คำนำ
การจัดการความรูในงานพัฒนาชุมชน คือ การรวบรวมองคความรูที่มีอยู
ในองคก ร ซึง่ กระจายอยใู นทกุ คน ในทุกพ้ืนท่ี มาพัฒนาใหเปน ระบบที่ทกุ คนในองคก ร
สามารถเขาถึงได เพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรูและนำไปใชใหบรรลุเปาหมายในการ
พฒั นางาน พฒั นาคน และพฒั นาองคก รไปสกู ารเปน “พช. แหง การเรยี นร”ู ทส่ี ามารถ
ขับเคลื่อนงานดวยองคความรูไดแทจริง
หนงั สอื เลม นเ้ี ปน การรอ ยเรยี งกระบวนการจดั การความรขู องกรมการพฒั นา
ชุมชนที่ไดข บั เคล่อื นในปง บประมาณ พ.ศ.2564 มาบอกเลา เรอ่ื งราวทั้งในสว นรูปแบบ
วิธีการจัดการความรู และในสวนขององคความรูที่เกิดขึ้น โดยนำเสนอภาพที่ชัดเจน
ของการสรางองคความรูสูการเปลี่ยนแปลง เริ่มจาก “จากจุดเปลี่ยนเปนจุดเริ่มตน”
“เปลย่ี นความยงุ ยากเปน พลงั ” “เปลย่ี นความสำเรจ็ เปน แรงบนั ดาลใจ ใหใ ครตอ ใคร”
และสดุ ทา ย “บทเรยี นเปลย่ี นอนาคต” องคค วามรเู พอ่ื การเปลย่ี นแปลงน้ี เรามงุ หวงั ให
องคค วามรทู เ่ี กดิ ขน้ึ เปน Wisdom for Change ซง่ึ จะเปน จดุ เรม่ิ ตน หนง่ึ ของ Change
for Good
การจัดการความรูในงานพัฒนาชุมชนใหผานขอจำกัดหลายประการภายใต
สถานการณเปลี่ยนแปลงของยุค New Normal ในครั้งนี้ สำเร็จไดเปนอยางดี ทีมงาน
ตอ งขอขอบคณุ เจา ขององคค วามรทู กุ ทา น และชน่ื ชมทมี KM ของศนู ยศ กึ ษาและพฒั นา
ชมุ ชน ทมี KM ของจงั หวดั และอำเภอ ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั กระบวนการจดั การความรใู นครง้ั น้ี
ที่ไดรวมกันขับเคลื่อนจนเกิดองคความรูเพื่อการพัฒนางานเลมนี้ ซึ่งจะเปนประโยชน
ในการพัฒนางาน พัฒนาคน และพัฒนาองคกรตอไป
สถาบันการพัฒนาชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชน
สิงหาคม 2564
สารบัญ หนา
1
เรื่อง 11
บทที่ 1 กวาจะมาเปนองคความรู 12
บทที่ 2 การขับเคลื่อนงานดวยองคความรู 15
18
• จากองคความรูสูการเปลี่ยนแปลง 21
“จากจุดเปลี่ยนเปนจุดเริ่มตน” 24
27
- เรื่องราวที่ 1 กลับบานดีกวา ไมมีเงินเราก็อยูได จ.เพชรบูรณ 28
- เรื่องราวที่ 2 หญิงแกรงจากจังหวัดอุดรธานี...ผูไมยอทอกับชีวิต 31
- เรื่องราวที่ 3 ยอดหญิงผูพลิกที่ดินกลายเปน โคก หนอง นา จ.ชลบุรี 34
- เรื่องราวที่ 4 คนรุนใหมที่เดินตามศาสตรพระราชา ดวยความศรัทธา จ.อางทอง 37
- เรื่องราวที่ 5 อยากขับเคลื่อนชุมชนตองทำใหเขาเหน็ อยา กลวั วาเขาจะหวั เราะ จ.สตลู 40
“เปลี่ยนความยุงยากเปนพลัง” 41
- เรื่องราวที่ 6 ลุงแสวงผูมั่งคั่ง จ.อุดรธานี 44
- เรื่องราวที่ 7 ปรับทั้งวิถี เปลี่ยนทั้งภูเขา ยาก แตตองลงมือทำ จ.ตาก 47
- เรื่องราวที่ 8 สู อยู รอด ตามศาสตรพระราชา จ.นครศรีธรรมราช 50
