แนวทางจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

ตารางที่ 10 แผนการจัดกจิ กรรมอภปิ รายกลุม เพ่ือตั้งสมมติฐานคําตอบ ในหนว ยจดั ป
ชอ่ื หนวยจัดประสบการณ / จํานวนคาบเวลาเรยี น
ระดบั ช้ัน / รายชือ่ คณะครูผสู อน

ช่อื หนว ยเรียนรูบูรณาการ รหสั วชิ า สาระสาํ คญั รายวิชา กระทูที่
ชอ่ื กระทูท ่ีแทนสาระส
หนวยท่ี ชอื่ ผสู อน

ประสบการณ

ใบกจิ กรรมมอบหมายงานท่ี 2

สําคัญรายวิชา ช้แี จงขั้นตอนการอภิปรายแลกเปลี่ยนคําถามอยากรแู ละตั้งสมมติฐานคาํ ตอบ

ชีแ้ จงขั้นตอนการอภปิ รายกระทู เพื่อจดั กลุม คาํ ถามอยากรู จัดทําแผนผงั การสบื คน และการรายงานผล

91

ตารางท่ี 11 แผนผงั การเรยี นรู เพือ่ การสบื คน ทฤษฎคี วามรูพิสูจนสมมติฐานคําตอบ ใ

ชอื่ หนวยจัดประสบการณ / จํานวนคาบเวลาเรยี น

ระดบั ชน้ั

ช่อื หนวยเรยี นรูบ ูรณาการ รหัสวชิ า ช่อื ผูสอน ชื่อกระทู คาํ ถ
หนวยท่ี (สาระสาํ คัญ) (หวั เร่อื

ในหนว ยจัดประสบการณของคณะครู

ถามอยากรู สมมตฐิ านคาํ ตอบ บรรณานกุ รมและการอางอิง แหลงสบื คน
องตามตัวชว้ี ัด) ใบความรทู ี่

92

ตารางท่ี 12 แบบรายงานผลการอภิปรายกลุม ใบกจิ กรรมท่ี 2 สมมติฐานคาํ ตอบของ
ชื่อหนว ยจัดประสบการณ / ระดับชั้น
นกั เรยี นกลมุ ที่ / รายชื่อนักเรียน

ชอ่ื หนวยเรยี นรบู ูรณาการ กระททู ี่ คาํ ถามอยากรู สมมตฐิ านค
หนว ยท่ี ชอื่ กระทู ทส่ี อดคลองกับกระทู จากการอภิป

งคําถามอยากรู และแผนผังการเรียนรูของนักเรียน

คําตอบท่ีเปน ไปได รหัสวชิ า ขอ มูลกลมุ นักเรียนประกอบการตดิ ตามความกาวหนาการเรยี นรู
ปรายเหตผุ ลในกลมุ ชอ่ื ผูสอน ชนั้ /หอ ง เลขท/่ี ชื่อนักเรยี น การแบง งานในกลุมและวิธีการทาํ งาน

ขอ คดิ ท่ีไดจ ากการทาํ งานกลุม

93

ตารางที่ 13 แผนการจดั กจิ กรรมมอบหมายงานสบื คน ทฤษฎคี วามรพู ิสูจนสมมติฐานค

ช่ือหนวยเรียนรบู รู ณาการ / จํานวนคาบเวลาเรยี น

ระดบั ชน้ั / รายชอื่ คณะครูผูสอน

ชือ่ หนวยเรียนรบู ูรณาการ รหัสวิชา ระดับขนั้ พฤติกรรม เอกสารประกอบใบกจิ กร

หนว ยท่ี ช่อื ผูส อน ดา นพุทธิพสิ ัย ใบความรูที่ / บรรรานกุ รม /

คําตอบ ในหนวยเรียนรบู ูรณาการ

รรม ใบกจิ กรรมมอบหมายการทํางานที่ 3
/ สื่อ ชแ้ี จงการวางแผนสืบคน ทฤษฎคี วามรพู ิสจู นสมมตฐิ านคําตอบ

94

ตารางที่ 14 แบบรายงานการจดั ประสบการณการสบื คน รวบรวมความรู ใบกิจกรรมท
ชอ่ื หนว ยเรยี นรบู รู ณาการ / หนว ยที่
นักเรียนกลมุ ท่ี, ช้นั /หอ ง, รหสั นักเรยี น/รายชอื่ นกั เรียน

รหสั วชิ า คําถามอยากรู สมมติฐานคาํ ตอบ บรรณานุกรม สถานท่ีสืบคน วัน เวล
ชอื่ ผสู อน (หัวเรอื่ งตามตัวชว้ี ัด)

ท่ี 3

ลา ใชส บื คน ผลการสบื คน หลักฐานอา งองิ และขอ คิดเหน็

ทฤษฎีความรตู ามบรรณานกุ รม ขอ พสิ ูจนค ําตอบของสมมตฐิ าน นําไปใชประโยชนเ รอ่ื งอะไร

95

ตารางที่ 15 แผนการจัดกิจกรรมวัดผลประเมนิ ผลการเรียนรูภ าคทฤษฎีความรู
ชอื่ หนวยเรยี นรบู ูรณาการ / จํานวนคาบเวลาเรยี น
ชนั้ /หอ ง, รหสั นักเรียน, ชือ่ นักเรยี น/สกุล

ช้แี จงกจิ กรรมวัดผลประเมินผลความรู

รหัสนกั เรียน / ช่ือ-สกุล / ชนั้ /หอง

รหสั วิชา ชอื่ รายวิชา การวัดผลประเมนิ ผล

ระดบั ขั้นพฤติกรรมของตวั ชวี้ ัดดานพทุ ธพิ ิสยั คะแ

(คําถามอยากรู) เต็ม

ลการเรยี นรูภาคทฤษฎีความรู ดา นพทุ ธพิ ิสัย (คะแนนเกบ็ ภาคทฤษฎคี วามร)ู

แนน รายงานความรูตามระดบั ข้นั พฤตกิ รรมดา นความรู วิธีอ่นื (ระบ)ุ

ได ขอพิสจู นสมมติฐานคําตอบ

96

ตารางที่ 16 บนั ทึกผลการวัดผลประเมนิ ผลดา นทฤษฎคี วามรเู ปนรายวชิ า
รหสั วิชา / รายวชิ า / หนวยกติ / ระดับช้นั / โปรแกรมการเรียน / ผสู อน

รหสั นกั เรยี น รายชือ่ นกั เรียน/สกุล ชือ่ มาตรฐาน
ช่ือตัวช้ีวดั
คะแนน

บนั ทึกวจิ ัยคุณภาพ

ประเดน็ ชว ยเหลือพัฒนา ผลคุณภาพการพัฒนา

97

ตารางที่ 17 แผนการจดั กจิ กรรมการจดั ทาํ Project-Based Learning: PBL ในหนว ย

ช่ือหนว ยเรียนรบู รู ณาการ / จํานวนคาบเวลาเรียน

ระดับช้ัน

ใบกิจกรรมที่ 4 มอบหมายการทาํ งานระดับหนว ยเรยี นรบู ูรณาการ รหสั วชิ า/ช่อื ผสู อน ระดับข้นั พฤติกรรมดา นท
ขัน้ ตอนการทาํ Project-Based Learning มอบหมายการทาํ กจิ กรรมแตล ะขัน้ ตอน
ข้ันทําความเขา ใจ การเรียนรูแบบโครงงาน
ข้นั ตอนท่ี 1 เลอื กเรื่องท่ีนาสนใจ

ผูเ รียนจะตองเลอื กเรื่องท่ีเขาสนใจ
โดยครูจะตองเปน ผกู ระตุน หรอื จดั กจิ กรรม
เรา ใหผเู รียนคดิ เรอ่ื งท่จี ะทําไดมาจากปญ หา
คําถาม หรือความอยากรู อยากเหน็ หัวขอ
โครงงาน ควรเปนเรื่องท่เี ฉพาะเจาะจงและ
ชดั เจนวาทําอะไร ควรเนนเรอื่ งท่อี ยใู กลต วั
และเกิดประโยชน
ข้นั ตอนท่ี 2 เตรยี มไปหาแหลง เรียนรู

ผสู อนจะตอ งจัดเตรียมแหลงความรู
ที่จะตอ งใชคน ควาหาคําตอบจากเรือ่ งทเ่ี ขา
สนใจและสงสยั ไดม องเหน็ ชองทางทีจ่ ะใช
แหลง ความรูน ัน้ อยา งไรบาง และสามารถ
กําหนดแนวทางกวา ง ๆ ไดว า จะทาํ อะไร
ทาํ อยางไร ใชทรพั ยากรอะไร เพ่อื อะไร
ข้นั ตอนท่ี 3 เขาสูการวางแผนกอน

ผเู รยี นวางแผนในการทํางาน ทาํ อะไร
กอนหลง โดยการสรา งแผนท่ีความคดิ แลว
นาํ มาจดั ทาํ เคา โครงของโครงงาน กาํ หนด
เปนหวั ขอตาง ๆ ไดแก ชอื่ โครงงาน ช่ือผจู ดั
ทําโครงงาน ช่อื ทีป่ รึกษาโครงงาน ระยะ
เวลาดําเนนิ งาน เหตผุ ลทจ่ี ัดทาํ โครงาน
วตั ถุประสงคของการจดั ทาํ ข้ันตอนการ
ดาํ เนนิ งาน ผลทค่ี าดวาจะไดร บั และแหลง
ความรูที่ใชใ นการศึกษาคน ควา

ยเรยี นรูบ รู ณาการ

ใบกจิ กรรมท่ี 5 มอบหมายการทํางานระดับตวั ชีว้ ัดมาตรฐานรายวชิ า

ทักษะพสิ ัย และ จิตพิสยั ใบกิจกรรมมอบหมายงานเพ่มิ เติมของตัวชี้วัด ชื่อคณุ ลกั ษณะ ช่ือสมรรถนะ

