา่ น และเป็นวิสาหกิจชมุ ชนดา้ นกาแฟขนาดใหญ่ท่ีมีความพร้อมในการขบั เคลอ่ื นกาแฟใหเ้ ปน็ ที่
รูจ้ ักในตลาด เนื่องจากการท่องเท่ียวตามเส้นทางสายกาแฟเริ่มเป็นท่นี ิยมมากขึน้ รา้ นกาแฟไม่ได้เป็นแค่จุดแวะพัก
เท่านั้น แต่ยังมีประวัติศาสตร์ของท้องถิ่น ตลอดจนเรื่องราวในชุมชนที่น่าสนใจ ซ่ึงสามารถเช่ือมโยงกับการท่องเท่ียว
เชิงสร้างสรรค์ได้ นอกจากน้ี การส่งเสริมการตลาด โดยการให้ส่วนลดในกรณีที่ส่ังซ้ือปริมาณมากๆ เป็นแนวทาง
การส่งเสริมการตลาดที่ดีและเหมาะสม ควรมีการประชาสัมพันธ์ทางสื่อโซเชี่ยลต่างๆ มากข้ึน เพื่อให้เข้าถึงได้งา่ ย
และมคี วามรวดเร็ว ท้ังน้ี จากการศกึ ษาสว่ นประสมการตลาดกาแฟอาราบกิ า สามารถสรปุ ผลได้ ดงั น้ี

1) ด้านผลิตภัณฑ์ (Product) ผลิตภัณฑ์ควรจะต้องเลือกใช้สายพันธ์ุกาแฟอาราบิกา 100% ท่ีมีคุณภาพ
รสชาติดี กลมกล่อม มีกล่ินหอมของกาแฟ และจะต้องมีให้เลือกหลากหลายผลิตภัณฑ์มากขึน้ เพื่อให้เป็นที่ยอมรับ
ของตลาด รวมถงึ บรรจุภัณฑท์ ใ่ี ชจ้ ะตอ้ งมีเอกลกั ษณ์ และตราสนิ คา้ มรี ปู แบบทีส่ วยงาม

2) ด้านช่องทางการจัดจำหน่าย (Place) ควรเพม่ิ ช่องทางการจำหน่ายออนไลน์ให้มากขึ้น เช่น Website
Facebook และ Line เป็นต้น เพื่อเพม่ิ ความสะดวกและรวดเร็ว

3) ด้านราคา (Price) ควรมีราคาท่ีเหมาะสมเมื่อเทียบกับคุณภาพของผลิตภัณฑ์ เพ่ือให้ผู้บริโภคยินดี
จ่ายเงินเพ่ือแลกกับความพึงพอใจหรือผลประโยชน์ที่จะได้รับ เนื่องจากราคาเป็นส่วนสำคัญท่ีมีผลต่อการตัดสินใจ
ซ้อื ผลติ ภัณฑ์กาแฟ

4) ด้านการส่งเสริมการตลาด (Promotion) ควรมีการส่งเสริมการตลาดโดยให้ส่วนลดราคา พร้อมท้ัง
ประชาสัมพนั ธ์ผ่านสือ่ ตา่ งๆ รวมทงั้ เข้ารว่ มงานแสดงสนิ ค้าทเ่ี กี่ยวขอ้ งกบั กาแฟให้มากขึ้น เพื่อใหเ้ ป็นร้จู กั ในวงกวา้ ง
มากขนึ้

41

สำหรบั แนวทางการพัฒนาการตลาดเพอื่ สร้างความได้เปรียบดา้ นของกาแฟ กล่าวคือ
1. ตราสินค้า กาแฟแต่ละแห่งจะมีการต้ังช่ือที่แตกต่างกันออกไปตามแต่แหล่งผลิต ควรส่ือถึงคุณภาพ

ของกาแฟชนิดนั้นๆ รวมถึงต้องการส่ือให้เห็นถึงอัตลักษณ์ของชุมชนท่ีเป็นแหล่งผลิต เพื่อให้เป็นท่ีรับรู้ถึงความมี
ชือ่ เสียงของแหลง่ ผลิต และมีความง่ายตอ่ การจดจำตราสนิ คา้

2. ควรนำเอาอตั ลักษณค์ วามเปน็ ชมุ ชนชาวเขาเข้ามาเชื่อมโยงกบั กาแฟให้มากขนึ้ เน่ืองจากมวี ถิ ีชีวติ และ
วัฒนธรรมของตนเอง รวมทง้ั มแี หลง่ ทอ่ งเทย่ี วทางธรรมชาติท่นี ่าสนใจ

3. แหล่งผลิตมีจุดเด่นด้านสภาพภูมิอากาศท่ีหนาวเย็น ส่งผลให้ผลกาแฟมีระยะเวลาสุกช้าและสามารถ
เก็บเก่ียวได้นานกว่าบริเวณอ่ืนๆ ทำให้เกิดการเก็บสะสมแร่ธาตุต่างๆ ในเมล็ดกาแฟ ส่งผลให้กาแฟมีรสชาติ
หอมหวาน

4. ชมรมกาแฟควรมุ่งเน้นจัดอบรมความรู้เรื่องกาแฟ ข้ันตอนการแปรรูปท่ีมีความพิถีพิถันสูง มีความ
สะอาด โดยให้ชุมชนท่ีมีการผลิตกาแฟและแปรรูปเข้มแข็ง และเป็นพี่เลี้ยงให้แก่เกษตรกรให้แก่รายอ่ืนๆ เพ่ือ
พัฒนาการผลิตและการตลาดได้อยา่ งทว่ั ถึง

5. มุ่งเนน้ ทำตลาดเฉพาะกับกล่มุ ท่ตี อ้ งการสมั ผสั กบั รสชาติ กลน่ิ หอม และคณุ ภาพของกาแฟเปน็ สำคญั

4.3 วิถกี ารตลาดกาแฟอาราบกิ า
การศึกษาวิถีการตลาดกาแฟอาราบิกา จังหวัดน่าน เพื่อทราบถึงเส้นทางการเคล่ือนย้ายผลผลิตกาแฟจาก

แหล่งผลิตไปจนถึงตลาดปลายทางหรือผู้บริโภค โดยพบว่ามีผู้ท่ีเกี่ยวข้อง ได้แก่ เกษตรกร วิสาหกิจชุมชน โรงค่ัว
กาแฟ และรา้ นกาแฟ ซ่งึ มรี ายละเอียดตา่ งๆ ดังนี้ (ภาพที่ 4.2)

1) เกษตรกร ซึ่งเป็นผู้ผลิตกาแฟระดับต้นทาง จะดำเนินการผลิตและเก็บเก่ยี วผลผลิตกาแฟสด (เชอรี)่ เพื่อนำมา
จำหน่ายให้แก่วิสาหกิจชุมชนท่ีตนเองเป็นสมาชิกอยู่ในพื้นที่ แต่พบว่ามีเกษตรกรบางส่วนท่ีนำผลผลิตกาแฟสด
(เชอรี่) ที่เก็บเกี่ยวได้มาแปรรูปเบื้องต้นโดยการนำผลผลิตกาแฟสดมาแช่น้ำ เพื่อคัดแยกผลท่ีลอยน้ำออก เนื่องจาก
เป็นผลท่ีเสียหาย ฝ่อ และโดนแมลงเจาะ จากนั้นจะนำผลผลิตที่ผ่านการคัดแยกไปตากแดดประมาณ 15 - 30 วัน
เม่ือผลผลิตแห้งจะนำมากะเทาะเปลือกเพ่ือให้ได้เป็นกาแฟกะลา รวมถึงมีเกษตรกรบางส่วนท่ีสามารถแปรรูปไป
ถึงข้ันตอนท่ีเป็นสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการค่ัว) ท้ังนี้ เกษตรกรจะจำหน่ายผลผลิตทั้งหมดท่ีอยู่ในรูปผลผลิต
กาแฟสด (เชอรี)่ กาแฟกะลา และสารกาแฟ (ทยี่ งั ไม่ผ่านการค่ัว) ให้แกว่ สิ าหกจิ ชุมชน

2) วิสาหกิจชุมชน ทำหน้าท่ีในการรวบรวมหรือรับซ้ือผลผลิตกาแฟอาราบิกาท้ังหมดจากเกษตรกร ท้ังในรูป
ผลผลิตกาแฟสด (เชอรี่) กาแฟกะลา และสารกาแฟ (ที่ยังไม่ผ่านการค่ัว) ในส่วนของการรับซ้อื ผลผลิตกาแฟสดและ
กาแฟกะลาน้ัน วิสาหกิจชุมชนจะนำไปแปรรูปตามกระบวนการให้อย่ใู นรูปสารกาแฟแล้วนำผลผลิตทั้งหมดไปจำหน่าย
โดยจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟมากท่ีสุด ร้อยละ 57 แยกเป็นการจำหน่ายสารกาแฟ (ที่ยังไม่ผ่านการค่ัว) ร้อยละ 50
และจำหนา่ ยเมล็ดกาแฟคว่ั ร้อยละ 7 รองลงมาได้แก่การจำหน่ายสารกาแฟ (ท่ียงั ไม่ผา่ นการค่ัว) ให้แก่โรงคั่วกาแฟ
ในจังหวดั รอ้ ยละ 40 ส่วนท่ีเหลืออีกรอ้ ยละ 3 จะจำหน่ายในรูปเครื่องดืม่ กาแฟสด เน่ืองจากวิสาหกิจชุมชนบางแห่ง

42

ถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวท่ีสำคัญของจังหวัดน่าน จะมีการเปิดร้านกาแฟของตนเอง เพื่อจำหน่ายเคร่ืองด่ืมกาแฟสด
ใหแ้ ก่ผบู้ ริโภคโดยตรง

3) โรงค่ัวกาแฟ ทำหน้าที่ในการรับซื้อสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการค่ัว) มาจากวิสาหกิจชุมชน ร้อยละ 40 ของ
ผลผลิตที่วิสาหกิจชุมชนจำหน่ายทั้งหมด หลังจากน้ันโรงคั่วกาแฟจะทำการค่ัวกาแฟให้เป็นเมล็ดกาแฟคั่ว และ
จำหน่ายเมล็ดกาแฟคั่วท้ังหมดให้แก่ร้านกาแฟ ซ่ึงจากการสอบถามข้อมูลเพ่ิมเติม พบว่าการคั่วกาแฟสามารถแบ่ง
ออกเป็น 3 ระดับหลักๆ ได้แก่ ระดับคั่วอ่อน ระดับค่ัวกลาง และระดับค่ัวเข้ม ซ่ึงการคั่วแต่ละระดับจะให้รสชาติ
และเอกลกั ษณ์ของกาแฟท่แี ตกตา่ งกนั

4) ร้านกาแฟ เป็นผู้รับซ้ือเมล็ดกาแฟคั่ว และมีบางส่วนที่มีโรงค่ัวกาแฟเป็นของตนเองจะรับซ้ือเป็นสารกาแฟ
ที่ยังไม่ผ่านการค่ัว โดยจะจำหน่ายผลผลิตทั้งหมดให้แก่ผู้บริโภคในรูปเครอื่ งด่ืมกาแฟสด และมีบางส่วนที่จำหน่าย
ในรูปแบบของเมล็ดกาแฟคั่วบรรจุซองขนาด 250 - 500 กรัม ซึ่งการจำหน่ายให้แก่ผู้บริโภคอาจเกิดจากการซื้อ
ขายระหว่างกันโดยตรง หรือการซ้ือขายผ่านช่องทางออนไลน์ เช่น Facebook Line เป็นต้น โดยร้านกาแฟจะรับ
ซื้อเมล็ดกาแฟค่ัวและสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการค่ัว) ท้ังจากโรงคั่วกาแฟในจังหวัด และวิสาหกิจชุมชน โดยจะรับ
ซอ้ื สารกาแฟ (ท่ียังไมผ่ ่านการคว่ั ) และเมลด็ กาแฟค่ัวจากวิสาหกิจชุมชนมากท่ีสดุ รอ้ ยละ 57 รองลงมาไดแ้ กก่ ารรับ
ซื้อเมล็ดกาแฟค่ัวจากโรงค่ัวกาแฟในจังหวัด ร้อยละ 40 สำหรับสารกาแฟ (ที่ยังไม่ผ่านกาแฟคั่ว) ร้านกาแฟท่ีมีโรงค่ัว
เป็นของตนเอง จะนำมาคั่วเป็นเมล็ดกาแฟคั่วบดเพ่ือชงเป็นเคร่ืองด่ืมกาแฟสด และบางส่วนจำหน่ายในรูปของ
เมลด็ กาแฟคว่ั บดบรรจุซอง

5) ผู้บริโภค เป็นผู้รับซื้อผลิตภัณฑ์กาแฟขั้นสุดท้ายจากร้านกาแฟ ซ่ึงผู้บริโภคกาแฟในปัจจุบันมีการบริโภคที่
หลากหลายมากขน้ึ ทง้ั การบริโภคกาแฟสดเมนูต่างๆ เชน่ Latte Americano Cappuccino เป็นต้น ซ่ึงสามารถชง
ด้วยวิธีการใช้เคร่ือง Espresso Machine หรอื การชงด้วยวิธีอ่นื ๆ เช่น Pour Over หรอื นยิ มเรยี กว่า Drip เป็นตน้

