รายงานผลการดำเนินงานคลินิกให้คำปรึกษาด้านจิตสังคม ประจำปีงบประมาณ 2566

36

38 ÿ่üนที่ 3 การพัฒนาและเผยแพร่ระบบงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ýาลเยาüชนและครĂบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา 3.1 การถ่ายทĂดĂงค์คüามรู้การท างานขĂงคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ได้รับเชิญใĀ้เป็นüิทยากรในการบรรยายใĀ้คüามรู้ขั้นตĂนการปฏิบัติงาน รüมถึงบทบาท และคüามÿ าคัญขĂงคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมทั้งในýาลจังĀüัด ýาลแขüงและýาลเยาüชน จึงได้จัดท า “โครงการถ่ายทĂดĂงค์คüามรู้การด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบ ýาล” โดยมีüัตถุประÿงค์เพื่Ăถ่ายทĂดĂงค์คüามรู้ระบบและกระบüนการปฏิบัติงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคมขĂงýาลเยาüชนและครĂบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา ใĀ้กับýาลเยาüชนและครĂบครัü ýาลจังĀüัด และýาลแขüง ที่จัดตั้งคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม เป็นการÿร้างกลไกการใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคมแก่ผู้ต้ĂงĀาĀรืĂจ าเลยผ่านคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบýาล ÿร้างระบบ เครืĂข่ายและการÿ่งต่Ăผู้มีปัญĀาทางÿังคมและจิตเüช รüมทั้ง ÿ่งเÿริมประÿานงานด้านการÿงเคราะĀ์ กับĀน่üยงานที่เĀมาะÿม เพื่Ăแก้ไข ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมĀรืĂÿนับÿนุน ผู้ต้ĂงĀาĀรืĂจ าเลยในคดี คüามผิดเกี่ยüกับยาเÿพติดและคดีที่ไม่ร้ายแรง โดยมีเปูาĀมายและมีการÿรุปผลการด าเนินโครงการ ดังนี้ 1.ÿนับÿนุนและถ่ายทĂดĂงค์คüามรู้การด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ในระบบýาลใĀ้กับýาลจังĀüัด ýาลแขüง และýาลเยาüชนและครĂบครัü ที่จัดตั้งคลินิกใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคม 2.ýาลที่ขĂÿนับÿนุนและĂนุเคราะĀ์üิทยากร มีกลไกการใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม แก่ผู้ต้ĂงĀาĀรืĂจ าเลยผ่านคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบýาล 3.ýาลที่ขĂÿนับÿนุนและĂนุเคราะĀ์üิทยากร ÿร้างระบบเครืĂข่ายและการÿ่งต่Ăผู้มี ปัญĀาทางÿังคมและจิตเüช รüมถึงการประÿานงานด้านการÿงเคราะĀ์กับĀน่üยงานที่เĀมาะÿม นĂกจากนี้ จึงได้จัด โครงการ Working and Sharing Room to the public visitor โดยมีüัตถุประÿงค์เพื่Ă ถ่ายทĂดĂงค์คüามรู้ ระบบและแบบแผนการด าเนินงานýูนย์ใĀ้ค าปรึกþาแนะน า และประÿานการประชุมเพื่Ăแก้ไข บ าบัด ฟื้นฟูเด็ก เยาüชนและครĂบครัü รüมถึงคลินิกใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคมขĂงýาลเยาüชนและครĂบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา และเพื่Ăÿนับÿนุนแนüทางการ ด าเนินงานแบบบูรณาการและยกระดับการด าเนินงานด้านแก้ไข บ าบัด ฟื้นฟูเด็ก เยาüชนและผู้ปกครĂง รüมถึงการด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมแบบมีÿ่üนร่üมกับĀน่üยงานภาคีเครืĂข่ายทุกภาคÿ่üน ในจังĀüัดนครราชÿีมา ใĀ้Āน่üยงานĂื่นที่เข้าýึกþาดูงาน ซึ่งÿĂดคล้Ăงกับ นโยบายประธานýาลฎีกา “รักýาล ร่üมใจ รับใช้ประชาชน” ใน ด้านร่üมใจ มุ่งเน้นใĀ้บุคลากรในĂงค์กรýาลยุติธรรมร่üมมืĂ ร่üมใจปฏิบัติĀน้าที่Ăย่างมุ่งมั่น ตั้งใจ โปร่งใÿ มีคüามรับผิดชĂบ มีใจบริการ พร้ĂมĂ านüยคüามยุติธรรม ใĀ้แก่ประชาชนด้üยคüามรüดเร็ü เป็นธรรม Ăย่างทั่üถึงและมีมาตรฐานเดียüกัน บนระบบการท างาน ที่เน้นผลÿัมฤทธิ์และประโยชน์ÿ่üนรüม

