เรื่องเล่าชุมชน...บ้านแม่ตาลน้อย

- บทนำ
- ประวตั ิควำมเป็นมำของหม่บู ำ้ น
- ทำควำมรูจ้ ักบ้ำนแมต่ ำลน้ อย
- พบของดีใกลต้ ัวกับทวั รช์ ุมชน
- ปักหมุดทอ่ งเทยี่ วบ้ำนแม่ตำลน้ อย
- โปรแกรมกำรทอ่ งเทย่ี วบำ้ นแมต่ ำลน้ อย
- ข้อมูลแหล่งทอ่ งเทย่ี ว
- ปฏทิ นิ อำหำรตำมฤดูกำล
- ปฏิทนิ ประเพณี
- ปฏทิ นิ พืชผลทำงกำรเกษตร

สักการะเจ้าพ่อขุนตาล บนบานสมหวงั
หนองนา้ ลึกชือ่ ดังวังฆ้อง มาลองซึมซับ ธรรมชาติที่บา้ นแมต่ าลนอ้ ย

ประวตั คิ วามเป็นมาของ
หมบู่ า้ น

สันนิษฐานว่าเมื่อครั้งแรกเริ่ม การก่อตัวของ ทีต่ ัง และอาณาเขต
ชุมชนเกิดขึ้นจากการเข้ามาสร้างเพิงพัก โดยกลุ่ม หมู่บ้านตาลน้อย หมู่ที่ 8 ตาบลเวียงตาล อาเภอห้าง
ผู้สร้างทางรถไฟลอดถาขุนตาล และสร้างสถานีรถไฟ
แม่ตาลน้อย เข้ามาสร้างปาง หรือเรียกอีกอย่างว่าเพิง ฉัตร จังหวัดลาปางอยู่ห่างจากที่ว่าการอาเภอห้างฉัตร
พักอาศัย ซึ่งมาอาศัยทรัพยากรป่าไม้ และแหล่งนาลา ประมาณ 20 กิโลเมตร มีพื้นที่ท้ังหมด 1,164 ตาราง
ธาร ของลานาแม่ตาลน้อย ในการดาเนินชีวิตท้ังอปุ โภค กโิ ลเมตร มีอาณาเขต ดังนี้
บริโภค รวมถึงด้านการเกษรตกรด้วยเหตุนี้จึงทาให้ ทิศเหนือ ติดต่อกับ หมู่ที่ 9 บ้านปางปง - ปางทราย
จานวนประชากร ที่มาอาศัยอยู่ในชุมชนเพิ่มมากขึ้นจน ตาบลเวียงตาล อาเภอห้างฉตั ร จงั หวัดลาปาง
กลายเป็นการสร้างกลุ่ม และพัฒนามาเป็นหมู่บ้านใน ทิศใต้ ติดต่อกับ หมู่ที่ 7 บ้านห้วยเรียน ตาบลเวียงตาล
แต่ละพื้นที่ อาเภอหา้ งฉัตร จังหวดั ลาปาง
ทิศตะวนั ตก ติดต่อกับ อุทยานแห่งชาติดอยขนุ ตาล
ซึ่งบ้านแม่ตาลน้อย มี 5 หมวด ได้แก่ หมวดบ้าน ทิศตะวันออก ติดต่อกับ สวนป่าทุ่งเกวียน หมู่ที่ 6
ปางตอง หมวดบ้านโป่งเหม็น หมวดบ้านเหล่า หมวด ตาบลเวียงตาล อาเภอห้างฉตั ร จงั หวัดลาปาง
บ้านดอย หมวดบ้านจาได ทั้งหมดนี้รวมกันแล้ว
เรียกว่า “บา้ นแม่ตาลน้อย”

บ้านเลา่ เรือ่ ง..เมืองบอกคน
"แต่ละบ้านมีเร่อื งราว ไม่ว่า สายน้า หมอกยามหนาว แดดยามเชา้

สิ่งท่เี กดิ ขึนในแตล่ ะเมืองล้วนเล่าเรื่องราวของคน"

