BCG Matrix

BCG Matrix Conceptual Star
Cash Cow
Question Mark

Dog

รปู แบบการวิเคราะห์ BCG Model

การประยุกต์ BCG Model 1. โอกาส สามารถวิเคราะหไ์ ดจ้ ากข้อมลู 2. ความสามารถในการแข่งขนั
เพอ่ื ใชว้ ิเคราะห์ศักยภาพ สภาพแวดล้อมภายนอกดว้ ยเครื่องมือต่าง ๆ สามารถวเิ คราะหไ์ ดจ้ ากกาไร /การ
ของสินคา้ พจิ ารณาจาก เช่น Five Forces Model/ Diamond ควบคุมต้นทุนการผลติ /
2 ปจั จยั ได้แก่ … Model/ PESTE /กระแสแนวโน้มความ ความสามารถในการเพิ่มผลผลติ
ต้องการของผบู้ รโิ ภค/ การตอบสนองความ และประสทิ ธภิ าพการผลติ / ศักยภาพ
ต้องการของตลาด ของคน และพื้นทีใ่ นการผลิต

(ทมี่ า : จตุพร สงั ขวรรณ “ภาวะผู้นาเชิงกลยุทธ์ Strategic Leadership” สานักพิมพ์ ซเี อด็ )

BCG Matrix แบง่ ออกเปน็ 4 มิติ

“Question Mark” เป็นสินค้าท่มี ี “Star” เปน็ ผลิตภัณฑ์ที่มสี ่วนแบง่ “Cash Cow” เป็นผลิตภัณฑท์ ม่ี ี “Dog” เปน็ ผลิตภัณฑท์ ่ีมอี ัตราการ

ส่วนแบ่งการตลาดตา่ / มเี นื้อที่และ การตลาดสูง /เป็นแหล่งผลติ ส่าคญั ส่วนแบง่ การตลาดสงู /เป็นแหลง่ ผลติ เจริญเตบิ โตตา่ ตลาดแคบ / มีความผัน
ปรมิ าณผลผลิตไม่มากนัก / มีแนวโนม้ ของภาค-ประเทศ/มอี ัตราการเติบโต สา่ คัญของภาค-ประเทศ ผวนด้านราคามาก / มีสว่ นแบ่งทาง
อัตราการเจรญิ เตบิ โตทางการตลาดสูง ของตลาดสงู ท้ังตลาดจังหวดั ประเทศ การตลาดตา่ มีเนื้อท่ีปลูกและปริมาณ
ท้งั ตลาดจงั หวัด ประเทศ และตลาดโลก และตลาดโลก /มีศกั ยภาพสงู เชิง แตม่ อี ัตราการเจริญเติบโตต่า -คอ่ นข้าง ผลผลติ น้อยในพื้นท่ี/ ไม่คมุ้ คา่ ทจี่ ะลงทุน
/ หากจะพฒั นาการผลิตอาจตอ้ งลงทนุ กายภาพทเ่ี อ้ือต่อการเพ่มิ ชา้ ตลาดแคบ / มีความผันผวนด้าน เพม่ิ (เปน็ สินค้าที่มีศกั ยภาพด้านการผลติ
สูง (ดังนน้ั ประเดน็ พัฒนาต้องกาหนดกล ประสิทธภิ าพการผลติ และอาจมี ราคาหรือปริมาณผลผลิตมาก (ดงั นั้น การตลาดตา่ ไม่ควรสง่ เสรมิ การผลติ /ควร
ประเด็นพัฒนาต้องกา่ หนดกลยทุ ธ์ที่ ปรบั เปลี่ยนเปน็ สินคา้ อ่นื )
ยุทธท์ ีร่ กั ษาความสมดุลให้ดี) ศกั ยภาพด้านการตลาดดว้ ย) รกั ษาความสมดุลใหด้ ี)
2. ความ น่าสนใจของ ต ลาด
เปน็ เคร่ืองมือท่ใี ชใ้ นการประเมินศกั ยภาพ การวเิ คราะห์ BCG Model หรอื BCG Matrix (Growth หรือ อัตราการเติบโต
ปัจจุบันของสนิ คา้ วา่ สร้างความสามารถ ของตลาดสินค้า) โดยวัดอัตรา
ในการแข่งขันไดห้ รอื ไม่ มากน้อยเพยี งใด 1. สว่ นแบง่ ตลาดเชิงเปรยี บเทยี บ การขยายตัวของตลาดสินค้าทั้ง
ซึง่ นิยมใช้การวิเคราะหส์ ถานการณท์ าง (Market Share) ซ่ึงเปน็ การ ตลาด/ กระแสแนวโน้มความ
การตลาดของสนิ คา้ ว่าอย่ใู นสถานการณ์ เปรียบเทียบกบั คู่แขง่ ว่า สว่ นแบง่ ต้องการของผู้บรโิ ภค หรอื ตลาด
ตลาดของสนิ ค้าชนดิ นั้นๆ สูงกว่า
ใด พิจารณาจาก 2 เกณฑ์ ไดแ้ ก่ สินค้าทดแทน (คแู่ ขง่ ) หรอื ไม่ มาก
น้อยเพยี งใด

ในการประยกุ ต์ใช้ BCG Model เพอื่ กาหนดกลยุทธ์ หรือจดั สรรทรพั ยากรท่ีมอี ยู่อย่างจากัดให้แก่สินค้ามีอยูไ่ ด้อยา่ งเหมาะสม อาจเลือกดาเนนิ การสนบั สนุน
งบประมาณ หรือสิ่งต่างๆใหก้ บั สนิ คา้ ท่ีเห็นวา่ สามารถสรา้ งผลตอบแทนสงู หรอื เรียกว่า การใชก้ ฎ 80/20 ของพาเรโต (นั่นหมายถงึ ลงทนุ 20% แต่ได้
ผลตอบแทน 80%)