98

ตารางที่ 17 แผนการจดั กจิ กรรมการจดั ทํา Project-Based Learning: PBL ในหนว ย

ช่อื หนวยเรียนรบู ูรณาการ / จาํ นวนคาบเวลาเรียน

ระดบั ช้ัน

ใบกจิ กรรมที่ 4 มอบหมายการทํางานระดับหนว ยเรียนรูบรู ณาการ รหัสวิชา/ชื่อผสู อน ระดบั ขั้นพฤตกิ รรมดา นท
ข้นั ตอนการทํา Project-Based Learning มอบหมายการทาํ กิจกรรมแตละขั้นตอน
ขัน้ ตอนที่ 4 ทําตามขั้นตอนอยางสนุกสนาน

ผูเรยี นดาํ เนนิ การตามขั้นตอนทว่ี างไว
ครดู ูแลและแนะนํา มกี ารจดบนั ทึกขอ มูล
ตามขัน้ ตอนเปน ระยะวา ทําอะไร ทําอยางไร
ไดผ ลอยา งไร เม่อื มีปญหาหรืออปุ สรรค
ไดแกไขอยา งไร
ข้นั ตอนท่ี 5 เขียนรายงานอยางมัน่ ใจ

ผูเ รียนเขยี นบทนาํ เอกสารท่เี กย่ี วของ
การดําเนินการศกึ ษา ผลการศึกษา สรุป
และขอ เสนอแนะ รวมทงั้ ภาคผนวก
ข้ันตอนที่ 6 นาํ เสนองานไดอ ยา งเหมาะสม

ผูเรยี นนําผลการดําเนินงาน เนน
ความคิดรเิ รมิ่ สรา งสรรค ความรบั ผดิ ชอบ
เปน เอกสาร รายงาน ช้นิ งาน แบบจําลอง
และนําเสนอในรูปแบบทห่ี ลากหลาย เชน
การจดั นิทรรศการ การแสดง การสาธิต
การบรรยาย การจัดทําสอ่ื สิง่ พมิ พ การจดั
ทาํ สื่อมลั ตมิ เี ดยี

ยเรียนรบู รู ณาการ (ตอ)

ใบกจิ กรรมท่ี 5 มอบหมายการทํางานระดบั ตัวช้ีวัดมาตรฐานรายวชิ า

ทักษะพิสยั และ จิตพสิ ยั ใบกจิ กรรมมอบหมายงานเพ่ิมเตมิ ของตวั ช้ีวดั ช่อื คุณลกั ษณะ ช่อื สมรรถนะ

99

ตารางที่ 18 แบบรายงานการจดั ประสบการณข องนกั เรียนแบบกลมุ และรายบคุ คล ใน
รหัสนกั เรยี น/ช่อื -สกลุ , ชนั้ /หอ ง

ปญ หาหรอื ประเด็นทีพ่ บ รหัสวชิ าและทฤษฎีความรูท่เี กีย่ วขอ ง เคา โครง และการวางแผนก
บนั ทึกผลการเรยี นรู และผลตา
ในหนว ยจดั ประสบการณ และแหลง อางอิง เคาโครง และข้นั ตอน

ช่ือเรื่อง

ท่ปี รกึ ษาโครงงาน

ระยะเวลา

เหตผุ ลการจดั ทําตามชอื่ เร่อื ง

วตั ถปุ ระสงคการจดั ทาํ

สมมติฐาน

ผลทค่ี าดวา จะไดร ับ

แหลง ความรูท ใี่ ชศึกษาคนควา

ข้ันตอนดําเนนิ งาน ไดแก

นการทํา Project-Based

การทํางาน ยกรา งการเขยี นรายงาน KM และวธิ ีการนาํ เสนอผลงาน
ามขัน้ ตอบ ขอคดิ จากการทาํ ผลงาน
ปญหา อุปสรรค และวธิ ีแกปญ หา

100

ตารางท่ี 19 แบบประเมนิ ระดับขน้ั พฤตกิ รรมดานทกั ษะพสิ ัย จติ พสิ ยั คุณลกั ษณะ แล

ของนักเรียน

ชอ่ื หนว ยเรียนรบู ูรณาการ/หนวยท่ี

รหัสนกั เรยี น, ชือ่ -สกุล, ช้นั /หอ ง

รหัสวิชา การประเมินผลคุณภาพผลงาน การประเมนิ ระดบั ขนั้ พฤ

ชือ่ ผลงาน ความคิด ใชทฤษฎี การผลติ สรางงาน รวมระดบั ระดบั ขั้นพฤตกิ รรมดานทักษะพสิ ัย

สรางสรรค บรู ณาการ เปน มิตร อาชีพ คะแนน ชื่อข้นั พฤติกรรม ขอคน พบคาํ ตอบ คะ

ละสมรรถนะ การจดั กิจกรรม Project-Based Learning ในหนวยเรยี นรูบูรณาการ

ฤตกิ รรมตามตัวชีว้ ดั มาตรฐานรายวชิ า การประเมินระดับขน้ั พฤตกิ รรมดา นการดาํ รงชวี ิต

ระดับข้ันพฤติกรรมดานจิตพิสยั ชอ่ื คณุ ลกั ษณะ/ชอ่ื สมรรถนะ 1 2 3 4 5 เกณฑก ารประเมนิ

ะแนน ชื่อข้นั พฤตกิ รรม ขอ คน พบคาํ ตอบ คะแนน

101

การประเมินผลคุณภาพผลงาน

1. ความคดิ เชิงสรางสรรค พัฒนาตอยอด หรอื สรางนวัตกรรม ทต่ี อบประโยชนเ พ
ระดบั 5 พัฒนาตอยอด หรอื เกิดนวัตกรรม และใชง านไดจ รงิ ตอ ประโยชนข อง
ระดับ 4 พฒั นาตอ ยอด หรอื เกิดนวัตกรรม แตย ังพบขอ บกพรอ งของการใชงา
ระดบั 3 ผลงาน ผลติ และพฒั นาตามแบบที่มีอยูแลว แตไดแกขอบกพรองใหด
ระดับ 2 ผลงาน ผลติ และพัฒนาตามแบบที่มอี ยูแลว แตย งั พบขอบกพรอ งอย
ระดบั 1 ผลงาน ผลิตและพฒั นาไมตอบประโยชนท ีใ่ ชงานไดเพื่อสังคม

2. ขน้ั ตอนการผลติ ใชทฤษฎคี วามรตู ามตวั ช้วี ดั มาตรฐานรายวิชาไดอ ยา งบรู ณาก
ระดับ 5 ผลงานอา งองิ ทฤษฎีความรไู ดอยา งชดั เจน ตั้งแต 5 วิชาขึ้นไป
ระดบั 4 ผลงานอา งอิงทฤษฎีความรไู มชัดเจน ในบางรายวิชา
ระดบั 3 ผลงานอางองิ ทฤษฎีความรูไมช ัดเจน
ระดับ 2 ผลงานอา งอิงทฤษฎีความรไู มสอดคลองกับผลงาน
ระดบั 1 ผลงานไมม ีการอางอิงการใชท ฤษฎคี วามรูจากรายวิชา

3. วัสดุ และวิธีการผลิตเหมาะสมและเปนมิตรกับธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ ม
ระดับ 5 ระบอุ างองิ ที่มาไดสอดคลอ งกับทฤษฎคี วามรูไดช ัดเจน
ระดับ 4 ระบอุ างองิ ที่มาไดส อดคลอ งกบั ทฤษฎคี วามรูไดช ัดเจนเพียงบางสว น
ระดับ 3 ระบุอา งอิงที่มาทฤษฎคี วามรูสบั สนและไมชดั เจน
ระดบั 2 ไมไดระบอุ างอิงทมี่ าของทฤษฎคี วามรแู ละยังมองเห็นผลกระทบ
ระดับ 1 ไมไดร ะบอุ างอิงทีม่ าของทฤษฎีความรแู ละมองเห็นผลกระทบ

พ่ือสังคม และการใชง านไดจ รงิ
งสงั คม
านเพ่ือประโยชนตอสงั คม
ดีข้ึน
ยู
การ

น

102

4. การนําเสนอเผยแพรการใชง านนําไปสูช อ งทางการสรางงาน และพัฒนาอาชีพ

ระดบั 5 นาํ เสนอส่ือสารไดด ีอยา งหลากหลาย และระบุมองเหน็ การสรางงาน

ระดับ 4 นําเสนอส่ือสารไดด ีอยา งหลากหลาย แตไมร ะบุการพัฒนางานและอ

ระดับ 3 นําเสนอสือ่ สารสับสน ถึงแมนจะระบุการพัฒนางานและอาชพี

ระดับ 2 นําเสนอส่อื สารสับสน และมองเห็นการพฒั นางานและอาชีพไมช ดั

ระดบั 1 นําเสนอส่ือสารสบั สน และไมระบกุ ารพฒั นางานและอาชีพ

แนวทางการประเมินระดบั ขั้นพฤติกรรมดานทักษะพิสัยแตละระดับพฤติกรรม ตามตวั

ระดับ 5 การปฏิบัตโิ ดยอตั โนมัตเิ ปน ธรรมชาติ (Naturalization) พฤติก

ระดบั 4 การปฏิบัติอยางตอเน่ืองและผสมผสาน (Articulation) พฤติก

ระดบั 3 การปฏิบัติไดถูกตองแมน ยํา (Precision) พฤติก

ระดับ 2 การปฏบิ ัติไดโดยลาํ พงั (Manipulation) พฤติก

ระดับ 1 การเลียนแบบ (Imitation) พฤติก

แนวทางการประเมินระดบั ขนั้ พฤติกรรมดา นจติ พิสัยพิสัย ตามตัวชี้วดั มาตรฐานรายวชิ

ระดบั 5 การสรา งลักษณะนิสัยตามคา นิยมที่ยดึ ถือ พฤติก

ระดับ 4 การจดั ระบบ พฤติก

ระดบั 3 สรางคา นยิ ม พฤติก

ระดบั 2 การตอบสนอง พฤติก

ระดับ 1 การรับรู พฤติก

พ
และอาชพี
อาชีพ.

