บทที่1 ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการศึกษา

2 สารบัญ 1. ประวัติและพัฒนาการของการวัดผลและหลักการวัดและประเมินผลการศึกษา..........................................1 ประวัติและพัฒนาการของการวัดและประเมินผลในต่างประเทศ................................................................1 ประวัติและพัฒนาการของการวัดและประเมินผลในประเทศไทย................................................................4 2. ความหมายของการทดสอบ การวัดผล และการประเมินผล......................................................................12 ความหมายของการทดสอบ ......................................................................................................................12 ความหมายของการวัดผล.........................................................................................................................14 ความหมายของการประเมินผล.................................................................................................................15 3. ปรัชญาของการวัดและประเมินผล............................................................................................................18 4. ความสัมพันธ์ระหว่างการวัดผลกับกระบวนการเรียนการสอน ..................................................................19 5. ความสัมพันธ์ของการทดสอบ การวัด และการประเมินผล.......................................................................22 6. ความสัมพันธ์ระหว่างการวัดผลและการประเมินผล..................................................................................22 7. ความมุ่งหมายของการวัดและประเมินผล.................................................................................................23 8. ธรรมชาติของการวัดผลทางการศึกษา......................................................................................................24 9. ประเภทของการวัด...................................................................................................................................27 จำแนกตามคุณลักษณะของสิ่งที่วัด...........................................................................................................27 ความหมายจากการเปรียบเทียบ...............................................................................................................27 9. มาตราการวัด............................................................................................................................................28 มาตรานามบัญญัติ (Nominal Scale) ......................................................................................................28 มาตราเรียงลำดับ (Ordinal Scale) ..........................................................................................................28 มาตราอันตรภาค (Interval Scale) ..........................................................................................................28 มาตราอัตราส่วน (Ratio Scale) ...............................................................................................................30 11. หลักการวัดผลทางการศึกษา..................................................................................................................30 12. กระบวนการประเมินผล.........................................................................................................................32 13. ขั้นตอนของการวัดและประเมินผล.........................................................................................................32

3 สารบัญ (ต่อ) 14.ลักษณะการประเมินผลทางการศึกษา......................................................................................................34 แบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน ........................................................................................................34 แบ่งตามการอ้างอิง...................................................................................................................................34 แบ่งตามผู้ประเมิน ....................................................................................................................................35 15.ประโยชน์ของการวัดผลและประเมินผลการศึกษา...................................................................................36 16. คุณธรรมของนักวัดผลการศึกษา.............................................................................................................37 17. ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับการวัดผลและประเมินผลทางการศึกษา.................................................................38 กิจกรรมท้ายบท...............................................................................................................................................41 คำถามท้ายบท………………………………………………………………………………………………………………………………….43 แบบทดสอบ.....................................................................................................................................................46 บรรณานุกรม................................................................................................................... .................................50

1 1. ประวัติและพัฒนาการของการวัดผลและหลักการวัดและประเมินผลการศึกษา 1.1 ประวัติและพัฒนาการของการวัดและประเมินผลในต่างประเทศ 1115 B.C. มีการสอบคัดเลือกบุคคลเข้ารับราชการเป็นครั้งแรกในประเทศจีนเรียกว่าการทดสอบ จอหงวน 1200 A.D. มีการสอบปากเปล่าครั้งแรกสำหรับปริญญา Ph.D. หรือ Doctor in Philosophy คือการ เรียนระดับสูงที่คุณจะต้องผ่านการฝึกฝนและมีประสบการณ์ในการทำวิจัยในหัวข้อที่คุณ เชี่ยวชาญ ที่มหาวิทยาลัย Bologna (ภาคเหนือของประเทศอิตาลี) 1575 J.Huarta ได้พิมพ์หนังสือ Examen de Ingenios อันเป็นหนังสือเกี่ยวกับความแตกต่าง ระหว่างบุคคลด้านความสามารถทางสมอง 1795 นักดาราศาสตร์แห่งหอดูดาวที่ Greewich ชื่อ Maskelyne ได้ให้ผู้ช่วยของเขาชื่อ Kinnetrook ออกจากงาน เพราะการสังเกตเกี่ยวกับเวลาเปลี่ยนแปลงของการโคจรของ ดวงดาวไม่ตรงกัน 1860 โรงเรียนและมหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกาเริ่มใช้การสอบข้อเขียน 1869 Sir F. Galton พิมพ์หนังสือที่ Hereditary Genius 1879 ตั้งห้องปฏิบัติการทางจิตวิทยาแห่งแรกของโลกชื่อ Wilhelm Wundt ที่เมือง Leipzing ประเทศเยอรมัน 1887 G.Fechner ได้เสนอกฎอันแรกทางจิตวิทยา 1888 Sir F. Galton ได้อธิบายวิธีหาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร 1893 J.Jastrow ได้แสดง Sensory-Motor Test ที่นิทรรศการโคลัมเบียในเมืองชิคาโกในประเทศ สหรัฐอเมริกา 1904 C.E.Spearman ได้เสนอทฤษฎีสองตัวประกอบของความสามารถทางสมอง 1905 ได้มีการตีพิมพ์Binet-Simon Intelligence Scale ฉบับแรก 1905 ได้มีการตีพิมพ์Binet-Simon Intelligence Scale ฉบับแก้ไข 1909 E.L.Torndike พิมพ์ Handwriting scale 1910 G.Jung ได้เสนอวิธีใช้คำโยงคู่มาใช้ทางคลินิก 1916 L.Terman ได้พิมพ์ Stanford-Binet Intelligence Scale 1917 ได้มีการสร้างแบบทดสอบทางสติปัญญาแบบกลุ่ม 2 ฉบับ เพื่อใช้กับทฤษฎีการหาเกณฑ์ใน กองทัพบกของสหรัฐแบบทดสอบชื่อ Army Alpha และ Army Beta ในปีเดียวกันนี้ R.Woodworth ได้พิมพ์ Personal Data sheet เพื่อใช้บุคลิกภาพของผู้สมัครทหาร เป็น แบบสำรวจบุคลิกภาพมาตรฐานฉบับแรก

2 1919 ได้มีการตีพิมพ์ Psychological Examination for-College Freshmen ของ L.Thurstone ขึ้นใช้ 1920-1940 ได้มีการสร้างและพิมพ์แบบสอบถามมาตรฐานขึ้นมาใช้มากมายหลายชนิด เช่น แบบ มาตรฐานสัมฤทธิผล แบบสอบสติปัญญา แบบสอบถามถนัดและแบบสอบความสนใจ 1921 มีการพิมพ์ Rorschach Inkblots ของ H. Rorschach ขึ้นใช้ครั้งแรก 1927 ได้มีการพิมพ์ Strong Vocational Interest Blank for Men ฉบับพิมพ์ครั้งที่หนึ่ง 1937 ได้มีการพิมพ์ Stanford-binet Intelligence scale ฉบับแก้ไขปรับปรุง 1937 ได้มีการพิมพ์ Wechsler-Believue Intelligence scale 1960-1977 มีการใช้คอมพิวเตอร์ในกระบวนการสอนมากขึ้น 1972 พิมพ์หนังสือรวบรวมข้อมูลและบทวิจารย์เกี่ยวกับเครื่องมือวัดฉบับพิมพ์ครั้งที่ 7 หนังสือชื่อ The Mental Measurements Yearbook Poc. O.K. Buros 1960-1980 พิมพ์Stanford-binet Intelligence scale Form L.M. การพัฒนาทฤษฎีของข้อคำถาม และการทดสอบทางจิตประสาท (Neuropsychological Testing) 1980-ปัจจุบัน การพัฒนาแบบทดสอบโดยการใช้คอมพิวเตอร์ ส่วนการพัฒนาการของทฤษฎีการทดสอบ ศิริชัย กาญจนวาสี (2548) ได้เสนอเหตุการณ์สำคัญของ การพัฒนาการเกี่ยวกับทฤษฎีการทดสอบดังนี้ ค.ศ. บุคคลสำคัญ/สถาบัน เหตุการณ์ 1822-1884 Gregor Mendel สร้างกฎทางพันธุกรรมของ Mendel 1859 Charles Darvin เขียนบทความ The origin of the species 1869 Francis Galton ศึกษาความแตกต่างระหว่างบุคคล 1879 Wilhelm Wundt สร้างห้องปฏิบัติการทางจิตวิทยาเป็นครั้งแรกที่ Leizing 1888 james Mckeen Caltell สร้างห้องปฏิบัติการทางการทดสอบและเริ่มใช้ คำว่า Mental Test 1896 Emil Kraepelin จัดระบบจำแนกความผิดปรกติทางสมอง 1901 Karl Pearson สร้างทฤษฎีสหสัมพันธ์ 1904 Charles Spearman เสนอทฤษฎีสองตัวประกอบของเชาวน์ปัญญา 1904 Edward L.Thorndike พิมพ์ตำราเล่มแรกเกี่ยวกับทฤษฎีการทดสอบ 1905 Alfred Binet and Theodore Simon สร้าง Binet-Simon Intelligence Scale ขึ้น เป็นครั้งแรก

3 1906 Edward L.Thorndike พิมพ์ตำราเล่มแรกทางจิตวิทยาการศึกษา 1907 Charles Spearman เสนอ Classical True Score Model 1910 Charles Spearman สร้าง Psychometric Theory 1935 Louis L. Thurstone พัฒนาเทคนิคการวิเคราะห์ตัวประกอบ 1938 Oscar K. Buros พิมพ์ First Mental Measurement Yearbook 1939 L. Frank เสนอ Projective Technique 1948 Office of strategic Service พัฒนา Situational Technique 1950 H.Gullikksen เขียนตำรา Theory of Mental Tests 1952 American Psychiatric Association พิมพ์ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (DSMD) 1957 C.E. Osgood พัฒนา Semantic Differential Technique 1960 G. Rasch พัฒนาโมเดลการตอบสนองข้อสอบแบบหนึ่ง พารามิเตอร์ 1963 R. Glaser พัฒนา Criterion-Referenced Testing 1963 Cronbach et. AI. พัฒนา G-Theory 1966 American Psychological Association พิมพ์ Standards for Educational and Psychological Test and Manuals 1966 J.P. Guilford เสนอ Model of the Structure of Intellect 1968 F.M. Lord and M.R. Novick เขียนตำรา Statistical Theories of Mental Test Scores 1974 J.F. Buckley เขียน Family Educational Rights and Privacy Act 1980 F.M. Lord เขียนตำรา Applications of IRT to Practical Testing Problems 1984 American Psychological ร่วมกันประกาศ Joint Technical Standards Association, American for Educational and Psychological Educational Research Testing Association, and National Council on Measurement In Education

4 1.2 ประวัติและพัฒนาการของการวัดและประเมินผลในประเทศไทย เหตุการณสำคัญเกี่ยวกับประวัติการวัดและประเมินทางการศึกษาในประเทศไทยที่เกิดขึ้นต่อไปนี้ ใช้ เวลาที่ปรากฏขึ้นก่อนหลังเป็นเกณฑ์ในการจัดลำดับเหตุการณ์ตามข้อมูลที่ปรากฎจากแหล่งการศึกษาค้นคว้า ต่าง ๆ เช่น สำเริง บุญเรืองรัตน์ (2526-2527) ล้วน สายยศ (2527) จรรยา สุวรรณทัต (2529) สมหวัง พิธิยา นุวัฒน์ (2541) ศิริชัย กาญจนวาลี (2543) พอสรุปได้ดังนี้ สมัยโบราณ ในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ ได้จัดให้มีการสอบความรู้พระภิกษุสงฆ์ ทั่วราชอาณาจักรเป็น ครั้งคราว โดยมีเกณฑ์กำหนดว่า พระภิกษุบวชมากี่พรรษาจะต้องมีความรู้ในธรรมะและ ภาษาบาลีขั้นไหน ถ้าความรู้ไม่ได้ตามเกณฑ์ก็ให้สึกไปจากสมณเพศ โดยมีวัตถุประสงค์ให้เป็น การ “สอบไล่” ผู้ที่บวชเพื่อหลีกเลี่ยงราชการหรือเป็นการสอบเพื่อไล่ให้สึก ซึ่งต่อมาได้ พัฒนาเป็นการสอบนักธรรมและสอบพระปริยัติธรรมของพระภิกษุสงฆ์ ในบวรพุทธศาสนา เรื่อยมาจนปัจจุบัน พ.ศ.2423 กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ผู้บังคับการทหารมหาดเล็กได้วางโครงการวิธีสอบไล่หนังสือไทย ขึ้น เพื่อที่จะแสดงให้เห็นว่าใครได้เรียนรู้ตลอดหลักสูตร พ.ศ.2427 มีการสอบไล่หนังสือขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ซึ่ง เป็นการสอบชั้นประโยค 1 (ระยะเวลาในการศึกษา 4 ปี) สันนิษฐานว่าข้อสอบแบบ เรียงความและครูออกเอง และในวันศุกร์ เดือน 5 ขึ้น 12 ค่ำ ในปีเดียวกันนี้ พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้า ฯ พระราชทานรางวัล (ประกาศนียบัตร) แก่ผู้สอบไล่ได้ประโยค 1 รุ่นแรก พ.ศ.2428 ให้จัดให้มีการสอบไล่ทั่วประเทศเป็นครั้งแรกโดยกำหนดการสอบเป็น 2 ชั้นคือ ประโยค 1 กับประโยค 2 ในการสอบได้มีการกำหนดว่าจะสอบวิชาอะไรบ้างกล่าวคือ กำหนดว่าพูดจบ ประโยค 2 จะต้องสอบ 8 อย่างคือ (1) ลายมือหวัดและบรรจง (2) เขียนหนังสือใช้ตัววางวรรคตอนถูกต้อง ตามใจความ ไม่ต้องดูแบบ (3) ทานหนังสือที่คัดผิดจากลายมือหวัด (4) คัดสำเนาความและย่อความ (5) แต่งจดหมาย (6) แต่งแก้กระทู้ความร้อยแก้ว (7) เลข และ (8) บัญชี