ขา้ วโพดเล้ียงสตั ว์ -ผลผลิตตอ่ ไร่ยงั อย่ใู นเกณฑต์ ่า ราคาเป็นไปตามคณุ ภาพ /-ต้นทุน BCG Matrix ข้าวปลอดภัย พืชผักปลอดภัย +มีความเหมาะสมด้าน
พษิ ณโุ ลก
การผลิตสงู (ปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง เมลด็ พนั ธ์ุ รวมท้ังค่าจา้ งแรงงานสงู ) / -การบริหารจดั การ การผลิตสินค้าเกษตรปลอดภัย และควรส่งเสริมการผลิต เน้น
แมลงศัตรูพืชยังไม่สามารถกาจดั ได้อย่างสมบรู ณแ์ บบ/ ระดับประเทศ Demand>Supply./ Question Mark Star ความสาคัญในเร่ืองของคุณภาพ มาตรฐาน ความปลอดภัย สามารถ
มคี วามตอ้ งการนาเขา้ โรงงานแปรรูปในจังหวัด สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสนิ คา้ ได้
Cash Cow Dog ควรเลกิ ผลิต
สมนุ ไพร -เนื้อท่ีปลูกในจังหวดั มีนอ้ ย เน้นผลิตพื้นทีป่ ลอดสารเคมี ได้แก่ อ.บางกระทุ่ม ทุเรียนหลงรักไทย +มีเอกลักษณ์เฉพาะ คือ เนื้อทุเรียนจะมี

อ.พรหมพิราม จ.พษิ ณโุ ลก /+มี Demand ตลาดสูงนา่ ไปท่าสารสกัดยา เครอ่ื งส่าอาง อาหาร ลักษณะเน้ือละเอียดแน่น ไม่เละจนเกินไป สีเหลืองทอง รสชาติหวาน
เสรมิ ฯลฯ / อยู่ในประเดน็ พฒั นาในแผนพฒั นาภาคเหนอื หอม อร่อยกว่าทุเรียนพันธ์ุหลินลับแล หลงลับแล อาจเนื่องจากบ้าน
รักไทย มสี ภาพอากาศเย็น และมแี ร่ธาตุในดินที่ดี
โคเนอื้ -การเฝา้ ระวังโรคระบาด /- ลงทุนสงู /-ควรมกี ารเช่ือมโยงตลาดใหช้ ดั เจนก่อน
มะม่วงน้าดอกไม้ +แหล่งผลิตสาคัญ ได้แก่ เนินมะปราง วัง
เลยี้ ง/ +มแี หล่งผลติ สาคัญของจงั หวัด ไดแ้ ก่ อ.พรหมพริ าม /+ความต้องการตลาด
ต่างประเทศมีตอ่ เนอื่ ง สง่ ผลใหร้ าคาโคเนือ้ มแี นวโน้มอยู่ในเกณฑ์ดี สง่ ผลทาใหป้ รมิ าณความ ทอง และวัดโบสถ์ รสชาติท่ีเป็นเอกลักษณ์มะม่วงน้าดอกไม้ของ
ตอ้ งการเลย้ี งของเกษตรกรมากขึน้ / +ภาครฐั สง่ เสรมิ การผลติ ผ่านโครงการต่าง ๆ ได้แก่ จงั หวัดพษิ ณุโลก ทม่ี เี นื้อแน่นและรสชาตหิ วานอร่อย
โครงการสง่ เสริมการเลย้ี งโคเนอ้ื สรา้ งอาชีพ โครงการระบบสง่ เสรมิ การเกษตรแปลงใหญ่
ไก่ดาเซิงหวาย +ไก่ดาถือว่าเป็นอาหารที่คุณค่าทางยา
กล้วยน้าว้า -แนวโนม้ การขยายพ้ืนท่ีปลูกทเี่ พ่มิ ขนึ้ อย่างรวดเร็ว อาจทาให้ในอนาคต
อายุวัฒนะ และมีสรรพคุณทางยาช่วยในเรื่อง การบารุงสมอง
ประสบปญั หาผลผลติ กล้วยน้าว้าลน้ ตลาด ราคาตกต่า/ การพัฒนาระบบนา้ ในแหล่งผลติ ยงั ต้านทานโรค เปน็ สนิ ค้าดา้ นปศุสัตวท์ ่ีเหมาะกบั กลุ่มผูร้ กั สขุ ภาพ
ไม่ดนี กั / +พิษณโุ ลกมชี ่ือเสยี งดา้ นกลว้ ยนา้ วา้ พันธมุ์ ะลิออ่ ง และผลิตภณั ฑแ์ ปรรูปจาก
กลว้ ย มวี างจาหน่ายในModern Trade ท่วั ประเทศ/ / แนวโนม้ การขยายพ้นื ทปี่ ลกู ที่ กาแฟอะราบิก้า(นครไทย ชาตติ ระการ) - มีเนื้อทีป่ ลูกนอ้ ยมาก /ผลผลติ ตอ่
เพ่ิมขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจทาใหใ้ นอนาคตประสบปญั หาผลผลติ กลว้ ยน้าวา้ ลน้ ตลาด ราคา
ตกต่า/ การพัฒนาระบบน้าในแหลง่ ผลิตยงั ไม่ดีนัก ไรต่ ่า/ คุณภาพไมด่ นี กั เกษตรกรขาดความรใู้ นการบรหิ ารจัดการสวนแบบครบ
วงจร การเพ่ิมประสิทธภิ าพการผลติ และลดตน้ ทนุ การผลิต
ปลานิล -ต้นทนุ การผลิตยังสงู ควรลกตน้ ทนุ เพอ่ี ใหเ้ กิดรายได้สุทธิมากข้นึ / +หน่วยงานภาครัฐ
สบั ปะรดโรงงาน - ราคาขายผลผลติ มีแนวโนม้ ลดลง พนื้ ที่ปลูกส่วนใหญ่
ท่ีเก่ียวข้องมกี ารดาเนนิ โครงการสง่ เสริมการเลยี้ งปลาในปรมิ าณท่ีเหมาะสม เน้นใหเ้ กษตรกร
สามารถเลีย้ งได้อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เป็นทเี่ ชิงเขา และอาศยั น้าฝนเป็นหลัก เกษตรกรสว่ นใหญ่ปลูกสบั ปะรดเพ่อื เปน็
วตั ถุดบิ สง่ เขา้ โรงงานแปรรปู ซง่ึ อยู่ห่างไกลแหลง่ ผลติ
ขา้ วโพดตน้ สด(อายุ 80-90 วนั ) - การผลิตยังมีนอ้ ยมาก หน่วยงานยงั ไมม่ กี ารส่งเสรมิ
ออ้ ยโรงงาน +เกษตรกรในจังหวัดนิยมปลูกเนื่องจากมโี รงงานนา้ ตาลทรายในพื้นท่ี / -ช่วง 2-3 ปีที่
การผลติ โดยเฉพาะในแหลง่ ที่มีการเล้ยี งปศุสัตว์ เช่น โคเน้ือ โคนม / +ช่วงระยะทม่ี ฝี กั อยู่ในระยะ
น้านม 50% เหมาะท่ีจะมาตดั หมกั เป็นอาหารสตั วเ์ พราะโปรตีนสงู ช่วยลดตน้ ทนุ ค่าอาหารโค ผ่านมา ราคาตกตา่ เกษตรกรบางสว่ นปรบั เปล่ยี นเป็นปลูกพชื ชนดิ อ่ืนท่ใี หผ้ ลตอบแทนดกี วา่
สาหรับเกษตรกร หรือสรา้ งรายได้ให้เกษตรกรท่ีปรบั เปลีย่ นการผลิตในช่วงฤดแู ลง้
ยางพารา +มีโรงงานแปรรูป และจุดรับซื้อยางพาราในแหล่งผลิตสาคัญ /-ผลผลิตส่วนใหญ่ยังเป็น
ข้าวนาปี ขา้ วนาปรัง +มีลักษณะทางกายภาพเอ้อื อานวยต่อการทานาปลูกขา้ ว
ยางกอ้ นถว้ ย เพราะเกษตรกรยังไมส่ ามารถพฒั นาคุณภาพการผลติ ยางแผ่นดิบได้
/-ต้นทุนการผลิตยังสูง /การประยุกต์ใช้Techno+งานวิจัยน้อย /ภาวะภัยแล้ง/โรคและแมลง
ศตั รูพืชระบาด ส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพผลผลติ กระทบต่อราคาทเ่ี กษตรกรขายได้ สบั ปะรดบรโิ ภคสด +เกษตรกรผ้ผู ลิตเดิม ยงั คงเห็นวา่ พื้นท่ี อ.นครไทย เหมาะกับการปลูกสับปะรด