วชี้วัดมาตรฐานรายวชิ า
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
ชา
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก
กรรมแสดงออก ไดแก

103

ตารางที่ 20 แบบประเมนิ ระดับขั้นพฤตกิ รรมดานทักษะพสิ ัย จติ พิสยั คุณลกั ษณะ แล

ของคณะครู

ช่อื หนวยเรยี นรบู ูรณาการ/หนวยท่ี

รหสั นักเรยี น ช่อื -สกุล นักเรยี น รหสั วชิ า ช่อื ครูผูสอน คุณภาพผลงาน การประเมินร
คะแนน ช่ือระดบั ขน้ั พฤติกรรม

เตม็ ได ดานทกั ษะพสิ ัย

ละสมรรถนะ การจัดกจิ กรรม Project-Based Learning ในหนวยเรียนรบู รู ณาการ

ระดับข้ันพฤติกรรมตามตวั ช้วี ัดมาตรฐานรายวิชา การประเมินระดบั ขน้ั พฤตกิ รรมดา นการดํารงชวี ติ

คะแนน ชอื่ ระดบั ขนั้ พฤติกรรม คะแนน ชื่อคณุ ลกั ษณะ/ชื่อสมรรถนะ 1 2 3 4

เต็ม ได ดา นจติ พสิ ัย เต็ม ได

104

แบบฟอรมการประมวลความงดงามทางจริยธรรมในศตวรรษท่ี 21
ตารางท่ี 21 แผนการจดั กิจกรรมพฒั นาผูเรียนตามหลักสตู ร และเสรมิ หลกั สตู ร
ชอื่ กจิ กรรมพัฒนาผเู รยี น / จํานวนคาบเวลาเรยี น
ชื่อผสู อน

ใบกิจกรรมที่ 6 มอบหมายการทาํ กจิ กรรมแตละข้นั ตอน
ขัน้ ช้ีแจง ทําความเขา ใจขอตกลงการทาํ กจิ กรรม
ข้นั ตอนที่ 1 เลอื กปญ หาและกาํ หนดเร่ืองที่สนใจ
ขน้ั ตอนท่ี 2 เตรยี มขอมลู และแหลง เรยี นรู
ขน้ั ตอนท่ี 3 เขาสกู ารวางแผน
ขน้ั ตอนที่ 4 ทาํ ตามขั้นตอน
ข้นั ตอนที่ 5 เขียนรายงาน
ขนั้ ตอนท่ี 6 นาํ เสนองานอยางเหมาะสม

ช่อื คุณลกั ษณะ ช่อื สมรรถนะ

105

ตารางที่ 22 แบบประเมินระดับขั้นพฤตกิ รรมดานคุณลักษณะ และสมรรถนะ
ช่อื กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น
รหัสนักเรยี น, ช่อิ -สกุล, ชั้น/หอง, เวลาเขารวมกจิ กรรม

บันทกึ ผลการปฏบิ ัตกิ จิ กรรม
1. สถานการณข องปญหา หรือเร่ืองทีป่ ฏบิ ตั ิกจิ กรรม

2. ความรูท่ีใชในการปฏบิ ัตกิ ิจกรรม และแหลงอา งอิง

3. ข้นั ตอนทใ่ี ชปฏบิ ัตกิ ิจกรรม และผลการปฏบิ ัตติ ามขนั้ ตอน

4. ความรูสึกท่ไี ดจ ากการปฏบิ ตั กิ จิ กรรม

การประเมินระดับข้นั พฤตกิ รรมดานการดาํ รงชีวติ

ช่อื คุณลกั ษณะ/ชื่อสมรรถนะ 5 4 3 2 1 เกณฑการประเมนิ

106

ภาคผนวก

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

ขน้ั ตอนการจัดทําโครงงาน

จากประสบการณในการจัดการเรยี นรโู ดยใชโ ครงงาน ซงึ่ ไดนาํ มาประยุกตใ หเหมาะสม
กบั เนือ้ หาวชิ า วฒุ ภิ าวะของนกั เรยี น และสภาพแวดลอ มทีโ่ รงเรยี น จงึ สามารถกําหนดขั้นตอนการจัดทํา
โครงงานได 6 ขั้นตอน ดังนี้

1. เลือกเรือ่ งทนี่ าสนใจ
2. เตรยี มไปหาแหลง ความรู
3. เขาสูก ารวางแผนกอน
4. ทําตามข้ันตอนอยางสนกุ สนาน
5. เขียนรายงานอยางมนั่ ใจ
6. นําเสนองานไดเหมาะสม
ข้ันตอนที่ 1 เลือกเรื่องท่ีนาสนใจ : ขั้นตอนแรกนี้ผูเรียนจะตองเลือกเรื่องท่ีเขาสนใจ โดยครู
จะตองเปน ผูกระตนุ หรือจัดกจิ กรรมเราใหผ เู รียนคดิ เรือ่ งทจ่ี ะทําดว ยความพอใจ หวั ขอ ของโครงงานอาจ
ไดมาจากปญหา คําถาม หรือความอยากรู อยากเห็นในเรื่องตาง ๆ ของผูเรียน ซ่ึงเปนผลไดมาจากการ
ไดอานหนังสือ การฟงการบรรยาย การทัศนศึกษาการไดพบเห็นสิ่งตาง ๆในชีวิตประจําวัน หัวขอ
โครงงาน ควรเปนเรื่องท่ีเฉพาะเจาะจงและชัดเจนวาทําอะไร ควรเนนเรื่องที่อยูใกลตัว และเกิด
ประโยชน
ข้ันตอนที่ 2 เตรียมไปหาแหลงเรียนรู : ในข้ันนี้ผูสอนจะตองจัดเตรียมหรือช้ีแนะแหลงความรู
ตาง ๆ ท่ีผูเรียนจะตองใชคนควาหาคําตอบจากเร่ืองที่เขาสนใจและสงสัย อาจเปนประเภทเอกสาร ผูรู
หรอื ผูเ ช่ียวชาญ สือ่ ประเภทโสตทศั น วสั ดุ อปุ กรณ ตาง ๆ ทีห่ ลากหลาย ผูเรียนจะตอ งไดร ับรวู า มีแหลง
ความรูใดบาง ไดมองเห็นชองทางที่จะใชแหลงความรูนั้น ๆ อยางไรบาง และสามารถกําหนดแนวทาง
กวาง ๆ ไดว า จะทําอะไร ทาํ อยางไร ใชท รัพยากรอะไร เพ่ืออะไร ฯลฯ
ข้ันตอนท่ี 3 เขาสูการวางแผนกอน : เมื่อผูเรียนไดกําหนดแนวทางกวาง ๆ แลว จะตองนํา
แนวทางนั้นมาวางแผนในการทํางานวาจะทําอะไรกอนหลง โดยการสรางแผนท่ีความคิด แลวนํามา
จัดทําเคาโครงของโครงงาน กําหนดเปนหัวขอตาง ๆ ไดแก ชื่อโครงงาน ช่ือผูจัดทําโครงงาน ช่ือที่
ปรึกษาโครงงาน ระยะเวลาดําเนินงาน เหตุผลที่จัดทําโครงานวัตถุประสงคของการจัดทํา ข้ันตอนการ
ดาํ เนินงาน ผลทคี่ าดวา จะไดร บั และแหลง ความรูที่ใชใ นการศกึ ษาคน ควา
ขั้นตอนที่ 4 ทําตามขัน้ ตอนอยางสนุกสนาน : ขั้นตอนนผ้ี เู รียนจะตองดําเนนิ การตามขั้นตอนที่
วางไว โดยอยูในความดูแลและแนะนําของครูผูสอน โดยผูเรียนจะตองปฏิบัติงานดวยความรอบคอบ มี
การจดบนั ทึกขอมูลตาง ๆ ไวเปนระยะวาทําอะไร ทําอยา งไร ไดผลอยา งไร เมื่อมีปญ หาหรืออุปสรรคได
แกไขอยางไร ผูเรียนควรฝกทักษะจากกิจกรรม และแหลงความรูท่หี ลากหลาย ตามความสนใจ เกดิ การ
เรียนรูตามลําดับข้ันโดยการปฏิบัติจริงดวยตนเอง ไดสนุกเพลิดเพลินกับการทํางาน ไดทํางานอยางมี
ความสขุ เกดิ ความภูมิใจในผลงานทป่ี รากฎ และสามารถนาํ ความรนู ั้นไปใชไ ดอยา งเหมาะสม
ขั้นตอนท่ี 5 เขียนรายงานอยางมั่นใจ : การดําเนินการตามข้ันตอนน้ี เปนการสรุปการรายงาน
ผลจากการปฏิบัติงานที่ผานมา เพ่ือใหผูอ่ืนไดทราบแนวคิด วิธีดําเนินงาน ผลที่ไดรับ และขอเสนอแนะ
ตาง ๆ ท่ีเกี่ยวกับโครงงานการเขียนรายงานควรใชภาษาท่ีเขาใจงาย กระชับ ชัดเจน และครอบคลุม

108

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
ประเด็นสําคัญ ๆ อาจกําหนดเปนหัวขอตาง ๆ หรือรายบท ไดดังนี้ บทนํา เอกสารที่เกี่ยวของ การ
ดําเนินการศึกษา ผลการศึกษา สรุป และขอเสนอแนะ รวมทั้งภาคผนวกที่ตองการนําเสนอใน
รายละเอียดดวย

ขั้นตอนที่ 6 นาํ เสนองานไดอยา งเหมาะสม : นบั เปน ขตั้ อนสุดทายของการจดั ทําโครงงาน เปน
การนําผลการดําเนินงานทั้งหมดมาเสนอใหผูอ่ืนไดทราบ โดยเนนความคิดริเร่ิม สรางสรรค ความ
รับผิดชอบ อาจมีลักษณะเปนเอกสาร รายงาน ช้ินงาน แบบจําลอง ฯลฯ ซ่ึงสามารถนําเสนอในรูปแบบ
ท่หี ลากหลาย เชน การจดั นิทรรศการ การแสดง การสาธติ การบรรยาย การจัดทาํ ส่อื สิ่งพิมพ การจัดทํา
สอ่ื มัลตมิ ีเดยี ฯลฯ

