รามเกียรติ์

คำศัพท์จำกบทละคร เร่ือง รำมเกียรติ์
ตอนนำรำยณ์ปรำบนนทก

(เพิม่ เตมิ จำกหนังสอื เรียนวรรณคดี ชน้ั มัธยมศกึ ษำปีที่ ๒)

จัดทำโดย
นำงสำวกัญญำรตั น์ ดอนนุชไพร

คำศัพท์จำกบทละคร เร่ือง รำมเกยี รต์ิ ตอนนำรำยณ์ปรำบนนทก

บำทำ หรือบาท หมายถึง เท้า เฉลมิ ศรี หมายถึง ผ้หู ญงิ ทียกย่อง
เกศำ หมายถงึ ผม กรำยกร หมายถงึ เดนิ ดว้ ยท่าทางทอดแขนไป
ประณต หมายถงึ ไหว้ ข้างหน้าและข้างหลงั อย่างชา้ ๆ
ทลู หมายถงึ บอก กลา่ ว จรลี หมายถงึ เดนิ เย้ืองกราย
พกั ตร์ หมายถึง หนา้ วิไลลกั ษณ์ หมายถงึ มีลกั ษณะงาม
โศกี หมายถึง รอ้ งไห้ พิศ หมายถงึ เพง่ ดู แลดโู ดยถีถ้วน
โศกำจำบลั ย์ หมายถึง ร้องไห้ครา่ ครวญ แขไข หมายถงึ พระจนั ทรท์ ีส่องสว่างเจิดจา้
บรรหำร หมายถงึ เฉลย กลา่ วแก้ ตรสั สัง โอษฐ์ หมายถึง ริมฝีปาก
จินดำ หมายถึง ความคดิ ความนึก นัยน์เนตรหมายถงึ ดวงตา
เศียร หมายถงึ หวั กร หมายถึง แขน
เจำ้ ไตรโลกำ หมายถึง พระอิศวร ถนั หมายถึง เต้านม
ม้วย หมายถงึ ตาย สน้ิ สดุ วายวอด ขนง หมายถงึ ค้ิว
สงั ขำร์ หมายถงึ ร่างกาย จริต หมายถึง ความประพฤติ กิริยาหรอื อาการ
พระศุลี หมายถึง พระอศิ วร กิรยิ ำ หมายถงึ การกระทา่
จรไป หมายถึง ไป เทียวไป เยำวลักษณ์ หมายถงึ หญิงมลี ักษณะสวย
อหังกำร์ หมายถึง ความทะนงตัว หยงิ จองหอง โฉมเฉลำ หมายถงึ รูปร่างหล่อเหลา
วิทยำ หมายถงึ อมนุษย์พวกหนงึ มฐี านะต่ากวา่ หญงิ งามหลอ่ เหลา
เทวดา เหาะเหนิ เดนิ อากาศได้ เสำวภำคย์ หมายถึง ความสขุ เกษม ความเจรญิ
สัพยอก หมายถึง หยอกเย้า พิสมัย หมายถึง รกั ใครห่ ลงใหล
สรวลสนั ต์ หมายถงึ หัวเราะอยา่ งชอบอกชอบใจ นำมกร หมายถึง ชอื ,นาม
นำคี หมายถงึ งู
ฤทธำ หมายถงึ อ่านาจศกั ดสิ์ ิทธิ์
พระทรงญำณ ในทนี ีห้ มายถงึ พระอศิ วร
บรรลัย หมายถงึ ฉิบหาย วอดวาย ย่อยยับ
พระทรงธรรม์ หมายถึง พระอิศวร
อมรินทรำ หมายถึง พระอินทร์
นำถำ หมายถงึ ผเู้ ปน็ ทีพงึ หรือพระอิศวร
อำธรรม์ หมายถงึ ชัว ไม่เป็นธรรม ไม่ยตุ ธิ รรม
อรชร หมายถึง งามอย่างเอวบางรา่ งนอ้ ย