มันสาปะหลัง +เปน็ พชื ค่อนข้างทนแล้ง เกษตรกรจึงนิยมใช้เป็นพืชปรับเปล่ียน ข้าว ข้าวโพด มาก /เปน็ พืชที่ทนแล้งได้ดี/ เกษตรกรมีการผลติ อย่างแพรห่ ลาย /-ขาดการวิจัยสายพันธุ์ที่เหมาะสมกับ
พน้ื ท่ี /-อยู่ไกลโรงงานแปรรปู
เลยี้ งสตั ว์ ในสถานการณ์แล้งจัด/ +ในช่วง1-2 ปีท่ีผ่านมาราคาจูงใจให้เกษตรกรผลิต/ -มีประเทศ
คู่แขง่ ดา้ นการผลิตมากในตลาดสง่ ออกหลกั / - เกษตรกรส่วนใหญ่ยังลดต้นทุนการผลติ ไมไ่ ด้

มะยงชดิ - เป็นผลไมท้ ่อี อกตามฤดกู าล ไมส่ ามารถบงั คบั ใหอ้ อกนอกฤดูได้/เน้ือท่ี BCG Matrix โคเนือ้ + ราคาโคเน้อื มีแนวโน้มอยใู่ นเกณฑด์ จี ากความต้องการบริโภค
สโุ ขทยั
ปลูกยงั มีไม่มากนัก /+แนวโน้มเพมิ่ ขึน้ เร่ือยๆ แหลง่ ปลกู สาคัญอยู่ที่ อ.ศรสี าโรง และ เน้ือโคทงั้ ในและต่างประเทศทีเ่ พม่ิ ข้ึน สง่ ผลทาใหป้ ริมาณความตอ้ งการ
สวรรคโลก + สายพันธุม์ ีความโดดเด่น ผลใหญ่ ผวิ สวยสด รสชาติดี หวานอมเปรี้ยว Question Mark Star เล้ยี งของเกษตรกรมากขึ้น / มกี ารสง่ เสริมการผลิตของภาครัฐผ่าน
เน้อื แน่น เหนียวนมุ่ เมล็ดลีบบาง ทาใหเ้ ปน็ ท่ีตอ้ งการของตลาดสามารถขายได้ราคาสูง โครงการต่าง ๆ อาทิ โครงการส่งเสริมการเลี้ยงโคเน้อื สรา้ งอาชพี โครงการ
Cash Cow Dog ระบบสง่ เสรมิ การเกษตรแบบแปลงใหญ่ ฯลฯ
ทเุ รยี น – เน้ือที่ปลกู ยังมีน้อย / ภาวะภัยแลง้ ฝนท้งิ ชว่ ง อากาศร้อนจดั ความชื้นตา่ ทา
อ้อยโรงงาน มีโรงงานน้าตาลทรายอยู่ในจังหวัดและจังหวัดใกล้เคียง ข้าวโพดเลี้ยงสตั ว์ - พื้นท่ีปลูกในจังหวดั ไมม่ ากนกั แหล่งผลิตอยู่ท่ี อ.ศรีสัชนา
ใหผ้ ลผลติ ไมไ่ ดค้ ุณภาพ ผลผลติ ต่า / ผลผลติ ในจังหวดั ไมเ่ พยี งพอต่อความต้องการ
ตลาด แหลง่ ปลูกสาคัญอยู่ท่ี อ.ศรสี ัชนาลยั สว่ นใหญ่เปน็ พันธห์ุ มอนทอง + ราคาที่ โดยมเี จ้าหนา้ ท่สี ง่ เสรมิ เขา้ มาช่วยเหลือให้คาปรึกษา เป็นแหล่งผลิตอ้อยอีก ลัย อ.คีรีมาศ และอ.บ้านด่านลานหอย / ต้นทุนการผลิตสูง เน่ืองจากปัจจัยการผลิตมี
เกษตรกรขายได้ค่อนขา้ งสูง เน้ือทเุ รยี นมลี กั ษณะ เน้อื หนาแห้ง ละเอียด เมล็ดลบี กลน่ิ แห่งที่สาคัญในเขตพ้ืนท่ีภาคเหนือตอนล่าง / สถานการณ์ราคาอ้อยตกต่า ราคาแพง เช่น ปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง เมล็ดพันธ์ุ ค่าจ้างแรงงานสูง / มักพบการระบาด
ไม่ฉนุ รสชาติอรอ่ ย มัน และไม่หวานมาก ในช่วงหลายปีทผี่ า่ นมา / เกษตรกรขาดการดูแลเอาใจใส่ในเพื่อเพ่ิมผลผลิต ของแมลงศตั รูพืชชว่ งภยั แล้ง ผลผลิตเสียหาย / ไมม่ ีโรงงานแปรรปู ในจังหวัด
ตอ่ ไร่ ทาให้ผลผลิตที่ไดค้ ุณภาพไม่ดี
พืชผกั ปลอดภัย – เกษตรกรยังขาดความรู้ในเร่ือกระบวนการผลิตและงมาตรฐาน ยางพารา - พ้นื ทสี่ ว่ นใหญ่ไม่มเี อกสารสทิ ธิ์ แหลง่ ผลติ สาคัญอยทู่ ่ี อ.ศรสี ชั นาลยั /