5 พ.ศ.2433 กระทรวงธรรมการ ออกพระราชบัญญัติการสอบวิชาการ พ.ศ.2433 มีการกำหนดแผนการ ศึกษาแห่งชาติเป็นครั้งแรก ซึ่งขณะนั้นเรียกโครงการศึกษา ได้มีการกำหนดหลักสูตร การ สอบไล่ ลำดับชนิดการสอบไล่ มีทั้งหมด 7 ชนิดคือ (1) การสอบไล่ของโรงเรียนตามลำดับชั้นหลักสูตร (2) การสอบไล่ “แข่งขัน” เพื่อรับทุนซึ่งมีผู้มอบเป็นการกุศลและรับประกาศนียบัตรของ กระทรวงธรรมการ (3) การสอบไล่แข่งขัน รับทุนเล่าเรียนของหลวงเพื่อไปศึกษาวิชาการต่างประเทศ (4) การสอบไล่แข่งขันเพื่อเข้ารับราชการพลเรือน (5) การสอบไล่ให้ประกาศนียบัตร ครูอาจารย์ ที่จะออกสอนตามโรงเรียน (6) การสอบไล่พระปริยัติธรรม ซึ่งพระสงฆ์จะได้เป็นเปรียญหลวง (7) การสอบไล่พิเศษอื่น ๆ เพื่อเข้าเรียนที่วิทยาลัยหรือโรงเรียนพิเศษและมีการเรียกเก็บ ค่าธรรมเนียมเข้าสอบไล่ และจะคืนให้ผู้สอบได้ร้อยละ 50 ขึ้นไปโดยจุดประสงค์ของการ ป้องกันผู้มีความรู้ไม่ถึงแก่นหลักของการสอบไล่ จะได้ไม่ซ้ำเข้าสอบไล่ได้ง่ายๆ พ.ศ.2446 ได้มีระเบียบกำหนดให้กองตรวจวิชา (มีฐานะเป็นกรม) ทำหน้าที่ตรวจสอบความรู้ของผู้ที่ ศึกษาเล่าเรียนตามหลักสูตรและวิธีสอบได้ของกรมศึกษาธิการ พ.ศ.2451 มีการจัดตั้งกองสอบไล่ขึ้น เมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2451 พ.ศ.2454 ในหลักสูตรฉบับ พ.ศ 2454 มีการสอบปากเปล่าและการอ่านออกเสียงสำเนียงเสนาะในชั้น มัธยมบริบูรณ์ชาย (ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 8) พ.ศ.2455 ในแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2455 ได้กำหนดให้กรมศึกษาธิการ เป็นผู้จัดการสอบไล่วิชา สำหรับชั้นมัธยมศึกษาและการศึกษาพิเศษ (อาชีวศึกษา) ส่วนการสอบระดับประถมศึกษา และมูลศึกษา ในเขตกรุงเทพฯ กรมศึกษาธิการเป็นผู้จัด ในหัวเมืองให้เจ้าคณะมณฑลและ ข้าหลวงธรรมการเป็นผู้จัด พ.ศ.2470 พระยาเมธาธิบดีได้สร้างแบบสอบเชาว์ขึ้นเป็นครั้งแรก เรียกว่า “แบบทดสอบเชาว์ของพระ ยาเมธาธิบดี” มีลักษณะคล้ายกับแบบทดสอบ Army Alpha ของกองทัพบกสหรัฐอเมริกา แสดงถึงเรื่องการวัดผลการศึกษาของต่างประเทศ เริ่มเข้ามามีบทบาทในการวัดผลการศึกษา ของไทย พ.ศ.2473 ได้ประกาศตั้งกรมวิชาการขึ้น มีการสอบไล่เป็นหน่วยงานสังกัดอยู่ในกลุ่มนี้มีหน้าที่จัดการ สอบไล่ ทั้งกระทำโดยลำพังและร่วมมือกับกรรมการที่กระทรวงจะได้ตั้งขึ้นเป็นคราวๆ รายงานผลการสอบได้ที่เอาความรู้และพิจารณาเรื่องหลักสูตร

6 พ.ศ.2478 หม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย ได้ดัดแปลงแบบสอบสแตนฟอร์ด บิเนต์ (Stanford Binet) ให้เป็น ภาษาไทยหลังจากที่แบบสอบและแบบวัด บิเนต์ เริ่มใช้ได้ประมาณ 30 ปี พ.ศ.2479 ห้างนิพนธ์บรรณาการตีพิมพ์เผยแพร่หนังสือเรื่อง “วิธีวัดผลการศึกษาและจิตวิทยา” เรียบ เรียงโดยหม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย พ.ศ.2488 หม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย ได้สร้างแบบทดสอบรูปทรงเรขาขึ้น ข้อสอบนิสิตจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย พ.ศ.2493 แผนกวิชาครุศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เปิดสอนแบบสอบและ มาตรกรรม ในโรงเรียน (Test and measurement in school) เป็นรายวิชา 2 หน่วยกิต ไม่หลักสูตรอนุปริญญาครุศาสตร์และในปีเดียวกันนี้ รัฐบาลได้จัดตั้งหน่วยงานกลางขึ้นมาทำ หน้าที่ประสานการรับความช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกา ซึ่งทำให้เกิดการประเมินโครงการ ตามความช่วยเหลือที่ได้รับจากต่างประเทศ ซึ่งต่อมา พ.ศ.2497 ให้ชื่อ “คณะกรรมการ ดำเนินงานตามโครงการความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและวิชาการ” ของสหรัฐอเมริกา (กศว) ต่อมาได้ยกฐานะเป็นกรมวิเทศสหการในปี พ.ศ.2506 หน้าที่หน้าที่ประการหนึ่งของกรม วิเทศสหการคือ การประเมินผลโครงการความช่วยเหลือที่ได้รับจากต่างประเทศเพื่อเสนอ หน่วยงานต่างประเทศซึ่งเป็นเจ้าของทุน ได้พิจารณาให้ความช่วยเหลือต่อไป พ.ศ.2495 หลวงสวัสดิ์สารสาสน์พุทธิ์ อธิบดีกรมวิสามัญศึกษาตั้งกรรมการบัญญัติศัพท์ทางครุศาสตร์ มี ดร.กมล เกาพิจิตร เป็นประธาน ได้บัญญัติศัพท์ด้านการสอนที่สำคัญคือ ข้อสอบปรนัย อัตนัย เชาวน์ ผลสัมฤทธิ์ และในปีเดียวกันนี้ได้ย้ายกองสอบไล่ จากกรมวิชาการไปสังกัดกรม วิสามัญศึกษา และแผนกในสังกัด 3 แผนกคือ แผนกสอบไล่ชั้นสูง คะแนนสอบได้ชั้นต้น และ แผนกทะเบียนและประกาศนียบัตร พ.ศ.2496 ได้เริ่มทดลองใช้ข้อสอบปรนัยกันขึ้น ตลอดระบบของโรงเรียนที่โรงเรียนเบญจมราชรังสฤษดิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา อาจารย์ไพบูลย์ รัตนะมังคละ เป็นผู้เริ่มและอบรมครูประจำการให้รู้จัก ออกข้อสอบปรนัย เมื่อ 6 กรกฎาคม พ.ศ 2496 ดร.แนบ บุญสิทธิ์ สร้างแบบสอบความ ถนัดวิชาช่าง ให้กรมอาชีวศึกษากระทรวงศึกษาธิการเพื่อการแนะแนวอาชีพ พ.ศ.2497 หน่วยแนะแนวโรงเรียนเบญจมราชรังสฤษดิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา จัดวัดเชาวน์นักเรียน โดย ดัดแปลงแบบสอบ Kullmann-An derson เป็นภาษาไทย กระทรวงศึกษาธิการรับ ข้อเสนอแนะของรายงานการศึกษา และค้นคว้าเรื่องการวัดผลการศึกษาจากการประชุม ครูใหญ่ สังกัดกอง โรงเรียนรัฐบาลและกองโรงเรียนราษฎร์ ที่วิทยาลัยวิชาการศึกษาบางแสน

7 ให้ปรับปรุงแก้ไขวิธีสอนและให้คะแนนของกระทรวงศึกษาธิการ ตามประมวลศึกษาพิเศษ ภาค 2 เพื่อให้ใช้วิธีสอบแบบปรนัยบางวิชา พ.ศ.2498 ประชุมครูใหญ่ทั่วประเทศ ณ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาเรื่องการพัฒนาการศึกษาแผนใหม่ โดยเน้นเรื่องวิธีการสอบซ้อมสอบไล่ (ทฤษฎีการออกข้อสอบแนวปรนัย) อาจารย์ไพบูลย์ รัตนะมังคะ เป็นวิทยากรนำทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ มีรายงานการประชุมและตัวอย่างแบบ สอบปรนัย พิมพ์ออกเผยแพร่อย่างละเอียดเป็นหนังสือชุด 4 เล่ม อาจารย์ประชุมสุข อาชวอำรุง นิเทศครูวิทยาศาสตร์ทั่วประเทศไทยให้ใช้เทคนิคการสอบวัด ทัศนคติทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียน กรมวิสามัญ กระทรวงศึกษาธิการ ได้พิมพ์คู่มือครู เรื่องการสอบแบบปรนัยเล่มแรก ชื่อ “หลักการทดสอบเบื้องต้น” โดยอาจารย์ไพบูลย์ รัตนค ละ เป็นผู้เรียบเรียงจำนวน 165 หน้า พ.ศ.2499 พิมพ์เผยแพร่หนังสือตำราเรียน เรื่องการวัดผลการศึกษาเล่มแรกสำหรับนิสิตนักศึกษาครู ชื่อ “หลักและกลวิธีการวัดผลการศึกษาแผนใหม่” เรียบเรียงโดยอาจารย์ไพบูลย์ รัตนะมังคะ และในปีเดียวกันนี้กระทรวงศึกษาธิการได้ตั้งกรรมการสร้างแบบทดสอบเชาวน์ขึ้นโดยให้ หม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย เป็นประธาน และยึดทฤษฎีของเทอร์สโตน เป็นหลัก พ.ศ.2500 ดร.ชวาล แพรัตกุล ได้สร้างแบบทดสอบวินิจฉัยทักษะของสมองสำหรับวัดเชาว์ปัญญา นักเรียนไทย จากชั้นมัธยมปีที่ 1 ถึงมัธยมปีที่ 6 การสร้างแบบทดสอบฉบับนี้เน้นการวัด องค์ประกอบ ( Factor) เป็นสำคัญ แบ่งเป็น 2 ตอนใหญ่ๆ ตอนที่ 1 เป็นภาพ (Non Language Factor) ตอนที่ 2 ใช้ภาษาเป็นปัจจัย (Language Factor) พ.ศ.2504 กระทรวงศึกษาธิการ โดยการสนับสนุนของกรมการฝึกหัดครู ได้จัดตั้งสำนักงานทดสอบทาง การศึกษา และจิตวิทยา ขึ้นที่วิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตรเพื่อดำเนินงานสร้างและ วิจัยเกี่ยวกับแบบทดสอบมาตรฐานให้เป็นประโยชน์แก่คนไทยทั่วไป มีศาสตราจารย์ หม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย เป็นหัวหน้าคนแรก พ.ศ.2505 ศาสตราจารย์หม่อมหลวงตุ้ย ชุมสาย นายสร้างข้อสอบวิสัยสามารถในการเรียนรู้ประกอบไป ด้วยแผนแบบวงกลม 9 แบบ ภายในบรรจุลวดลายต่าง ๆ เมื่อทดสอบ 4 ครั้งแล้วตัดเอารูป ต่าง ๆไว้ 48 รูปมีความเชื่อมั่น .933 และถือว่าข้อสอบนี้เป็นส่วนหนึ่งของการวัดเชาวน์การ แปลผลคล้าย IQ แต่เรียกใหม่ LQ (Learning Quotient) พ.ศ.2506 สำนักทดสอบทางการศึกษาและจิตตะวิทยา สร้างแบบทดสอบความถนัดเชิงจักรกล มี 3 ชุดย่อย