ทำควำมรูจ้ กั

ชุมชนบำ้ นแม่ตำลน้อย

หมู่บ้านแม่ตาลน้อย เป็นหมู่บ้านที่เล็ก ๆ
ที่โอบล้อมไปด้วยธรรมชาติและแหล่งน้า
อุดมสมบูรณ์ และยังมีสถานที่ที่สาคัญ เช่น
อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล, ศูนย์อนุรักษ์ป่า
ต้นน้าแม่ตาลน้อย, หอเจ้าพ่อขุนตาลและอ่าง
เกบ็ น้าแม่ตาลน้อย เป็นต้น

ภูมิประเทศโดยท่ัวไปเป็นที่ราบสูง มีภูเขา
สูงอยู่ทั่วไป และตามลักษณะทางกายภาพ
ทางด้านธรณีสัณฐานวิทยา หมู่บ้านแม่ตาล
น้อยมีพ้นื ที่เป็นที่ราบล้อมรอบด้วยภูเขา เป็นที่
ราบสูง ภูเขา และเป็นป่าค่อนข้างทึบ อุดม
สมบรู ณ์ด้วยไม้มีค่า

สภาพภมู ิอากาศ
ฤดรู ้อน เริ่มประมาณต้นเดือน มีนาคม
จนถึงกลางเดือน พฤษภาคม อากาศจะ
ร้อนอบอ้าว ช่วงที่มีอากาศร้อนที่สุด
คือ เดือนเมษายน
ฤดูฝ น เ ริ่ม ป ร ะม า ณ ก ลา ง เ ดื อ น
พฤษภาคม
ฤ ดู ห น า ว เ ริ่ ม ป ร ะ ม า ณ เ ดื อ น
พฤศจิกายน จนถึงเดือน กุมภาพันธ์
อากาศจะหนาวเย็น ช่วงที่มีอากาศ
หนาวจัด คือ เดือนมกราคม



พบของดใี กลต้ วั ...กบั ทวั รช์ ุมชน

พบของดใี กลต้ วั ...กบั ทวั รช์ ุมชน

พบของดใี กล้ตวั กบั ทวั รช์ ุมชน

ลิมรสเมนเู ดด็ ...บ้านแม่ตาลนอ้ ย

แสร้งว่าปลาผกั กดู น้าพริกปลานิลเผา ปลาราดซอสแกงฮงั เล

หมพู นั หน่อไม้หอ้ ย ขนมกลว้ ย

แสรง้ ว่าปลาผกั กดู

แ ส ร้ ง ว่ า เ ป็ น เ ม นู ย า
สมุนไพร โดยจะใช้ตัวผักกูด
นามายาแล้วทานคู่กับปลา
ทอดกรอบ รูปแบบจะคล้าย
กั บ ย า ป ล า ดุ ก ฟู แ ต่ จ ะ
เปลี่ยนน้ายา เป็นแสร้งว่า
ผั ก กู ด ที่ มี ใ น เ เ ม่ ต า ล น้ อ ย
โ ด ย แ ส ร้ ง ว่ า จ ะ มี ร ส ช า ติ
เปร้ียว หวาน เค็ม โรยด้วย
ถวั่ ลิสงคว่ั และงาคัว่

น้าพริกปลานิลเผา

เ มื่ อ ก ล่ า ว ถึ ง อ า ห า ร ข อ ง
ภาคเหนือ คนส่วนใหญ่มักนึกถึง
น้าพริกเป็นอันดับแรก ๆ น้าพริก
เป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของคน
ล้านนาที่อยู่คู่ครัวมาอย่างช้านาน
ความหลากหลายของน้าพริกถือ
เ ป็ น ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ท า ง
ภูมิปัญญาที่มีการนาเอาวัตถุดิบที่มี
ในชุมชนมาสร้างสรรค์เป็นอาหาร