โรงคั่วกาแฟ (40%)

40%
สารกาแฟ

เกษตรกร ผลกาแฟสด วิสาหกจิ ชมุ ชน สารกาแฟและ 40% เคร่อื งดื่มกาแฟสด
ผปู้ ลกู กาแฟ (100%) เมลด็ กาแฟคั่ว และเมลด็ กาแฟค่ัว
อาราบิกา กาแฟกะลา
57% ร้านกาแฟ 97% ผู้บริโภค
(100%) สารกาแฟ (97%) (100%)
100%
เครือ่ งดม่ื กาแฟสด 3%
4430

ระดบั ตน้ ทาง ระดบั กลางทาง ระดับปลายทาง

ภาพที่ 4.2 วิถกี ารตลาดกาแฟอาราบิกา จังหวดั นา่ น
ที่มา: จากการสำรวจ

44

4.4 สว่ นเหลอื่ มการตลาดกาแฟอาราบิกา
การศึกษาในครั้งนี้ จะทำการวิเคราะห์ส่วนเหล่ือมการตลาด ต้นทุน และกำไรของเส้นทางการจำหน่ายสารกาแฟ

ภายในจงั หวดั นา่ น ซ่ึงมผี ูท้ ีเ่ กีย่ วข้องต้ังแต่เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟ วสิ าหกิจชุมชน โรงควั่ กาแฟ รา้ นกาแฟ และผ้บู ริโภค
1) ส่วนเหล่ือมการตลาด กรณีวสิ าหกจิ ชุมชนรบั ซ้ือผลผลิตจากเกษตรกร เพื่อจำหน่ายใหแ้ ก่โรงคั่วกาแฟ

และจำหน่ายตอ่ ไปยงั ร้านกาแฟ และผ้บู รโิ ภค ดังนี้

เกษตรกร วิสาหกิจชมุ ชน โรงคว่ั กาแฟ ร้านกาแฟ ผบู้ รโิ ภค

(1) เกษตรกร ได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากวิสาหกิจชุมชน กิโลกรัมละ 165.55 บาท คิดเป็นร้อยละ
11.67 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยมีต้นทุนการผลิต กิโลกรัมละ 89.14 บาท คิดเป็นร้อยละ 1.98 ของราคา
ขายปลีกข้ันสุดท้าย และมีกำไรสุทธิ กโิ ลกรมั ละ 76.41 บาท คดิ เปน็ รอ้ ยละ 1.70 ของราคาขายปลกี ข้นั สุดท้าย

(2) วิสาหกิจชุมชน มีส่วนเหลื่อมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่โรงค่ัวกาแฟ กิโลกรัมละ
359.45 บาท คิดเป็นรอ้ ยละ 7.99 ของราคาขายปลีกข้ันสดุ ท้าย โดยได้รบั ราคาจำหน่ายสารกาแฟจากโรงค่ัวกาแฟ
กิโลกรัมละ 525 บาท คิดเป็นร้อยละ 11.67 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด กิโลกรัมละ 64.58 บาท
คิดเป็นร้อยละ 1.44 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมีค่าใช้จ่ายมากท่ีสุดคือ ค่าใช้จ่ายในการ
ดำเนินงาน/บริหารจัดการ คิดเป็นร้อยละ 0.78 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย รองลงมาได้แก่ค่าใช้จ่ายในการซื้อขาย
และค่าบรรจุภัณฑ์ผลผลิตกาแฟ คิดเป็นร้อยละ 0.43 และร้อยละ 0.23 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย ตามลำดับ
และมกี ำไรสทุ ธิ กโิ ลกรัมละ 294.87 บาท คิดเปน็ ร้อยละ 6.55 ของราคาขายปลกี ขัน้ สดุ ทา้ ย

(3) โรงค่ัวกาแฟ มีส่วนเหล่ือมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่ร้านกาแฟ กิโลกรัมละ 990 บาท
คิดเป็นร้อยละ 22 ของราคาขายปลีกข้ันสุดทา้ ย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากรา้ นกาแฟ กโิ ลกรัมละ 1,515
บาท คิดเป็นร้อยละ 33.67 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด กิโลกรัมละ 362.32 บาท คิดเป็นร้อยละ
8.05 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมีค่าใช้จ่ายมากท่ีสุดคือ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน/
บริหารจัดการ คิดเป็นร้อยละ 2.51 รองลงมาได้แก่ค่าบำรงุ รกั ษาอปุ กรณ์ และค่าแปรรูปสารกาแฟ (คว่ั ) คิดเป็นรอ้ ย
ละ 2 และร้อยละ 1.91 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ กิโลกรัมละ 627.68 บาท คิดเป็นร้อยละ
13.95 ของราคาขายปลกี ข้ันสดุ ท้าย

(4) ร้านกาแฟ มีส่วนเหลื่อมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่ผู้บริโภค กิโลกรัมละ 2,985 บาท
คิดเป็นร้อยละ 66.33 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากผู้บริโภค กิโลกรัมละ
4,500 บาท คิดเป็นร้อยละ 100 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด กิโลกรัมละ 1,518.76 บาท คิดเป็น
ร้อยละ 33.75 ของราคาขายปลีกขั้นสดุ ท้าย โดยต้นทุนการตลาดที่มีค่าใชจ้ ่ายมากที่สุดคือ ค่าจ้างพนักงาน คิดเป็น
ร้อยละ 12.04 รองลงมาได้แก่ค่าเช่าร้าน และค่าน้ำและค่าไฟ คิดเป็นร้อยละ 9.26 และร้อยละ 4.63 ของราคาขาย
ปลีกขั้นสุดท้าย ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ กิโลกรัมละ 1,466.24 บาท คิดเป็นร้อยละ 32.58 ของราคาขายปลีกขั้น
สุดท้าย (ตารางท่ี 4.3)

45

ตารางที่ 4.3 สว่ นเหลอ่ื มการตลาด กรณีวิสาหกจิ ชุมชนรับซอื้ ผลผลติ จากเกษตรกร เพอื่ จำหน่ายใหแ้ ก่โรงคัว่ กาแฟ

รา้ กาแฟ และผบู้ ริโภค

รายการ บาท/กิโลกรัม (สารกาแฟ) ร้อยละ

1. ต้นทนุ การผลิตของเกษตรกร 89.14 1.98

2. กำไรของเกษตรกร (3) - (1) 76.41 1.70

3. ราคาเฉล่ียทเ่ี กษตรกรไดร้ บั จากวิสาหกิจชุมชน 165.55 3.68

- คา่ บรรจุภณั ฑ์ผลผลติ กาแฟ 10.34 0.23

- คา่ ใช้จา่ ยในการดำเนนิ งาน/บรหิ ารจัดการ 35.10 0.78

- คา่ ใชจ้ ่ายในการซอื้ ขาย 19.14 0.43

4. รวมค่าใช้จ่ายทางการตลาดของวสิ าหกจิ ชุมชน 64.58 1.44

5. กำไรของวสิ าหกิจชุมชน (7) - [(3) + (4)] 294.87 6.55

6. ส่วนเหล่ือมการตลาด (4) + (5) 359.45 7.99

7. ราคาเฉล่ียท่วี สิ าหกิจชุมชนไดร้ ับจากโรงควั่ กาแฟ 525.00 11.67

- ค่าแปรรูปสารกาแฟ (คว่ั ) 86.07 1.91

- คา่ บำรุงรักษาอปุ กรณ์ 90.00 2.00

- ค่าบรรจุภณั ฑ์ผลผลิตกาแฟ 13.25 0.29

- คา่ ใช้จา่ ยในการรบั ซื้อขาย 60.00 1.33

- คา่ ใช้จ่ายในการดำเนินงาน/บรหิ ารจัดการ 113.00 2.51

8. รวมค่าใชจ้ า่ ยทางการตลาดของโรงค่ัวกาแฟ (5) 362.32 8.05

9. กำไรของโรงค่วั กาแฟ (11) - [(7) + (8)] 627.68 13.95

10. ส่วนเหลือ่ มการตลาด (8) + (9) 990.00 22.00

11. ราคาเฉลีย่ ทโี่ รงคั่วกาแฟไดร้ ับจากร้านกาแฟ 1,515.00 33.67

- คา่ เช่ารา้ น 416.67 9.26

- ค่าน้ำและค่าไฟ 208.33 4.63

- คา่ โทรศพั ท์ 41.67 0.93

- ค่าบรรจุภณั ฑ์ผลผลติ กาแฟ 206.25 4.58

- ค่าจ้างพนกั งาน 541.67 12.04

- คา่ ใช้จา่ ยในการบรหิ ารจดั การรา้ นกาแฟ 104.17 2.31

12. รวมค่าใช้จา่ ยทางการตลาดของรา้ นกาแฟ (7) 1,518.76 33.75

13. กำไรของรา้ นกาแฟ (15) - [(11) + (12)] 1,466.24 32.58

14. ส่วนเหลือ่ มการตลาด (12) + (13) 2,985.00 66.33

15. ราคาเฉลยี่ ทรี่ า้ นกาแฟได้รบั จากผบู้ ริโภค 4,500.00 100.00

ท่ีมา: จากการสำรวจ

หมายเหตุ : 1) อัตราการแปรสภาพ สารกาแฟ: เมล็ดกาแฟค่วั 1.4 : 1

2) รอ้ ยละเทียบจากราคาทรี่ า้ นกาแฟได้รับจากผบู้ ริโภค (ราคาขายปลีกขน้ั สดุ ท้าย) (4,500 บาท/กิโลกรมั สารกาแฟ)

46

2) ส่วนเหล่ือมการตลาด กรณีวิสาหกิจชุมชนรับซ้ือ ผลผลิตจากเกษตรกร เพื่อจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟ
และจำหน่ายต่อไปผบู้ รโิ ภค ดังน้ี

เกษตรกร วสิ าหกจิ ชุมชน รา้ นกาแฟ ผบู้ รโิ ภค

(1) เกษตรกร ได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากวิสาหกิจชุมชน กิโลกรัมละ 165.55 บาท คิดเป็นร้อยละ
11.67 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยมีต้นทุนการผลิต กิโลกรัมละ 89.14 บาท คิดเป็นร้อยละ 1.98 ของราคา
ขายปลีกข้ันสดุ ท้าย และมีกำไรสุทธิ กโิ ลกรมั ละ 76.41 บาท คิดเป็นร้อยละ 1.70 ของราคาขายปลีกขัน้ สุดท้าย

(2) วิสาหกิจชุมชน มีส่วนเหลื่อมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้ร้านกาแฟ กิโลกรัมละ 1,084.45
บาท คิดเป็นรอ้ ยละ 24.10 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยได้รบั ราคาจำหน่ายสารกาแฟจากร้านกาแฟ กิโลกรัม
ละ 1,250 บาท คิดเป็นรอ้ ยละ 27.78 ของราคาขายปลีกขั้นสดุ ท้าย มีต้นทุนการตลาด กโิ ลกรมั ละ 234.74 บาท คิดเป็น
ร้อยละ 5.22 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมีค่าใช้จ่ายมากท่ีสุดคือ ค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์
คิดเป็นร้อยละ 2.02 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย รองลงมาได้แก่ค่าแปรรูปสารกาแฟ (คั่ว) และค่าใช้จ่ายในการซ้ือขาย
คิดเป็นร้อยละ 1.76 และร้อยละ 0.78 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ กิโลกรัมละ
849.71 บาท คิดเปน็ รอ้ ยละ 18.88 ของราคาขายปลีกขนั้ สดุ ท้าย

(3) ร้านกาแฟ มีส่วนเหล่ือมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่ผู้บริโภค กิโลกรัมละ 3,250 บาท
คิดเป็นร้อยละ 72.22 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากผู้บริโภค กิโลกรัมละ
4,500 บาท คิดเป็นร้อยละ 100 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด กิโลกรัมละ 1,518.76 บาท คิดเป็น
รอ้ ยละ 33.75 ของราคาขายปลีกขัน้ สุดท้าย โดยต้นทนุ การตลาดที่มีค่าใชจ้ ่ายมากทีส่ ุดคือ ค่าจ้างพนักงาน คิดเป็น
ร้อยละ 12.04 รองลงมาได้แก่ค่าเช่าร้าน และค่าน้ำและค่าไฟ คิดเป็นร้อยละ 9.26 และร้อยละ 4.63 ของราคาขาย
ปลีกขั้นสุดท้าย ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ กิโลกรัมละ 1,466.24 บาท คิดเป็นร้อยละ 32.58 ของราคาขายปลีกขั้น
สุดทา้ ย (ตารางที่ 4.4)

ตารางที่ 4.4 สว่ นเหลื่อมการตลาด กรณวี สิ าหกจิ ชุมชนรับซื้อผลผลติ จากเกษตรกร เพ่ือจำหนา่ ยให้แก่ร้านกาแฟ และผู้บริโภค