รับรองการผลติ และการเพ่มิ ประสิทธิภาพการผลติ ดว้ ยการใช้สารชวี ภัณฑ์ทดแทน หากเกดิ ภัยล้ง อากาศร้อนจัด ปรมิ าณน้าฝนมีไม่เพยี งพอ ส่งผลต่อการไหลของนา้ ยาง
ปยุ๋ เคมี ทาให้ผลผลิตตอ่ ไร่ไมด่ ีมากนัก / ยังไมส่ ามารถสร้างความแตกตา่ งด้านราคา ทาใหเ้ กษตรกรไดผ้ ลผลติ นอ้ ย รายไดจ้ ากการผลติ ตา่ / แหล่งรบั ซื้อในพ้นื ทมี่ ีนอ้ ย
สินคา้ ปลอดภยั ให้แตกต่างกบั ราคาสนิ คา้ ท่วั ไปได้มากนกั / ชอ่ งทางการจาหนา่ ยยงั ไม่
หลากหลาย/ ความตอ้ งการบริโภคพชื ผกั ปลอดภยั เพิม่ สูงขึ้น จากการท่ผี บู้ รโิ ภคให้ความ ยาสูบ –ในชว่ งสถานการณ์ภัยแล้งหลายปีทผ่ี ่านมา เกษตรกรลดเนื้อทเี่ พาะปลกู เพ่อื
ใส่ใจตอ่ การดแู ลรกั ษาสุขภาพมากขึ้น
ลดความเสี่ยงต่อการขาดทนุ จากการผลติ / ภาษียาสูบทจ่ี ะข้ึนเปน็ 40% ในเดือน
สมนุ ไพร - เนอ้ื ทป่ี ลกู ยังมีน้อย เนน้ ผลิตพืน้ ทป่ี ลอดสารเคมี /มี Demand สูงนาไปทา ตลุ าคม 2564 จะทาใหผ้ ู้บรโิ ภคลดลง ส่งผลต่อความต้องการผลผลิตยาสบู ป้อน
อตุ สาหกรรมยาสูบ ลดลง
สารสกดั ยา เครอ่ื งสาอาง อาหารเสริม ฯลฯ / พ้นื ทีป่ ลกู ตอ้ งมีน้าเพียงพอ / แต่ดูแล
รักษาง่าย ซ่ึงใชพ้ ้นื ที่ปลูกและแรงงานไม่มากนกั สามารถให้แรงงานสงู วยั ผลิตได้ ข้าวเจ้านาปี/ข้าวเจ้านาปรัง เกษตรกรส่วนใหญ่ยังนิยมปลูกเพราะเป็นพืช
ผลตอบแทนสทุ ธิสงู ตน้ ทุนการผลิตตา่
เศรษฐกิจหลักของจังหวัด / นโยบายภาครัฐและสถานการณ์ราคาข้าวจูงใจให้ผลิตเพิ่ม
มะม่วงโชคอนนั ต์ - ช่วงผลผลผลติ ออกกระจุกตัวพร้อมกนั สง่ ผลใหร้ าคาขาย ต่อเน่ือง /ต้นทุนการผลิตสูง ได้แก่ ค่าพันธ์ุข้าว ค่าปุ๋ย-ยา ค่าเช่าที่ดิน ค่าขนส่ง ค่าจ้าง
แรงงาน และค่าเก็บเก่ียว /ภาวะภัยแล้ง โรคและแมลงศัตรูพืชระบาด ส่งผลต่อปริมาณ
ปรบั ตวั ลงมาก / ตน้ ทุนการผลิตสูงเนือ่ งจากเกษตรกรสว่ นใหญ่ยงั ทาการผลิตโดยใช้ และคณุ ภาพผลผลิต กระทบต่อราคาท่ีเกษตรกรขายได้ เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ
สารเคมี/ +แหลง่ ผลติ มะม่วงโชคอนนั ตท์ ส่ี าคญั ของจังหวดั สุโขทยั อยู่ทอ่ี .ศรีนค/รมะ ขาดความรู้ดา้ นเทคโนโลยีการผลติ
เป็นพนั ธ์ทุ ่ีโรงงานแปรรูปต้องการนามาแปรรปู ทดแทนมะม่วงแกว้ ที่ลดลงในปจั จุบนั
มันสาปะหลัง เกษตรกรในจังหวัดนิยมปลูกอ้อยโรงงาน เน่ืองจากมีโรงงานน้าตาลทรายใน
ถวั่ เหลือง - ไมเ่ หมาะสาหรับปลกู ในแหล่งที่ดนิ มคี วามเปน็ กรดจัด (pH< 5.5) และ
พื้นที่ ประกอบกับมีเจ้าหน้าที่ส่งเสริมของโรงงานมาเชิญชวนเกษตรกรให้ปลูก โดยมีการ
ดนิ มีความสมบูรณ์ตา่ / ไม่ควรปลูกช่วงกลางและปลายฤดฝู น ในเขตภาคเหนือเพราะ สนบั สนนุ ดา้ นต่างๆ อาทิ สนิ เชอื่ เงนิ ทนุ รถเกี่ยว ฯลฯ /ภาครัฐมีมาตรการห้ามการเผาอ้อยก่อน
อ่อนแอตอ่ โรคราสนิม/ + ผลผลติ ต่อไร่คอ่ นขา้ งสงู 290-310 กิโลกรัมตอ่ ไร่/ ถัว่ เหลอื งท่ี เก็บเก่ียวส่งผลให้ต้นทุนค่าเก็บเกี่ยวเพิ่มสูงข้ึนจากค่าจ้างแรงงาน และค่าจ้างรถเกี่ยวในช่วง
ผลิตไดใ้ นจ.สโุ ขทัย พบวา่ เปน็ พันธ์ุทต่ี ้านทานตอ่ โรคราน้าค้าง ตา้ นทานปานกลางตอ่ ผลผลิตออกกระจุกตัว / ราคาสินค้าหลายปีท่ีผ่านมาตกต่า เกษตรกรหันไปปลูกพืชที่ให้
โรคใบจุดนูน และตา้ นทานโรคไวรัสใบด่างมคี ณุ ภาพเมล็ดพันธุ์ด้านความงอก ความ ผลตอบแทนดกี วา่
แขง็ แรงดี และมปี รมิ าณเมลด็ เขียวน้อย