109

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

การเรยี นรูโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project-based Learning : PBL)
การนําโครงงานมาใชในการจัดการเรียนการสอนถือไดวาไมใชส่ิงใหมในการจัดการศึกษา
อยางไรก็ตามในทศวรรษที่ผานมามีการนํามาใชแบบคอยๆ พัฒนาจนไดรับการยอมรับเปนกลวิธีการ
สอนอยางเปนทางการ การจัดการเรยี นรูด วยโครงงานไดเขา มามีสว นสาํ คัญในการเรียน เมอื่ มงี านวิจัยมา
สนับสนุนสิ่งท่ีครูไดเช่ือมั่นมายาวนานกอนหนานี้วานักเรียนจะเกิดการเรียนรูไดดียิ่งขึ้นเมื่อมีโอกาสได
คนควาในสิ่งที่ซับซอน ทาทายหรือในบางครั้งเปนประเด็นปญหายุงยากท่ีเกิดขึ้นในชีวิตจริงได การ
เรียนรูดวยโครงงานจะเปนไปตามความสนใจของนักเรียน การออกแบบโครงงานท่ีดีจะกระตุน ใหเกิด
การคนควา อยางกระตือรือรน และใชท ักษะการคิดขั้นสูง (Thomas, 1998) งานวิจยั เก่ยี วกับสมอง ไดให
ความสําคัญกับกิจกรรมการเรียนรูในลักษณะนี้ ศักยภาพในการรับรูส่ิงใหมๆ ของนักเรียน จะถูก
ยกระดับข้ึนเม่ือไดมีสวนรวมในกิจกรรมการแกปญหาที่มีความหมาย และเม่ือนักเรียนไดรับ ความ
ชวยเหลอื ใหเขา ใจวาความรกู ับทักษะเหลาน้ันสัมพนั ธก นั ดว ยเหตใุ ด เมื่อไหรและอยางไร

1. การเรียนรดู วยโครงงานคืออะไร
การจัดการเรียนรูที่ใชโครงงาน เปนวิธีการจัดการเรียนรูท่ียึดผูเรียนเปนสําคัญวิธีการ
หน่ึงท่ีจะชวย พัฒนาผูเรียนท้ังดานความรูและทักษะผานการทํางานที่มีการคนควาและการใชความรูใน
ชีวิตจริงโดยมีตัวผลงานและการแสดงออกถึงศักยภาพจากการเรียนรู การเรียนรูดวยโครงงานจะถูก
ขับเคลื่อนโดยมีคําถามกําหนดกรอบการเรียนรูที่เปนตัวเช่ือมโยงระหวางมาตรฐานการเรียนรูกับทักษะ
การคิดข้ันสูงเขาสู สถานการณที่เกิดขึ้นในชีวิตจริง หนวยการเรียนรูบูรณาการ จะใชไดดีกับแบบ
โครงงานจะประกอบไปดวยกลวิธีการสอนท่ีหลากหลายท่ีจะทําใหผูเรียนท้ังหมดเกิดการเรียนรู แมจะมี
วิธีการเรียนรูท่ีตางกันก็ตาม นักเรียนสามารถขอความรวมมือจากผูเช่ียวชาญภายนอกหรือชุมชนเพื่อ
คลี่คลาย ปญหาหรือเนื้อหาความรูที่ลึกซ้ึง สวนการบูรณาการเทคโนโลยีและกระบวนการประเมินท่ี
หลากหลายกจ็ ะเปนตัวชว ย เสริมใหผลงานของนักเรียนมคี ุณภาพสงู ยิ่งขึน้
การจัดการเรียนรดู ว ยโครงงานเปนรูปแบบวธิ ีสอนที่จะนํานักเรียนเขาสูการแกป ญหาที่
ทาทายและสรางช้ินงานไดสาํ เร็จดวยตนเอง โครงงานท่ีจะมาชวยสรางสภาวะการเรียนรูภายในช้นั เรียน
จะเกิดไดในหลายกลุมสาระการเรียนรู ในหลายเน้ือหาและในหลายระดับชวงชนั้ โครงงานจะเกิดขน้ึ บน
ความทาทายจากคําถามที่ไมสามารถตอบไดจากการทองจํา โครงงานจะสรางบทบาทหลากหลายข้ึนใน
ตัวนักเรียนเปนผูที่แกปญหา คนท่ีตัดสินใจ นักคนควา นักวิจัย โครงงานจะตอบสนองตอวัตถุประสงคท ี่
เฉพาะเจาะจงทางการศกึ ษา ไมใชส่ิงทแ่ี ปลกแยกหรอื เพิ่มเตมิ ลงไปในหลกั สตู รเนื้อหาท่ีแทจริง
2. แนวคดิ ในการจัดการเรียนรูแ บบโครงงาน
1. โครงงานเปนกิจกรรมการเรียนรูที่เช่ือมโยงกับบริบทจริง สามารถนําไปประยุกตใชใน
ชวี ิตประจําวนั
2. การใหผูเรียนทําโครงงาน เปนการเปดโอกาสใหผูเรียนไดเขาสูกระบวนการสืบสอบ
(process of inquiry) ซึง่ เปนการใชก ระบวนการคิดขัน้ สงู
3. การจัดการสอนโดยใชโ ครงงานเปนฐาน ชว ยใหผ เู รียนไดผ ลิตงานท่ีเปนรูปธรรมออกมา
4.การแสดงผลงานตอสาธารณชน สามารถสรางแรงจูงใจในการเรียนรู และการทํางานใหแก
ผูเ รยี นได

110

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
5. การใหผูเรียนทําโครงงานสามารถชวยดึงศักยภาพตาง ๆ ที่มีอยูในตัวของผูเรียนออกมาใช
ประโยชน
6. ผเู รียนไดศ ึกษาคน ควา และลงมอื ปฏบิ ัตกิ ิจกรรมดว ยความสนใจ
7. ผูเรยี นเรียนรตู ามความถนดั และความสามารถของตนเอง
8. ใชก ระบวนการวิทยาศาสตรห รือกระบวนการอนื่ ๆ ทีเ่ ปนระบบ
9. หาคําตอบภายใตคําแนะนาของครูผูสอนหรือผูเ ชี่ยวชาญ
10. สอนไดท กุ ช้นั เปน รายบคุ คลหรอื รายกลุมก็ได ท้ังในเวลาเรยี นหรือนอกเวลาเรียนกไ็ ด

3. วัตถปุ ระสงคใ นการจดั การเรยี นรู
1. เพ่ือใหผูเรียนไดใชความรู ทักษะและประสบการณของตนเองในการศึกษาคนควาหาขอมูล

จากแหลง เรียนรูต า ง ๆ
2. เพื่อใหผ ูเรยี นเกิดพลงั ความอยากรูอ ยากเห็น
3. เพื่อใหผเู รียนตัดสนิ ใจวา จะทําอะไร กบั ใคร อยางไร และเสรมิ สรา งความมั่นใจใหผ ูเรียนเปน

ผูท ่ีมีความรคู วามชํานาญในเร่ืองทีเ่ ขาตองการคนหาคาํ ตอบ
4. เพอ่ื ใหผเู รยี นไดแสดงออกซึ่งความคดิ สรา งสรรค

4. ลกั ษณะสาํ คัญของการเรียนรูดว ยโครงงาน ประกอบดวย
1. เรื่องหรือประเด็นปญหาท่ีจะจัดเปนโครงงาน เปนเรื่องท่ีนักเรียนสนใจ สงสัย ตองการหา
คาํ ตอบ
2. วิธีการหาคาํ ตอบ เปนการศกึ ษาดวยตนเอง ที่มลี ักษณะ

2.1 เปน กระบวนการ มรี ะบบ
2.2 มวี ธิ กี ารศกึ ษาหลายวิธี ซ่ึงครอบคลุมถึงการแลกเปล่ียนเรยี นรูกับผูอน่ื
2.3 มีการศึกษาจากแหลง การเรยี นรู / แหลง ขอ มลู ที่หลากหลาย
2.4 มีครเู ปน ท่ีปรกึ ษาตลอดกระบวนการทาํ งาน
3. คน พบองคความรู หรือขอ สรุป จากโครงงาน ซึง่ มีลกั ษณะท่ี
3.1 สามารถนาไปใชในชีวติ จรงิ ได
3.2 กระตนุ ใหต องการท่จี ะศึกษาหาคําตอบอยางตอเน่ือง
3.3 สามารถแลกเปล่ียนเรียนรูกับผูอนื่ ได

5. จดั กิจกรรมสนับสนนุ กระตุน ความคิด โดย
- จัดกิจกรรมในบทเรียนท่ีทา ทาย
- มอบหมายงานที่ไมซ ับซอ น
- คิดหาคําตอบงา ยๆ โดยใชกระบวนการทางวิทยาศาสตร
- จัดนทิ รรศการ
- ศึกษานอกหอ งเรยี น

111

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

6. ข้ันตอนการจัดการเรียนรู

1. เลือกหวั ขอ เรอื่ งหรือปญ หาท่ีจะศึกษา กจิ กรรมสนบั สนนุ ของครูผูสอน
กจิ กรรมของผูเรยี น
1. สํารวจความสนใจของตนเอง 1. จดั กจิ กรรมสาํ รวจความสนใจ
1.1 สงั เกต ศกึ ษาขอมูล 1.1 สาํ รวจชมุ ชน
1.2 ตดิ ตามขา ว เหตกุ ารณ 1.2 ใชคําถามกระตนุ ใหส นใจ
1.3 เชอ่ื มโยงเร่อื งทเ่ี รยี น 1.3 ใชคาํ ถามเช่ือมโยงเหตกุ ารณ
1.4 เช่อื มโยงโดยใช web 1.4 ใชส ื่อตา ง ๆ
หรือแผนภาพความคิด 1.5 ชวยเหลือนักเรียนเลือกเรื่อง/ปญหา เพื่อ
ทาํ เปนโครงงาน
1.6 รวมกบั นักเรยี นกาํ หนดเรอื่ ง/ปญ หา