รายการ บาท/กโิ ลกรมั (สารกาแฟ) ร้อยละ

1. ตน้ ทุนการผลติ ของเกษตรกร 89.14 1.98

2. กำไรของเกษตรกร (3) - (1) 76.41 1.70

3. ราคาเฉลย่ี ท่เี กษตรกรได้รบั จากวิสาหกิจชุมชน 165.55 3.68

- คา่ แปรรปู สารกาแฟ (ค่ัว) 79.32 1.76

- ค่าบำรงุ รกั ษาอุปกรณ์ 90.84 2.02

- ค่าบรรจุภัณฑ์ผลผลติ กาแฟ 10.34 0.23

- คา่ ใชจ้ ่ายในการซอื้ ขาย 35.10 0.78

- คา่ ใชจ้ ่ายในการดำเนนิ งาน/บรหิ ารจดั การ 19.14 0.43

47

ตารางท่ี 4.4 สว่ นเหล่ือมการตลาด กรณวี ิสาหกิจชมุ ชนรับซ้ือผลผลติ จากเกษตรกร เพื่อจำหนา่ ยให้แก่ร้านกาแฟ และผู้บรโิ ภค

(ตอ่ )

รายการ บาท/กโิ ลกรมั (สารกาแฟ) ร้อยละ

4. รวมค่าใช้จา่ ยทางการตลาดของวิสาหกจิ ชมุ ชน 234.74 5.22

5. กำไรของวสิ าหกิจชุมชน (7) - [(3) + (4)] 849.71 18.88

6. ส่วนเหล่อื มการตลาด (4) + (5) 1,084.45 24.10

7. ราคาเฉลี่ยท่ีวิสาหกจิ ชุมชนไดร้ ับจากรา้ นกาแฟ 1,250.00 27.78

- ค่าเชา่ รา้ นกาแฟ 416.67 9.26

- ค่าน้ำและค่าไฟ 208.33 4.63

- ค่าโทรศัพท์ 41.67 0.93

- ค่าบรรจภุ ัณฑผ์ ลผลติ กาแฟ 206.25 4.58

- คา่ จา้ งพนกั งาน 541.67 12.04

- ค่าใชจ้ า่ ยในการบรหิ ารจดั การร้านกาแฟ 104.17 2.31

8. รวมค่าใชจ้ ่ายทางการตลาดของรา้ นกาแฟ 1,518.76 33.75

9. กำไรของร้านกาแฟ (11) - [(7) + (8)] 1,731.24 38.47

10. สว่ นเหลื่อมการตลาด (8) + (9) 3,250.00 72.22

11. ราคาเฉลย่ี ทร่ี ้านกาแฟได้รบั จากผู้บรโิ ภค 4,500.00 100.00

ทมี่ า: จากการสำรวจ

หมายเหตุ : 1) อัตราการแปรสภาพ สารกาแฟ: เมล็ดกาแฟคั่ว 1.4 : 1

2) รอ้ ยละเทยี บจากราคาทร่ี ้านกาแฟได้รบั (ราคาขายปลกี ขั้นสุดทา้ ย) (4,500 บาท/กโิ ลกรัมสารกาแฟ)

สำหรับการวิเคราะห์ส่วนเหล่ือมการตลาด กรณีวิสาหกิจชุมชนรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรเพื่อจำหน่ายให้แก่
ผบู้ ริโภคโดยตรงนั้น ผวู้ ิจัยไมไ่ ด้ทำการวเิ คราะห์ขอ้ มูลในส่วนนี้ เนอ่ื งจากพิจารณาแล้วพบว่าการเคลอื่ นย้ายผลผลิต
กาแฟจากแหล่งผลิตไปจนถึงผู้บริโภคนั้น มีปริมาณค่อนข้างน้อยโดยคิดเป็นเพียงร้อยละ 3 ของผลผลิตกาแฟ
ทั้งหมดที่วิสาหกิจชุมชนรับซ้ือเท่าน้ัน รวมถึงมีเพียงวิสาหกิจชุมชนบางแห่งเท่าน้ันท่ีประกอบธุรกิจเปิดร้านกาแฟ
ของตนเอง เพ่ือจำหนา่ ยใหแ้ กผ่ ูบ้ ริโภคโดยตรง

ดังนั้น เม่ือพิจารณาข้อมูลจากตารางท่ี 4.3 และตารางท่ี 4.4 จะพบว่าการรับซ้ือสารกาแฟจากเกษตรกรของ
วิสาหกิจชุมชน กรณีท่ีรับซื้อเพ่ือจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟนั้น จะมีส่วนเหลื่อมการตลาดและได้รับกำไรที่สูงกว่ากรณี
รบั ซื้อเพ่ือจำหน่ายให้แก่โรงคั่วกาแฟ อย่างไรก็ตาม การดำเนินกิจกรรมในลักษณะดังกล่าว จะมีต้นทุนการตลาดท่ี
สูงข้ึนด้วยเช่นกัน ท้ังค่าใช้จ่ายด้านค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์ และค่าแปรรูปสารกาแฟ (คั่ว) แต่เมื่อพิจารณาตลอด
เส้นทางการจำหน่ายกาแฟอาราบิกาตั้งแต่เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟอาราบิกาไปจนถึงผู้บริโภค พบว่าร้านกาแฟเป็น
หน่วยธุรกิจที่มีส่วนเหล่ือมการตลาดและกำไรสุทธิมากที่สุดจากทั้ง 2 กรณี เน่ืองจากสามารถสร้างมูลค่าเพ่ิมจาก
การแปรรูปสารกาแฟให้เปน็ ผลติ ภัณฑก์ าแฟ เพ่อื จำหนา่ ยใหแ้ ก่ผ้บู รโิ ภคได้

48

4.5 ขอ้ ค้นพบจากการศกึ ษา
4.5.1 ด้านการผลิต
1) ค่าจา้ งแรงงานในการเก็บเกี่ยว การแปรรูป และการคดั คณุ ภาพคอ่ นข้างสงู อกี ทง้ั แรงงานหายาก
2) วสิ าหกจิ ชมุ ชนบางแหง่ ยงั มขี ้อจำกดั ด้านเงนิ ทุน และเทคโนโลยกี ารผลติ ท่เี หมาะสม
3) เกษตรกรท่ตี อ้ งการผลิตกาแฟค่ัวบดเอง ยงั ขาดเงนิ ทุนและความเชยี่ วชาญ
4) โรงคว่ั กาแฟของวิสาหกจิ ชุมชนบางแห่งยงั ขาดมาตรฐานและความรูก้ ารคัว่ กาแฟแต่ละชนิด
4.5.2 ดา้ นการตลาด
1) วิสาหกิจชุมชนบางกลุม่ เพ่ิงเรม่ิ ทำการแปรรูปกาแฟ ส่งผลใหค้ ุณภาพผลผลิตยงั ไมเ่ ป็นท่ียอมรบั
2) ร้านกาแฟส่วนใหญ่ยังไม่ค่อยนำเมล็ดเกรดคุณภาพเข้ามาจำหน่ายมากนัก เน่ืองจากมีราคาค่อนข้างสูง

สง่ ผลใหผ้ บู้ ริโภคขาดการรับรูก้ าแฟคุณภาพของจังหวัดนา่ น

บทท่ี 5
สรปุ และข้อเสนอแนะ

5.1 สรุปผลการศกึ ษา
การศึกษาการผลิตและการตลาดอาราบิกาของวิสาหกิจชุมชน จังหวัดน่าน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาต้นทุน

และผลตอบแทนจากการผลิตและแปรรูปกาแฟอาราบิกาของเกษตรกรท่ีเป็นสมาชิกของวิสาหกิจชุม ส่วนประสม
การตลาด วิถีการตลาด และส่วนเหล่ือมการตลาดของผู้ท่ีเกี่ยวข้องต้ังแต่เกษตรกร วิสาหกิจชุมชน โรงคั่วกาแฟ
และร้านกาแฟ รวมถึงประเด็นปัญหาอุปสรรคต่างๆ โดยการใช้แบบสอบถามและการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่ม
ตวั อย่างเกษตรกร จำนวน 196 ราย จากวสิ าหกิจชุมชน จำนวน 8 กลุ่ม และผู้ประกอบการ 10 ราย ในพื้นทแี่ หล่ง
ปลูกกาแฟอาราบิกาท่ีสำคญั ของจังหวัดน่าน โดยผลการศกึ ษาสรุปไดด้ ังนี้

5.1.1 ต้นทุนการผลิตและผลตอบแทนกาแฟอาราบกิ า
เกษตรกรมีต้นทุนการผลิตรวมเฉล่ียไร่ละ 6,507.08 บาท จำแนกเป็นต้นทุนผันแปรเฉลี่ยไร่ละ

4,675.61 บาท คิดเป็นร้อยละ 71.85 ของต้นทุนรวมต่อไร่ และต้นทุนคงท่ีเฉลี่ยไร่ละ 1,831.47 บาท คิดเป็น
ร้อยละ 28.15 ของต้นทุนรวมต่อไร่ โดยเกษตรกรเก็บเก่ียวผลผลิตสารกาแฟได้เฉล่ียไร่ละ 73 กิโลกรัม และ
ราคาที่เกษตรกรขายได้เฉลี่ยอยู่ท่ีกิโลกรัมละ 165.55 บาท ดังนั้น เกษตรกรจะมีรายได้เฉลี่ยไร่ละ 12,085.15 บาท
เม่ือหักต้นทุนการผลิตต่อไร่ออกแล้ว ปรากฏว่าเกษตรกรจะได้รับผลตอบแทนสุทธิหรือกำไรเฉล่ียไร่ละ
5,578.07 บาท หรอื คดิ เป็น 76.41 บาทตอ่ กิโลกรัม

5.1.2 ส่วนประสมการตลาดกาแฟอาราบิกา
1) ดา้ นผลิตภัณฑ์ (Product)
ผลผลิตกาแฟจะมีรสชาติหลากหลายไม่ว่าจะเป็นรสเปร้ียว และรสหวาน รสท่ีมีกล่ินหอมของ

ดอกไมแ้ ละผลไม้ มีระดบั คาเฟอีนตำ่ และเป็นกาแฟที่มาจากแหลง่ ผลติ เฉพาะ (Single Origin) ของแตล่ ะแหล่ง
ผลิต มีการนำเอาอัตลักษณ์ของชุมชนชาวเขาท่ีผลิตกาแฟมาเชื่อมโยงให้ผลิตภัณฑ์มีเร่ืองราวและความพิเศษ
มากย่ิงขึ้น ในส่วนของตราสินค้าจะมุ่งเน้นสื่อถึงคุณภาพของกาแฟอาราบิกาและเรื่องราวที่เก่ียวข้องกับชุมชน
ชาวเขา เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถจดจำได้ง่าย และในส่วนของบรรจุภัณฑ์มีการปรับปรุงและพัฒนาบรรจุภัณฑ์
ให้ดูมคี วามทนั สมยั มากข้นึ และสามารถใช้สื่อสารข้อมูลเบอ้ื งตน้ เกย่ี วกับกาแฟผา่ นบรรจุภณั ฑ์ได้

2) ด้านช่องทางการจดั จำหนา่ ย (Place)
การจำหน่ายผลผลิต 3 ลักษณะ ได้แก่ สารกาแฟ (ท่ียังไม่ผา่ นการค่ัว) สารกาแฟที่ผ่านการคั่ว

หรอื เมล็ดกาแฟค่ัว และมีบางส่วนท่ีจำหน่ายเป็นเคร่ืองด่ืมกาแฟสดให้แก่ผู้บริโภคโดยตรง สำหรับช่องทางการ
จดั จำหน่ายจะมี 3 ช่องทาง ได้แก่ โรงคั่วกาแฟ ร้านกาแฟ และผู้บริโภค โดยลกั ษณะการจัดจำหน่ายสารกาแฟ
และเมล็ดกาแฟค่ัวส่วนใหญ่จะเปน็ การโทรศัพท์สั่งซื้อและใหบ้ ริการส่งถึงที่ (Delivery) เน่ืองจากแหลง่ จำหน่าย
ค่อนข้างไกลและอยู่บนเขา ส่งผลให้เม่ือมีการส่ังซ้ือสินค้าเข้ามาจะนำไปส่งให้เอง นอกจากน้ียังมีบริการสั่งซ้ือ

50

สินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ในการจำหน่ายเพื่อเพ่ิมความสะดวกและรวดเร็ว แต่พบว่ายังไม่มากนักเน่ืองจาก
วสิ าหกิจชุมชนหลายแห่งยังติดปัญหาเรอ่ื งสัญญาณอนิ เตอร์เน็ต

3) ดา้ นราคา (Price)
ราคาผลผลิตกาแฟที่เกษตรกรขายได้ พบว่าราคาผลกาแฟสด (เชอร่ี) ประมาณกิโลกรัมละ 15 - 20