39

40

41

42

43

44

45 ÿรุปผลการจัดโครงการถายทอดองคคüามรู การดําเนินงานคลินิกใĀคําปรึกþาดานจิตÿังคมในระบบýาล ใĀกับýาลเยาüชนและครอบครัü ýาลจังĀüัด และýาลแขüง ************************ ตามที่ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมาได้เป็นýาลน าร่องในการด าเนินงาน คลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมแก่ผู้ต้องĀาคดียาเÿพติดและคดีคüามรุนแรงในครอบครัüในระบบýาล ในปีงบประมาณ พ.ý.2563 และต่อเนื่องมาเป็นระยะเüลา 4 ปี โดยมีขั้นตอนการด าเนินงานที่ชัดเจน เป็นรูปธรรม มีประÿิทธิภาพและเĀ็นผลÿัมฤทธิ์ของการด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม เพื่อเป็นการเผยแพร่ระบบการท างานýาลเยาüชนและครอบครัüจึงได้มีการจัดถ่ายทอดองค์คüามรู้ ในเรื่องระบบและกระบüนการปฏิบัติงานของคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ใĀ้กับýาลเยาüชน และครอบครัü ýาลจังĀüัดและýาลแขüงที่ได้รับงบประมาณในการจัดตั้งคลินิกใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคม ประจ าปีงบประมาณต่อเนื่อง พ.ý.2566 - 2568 ระĀü่างเดือนเมþายน ถึงเดือนธันüาคม 2566 โดยมีüัตถุประÿงค์เพื่อ เป็นการถ่ายทอดองค์คüามรู้กระบüนการการ ด าเนินงาน และÿร้างกลไกลการใĀ้ค าปรึกþา รüมถึงÿร้างระบบเครือข่ายและการÿ่งต่อ ใĀ้มี ประÿิทธิภาพและยั่งยืน โดยค านึงถึงนโยบายของประธานýาลฎีกา “รักýาล รüมใจ รับใชประชาชน” ท าใĀ้การด าเนินงานของÿ านักงานýาลมีประÿิทธิภาพและÿามารถใĀ้บริการประชาชนได้อย่างมี ประÿิทธิภาพครบถ้üนและÿมบูรณ์ จากการÿอบถามผลการด าเนินงานและปัญĀา ของทั้ง 3 ýาล ýาลเยาüชนและครอบครัü จังĀüัดýรีÿะเกþ ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดĀนองคาย และýาลจังĀüัดÿุรินทร์ มีคüามคิดเĀ็น ดังนี้ 1. ท าใĀ้ผู้พิพากþา ผู้พิพากþาÿมทบ ผู้ใĀ้ค าปรึกþา ผู้บริĀาร บุคลากรของýาล รüมถึง ผู้ปฏิบัติ ได้เข้าใจถึงระบบงานและกระบüนการของคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบýาลมากยิ่งขึ้น 2. ท าใĀ้การด าเนินงานของýาลที่มีการจัดตั้งคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบ ýาลเป็นไปในทิýทางเดียüกัน ขับเคลื่อนไปพร้อมกัน เพื่อเป็นประโยชน์ต่อองค์กรและประชาชน 3. ได้üางระบบการÿ่งต่อและระบบเครือข่าย เพื่อเป็นการต่อยอดและพัฒนาเครือข่าย ใĀ้ยั่งยืน 4. ได้ทราบถึงประเด็นปัญĀาและข้อขัดข้องที่เกิดขึ้นในýาลน าร่องที่ได้มีการจัดตั้งคลินิก ใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ได้ทราบประเด็นปัญĀาเพื่อเป็นการปูองกันและüางแนüทางในการแก้ไขต่อไป อย่างไรก็ตาม ยังมีการถ่ายทอดองค์คüามรู้ขั้นตอนการด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþา ด้านจิตÿังคมในĀน ่üยงานอื ่นนอกเĀนือจากที ่ได้ระบุข้างต้น อาทิเช ่น 1. ýาลจังĀüัดนางรอง 2. ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดÿุรินทร์ 3. ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดอุบลราชธานี 4. ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดยโÿธร

46 ภาพกิจกรรมจัดโครงการถ่ายทอดองค์คüามรู้ การด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบýาล ใĀ้กับýาลเยาüชนและครอบครัü ýาลจังĀüัด และýาลแขüง

47

48

49

50

51

52

53

54

55 ÿรุปโครงการ Working and Sharing Room to the public visitor ครั้งที่ 1 üันที่ 16 มิถุนายน พ.ý.2566 เüลา 08.30 – 12.00 น. ณ Āองประชุมชั้น 2 ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา ******************** ýูนย์ใĀ้ค าปรึกþาแนะน าและประÿานการประชุมเพื่อแก้ไข บ าบัด ฟื้นฟูเด็ก เยาüชน และครอบครัü ของýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา มีĀน่üยงานภายนอกและýาลเยาüชน และครอบครัüที่ใĀ้คüามÿนใจเข้าคณะýึกþาดูงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นการต่อยอดจากการýึกþาดูงาน จึงได้มีการพัฒนาเผยแพร่องค์คüามรู้เพื่อรองรับคณะýึกþาดูงานจากที่ต่างๆ อาทิ เช่น กระทรüง ยุติธรรม กระทรüงÿาธารณÿุข กระทรüงมĀาดไทย เป็นต้น จึงได้มีการจัดโครงการ Working and Sharing Room to the public visitor โดยมีüัตถุประÿงค์เพื่อพัฒนาและยกระดับการด าเนินงาน รüมถึงถ่ายทอดองค์คüามรู้เรื ่องระบบและแบบแผนการด าเนินงานýูนย์ใĀ้ค าปรึกþาแนะน าฯ และคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม

56 3.2 จุดเดน/ จุดแข็ง ปญĀา อุปÿรรค และขอเÿนอแนะในการพัฒนาระบบงานใĀยั่งยืน 1. จุดเดนและการพัฒนาเพื่อคüามยั่งยืน 1.1 ผู้พิพากþาĀัüĀน้าýาล ผู้พิพากþา ผู้อ านüยการฯ ผลักดันและÿนับÿนุนการ ด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ใĀ้บุคลากรในýาลมีคüามรู้ คüามเข้าใจขั้นตอน üิธีการ และการด าเนินงานร่üมกันทุกกลุ่มงานใĀ้เป็นระบบและมาตรฐานเดียüกันอย่างมีประÿิทธิภาพ และประÿิทธิผล เพื่อใĀ้บริการต่อประชาชนได้อย่างรüดเร็üและมีคุณภาพ โดยบูรณาการงานคลินิก ใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ได้ระบบงานร่üมกับýูนย์ใĀ้ค าปรึกþาแนะน าฯ ของýาลเยาüชนและ ครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา พร้อมทั้งพัฒนาและน าระบบเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการประเมินและ คัดกรองด้านจิตüิทยา ระบบรายงานและประเมินผลการใĀ้ค าปรึกþาเÿนอคüามเĀ็นต่อýาล เพื่อประกอบการพิจารณาคดีทั้งในชั้นก่อนฟูองและĀลังฟูอง รüมถึงระบบการจัดเก็บข้อมูลและÿถิติต่างๆ อันเป็นประโยชน์ต่อการบริĀารจัดการคดีต่อไป 1.2 บูรณาการและยกระดับการด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมร่üมกับ Āน่üยงานภาคีเครือข่ายทุกภาคÿ่üนที่เกี่ยüข้องในจังĀüัดนครราชÿีมา ทั้งĀน่üยงานในÿังกัดของ กระทรüงกลาโĀม กระทรüงมĀาดไทย กระทรüงยุติธรรม กระทรüงÿาธารณÿุข กระทรüงพัฒนาÿังคม และคüามมั่นคงของมนุþย์ ÿ านักงานต ารüจแĀ่งชาติ กระทรงýึกþาธิการ Āน่üยงานภาคเอกชนและ รัฐüิÿĀากิจ โดยมีการด าเนินงานร่üมกันต่อเนื่องในด้านต่างๆ เพื่อแก้ไข บ าบัด ฟื้นฟูและÿ่งเÿริมใĀ้ เยาüชนมีชีüิตที่ดีขึ้นใช้ชีüิตกับบุคคลอื่น ครอบครัüและÿังคมได้อย่างปกติÿุข ปูองกันการกระท าคüามผิด ซ้ าของเด็กĀรือเยาüชน 1.3 คลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม มีผู้พิพากþาÿมทบ ที่ผ่านการอบรมĀลักÿูตร การใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในระบบýาลทั้งÿามĀลักÿูตร รüมถึงĀลักÿูตรการดูแลผู้รับค าปรึกþา รายกรณี และการใĀ้ค าปรึกþารายกลุ่ม ครบทุกท่าน 1.4 คลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ของýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัด นครราชÿีมา ได้ถ่ายทอดองค์คüามรู้ระบบการด าเนินงานใĀ้กับýาลเยาüชนและครอบครัüในภาค 3 และ ภาคอื่นๆ และได้รับเชิญใĀ้เป็นüิทยากรบรรยายบทบาทĀน้าที่และคüามÿ าคัญคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้าน จิตÿังคมในระบบýาล รüมถึงพัฒนาĀลักÿูตรการจัดกิจกรรมĀรือโครงการÿ าĀรับผู้รับค าปรึกþาที่ตรง กับÿภาพปัญĀาและคüามต้องการของผู้รับค าปรึกþาอย่างแท้จริง ซึ่งนับü่าเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนา ระบบการด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมอย่างต่อเนื่อง 1.5 จัดประชุมคดี Case Conference ที่มีปญĀายุงยากซับซอนรüมกับĀนüยงาน ภาคีเครือขายที่เกี่ยüของ โดยมีผูพิพากþาÿมทบ Āรือผูรับคําปรึกþาดานจิตÿังคม รับผิดชอบดูแล อยางตอเนื่องรüมกับภาคีเครือขาย รüมถึงมีการติดตามเยี่ยมบานเพื่อติดตามคüามกาüĀนา ประเมิน ÿภาพคüามเปนอยูในครอบครัü ชุมชนและÿังคม 1.6 มีการจัดท าแผนปฏิบัติงาน /ปฏิทินปฏิบัติงานประจ าปีงบประมาณทุกปี เพื่อคüาม ต่อเนื่อง และมีแบบแผนในการด าเนินกิจกรรมได้อย่างเป็นระบบ 1.7 กิจกรรมโครงการที่เปนการคืนคนดีÿูÿังคม เพื่อÿรางเยาüชนที่ผานกระบüนการ แกไข บําบัดฟนฟูของคลินิกใĀคําปรึกþาดานจิตÿัüคม ดüยการใชกิจกรรมปรับเปลี่ยนและฝกทักþะ เพื่อเปนเยาüชนตนแบบ เชน กิจกรรมพี่ÿอนนอง กิจกรรมÿรางงานÿรางอาชีพ การเปนผูชüย üิทยากรและพี่เลี้ยงในกิจกรรมโครงการตางๆ ที่คลินิกใĀคําปรึกþาดานจิตÿังคมไดดําเนินการขึ้น