2. วางแผน กจิ กรรมสนับสนนุ ของครผู ูสอน
กิจกรรมของผเู รยี น 1. ใชค าํ ถามใหน ักเรียนคดิ ถงึ ความตอ งการหรือ

2.1 กาํ หนดจดุ ประสงค ประเด็นทต่ี องการศึกษา
1. คดิ ทบทวน ไตรตรองหาเหตุผลประกอบใน 2. วเิ คราะหค วามเปนไปไดของจดุ ประสงค แสดง

การตดั สินใจ ความคดิ เห็น ขอเสนอแนะ ใหค ดิ อยา ง
2. เขียนส่ิงทตี่ นตองการ รอบคอบ
3. พูดคุยกบั เพ่ือน ๆ เพ่ือใหเ กิดความมั่นใจ 3. ใหกําลงั ใจ
2.2 ตั้งสมมตุ ิฐาน 1. ใชคําถามกระตุนใหนักเรียนคาดเดาคาตอบ
1. พดู คยุ กบั เพอื่ นเพือ่ กําหนดคําตอบลว งหนา ลวงหนา วานา จะเปน อยา งไร นาจะมีผลอยา งไร
2. เลือกคาํ ตอบท่เี หมาะสม 2. วิเคราะหค วามเปนไปได ใหความคดิ เหน็
3. เขยี นสง่ิ ที่คาดเดาไวเพอื่ รอการพิสูจน 3. ถามย้ําใหนักเรียนคิดอยางรอบคอบและมั่นใจ
ในคาตอบท่คี าดคะเน

2.3 กาํ หนดวธิ ีการศึกษา 1. กระตนุ สงเสรมิ ใหค าปรกึ ษาเกีย่ วกับ
1. รวมกบั นักเรยี นวางแผนโดย
- หาวิธีการศกึ ษาเรือ่ งนั้น ๆ - คดิ วิธีการศกึ ษาที่หลากหลาย
- เลอื กวธิ ีการทเี่ หมาะสม - เลือกการศึกษาท่ีสามารถทาํ ได
- กําหนดข้ันตอน วิธีการ ระยะเวลา แหลง - เลอื กแหลง ขอมลู ทเ่ี หมาะสม
เรยี นรู และวธิ ีการนาํ เสนอผลงาน - จดั ทําเคา โครงของโครงงาน

2. จัดทาํ เคา โครงของโครงงาน - ชว ยประสานงานเพือ่ อาํ นวยความสะดวก

112

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

1. ลงมอื ปฏบิ ัติ

กิจกรรมของผูเรยี น กจิ กรรมสนบั สนนุ ของครผู สู อน
1. ลงมือปฏิบตั ิตามขั้นตอนทีก่ าํ หนด 1. สังเกต จดบนั ทกึ พฤตกิ รรมนักเรยี น
2. บันทึกขอมูลทกุ ข้ันตอน 2. ใหค วามชวยเหลือ ชว ยแกป ญหาเมื่อตองการ
3. ปรกึ ษากับเพือ่ นและครเู พ่ือแลกเปลยี่ นเรียนรู 3. แนะนําแหลงเรียนรูเ พ่ิมเติม
4. รวมกนั สรุปผลการปฏบิ ัติตามโครงงาน 4. จดั เวทีเพ่อื การแลกเปล่ียนเรียนรเู ปนระยะ
5. ใหแรงเสริม กําลงั ใจ
6. อํานวยความสะดวกตา ง ๆ แกผูเ รียน

4. เขียนรายงาน กจิ กรรมสนบั สนนุ ของครูผูสอน
กิจกรรมของผูเรียน 1. ใหค าํ ปรึกษาในการเลือกรูปแบบการเขียน

1. ศึกษารปู แบบการเขียนรายงานหลาย ๆ รายงาน
2. รูปแบบ 2. แนะนา ติชมการเขียนรายงาน
2. เลือกรปู แบบทีเ่ หมาะสม
3. เขียนรายงานตามรูปแบบ
4. จดั ทาเอกสารรปู เลม

5. นาํ เสนอผลงาน

กจิ กรรมของผเู รียน กจิ กรรมสนบั สนนุ ของครผู ูส อน
1. ศึกษาการนําเสนอทห่ี ลากหลาย 1. ใหค าํ ปรึกษาในการเลอื กวิธกี ารนาํ เสนอ
2. เลอื กวิธีการทเี่ หมาะสม 2. จดั บรรยากาศ/เวทกี ารนาํ เสนอ
3 เตรียมการนําเสนอผลท่ีไดจากการทําโครงงาน 3. ประเมนิ ผลการทําโครงงาน
คือ 4. สง ผลงานของผูเรียนเขารว มแสดง/ประกวด
- กระบวนการศกึ ษา
- ผลทีไ่ ดจากการศกึ ษา

113

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21
การเรียนการสอนโดยใชโ ครงงานวิทยาศาสตร
โครงงานวิทยาศาสตรเปนงานวิจัยเล็กๆ ของนักเรียนท่ีศึกษาทดลองเร่ืองใดเรื่องหน่ึง
โดยใชกระบวนการทางวิทยาศาสตรในการคนควาหาความรูดวยตนเอง อาจจัดในเวลาเรียนหรือนอก
เวลาเรียนก็ได เมื่อนักเรียนมีปญหาหรือขอสงสัยอยางใดอยางหน่ึงข้ึนมา นักเรียนนํา ปญหานั้นไป
ทดลองศึกษา แกปญหา โดยใชกระบวนการทางวิทยาศาสตร แลวนําผลงานมาเสนอวิเคราะห เชน
นักเรียนสงสัยวาชวงใดที่เหมาะสมที่สุดในการกรีดยาง เพ่ือใหไดปริมาณนํ้ายางสูงสุด นักเรียนไดใช
กระบวนการทางวิทยาศาสตรในการทดลองจนไดรับคําตอบ การศึกษาดังกลาว คือ โครงงาน
วิทยาศาสตร
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร
1. ประเภทสํารวจรวบรวมขอ มลู
2. ประเภททดลอง
3. ประเภทส่ิงประดษิ ฐ
4. ประเภททฤษฎี
1. โครงงานประเภทสาํ รวจรวบรวมขอมูล
การสํารวจรวบรวมขอมูลบางอยางหรือจําแนกเปนหมวดหมูโครงงานประเภทน้ีไมกําหนดตัว
แปร ในการเก็บขอมูลอาจเปนการสํารวจในภาคสนามหรือในธรรมชาติ หรือนํามาศึกษาใน
หอ งปฏิบัติการ นอกจากนั้นการสาํ รวจรวบรวมขอมูลอาจบงชี้ท่ีมาของปญหา เพื่อนําไปใชศึกษาทดลอง
ตอ ตัวอยางโครงงานประเภทนี้ เชน
- การสาํ รวจพืชพันธุไ มใ นโรงเรยี น ในทอ งถิ่น
- การสาํ รวจพฤตกิ รรมดา นตางๆ ของสตั ว
- การสาํ รวจปญหาส่ิงแวดลอ มในชุมชน
- การศกึ ษาลักษณะของอากาศในทองถิน่
2. โครงงานประเภททดลอง
โครงงานที่มีลักษณะการออกแบบทดลอง เพ่ือศึกษาผลของตัวแปรตัวหนึ่ง โดยควบคุมตัวแปร
อ่ืน ๆ โครงงานประเภทน้ี นกั เรียนไดแ กป ญ หา ปฏิบัตจิ ริงกับปญหาหรอื ขอสงสยั ของนกั เรยี นดําเนินการ
อบรม ทดลองสรุปผล วิเคราะหผลท่ีไดออกมา ซ่ึงจะเปนการใชทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร
อยางสมบรู ณ เชน
- ศกึ ษาการตดั ใบขาวโพดทม่ี ีผลกระทบตอการเจรญิ เตบิ โต และผลติ ผล
- การทาํ ยากนั ยงุ จากพืชในทองถิ่น
- การปอ งกันการเปนหนอนของปลาเค็ม โดยใชส ารสกัดจากพืชท่ีมรี สขม
- การใชมลู ววั ปองกนั วัวกนิ ใบพชื
- การบงั คบั ผลแตงโมเปนรปู สเ่ี หลยี่ ม
3. โครงงานประเภทสิ่งประดิษฐ
โครงงานประเภทนี้ เปนการประดิษฐสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เคร่ืองมือ เคร่ืองใช หรืออุปกรณเพ่ือใชสอย
ตาง ๆ สิ่งประดิษฐอาจคิดขึ้นมาใหม ปรับปรุงหรือสรางแบบจําลอง โดยประยุกตหลักการทาง
วทิ ยาศาสตร ใชก ระบวนการทางวทิ ยาศาสตร มีการกําหนดตัวแปรทจี่ ะศึกษาและทดสอบประสิทธิภาพ

114

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
ของช้ินงานดวย หากนักเรียนประดิษฐช้ินงานข้ึนมา โดยมิไดใชกระบวนการทางวิทยาศาสตร ถือวาเปน
ส่งิ ประดิษฐไ มใ ชโครงงานวิทยาศาสตร ตวั อยา งโครงงานประเภทส่งิ ประดษิ ฐ เชน