บาท ราคากาแฟกะลาประมาณกิโลกรัมละ 90 - 120 บาท และราคาสารกาแฟประมาณกโิ ลกรัมละ 160 - 170 บาท
และสารกาแฟท่ีวสิ าหกิจชุมชนจำหน่ายได้กิโลกรัมละ 500 - 550 บาท ซึ่งมีราคาคอ่ นข้างสูง เนื่องจากการผลิต
กาแฟอาราบิกา จะตอ้ งใชค้ วามพิถพี ิถันในการผลิต รวมท้ังยังมีการแปรรูปที่สะอาดและซับซ้อน ส่งผลให้กาแฟ
อาราบกิ ามีเอกลักษณ์ สามารถตอบโจทยค์ วามตอ้ งการกาแฟคุณภาพที่หลากหลายของผ้บู รโิ ภคในปจั จุบันได้

4) ดา้ นการสง่ เสรมิ การตลาด (Promotion)
ชมรมกาแฟจังหวัดน่าน ได้ร่วมกับสำนักงานการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนกั งานน่าน

และเครือข่ายผู้ผลิตกาแฟและร้านกาแฟในจังหวัด ร่วมกันจัดงานเทศกาลกาแฟ เพื่อเผยแพร่และแลกเปล่ียน
ความรู้เรื่องการผลิตกาแฟ การเปิดร้านกาแฟ และผลิตภัณฑ์อ่ืนๆ ที่เก่ียวข้องกับกาแฟ ซ่ึงกิจกรรมดังกล่าวได้
สนับสนุนชุมชนปลูกกาแฟช่วยเกษตรกรฟ้ืนฟูป่าไม้ และเป็นการส่งเสริมการท่องเท่ียวเชิงธรรมชาติในแหล่ง
ชมุ ชนที่ปลกู กาแฟ

ท้ังนี้ จากการศึกษาส่วนประสมการตลาด พบว่าควรจะต้องเลือกใช้สายพันธุ์กาแฟอาราบิกาท่ีมี
คุณภาพ และมีหลากหลายผลิตภัณฑ์มากขึ้น เพื่อให้เป็นท่ียอมรับของตลาด มีการเพิ่มช่องทางการจำหน่าย
ออนไลน์ให้มากข้ึน เพ่ือเพิ่มความสะดวกและรวดเร็ว และควรมีราคาท่ีเหมาะสมเมื่อเทียบกับคุณภาพของ
ผลิตภัณฑ์ เพื่อให้ผู้บรโิ ภคยินดีจ่ายเงินเพือ่ แลกกับความพึงพอใจหรือผลปะโยชน์ที่จะได้รับ เนื่องจากราคาเป็น
ส่วนสำคัญท่ีมีผลต่อการตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์กาแฟ และมีการส่งเสริมการตลาดโดยให้ส่วนลดราคา พร้อมท้ัง
ประชาสัมพันธผ์ า่ นส่อื ตา่ งๆ รวมทง้ั เขา้ ร่วมงานแสดงสินคา้ เพ่อื ใหเ้ ปน็ รู้จกั ในวงกว้างมากขน้ึ

สำหรับแนวทางการพัฒนาการตลาดเพ่ือสร้างความได้เปรียบด้านของกาแฟ กล่าวคือตราสินค้า
กาแฟแต่ละแห่งควรมีการต้ังช่ือที่แตกต่างกันออกไปตามแต่ละแหล่งผลิต เพื่อส่ือถึงคุณภาพของกาแฟชนิด
นั้นๆ มีการนำเอาอัตลักษณ์ความเป็นชุมชนชาวเขาเข้ามาเชื่อมโยงกับกาแฟมากข้ึน ประกอบกับแหล่งผลิตมี
จุดเด่นด้านสภาพภูมิอากาศที่หนาวเย็น ทำให้เกิดการเก็บสะสมแร่ธาตุต่างๆ ในเมล็ดกาแฟ ส่งผลให้กาแฟมี
รสชาติหอมหวาน นอกจากนี้ชมรมกาแฟควรมุ่งเน้นจัดอบรมความรู้เรื่องกาแฟ โดยให้ชุมชนที่มีการผลิตกาแฟ
และแปรรูปเข้มแข็ง และเป็นพี่เล้ียงให้แก่เกษตรกรให้แก่รายอื่นๆ เพื่อพัฒนาการผลิตและการตลาดได้อย่าง
ทว่ั ถึง และมุ่งเน้นทำตลาดเฉพาะกับกลุ่มท่ีต้องการสัมผัสกับรสชาติ กล่ินหอม และคณุ ภาพของกาแฟเป็นสำคญั

5.1.3 วถิ ีการตลาดกาแฟอาราบิกา
1) เกษตรกร ซ่ึงเป็นผู้ผลิตกาแฟระดับต้นทาง จะจำหน่ายให้แก่วิสาหกิจชุมชนท่ีตนเองเป็นสมาชิก

โดยพบว่ามีเกษตรกรบางส่วนที่นำผลผลิตกาแฟสด (เชอรี่) ที่เก็บเก่ียวได้มาแปรรูปเบื้องต้น รวมถึงมีเกษตรกร
บางส่วนท่ีสามารถแปรรูปไปถึงข้ันตอนที่เป็นสารกาแฟ (ที่ยังไม่ผ่านการค่ัว) และจะจำหน่ายผลผลิตให้แก่
วิสาหกิจชุมชน ร้อยละ 100 ของผลผลิตทงั้ หมด โดยผลผลิตที่จำหน่ายมีท้ังในรูปผลผลิตกาแฟสด (เชอรี่) กาแฟ
กะลา และสารกาแฟ (ที่ยงั ไมผ่ า่ นการค่วั )

51

2) วิสาหกิจชุมชน จะรับซ้ือผลผลิตกาแฟอาราบิกาจากเกษตรกรท้ังในรูปผลผลิตกาแฟสด (เชอร่ี)
กาแฟกะลา และสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการคั่ว) ร้อยละ 100 ของผลผลิตท้ังหมด ในส่วนของการรับซื้อผลผลิต
กาแฟสดและกาแฟกะลานั้น จะนำไปแปรรูปให้อยู่ในรูปสารกาแฟแล้วนำผลผลิตท้ังหมดไปจำหน่ายให้แก่ร้าน
กาแฟมากที่สุด ร้อยละ 57 แยกเป็นการจำหน่ายสารกาแฟ (ท่ียงั ไม่ผ่านการคั่ว) ร้อยละ 50 และเมลด็ กาแฟค่ัว
ร้อยละ 7 รองลงมาได้แก่การจำหน่ายสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการคั่ว) ให้แก่โรงค่ัวกาแฟในจังหวัด ร้อยละ 40
สว่ นท่ีเหลืออกี ร้อยละ 3 จะจำหนา่ ยในรูปเครอื่ งด่ืมกาแฟสด

3) โรงคั่วกาแฟ จะรับซื้อสารกาแฟ (ที่ยังไม่ผา่ นการคั่ว) จากวิสาหกจิ ชุมชน รอ้ ยละ 40 ของผลผลิต
ที่วิสาหกิจชุมชนจำหน่ายท้ังหมด โดยจะแปรรูป (คั่ว) กาแฟให้เป็นเมล็ดกาแฟคั่ว เพื่อจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟ
ท้ังหมด

4) ร้านกาแฟ จะรับซ้ือเมล็ดกาแฟค่ัวและสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการคั่ว) ทั้งจากโรงคั่วกาแฟใน
จงั หวัด และวิสาหกิจชมุ ชน โดยจะรับซื้อสารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านการคั่ว) และเมล็ดกาแฟคั่วจากวสิ าหกิจชุมชน
มากท่ีสุด ร้อยละ 57 รองลงมาได้แก่การรับซื้อเมล็ดกาแฟคั่วจากโรงค่ัวกาแฟในจังหวัด ร้อยละ 40 สำหรับ
สารกาแฟ (ท่ียังไม่ผ่านกาแฟคั่ว) ร้านกาแฟท่ีมีโรงคั่วเป็นของตนเอง จะนำมาแปรรูป (ค่ัว) เป็นเมล็ดกาแฟค่ัวบด
เพอื่ ชงเปน็ เครอื่ งดมื่ กาแฟสด และบางส่วนจำหน่ายในรปู ของเมลด็ กาแฟคัว่ บดบรรจซุ องให้แก่ผบู้ รโิ ภค รอ้ ยละ 97

5) ผู้บริโภค เป็นผู้รับซ้ือผลิตภัณฑ์กาแฟขั้นสุดท้ายเพ่ือการบริโภค ซ่ึงผู้บรโิ ภคกาแฟในปัจจุบันมี
การบริโภคท่ีหลากหลายมากขน้ึ ทงั้ การบรโิ ภคกาแฟสดเมนูต่างๆ เชน่ Latte Americano Cappuccino เป็นต้น

5.1.4 สว่ นเหลื่อมการตลาดกาแฟอาราบกิ า
1) กรณีวิสาหกิจชุมชนรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรเพื่อจำหน่ายให้แก่โรงค่ัวกาแฟ และจำหน่าย

ต่อไปยังรา้ นกาแฟ และผูบ้ รโิ ภค
(1) เกษตรกร ได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากวิสาหกิจชุมชน ร้อยละ 11.67 ของราคาขาย

ปลีกขั้นสุดท้าย มีต้นทุนการผลิต ร้อยละ 1.98 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย และมีกำไรสุทธิ ร้อยละ 1.70 ของ
ราคาขายปลีกข้ันสดุ ทา้ ย

(2) วิสาหกิจชุมชน มีส่วนเหล่ือมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่โรงค่ัวกาแฟ
ร้อยละ 7.99 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากโรงคั่วกาแฟ ร้อยละ 11.67
ของราคาขายปลีกขัน้ สุดท้าย มีต้นทุนการตลาด รอ้ ยละ 1.44 ของราคาขายปลีกขน้ั สุดท้าย โดยต้นทุนการตลาด
ที่มีค่าใช้จ่ายมากท่ีสุด ได้แก่ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน/บริหารจัดการ ค่าใช้จ่ายในการซ้ือขาย และค่าบรรจุ
ภณั ฑผ์ ลผลติ กาแฟ ตามลำดับ มกี ำไรสทุ ธิ รอ้ ยละ 6.55 ของราคาขายปลีกขน้ั สุดทา้ ย

(3) โรงคั่วกาแฟ มีสว่ นเหลื่อมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่รา้ นกาแฟ ร้อยละ 22
ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากร้านกาแฟ รอ้ ยละ 33.67 ของราคาขายปลีก
ข้ันสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด ร้อยละ 8.05 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมีค่าใช้จ่ายมาก
ที่สุด ได้แก่ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน/บริหารจัดการ ค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์ และค่าแปรรูปสารกาแฟ (คั่ว)
ตามลำดับ และมีกำไรสทุ ธิ ร้อยละ 13.95 ของราคาขายปลกี ข้นั สดุ ทา้ ย

52

(4) ร้านกาแฟ มีส่วนเหล่ือมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่ผู้บริโภค รอ้ ยละ 66.33
ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากผู้บรโิ ภค ร้อยละ 100 ของราคาขายปลีกขั้น
สุดท้าย มีต้นทุนการตลาด ร้อยละ 33.75 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดที่มีค่าใช้จ่ายมาก
ท่ีสุด ได้แก่ ค่าจ้างพนักงาน ค่าเช่าร้าน และค่าน้ำและค่าไฟ ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ ร้อยละ 32.58 ของ
ราคาขายปลกี ขน้ั สดุ ทา้ ย

2) ส่วนเหล่ือมการตลาด กรณีวิสาหกิจชุมชนรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรเพื่อจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟ
และจำหนา่ ยตอ่ ไปผู้บรโิ ภค

(1) เกษตรกร ได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากวิสาหกิจชุมชน ร้อยละ 11.67 ของราคาขาย
ปลีกขั้นสุดท้าย มีต้นทุนการผลิต ร้อยละ 1.98 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย และมีกำไรสุทธิ ร้อยละ 1.70 ของ
ราคาขายปลีกขั้นสดุ ทา้ ย

(2) วิสาหกิจชุมชน มีส่วนเหล่ือมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้ร้านกาแฟ ร้อยละ
24.10 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากร้านกาแฟ ร้อยละ 27.78 ของราคา
ขายปลีกข้ันสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด ร้อยละ 5.22 ของราคาขายปลีกข้ันสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมี
คา่ ใช้จ่ายมากท่ีสุด ได้แก่ ค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์ คา่ แปรรปู สารกาแฟ (ค่ัว) และค่าใช้จ่ายในการซื้อขาย ตามลำดับ
และมกี ำไรสทุ ธิ รอ้ ยละ 18.88 ของราคาขายปลกี ขนั้ สดุ ทา้ ย