8 ชุดที่ 1 ความสัมพันธ์เชิงอวกาศดัดแปลงจากแบบทดสอบชื่อ Prognotic Test of Mechanical Abilities Form A. ชุดที่ 2 ความสามารถเชิงคณิตศาสตร์อย่างง่าย สร้างโดยอาจารย์บุญผล ศิริวัฒน์ ชุดที่ 3 การทำหน้าที่ของเครื่องมือกล ดัดแปลงจากแบบทดสอบ Differential Aptitude Test ความเที่ยงรวมทั้งฉบับ.925 แบบทดสอบชุดนี้สร้างกฎเกณฑ์เฉพาะนักเรียนมัธยมที่ 3 ในกรุงเทพ ฯ พ.ศ.2507 วิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร เปิดหลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิตสาขาวิชาการวัดและ ประเมินผลการศึกษา และในปี พ.ศ. 2506 และ พ.ศ 2507 กรรมการฝึกหัดครูได้ มอบหมายให้ ศาสตราจารย์ ดรชวาล แพรัตกุล เป็นประธานกรรมการจะดำเนินการสอบ คัดเลือกนักเรียนฝึกหัดครู โดยวิธีการสอบความถนัดทางการเรียน (Scholastic Aptitude Test) ร่วมกับแบบทดสอบสำหรับวัดผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการ (Achievment Test) การสร้าง แบบทดสอบกระทำโดยคณะกรรมการที่กรมการฝึกหัดครูแต่งขึ้น 2 ปีแรก ทดสอบคัดเลือก นักเรียน ป.กศ.สูง เฉพาะในส่วนกลางเท่านั้น พ.ศ.2508 กรมการฝึกหัดครูประกาศให้นักเรียนมัธยมปีที่ 3 ที่จะสอบคัดเลือกเข้าเรียนตามโรงเรียนและ วิทยาลัยครูทั่วประเทศ ที่จะสอบคัดเลือกเข้าเรียนตามโรงเรียนและวิทยาลัยครูทั่วประเทศ ใน วันที่ 10 เมษายน พ. ศ. 2508 ต้องสอบแบบทดสอบความถนัดทางการเรียนเป็นส่วน หนึ่งด้วย การสร้างแบบทดสอบกระทำโดยคณะกรรมการที่สำนักทดสอบฯ วิทยาลัยวิชาการ ศึกษาประสานมิตร ในปีเดียวกันนี้วิทยาลัยวิชาการศึกษาได้สร้างแบบทดสอบมาตรฐานวัด ความถนัดทางการเรียนของวิทยาลัยวิชาการศึกษา ซึ่งเรียกย่อๆว่า CESAT (College of Education Scholastic Aptitude Test) มีศาสตราจารย์ ดร. ละม้ายมาด ศรทัตต์ เป็น ประธานกรรมการแบบทดสอบที่สร้างเสร็จได้ใช้สอบคัดเลือกนักศึกษาเฉพาะวิทยาลัยวิชา การศึกษาประสานมิตรและบางแสนในปี พ.ศ 2508 พ.ศ.2509 คณะกรรมการสอบคัดเลือกของวิทยาลัยวิชาการศึกษา ได้สร้างแบบทดสอบความถนัด ทางการเรียนขึ้นใหม่ และใช้สอบคัดเลือกนิสิตชั้นปีที่ 1 ปีที่ 3 นิสิตวิชาเฉพาะและนิสิต ปริญญาโทของวิทยาลัยวิชาการศึกษา พ.ศ.2510 สำนักทดสอบการศึกษาและจิตวิทยาของวิทยาลัยวิชาการศึกษา ได้สร้างแบบทดสอบ มาตรฐานความถนัดทางการเรียนและสร้างแบบสอบคู่ขนาน 2 ชุดคือ แบบทดสอบภาษาไทย (ชุด ก - ชุด ข) และแบบทดสอบอุปมา อุปไมย (ชุด ก - ชุด ข)

9 พ.ศ.2511 แผนกวิชาวิจัยการศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดห้องสมุดแบบสอบเริ่ม สะสมแบบสอบมาตรฐานที่สำคัญ ๆ ทั้งของไทยและต่างประเทศ ในปีเดียวกันนี้กรมการ ฝึกหัดครูได้ยกฐานะงานสร้างแบบสอบมาตรฐานของสำนักทดสอบทางการศึกษาและ จิตวิทยา เป็นโครงการหนึ่งในแผนพัฒนาการศึกษาของชาติ พ.ศ.2513 ศาสตราจารย์ ดร.ชวาล แพรัตกุล นายสร้างแบบสอบมาตรฐานชุดแรกพร้อมกับเกณฑ์ปกติ ระดับชาติ (National Norm) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 7 โดยเป็นแบบสอบ วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจำนวน 23 ฉบับและสำหรับวัดความถนัดทางการเรียนอีก 7 ฉบับ ในปีเดียวกัน พวงทอง ไสยวรรณ สร้างเกณฑ์ประเมินผลโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา เพื่อ รับรองวิทยฐานะและการเปรียบเทียบคุณภาพ พ.ศ.2514 สำนักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา ได้เริ่มโครงการสร้างแบบทดสอบมาตรฐานระดับ ประโยคมัธยมศึกษา ทั้งแบบสอบมาตรฐานทางวิชาการและแบบทดสอบมาตรฐานความถนัด ทางการเรียน โดยเฉพาะแบบทดสอบมาตรฐานความถนัดทางการเรียนสร้างมาจนถึงปี พ.ศ 2521 มีจำนวน 14 ฉบับ พ.ศ.2515 สภาการศึกษาแห่งชาติตั้งกรรมการสร้างแบบทดสอบคัดเลือกนิสิตนักศึกษา เข้ามหาวิทยาลัย ร่วมกันมี ศาสตราจารย์ ดร.ประชุมสุข อาชวะอำรุง เป็นประธานได้วางแผนเต็มรูป ทดลอง สร้างแบบสอบมาตรฐาน 4 ฉบับและปรับปรุงการออกข้อสอบสัมฤทธิ์ผลวิชาต่าง ๆ คือ 1.แบบสอบความถนัดทางวิชาการทั่วไป (Scholastic Aptitude Test) มี ดร.วิลาศ สิงหวิสัย เป็นประทาน 2.แบบสอบความถนัดพิเศษ (Special Aptitude Test) ศาสตราจารย์ ดร.ประชุมสุข อาชว อำรุง เป็นประธาน 3. แบบความสนใจในการเลือกวิชาชีพ มีรองศาสตราจารย์ ดร.สวัสดิ์ ประทุมราช เป็น ประธาน 4.แบบสอบบุคลิกภาพและลักษณะทางสังคม มีศาสตราจารย์ ดร.ประชุมสุข อาชวอำรุง เป็น ประธาน และโครงการปรับปรุงแบบสอบสัมฤทธิ์ผลวิชาต่าง ๆ ซึ่งคณะกรรมการสอบคัดเลือก เป็นผู้ออก โดยมีศาสตราจารย์ ดร.อุบล เรียงสุวรรณ เป็นประธาน ในปีเดียวกัน (4-5 กุมภาพันธ์ 2515) สำนักทดสอบทางการศึกษาวิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร โดยมี ดร. ชวาล แพรัตกุล เป็นหัวหน้าสำนัก ได้จัดการประชุมทางวิชาการ เรื่องการวัดผล การศึกษาเป็นครั้งแรก โดยมีครูอาจารย์ทุกระดับทั่วประเทศเข้าร่วมประชุม

10 พ.ศ.2516 สภาการศึกษาแห่งชาติได้จัดประชุมคณะกรรมการออกข้อสอบคัดเลือกเข้ามหาวิทยาลัย ทุก สาขาวิชาเป็นครั้งแรก ที่คณะครุศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เรื่องเทคนิคการออก ข้อสอบวิชาต่าง ๆ พ.ศ.2517 สำนักทดสอบ ฯ มหาวิทยาลัยศรีนครินพระวิโรฒ ประสานมิตร ร่วมกับกรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทย และยูชอม สร้างแบบสอบชุดสำหรับคัดสรรจำแนกประเภทอาชีพ ประกอบด้วย 3 ประเภทคือ (1) ประเภทคือแบบสำรวจความสนใจเกี่ยวกับอาชีพ (2) แบบสอบความรู้เกี่ยวกับอาชีพ (3) แบบสอบความถนัด พ.ศ.2519 คณาจารย์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ได้ทดลองสร้างเกณฑ์มาตรฐานประเมินตนเอง เกี่ยวกับการสอน และสถานภาพของอาจารย์มหาวิทยาลัย พ.ศ.2521 ภาควิชาวิจัยการศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับทบวงมหาวิทยาลัย ทำการวิจัยเพื่อพัฒนาแบบวัดทัศนคติต่อวิชาชีพครูสำหรับใช้ประกอบการสัมภาษณ์ผู้ที่จะเข้า เรียนคณะครุศาสตร์และศึกษาศาสตร์ พ.ศ.2522 บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดหลักสูตรครุศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการ วัดและประเมินผลการศึกษาเป็นแห่งแรกในประเทศไทย ในปีเดียวกันฝ่ายวิจัยคณะครุ ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เริ่มดำเนินงานการทดสอบทางด้านพัฒนาบริการและให้ คำปรึกษา ซึ่งต่อมาจัดตั้งเป็นศูนย์ทดสอบอย่างเป็นทางการใน พ.ศ.2531 พ.ศ.2524 กระทรวงศึกษาธิการ ได้กระจายอำนาจการประเมินผลการเรียนให้โรงเรียน และกลุ่ม โรงเรียนซึ่งเป็นไปตามเจตนารมณ์ของหลักสูตรฉบับปรับปรุง พ.ศ.2521 พ.ศ.2526 สำนักทดสอบการศึกษา กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ รายงานประเมินคุณภาพทาง การศึกษา (National Assessment) โดยประเมินทุก 2 ปี เริ่มประเมินคุณภาพการศึกษา ระดับประถมศึกษา (ป.6) ในปีการศึกษา 2526 และได้เริ่มประเมินคุณภาพการศึกษาระดับ มัธยมศึกษา (ม.3 และ ม.6) ในปีการศึกษา 2527 พ.ศ.2527 เมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ.2527 กรมวิชาการ สำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษา แห่งชาติ ร่วมกับคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้จัดสัมมนาและนิทรรศการเรื่อง 100 ปีของการทดสอบ เพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรง มีพระราชกรณียกิจ ในการทดสอบและการวัดและประเมินผล ตลอดจน เพื่อประมวล

11 สาระสำคัญของการวัดเชาว์ปัญญาและความถนัด การวัดผลสัมฤทธิ์ และการวัดด้านจิต อารมณ์ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จเป็นองค์ประธานเปิด การสัมมนา ณ หอประชุมใหญ่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ.2531 คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดตั้งศูนย์ทดสอบอย่างเป็นทางการ (ต่อมาเปลี่ยน ชื่อเป็นศูนย์ทดสอบทางการศึกษา) เป็นหน่วยงานในฝ่ายวิจัย โดยมี ดร.อุทุมพร จามรมาน เป็นผู้อำนวยการศูนย์คนแรก ทำหน้าที่พัฒนาแบบสอบสำหรับการสอบคัดเลือกเข้าศึกษา ระดับบัณฑิตศึกษาบริการทดสอบและให้คำปรึกษา ศูนย์ทดสอบทางการศึกษาและเพิ่ม บทบาทของการวิจัยทางการทดสอบผลิตวารสารวิชาการทางการทดสอบประเมินผลการ เรียนการสอน และบริการการทดสอบให้แก่หน่วยงานของรัฐบาล รัฐวิสาหกิจ และเอกชน พ.ศ.2540 ศูนย์ทดสอบทางการศึกษาได้นำวิธีการประเมินเพื่อการเลือกสรร ( Assessment Center) มาใช้เพื่อการเลือกสรรเจ้าหน้าที่/พนักงานที่มีศักยภาพขึ้นสู่ตำแหน่งที่สูงขึ้น ให้แก่ หน่วยงานของรัฐบาลและเอกชน ด้วยระบบคุณธรรมและองค์ใส พ.ศ.2548 จึงได้จัดตั้งสถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ(องค์การมหาชน) ขึ้น คือ สถาบันทดสอบ ทางการศึกษาแห่งชาติ(องค์การมหาชน) เรียกโดยย่อว่า "สทศ." ใช้ชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า "National Institute of Educational Testing Service (Public Organization)" เรีย ก โดยย่อว่า "NIETS" จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 3 กันยายน 2548