- กรงดกั แมลงวันและแมลงสาบ
- เครอ่ื งตไี ขสําหรบั เด็ก
- เครื่องโรยปุยยางพารา
- จักรยานเกบ็ ขยะ
- เครอื่ งกะเทาะเมลด็ ขา วโพดแบบมอื หมนุ
การไดม าซึง่ โครงงานวทิ ยาศาสตร
โครงงานวิทยาศาสตรไดมาจากปญหาหรือขอสงสัย ซ่ึงควรจะเปนปญหาใกลตัวของนักเรียน
พยายามอยาใหนักเรียนคิดปญหาท่ีไกลตัวเกินความสามารถของเด็กท่ีจะทําได ตัวอยางการไดมาซ่ึง
โครงงานวิทยาศาสตรข องนกั เรียน เชน
1. ปญหาใกลตัว
ตัวอยางโครงงานวิทยาศาสตรเรื่อง “ศึกษาชวงเวลาที่เหมาะสมในการกรีดยางพารา เพ่ือใหได
ปริมาณนํา้ ยางสูงสุด” โครงงานเรื่องนี้มาจากปญหาของตวั นักเรียนเองท่ีตองต่นื นอนในเวลาเชา มืด เพ่ือ
กรีดยางพาราในเวลาที่ไมแนนอน นักเรียนตองการตื่นนอนใหตรงเวลาในการกรีดยาง เพื่อใหไดนํ้ายาง
ปริมาณสูงสดุ ในการออกแบบการทดลอง สมาชิกแตล ะคนกรีดยางพรอมกนั คนละ 10 ตน ใชเวลาตน ละ
ประมาณ 30 วินาที แลวนํานํ้ายางมารวบรวมชั่งนาหนักในชวงเวลา 1-5 นาฬิกา ในการทดลองถา
จาํ นวนตน ยางมากกวานี้ เวลาจะคลาดเคลื่อนไปมาก ผลของโครงงานวิทยาศาสตรน้ีทาํ ใหน ักเรยี นไดคิด
ทดลองตอ กบั ตนยางท่มี อี ายมุ ากกวา 7 ปข้นึ ไป และจะทดลองโดยวดั อุณหภมู ขิ องอากาศดวย
2. ความสงสัย อยากรอู ยากเหน็
ตัวอยางโครงงานวิทยาศาสตรเร่ือง “ศึกษาการตัดใบขาวโพดที่มีผลกระทบตอการเจริญเติบโต
และผลผลิต” จากการที่นักเรียนไดเรยี นเรื่องยาฆา แมลงในบทเรียนไดรวมกันอภิปรายวาถา เกษตรกรจะ
ไมใชยาฆาแมลงจะไดหรือไมมีการแสดงความคิดเห็นของนักเรียนคนหนึง่ วา ถาหนอนกัดกินใบพืชเพียง
เล็กนอยจะทําใหผลผลิตตางกันหรือไม ใบพืชถูกทําลายมากแคไหนจึงมีผลกระทบตอการเจริญเติบโต
และผลผลิต เมือ่ ทดลองปลูกขาวโพด โดยการตดั ปลายใบในกลมุ ทดลอง 7 กลมุ ตัง้ แต 10 - 70 % กลุม
ควบคุมไมตัดใบ นักเรียนสังเกตเห็นวา ตนขาวโพดท่ีตัดใบทุกระดับจะไมคอยมีแมลงศัตรูพืชรบกวน ซึ่ง
ตางกับกลุมควบคุมท่ีไมตัดใบจะถูกทําลายเกือบทุกตน การตัดใบในระดับ 20 % ไมมีผลกระทบตอ
ผลผลิต นกั เรียนไดน ําผลการทดลองไปใชกบั การปลูกขา วโพดทีบ่ านสวน ใบทต่ี ัดออกเอาไปใหววั กนิ
3. ปญหาทอ งถิ่น
ตัวอยางโครงงานวิทยาศาสตรเรื่อง “เคร่ืองย่ํายางพารา”ชาวบานในหมูบานของนักเรียนมี
อาชีพทําสวนยางพารามีข้ันตอนหนึ่งของการทํายางแผน ท่ีตองใสนํ้าสมยาง (กรดอะเซตกิ ) เพื่อให
น้ํายางแข็งตัว เม่ือเทจากตะกง (ภาชนะสี่เหลี่ยม) แลวตองใชเทาเหยียบเพื่อใหแผขยายออกเปนแผน
กอนเขาเคร่ืองรีดนักเรียนสาํ รวจพบวาเทาของผเู หยียบยา่ํ ยางทุกคนจะพุพองเปอย เพราะกรดนาสมกดั
เทานักเรียนจึงอยากจะชวยคุณยายใหมีเครื่องมือท่ีชวยกรีดยางพาราแทนการเหยยี บดวยเทา ออกแบบ
โดยใชทอพีวีซีขนาดเสนผาศูนยกลาง 15 ซม. สอดเหล็กแกนกลางสา หรับใชจับ บรรจุซีเมนตลงในทอ

115

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
เพ่ือใหมีนาหนัก เมื่อทดสอบประสิทธิภาพแลวรีดไดเร็วกวาใชเทาเหยียบ แตมีปญหาเกิดขึ้นเมื่อรีด
หลายๆ แผน ผูใชจ ะรสู ึกเมือ่ ยลา เพราะตองกม ลงนักเรียนจึงตอ งแกปญหาตอ ไป

4. การสังเกต
ตัวอยางโครงงาน เรื่อง “การใชสารสกัดจากบอระเพ็ดและฟาทลายโจรในการปองกันการเปน
หนอนของปลาเค็ม” การกําจัดแมลงวันมีหลายวธิ ี นักเรียนคิดที่จะปองกันไมใหแมลงวันมาวางไขท่ีปลา
เค็ม จากการสังเกตเห็นแมคาใชสารเคมีกับปลาเค็ม ซึ่งมีอันตรายมาก จึงคิดที่จะใชพืชที่มีรสขมแทน
สารเคมี เพราะสังเกตวาพืชที่มีรสขมไมคอยมีแมลงรบกวน จากการทดลองใชสารเคมีรสขมมาทาท่ีตัว
ปลา เพ่ือไมใหแมลงวันวางไข พบวาสารสกัดจากบอระเพ็ดในอัตราสวนที่นอยที่สุด 2 กรัม : นํ้า 300
ลกู บาศกเ ซนติเมตร : ปลาสลดิ 1 กโิ ลกรมั ปองกันการเปน หนอนของปลาเค็มได 5 วนั ไมมีรสขม
5. คาํ บอกเลา
ตัวอยางโครงงาน เรื่อง “การทํายากันยุงจากดอกปาลม”นักเรียนไดทราบจากคุณปาวา ดอก
ปาลมตัวผู นํามาจุดปองกันยุงได จึงอยากนําเร่ืองนี้มาศึกษา โดยการทดลองเบ้ืองตนปรากฏวาเปนจริง
จึงเกิดแนวคิดวาจะทําเปนธูปโดยผสมกับสารตางๆ ใหจุดไฟติดงายและศึกษาประสิทธิภาพจากการ
ทดลองนําดอกปาลมตัวผูไปผ่ึงแดดใหแหง นํามาบดผสมข้ีเล่ือย ผงถาน แปงเปยก ในอัตราสวน 2 : 1 :
1 :1 นกั เรียนหาวิธีการที่จะทาํ เปน กา นธูปหลายครั้งท่ีลมเหลว มาประสบผลสาเร็จเมื่อบรรจสุ ารลงไปใน
หลอดกาแฟ ใสกานมะพราวสอดดึงออกมาเปน กานธูป
6. การทดลองเลน
ตัวอยางโครงงาน เรื่อง “เครื่องตีไขสําหรับเด็ก” นักเรียนชายช้ันประถมปที่ 6 นํามอเตอร
ของเด็กเลนท่ีท้ิงแลว มาตอสายไฟเขากับถานไฟฉาย แลวนําฝาเบียรมาตกแตงเปนใบพัด ใสแกนสอด
เขาไปหมุนเลน วันตอมาเมื่อเรียนวิชาสรา งเสริมประสบการณชวี ิต เร่ืองสวนประกอบของไฟฉายจึงเกิด
แนวคิดที่จะดัดแปลงของเลนชิ้นนั้น เขากับกระบอกไฟฉาย เปนเครื่องตีไขสําหรับเด็ก ใชแกนท่ีทําดวย
ลวด โดยออกแบบแกนหลายแบบ แลวนําไปทดสอบประสิทธิภาพสามารถตีไขไดสูงสุด 5 ฟอง ในเวลา
1 นาที ตอมาไดนําใบพัดมาใสที่แกนก็จะไดสิ่งประดิษฐ เปนพัดลมมือถือไดอีกอยางหนึ่ง นักเรียนคิด
ตอไปท่จี ะออกแบบใหมีรูปทรงท่กี ะทัดรดั จะใหสภุ าพสตรไี วใ ชแทนพดั
7. ความสนใจสว นตวั
ตัวอยางโครงงาน เร่ือง “การใชนํ้ามันปาลมทดแทนน้ํามันเตา ในการใหความรอนในโรงไฟฟา
พลังความรอน” นักเรียน สนใจเกี่ยวกับพลังงานและความรอน มีความคิดที่จะหาสิ่งทดแทนพลังงาน
เมื่อไดศึกษาเอกสารแผนพับของการไฟฟาฝายผลิตเก่ียวกับการใช นามันเตาในโรงงานไฟฟาพลังความ
รอน เกดิ แนวคดิ วาจะใชนํ้ามนั ปาลม แทนนํา้ มันเตาไดห รือไม เพราะ นาํ้ มันปาลมเราสามารถปลูกไดมาก
เทาที่ตองการ ไมทําลายช้ันบรรยากาศ ไมมีสารพิษในการเผาไหม ในการศึกษาประสิทธิภาพของนํ้ามัน
ปาลมโดยการตมน้ําเปรียบเทียบกับการใชน้ํามันเตา พบวา น้ํามันปาลมใหความรอนท่ีทา ใหน้ําระเหย
ไดเปนไอหมด จึงสามารถใชแทนนํ้ามันเตาได ในการทํางานมีปญหาเกิดข้ึนหลายข้ันตอน เชน ตองใช
นํา้ มันกาด น้าํ มันโซลา ผสมจึงจุดไฟติด นักเรียนไดแกป ญหาไปตามข้นั ตอนการทดลอง
8. รวมบทคัดยอ หรอื โครงงานอนื่ ที่เคยมผี ูทาํ ไว
นักเรียนอาจนําโครงงานที่ผูอื่นทําไวแลวมาปรับปรุงเปล่ียนใหมใหดีข้ึนกวาเดิม หรือขยาย
ขอบเขตการศึกษาคนควาใหกวางขวางข้ึน เชน นกั เรียนกลุมหนึ่งศึกษาการคายนํ้าของหอยแครง คนอ่ืน
อาจประยุกตวธิ ีการดงั กลาวมาใชกับหอยขม หรอื หอยชนิดอน่ื กไ็ ด