(3) ร้านกาแฟ มีส่วนเหลื่อมการตลาดจากการจำหน่ายสารกาแฟให้แก่ผู้บริโภค ร้อยละ
72.22 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยได้รับราคาจำหน่ายสารกาแฟจากผู้บริโภค ร้อยละ 100 ของราคาขาย
ปลีกขั้นสุดท้าย มีต้นทุนการตลาด ร้อยละ 33.75 ของราคาขายปลีกขั้นสุดท้าย โดยต้นทุนการตลาดท่ีมี
ค่าใช้จ่ายมากท่ีสุด ได้แก่ ค่าจ้างพนักงาน ค่าเช่าร้าน และค่าน้ำและค่าไฟ ตามลำดับ และมีกำไรสุทธิ ร้อยละ
32.58 ของราคาขายปลีกขัน้ สดุ ทา้ ย

ท้ังน้ี การรับซ้ือผลผลิตจากเกษตรกรของวิสาหกิจชุมชน กรณีท่ีรบั ซ้ือเพ่ือจำหน่ายให้แก่ร้านกาแฟ
จะมีส่วนเหลื่อมการตลาดและได้รับกำไรท่ีสูงกว่ากรณีรับซ้ือเพ่ือจำหน่ายให้แก่โรงคั่วกาแฟ แต่จะมีต้นทุน
การตลาดท่ีสูงข้ึนด้วย ท้ังค่าใช้จ่ายด้านค่าบำรุงรักษาอุปกรณ์ และค่าแปรรูปสารกาแฟ (คั่ว) เมื่อพิจารณา
ตลอดเส้นทางการจำหน่ายกาแฟอาราบิกาตั้งแต่เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟอาราบิกาไปจนถึงผู้บริโภค พบว่าร้าน
กาแฟเป็นหน่วยธุรกิจที่มีส่วนเหลื่อมการตลาดและกำไรสุทธิมากท่ีสุดจากท้ัง 2 กรณี เนื่องจากสามารถสร้าง
มลู คา่ เพ่ิมจากการแปรรปู สารกาแฟให้เปน็ ผลิตภณั ฑ์กาแฟ เพื่อจำหนา่ ยใหแ้ กผ่ ู้บริโภคได้

5.2 ข้อเสนอแนะ
5.2.1 ข้อเสนอแนะเชงิ นโยบาย
1) ด้านการผลติ
การผลิตกาแฟอาราบิกาของเกษตรกร มีต้นทุนแรงงานและคา่ ปุ๋ยท่ีค่อนข้างสงู ดังนนั้ ภาครัฐ

ควรสนับสนุนเทคโนโลยีท่ีช่วยในการผลิต การดูแลรักษา รวมถึงการเก็บเก่ียว เพื่อทดแทนแรงงานคนให้มากขึ้น
รวมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิตเพอื่ ช่วยลดต้นทนุ การผลิตให้แกเ่ กษตรกร นอกจากนี้ การผลิตกาแฟอาราบิกาจะมี

53

ขนั้ ตอนท่ีซบั ซ้อนย่งุ ยาก ภาครฐั ควรสนบั สนุนเทคโนโลยใี นการแปรรปู ให้เกษตรกรหรอื วิสาหกิจชุมชนบางแห่ง
ทีย่ งั ไมม่ ีความพร้อม เพื่อให้การรวมกลุ่มของเกษตรกรมคี วามเขม้ แขง็ และสามารถผลิตกาแฟทม่ี ีคณุ ภาพได้

2) ด้านการตลาด
(1) โรงค่ัวกาแฟของวิสาหกิจชมุ ชนบางแหง่ ไม่มมี าตรฐานและขาดองค์ความรู้ในการค่ัวกาแฟ

ดงั น้นั ควรจดั เวทีให้มกี ารแลกเปลย่ี นเรียนรู้ หรอื จัดการแข่งขนั ประกวดการค่ัวกาแฟ เพอื่ ยกระดับโรงคั่วกาแฟ
ใหม้ ีมาตรฐานมากยิ่งขึน้

(2) วิสาหกิจชุมชนบางแห่งเพ่ิงเริ่มรวมกลุ่มอย่างจริงจัง ซึ่งขาดการเข้าถึงแหล่งเงินทุนและ
เครือ่ งจกั รทีช่ ่วยในการแปรรปู ดังนนั้ ภาครัฐควรสนบั สนุนให้สามารถเขา้ ถึงแหล่งเงินทุนไดง้ ่ายขน้ึ

(3) เสริมสร้างความต้องการของผู้บริโภคโดยภาครัฐและภาคเอกชน ประชาสัมพันธ์กาแฟ
คุณภาพของจังหวัด โดยพัฒนาบรรจุภัณฑ์และนำเอาอัตลักษณ์ของแหล่งผลิตกาแฟให้เป็นท่ีรู้จักแก่ผู้บริโภค
มากขนึ้ เพื่อชว่ ยสนับสนุนการเตบิ โตของกาแฟคุณภาพในอนาคต

บรรณานกุ รม

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2557). คมู่ ือการบริหารจัดการการผลิตสินคา้ เกษตรตามแนวทางการบรหิ าร
จัดการพ้นื ทเ่ี กษตรกรรม.

กรมวชิ าการเกษตร. (2562). คู่มอื การจัดการการผลิตกาแฟอาราบิกา.
กุลวดี คหู ะโรจนานนท์. (2547). หลักการตลาด. ปทุมธานี: สถาบันราชภัฏเพชรบุรวี ิทยาลงกรณ์

ในพระบรมราชูปถัมภ์.
คณะอนุกรรมการพืชสวน. (2559). ยุทธศาสตร์กาแฟ 2560 - 2564. สถาบันวจิ ัยพชื สวน. กรมวิชาการเกษตร.
ฐิติกาญจน์ ศรธนะรตั น์. (2550). ตน้ ทนุ แลผลตอบแทนของการทำสวนกาแฟอาราบิกาในอำเภอดอยสะเก็ด

จังหวัดเชยี งใหม.่ วทิ ยานิพนธ์ปรญิ ญามหาบณั ฑติ , คณะเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร.์

ณัทฐิมา สุขเสวียด. (2555). การผลิตและการตลาดกาแฟของเกษตรกรในจังหวัดชมุ พร. วิทยานพิ นธป์ รญิ ญา
มหาบัณฑติ , สาขาวชิ าเกษตรศาสตรแ์ ละสหกรณ์, มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช.

บนั ลือ คำวชริ พทิ ักษ.์ (2542). เศรษฐศาสตรก์ ารตลาดการเกษตร. กรงุ เทพฯ: มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง.

ประเสรฐิ คำออน และคณะ. (2548). การศึกษาตน้ ทนุ การผลติ กาแฟอาราบิกาท่ีเหมาะสมในระบบการปลกู
กาแฟ เชยี งใหม่. คณะเกษตรศาสตร์. มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่.

มานพ ชุ่มอุ่ม. (2561). การสรา้ งและพฒั นาตราสินค้า บรรจุภณั ฑ์ และสว่ นประสมทางการตลาดในผลิตภณั ฑ์
กาแฟอาราบิกาของวสิ าหกิจชุมชนในจังหวัดแม่ฮ่องสอน. สำนกั งานคณะกรรมการวจิ ยั แห่งชาติ.

วริ ดา บนิ รัมย.์ (2552). การวเิ คราะหก์ ารตอบสนองอปุ ทานการผลติ กาแฟในภาคใตข้ องประเทศไทย.
วิทยานิพนธ์ปรญิ ญามหาบัณฑิต, คณะเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์.

วิไลวรรณ วรรณนธิ กิ ลุ . (2538). “เศรษฐศาสตร์อุตสาหกรรมและทฤษฎีตน้ ทุนหน่วยที่ 7”. กรุงเทพมหานคร:
สำนักพมิ พม์ หาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช.

ศิรวิ ฒั น์ ทรงธนศกั ดิ์. (2562). “คู่มือการจัดทำและวิเคราะห์ประมาณการข้อมลู ต้นทุนการผลติ พืช”.
ศนู ยส์ ารสนเทศการเกษตร. สำนักงานเศรษฐกจิ การเกษตร.

ศิริวรรณ เสรรี ตั น์ และคณะ. (2547). องค์การและการจดั การ. กรงุ เทพฯ: ธรรมสาร.
สมคดิ ทกั ษิณาวสิ ทุ ธ.์ิ (2546). หลกั การตลาดสนิ คา้ เกษตร. กรุงเทพฯ: ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและ

ทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร.์

สมคดิ ทักษณิ าวิสทุ ธ์.ิ (2548). “หลกั การตลาดสินค้าเกษตร. คณะเศรษฐศาสตร์”, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
กรุงเทพฯ.

55

สมพร อศิ วิลานนท์ และคณะ. (2552). โครงการวจิ ัยการศึกษาเศรษฐกจิ การผลติ และการตลาดสนิ ค้าเกษตร
ของมูลนธิ ิโครงการหลวง. มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร.์ กรงุ เทพมหานคร.

สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดน่าน. (2562). ยุทธศาสตรก์ าแฟระดับจังหวัด. สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตร
และสหกรณ์

สำนกั งานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. (2561). มาตรฐานสนิ คา้ เกษตร เมล็ดกาแฟอาราบิกา.
กรงุ เทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

สำนักงานเศรษฐกจิ การเกษตร. (2550). คูม่ ือการสำรวจต้นทุนการผลติ กาแฟปี 2550. กรุงเทพฯ: กระทรวง
เกษตรและสหกรณ์.

สำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร. (2551). คำนิยามข้อมลู สถิติการเกษตร. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ.์

สำนักงานเศรษฐกจิ การเกษตร. (2553). การจัดทำข้อมลู ต้นทุนการผลิต. ศนู ย์สารสนเทศการเกษตร.
สำนักงานเศรษฐกจิ การเกษตร. (2555). การศึกษาศักยภาพการผลติ กาแฟไทยเพ่ือรองรับการเปดิ เสรกี ารคา้ .

กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2562). การศึกษาต้นทุนการผลิต ประสิทธภิ าพเชงิ เทคนิคของการผลิตข้าวแบบ
แปลงใหญ่: กรณีศึกษาแปลงใหญข่ ้าวในพื้นท่ภี าคเหนือตอนล่าง 1. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์.

สำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร. (2562). คู่มือการจดั ทำและวเิ คราะห์ประมาณการข้อมลู ตน้ ทุนการผลติ พืช.
กรงุ เทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2562). ค่มู ือการสำรวจต้นทุนการผลิตกาแฟ ปี 2562. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตร
และสหกรณ์.

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2562). เน้ือท่ีใหผ้ ล ผลผลติ และผลผลิตต่อไร่ของพืชกาแฟ ปี 2562. กระทรวง
เกษตรและสหกรณ.์

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2563). สถานการณส์ ินค้าเกษตรท่ีสำคญั และแนวโน้ม ปี 2563. กระทรวงเกษตร
และสหกรณ.์

อภิญญา หวงั ยีเส็น. (2557). ต้นทุน ผลตอบแทนและประสิทธภิ าพการผลิตกาแฟโรบสั ตาในจังหวดั ชุมพร.
วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, คณะเศรษฐศาสตร์, มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช.

56

Kotler Phillip. (2003). Marketing Management. Upper Sanddle River, New Jersey: Prentice Hall.
Neuman, W. L. (1991). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches.

Boston: Allyn and Bacon.

ภาคผนวก

















แบบสมั ภาษณ์ขอ้ มลู วสิ าหกิจชมุ ชน
โครงการวิจยั เรอื่ ง การศึกษาการผลิตและการตลาดกาแฟอาราบิกาของวสิ าหกิจชุมชน

จังหวดั นา่ น

ตำบล......................................อำเภอ.........................................จงั หวดั .......................................

ผู้สมั ภาษณ์ ว/ด/ป/ / /  เช้า บ่าย

ส่วนที่ 1 ข้อมลู พื้นฐาน

1.1 ช่ือ-สกลุ (ผ้ตู อบ)..............................................................................................ตำแหนง่ ......................................................

เบอร์โทรศัพท์...................................................................................อเี มล์...................................................................................

1.2 ช่ือสถานประกอบการ................................................................................................ปีทเี่ รมิ่ กิจการ...................................

ทอ่ี ยู่เลขท.่ี ........................หมู่ที่..........ตำบล.....................................อำเภอ................................จังหวดั ......................................

เบอร์โทรศัพท์....................................โทรสาร...................................อเี มล์..................................................................................

1.3 ปี 2562 ท่านรบั ซอ้ื กาแฟชนิดใดบา้ ง

 (1) กาแฟสายพนั ธอุ์ าราบิกา

 เมล็ดกาแฟสด  สารกาแฟ  อ่นื ๆ (ระบุ)...........................................

ปรมิ าณ...........................ตนั มูลคา่ ......................................บาท (ราคารบั ซ้ือตนั ละ............................บาท)

ปรมิ าณ...........................กก. มูลค่า......................................บาท (ราคารบั ซ้ือ กก.ละ.........................บาท)

คดิ เปน็ รอ้ ยละ.................ของมลู คา่ ท่รี บั ซื้อกาแฟทกุ สายพันธ์ุ

 (2) กาแฟสายพันธุ์โรบัสตา้

 เมลด็ กาแฟสด  สารกาแฟ  อน่ื ๆ (ระบุ)...........................................