ขา้ วโพดต้นสด(อายุ 80-90 วัน) - การผลิตยงั มนี อ้ ยมาก หนว่ ยงานยังไมม่ กี าร

สง่ เสริมการผลิตโดยเฉพาะในแหลง่ ทีม่ กี ารเลยี้ งปศสุ ตั ว์ เช่น โคเนือ้ โคนม / +ช่วงระยะท่มี ีฝัก
อยู่ในระยะน้านม 50% เหมาะทีจ่ ะมาตดั หมกั เปน็ อาหารสตั วเ์ พราะโปรตีนสงู ชว่ ยลดตน้ ทุน
ค่าอาหารโคสาหรบั เกษตรกร หรอื สร้างรายไดใ้ หเ้ กษตรกรทีป่ รับเปล่ียนการผลติ ในชว่ งฤดแู ลง้

พืชผักปลอดภัย - เกษตรกรยังขาดความรู้ในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ทาให้ผล BCG Matrix อะโวคาโด เป็นผลผลิตที่ต่อยอดในอุตสาหกรรมเกษตรอื่นๆได้ เช่น เคร่ืองสาอาง
ตาก
ผลิตต่อไร่ไม่ดีมากนัก ส่วนผู้บริโภคบางส่วนยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ ฯลฯ แนวโน้มความต้องการเพิ่มมากขึ้นไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด /ผลผลิต
กระบวนการผลิต / ยงั ไม่สามารถสรา้ งความแตกต่างดา้ นราคาสินค้าปลอดภัยให้แตกต่าง Question Mark Star เร่ิมเพิ่มสัดส่วนการส่งออกตลาดต่างประเทศมาก(จีน) / ผลผลิตรสชาติดี เกษตรกร
กบั ราคาสินคา้ ท่ัวไป/ ชอ่ งทางการจาหนา่ ยยงั ไม่หลากหลาย/ ความต้องการบริโภคพืชผัก ควบคุมคุณภาพผลผลิตก่อนเก็บดีข้ึน แนวทางพัฒนา ควรแก้ปัญหาเร่ืองน้าให้เพียงพอ
ปลอดภยั เพม่ิ สูงขน้ึ จากการทผ่ี ู้บรโิ ภคให้ความใสใ่ จตอ่ การดแู ลรกั ษาสุขภาพมากข้นึ Cash Cow Dog เน่ืองจากส่งผลต่อการเจริญเติบโตของผลผลิต คุณภาพ และผลผลิตต่อไร่ /ควร
ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีมาใช้ในฟาร์มให้มากขึ้น/ ควรส่งเสริมให้ภาคเอกชนมาต่อยอด
สมนุ ไพร - เนื้อท่ีปลกู ยงั มนี ้อย เนน้ ผลติ พนื้ ทป่ี ลอดสารเคมี มี Demand สูงนาไปทา อตุ สาหกรรมแปรรูปผลผลิตในจังหวัดให้มากข้นึ

สารสกดั ยา เคร่อื งสาอาง อาหารเสรมิ ฯลฯ / พน้ื ทป่ี ลกู ต้องมีนา้ เพียงพอ / แตด่ ูแลรักษา โคเนื้อ –มีการนา่ เข้าโคเน้ือผ่านด่านชายแดนแม่สอดมากที่สุดในประเทศ สร้างมูลค่าทาง
ง่าย ซึง่ ใช้พน้ื ท่ีปลูกและแรงงานไม่มากนกั สามารถใหแ้ รงงานสงู วัยผลิตได้ ผลตอบแทน
สทุ ธสิ ูง ต้นทนุ การผลติ ตา่ การคา้ ให้ประเทศมาก เกษตรกรในหลายพ้ืนที่ท่ัวประเทศสนใจซ้ือโคมาเลี้ยงขุน ทั้งโคต้นน้่า
และโคกลางน่้า +เป็นสินค้าที่สร้างมูลค่าผลผลิตสูงให้จังหวัด / สถานการณ์ราคามีแนวโน้ม
กาแฟอะราบิก้า - มีเนื้อท่ีปลกู นอ้ ยมาก /ผลผลิตตอ่ ไร่ต่า/ คณุ ภาพไม่ดนี กั เกษตรกร อยู่ในเกณฑ์ดีในช่วง 1-2 ปีท่ีผ่านมา แนวทางพัฒนา ควรปรับโครงสร้างการผลิตโดย
ส่งเสริมให้เล้ียงเป็นอาชีพหลัก โดยปรับระบบการเลี้ยงเป็น Intensive และเลี้ยงแบบ
ขาดความรใู้ นการบรหิ ารจดั การสวนแบบครบวงจร การเพ่ิมประสิทธิภาพการผลติ และ ยืนโรง/ ส่งเสริมการผลิตอาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูป (TMR) /ต้องปรับรูปแบบการขาย
ลดตน้ ทุนการผลิต/ ความต้องการตลาดกาแฟอะราบกิ ้าในประเทศยงั คงเพ่มิ ขน้ึ ต่อเนื่อง สินค้าเป็นผลิตภัณฑ์เองในสถาบันเกษตรกรท่ีมีความพร้อม เพ่ือให้ถึงมือผู้บริโภคโดยตรง
ตามกระแสนยิ มการบรโิ ภคของคนไทย และนกั ทอ่ งเที่ยว/ ลกั ษณะทางกายภาพในหลาย เน่อื งจากพฤติกรรมการบริโภคจะมาทานในบ้านมากขึ้น อกี ทัง้ เป็นการสรา้ งมูลค่าเพมิ่
พนื้ ท่เี ออื้ ต่อการผลติ ให้ได้ผลดี หากมกี ารบรหิ ารจดั การด้านการผลิตดว้ ยเทคโนโลยมี าก
ข้นึ ลาไยนอกฤดู – เกษตรกรยังขาดความรู้ในการเพ่ิมประสิทธิภาพการผลิต/ + มีการ