- เรื่องราวที่ 9 ที่นี่ไมทำนา แตทำ โคก หนอง นา ไดสำเร็จ จ.สตูล 53
“เปลี่ยนความสำเร็จ เปนแรงบันดาลใจ ใหใครตอใคร” 56
- เรื่องราวที่ 10 ผูนำการพัฒนาหมูบานสูศูนยเรียนรูเศรษฐกิจพอเพียง จ.สระบุรี 59
- เรื่องราวที่ 11 สรางอาณาจักร โคก หนอง นา ดวยความภาคภูมิใจ จ.ปทุมธานี 62
- เรื่องราวที่ 12 ความสุข โคก หนอง นา ชุมชนเมือง จ.ปทุมธานี 65
- เรื่องราวที่ 13 ศรัทธาสรางแรงบันดาลใจ สู โคก หนอง นา จ.อุบลราชธานี 68
- เรื่องราวที่ 14 CLM ณ ไรสุขพวง…ความสุขที่พรอมแบงปน จ.ราชบุรี 69
- เรื่องราวที่ 15 อาจารยบุญลอม นักออกแบบ โคก หนอง นา พช. จ.สระบุรี 72
- เรื่องราวที่ 16 ผูผันตัวจากผูรับเหมาเปนเจาของไรสุขใจ ณ บานเฮา จ.ราชบุรี 75
- เรื่องราวที่ 17 ความพอเพียง คือทางรอด จ.เชียงใหม 78
- เรื่องราวที่ 18 ชนะทุกอยางดวย ขยัน อดทน และความเพียร จ.ลำปาง 81
“บทเรียนเปลี่ยนอนาคต” 84
- เรื่องราวที่ 19 ขาดแคลนไมใชปญหา ถามีปญญาและความอดทน จ.นครราชสีมา 85
- เรื่องราวที่ 20 พระนักพัฒนาแหงอุบลราชธานี 89
- เรื่องราวที่ 21 ศรัทธา ไมยึดติด คิดตอยอด สรางนวัตกรรม จ.นครราชสีมา 92
- เรื่องราวที่ 22 ศูนยเรียนรูที่รวมจิตใจชาวเกษตรทฤษฎีใหมทั่วประเทศ จ.ชลบุรี
- เรื่องราวที่ 23 โคก หนอง นา ตามแบบฉบับคนนครศรีธรรมราช
ปกหมุด 23 จุด : บันทึกเรื่องราวการเปลี่ยนแปลงที่นาประทับใจแหงป 2564
• เรื่องเลาชุมชนนักปฏิบัติ : COPs
บทที่ 3 คลังความรู กรมการพัฒนาชุมชน
บทที่ 4 ฝากไวให Change
บทท่ี 2
การขับเคลอ่ื นงานดวยองคค วามรู
จากองคความรูสูการเปล่ียนแปลง
องคค วามรู 23 ชดุ องคค วามรู จากการออกไป KM สญั จรในพน้ื ที่ 23 จดุ โดยทมี
KM ของเรา ไมไ ดเ ปน แคช ดุ เอกสารหรอื สอื่ องคค วามรไู วเ ปน หลกั ฐานเทา นน้ั กวา จะเปน
ชุดองคความรูขึ้นมาไดน้ัน ผานการทดลอง การพิสูจน การเรียนรู ลองผิด ลองถูก
ทาํ ไปเรยี นรไู ป และผา นการจดั การความรโู ดยเจา ขององคค วามรมู าแลว สง่ิ ทเี่ ราเหน็ ไดช ดั
วา เปน ผลทเี่ กดิ ขนึ้ จากทกุ องคค วามรคู อื ความเปลยี่ นแปลง การเปลย่ี นแปลงตง้ั แตต น ทาง
จนถึงปลายทางเกิดจากการเรียนรูท้ังส้ิน
เพอื่ ใหเ หน็ ภาพการเปลย่ี นแปลงเราจงึ ไดน าํ เสนอองคค วามรทู ง้ั หมด เปน 4 ตอน
คอื “จากจดุ เปลย่ี นเปน จดุ เรม่ิ ตน ” “เปลย่ี นความยงุ ยากเปน พลงั ” “เปลย่ี นความสาํ เรจ็
เปน แรงบนั ดาลใจ ใหใ ครตอ ใคร” และ “บทเรยี นเปลย่ี นอนาคต” มาลองตดิ ตามกนั ดวู า
23 องคค วามรสู กู ารเปลย่ี นแปลง จะสามารถสรางการเปล่ียนแปลงไดจริงหรือไม
จากจดุ เปลย่ี น
เปนจุดเริ่มตน
11
เปล่ยี นความยุงยาก
เปนพลัง
27
เปลี่ยนความสำเรจ็
เปน แรงบนั ดาลใจ
ใหใ ครตอใคร
40