ปรมิ าณ...........................ตัน มูลค่า......................................บาท (ราคารับซื้อตนั ละ............................บาท)

ปริมาณ...........................กก. มลู คา่ ......................................บาท (ราคารับซ้ือ กก.ละ.........................บาท)

คดิ เป็นร้อยละ.................ของมูลคา่ ท่รี ับซ้ือกาแฟทุกสายพันธุ์

 (3) กาแฟสายพนั ธอุ์ ื่น ๆ (ระบุ)........................................

 เมลด็ กาแฟสด  สารกาแฟ  อื่น ๆ (ระบุ)...........................................

ปรมิ าณ...........................ตัน มูลค่า......................................บาท (ราคารับซื้อตันละ............................บาท)

ปรมิ าณ...........................กก. มลู ค่า......................................บาท (ราคารบั ซ้ือ กก.ละ.........................บาท)

คิดเป็นร้อยละ.................ของมูลค่าท่รี บั ซื้อกาแฟทกุ สายพันธ์ุ

67

สว่ นท่ี 2 การจดั ซ้อื /จัดหา การกำหนดราคารับซื้อ และการจดั เกบ็ วตั ถดุ บิ (กาแฟอาราบกิ า)

2.1 ปี 2562 ช่วงเดือนใดบา้ งทท่ี า่ นรับซ้ือกาแฟอาราบกิ า (ตอบได้มากกว่า 1 ข้อ)

 (1) ม.ค.  (2) ก.พ.  (3) ม.ี ค.  (4) เม.ย..  (5) พ.ค.  (6) ม.ิ ย.

 (7) ก.ค.  (8) ส.ค.  (9) ก.ย.  (10) ต.ค.  (11) พ.ย.  (12) ธ.ค.

2.2 ท่านซื้อผลผลิตกาแฟอาราราบกิ าจากแหล่งใดบา้ ง

 (1) ในจงั หวดั (ระบุอำเภอ).........................................................................................................................................

คดิ เปน็ ร้อยละ............................ของปริมาณผลผลติ ที่รับซื้อ

รบั ซ้อื จากแหล่งผลิต  เกษตรกร ร้อยละ..........  กลมุ่ วสิ าหกิจชมุ ชน ร้อยละ.........................

 สหกรณ์การเกษตร ร้อยละ.............  อน่ื ๆ (ระบุ)......................รอ้ ยละ................

 (2) นอกจงั หวดั (ระบุจังหวดั ).....................................................................................................................................

คิดเปน็ ร้อยละ............................ของปรมิ าณผลผลิตท่ีรับซื้อ

รับซื้อจากแหล่งผลติ  เกษตรกร รอ้ ยละ..........  กลุ่มวสิ าหกิจชมุ ชน ร้อยละ.........................

 สหกรณก์ ารเกษตร ร้อยละ.............  อื่น ๆ (ระบุ)......................รอ้ ยละ................

2.3 ราคาผลผลติ กาแฟอาราบิกาที่ท่านรบั ซ้ือมาจากแหล่งตา่ ง ๆ มีราคาเทา่ ใดบ้าง

 (1) เกษตรกร

 เมลด็ กาแฟสด เฉลี่ยกิโลกรมั ละ.....................บาท

 สารกาแฟ เฉลี่ยกิโลกรมั ละ.....................บาท

 อ่ืน ๆ (ระบุ).................................... เฉล่ียกโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 (2) กลุ่มวิสาหกจิ ชุมชน

 เมลด็ กาแฟสด เฉลย่ี กิโลกรัมละ.....................บาท

 สารกาแฟ เฉล่ยี กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 อนื่ ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กิโลกรัมละ.....................บาท

 (3) สหกรณก์ ารเกษตร

 เมล็ดกาแฟสด เฉลย่ี กิโลกรัมละ.....................บาท

 สารกาแฟ เฉลย่ี กโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลี่ยกิโลกรมั ละ.....................บาท

68

2.4 ปัจจัยท่ีส่งผลต่อการกำหนดราคารบั ซ้อื กาแฟอาราบิกา

รายการ ระดับความสำคัญของปัจจัยท่ีกำหนดราคารบั ซื้อ
1 = น้อย 2 = ปานกลาง 3 = มาก
(1) ชนิดของพนั ธ์ทุ ่ีนำมาจำหนา่ ย
(2) สขี องเมล็ด
(3) ความเก่า / ใหม่ของเมลด็
(4) การรับรองแหล่งปลูก (เช่น แปลงใหญ่ / อินทรีย์)

(5) สง่ิ เจือปน

2.5 ท่านมคี วามพึงพอใจต่อคุณภาพของวตั ถดุ ิบจากแหลง่ ใด

แหล่งวตั ถุดิบ ระดบั ความพึงพอใจตอ่ คณุ ภาพของวตั ถดุ บิ เหตผุ ล เพราะ.....
(1) เกษตรกร
1 = น้อย 2 = ปานกลาง 3 = มาก

(2) อนื่ ๆ (ระบ)ุ .......................................

(3) อนื่ ๆ (ระบ)ุ .......................................

(4) อ่นื ๆ (ระบุ).......................................

2.6 การชำระเงินซอ้ื ผลผลติ กาแฟอาราบิกาจากลุม่ เป้าหมายเปน็ ลักษณะใด

2.6.1 เกษตรกร

 (1) เงนิ สด  (2) เครดิต/เช็ค ล่วงหนา้ .............วนั  (3) อนื่ ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวันทีเ่ กษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถัดไปท่ีเกษตรกรนำผลผลิตมาจำหนา่ ย

2.6.2 วสิ าหกิจชมุ ชน

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เช็ค ลว่ งหน้า.............วัน  (3) อ่นื ๆ (ระบุ)...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวันที่เกษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถดั ไปที่เกษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

2.6.3 สหกรณก์ ารเกษตร

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เช็ค ล่วงหน้า.............วัน  (3) อน่ื ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวนั ทเ่ี กษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

 ภายใน......................วัน นับจากวันถัดไปท่เี กษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

69

2.6.4 อน่ื ๆ (ระบุ).......................................................................................................................................................

 (1) เงนิ สด  (2) เครดิต/เช็ค ล่วงหนา้ .............วัน  (3) อื่น ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวันทีเ่ กษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถัดไปที่เกษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

2.7 วธิ ีการเกบ็ รักษาผลผลิต

 (1) โกดงั จำนวน………………..…..หลงั 1) ความจ.ุ .................ตัน 2) ความจุ..................ตัน 3) ความจุ..................ตัน

รูปแบบการเกบ็ ผลผลติ  กระสอบ..............กิโลกรมั  อน่ื ๆ (ระบุ).............................ปริมาณ.................กโิ ลกรมั

 (2) อ่ืน ๆ (ระบุ)…………………………………………………………………………………………….…………………………………………….

รูปแบบการเกบ็ ผลผลติ  กระสอบ..............กิโลกรมั  อืน่ ๆ (ระบ)ุ ..............................ปริมาณ.................กโิ ลกรมั

สว่ นท่ี 3 ตน้ ทนุ การตลาด

3.1 ท่านสามารถรองรบั ผลผลิตกาแฟอาราบกิ าไดป้ ริมาณเทา่ ใด

3.1.1 ความจขุ องโกดัง/สถานทีจ่ ดั เกบ็ (เต็มศักยภาพ) ปรมิ าณ............................ตัน/วนั

3.1.2 ปรมิ าณผลผลติ ทร่ี บั ซอ้ื ได้จรงิ ปริมาณ.........................................................ตนั /วัน

3.1.3 ช่วงเดอื นท่ดี ำเนนิ การรับซื้อผลผลติ เดอื น........................ถงึ เดือน.........................

3.2 ต้นทนุ การตลาดของผู้รวบรวม/พ่อคา้ คนกลาง

รายการ หนว่ ย จำนวน ราคาต่อหนว่ ย รวมรายจา่ ย
(บาท/หนว่ ย) (บาท)

รวมตน้ ทุนทั้งหมด

70

ส่วนที่ 4 การจำหนา่ ยกาแฟอาราบกิ า
4.1 ท่านจำหนา่ ยกาแฟอาราบกิ าไปแหล่งใดบ้าง
 จำหน่ายให้ (ระบุ)....................รอ้ ยละ........................  ในจงั หวัด  นอกจังหวดั ................................
ราคาจำหน่ายตนั ละ.....................................บาท
 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ....................รอ้ ยละ........................  ในจงั หวดั  นอกจังหวดั ................................
ราคาจำหนา่ ยตนั ละ.....................................บาท
4.2 รปู แบบการรบั เงนิ หลังจากการจำหน่ายกาแฟอาราบกิ าใหแ้ ก่กล่มุ เปา้ หมาย
4.2.1 โรงคว่ั กาแฟ
 (1) เงนิ สด  (1) เครดิต/เชค็ ลว่ งหน้า..........วนั  (13) อื่น ๆ (ระบุ)..............................
ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวันทีน่ ำกาแฟอาราบิกาเขา้ มาจำหนา่ ย
 ภายใน.............วนั นับจากวันถดั ไปท่ีกลมุ่ เป้าหมายไดร้ ับสินค้าแล้ว
4.2.2 อ่ืน ๆ (ระบุ)............................................................................................................................................
 (1) เงนิ สด  (1) เครดิต/เช็ค ลว่ งหน้า..........วนั  (13) อนื่ ๆ (ระบุ)..............................
ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวนั ทน่ี ำกาแฟอาราบกิ าเข้ามาจำหน่าย
 ภายใน.............วนั นับจากวนั ถดั ไปทกี่ ลุ่มเปา้ หมายไดร้ บั สินคา้ แล้ว

สว่ นท่ี 5 ปญั หา อปุ สรรค และข้อเสนอแนะ
5.1 ปัญหา อุปสรรค
5.1.1 ด้านการผลิต…………………………………………………………………………………………………………………….……..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………
5.1.2 ดา้ นการตลาด……………………………………………………………………………………………….……………….………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……
5.1.3 ดา้ นการขนสง่ ……………………………………………………………………………………………………………………....…
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…
5.1.4 ดา้ นอืน่ ๆ........................................................................................................................... .....................
............................................................................................................................. .............................................
5.2 ข้อเสนอแนะ
5.2.1 ดา้ นการผลิต………………………………………………………………………………………………………………….………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………….………………

71

5.2.2 ดา้ นการตลาด……………………………………………………………………………………………….……….………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………
5.2.3 ดา้ นการขนสง่ ………………………………………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………
5.2.4 ดา้ นอน่ื ๆ............................................................................................................................ ....................
............................................................................................................................. .............................................

แบบสมั ภาษณ์ขอ้ มูลผปู้ ระกอบการโรงค่ัวกาแฟ
โครงการวิจัย เรื่อง การศึกษาการผลติ และการตลาดกาแฟอาราบกิ าของวิสาหกจิ ชมุ ชน

จงั หวดั นา่ น

ตำบล......................................อำเภอ.........................................จงั หวัด.......................................

ผสู้ มั ภาษณ์ ว/ด/ป/ / /  เชา้ บ่าย

ส่วนที่ 1 ขอ้ มูลพ้นื ฐาน
1.1 ช่ือ-สกุล (ผ้ตู อบ)...............................................................................................ตำแหน่ง.....................................................
เบอร์โทรศัพท.์ .................................................................................อเี มล์....................................................................................
1.2 ช่ือสถานประกอบการ.......................................................................................ปที เี่ ริ่มกจิ การ............................................
ทอี่ ย่เู ลขท่ี.........................หมู่ท่ี..........ตำบล....................................อำเภอ................................จงั หวดั ......................................
เบอรโ์ ทรศัพท์....................................โทรสาร..................................อีเมล.์ ..................................................................................
1.3 ปี 2562 ท่านรบั ซอ้ื กาแฟชนดิ ใดบ้าง
 (1) กาแฟสายพนั ธอุ์ าราบกิ า
 สารกาแฟ  อื่น ๆ (ระบุ)....................................  อ่นื ๆ (ระบุ)....................................
ปริมาณ...........................ตัน มลู ค่า......................................บาท (ราคารบั ซื้อตนั ละ.........................บาท)
คิดเป็นร้อยละ.................ของมูลคา่ ทีร่ ับซ้ือกาแฟทกุ สายพันธุ์
 (2) กาแฟสายพนั ธุโ์ รบัสต้า
 สารกาแฟ  อนื่ ๆ (ระบุ)....................................  อ่ืน ๆ (ระบุ)....................................
ปริมาณ...........................ตัน มูลคา่ ......................................บาท (ราคารบั ซ้ือตันละ.........................บาท)
คิดเป็นรอ้ ยละ.................ของมูลค่าท่ีรบั ซ้ือกาแฟทุกสายพันธ์ุ
 (3) กาแฟสายพนั ธุ์อืน่ ๆ (ระบุ)..................................................
 สารกาแฟ  อื่น ๆ (ระบุ)....................................  อ่ืน ๆ (ระบุ)....................................
ปริมาณ...........................ตนั มูลคา่ ......................................บาท (ราคารับซ้อื ตันละ.........................บาท)
คดิ เป็นร้อยละ.................ของมูลคา่ ทีร่ ับซ้ือกาแฟทกุ สายพันธ์ุ

73

สว่ นท่ี 2 การจัดซือ้ /จัดหา การกำหนดราคารับซอ้ื และการจัดเกบ็ วตั ถุดบิ (กาแฟอาราบกิ า)
2.1 ปี 2562 ช่วงเดือนใดบา้ งทท่ี า่ นรับซื้อกาแฟอาราบิกา (ตอบได้มากกว่า 1 ข้อ)
 (1) ม.ค.  (2) ก.พ.  (3) ม.ี ค.  (4) เม.ย..  (5) พ.ค.  (6) มิ.ย.
 (7) ก.ค.  (8) ส.ค.  (9) ก.ย.  (10) ต.ค.  (11) พ.ย.  (12) ธ.ค.