น้าพริกปลานิลเผา เกิดจากการ
นาเนื้อปลานิลเผามาโขลกกับพริก
และกะปิ และนาข้ึนต้ังไฟเจียวให้
หอมแล้วปรุงรสด้วยน้าปลา และ
น้าตาลเล็กน้อย เสริฟคู่กับผักสด
หรือผกั ลวก ทีม่ ีในชุมชน

ปลาราด
ซอสแกงฮังเล

“แกงฮังเล” อาหารที่มีชื่อเสียง
และเปนที่รูจักของภาคเหนือมีเนื้อ
สัตว เป นส วนประกอบหลักพร อม
ดวยเครื่องเทศที่มีกลิ่นและรสชาติ
เฉพาะ แกงฮังเลนิยมทาในงานบุญ
แ ล ะ เ ป็ น อ า ห า ร ห ลั ก ใ น ขั น โ ต ก
สาหรับต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง
ของคนเหนือ

“ปลาราดซอสแกงฮังเล”เป็นการ
นาปลานิลที่มีในอ่างเก็บน้าแม่ตาล
น้อยมาทอดให้เหลืองกรอบและ
นามากินคู่กับน้าซอสแกงฮังเลทีเ่ ป็น
น้าขลุกขลิกแต่ข้นคล่ัก หอมกลิ่น
เครื่องเทศ มีรสชาติ เปร้ียว หวาน
เคม็ อย่างกลมกล่อม

หมพู นั หน่อไมห้ อ้ ย

หน่อไม้ห้อยหรือหน่อไม้อัด
ถุง เป็นวิธีการถนอมอาหาร
ด้ ว ย ก า ร นึ่ ง แ ล ะ สุ ญ ญ า ก า ศ
แ บ บ ภู มิ ปั ญ ญ า พื้ น บ้ า น
ส า ม า ร ถ เ ก็ บ ไ ด้ น า น เ ป็ น ปี
โดยบ้านเเม่ตาลน้อยได้มีการทา
หน่อไม้ห้อยกันอย่างแพร่หลาย
จึ ง ไ ด้ น า ห น่ อ ไ ม้ ห้ อ ย ม า เ ป็ น
วัตถุดิบในการประกอบอาหาร
โ ด ย น า ห มู บ ด ที่ ป รุ ง ร ส แ ล้ ว
มาพันกับหน่อไม้ให้มีลักษณะ
พอดีคา แล้วนาไปทอด กินคู่กับ
น้าจ้ิมรสเด็ดสูตรเฉพาะของ
บ้านแม่ตาลน้อย

ขนมกล้วย

ขนมกล้วย เป็นขนมไทยที่
รู้จักกันมาช้านาน มีส่วนผสม
หลัก ได้แก่ กล้วยน้าว้าสุก แป้ง
ข้ า ว เ จ้ า แ ล ะ น้ า ต า ล ท ร า ย
มีคุณค่าทางสารอาหารเป็น
อย่างมาก และมีสรรพคุณทาง
ยาอีกด้วย ขนมกล้วยเป็นการ
นากล้วยน้าว้ามาบดและผสม
กับแป้ง น้าตาล จากน้ันนามา
นวดให้ส่วนผสมเข้ากัน และเท
ใส่กระทงหรือกรวยใบตองที่
เตรียมไว้ โรยด้วยขุยมะพร้าว
แล้วเอาไปนึ่ง





โปรแกรมกำรทอ่ งเทย่ี วบ้ำนแมต่ ำนน้ อย

Day 1
Day 1

1.แวะสกั การะ 2.ดืม่ ด้า่ รสชาติกาแฟแสนอรอ่ ย 3.ไหวพ้ ระขอพรเพือ่ ความเป็น
อนสุ าวรียพ์ ญาเบกิ ที่ร้านไก สิรมิ งคลทีว่ ัดห้วยเรยี น

บา้ นแม่ตาลน้อย 5.ทานอาหารรสชาติเดด็ ที่
ร้านกาดม่วั ควั แลง
4.ชมบรรยากาศและถา่ ยรูปกบั
สถานรี ถไฟแม่ตานน้อย