สินค้าอัตลักษณ์ / สินค้า GI พ้ืนที่ปลูกน้อย / หลายชนิดสินค้าอยู่ระหว่างการรอข้ึน วางแผนการผลิตให้ได้คุณภาพ และสามารถรวบรวมผลผลิตได้ในปริมาณที่ตลาด/ลด
ต้นทนุ การผลติ ดว้ ยการซื้อแมป่ ุย๋ มาผสมเอง แนวทางพัฒนา บริหารจัดการสนับสนุนเร่ือง
ทะเบียน / การประชาสัมพันธ์น้อย /มีชื่อเสียงมีความโดดเด่นในคุณภาพสินค้า สามารถสร้าง น้าให้เพียงพอกอ่ นราดสาร เพือ่ ให้ได้ปรมิ าณและคุณภาพผลผลิตที่ดี
มูลค่าเพม่ิ และสร้างรายไดใ้ ห้แก่เกษตรกรได้ดี
บุก +มี Demandสูง / มีชื่อเสียงโดดเด่นว่าเป็นแหล่งบุกท่ีมีคุณภาพดีที่สุดในประเทศ
ข้าวเจ้านาปี เกษตรกรส่วนใหญย่ ังนิยมปลกู เพ่ือเก็บไวบ้ รโิ ภคในครัวเรือน และ ควรเลิกผลิต
ต่อยอดอุตสาหกรรมแปรรูปได้หลายชนิด โดยเฉพาะอาหารเพ่ือสุขภาพแนวทางพัฒนา
ยังเป็นพชื เศรษฐกจิ หลักของจังหวัด/ มีนโยบายภาครัฐและสถานการณ์ราคาข้าว ข้าวโพดเล้ียงสัตว์ จังหวัดผลักดันเป็นสินค้า GIและหน่วยงานต่างๆมีแผนสนับสนุน ส่งเสริมการปลกู ใหม้ ากข้ึน ควบคู่กบั การแก้ปัญหาเรอื่ งเอกสารสิทธิ์
จูงใจให้ผลิตเพมิ่ ต่อเน่อื ง /ต้นทุนการผลิตสูง ได้แก่ ค่าพันธ์ุข้าว ค่าปุ๋ย-ยา ค่าเช่า
ที่ดิน ค่าขนส่ง ค่าจ้างแรงงาน และค่าเก็บเกี่ยว /ภาวะภัยแล้ง โรคและแมลง ผลักดันในอนาคต / พ้ืนที่ S3N ในจังหวัดสามารถปลูกพืชชนิดนี้ได้ / สร้างรายได้ให้กับ อ้อยโรงงาน - สถานการณ์ภัยแล้งยาวนาน ต่อเน่ือง อากาศร้อนจัด ส่งผลทาให้มี
ศัตรพู ืชระบาด ส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพผลผลิต กระทบต่อราคาที่เกษตรกร เกษตรกรทีส่ ภาพพ้ืนที่ไม่เอ้ือต่อการปลูกพืชอื่นๆ /เกษตรกรขาดการดูแลเอาใจใส่ในเพื่อ
ขายได้ / เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ขาดความรู้ด้านการประยุกต์ใช้ เพ่ิมผลผลิตต่อไร่ ทาให้ผลผลิตท่ีได้คุณภาพไม่ดี เช่น เมล็ดลีบ ขาดแรงจูงใจในการเพ่ิม ปรมิ าณน้าไมเ่ พยี งพอตอ่ การเจริญเติบโต ทาให้ผลผลิตต่อไร่ตา่ และไม่มีคณุ ภาพ
เทคโนโลยแี ละนวตั กรรมการเกษตร คณุ ภาพผลผลิตประกอบกับพ่อค้าคนกลางรับซื้อผลผลิตในราคาถูก และกลุ่มเกษตรกรผู้
แปรรูปมีช่องทางในการจาหนา่ ยไม่หลากหลาย ยางพารา - ราคายางพาราลดลงอย่างต่อเน่ือง เน่ืองจากราคายางพาราในประเทศ
มันสาปะหลัง +เป็นพืชค่อนข้างทนแล้ง เกษตรกรนิยมใช้เป็นพืชปรับเปลี่ยน
ปรับตัวลดลงจากภาวะเศรษฐกิจที่หดตัวลงของสหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และจีนซึ่ง
จากขา้ ว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ในช่วงสถานการณ์ภัยแล้ง / +ในช่วง1-2 ปีที่ผ่านมา เป็นประเทศผู้ใช้ยางพารารายใหญ่ของโลก รวมทั้งมาตรการทางด้านการค้าระหว่างจีน
ราคาจูงใจให้เกษตรกรผลิตเพิ่ม/ คุณภาพผลผลิตไม่ดีนัก /เกษตรกรยังผลิตมัน กับสหรัฐอเมริกาส่งผลกระทบต่อความผันผวนของราคายางพารา และผลผลิตส่วนใหญ่
เส้นสะอาดน้อย / มีประเทศคู่แข่งด้านการผลิตมากในตลาดส่งออกหลัก/ - ยงั เป็นยางกอ้ นถ้วย เพราะเกษตรกรยงั ไมส่ ามารถพฒั นาคณุ ภาพการผลติ ยางแผ่นดบิ ได้
เกษตรกรส่วนใหญ่ยังลดต้นทุนการผลิตไม่ได้ / เกษตรกรนิยมซ้ือท่อนพันธุ์จาก
ตลาดออนไลน์ ซงึ่ เสย่ี งโรคระบาด เช่น โรคใบด่าง ฯลฯ กลว้ ยหอมทอง - ราคาขายผลผลติ มแี นวโนม้ ลดลง พื้นที่ปลูกลดลงเน่อื งจากผลติ