ชว่ งเดือนทร่ี ับซอ้ื มาก เดือน.......................................ประมาณรอ้ ยละ……………………………..ของปรมิ าณรับซื้อท้ังปี

ชว่ งเดอื นทรี่ ับซือ้ นอ้ ย เดือน.......................................ประมาณรอ้ ยละ………………………..…..ของปรมิ าณรับซื้อทงั้ ปี

2.2 ท่านซื้อผลผลิตกาแฟอาราราบิกาจากแหล่งใดบ้าง

 (1) ในจงั หวดั (ระบุอำเภอ).........................................................................................................................................

คดิ เปน็ รอ้ ยละ............................ของปรมิ าณผลผลิตทรี่ ับซ้ือ

รบั ซื้อจากแหล่งผลิต  เกษตรกร รอ้ ยละ..........  กล่มุ วสิ าหกิจชุมชน รอ้ ยละ...........................

 สหกรณก์ ารเกษตร รอ้ ยละ..........  อื่น ๆ (ระบุ)........................รอ้ ยละ................

 (2) นอกจังหวดั (ระบุจงั หวดั )......................................................................................................................................

คดิ เป็นร้อยละ............................ของปรมิ าณผลผลิตทร่ี ับซื้อ

รับซ้อื จากแหล่งผลติ  เกษตรกร ร้อยละ..........  กล่มุ วสิ าหกจิ ชมุ ชน รอ้ ยละ...........................

 สหกรณก์ ารเกษตร รอ้ ยละ..........  อน่ื ๆ (ระบุ)........................รอ้ ยละ................

2.3 ราคาผลผลิตกาแฟอาราบกิ าที่ทา่ นรบั ซ้ือมาจากแหล่งตา่ ง ๆ มีราคาเท่าใดบ้าง

 (1) เกษตรกร

 สารกาแฟ เฉลย่ี กโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลี่ยกโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 อ่ืน ๆ (ระบุ).................................... เฉลยี่ กโิ ลกรัมละ.....................บาท

 (2) กลุ่มวิสาหกิจชุมชน

 สารกาแฟ เฉลี่ยกิโลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลี่ยกิโลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลี่ยกิโลกรัมละ.....................บาท

 (3) สหกรณ์การเกษตร

 สารกาแฟ เฉลี่ยกิโลกรมั ละ.....................บาท

 อ่ืน ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กิโลกรัมละ.....................บาท

 อน่ื ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กิโลกรมั ละ.....................บาท

74

 (4) อนื่ ๆ (ระบุ)..................................

 สารกาแฟ เฉลี่ยกโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลีย่ กิโลกรมั ละ.....................บาท

 อ่ืน ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

2.4 ปัจจัยทสี่ ่งผลต่อการกำหนดราคารบั ซือ้ กาแฟอาราบกิ า (มาก = 3 / (ปานกลาง = 2 / นอ้ ย = 1)

รายการ ระดบั ความสำคัญของปัจจยั ท่กี ำหนดราคารับซือ้
1 = น้อย 2 = ปานกลาง 3 = มาก
(1) ชนิดของพันธุ์ที่นำมาจำหนา่ ย
(2) สีของเมลด็

(3) ความเก่า / ใหม่ของเมลด็

(4) การรบั รองแหล่งปลูก (เชน่ แปลงใหญ่ / อินทรีย)์

(5) ส่งิ เจือปน

2.5 ทา่ นมคี วามพงึ พอใจตอ่ คณุ ภาพของวตั ถดุ บิ จากแหล่งใด

แหล่งวัตถุดิบ ระดับความพึงพอใจตอ่ คณุ ภาพของวตั ถุดบิ เหตุผล เพราะ.....

1 = น้อย 2 = ปานกลาง 3 = มาก

(1) เกษตรกร

(2) กลมุ่ วิสาหกจิ ชมุ ชน

(3) อ่นื ๆ (ระบ)ุ .......................................

(4) อื่น ๆ (ระบุ).......................................

2.6 การชำระเงนิ ซือ้ ผลผลิตกาแฟอาราบกิ าจากลุม่ เป้าหมายเปน็ ลกั ษณะใด

2.6.1 เกษตรกร

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เชค็ ลว่ งหน้า.............วนั  (3) อน่ื ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวนั ท่เี กษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

 ภายใน......................วัน นบั จากวนั ถดั ไปทีเ่ กษตรกรนำผลผลิตมาจำหนา่ ย

2.6.2 วสิ าหกิจชุมชน

 (1) เงนิ สด  (2) เครดติ /เช็ค ล่วงหนา้ .............วัน  (3) อื่น ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวนั ท่ีเกษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นบั จากวันถดั ไปที่เกษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

75

2.6.3 สหกรณ์การเกษตร

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เช็ค ลว่ งหนา้ .............วัน  (3) อนื่ ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวนั ที่เกษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

 ภายใน......................วัน นบั จากวันถดั ไปท่เี กษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

2.6.4 อื่น ๆ (ระบุ)........................................................................

 (1) เงนิ สด  (2) เครดติ /เช็ค ล่วงหน้า.............วัน  (3) อ่นื ๆ (ระบุ)...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวันท่ีเกษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวันถดั ไปทีเ่ กษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

2.7 วธิ ีการเก็บรักษาผลผลติ

 (1) โกดงั จำนวน………………..…..หลัง 1) ความจุ..................ตัน 2) ความจุ..................ตนั 3) ความจ.ุ ..................ตัน

รูปแบบการเก็บผลผลติ  กระสอบ..............กิโลกรัม  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ .............................ปริมาณ.................กโิ ลกรัม

 (2) อนื่ ๆ (ระบ)ุ …………………………………………………………………………………………………………………………….…………….

รูปแบบการเกบ็ ผลผลติ  กระสอบ..............กโิ ลกรมั  อืน่ ๆ (ระบุ)..............................ปริมาณ.................กโิ ลกรมั

ส่วนที่ 3 ตน้ ทุนการตลาด

3.1 ท่านมีกำลงั การผลติ เท่าใด (เฉพาะแปรรปู ผลผลิตกาแฟอาราบิกา)

3.1.1 กำลังการผลิต (เตม็ ศักยภาพ) ปริมาณ.........................................................ตัน/วนั

3.1.2 ผลผลิตได้จรงิ ปรมิ าณ.................................................................................ตัน/วัน

3.1.3 ชว่ งเดอื นทด่ี ำเนนิ การผลิต (ควั่ ) เดือน..........................ถงึ เดอื น.............................

3.2 ตน้ ทนุ การตลาดของผูป้ ระกอบการโรงควั่ กาแฟ

รายการ หนว่ ย จำนวน ราคาต่อหนว่ ย รวมรายจา่ ย
(บาท/หน่วย) (บาท)

รวมต้นทุนท้ังหมด

76

สว่ นที่ 4 การจำหนา่ ยกาแฟอาราบิกา
4.1 ทา่ นจำหนา่ ยกาแฟอาราบิกาไปแหลง่ ใดบ้าง
4.1.1 รา้ นกาแฟ สัดสว่ นร้อยละ....................................................................
 จำหน่ายให้ (ระบ)ุ ...............................ร้อยละ............  ในจังหวัด  นอกจงั หวัด...........................
ราคาจำหนา่ ยตันละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกิโลกรมั ละ.....................................บาท
 จำหน่ายให้ (ระบ)ุ ...............................ร้อยละ............  ในจังหวัด  นอกจังหวดั ...........................
ราคาจำหน่ายตนั ละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกโิ ลกรัมละ.....................................บาท
 จำหนา่ ยให้ (ระบุ)...............................รอ้ ยละ............  ในจงั หวัด  นอกจังหวัด...........................
ราคาจำหน่ายตันละ.............................................บาท
ราคาจำหน่ายกโิ ลกรมั ละ.....................................บาท
4.1.2 ร้านคา้ สมยั ใหม่ (Modern Trade) สัดส่วนร้อยละ.............................
 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ...............................ร้อยละ............  ในจังหวดั  นอกจังหวัด...........................
ราคาจำหนา่ ยตนั ละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกิโลกรมั ละ.....................................บาท
 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ...............................ร้อยละ............  ในจงั หวัด  นอกจงั หวัด...........................
ราคาจำหนา่ ยตันละ.............................................บาท
ราคาจำหน่ายกโิ ลกรัมละ.....................................บาท
 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ...............................ร้อยละ............  ในจังหวดั  นอกจังหวัด...........................
ราคาจำหนา่ ยตนั ละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกิโลกรมั ละ.....................................บาท
4.1.3 อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ....................................... สดั สว่ นร้อยละ.............................
 จำหนา่ ยให้ (ระบุ)...............................ร้อยละ............  ในจงั หวดั  นอกจงั หวดั ...........................
ราคาจำหน่ายตันละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกโิ ลกรัมละ.....................................บาท
 จำหน่ายให้ (ระบุ)....................รอ้ ยละ........................ ในจงั หวัด  นอกจังหวดั ..........................
ราคาจำหน่ายตนั ละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกิโลกรมั ละ.....................................บาท

77

 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ....................ร้อยละ........................ ในจงั หวัด  นอกจังหวดั ............................
ราคาจำหน่ายตนั ละ.............................................บาท
ราคาจำหนา่ ยกโิ ลกรมั ละ.....................................บาท
4.2 รปู แบบการรับเงินหลงั จากการจำหนา่ ยกาแฟอาราบกิ าให้แกก่ ลุ่มเปา้ หมาย
4.2.1 รา้ นกาแฟ
 (1) เงินสด  (1) เครดิต/เช็ค ลว่ งหน้า..........วนั  (13) อ่ืน ๆ (ระบุ)..................................
ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวนั ทีน่ ำกาแฟอาราบิกาเขา้ มาจำหน่าย

 ภายใน.............วนั นับจากวันถดั ไปที่กล่มุ เป้าหมายได้รบั สินคา้ แลว้
4.2.2 รา้ นคา้ สมยั ใหม่ (Modern Trade)
 (1) เงนิ สด  (1) เครดิต/เช็ค ล่วงหน้า..........วัน  (13) อ่ืน ๆ (ระบุ)..................................
ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวันทนี่ ำกาแฟอาราบิกาเขา้ มาจำหน่าย

 ภายใน..............วนั นบั จากวนั ถดั ไปท่ีกล่มุ เป้าหมายไดร้ บั สนิ คา้ แลว้
4.2.3 อื่น ๆ (ระบุ).............................................................................................................................................
 (1) เงินสด  (1) เครดติ /เช็ค ลว่ งหน้า..........วนั  (13) อื่น ๆ (ระบุ)..................................
ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวนั ทน่ี ำกาแฟอาราบกิ าเขา้ มาจำหน่าย

 ภายใน..............วัน นบั จากวนั ถัดไปท่ีกลมุ่ เปา้ หมายได้รับสนิ ค้าแล้ว
4.2.4 อ่ืน ๆ (ระบุ).............................................................................................................................................
 (1) เงินสด  (1) เครดติ /เช็ค ลว่ งหนา้ ..........วัน  (13) อ่ืน ๆ (ระบุ)..................................
ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวันทน่ี ำกาแฟอาราบกิ าเข้ามาจำหน่าย

 ภายใน..............วนั นับจากวนั ถัดไปท่ีกลมุ่ เปา้ หมายไดร้ ับสนิ ค้าแล้ว
ส่วนท่ี 5 ปญั หา อุปสรรค และขอ้ เสนอแนะ

5.1 ปัญหา อุปสรรค
5.1.1 ด้านการผลติ ……………………………………………………………………………………………………………………..……..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………
5.1.2 ด้านการตลาด……………………………………………………………………………………………….…………….….………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….……
5.1.3 ด้านการขนสง่ ………………………………………………………………………………………………………….…………....…
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….….…
5.1.4 ดา้ นอื่น ๆ............................................................................................................................ .....................
....................................................................................... ......................................................................... ...........

78

5.2 ข้อเสนอแนะ
5.2.1 ด้านการผลติ ………………………………………………………………………………………………………………….………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………….………………
5.2.2 ดา้ นการตลาด……………………………………………………………………………………………….……….………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………
5.2.3 ด้านการขนสง่ ………………………………………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………
5.2.4 ดา้ นอ่ืน ๆ............................................................................................................................ ....................
.............................................................................................................................................................. ............