6.ไหวพ้ ระขอพรที่ 7.เดินชมบรรยากาศ
วดั แมต่ าลนอ้ ย อ่างเกบ็ นา้ แม่ตาลนอ้ ย

Day 2

8.กางเต็นท์ชมพระจนั ทรส์ ุดฟินที่ 9.ลองนวดตวั 10.เรยี นรศู้ าสตร์การรกั ษาด้วย
ไรจ่ งวัฒนาหรือ ชมวิวภเู ขาสดุ ลกู หู เผายา่ งสมนุ ไพรทีบ่ ้านหมอหงส์ สมุนไพรและการนวดทีบ่ า้ นหมอบิน
ลกู ตากบั ห้องพกั ที่โอบล้อมไปด้วย
ธรรมชาติที่ชวนหลงใหล ณ บา้ นสวน ไกล และบ้านหมอจันทร์

วิมานดอย

11.ศกึ ษาเรยี นรู้ วิถีควรญ วิถีช้าง 12.ศกึ ษาธรรมชาติที่อุทยานแหง่ ชาติ

วิถีธรรมชาติ ที่สถาบนั คชบาลแหง่ ชาติ ดอยขนุ ตาล

รูก้ อ่ นเทย่ี ว

ร้กู อ่ นเที่ยว เพื่อทริปทีส่ มบรู ณ์
1. ศึกษาข้อมูลสถานทีแ่ ละการเดินทางก่อนออกทริป
2. พดู คยุ กับคนในชมุ ชนเพือ่ เรียนร้คู วามเป็นมาและภมู ิปญั ญาท้องถิ่น
3. ควรแต่งกายให้สุภาพ ให้เกียรติสถานทีแ่ ละเหมาะสมกับกาลเทศะ
4. เคารพสถานที่ วัฒนธรรม และผ้คู นทีพ่ บเจอ
5. ท้งิ ขยะให้ลงถงั เพือ่ ทิวทศั น์ทีน่ ่ามอง
6. งดส่งเสียงดังรบกวนชุมชนในยามวิกาล

ติดตอ่ ชุมชน 086-180-4109
081-960-2619
ผ้ใู หญ่ธีรพงษ์ (พีบ่ าน)
สท.ประภาศรี (พี่ประภาศรี)
วิถีชุมชนบ้านแม่ตาลน้อย

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

อุทยานประวตั ศิ าสตร์ เจา้ พอ่ ขนุ ตาน (พญาเบิก)
ต้ังอยู่บริเวณ หมู่ท่ี 5 บ้านหัววัง ตาบลเวียงตาล

อาเภอห้างฉตั ร จงั หวัดลาปาง สามารถเดินทางไปบนถนน
ทางหลวงหมายเลข 11 ลาปาง - เชียงใหม่ ตาบลเวียงตาล
อาเภอห้างฉัตร จังหวัดลาปาง ห่างจากตัวเมืองลาปาง
ประมาณ 20 กโิ ลเมตร

พญาเบิก หรือ เจ้าพ่อขุนตาน เจ้าเมืองเขลางค์นคร
และเจ้าเมืองเวียงต้าน วีระบรุ ุษผู้ปกปอ้ งบ้านเมือง

หมู่ท่ี 5 บ้านหัววัง ตาบลเวียงตาล อาเภอห้าง
ฉัตร จงั หวดั ลาปาง

ร้านไก KAI 甲斐
ร้านกาแฟเล็ก ๆ ร้านหนึ่งอยู่ริมถนนบนเส้นทางไปยัง

หมู่บ้านห้วยเรียน ตาบลเวียงตาล อาเภอห้างฉัตร จังหวัด
ลาปาง เป็นร้านกาแฟที่ใช้หม้อต้มโมก้าพอท เพราะท่ีร้าน
ยังไม่มีไฟฟ้าให้ใช้ จึงมีความเป็น กาแฟแฮนด์เมด อร่อย
แบบธรรมชาติ และยังมีเมนูอื่น ๆ ให้ลิ้มลองราคาไม่แพง
เร่ิมต้นท่ี 25 บาท ร้านเปิด 09.00 - 16.00 น. (ปิดทุกวัน
อาทิตย์ )