12 2. ความหมายของการทดสอบ การวัดผล และการประเมินผล (Test Measurement and Evaluation) การสอบ (Testing) การวัดผล (Measurement) และการประเมิน (Evaluation) เป็นกระบวนการ ที่มีความต่อเนื่องกัน แนวคิดในยุคก่อนกระบวนการทั้ง 3 นี้จะแยกส่วนจากกันและให้ความหมายและกรอบ ประเด็นแยกจากกันโดย การสอบเป็นการใช้เครื่องมือ การวัดเป็นการค้นคว้าหรือกำหนดข้อมูลจากเครื่องมือ ส่วนการประเมินผลเป็นการนำข้อมูลใช้ในการตัดสินผลหรือคุณค่า ถือว่าเป็นกระบวนการที่ต้องมีความ ต่อเนื่องกัน และมีเป้าหมายความต้องการในสาระมากขึ้น ดังนั้นการใช้คำในการสื่อสารของแต่ละแนวคิดของ แต่ละบุคคลจะแปรเปลี่ยนไป ซึ่งได้มีนักวิชาการได้ให้ความหมายคำดังกล่าวไว้ดังนี้ 2.1 ความหมายของการทดสอบ ความหมายของการทดสอบ (Testing) ได้มีผู้ให้ความหมายไว้ ดังนี้ การทดสอบ (Testing) หมายถึง การใช้เครื่องมือชนิดต่าง ๆ ในการทดสอบ หรือ หมายถึง ขบวนการ อันมีระบบที่ใช้วัดเปรียบเทียบพฤติกรรมบุคคล ตั้งแต่ 2 คน หรือมากกว่าขึ้นไป (สุภาพ วาดเขียน และ อรพินธ์ โภชนดา.2520 : 2) การทดสอบ (Testing) หมายถึง การหาหรือกำหนดจำนวน ปริมาณ หรือคุณลักษณะของพฤติกรรม หรือ ความสามารถของบุคคล โดยใช้ข้อสอบเป็นเครื่องมือ หรือเป็นสิ่งเร้า (ไพศาล หวังพานิช. 2526: 15) การทดสอบ (Testing) หมายถึง กระบวนการวัดผลอย่างหนึ่งที่กระทำอย่างมีระบบ เพื่อใช้ในการ เปรียบเทียบพฤติกรรมของบุคคลตั่งแต่สองคนขึ้นไป หรือเปรียบเทียบการกระทำของบุคคลกับ มาตรฐานที่ วางไว้ โดยใช้เครื่องมือเป็นสิ่งเร้าให้ผู้ตอบแสดงพฤติกรรมที่สังเกตได้ และวัดออกมาว่า มีจำนวน ปริมาณ หรือ คุณภาพเท่าใด เป็นไปตามจุดมุ่งหมายของการศึกษาที่วางไว้หรือไม่ (บุญชม ศรีสะอาด, นิภา ศรีไพโรจน์ และ นุชวนา ทองทวี. 2528 : 2) การทดสอบ (Testing) หมายถึง การนำชุดของคำถามหรือกลุ่มงานใด ๆ ที่เราสร้างขึ้นเพื่อจะชักนำ ให้ผู้ถูกสอบแสดงพฤติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งออกมา ให้ผู้สอบสังเกตได้และวัดได้(ชวาล แพรัตนกุล. 2518 : 100) การทดสอบ (Testing) หมายถึง การนำแบบทดสอบซึ่งสร้างขึ้นอย่างเป็นกระบวนการ และมีระบบ ไปตรวจสอบตัวอย่างของคุณลักษณะของสิ่งที่ต้องการวัด (ล้วน สายยศ และ อัง คณาสายยศ. 2529 :14) การทดสอบ (Testing) หมายถึง ขบวนการวัดผลอย่างหนึ่งทางด้านจิตวิทยาอันประกอบด้วย แบบทดสอบเป็นเครื่องมือวัดความรู้ความคิดทำหน้าที่เป็นสิ่งเร้า (stimulus) ให้นักเรียนแสดงกิจกรรม

13 ตอบสนอง (Response) ออกมา ผลการตอบสนองนี้สามารถกำหนดกฎเกณฑ์แทนเป็นปริมาณหรือตัวเลขได้ ซึ่งเรียกว่าคะแนนนั่นเอง (อำนวยเลิศ ชยันตี. ม.ป.ป. : 4) การทดสอบ (Testing) หมายถึง การเสนอคำถามที่เป็นมาตรฐานชุดหนึ่งให้นักเรียนตอบ (อนันต์ ศรี โสภา.2525:2) การทดสอบ (Testing) เป็นการใช้เครื่องมือวัดประเภทหนึ่งที่เรียกว่าแบบทดสอบ เพื่อรวบรวมข้อมูล จากผู้ที่ต้องการวัดกระบวนการทดสอบจะอยู่ในช่วงที่ผู้ถูกทดสอบกำลังแสดงพฤติกรรมตอบสนองแบบทดสอบ นั้น ผู้ใดจะมีความรู้ความสามารถเพียงใดก็ต่อเมื่อผู้นั้นตอบสนองต่อข้อสอบนั้นในรูปของพฤติกรรมที่สังเกตได้ เช่น พูด อธิบาย เล่าเรื่อง เขียนตอบ หรือปฏิบัติ เป็นต้น (ภัทรา นิคมานนท์. 2540 : 8-9) การทดสอบ เป็นการวัดลักษณะโดยการสุ่มลักษณะบางอย่างมาวัด เพื่อใช้ประโยชน์ในการบรรยาย สรุป (อุทุมพร จามรมาน. 2530 : 6) การทดสอบ เป็นการออกแบบสถานการณ์ (ชุดของคำถาม) กระตุ้นให้ผู้สอบได้แสดงพฤติกรรมและวัด ออกมาเป็นตัวเลขเพื่อแปลความหมาย ( Walsh. 1989 : 22) การทดสอบ เป็นส่วนหนึ่งของการวัดผล โดยใช้แบบทดสอบเป็นเครื่องมือหรือสถานการณ์ไปกระตุ้น หรือเร่งเร้าให้บุคคลเกิดการตอบสนองในรูปของพฤติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง (Wiersma and Jurs.1990 : 9) การทดสอบ เป็นการนำเสนอสิ่งเร้าชุดใดชุดหนึ่งให้ผู้เกี่ยวข้องตอบสนองตามวิธีการมาตรฐานที่ กำหนดไว้ เพื่อนำผลการตอบสนองมากำหนดเป็นคะแนนซึ่งโดยทั่วไปจะเป็นตัวได้แสดงปริมาณบอกลักษณะ ของพฤติกรรม (เยาวดี วิบูลย์ศรี. 2540 : 5) การทดสอบ เป็นวิธีการวัดชนิดหนึ่งที่มีการใช้อย่างกว้างขวางโดยใช้แบบทดสอบเป็นเครื่องมือวัด โดย ที่การทดสอบเป็นวิธีการที่มีระบบสำหรับ “วัดพฤติกรรมของผู้เรียนและให้ผลการวัดแสดงออกมาเป็นคะแนน” (บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ์. 2545 : 8) การทดสอบ หมายถึง กระบวนการใช้แบบสอบถามสำหรับกำหนดหรือบรรยายคุณลักษณะหรือ คุณภาพเฉพาะอย่างของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลเพื่อใช้เป็นสารสนเทศสำหรับการตัดสินใจ (ศิริชัย กาญจนวาสี. 2548:9) โดยสรุปแล้ว การทดสอบ หมายถึง กระบวนการอย่างหนึ่งที่จะให้ได้มาซึ่งจำนวน ปริมาณ หรือ คุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง โดยใช้เครื่องมือเป็นสิ่งเร้าให้ผู้ตอบแสดงพฤติกรรมที่สังเกตได้ออกมา เพื่อนำไปสู่ การประเมินค่า หรือตีราคา การทดสอบทำได้หลายวิธี เช่น การทดสอบปากเปล่า การทดสอบภาคปฏิบัติ หรือ การทดสอบโดยการเขียนตอบ การทดสอบที่ดีจึงต้องพยายามดำเนินการอย่างมีประสิทธิภาพ ให้ความยุติธรรม แก่ผู้สอบอย่างเสมอหน้า ภายใต้สถานการณ์อย่างเดียวกัน ซึ่งองค์ประกอบของการทดสอบประกอบด้วย 1. บุคคลซึ่งถูกวัดคุณลักษณะหรือความสามารถ 2. ข้อสอบเพื่อทำหน้าที่เป็นสิ่งเร้า

14 3. การดำเนินการสอบ การจัดสภาพการสอบ และผู้คุมสอบซึ่งต้องเป็นไปอย่างยุติธรรม 4. ผลการสอบ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นคะแนน ที่ได้มาจากการตรวจข้อสอบ คะแนนนี้จะแทน ความสามารถสูงสุดของแต่ละบุคคล (วาโร เพ็งสวัสดิ์. 2542 : 3) 2.2 ความหมายของการวัดผล ความหมายของการวัดผล (Measurement) ได้มีนักวิชาการได้ให้ความหมายหลายท่านมี รายละเอียดดังนี้ การวัดผล (Measurement) หมายถึง ขบวนการที่จะนำมาซึ่งตัวเลข จำนวน ปริมาณ โดยจำนวนหรือ ปริมาณ นั้นมีความหมายแทนพฤติกรรมอย่างหนึ่งหรือแทนผลงานที่แต่ละคนแสดงปฏิกิริยา โต้ตอบสิ่งเร้า ออกมา (วิเชียร เกตุสิงห์ 2514 : 5) การวัดผล (Measurement) หมายถึง กระบวนการที่กำหนดจำนวนตัวเลข ให้กับวัตถุสิ่งของ หรือ บุคคล ตาม ความหมายที่จะวัดสอบ และเปรียบเทียบลักษณะ (Characteristic) ความแตกต่างที่ปรากฏอยู่ ใน สิงที่ จะวัดนั้น ๆ (สุภาพ วาดเขียน, 2518 : 2) การวัดผล (Measurement) เป็นการพิจารณาหรือตีค่าข้อมูลในรูปตัวเลข (Guilford, 1976 : 8) การวัดผล (Measurement) หมายถึง การใช้เครื่องมืออย่างใดอย่างหนึ่ง ที่จะค้นหา หรือการ ตรวจสอบเพื่อ ให้ได้ปริมาณ จำนวน หรือคุณภาพ ที่มีความหมายแทนพฤติกราม หรือผลงาน ที่แต่ละคนแสดง ออกมา (ภัทรา นิคมานนท์ 2522 : 1) การวัดผล (Measurement) เป็นกระบวนการกำหนดตัวเลขให้กับคุณสมบัติหรือคุณลักษณะของ บุคคล วัตถุ หรือเหตุการณ์ตามแบบแผนหรือกฎที่กำหนดขึ้น (Sax.1989 : 14) การวัดผล (Measurement) เป็นการกำหนดจำนวนให้กับวัตถุหรือเหตุการณ์ตามกฎที่ทำให้ตัวเลขมี ความหมายเชิงปริมาณ ( Wiersma and Jurs.1990:8) การวัดผล หมายถึง กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ที่พยายามค้นหาระดับที่แสดงปริมาณของ คุณลักษณะใดลักษณะหนึ่ง ในตัวบุคคล สิ่งของ หรือเหตุการณ์ (เยาวดี วิบูลย์ศรี. 2540 : 8) การวัดผล (Measurement) หมายถึง กระบวนการกำหนดตัวเลขหรือสัญลักษณ์ให้กับบุคคล สิ่งของ หรือเหตุการณ์อย่างมีกฎเกณฑ์ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่แทนปริมาณหรือคุณภาพของคุณลักษณะที่จะวัด (พิชิต ฤทธิ์จำรูญ.2545 : 3) การวัดผล (Measurement) เป็นกระบวนการกำหนดตัวเลขให้กับสิ่งที่จะวัด มีกฎเกณฑ์ ครูสามารถ วัดคุณลักษณะบางอย่างของผู้เรียนโดยใช้แบบทดสอบเขียนตอบลงบนกระดาษ ใช้มาตรวัดน้ำหนักส่วนสูง ใช้

15 การทดสอบปฏิบัติ เช่น เด็กสามารถเตะลูกบอลได้ไกลเพียงใด และใช้วิธีการอื่นๆ (บุญเชิด ภิญโญอนันพงษ์. 2545 : 8) การวัดผล (Measurement) เป็นกระบวนการกำหนดตัวเลขให้แก่สิ่งต่าง ๆ ตามกฎเกณฑ์ (ศิริชัย กาญจนวาสี.2548: 9) การวัดผล (Measurement) หมายถึง ขบวนการใด ๆ ที่จะให้ได้มาซึ่งปริมาณจำนวน หนึ่งอันมี ความหมายแทนขณะสมรรถภาพนามธรรม ที่นักเรียนผู้นั้นมีอยู่ในตัว (ชวาล แพรัตกุล. 2518 : 140) การวัดผล (Measurement) หมายถึง การกำหนดตัวเลขหรือสัญลักษณ์ คุณลักษณะของสิ่งนั้น โดย อาศัยเครื่องมือชนิดใดชนิดหนึ่ง (วิราพร พงศ์อาจารย์.ม.ป.ป. : 7) วัดผล (Measurement) หมายถึง ขบวนการหรือวิธีการใด ที่จะให้ได้มาซึ่งปริมาณจำนวนหนึ่ง อันมี ความหมายแทนขนาดสมรรถภาพนามธรรม ที่นักเรียนผู้นั้นมีอยู่ในตน (โกวิท ประวาลพฤกษ์ และ สมศักดิ์ สินธุระเวชญ์. 2527 : 20) การวัด (Measurement) หมายถึงกระบวนการบอกปริมาณหรือคุณภาพของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เป็นตัวเลข หรือสัญลักษณ์ใด ๆ ที่ตกลงกันไว้แล้ว ขึ้นอยู่กับคุณลักษณะของสิ่งที่จะวัดและวัตถุประสงค์ของการวัด (กังวล เทียนกัณฑ์เทศน์.2540 : 16) การวัด (Measurement) หมายถึง การกำหนดตัวเลขหรือสัญลักษณ์เข้ากับวัตถุ สิ่งของ เหตุการณ์ หรือพฤติกรรมที่เป็นไปตามกฎ (อนันต์ ศรีโสภา.2525 : 2) การวัดผล (Measurement) เป็นกระบวนการที่ประยุกต์ใช้เครื่องมือวัดที่เป็นมาตรฐานหรือกลไกที่ ใช้กำหนดขนาดให้คุณลักษณะหรือมิติของสิ่งต่าง ๆ (kizlik.2003 : 1-2) จากความหมายที่ได้กล่าวมา สรุปว่า การวัดผล (Measurement) หมายถึง กระบวนการเพื่อให้ได้มา ซึ่งตัวเลขหรือสัญลักษณ์ ที่มีความหมายแทนคุณลักษณะ โดยใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพหารายละเอียดสิ่งที่ วัดว่ามีจำนวนหรือปริมาณเท่าใด เช่น การวัดส่วนสูงของเด็กเป็นการแปลงคุณลักษณะด้านความสูงออกมาเป็น ตัวเลขว่าสูงกี่เซนติเมตร หรือนักเรียนสอบวิชาคณิตศาสตร์ได้ 20 คะแนน ก็เป็นการแปลงคุณภาพด้าน ความสามารถในวิชาคณิตศาสตร์ออกมาเป็นตัวเลขโดยใช้แบบทดสอบ เป็นต้น (วาโร เพ็งสวัสดิ์. 2542 : 1-2) 2.3 ความหมายของการประเมินผล การประเมิน ที่มาจากคำว่า Assessment และ Evaluation เป็นคำที่ใช้ในกระบวนการเดียวกัน แต่มีความหมายต่างกัน