57 2. อุปÿรรค 2.1 โครงการพัฒนาระบบการใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในคดียาเÿพติดและคดีอื่นที่ เกี่ยüข้องในระบบýาล ปีงบประมาณ พ.ý. 2566 เป็นโครงการด าเนินงานต่อเนื่อง 3 ปีงบประมาณ ภายใต้การÿนับÿนุนงบประมาณจากÿ านักงานคณะกรรมการปูองกันและปราบปรามยาเÿพติด ตามบันทึกข้อตกลงü่าด้üยคüามร่üมมือ (MOU) ÿ่งผลต่อคüามไม่มั่นคงและคüามยั่งยืนของนักจิตüิทยา ประจ าคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม เนื่องจากไม่ใช่งบประมาณจากÿ านักงานýาลยุติธรรมโดยตรง 2.2 การโยกย้ายผู้บริĀารýาล อาจมีคüามไม่ต่อเนื่องในระบบบริĀาร เนื่องจากต้องมี การเÿนอแนüทางการด าเนินงานต่อผู้บริĀารýาลทุกปีที่มีการโยกย้าย และเป็นการขับเคลื่อนจากผู้ปฏิบัติ ÿู่นโยบาย ท าใĀ้การพัฒนาระบบงานเป็นด้üยคüามล่าช้า 3. ขอเÿนอแนะในการพัฒนาระบบงานใĀยั่งยืน 3.1 เพื่อใĀ้คลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคม ของýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัด นครราชÿีมา ÿามารถด าเนินการต่อไปได้อย่างยั่งยืน คüรได้รับการจัดÿรรงบประมาณในÿ่üนนี้โดยตรง จากÿ านักงานýาลยุติธรรม ด้üยการออกระเบียบคณะกรรมการบริĀารýาลยุติธรรมü่าด้üยการใĀ้บริการ คลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมในทุกýาลที่มีอ านาจพิจารณาคดีอาญาทั่üประเทý และก าĀนด คุณÿมบัติผู้ใĀ้ค าปรึกþา ขั้นตอนและüิธีการปฏิบัติ ตลอดจนค่าตอบแทนผู้ใĀ้ค าปรึกþาĀรือนักจิตüิทยา ประจ าคลินิก เพื่อแก้ไขปัญĀาคüามยั่งยืนของคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมต่อไป 3.2 คüรมีการประชาÿัมพันธ์ข้อมูลเกี่ยüกับเปูาĀมายและประโยชน์ของการ ใĀ้ค าปรึกþา รüมถึงผลÿ าเร็จของคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมใĀ้เป็นที่รู้จักกü้างขüางแก่บุคคลทั่üไป ทางÿื่อเทคโนโลยีÿารÿนเทýของýาลเยาüชนและครอบครัü อันเป็นการท างานใน เชิงรุกเพื่อประโยชน ในการจัดทําแผนแกไข บําบัด ฟนฟู เด็กĀรือเยาüชนผูกระทําคüามผิดและครอบครัü 3.3 คüรมีการพัฒนาระบบงานคลินิกใĀคําปรึกþาดานจิตÿังคมในÿüนของ ภาคีเครือขายภาคชุมชน ใĀ้ข้อมูลคüามรู้เรื ่องคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมรüมถึงการ ก ากับติดตามในกรณีที ่มีการจัดตั้งผู้ก ากับดูแล เพื ่อÿอดÿ ่องดูแลเด็กĀรือเยาüชนได้อย่างใกล้ชิด และÿามารถประเมินÿภาพคüามเป็นอยู่ เปนแนüทางในการขยายภาคีเครือขายใĀครอบคลุม üัตถุประÿงคของการจัดตั้งโครงการคลินิกใĀคําปรึกþาดานจิตÿังคม 4. การพัฒนาตอยอดระบบงานภาคีเครือขายภาคชุมชน ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา ได้พัฒนาระบบการติดตามและÿอดÿ่อง พฤติกรรมเด็กĀรือเยาüชนในชุมชน โดยการร่üมกับĀน่üยงานภาคีเครือข่ายภาคชุมชนที่จะเข้ามาช่üย ÿอดÿ่องพฤติกรรมเด็กภายในชุมชนรüมถึงÿอดÿ่องพฤติกรรมการเลี้ยงดูของผู้ปกครอง ÿภาพครอบครัü และÿภาพชุมชนเด็กĀรือเยาüชนจะÿามารถปรับเปลี่ยนคüามคิดและพฤติกรรมตนเองไปในทางที่ดีได้ จึงจ าเป็นที่ต้องอาýัยภาคีเครือข่ายภาคชุมชนทั้งผู้ใĀญ่บ้าน ก านัน รüมถึงผู้ก ากับดูแลที่ýาลจัดตั้ง เพื่อใĀ้การด าเนินงานคลินิกใĀ้ค าปรึกþาด้านจิตÿังคมใน ýาลเยาüชนและครอบครัüจังĀüัดนครราชÿีมา มีประÿิทธิภาพมากขึ้น จึงได้บูรณาการท างานร่üมกับĀน่üยงานภาคีเครือข่ายทั้งภายในและภายนอก กระบüนการยุติธรรมด้üยการก ากับติดตามพฤติกรรมเด็กĀรือเยาüชนผ่านแอปพลิเคชั่น Kids House Tracking ใĀ้เกิดประÿิทธิภาพและประÿิทธิผลต่อไป

58

59

60

61

62

63

63

64

65

66

67

66