116

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21

9. การตงั้ คาํ ถามของครู
คําถามของครูมีสวนอยางมากที่จะยั่วยุใหนักเรยี นคิดโครงงานวิทยาศาสตรได ในบทปฏิบัติการ
ทดลองทางวิทยาศาสตร ในบทเรียนเมื่อนักเรียนเรียนจบไปแลว ครูควรต้ังคําถามใหนักเรียนคิดตอไป
“ถาเปนอยางอ่ืนละ” “ถา .... ละ” เชน การทดลองเรื่อง นํ้ายาสับฆาหนอน เม่ือการทดลองในบทเรียน
จบแลว หากครตู ง้ั คาํ ถามวา“ถา เปนหนอนชนิดอ่ืนละ” “ถา ความเขมขนของน้ํายาสับตางกันละ” ผลจะ
เปน อยา งไร หรือการทดลองเรื่องเซลไฟฟูาจากมะนาว“ถาเปนผลไมชนิดอน่ื ละ” “ถาเปนนํา้ จากใบพืชที่
มีรสเปร้ียวละ” ผลจะเปน อยางไร แตกตางหรือเหมือนกัน นกั เรยี นที่สนใจสงสัยกต็ องทดลองดู
วธิ ีทําโครงงานวิทยาศาสตร
ข้ันตอนของการทํา โครงงานวิทยาศาสตร มดี ังนี้

1. ตัง้ ปญ หา สมมติฐานเกีย่ วกบั ปญหาเพือ่ ตอบคาํ ถามของปญหานั้น
2. การกําหนดตัวแปร ตัวแปรตน หรือขอสงสัย ผลที่ตามมาจากการสงสัย คือตัวแปร
ตาม และจะตองควบคุมตวั แปรใดบา ง เพอ่ื ใหขอ มลู นา เชอ่ื ถือ คอื ตัวแปรควบคมุ
3. ออกแบบทดลอง เปนการบอกความสัมพันธระหวางตัวแปรทั้งหมดใหเปนรูปธรรม
ปฏิบัตไิ ดจ ริงๆ นาเช่ือถือ จะใชท กั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรใดบาง จะเกบ็ รวบรวมขอมูลอยางไร
กลุมควบคุม กลุมทดลอง เปนอยางไร ในบางครั้งตอไปคนควาวามีผูทดลองแลวหรือไม ผลเปนอยางไร
นักเรียนจะทดลองตออยา งไร มคี วามสมั พันธก นั หรือไม
4. ทดลอง คือ การปฏบิ ัติจริง ซงึ่ จะตอ งทดลองหลาย ๆ ครัง้ อยางนอ ยตอง 3 ครงั้ เพ่ือ
จะไดผลท่ีนาเช่ือถือ แตก ารทดลองบางครั้ง ผลการทดลองอาจขัดแยง กัน ตอ งเพิม่ การทดลองใหมากข้ึน
เปน 5 ครัง้ หรือ 10 ครัง้ แลวจึงใชวิธีเฉลยี่ ขอมูล หรือเลือกคร้งั ทเี่ ปน ไปไดมากเปน ผลการทดลอง ขอมูล
ท่ีไดตองบันทึกและนําเสนอทั้งหมด มิใชเลือกเอาเฉพาะขอมูลท่ีเปนไปตามสมมติฐานเทาน้ัน หากครูที่
ปรึกษาโครงงาน วิทยาศาสตร ใหนักเรียนนําเสนอแตเฉพาะขอมูลดังกลาวแลว จะเปนการผิดพลาด
อยางมาก เพราะอาจสรางเดก็ ใหเปนคนทไ่ี มซอื่ สัตย ขาดเจตคติท่ีดที างวิทยาศาสตร
5. อภิปรายผล นําขอมูลท่ีไดจากการทดลอง นํามาประเมินผลอภิปรายโดยการศึกษา
จากเอกสารหลักฐานมาประกอบวามีขอความแตกตางกันเพราะอะไร นักเรียนจะตองหาเหตุผลหรือ
ขอ เสนอแนะใหไ ด
6. นําเสนอ นักเรียนนําเสนอขอมูล ความรูใหมกระบวนการทํางาน โดยการเขียน
รายงานและจัดบอรด แสดงโครงงานวิทยาศาสตรท่ีไดจัดทํา อาจารยที่ปรึกษาควรติดตามการทํางาน
ของนักเรียนอยางใกลชิด ใหคําปรึกษา ใหกําลังใจ อํานวยความสะดวกในการจัดหาอุปกรณ ตลอดจน
คาํ นึงถงึ ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน
ขั้นตอนการเรียนการสอนโดยใชโ ครงงานวิทยาศาสตร
1. ครใู หความรเู ก่ียวกบั โครงงานวทิ ยาศาสตร
2. นักเรียนนาํ หัวขอเรื่อง/ปญหามาปรกึ ษาครู
3. คร-ู นกั เรียนวางแผนการทํา โครงงานออกแบบทดลอง
4. นกั เรยี นปฏบิ ัตกิ ารทดลอง-ครตู ิดตามการทํางาน
5. นักเรียนสรุปผล อภปิ รายผล

117

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21

6. ประเมินผล
7. จัดแสดงนทิ รรศการ
ประยกุ ตในการจัดกิจกรรมการเรียนรู
1. ผูส อนและผูเรยี นอภิปรายปญหาตา ง ๆ รว มกนั และผเู รยี นเลอื กปญ หาท่ตี นสนใจ
2. ผูสอนช้ีแจงทําความเขาใจถึงวัตถุประสงคในการทําโครงงาน ความคาดหวัง วิธีการและ
กระบวนการในการดาเนินการ
3. ผเู รยี นรวมกันศกึ ษาหาความรูในเรอื่ งทีจ่ ะทําจากแหลง ความรูทห่ี ลากหลาย
4. ผเู รยี นรวมกันวางแผนการจดั ทําโครงงาน และเขยี นโครงการเสนอผูส อน
5. ผูเ รยี นดาํ เนินการตามแผนงานท่ีกาํ หนด
6. นาํ เสนอผลงานของผเู รยี นและรวมกันวพิ ากษว จิ ารณ และแลกเปล่ยี นความคิดเห็น
7. ผเู รียนปรบั ปรงุ ผลงานและเขยี นรายงาน
8. นําเสนอผลงานออกแสดงตอสาธารณชน
9. ผูเรียนและผูสอนรวมกันอภิปรายแลกเปล่ียนประสบการณ และสรุปผลการเรียนรูที่ไดจาก
การทาโครงงาน
10. ผูส อนวัดและประเมินผลทั้งดา นผลผลติ เนือ้ หาความรู และกระบวนการ
ประโยชนของการเรียนรดู ว ยโครงงาน

การเรียนรูดวยโครงงานจะมีประโยชนท่ีหลากหลายท้ังตอครูและนักเรียนในการที่จะ
ชวยสรางองคความรู จากการคนความีผลงานวิจัยเพ่ิมมากข้ึนที่รับรองวาการเรียนรูดวยโครงงานจะทํา
ใหนักเรียนมีสวนรวมลดการขาดเรียน เพิ่มทักษะในการเรียนรูแบบรวมมือและชวยยกระดับผลสัมฤทธ์ิ
ทางการเรียน (George Lucas Educational Foundation, 2001) สําหรับนักเรียนแลว ประโยชนท่ีได
จากการเรียนรูดว ยโครงงาน มดี ังนี้

1. เพ่ิมอัตราการเขาเรียน เสริมสรางความเชื่อม่ันในตนเอง และพัฒนาทัศนคติเชิงบวกตอการ
เรียนรู (Thomas, 2000)

2. เม่ือเปรียบเทียบกับการจัดการเรียนรูแบบอื่นแลว ผลสัมฤทธ์ิมีคาเทากับหรือสูงกวา หาก
ผูเ รยี นไดมีสว นรับผิดชอบในการทําโครงงาน (Boaler, 1997; SRI, 2000)

3. เปดโอกาสใหมีการพัฒนาทักษะท่ีซับซอน เชน ทักษะการคิดข้ันสูง การแกปญหา การทา
งานแบบรว มมอื และการสือ่ สาร (SRI, 2000)

4. ใหโอกาสที่เปดกวางตอการเรียนรูในช้ันเรียน มีการปรับใชกลวิธีเพื่อรองรับผูเรียนที่มีความ
หลากหลายทางวัฒนธรรม (Railsback, 2002)

การเรียนรูดวยวิธีการแบบน้ีจะเปนท่ีนาสนใจสาหรับนักเรียนหลายๆ คนจากการที่
ไดรับประสบการณตรง โดยจะไดรับบทบาทและใชพฤติกรรมของผูท ี่สวนเก่ียวของในเรื่องดังกลา วไมวา
จะเปน การทําหนงั สารคดีเก่ียวกับอนรุ กั ษส ภาพแวดลอมการออกแบบแผนพับท่ีแนะนาํ แหลงทองเที่ยวท่ี
สําคัญทางประวัติศาสตรของทองถ่ินหรือสรางงานนําเสนอเพ่ือแสดงขอดีขอเสียของการกอสราง
หางสรรพสินคานักเรียนจะไดมีสวนรวมในสิ่งท่ีเกิดข้ึนในโลกจริงๆ ที่มีความสําคัญนอกชั้นเรียน
ประโยชนท่ีไดสําหรับครูที่นอกจากจะเปนการพัฒนาคุณภาพดานวิชาชีพแลวยังชวยใหเกิดการทํางาน

118

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
แบบรวมมือกับเพื่อนครูดวยกันรวมทั้งโอกาสที่จะไดสรางสัมพันธท่ีดีกับนักเรียนดวย (Thomas, 2000)
นอกจากนั้นยังมีครูอีกมากท่ีรูสึกยินดีที่ไดคนพบรูปแบบวิธีสอนท่ีเหมาะสมกับความหลากหลายของ
นักเรียนดวยการเปดโอกาสในการเรียนรูในชั้นเรียนยังพบอีกวานักเรียนที่จะไดประโยชนจากวิธีเรียน
ดว ยโครงงานมักจะเปนนักเรยี นท่ีเรยี นดวยวิธีการแบบเดิมไมค อ ยไดผ ลดนี ัก (SRI, 2000)