16 2.3.1 ความหมายของ Assessment มีนักวิชาการได้ให้ความหมายไว้หลายอย่าง เช่น การประเมินเป็นการให้ค่า/ระดับขอผลการปฏิบัติงานว่าอยู่ระดับใด (มาก ปานกลาง น้อย) ตลอดจน มีหลักฐานที่สอดคล้องกัน การประเมินเป็นการตัดสิน (ใจ) ภายใต้ข้อมูลที่มีให้ (อุทุมพร จามรมาน.2544) การประเมินเป็นกระบวนการกำหนดเงื่อนไขที่เป็นพฤติกรรมที่เฉพาะโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อไปสืบ ค้นหาพฤติกรรมนั้น ด้วยการกำหนดเงื่อนไขมักจะเขียนบรรยายออกมาให้เป็นข้อความที่ชัดเจน (Kizlik.2003 : 2-3) การประเมิน (Asesessmant) กระบวนการในการรวบรวมสารสนเทศเกี่ยวกับผู้เรียนว่าเขารู้อะไร เรียนอะไร ทำอะไรได้บ้าง การรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับตัวผู้เรียนนี้ทำได้หลายวิธีอาทิ การสังเกตผู้เรียนขณะ เรียน การตรวจสอบชิ้นงานว่าเขาทำอะไรได้บ้าง หรือการทดอสบความรู้และทักษะของเขา จุดสำคัญคือเราจะ รู้ได้อย่างไรว่าเขากำลังเรียนอยู่ การประเมินแบบ Assessment จะทำในช่วงระหว่างเรียน (Formative) จะเน้นการวัดที่ กระบวนการ (Process-oriented) จะต้องมีผลแจ้งกับไปให้ผู้เรียน (Reflective) มีเป้าหมายเพื่อนำไปใช้ใน การวินิจฉัยผู้เรียน (Diagnostic) มีความยืดหยุ่น (Flexible) มีความสมบูรณ์ในตนเอง (Absolute) และเน้น การเรียนแบบร่วมมือ (Cooperative) โดย Assessment มีหลักการอยู่ 5 ประการ คือ 1) เพื่อปรับปรุงการสอนของครู 2) เพื่อปรับปรุงการเรียนของผู้เรียน โดยผู้เรียนจะต้องได้รับการแจ้งผลย้อนกลับจากการประเมิน เพื่อให้เห็นความก้าวหน้าของตนเอง ซึ่งถือว่าผู้เรียนจะได้ประเมินตนเอง (Self - assessment) 3) การประเมินที่ดีจะได้มาจากคำถามของครูเกี่ยวกับการสอนของตน 4) การประเมินอย่างเป็นระบบ (Systematic assessment) จะนำผลที่น่าพึงพอใจมาให้ 5) การประเมินจะเป็นสิ่งพิสูจน์ที่ดีว่าผู้เรียนมีการฝึกฝนที่ดี (Best practice) (Straight. 2002 : 30) 2.3.2 ความหมายของ Evaluation มีนักวิชาการได้ให้ความหมายไว้หลายอย่าง เช่น การประเมินผล (Evaluation) หมายถึง ขบวนการที่เราใช้เพื่อสรุปผลหรือตีค่าหรือตัดสินผลที่ได้จาก การวัด โดยอาศัยจากเกณฑ์อย่างใดอย่างหนึ่งเป็นหลักสำหรับเปรียบเทียบ (วิราภรณ์ พงษ์อาจารย์.ม.ป.ป. : 9) การประเมินผล (Evaluation) หมายถึง การตัดสินหรือลงความเห็นใด ๆ จากผลของการวัดวิเคราะห์ ผลที่วัดได้ หรือหลักฐานอื่น ๆ ประกอบการลงความเห็น (กังวล เทียนกัณฑ์เทศน์. 2540 : 16) การประเมินผล (Evaluation) เป็นขบวนการในการตัดสินใจ ข้อมูลที่ได้จากการวัดผลหรือการ ทดสอบอย่างมีหลักเกณฑ์ แล้วลงสรุปว่าสิ่งนั้นดี-เลว อย่างไร (อำนวย เลิศชยันตี.ม.ป.ป. : 6) การประเมินผล (Evaluation) หมายถึง การนำเอาข้อมูลทั้งที่ได้จากการวัดมาใช้ในการตัดสินใจโดย การหาข้อสรุป ตัดสินประเมินค่าหรือตีราคาโดยเปรียบเทียบกับข้อมูลอื่น ๆ หรือเกณฑ์ที่ตั้งไว้ (ภัทรา นิคมา นนท์.2540 : 9

17 การประเมินผล (Evaluation) หมายถึง การตัดสินหรือวินิจฉัยหรือตีราคาของสิ่งต่างๆ ที่ได้จากการ วัดผลโดยอาศัยเกณฑ์การพิจารณาอย่างใดอย่างหนึ่ง (สมนึก ภัททิยธนี.2537 : 3) การประเมินผล (Evaluation) เป็นกระบวนการที่กระทำต่อจากการวัดผล และวินิจฉัยตัดสินลงสรุป คุณค่าที่ได้จากการวัดอย่างมีกฎเกณฑ์ (บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ์.ม.ป.ป. : 6) 2.3.3 ความแตกต่างระหว่าง Assessment และ Evaluation (Straight. 2002 : 1-32) ความแตกต่างระหว่าง Assessment และ Evaluation มีดังนี้ ตารางที่ 1 เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง Assessment และ Evaluation มิติที่แตกต่างกัน Assessment Evaluation ด้านเวลา เกิดในระหว่างเรียน (Formative) เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดการเรียน (Summative) ประเด็นที่วัด วัดกระบวนการ (Process-oriented) วัดผลงาน (Product- oriented) ความสัมพันธ์ระหว่าง ผู้สอนกับผู้เรียน เป็นการให้ข้อมูลสะท้อนกลับ (Reflective) เป็นการกระทำไปตามเงื่อนไขหรือตาม เกณฑ์ (Prescriptive) การนำผลไปใช้ เพื่อวินิจฉัยผู้เรียน (Diagnostic) เพื่อเป็นการตัดสิน (Judgmental) เกมที่ใช้ มีความยืดหยุ่น (Flexible) ตายตัว (Fixed) มาตรฐานที่ใช้ในการวัด มีความสมบูรณ์ (Absolute) ต้องนำไปเปรียบเทียบ (Comparative) ความสัมพันธ์ของผู้เรียน เน้นความร่วมมือ (Cooperative) เน้นการแข่งขัน (Competitive) กล่าวโดยสรุปเป็น 2 ความหมายมีดังนี้ การประเมินผล หมายถึง กระบวนการพิจารณาตัดสิน หรือสรุปผล คุณภาพ คุณค่า คุณลักษณะ การ กระทำต่าง ๆ ที่ได้มาจากการวัดผลว่าผลที่ได้นั้น ดี-เลว สูง-ต่ำ มาก-น้อย กว่าเกณฑ์หรือมาตรฐานที่ตั้งไว้ เพียงใด ฉะนั้นการประเมินผลจะเชื่อถือได้หรือไม่จึงขึ้นอยู่กับการวัดผล การประเมินผลการเรียน หมายถึง การพิจารณาตัดสิน วินิจฉัย หรือตีราคาคุณภาพพฤติกรรมของ ผู้เรียนว่าอยู่ในเกณฑ์ ผ่าน-ไม่ผ่าน เพื่อนำไปพัฒนาปรับปรุงแก้ไขการสอนและส่งเสริมผู้เรียนให้มีความรู้ ความสามารถยิ่งขึ้น

18 ตารางที่ 2 เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง การวัดผลและการประเมินผล การวัดผล (Measurement) การประเมินผล (Evaluation) 1. เป็นการกำหนดจำนวนปริมาณหรือความละเอียด 1. เป็นการกำหนดระดับของคุณค่าหรือตัดสินลงสรุปผล 2. การกระทำอย่างละเอียดทีละด้านทีละอย่าง 2. สรุปรวมเป็นข้อชี้ขาด 3. ใช้เครื่องมือเป็นหลัก 3. ใช้ผลการวัดเป็นหลัก 4. ผลที่ได้เป็นข้อมูล รายละเอียด 4. ผลที่ได้เป็นการตัดสินใจ 5. อาศัยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ 5. อาศัยการใช้ดุลยพินิจ 3. ปรัชญาของการวัดและประเมินผล ชวาล แพรัตกุล (2518 : 34) ได้เสนอว่า ปรัชญาของการวัดผลและประเมินผล มีดังนี้ 1. ผลและการประเมินผลเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนการสอน 2. การวัดผลและประเมินผล ควรกำหนดจุดประสงค์ที่มุ่งเน้นที่ศักยภาพ/สมรรถภาพของผู้เรียน มากกว่าความจำ 3. การวัดและประเมินผลเพื่อวินิจฉัย แล้วนำผลไปปรับปรุงแก้ไขในการเรียนการสอน 4. การวัดและประเมินผลเพื่อประเมินค่าในความเหมาะสมในความสามารถของครูผู้สอนหลักสูตร และการจัดการเรียนการสอน 5. การวัดและประเมินผล เพื่อค้นหาและพัฒนาสมรรถภาพของมนุษย์ ที่จำแนกออกเป็น 2 ขั้นตอน คือ 5.1 คือการวัดผลและประเมินผลใช้เพื่อค้นหาหรือตรวจสอบว่าผู้เรียนมีสมรรถภาพในระดับ ใด หรือมีจุดบกพร่องใดที่ต้องได้รับการส่งเสริมหรือแก้ไขก่อน 5.2 หลังจากนั้นครูผู้สอนจึงนำข้อมูลดังกล่าวมาวางแผนเพื่อที่จะพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุ จุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้ได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป แต่ในปัจจุบันการวัดผลและประเมินผลได้นำมาใช้เป็น เครื่องมือที่ใช้ในการตัดสิน ได้-ตก หรือ ผ่าน-ไม่ผ่าน เท่านั้น แต่ไม่ได้นำมาวิเคราะห์เพื่อตอบสนองต่อปรัชญา ดังกล่าวแท้จริง

19 4. ความสัมพันธ์ระหว่างการวัดผลกับกระบวนการเรียนการสอน การจัดการศึกษา เป็นกระบวนการที่มีระบบ ต้องเริ่มต้นจากปรัชญาหรือหลักการโดยยึดเป็นหลัก จากนั้นจึงกำหนดเป็นจุดมุ่งหมายของแต่ละระดับ (ประถม มัธยม หรืออุดมศึกษา) ซึ่งไม่เหมือนกัน ครูผู้มี หน้าที่ ให้การศึกษาแก่นักเรียนในระดับนั้น ๆ จะต้องศึกษาจุดมุ่งหมายให้ถี่ถ้วนและ ยึดเป็นแนวปฏิบัติเพื่อให้ การสอนบรรลุถึงเป้าหมายที่วางไว้ จุดมุ่งหมายดังกล่าวจะระบุถึงลักษณะที่ต้องการอย่างกว้าง ๆ พิจารณาทำ ความเข้าใจยาก จึงต้องแยกเป็นจุดมุ่งหมายประจำกลุ่ม วิชาหรือรายวิชา เพื่อให้ผู้สอนรายวิชานั้น ๆ ได้ มองเห็นเป้าหมายของการสอนเด่นชัดขึ้นซึ่งสิ่งเหล่านี้จะบรรจุไว้ใน หลักสูตร ของระดับนั้น ๆ เมื่อถึงช่วงจะทำการสอน ครูต้องจัดทำโครงการสอน เป็นรายบท (ทำครั้งละ 1 บท) และตั้งชื่อเรื่องที่ จะเตรียมการสอนแต่ละครั้งตามตารางสอน (ครั้งละ 50 นาที หรือ 1 ชั่วโมง หรือมากกว่านี้) นอกจากนี้ยังต้อง เตรียมการวัดผล ตามจุดประสงค์ประจำบทเรียนตั้งแต่ต้นภาคเรียน และเมื่อถึง ระยะใกล้สอน ครูต้องจัดทำ แผนการสอนให้เป็นปัจจุบัน ซึ่งในการทำ แผนการสอนที่ดี ต้องทำ ตามลำดับขั้น ดังนี้ 1.เนื้อหา ต้องเขียนเป็นรายคาบหรือรายชั่วโมงตามตารางสอน โดยเขียนให้สอดคล้องกับชื่อเรื่องที่ อยู่ในโครงการสอน และเขียนเฉพาะเนื้อหาสาระที่สำคัญ พอสังเขป (ไม่ควรบันทึกแผน การสอนอย่างละเอียด มาก ๆ จะทำให้เกิดความเบื่อหน่าย) 2. ความคิดรอบยอด (Concept) หรือ สรุปหลักการสำคัญ ต้องเขียนให้ตรงกับเนื้อหาที่ จะสอน ส่วนนี้ถือเป็นหัวใจของเรื่อง ครูต้องทำความเข้าใจในเนื้อหาที่จะสอนจนเข้าใจอย่างถ่องแท้ จึงจะสามารถเขียน ความคิดรวบยอดได้อย่างมีคุณภาพ 3. จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม ต้องเขียนให้สอดคล้องกลมกลืนกับความคิดรวบยอด มิใช่ เขียน จุดประสงค์เชิงพฤติกรรมตามอำเภอใจ หรือเขียนสอดคล้องเฉพาะเนี้อหาที่จะสอนเท่านั้น เพราะถ้าเป็นเช่นนี้ จะได้จุดประสงค์เชิงพฤติกรรมที่เป็นเพียงพื้นฐานหรือเป็นพฤติกรรมที่เกี่ยวกับความรู้ความจำเท่านั้นสมอง หรือความสามารถของนักเรียนจะไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร 4. กิจกรรมการเรียนการสอน ในขั้นนี้ควรเขียนตามลำดับขั้นตอน ที่คาดว่าจะสอนจริง ๆ โดยยึด เทคนิคการสอนต่าง ๆ ที่ช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ 5. สื่อที่ใช้ควรเลือกใช้หรือจัดทำให้สอดคล้องกับเนื้อหา โดยยึดหลักที่ว่า สื่อดังกล่าวต้องช่วยให้ นักเรียนเกิดความเข้าใจในเนื้อหาได้ง่าย 6.วัดผล โดยคำนึงถึงเนื้อหา ความคิดรวบยอด จุดมุ่งหมายเชิงพฤติกรรม และช่วงที่จะทำการวัด (วัด ก่อนเรียน ระหว่างเรียน หรือหลังเรียน) ทั้งนี้เพื่อตรวจสอบทุกระยะว่าการสอนของครู บรรลุตามจุดมุ่งหมายที่ กำหนดไว้หรือไม่