แบบสมั ภาษณ์ข้อมูลผู้ประกอบการร้านกาแฟ
โครงการวจิ ยั เรื่อง การศึกษาการผลิตและการตลาดกาแฟอาราบิกาของวสิ าหกจิ ชุมชน

จงั หวัดน่าน

ตำบล......................................อำเภอ.........................................จงั หวดั .......................................

ผู้สมั ภาษณ์ ว/ด/ป/ / /  เชา้ บา่ ย

ส่วนที่ 1 ข้อมลู พืน้ ฐาน
1.1 ช่ือ-สกลุ (ผ้ตู อบ)..............................................................................................ตำแหนง่ ......................................................
เบอรโ์ ทรศัพท.์ ..................................................................................อีเมล.์ ..................................................................................
1.2 ชื่อสถานประกอบการ................................................................................................ปที ีเ่ ริ่มกจิ การ...................................
ทีอ่ ยเู่ ลขท่ี.........................หมทู่ ี.่ .........ตำบล.....................................อำเภอ................................จงั หวดั ......................................
เบอร์โทรศัพท.์ ...................................โทรสาร...................................อเี มล์..................................................................................

สว่ นท่ี 2 การจัดซือ้ /จดั หา การกำหนดราคารับซอ้ื และการจัดเก็บวัตถุดบิ (กาแฟอาราบกิ า)
2.1 ปี 2562 ช่วงเดือนใดบ้างที่ท่านรบั ซื้อกาแฟอาราบิกา (ตอบได้มากกวา่ 1 ข้อ)
 (1) ม.ค.  (2) ก.พ.  (3) ม.ี ค.  (4) เม.ย..  (5) พ.ค.  (6) มิ.ย.
 (7) ก.ค.  (8) ส.ค.  (9) ก.ย.  (10) ต.ค.  (11) พ.ย.  (12) ธ.ค.
ชว่ งเดือนทร่ี ับซื้อมาก เดือน.......................................ประมาณรอ้ ยละ……………………………..ของปริมาณรบั ซ้ือทั้งปี
ชว่ งเดอื นท่รี บั ซ้ือนอ้ ย เดือน.......................................ประมาณรอ้ ยละ………………………..…..ของปริมาณรบั ซ้ือทั้งปี
2.2 ท่านซื้อกาแฟชนดิ ใดมาจำหนา่ ยบ้าง
 2.2.1 สารกาแฟ
ซอื้ จาก  (1) ในจังหวดั ระบอุ ำเภอ...............................................
 (2) ต่างจงั หวัด ระบจุ งั หวดั .............................................
ปริมาณซื้อเฉลยี่ ...........................ตัน/เดอื น / หรอื ปริมาณซ้ือเฉล่ยี ...................................กิโลกรมั /เดอื น
ราคารับซอ้ื เฉล่ยี ..........................บาท/ตนั / หรอื ราคารับซอ้ื เฉล่ีย...................................บาท/กโิ ลกรัม
คิดเป็นมูลคา่ ..................................บาท
 2.2.2 อ่ืน ๆ (ระบ)ุ .......................................................................................
ซ้ือจาก  (1) ในจงั หวัด ระบุอำเภอ................................................
 (2) ต่างจังหวัด ระบจุ ังหวัด.............................................

80

ปรมิ าณซ้ือเฉลยี่ ...........................ตนั /เดอื น / หรอื ปรมิ าณซื้อเฉลี่ย...................................กิโลกรัม/เดือน

ราคารับซ้ือเฉล่ยี ..........................บาท/ตนั / หรือราคารับซื้อเฉลย่ี ...................................บาท/กโิ ลกรัม

คิดเป็นมูลคา่ ..................................บาท

2.3 ทา่ นซ้ือผลผลิตกาแฟอาราราบกิ าจากแหลง่ ใดบา้ ง

 (1) ในจังหวัด (ระบุอำเภอ)..........................................................................................................................................

คิดเป็นร้อยละ............................ของปรมิ าณผลผลติ ทร่ี ับซ้ือ

รับซอ้ื จากแหลง่ ผลิต  กลมุ่ วิสาหกิจชุมชน ร้อยละ..........  สหกรณก์ ารเกษตร ร้อยละ..........................

 โรงคว่ั กาแฟ รอ้ ยละ.....................  อืน่ ๆ (ระบุ)......................รอ้ ยละ................

 (2) นอกจงั หวดั (ระบุจังหวดั )......................................................................................................................................

คิดเปน็ ร้อยละ............................ของปรมิ าณผลผลิตทร่ี ับซื้อ

รบั ซื้อจากแหล่งผลิต  กลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชน ร้อยละ..........  สหกรณก์ ารเกษตร รอ้ ยละ..........................

 โรงคว่ั กาแฟ รอ้ ยละ.....................  อน่ื ๆ (ระบุ)......................รอ้ ยละ................

2.4 ราคาผลผลติ กาแฟอาราบิกาท่ที ่านรบั ซื้อมาจากแหล่งตา่ ง ๆ มีราคาเท่าใดบา้ ง

 (1) กลุ่มวิสาหกิจชุมชน

 สารกาแฟ เฉลย่ี กโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อืน่ ๆ (ระบุ).................................... เฉลยี่ กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 (2) สหกรณ์การเกษตร

 สารกาแฟ เฉลี่ยกิโลกรัมละ.....................บาท

 อน่ื ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อื่น ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 (3) โรงคว่ั กาแฟ

 สารกาแฟ เฉลย่ี กิโลกรมั ละ.....................บาท

 อน่ื ๆ (ระบุ).................................... เฉลี่ยกโิ ลกรัมละ.....................บาท

 อน่ื ๆ (ระบุ).................................... เฉลยี่ กโิ ลกรมั ละ.....................บาท

 (4) อ่นื ๆ (ระบุ)..................................

 สารกาแฟ เฉลย่ี กิโลกรมั ละ.....................บาท

 อ่นื ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กิโลกรมั ละ.....................บาท

 อ่ืน ๆ (ระบุ).................................... เฉลย่ี กโิ ลกรัมละ.....................บาท

81

2.5 ปจั จัยทีส่ ่งผลต่อการกำหนดราคารับซอ้ื กาแฟอาราบิกา (มาก = 3 / (ปานกลาง = 2 / น้อย = 1)

รายการ ระดับความสำคัญของปจั จยั ที่กำหนดราคารับซื้อ
1 = น้อย 2 = ปานกลาง 3 = มาก
(1) ชนิดของพนั ธุท์ ่นี ำมาจำหน่าย
(2) สขี องเมลด็
(3) ความเก่า / ใหม่ของเมลด็
(4) การรับรองแหล่งปลูก (เชน่ แปลงใหญ่ / อินทรยี )์

(5) ส่ิงเจอื ปน

2.6 ทา่ นมีความพงึ พอใจต่อคุณภาพของวตั ถดุ บิ จากแหล่งใด

แหล่งวตั ถดุ ิบ ระดับความพึงพอใจต่อคุณภาพของวตั ถุดิบ เหตุผล เพราะ.....
(1) วสิ าหกิจชมุ ชน
1 = นอ้ ย 2 = ปานกลาง 3 = มาก

(2) โรงค่วั กาแฟ.......................................

(3) อ่ืน ๆ (ระบ)ุ .......................................

(4) อื่น ๆ (ระบ)ุ .......................................

2.7 การชำระเงินซือ้ ผลผลติ กาแฟอาราบิกาจากลุ่มเปา้ หมายเป็นลกั ษณะใด

2.7.1 วสิ าหกิจชมุ ชน

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เช็ค ล่วงหน้า.............วนั  (3) อื่น ๆ (ระบุ)...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวนั ทีเ่ กษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถัดไปทเี่ กษตรกรนำผลผลิตมาจำหนา่ ย

2.7.2 สหกรณก์ ารเกษตร

 (1) เงินสด  (2) เครดติ /เช็ค ล่วงหนา้ .............วนั  (3) อน่ื ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวันทเ่ี กษตรกรนำผลผลิตมาจำหน่าย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถดั ไปทเ่ี กษตรกรนำผลผลติ มาจำหน่าย

2.7.3 โรงค่วั กาแฟ

 (1) เงินสด  (2) เครดิต/เชค็ ล่วงหน้า.............วัน  (3) อื่น ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายในวนั ท่เี กษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

 ภายใน......................วัน นับจากวันถัดไปทเี่ กษตรกรนำผลผลิตมาจำหนา่ ย

82

2.7.4 อ่ืน ๆ (ระบุ)....................................................................................................................... ...............................

 (1) เงนิ สด  (2) เครดิต/เช็ค ลว่ งหนา้ .............วนั  (3) อน่ื ๆ (ระบ)ุ ...........................

ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายในวนั ที่เกษตรกรนำผลผลิตมาจำหนา่ ย

 ภายใน......................วนั นับจากวนั ถดั ไปที่เกษตรกรนำผลผลติ มาจำหนา่ ย

2.8 วธิ ีการเก็บรักษาผลผลิต

 (1) โกดงั จำนวน……………………..หลัง 1) ความจุ..................ตัน 2) ความจ.ุ .................ตนั 3) ความจ.ุ .................ตัน

รูปแบบการเกบ็ ผลผลิต  กระสอบ..............กิโลกรมั  อื่น ๆ (ระบุ)...............................ปริมาณ...............กโิ ลกรัม

 (2) อนื่ ๆ (ระบุ)……………………………………………………………………………………………………………………………………….….

รูปแบบการเก็บผลผลติ  กระสอบ..............กิโลกรมั  อน่ื ๆ (ระบุ)................................ปริมาณ..............กิโลกรมั

สว่ นที่ 3 ต้นทุนการตลาดของรา้ นกาแฟ

รายการ หนว่ ย จำนวน ราคาต่อหนว่ ย รวมรายจ่าย
(บาท/หนว่ ย) (บาท)

รวมตน้ ทนุ ท้ังหมด

83

สว่ นท่ี 4 การจำหนา่ ยกาแฟอาราบกิ า
4.1 ทา่ นจำหนา่ ยกาแฟอาราบิกาไปแหลง่ ใดบา้ ง
 จำหน่ายให้ (ระบุ)....................ร้อยละ........................  ในจังหวดั  นอกจังหวัด................................
ราคาจำหน่ายแก้วละ.....................................บาท
 จำหนา่ ยให้ (ระบ)ุ ....................ร้อยละ........................  ในจงั หวดั  นอกจงั หวดั ................................
ราคาจำหน่ายแกว้ ละ.....................................บาท
 จำหน่ายให้ (ระบ)ุ ....................ร้อยละ........................  ในจงั หวดั  นอกจังหวัด................................
ราคาจำหนา่ ยแก้วละ.....................................บาท
4.2 รปู แบบการรบั เงินหลังจากการจำหน่ายกาแฟอาราบกิ าใหแ้ ก่กลุ่มเป้าหมาย
4.2.1 ผู้บริโภค
 (1) เงินสด  (1) เครดิต/เชค็ ล่วงหน้า..........วัน  (13) อ่ืน ๆ (ระบุ)...............................
ระยะเวลาการชำระเงนิ  ภายใน.....................วนั นับจากวนั ถดั ไปทก่ี ลุม่ เปา้ หมายได้รบั สินค้าแลว้
4.2.2 อืน่ ๆ (ระบุ).............................................................................................................................................
 (1) เงนิ สด  (1) เครดิต/เช็ค ลว่ งหน้า..........วัน  (13) อนื่ ๆ (ระบุ)...............................
ระยะเวลาการชำระเงิน  ภายใน.....................วนั นบั จากวนั ถัดไปท่กี ลุ่มเปา้ หมายได้รับสนิ คา้ แลว้

สว่ นที่ 5 ปญั หา อปุ สรรค และขอ้ เสนอแนะ
5.1 ปัญหา อุปสรรค
5.1.1 ด้านการจัดหาวัตถุดิบ…………………………………………………………………………….………………………….……..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………
5.1.2 ด้านการตลาด……………………………………………………………………………………………….……………….………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……
5.1.3 ดา้ นการขนส่ง……………………………………………………………………………………………………………………....…
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…
5.1.4 ดา้ นอืน่ ๆ............................................................................................................................ ....................
................................................................................................................................................................... .......
5.2 ข้อเสนอแนะ
5.2.1 ด้านการจดั หาวตั ถดุ บิ …………………………………………………………………………………………………….………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………….………………

84

5.2.2 ดา้ นการตลาด……………………………………………………………………………………………….……….………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………
5.2.3 ดา้ นการขนสง่ ………………………………………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………
5.2.4 ดา้ นอน่ื ๆ............................................................................................................................ ....................
............................................................................................................................. .............................................

สำนกั งำนเศรษฐกจิ กำรเกษตรท่ี 2 พิษณุโลก
ศนู ย์รำชกำรตำบลหัวรอ อำเภอเมือง จงั หวัดพษิ ณโุ ลก 65000

โทร 055 322650 แฟกซ์ 055 322658
http://www3.oae.go.th/zone2