ไมไ่ ดม้ าตรฐานตามทผ่ี ูป้ ระกอบการต้องการจงึ เลกิ การผลิต/ อาศัยนา้ ฝนเปน็ หลกั /
สถานการณภ์ ัยแลง้ ทาให้ผลผลิตลดลง

ขา้ วโพดเลยี้ งสตั ว์ - ผลผลิตต่อไรย่ งั อยู่ในเกณฑ์ต่า ราคาเป็นไปตามคณุ ภาพ BCG Matrix ทุเรียนหมอนทอง ผลผลิตไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด /
อุตรดิตถ์
/-ต้นทุนการผลติ สูง (ปุย๋ เคมี ยาฆ่าแมลง เมลด็ พนั ธ์ุ รวมทงั้ คา่ จา้ งแรงงานสงู )/-การ ผลผลิตเริ่มเพ่ิมสัดส่วนการออกตลาดต่างประเทศมาก(จีน) / ผลผลิตรสชาติดี
บริหารจัดการแมลงศตั รพู ืชยงั ไม่สามารถกาจดั ได้อยา่ งสมบูรณ์แบบ / ระดับประเทศ Question Mark Star เกษตรกรควบคุมคุณภาพผลผลิตก่อนเก็บจาหน่ายไม่ให้อ่อนเกินไปมากขึ้น
Demand>Supply / มคี วามต้องการนาเขา้ โรงงานแปรรูปในจงั หวดั แนวทางพัฒนา ควรแก้ปัญหาเร่ืองน้าให้เพียงพอ เน่ืองจากส่งผลต่อการ
Cash Cow Dog ควรเลกิ ผลิต เจริญเติบโตของผลผลิต คุณภาพและผลผลิตต่อไร่ และควรประยุกต์ใช้
สมุนไพร - เนอ้ื ท่ีปลูกยงั มีน้อย เน้นผลิตพนื้ ท่ปี ลอดสารเคมี มี Demand สงู นาไป เทคโนโลยีมาใชใ้ นฟารม์ ใหม้ ากข้นึ
มะมว่ งหิมพานต์ จงั หวดั ผลักดนั เปน็ สนิ ค้า GI และหนว่ ยงานตา่ งๆมีแผน
ทาสารสกัดยา เคร่ืองสาอาง อาหารเสริม ฯลฯ / พื้นทีป่ ลกู ต้องมีนา้ เพยี งพอ / แต่ดแู ล สบั ปะรดหว้ ยมุ่น เปน็ สินค้าGI และมีช่ือเสยี งของจังหวดั แหลง่ ผลิต อยู่ท่ี
รักษางา่ ย ซงึ่ ใช้พืน้ ทป่ี ลกู และแรงงานไมม่ ากนัก สามารถให้แรงงานสงู วยั ผลติ ได้ สนบั สนุน-ผลักดันในอนาคต / พื้นที่ S3N ในจังหวัดสามารถปลูกพืชชนิดนี้ได้ /
ผลตอบแทนสทุ ธสิ งู ตน้ ทนุ การผลติ ต่า ช่วยสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรในชุมชนท่ีพื้นที่ไม่เอ้ือต่อการปลูกพืชชนิดอื่นๆ / ต.ห้วยมนุ่ อ.นา้ ปาด จ.อุตรดิตถ์ สนิ ค้ามีรสชาติอร่อย เหมาะกับการบริโภคผลสด
เกษตรกรขาดการดูแลเอาใจใส่ในเพื่อเพ่ิมผลผลิตต่อไร่ ทาให้ผลผลิตท่ีได้ เกษตรกรในพื้นที่มีการขยายพ้ืนที่ปลูกมากข้ึน แนวทางพัฒนา ควรเพ่ิม
มะขามหวาน/มะขามเปร้ียวฝักโต - มีแนวโน้มการขยายพื้นที่ปลูกในจังหวัด คุณภาพไม่ดี เชน่ เมล็ดลบี ขาดแรงจูงใจในการเพ่ิมคุณภาพผลผลิตประกอบกับ ประสิทธิภาพการผลิตให้เกษตรกร และส่งเสริมให้ปลูกในพ้ืนท่ีท่ีเหมาะสม และ
พอ่ คา้ คนกลางรบั ซือ้ ผลผลิตในราคาถกู และกลุ่มเกษตรกรผู้แปรรูปมีช่องทางใน สนบั สนนุ ชว่ ยเหลอื เรอื่ งน้า ในช่วงแล้งจัด เพราะจะส่งผลกระทบต่อปริมาณและ
มาก หากไมว่ างแผนการผลติ อาจเกดิ ปัญหาสินค้าล้นตลาด /มีข้อจากัดเน่ืองจากพ้ืนที่ การจาหน่ายไม่หลากหลาย คุณภาพผลผลติ
ปลูกส่วนใหญ่อยู่ในพ้ืนที่สูง ได้แก่ อาเภอฟากท่าและบ้านโคก/ ผลผลิตต่อไร่ต่า
เนือ่ งจากเกษตรกรยังปลกู แบบธรรมชาติ ไม่มีการดูแลรักษามากนัก /ตลาดยังมีความ ปลาน้าจดื เป็นแหล่งเพาะเลี้ยงปลานา้ จืด การเล้ียงปลาในกระชงั น้าจืดใหญ่
ต้องการสูง โดยผลผลิตส่วนใหญ่จาหน่ายให้แก่พ่อค้าต่างจังหวัด ได้แก่ จังหวัด
เพชรบูรณ์ /จังหวัดผลักดันเป็นสินค้า GIและหน่วยงานต่างๆมีแผนสนับสนุนผลักดัน เปน็ อนั ดบั 1 ของประเทศ / มีแหล่งน้าทเี่ พียงพอในการเพาะเลี้ยง โดยแหล่งผลิต
ในอนาคต ท่ีสาคัญ ได้แก่ อ.ตรอน / หน่วยงานด้านประมงขับเคล่ือนโครงการส่งเสริมการ
ผลิต การแปรรูป และวางแผนเช่อื มโยงการตลาดใหม้ ากยิ่งขึน้
พืชผกั ปลอดภยั เกษตรกรยังขาดความรใู้ นการเพิม่ ประสทิ ธิภาพการผลิต ทาให้ผล
มันสาปะหลงั - สถานการณ์ภยั แล้งยาวนานต่อเนอื่ ง อากาศร้อนจัด จะส่งผลทาให้
ผลิตต่อไร่ไม่ดีมากนัก ส่วนผู้บริโภคบางส่วนยังขาดความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับ
กระบวนการผลิต / ยังไม่สามารถสร้างความแตกต่างด้านราคาสินค้าปลอดภัยให้ มีปริมาณน้าไม่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต ทาให้ผลผลิตต่อไร่ต่า และไม่มีคุณภาพ
แตกต่างกับราคาสินค้าท่ัวไป/ ช่องทางการจาหน่ายยังไม่หลากหลาย/ ความต้องการ โดยเฉพาะในแหล่งผลิตท่ีสาคัญ ได้แก่ อาเภอทองแสนขัน อาเภอพิชัย และอาเภอน้าปาด
บริโภคพืชผักปลอดภัยเพิ่มสูงขึ้น จากการท่ีผู้บริโภคให้ความใส่ใจต่อการดูแลรักษา ตลอดจนปริมาณความตอ้ งการมนั สาปะหลงั ไทย ยงั ขึ้นกับตลาดต่างประเทศเปน็ หลกั
สุขภาพมากข้ึน โดยเฉพาะมันเส้นไทยท่ีพ่ึงพาตลาดจีนเพียงตลาดเดียว ทาให้เกษตรกรขาดอานาจในการ
ต่อรองราคา แนวทางพัฒนา (แก้ไช) หากไม่เลิกผลิต คือ เพ่ิมประสิทธิภาพการผลิตให้
ข้าวนาปี ข้าวนาปรัง เกษตรกรส่วนใหญ่ยังนิยมปลูกเพราะเป็นพืชเศรษฐกิจหลักของ เป็นไปตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ เช่น ส่งเสริมการทาระบบน้าหยดในพ้ืนที่ท่ีมีศักยภาพ
ส่งเสริมให้มีการปลูกมันสาปะหลังในพื้นท่ีท่ีเหมาะสม (Zoning) / ส่งเสริมเกษตรกรแปร
จังหวัด อีกท้ังนโยบายภาครัฐและสถานการณ์ราคาข้าวจูงใจให้ผลิตเพิ่มต่อเนื่อง /ต้นทุนการ รปู มนั สาปะหลังเบอื้ งต้นเพ่อื เพ่มิ มลู คา่ เช่น การแปรรูปมันเส้นสะอาด/ ส่งเสริมผลักดันให้
ผลิตสูง ได้แก่ ค่าพันธ์ุข้าว ค่าปุ๋ย-ยา ค่าเช่าท่ีดิน ค่าขนส่ง ค่าจ้างแรงงาน และค่าเก็บเกี่ยว / มกี ารใช้มันสาปะหลังในจังหวัดมากข้นึ เช่น เอทานอล อาหารสตั ว์ ฯลฯ
ภาวะภัยแล้ง โรคและแมลงศัตรูพืชระบาด ส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพผลผลิต กระทบต่อ
ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ เกษตรกรส่วนใหญเ่ ปน็ ผสู้ ูงอายุ ขาดความรู้ด้านเทคโนโลยีการผลติ ยางพารา - ราคายางพาราลดลงอย่างต่อเน่ือง เนื่องจากราคายางพาราในประเทศ