20 สามารถสรุปกระบวนการเรียนการสอน ได้ดังในภาพประกอบ 1 ภาพประกอบที่1 : กระบวนการเรียนการสอน จากภาพประกอบ 1 อธิบายได้ว่า กระบวนการเรียนการสอนของครู มีขั้นตอนทั้งหมด 5 ขั้นตอนมี รายละเอียดดังนี้ 1. พิจารณาปรัชญา หรือหลักการที่ระบุไว้ในหลักสูตร 2. วิเคราะห์จุดมุ่งหมายทั่วไป และจุดมุ่งหมายประจำวิชา หรือกลุ่มวิชา ซึ่งครูต้อง วิเคราะห์ให้เข้าใจ อย่างถ่องแท้ก่อนเตรียมการสอน วัดผลก่อนเรียน เพื่อเตรียมความพร้อม วัดผลระหว่างเรียน เพื่อปรับปรุงการเรียนการสอน วัดผลหลังเรียน เพื่อสรุปผลรวม/ตัดสิน ปรัชญาหรือหลักการ จุดมุ่งหมาย - จุดมุ่งหมายทั่วไป - จุดมุ่งหมายประจำวิชา พฤติกรรมพื้นฐาน ของนักเรียนก่อนเรียน แผนการสอน - เนื้อหา - ความคิดรวบยอด - จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม - กิจกรรมการเรียนการสอน - สื่อที่ใช้ - วัดผล สรุปเนื้อหา ตลอดภาคเรียน/ปี

21 3. วิเคราะห์พฤติกรรมพื้นฐานของนักเรียนก่อนเรียนว่ามีความรู้ความสามารถเพียงใด เพื่อเตรียมให้ ต่อเนื่องกับความรู้ใหม่ ในขั้นนี้จะมีการวัดผลก่อนเรียน โดยใช้วิธีการซักถามก็ได้ ไม่จำเป็นต้องทำการทดสอบ ก่อนเรียนเสมอไป 4. ทำแผนการสอน โดยเริ่มจากการเตรียมเนื้อหาที่จะทำการสอน เขียนความคิดรวบยอด (สรุป หลักการสำคัญ) จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม กิจกรรมการเรียนการสอน การใช้สื่อ และการวัดผลขณะทำการ สอน และอาจจะวัดผลประจำบทเรียนหรือวัดตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่สัมพันธ์กับบทเรียน ในขั้นนี้เป็นการ วัดผลระหว่างเรียน เพื่อพัฒนาการและปรับปรุงการเรียน การสอน 5. ทำการวัดผลปลายภาคเรียน หรือปลายปี ซึ่งเป็นการวัดผลตามเนื้อหาที่ทำการเรียน การสอน รวม ทั้งหมด เรียกว่า วัดผลหลังเรียน เป็นการสรุปผลรวมเพื่อตัดสินผลการเรียน จากภาพประกอบ 1 เมื่อพิจารณาเฉพาะบทบาทของการวัดผลการศึกษาตามรูปแบบนี้จะเห็นว่าการ วัดผลการศึกษาเข้าไปเกี่ยวข้องในกระบวนการเรียนการสอน 3 ตอน คือ 1. การวัดผลก่อนการเรียนการสอน เพื่อประเมินผลว่านักเรียน แต่ละคนมีพฤติกรรมพื้นฐานอยู่ใน ระดับใด เพื่อเป็นแนวทางในการจัดสภาพการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับพื้นฐานของนักเรียน จุดประสงค์ ของการวัดผลในขั้นนี้ คือ 1.1 นักเรียนมีความรู้พื้นฐานที่จะประสานต่อเนื่องกับสิ่งที่จะเรียนใหม่มากน้อยเพียงใด 1.2 วางแผนการสอนอย่างไรจึงจะเหมาะสม สอดคล้องกับสภาพของนักเรียน 1.3 จะเพิ่มเติมความรู้ และทักษะที่จำเป็นอะไรบ้าง สำหรับการเรียนต่อไปโดย อยู่ในรูปของ การสอนเสริมให้ความรู้ หรือการให้งานพิเศษ เป็นต้น 2. การวัดผลระหว่างเรียนหรือการวัดผลย่อย (Formative Measurement) เพื่อประเมิน ความก้าวหน้าและตรวจสอบข้อบกพร่องต่าง ๆ การวัดผลในขั้นนี้มีบทบาทสำคัญยิ่ง เพราะผลจากการ ประเมินแต่ละหน่วยย่อยผ่านไปแล้ว จะทำให้ครูทราบได้ว่า ควรซ่อมเสริมนักเรียนคนใดในเรื่องใดบ้าง จุดประสงค์ของการวัดผลในขั้นนี้ คือ 2.1 มีใครบ้างที่ไม่ผ่านหน่วยการเรียนและบกพร่องอย่างไร 2.2 เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ในหน่วยนั้น ๆ ก่อนจะเรียนในหน่วยต่อไป ควรจัดการซ่อมเสริม อย่างไรให้กับผู้ที่ไม่ผ่าน 2.3 ควรจะสอนเพิ่มเติมความรู้ความคิดในแง่มุมใด 3. การวัดผลภายหลังสิ้นสุดการเรียนการสอนหรือการวัดผลรวม (Summative Measurement) จะกระทำหลัง จากการเรียนการสอนจบภาคเรียนหรือปลายปี เพื่อประเมินผล การเรียนโดยสรุปรวมทั้งหมด จุดประสงค์ของการวัดผลในขั้นนี้ คือ

22 3.1 นักเรียนมีความสำเร็จในการเรียนรู้ไปแล้วโดยสรุปผลรวมเท่าไร 3.2 ผู้สอนจะตัดสินผลการเรียนอย่างไร 3.3 ผู้สอนจะปรับปรุงแก้ไขกระบวนการเรียนการสอนโดยส่วนรวมอย่างไร กล่าวโดยสรุป การวัดและประเมินผล เป็นกระบวนการที่จะตรวจสอบคุณภาพของการเรียน การสอนว่าได้ช่วย ให้นักเรียนบรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้หรือไม่ ถ้าพบว่ายังไม่เป็นไปตามที่วางไว้ ครูต้องหันมาพิจารณาว่า กระบวนการในขั้นตอนใดที่ยังบกพร่องจะแก้ไขปรับปรุงอย่างไร จะเห็นได้ว่าการวัดและประเมินผลเป็นสิ่งที่ จะต้องทำตลอดเวลาควบคู่ไปกับการเรียนการสอน ไม่ใช่กระบวนการ ขั้นสุดท้ายของการเรียนการสอน (สมนึก ภัททิยธนี. 2562 : 4-8) 5. ความสัมพันธ์ของการทดสอบ การวัด และการประเมินผล จัดการสังเคราะห์ของนักวิชาการพบว่า การทดสอบจะเป็นส่วนหนึ่งของการวัดผล และในการวัดผล ในบางส่วนนั้นจำเป็นจะต้องมีการนำผลที่ได้จากการวัดผลไปดำเนินการประเมิน พิจารณา เพื่อตัดสินคุณค่า หรือตัดสินใจตามเกณฑ์ที่กำหนดขึ้นหรือเกณฑ์มาตรฐานอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังแสดงในภาพที่ 2 ภาพประกอบที่ 2: ความสัมพันธ์ระหว่างการทดสอบ การวัดผล และการประเมินผล (Wirema and jurs.1990 : 10) 6. ความสัมพันธ์ระหว่างการวัดผลและการประเมินผล การวัดผลและการประเมินผลมีความสัมพันธ์กัน กล่าวคือ การวัดผลจะทำให้ได้ตัวเลข ปริมาณ หรือ รายละเอียดของคุณลักษณะหรือพฤติกรรมของบุคคล จากนั้นจะนำเอาผลการวัดนี้ไป พิจารณาเปรียบเทียบ กับเกณฑ์ที่กำหนดไว้เพื่อตัดสินหรือลงสรุปเกี่ยวกับสิ่งนั้น ซึ่งเรียกว่าการ ประเมินผล กระบวนการนี้สามารถ เขียนเป็นแผนภาพได้ดังนี้ การประเมินผล การทดสอบ การวัดผล

23 ภาพประกอบที่ 3 : ความสัมพันธ์ระหว่างการ วัดผลและการประเมินผลการศึกษา จากภาพประกอบ 3 จะเห็นว่าผลของการวัดเป็นตัวเชื่อมระหว่างการวัดผลกับการประเมินผล ดังนั้น การประเมินผลจะถูกต้องหรือไม่ จึงขึ้นอยู่กับผลของการวัดเป็นสำคัญ ด้วยความสัมพันธ์นี้เอง นักการศึกษา หลายท่านจึงมีความคิดว่าไม่ควรแยกกิจกรรมการวัดและการประเมินผลออกจากกัน ควรถือว่าเป็นกิจกรรม เดียวกัน โดยเริ่มตั้งแต่การกำหนดพฤติกรรมหรือคุณลักษณะที่ต้องการวัดไปจนถึงการตัดสินใจแล้วรวมเรียกว่า กระบวนการวัดและประเมินผลการศึกษา (สมบูรณ์ ตันยะ.2538:67) 7. ความมุ่งหมายของการวัดและประเมินผล ในการวัดผลและประเมินผลแต่ละครั้ง จะมีการกำหนดความมุ่งหมายในการวัดและประเมินผลที่ แตกต่างกัน ดังนี้ 1. การจัดตำแหน่ง (Placement/Classification) เป็นการวัดผลเพื่อนำผลมาระบุว่าผู้เรียนมี ความรู้ในระดับหรือตำแหน่งใดของกลุ่มได้อย่างถูกต้อง ชัดเจน หรืออาจจะพิจารณาตัดสินโดยใช้เกณฑ์ มาตรฐานเพื่อที่จะระบุว่าผู้เรียน รอบรู้-ไม่รอบรู้ หรือ เก่ง-ปานกลาง-อ่อน เป็นต้น 2. การคัดเลือก (Selection) เป็นการวัดความรู้ ทักษะ และเจตคติ เพื่อนำผลมาใช้พิจารณาในการ คัดเลือกเพื่อการดำเนินการตามวัตถุประสงค์ อาทิ การคัดเลือกเข้าศึกษาต่อ เข้ารับทุนการศึกษาหรือการเข้า ทำงาน เป็นต้น 3. การวินิจฉัย (Diagnosis) เป็นการวัดผลเพื่อนำผลมาใช้ในการพิจารณาจุดเด่น-จุดด้อย/เก่ง-อ่อน ของผู้เรียนในการหาวิธีการหรือแนวทางจัดกิจกรรมเพื่อซ่อมเสริมหรือส่งเสริมได้ตรงประเด็น และมี ประสิทธิภาพมากขึ้น 4. การเปรียบเทียบพัฒนาการ (Assessment) เป็นการวัดผลเพื่อนำผลมาใช้พิจารณาพัฒนาการที่ เกิดขึ้นของผู้เรียนคนเดียวกันในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน หรือได้รับเงื่อนไขที่แตกต่างกันตามจุดประสงค์การ เรียนรู้ที่กำหนดไว้ อาทิ การสอบก่อน-หลัง แล้วนำผลการทดสอบมาพิจารณาเปรียบเทียบกัน เป็นต้น พฤติกรรม/ คุณลักษณ ะ เครื่องมือที่ ใช้วัด ผลจาก การวัด มาตรฐาน หรือเกณฑ์ การตัด สินใจ การวัดผล การประเมินผล