เพจร้าน ไก KAI甲斐 ผลลัพธ์จากความ
พยายาม

บ้านห้วยเรียน ต.เวียงตาล อ.ห้างฉัตร จ.ลาปาง

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

วัดหว้ ยเรียน
ต้ังอยู่เลขท่ี 66 หมู่ 7 ต.เวียงตาล อ.ห้างฉัตร

จ.ลาปาง ซึ่งวัดห้วยเรียนนี้ได้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2476
โดยมีพระเถระ ได้มาร่วมกนั สรา้ งถงึ 4 รูป

หมู่ 7 ต.เวียงตาล อ.ห้างฉัตร จ.ลาปาง

สถานีรถไฟแม่ตานน้อย
สถานีรถไฟเล็กๆ ในท้องท่ี อ.ห้างฉัตร จ.ลาปาง

เป็นสถานีที่มีความสาคัญด้านการเดินรถ เนื่องจากจุดนี้จะ
เป็นจุดต้ังต้นการขึ้นสู่ดอยขุนตาล ซึ่งมีระยะทาง 12 กม.
แต่มีความชันมากเลยทีเดียว (ความลาดชันสูงสุด 26 เปอร์
มิล : ระยะทาง 1,000 เมตร ลาดชันสูงขึ้น 26 เมตร)
และสถานีนี้นี่เอง ท่ีขบวนรถไฟจากกรุงเทพเกือบทุกขบวน
จะต้องมาต่อหัวรถจักรเพิ่มอีก 1 หัว เพื่อช่วยกันลากจูงขึ้นสู่
ดอยขนุ ตาลที่ลาดชนั ก่อนจะลอดอุโมงค์ขนุ ตาน ผ่านปราการ
ธรรมชาติสู่ลาพนู และเชียงใหม่

บา้ นแม่ตาลน้อย ต.เวียงตาล อ.ห้างฉตั ร จ.ลาปาง

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

บา้ นสวนวมิ านดอย
ต้ังอยู่บริเวณ หมู่ท่ี 8 บ้านแม่ตาลน้อย ตาบล

เวียงตาล อาเภอห้างฉัตร จังหวัดลาปาง อีกหนึ่งสถานท่ี
ท่องเท่ียว เหมาะกับการถ่ายรูปกับจุดชมวิวสวยๆ
สามารถมองเห็นแนวภูเขาได้สุดลูกหูลูกตา เข้าถึง
บรรยากาศธรรมชาติท่ีชวนหลงใหลมาพักผ่อนท่ี “บ้าน
สวนวิมานดอย”ท่ีนี่มีบริการบ้านพัก เป็นหลังราคาหลัก
รอ้ ย ครบครันด้วยสิ่งของอานวยความสะดวก

หมู่ท่ี 8 บา้ นแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉตั ร จงั หวดั ลาปาง

วัดแม่ตาลน้อย
ต้ังอยบู่ า้ นแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอห้างฉัตร

จังหวัดลาปาง สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย พื้นที่ต้ังวัดมีเนื้อ
ที่ 10 ไร่ 67 ตารางวา บริเวณวัดต้ังอยู่บนเขาใกล้กับสถานี
รถไฟแม่ตานน้อย

หมู่ท่ี 8 บ้านแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉัตร จงั หวัดลาป

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

อา่ งเกบ็ นา้ แมต่ าลน้อย
ต้ังอยู่บริเวณ หมู่ท่ี 8 บ้านแม่ตาลน้อย ตาบล

เวียงตาล อาเภอห้างฉัตร จังหวัดลาปาง อีกหนึ่งสถานที่
ท่องเที่ยวที่เหมาะกับการพักผ่อนหย่อนใจ โดยเป็นอ่าง
เก็บน้าตามแนวพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระ
เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ท่ีทรงพระราชทานสร้างอ่างเก็บน้า
แม่ตาลน้อยจนป่าไม้ได้กลับมาร่มรื่น เขียวขจี ทาให้
ชาวบ้านมีน้าใช้ทาการเกษตร ปลูกผักสวนครัว และมีน้า
บรโิ ภคกนั ตลอดทั้งปี