วิธีสอนนเ้ี ปล่ียนแปลงการสอนในหองเรียนแบบเดิมๆ อยางไรบาง
โครงการพัฒนาคณุ ภาพวิชาชพี ครู Intel® Teach to the Future (2003) ไดกลา วใน

งานนาํ เสนอเพ่อื ชี้แจงโครงการวาหอ งเรยี นท่คี รใู ชว ิธกี ารจดั การเรยี นรูดว ยโครงงาน จะมี
1) คําถามทไี่ มม ีคาํ ตอบทถ่ี ูกตอ งคําตอบเดยี ว
2) มีบรรยากาศท่จี ะยอมรบั ขอผดิ พลาดและการเปล่ยี นแปลง
3) นักเรียนมกี ารตดั สนิ ใจโดยมีกรอบแนวคิด
4) นกั เรยี นไดออกแบบวิธกี ารท่จี ะแกไ ขปญหา
5) นกั เรยี นมีโอกาสท่จี ะประเมนิ กิจกรรมที่ทาํ
6) มกี ารประเมนิ เปนกระบวนการตอเนอื่ ง
7) มผี ลผลติ ในขั้นสดุ ทา ยและสามารถประเมินคณุ ภาพได
สําหรับนักเรียนท่ีคุนเคยกับวิธีจัดการเรียนการสอนแบบเดิมๆ จะพบวาไดมีการ

เปล่ียนแปลงการทํางานจากทําตามส่ังมาเปนการทํางานที่กําหนดเปาหมายดวยตนเอง จากการเนน
ความจําและทํางานซาๆ มาเปนการคนควา การบูรณาการและการนําเสนอ จากการฟงและการตอบ
คาํ ถามมาเปน การสื่อสารและมีความรับผิดชอบ จากความรูเชิงขอเทจ็ จริงดานเน้ือหามาเปน ความเขาใจ
กระบวนการ จากการรทู ฤษฎีมาเปนการประยกุ ตใ ช จากการตอ งพึ่งพาครผู สู อนมาเปน การพ่ึงพาตนเอง
(Intel, 2003) ครตู องเผชญิ หนา กบั ความทาทายอะไรบาง ครทู ่ีนาํ การจดั การเรยี นรดู ว ยโครงงานมาสูช้ัน
เรยี นจาํ เปน จะตองนําเอากลวธิ ีการสอนใหมๆ มาใชเ พื่อใหเ กดิ ความสําเร็จ นอกจากน้ี นักวชิ าการยังเห็น
ดวยวาครูควรปรับบทบาทจากผูสอนหรือถูกสอนมาเพื่อสอนมาเปนผูชี้แนะหรือผูจัดประสบการณดาน
การเรียนรูมากกวา การสอนโดยตรงท่ีตองพึ่งพาตําราเรียน การสอนแบบบรรยายและการสอบ
แบบเดิมๆ อาจไมไดผลตามท่ีคาดหากเทียบกับโลกแหงการเรียนรูดว ยโครงงานที่เปดกวา งและเชื่อมโยง
กันหลายกลุมสาระ และถึงแมวาครูจะทําหนาท่ีเปนโคชใหคําแนะนาแนวทางมากกวาการบอกการสอน
แตค รเู องกต็ อ งยอมรับขอบกพรองทีอ่ าจเกิดขณะทน่ี กั เรียนพยายามทําโครงงานใหส าเร็จ (Intel, 2003).
ในขณะทําโครงงาน ตัวครูเองอาจพบวา ตัวเองก็กําลังเรียนรูไปพรอ มๆ กับนักเรียนไดเชนเดียวกัน ส่ิงทา
ทายทค่ี รตู อ งเผชญิ อาจรวมถึง

1) การจดจําถงึ สถานการณทอี่ าจนาํ มาทําเปน โครงงานที่ดี
2) ปญหาท่อี าจกอ ใหเกิดโอกาสในการเรยี นรู
3) การรวมมอื กับเพอื่ นครเู พื่อบูรณาการขามกลุม สาระ
4) การจดั การกระบวนการเรียนรู
5) การบรู ณาการเทคโนโลยีอยางเหมาะสม
6) การพฒั นาแนวทางในการประเมินตามสภาพจริง

ท่ีจริงแลว ตัวครูเองก็อาจตองเผชิญกับความเสี่ยงในการท่ีจะเอาชนะความทาทาย
ต้ังแตแรก การไดรับการสนับสนุนจากฝายบริหารจะชวยทําใหการนําไปใชจริงมีความยืดหยุนมากข้ึน

119

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
เชน การกําหนดระยะเวลาหรือการวางแผนรวมกัน และชวยใหโอกาสในการพัฒนาคุณภาพวิชาชีพแก
ครู

1) สมรรถนะของผเู รยี นจากการเรยี นรแู บบโครงงาน
2) ความสามารถในการสื่อสาร
3) ความสามารถในการคิด
4) ความสามารถในการแกป ญหา
5) ความสามารถในการใชทักษะชวี ติ
6) ความสามารถในการใชเทคโนโลยี
7) พัฒนาทักษะทจี่ าํ เปนในศตวรรษท่ี 21

ขณะทําโครงงานนักเรียนจะเกิดการพัฒนาทักษะที่จําเปนของศตวรรษที่ 21 ซึ่งหลาย
ทักษะเปนทต่ี องการของผวู า จา งในตลาดแรงงาน เชน ความสามารถในการ

1) ทาํ งานรว มกับผูอน่ื ไดเปน อยา งดี
2) ทาํ การตดั สนิ ใจไดอยางรอบคอบ
3) มคี วามคิดรเิ รม่ิ
4) แกไ ขปญ หาทซี่ บั ซอ นได
5) จดั การกับตนเองได
6) สื่อสารไดอ ยางมีประสิทธิภาพ

ทกั ษะท่ีจาเปนในศตวรรษท่ี 21 ครอบคลมุ ทกั ษะดังตอ ไปนี้
1) ความรับผิดชอบ และการปรับตัว – ฝกความรับผิดชอบตอตนเอง และมีความยืดหยุนตอ
บริบทของสถานประกอบการและชุมชน กําหนดมาตรฐานและเปาหมายขั้นสูงท้ังของตนเองและผูอ่ืน
และดําเนนิ การใหบ รรลผุ ลตามมาตรฐานและเปา หมายท่กี าํ หนด อดทนตออปุ สรรคท้ังปวง
2) ทักษะการส่ือสาร – เขาใจ จัดการและสรางสรรควิธีการส่ือสารดวยการพูด การเขียนและ
มัลติมีเดีย ในรูปแบบและบริบทตา ง ๆ ไดอ ยา งมีประสิทธิภาพ
3) ความคิดสรางสรรคและความใฝรูใฝเรียน - พัฒนาไปใชและส่ือสารแนวคิดใหมๆ ไปสูผูอ่ืน
เปด กวางรบั ฟง ตอบสนองตอมมุ มองท่ีหลากหลาย
4) การคิดอยางมีวิจารณญาณและคิดเปนระบบ – ฝกการแสดงเหตุผล เพื่อแสดงความเขาใจ
และสรางทางเลือกทีห่ ลากหลาย และเขา ใจการเชอื่ มโยงระหวางกันอยางเปน ระบบ
5) ทักษะการใชขอมูลสารสนเทศและสื่อ – วิเคราะห เขาถึง จัดการบูรณาการ ประเมินผลและ
สรางสรรคขอ มลู สารสนเทศในรปู แบบ และสือ่ ทหี่ ลากหลาย
6) ทักษะระหวางบุคคลและทักษะการทํางานรวมกัน – แสดงใหเห็นการทํางานเปนทีมและ
ภาวะความเปนผูนําการปรับตัวตามบทบาทและความรับผิดชอบที่หลากหลาย การทางานอยางมี
คุณภาพรวมกบั ผูอื่น ฝกความเห็นใจและเคารพในความคิดเหน็ ท่แี ตกตาง
7) การระบุกําหนด และแกปญหา – สามารถที่จะกําหนดขอบเขตของปญหา วิเคราะหและ
แกปญ หาได
8) การกํากับตนเอง – กํากับความตองการในการเรียนและความเขาใจของตนเอง ใชแหลง
เรียนรูที่เหมาะสม ถา ยทอดสง่ิ ทเ่ี รยี นรสู ูผูอ่ืนได

120

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21
9) ความรับผิดชอบตอสังคม – แสดงความใสใจและรับผดิ ชอบตอประโยชนข องสังคมสว นใหญ
แสดงพฤติกรรมท่ีเหมาะสมตอบคุ คล สถานทแี่ ละบริบทของสังคม

121

แนวทางจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
แหลง อางอิง

http://journal.feu.ac.th/pdf/v6i2t4a12.pdf {._. วจิ ารณ พานิช. (2555). วถิ กี ารสรางการเรยี นรู
เพื่อศษิ ย. (พิมพคร้ังติ์ 3).
วิจารณ พานิช. วิถีสรา งการเรยี นรเู พ่ือศษิ ยใ นศตวรรษท่ี ๒๑.-- กรงุ เทพฯ : มลู นธิ ิสดศร-ี สฤษดว์ิ งศ,
๒๕๕๕. ๔๑๖ หนา . ๑. การเรียนร.ู I. ช่อื เรอื่ ง.
http://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/21st-century-support-systems/
http://www.ipesp.ac.th/learning/websatiti/chapter6/unit6_1_4.html
http://www.krutermsak.in.th/index.php/2013-02-14-03-15-32/2-uncategorised/15-2013-
02-22-05-58-53
http://www.afaps.ac.th/~edbsci/pdf/km/pys3_pbl.pdf
http://www.suplopburi.net/bussiness-M.S.5/project3.html

122