24 5. การพยากรณ์ (Prediction) เป็นการวัดผลเพื่อนำมาใช้คาดคะเนความสำเร็จที่จะเกิดขึ้นของ ผู้เรียน หรือชายเพื่อระบุสิ่งที่จะต้องศึกษาต่อแล้วประสบความสำเร็จในอนาคต อาทิ การทดสอบวัดแววความ เป็นครู หรือ การทดสอบความถนัดทางวิศวกรรมศาสตร์ เป็นต้น 6. การประเมินค่า (Evaluation) เป็นการวัดผลเพื่อนำผลไปประเมินผลในภาพรวมว่าผู้เรียนมี ความสำเร็จมากหรือน้อยเพียงใด อาทิ การทดสอบปลายภาคเรียน หรือการประเมินผลความสำเร็จในการจัด การศึกษาในระดับชาติ/จังหวัด เป็นต้น 7. เพื่อจูงใจการเรียน (Motivating Learning) โดยการวัดผลที่ดีจะเป็นการจูงใจให้ผู้เรียนเกิดนิสัย การเรียนรู้ที่ดีและทำให้รู้สถานะภาพของตนเองแล้วหาแนวทาง/วิธีการแก้ไข ปรับปรุงตนเองตามคำแนะนำ ของครูผู้สอน 8.เพื่อรักษามาตรฐาน (Maintaining Standard) เป็นการวัดผลเพื่อนำผลไปใช้ตรวจสอบคุณภาพ ของผู้เรียนว่ามีมาตรฐานตามที่กำหนดไว้หรือไม่ อย่างไร (บุญธรรม กิจปรีดาบริสุทธิ์. 2535 : 32-34 ; ภัทรา นิคมานนท์. 2543 : 20-22 ; วิรัช วรรณรัตน์. 2539 : 23-27) 8. ธรรมชาติของการวัดผลทางการศึกษา การวัดผลทางการศึกษาหรือทางสังคมศาสตร์ เป็นการวัดในสิ่งที่เป็นนามธรรมเกี่ยวกับมนุษย์ ย่อมมี ขีดจำกัด หรือปัญหาหลายประการ ต่างกับการวัดทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งวัดในสิ่งที่เป็นรูปธรรม จึงควรศึกษาถึง ธรรมชาติของการวัดผลทางการศึกษาให้เข้าใจอย่างถ่องเเท้ ดังนี้ 1. การวัดผลทางการศึกษาเป็นการวัดที่ไม่สมบูรณ์ (Incomplete) การวัดทางวิทยาศาสตร์ สามารถวัดได้ครบถ้วนสมบูรณ์ เช่น ต้องการวัดน้ำหนักของวัตถุ ก็นำมาชั่งและทราบน้ำหนักทั้งหมดของวัตถุ ชิ้นนั้น หรือนับจำนวนนักเรียนในห้องหนึ่งๆ ก็นับได้ว่ามีทั้งหมดกี่คน ส่วนการวัดทางการศึกษาไม่สามารถวัด ได้ละเอียดครบถ้วนตามที่ต้องการ เช่น ในรายวิชาที่สอนนั้น มีรายละเอียดมากมายจนเกินความสามารถที่จะ วัดได้ทั้งหมด หากต้องการทดสอบ ก็คงต้องสร้างข้อสอบขึ้นมาจำนวนเป็นร้อยเป็นพันข้อ ซึ่ง เปรียบได้กับ ประชากร (Population )และไม่สามารถนำมาทดสอบกับนักเรียนได้ครบทุกข้อ จึงจำเป็นต้องเลือกเนื้อหา สาระเพียงบางส่วนของปัญหาที่ถือว่าสำคัญและเป็นตัวแทนในรายวิชานั้น ๆ มาทำการวัด ซึ่งเปรียบได้กับกลุ่ม ตัวอย่าง (Sample) และถ้าเลือกข้อสอบมาวัดน้อยเกินไป หรือเลือกในจุดที่ไม่เป็นตัวแทนของเนื้อหาที่สำคัญ มาวัดผลที่ได้ก็จะคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริงได้ง่าย 2. การวัดผลทางการศึกษาเป็นการวัดทางอ้อม (Indirect) การวัดทางวิทยาศาสตร์ สามารถวัดได้ โดยตรง เช่น ต้องการทราบน้ำหนักของวัตถุก็ใช้ เครื่องชั่งหรือต้องการทราบความยาวของโต๊ะก็นำไม้บรรทัด ไปวัด ส่วนการวัดทางการศึกษาไม่สามารถวัดได้โดยตรง เพราะไม่มีเครื่องมือใด ๆ ที่จะทำได้เช่นนั้น ดังเช่น พฤติกรรมของนักเรียนที่เปลี่ยนแปลงไปภายหลังจากการได้รับการศึกษา เป็นสิ่งที่มองไม่เห็นจับต้องไม่ได้จึงไม่

25 คะแนนที่ได้ = คะแนนจริง + คะแนนที่เกิดจากความคลาดเคลื่อน หรือ X = T + E สามารถวัดได้โดยตรง ต้องหาวิธีการต่าง ๆ มาวัด แล้วแปลความหมายของพฤติกรรมนั้น ๆ ออกมาอีกทอด หนึ่ง หรือตัวอย่างการวัดด้านพุทธิพิสัย เมื่อทำการสอบนักเรียนผลออกมาเป็นคะแนน ครูต้องนำคะแนนมา แปลความหมายอีกทอดหนึ่งว่าเขาน่าจะเก่งหรืออ่อน หรือน่าจะมีความรู้มากน้อยเพียงใด ซึ่งไม่แน่ใจว่าเป็น การแปลความหมายที่ถูกต้องแน่นอน 3. การวัดผลทางการศึกษาย่อมมีความคลาดเคลื่อน (Error) เครื่องมือวัดทางวิทยาศาสตร์ มี ความคลาดเคลื่อนน้อย หรือสามารถปรับปรุงแก้ไขไม่ให้มีความคลาดเคลื่อนได้ เช่น เครื่องชั่ง ไม้บรรทัด นาฬิกา เป็นต้น ส่วนการวัดผลทางการศึกษามีความคลาดเคลื่อนมาก เพราะพฤติกรรมที่ทำการวัด ส่วนใหญ่มี ลักษณะซับซ้อนสังเกตหรือจับต้องไม่ได้ เช่น ความรู้ความคิดเห็น องค์ประกอบที่ทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนมี มากมายในที่นี้จะแยกกล่าวเป็น 2 ประเด็น คือ 3.1 ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากผู้ถูกวัด ได้แก่ สุขภาพไม่ดี มีความกังวล อารมณ์ไม่ปกติ เตรียมตัวไม่พร้อม ทุจริตในการสอบ ฯลฯ 3.2 ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากสิ่งภายนอก ได้แก่ สภาพห้องสอบไม่ดี มีเสียงรบกวน ข้อสอบบกพร่อง (โจทย์ผิดหรือพิมพ์ไม่ชัด) กรรมการกำกับการสอบบกพร่องต่อหน้าที่ หรือการตรวจให้ คะแนนบกพร่อง ฯลฯ เพื่อเป็นการแก้ไขและป้องกันความคลาดเคลื่อนต่าง ๆ เหล่านี้ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการวัดผลจะต้อง ตระหนักและให้ความสำคัญ โดยพยายามป้องกันในสิ่งเหล่านี้เท่าที่จะทำได้ เช่น แจ้งวันสอบให้นักเรียนทราบ ล่วงหน้า จัดพิมพ์ข้อสอบให้ถูกต้อง จัดสภาพห้องสอบให้เรียบร้อย กำกับการสอบอย่างเคร่งคัด พัฒนารูปแบบ ของข้อสอบเพี่อการตรวจให้คะแนนจะได้ถูกต้องยิ่งขึ้น เป็นต้น ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากการสอบ สามารถเขียนให้อยู่ในรูปสมการทางคณิตศาสตร์ ได้ดังนี้ เช่น นายแดงสอบวิชาภาษาไทยได้ 30 คะแนน ปรากฏว่าคะแนนจริงควรจะได้เพียง 27 คะแนน ที่ เกินมา 3 คะแนน เพราะเดาคำตอบหรือทุจริต เขียนเป็นสมการได้ว่า 30 = 27 + 3 ส่วนนายดำสอบวิชาเดียวกันได้ 30 คะแนน เท่ากัน ปรากฏว่า คะแนนจริงควรจะได้ถึง 32 คะแนน ที่ ขาดไป 2 คะแนน เพราะมีสิ่งรบกวน ข้อสอบผิด หรือคำถามไม่ชัดเจน เขียนเป็นสมการได้ว่า 30 = 32 + (-2) ดังนั้น การที่นายแดงและนายดำได้คะแนนเท่ากัน คือ 30 คะแนน (คะแนนจริงควร จะได้ 27 และ 32 คะแนน) ครูผู้สอนจึงไม่สมควรรีบด่วนสรุปว่า 2 คนนี้เก่งเท่ากัน หรือมีความสามารถ เท่ากัน โดยต้องคิดเผื่อ ความคลาดเคลื่อนไว้ด้วย

26 ในเรื่องของคะแนนจริงนั้น ไม่มีใครจะสามารถทราบได้ แม้นักวัดผลได้พยายามคิด คำนวณหาคะแนน จริงของผู้สอบโดยเลี่ยงไปหา ค่าความคลาดเคลื่อนมาตรฐานของการวัด (Standard Error of Measurement) หรือ ค่าความเชื่อมั่นของการวัด (Reliability) ก็เป็นค่า โดยประมาณเท่านั้น 4. ผลจากการวัดทางการศึกษาแสดงในรูปของความสัมพันธ์ (Relation) ข้อมูลที่ได้จากการวัด ทางวิทยาศาสตร์เป็นเพียงหน่วยเดียว (หน่วยการวัดพื้นฐาน) ก็มีความหมายหรือให้ความรู้หรือเข้าใจได้ เช่น นายแดงสูง 140 ซม. แสดงว่านายแดงเตี้ยมาก หรือฝรั่ง ผลนี้หนก 1 กก. ก็ให้ความรู้สึกได้ทันทีว่าเป็นผลฝรั่งที่ มีขนาดโตมาก ๆ ส่วนข้อมูลหรือคะแนนที่ได้จากการวัดทางการศึกษาเพียงอย่างเดียวย่อมไม่มีความหมายใด ๆ เช่น ในการทดสอบวิชาหนึ่ง นายดำได้คะแนน 20 คะแนน ไม่สามารถบอกได้ว่า ได้คะแนน มาก น้อย หรือ เก่ง-อ่อน หากจะให้คะแนน ตัวนี้มีความหมายหรือเกิดความเข้าใจได้ต้องนำไปเปรียบเทียบกับข้อมูลอย่างอื่น โดยทั่วไปนิยมใช้ 3 แบบ คือ 4.1 นำคะแนนที่ได้ไปเปรียบเทียบกับคะแนนเต็ม เรียกว่าระบบเปอร์เซ็นต์ เช่น นายดำสอบ ได้ 20 คะแนน จากคะแนนเต็ม 50 คะแนน หรือได้ 40% แสดงว่าทำคะแนนได้ไม่ถึง ครึ่งหนึ่งของคะแนนเต็ม (ส่วนจะประเมินผลว่าเก่งหรือไม่เก่งเป็นอีกเรื่องหนึ่ง) 4.2 นำคะแนนที่ได้เปรียบเทียบกับคะแนนเฉลี่ยของกลุ่ม เรียกว่าระบบอิงกลุ่ม เช่น นายดำ สอบได้ 20 คะแนน ส่วนคะแนนเฉลี่ยของกลุ่มเท่ากับ 13 คะแนน แสดงว่าทำคะแนนได้สูงกว่าคะแนนเฉลย ของกลุ่ม 4.3 นำคะแนนที่ได้เปรียบเทียบกับเกณฑ์ที่กำหนดขึ้น เรียกว่าระบบอิงเกณฑ์ เช่น ตั้งเกณฑ์ การผ่านคือ 18 คะแนน นายดำสอบได้ 20 คะแนน แสดงว่าทำคะแนนได้ผ่านเกณฑ์ 5. การวัดผลทางการศึกษาเป็นการวัดที่ไม่มีศูนย์ แท้หรือศูนย์สมบูรณ์ (Absolute Zero) การวัด ทางวิทยาศาสตร์มีศูนย์แท้ เช่น ความยาว 0 ซม. แสดงว่าไม่มีความยาว หรือ ไม้ท่อนแรกยาว 6 ม. ท่อนที่สอง ยาว 3 ม. แสดงว่าท่อนแรกยาวเป็น 2 เท่าของท่อนที่สอง ส่วนการวัดผลทางการศึกษาไม่มีศูนย์แท้ หรือศูนย์ สมบูรณ์ ต้องสมมติขึ้นเรียกว่า ศูนย์สมมติ (Arbitrary Zero) กล่าวคือ ผู้ที่สอบได้ 0 คะแนน ไม่ได้หมายความ ว่าไม่มีความรู้ในเรื่องนั้น เขาอาจมีความรู้ แต่ข้อสอบ ไม่ได้ถามในสิ่งที่เขารู้ หรือนาย ก. สอบได้ 20 คะแนน นาย ข.สอบได้ 10 คะแนน แสดงว่า นาย ก ได้คะแนนเป็น 2 เท่าของ นาย ข. แต่ไม่ได้หมายความว่าเก่งเป็น 2 เท่า เพราะการวัดผลทางการศึกษา ไม่มีศูนย์แท้ (คือไม่สามารถระบุได้ว่าตำแหน่งของความรู้ที่เป็นศูนย์อยู่ ณ ที่ใด) การวัดในทางวิทยาศาสตร์ สามารถใช้ทั้งศูนย์แท้ และศูนย์สมมติ การเลือกใช้จึงขึ้น อยู่กับความ เหมาะสมของสิ่งที่วัด หรือเพื่อให้เข้าใจในการสื่อความหมาย เช่น เรื่องของอุณหภูมิ นิยมใช้ศูนย์สมมติ ได้เเก่ 0° C (ศูนย์องศาเซลเซียส) แทนการใช้ศูนย์แท้ คือ 0 A หรือ 00 K (ศูนย์องศา เคลวิน) กล่าวคือ 0° C หมายถึง จุดที่อุณหภูมิของน้ำกำลังกลายเป็นน้ำแข็ง หรือจุดที่อุณหภูมิของน้ำแข็งกำลังหลอมเหลวกลายเป็นน้ำ หรือ