มำรศรี หมายถึง นาง นางงาม มจั ฉำชมสำคร หมายถึง ชอื ท่าร่า
กจิ จำ หมายถึง เรอื งราว ข้อความ พระส่กี รขว้ำงจกั ร หมายถึง ชือท่ารา่
มำรยำ หมายถึง การลวง แสร้งทา่ เลหก์ ล นำคำม้วนหำงวง หมายถงึ ชือท่าร่า
นยั นำ หมายถงึ ดวงตา รำญรอน หมายถงึ รบ
นมิ ติ หมายถงึ ลาง เหตุ เคา้ มูล สังข์ หมายถงึ สงั ขร์ ดน้่า
เกษมสนั ต์ หมายถึง ชืนชมยินดี คทำธร หมายถึง ตะบอง
โสมนสั ำ หมายถึง ความสขุ ใจ ความปลาบปล้ืม พระหรวิ งศ์ทรงฤทธิ์ หมายถงึ พระนารายณ์
ความเบิกบาน โอหงั หมายถงึ แสดงกิริยาวาจาหยงิ ยโส
สุนทร หมายถงึ งาม ดี ไพเราะ พจมำน หมายถงึ ค่าพดู
ปรำรมภ์ หมายถงึ วิตก ร่าพึง ครนุ่ คิด บดั สี หมายถงึ น่าอบั อายขายหน้า เปน็ ทีน่ารงั เกยี จ
เทวี หมายถงึ เทวดาผหู้ ญงิ นางกษัตริย์ คทำ หมายถึง ตะบอง
ยวนยิน หมายถึง ยัว ล่อ ชวนใหเ้ พลิน วงศ์ พงศ์ หมายถงึ เช้ือสาย เหล่ากอ ตระกูล
เทพพนม หมายถึง ชือท่าร่า ศักดำ หมายถึง อา่ นาจ
ปฐม หมายถึง ชือท่ารา่ ประจกั ษ์ หมายถงึ ปรากฏชัด (ทางตาหรือใจก็ได้)
พรหมส่ีหน้ำ หมายถงึ ชอื ท่ารา่ รำศี หมายถึง กอง หมู่
สอดสรอ้ ยมำลำ หมายถึง ชอื ทา่ รา่ พระแสงตรี หมายถึง อาวธุ มลี ักษณะคลา้ ยใบหอก
หงสบ์ ิน หมายถงึ ชือทา่ รา่ สั้นหรอื พระขรรค์
กวำงเดินดง หมายถึง ชือท่าร่า มรณำ หมายถงึ ตาย วางวาย สิน้ บุญ
กนิ รินเลยี บถำ้ หมายถึง ชอื ท่าร่า พระจักรำ หมายถงึ ผมู้ จี ักร หมายถงึ พระนารายณ์
ช้ำนำงนอน หมายถึง ชือท่าร่า
ภมรเคล้ำ หมายถงึ ชอื ทา่ ร่า
แขกเตำ้ หมายถงึ ชอื ทา่ ร่า มาจากแขกเต้าเขา้ รัง
ผำลำเพียงไหล่ หมายถงึ ชือทา่ รา่
เมขลำโยนแกว้ หมายถึง ชอื ท่ารา่ มาจากเมขลาล่อ
แก้ว
มยุเรศฟ้อน หมายถงึ ชอื ทา่ ร่า
อัมพร หมายถึง ฟ้า ทอ้ งฟา้ อากาศ
ลมพัดยอดตอง หมายถงึ ชอื ท่าร่า
พรหมนิมติ หมายถึง ชอื ทา่ รา่
พิสมัยเรยี งหมอน หมายถงึ ชือท่าร่า

เหำะ หมายถงึ เคลือนทไี ปในอากาศดว้ ยฤทธ์ิ
ระเห็จ หมายถึง ไปอยู่ในทีทีไม่สมควร
เตรด็ หมายถึง ลา่ น่า้ เลก็ ทเี ป็นทางลัดเชอื ม
ล่านา่้ ใหญ่
อนำทร หมายถึง เป็นทุกข์เป็นรอ้ น
หตั ถ์ หมายถึง มอื
อบุ ัติ หมายถึง การเกิดข้นึ กา่ เนิด
ไฟกำล หมายถึง ไฟล้างโลกเมือส้นิ กปั หรือ
ไฟบรรลัยกัลป์