อ้อยโรงงาน เกษตรกรในจังหวัดนิยมปลูกอ้อยโรงงาน เนื่องจากมีโรงงานน้าตาลทรายในพื้นที่ ปรบั ตัวลดลงจากภาวะเศรษฐกิจทหี่ ดตัวลงของสหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และจีนซ่ึงเป็น
ประเทศผู้ใช้ยางพารารายใหญ่ของโลก รวมทั้งมาตรการทางด้านการค้าระหว่างจีนกับ
ประกอบกบั มีเจา้ หน้าที่สง่ เสรมิ ของโรงงานมาเชญิ ชวนเกษตรกรใหป้ ลกู โดยมีการสนับสนุนด้านต่างๆ สหรัฐอเมริกาสง่ ผลกระทบต่อความผนั ผวนของราคายางพารา และผลผลิตส่วนใหญย่ งั เป็น
อาทิ สนิ เช่อื เงนิ ทุน รถเก่ียว ฯลฯ /ภาครัฐมีมาตรการห้ามการเผาอ้อยก่อนเก็บเกี่ยวส่งผลให้ต้นทุนค่า ยางกอ้ นถว้ ย เพราะเกษตรกรยงั ไมส่ ามารถพัฒนาคุณภาพการผลติ ยางแผ่นดบิ ได้
เกบ็ เก่ียวเพิ่มสงู ขน้ึ จากคา่ จ้างแรงงาน และค่าจ้างรถเก่ียวในช่วงผลผลิตออกกระจุกตัว / ราคาสินค้า แนวทางพัฒนา (แก้ไช) หากไม่เลิกผลิต คือ ปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตโดยถ่ายทอด
หลายปีทีผ่ ่านมาตกต่า เกษตรกรหนั ไปปลูกพืชทใ่ี หผ้ ลตอบแทนดีกว่า เทคโนโลยีการเกษตรให้เกษตรกรนาไปประยุกต์ใช้ / ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนา : R&D
เรอ่ื งพันธุ์ การจดั การหลงั การเก็บเก่ียวและการแปรรปู