หมู่ท่ี 8 บา้ นแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉัตร จังหวัดลาปาง

ไรจ่ งวฒั น
ห นี ค ว า ม วุ่ น ว า ย ไ ป ก า ง เ ต็ น ท์ ช ม พ ร ะ จั น ท ร์ ท่ี ไ ร่

จงวัฒน บอกเลยว่าทีน่ ี่จะมอบประสบการณ์พักผ่อนสุดชิล
ให้กับคณุ ได้อย่างแน่นอน

หมู่ท่ี 8 บ้านแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉัตร จังหวดั ลาปาง

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

บา้ นหมอบินไกล
ต้ังอยู่บริเวณ หมู่ท่ี 8 บ้านแม่ตาลน้อย ตาบล

เวียงตาล อาเภอห้างฉัตร จังหวัดลาปาง หมอบินไกล
ปราชญ์ภูมิปัญญาด้านการแพทย์โดยใช้การนวดและ
สมนุ ไพรในท้องถิ่นรกั ษาชาวบ้าน

หมู่ท่ี 8 บา้ นแม่ตาลน้อย ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉัตร จงั หวัดลาปาง

บา้ นสมุนไพรหมอจันทร์
หมอจนั ทรป์ ราชญ์ภมู ปิ ัญญาด้านการแพทย์โดยใช้การ

นวดและสมุนไพรในท้องถิน่ รักษาชาวบ้านมานานกว่า 30 ปี
หมู่ท่ี 9 บ้านปางปง-ปางทรายตาบลเวียงตาล

อาเภอห้างฉัตร จังหวดั ลาปาง

ข้อมลู แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว

สถาบันคชบาลแหง่ ชาติ หรือ ศนู ยอ์ นุรกั ษช์ ้างไทย
ต้ังอยู่บริเวณ ต้ังอยู่หมู่ท่ี 6 บ้านทุ่งเกวียน ตาบลเวียง

ตาล อาเภอห้างฉัตร จังหวัดลาปาง อยู่ในความดูแลของ
อุตสาหกรรมป่าไม้ภาคเหนือ องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้
(ออป.) เป็นศูนย์ฝึกลูกช้างซึ่งเปน็ แห่งแรกและแห่งเดียวใน
โลก จงึ เปน็ สถานท่ที อ่ งเทีย่ วของตาบลเวียงตาลท่ีอยากจะ
แนะนาเพื่อนๆให้มาเท่ียวและเยี่ยมชม พบกับความน่ารัก
ของช้าง กิจกรรมการแสดงช้าง ชมโขลงช้างท่ีหมู่บ้านปาง
บุญ เชิญช็อปใช้ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ กิจกรรมท่อง
ไพรไปกับชา้ ง และกิจกรรมอืน่ ๆอีกมากมาย

หมู่ท่ี 6 บ้านทุ่งเกวียน ตาบลเวียงตาล อาเภอ
ห้างฉตั ร จังหวัดลาปาง

อทุ ยานแห่งชาติดอยขุนตาล
อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล ตั้งอยู่ระหว่างจังหวัด

ลาปางและลาพูน อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล มีพื้นที่
ครอบคลุมอยู่ในพื้นที่อาเภอแม่ทา จังหวัดลาพูน และ
อาเภอห้างฉัตร อาเภอเมือง จังหวัดลาปาง สภาพพื้นที่เป็น
ป่าอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธ์ุไม้นานาชนิด เป็นแหล่งต้นน้า
ลาธาร ซึ่งเป็นบรรยากาศท่ีเงียบสงบ และอุโมงค์ขุนตานซึง่
เป็นอโุ มงค์รถไฟที่ยาวทีส่ ุดในประเทศไทย

ตาบลเวียงตาล อาเภอห้างฉตั ร จังหวัดลาปาง