27 กล่าวอีกนัยหนึ่ง ณ จุด 0° C ยังมีอุณหภูมิเท่ากับอุณหภูมิ 32° F (องศาฟาเรนไฮต์) หรือเท่ากับอุณหภูมิ 273 K หรือไม่ได้แปลว่า เป็นจุดที่มีอุณหภูมิต่ำสุด (จุดที่มี อุณหภูมิต่ำสุด คือ-273° C หรือ 00 K) การบอกความสูงของภูมิประเทศ ก็นิยมใช้ศูนย์สมมติ เช่น กล่าวว่า กรุงเทพมหานครมีความสูงโดย เฉลี่ย 2 เมตร จากระดับน้ำทะเล (หมายความว่า ณ ผิวน้ำ ทะเล สมมติให้มีความสูงเป็น 0 เมตร) เรื่องของเวลาก็ใช้ศูนย์สมมติ เช่น เริ่มจับเวลา ณ เวลานั้น จะเป็นเวลาของศูนย์สมมติ(สมนึก ภัททิยธนี.2560 : 11-13) 9. ประเภทของการวัด ได้มีนักวิชาการได้จำแนกประเภทของการวัดผลดังนี้ 1 จำแนกตามคุณลักษณะของสิ่งที่วัด 1. การวัดทางกายภาพ (Physical Measurement) การวัดคุณลักษณะที่เป็นรูปธรรม สัมผัส หรือจะต้องได้ โดยใช้เครื่องมือการวัดที่มีมาตรฐาน และให้ผลการวัดที่น่าเชื่อถือได้ เช่น ความยาว ความสูง น้ำหนัก เป็นต้น 2. การวัดทางจิตวิทยา (Psychological measurement) เป็นการวัดคุณลักษณะทาง จิตวิทยาและการศึกษา ที่เป็นลักษณะภายในที่ไม่สามารถวัดได้โดยตรง เช่น ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สมรรถภาพของสมอง เจตคติ ค่านิยม หรือบุคลิกภาพ เป็นต้น ดังนั้น ในการวัดลักษณะนี้ เป็นการวัดทางอ้อม ที่ใช้แนวคิดเชิงสมมุติที่แสดงออกในรูปของ ทฤษฎีการวัด ทฤษฎีการทดสอบ ที่จะนำมาช่วยอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะภายใน ที่ต้องการวะ กับพฤติกรรมที่แสดงออกที่จำแนกการวัดทางจิตวิทยาเพื่อตอบคำถาม 2 คำถามคือ (1) ใครจะสามารถทำ อะไรได้บ้าง (2) ใครจะทำอะไรต่อไปอย่างไร 2. จำแนกจากการเปรียบเทียบ 1. การวัดแบบอิงกลุ่ม (Norm-referenced Measurement) เป็นการกำหนดค่าคุณลักษณะ ที่ต้องการวัดให้มีความหมายด้วยการนำค่าที่วัดไปเปรียบเทียบกับค่าที่ได้จากการวัดคุณลักษณะเดียวของกลุ่ม ที่เหมาะสมสำหรับการประเมินผลสรุป (Summative evaluation) 2. การวัดแบบอิงเกณฑ์ (Criterion- referenced Measurement) เป็นการกำหนดค่า คุณลักษณะที่ต้องการวัดให้มีความหมายโดยการนำค่าที่วัดไปเปรียบเทียบหรือแปลความหมายกับคะแนน เกณฑ์หรือคะแนนจุดตัด ที่บ่งชี้มาตรฐานการปฏิบัติของเรื่องนั้น ๆ ที่กำหนดไว้ ที่เหมาะสมสำหรับการ ประเมินผลระหว่างเรียน (Formative evaluation) หรือเพื่อวินิจฉัย (เมษา นวลศรี.2555 : 7-8)

28 10. มาตราการวัด (Scale of measurement) ผลจากการใช้เครื่องมือวัดทางการศึกษาจะได้ข้อมูลหรือคะแนน ซึ่งจำแนกได้หลายรูปแบบ แต่การ แบ่งตาม มาตรการวัด ที่จะกล่าวต่อไปนี้ ช่วยชี้ให้เห็นว่าควรใช้วิธีการทางสถิติแบบใดในการวิเคราะห์ข้อมูล ซึ่ง จะแบ่งเป็น 4 ระดับ (การวัดผลทางการศึกษามีเพียง 3 ระดับแรก) แต่ละระดับใช้ มาตราวัดที่แตกต่างกัน ดังนี้ 1. มาตรานามบัญญัติ (Nominal Scale) เป็นมาตรการวัดที่ใช้กับข้อมูลที่มีลักษณะ ผิวเผิน ค่อนข้างหยาบ เพราะเป็นเพียงการเรียกชื่อ (Naming) หรือจำแนกชนิดหรือให้สัญลักษณ์กับ สิ่งต่าง ๆ ไม่สามารถเปรียบเทียบกันได้ นอกจากแสดงให้เห็น เพียงความแตกต่างของสิ่งต่าง ๆ เท่านั้น เช่น การจำแนกคนออกตาม เพศ อาชีพ การนับถือศาสนา นอกจากนี้ยังมีการจำแนกโดยสมมติขึ้น เอง หมู่คณะของตน แต่ไม่ใช่ลักษณะประจำตัว เช่น หมายเลขนักฟุตบอล หรือหมายเลขโทรศัพท์ หรือ ทะเบียนรถ ฯลฯ ซึ่งตัวเลขเหล่านี้ไม่สามารถนำมาเปรียบเทียบกันได้หรือบอกปริมาณมากน้อย หรือมีค่าสูง-ต่ำ แต่อย่างใด หรือกล่าวได้ว่าตัวเลขเหล่านี้ไม่มีความหมายเชิงปริมาณ เช่น นักฟุตบอล หมายเลข 9 จะเก่งกว่า หมายเลข 5 ย่อมไม่ได้ดังนั้นจึงไม่สามารถนำตัวเลขในมาตรานี้มา บวก ลบ กันได้ วิธีการทางสถิติพื้นฐานที่ใช้ วัดกับข้อมูลในระดับนี้ ได้แก่ ฐานนิยม (Mo) เพื่อดูความถี่หรือการเกิดซ้ำ ๆ ของขอมูล 2. มาตราเรียงลำดับ (Ordinal Scale) การวัดตามมาตราชนิดนี้ดีกว่ามาตราแรก กล่าวคือ สามารถนำข้อมูลมาเปรียบเทียบกันได้หรือจัด อันดับข้อมูลได้ว่า มาก-น้อย , สูง-ต่ำ , ดี-ชั่ว หรือเรียงลำดับตามคุณภาพ แต่ยังถือว่าเป็นการวัดที่ค่อนข้าง หยาบ เช่น ผลการสอบพบว่า แดงเก่งกว่าดำ แต่ก็ยังไม่ทราบว่าเก่งกว่ากันเท่าไร มาตราการวัดในระดับนี้ นอกจากจะเป็นการจำแนก ข้อมูลว่าต่างกันแล้วยังบอกได้ อีกว่าที่ต่างกันนั้น ต่างไปทางไหน ดีหรือชั่วกว่า สูง หรือต่ำกว่า มากหรือ น้อยกว่า แต่ไม่สามารถนำ มาบวก ลบ กันได้เช่นเดียวกับมาตรานามบัญญัติ เพราะแต่ ละหน่วยที่เกิดจาก การเรียงลำดับมีระยะห่างไม่เท่ากันหรือไม่สามารถบอกระยะห่างระหว่างของสองสิ่งหรือ หลายๆ สิ่งได้ เช่น ความแตกต่างระหว่างคนที่เก่งที่สุด (อันดับที่ 1) กับคนที่เก่งอันดับที่ 2 จะไม่เท่ากับความ แตกต่างระหว่างคนที่เก่งอันดับที่ 3 กับอันดับที่ 4 หรือคนที่สอบได้อันดับที่ 10 ไม่ได้เก่งเป็นสองเท่า ของคนที่ สอบได้อันดับที่ 20 จึงกล่าวได้ว่ามาตราเรียงอันดับนี้บอกได้แต่ทิศทาง หรือเรียงลำดับตามคุณภาพ แต่ยังถือ ว่าเป็นการวัดที่ค่อนข้างหยาบ เช่น ผลการสอบพบว่า วิธีการทางสถิติพื้นฐานที่ใช้วัดกับข้อมูลในระดับนี้ ได้แก่ มัธยฐาน (Md) , พิสัย , เปอร์เซ็นไทล์ 3. มาตราอันตรภาค (Interval Scale) ลักษณะของการวัดในมาตราชนิดนี้มีลักษณะ เหมือนมาตราเรียงอันดับ คือเปรียบเทียบกันได้ แต่ ดีกว่าตรงที่มีคุณสมบัติเพิ่มขึ้นอีกประการหนึ่ง คือ แต่ละหน่วยที่เกิดจากการวัดมีระยะห่างเท่ากันจึงสามารถ

29 บอกความห่างระหว่างตำแหนงใด ๆ ได้ด้วย แต่ก็เป็นระยะห่าง ระหว่างสองตำแหน่งเท่านั้น ยังไม่ใช่ความห่าง จากจุดเริ่มต้น เช่น ผลต่างของคะแนน 20 กับ 15 ย่อมเท่ากับผลต่างของคะแนน 22 กับ 17 (ถ้าตกลงว่าแต่ละ คะแนนมีช่วงห่างเท่ากัน) หรือ ผลต่างของคะแนน T ที่ 60 กับ 50 เท่ากับผลต่างของคะแนน T ที่ 40 กับ 30 ตัวอย่างหน่วยการวัดใน ระดับนี้ได้แก่ คะแนนที่ได้จากการวัดทางการศึกษาและตกลงว่าแต่ละคะแนนมีช่วง ห่างเท่ากัน เช่น คะแนนมาตรฐานทุกรูป คะแนนที่เกิดจากการสอบ ถ้าตอบถูกให้ 1หรือ 2 หรือ.... คะแนน ถ้า ตอบผิด ให้ 0 คะแนน หรือคะแนนที่ได้จากการตอบแบบสอบถามหรือแบบวัดที่เรียงลำดับเป็น น้อยที่สุด น้อย ปานกลาง มาก และมากที่สุด ก็จะกำหนดคะแนนให้มีระยะห่างเท่ากันเป็น 1, 2, 3, 4 และ 5 คะแนน (หรือจะ กำหนดคะแนนเป็น 0, 1, 2, 3 และ 4 คะแนน ก็มีความหมายเหมือนกัน) หรือการวัดอุณหภูมิ ที่ใช้หน่วยการ วัดเป็น โรเมอร์ หรือฟาเรนไฮต์ หรือเซลเซียส เนื่องจากการวัดในระดับนี้ ไม่มีศูนย์แท้ หรือศูนย์สมบูรณ์ คือมีเฉพาะศูนย์ที่กำหนด ขึ้น เรียกว่า ศูนย์ สมมติ ดังนั้นจึงนพข้อมูลหรือคะแนนที่ได้จากการวัดในมาตรานี้มาบวกหรือลบ กันได้ เท่านั้น(ไม่สามารถนำมา คูณหรือหารได้) เช่น นายแดงสอบได้ 40 คะแนน นายดำสอบได้ 20 คะแนน สองคนมีคะแนนรวมกัน 60 คะแนน หรือต่างกัน 20 คะแนน หรือแสดงว่านายแดงได้คะแนนมากกว่า นายดำ 20 คะแนน แต่ไม่ได้ หมายความว่า นายแดงเก่งกว่านายดำ 20 คะแนน นอกจากนี้ยังไม่สามารถนำคะแนนในมาตรานี้มา คูณ หรือ หาร กันได้ (เพราะเป็น มาตราที่ไม่มีศูนย์ แท้) เช่น นำคะแนนของสองคนมาหารกันจะได้ 40 ÷ 20 = 2 เท่า แล้วจะแปลว่า นายแดงเก่งเป็น 2 เท่าของ นายดำ ย่อมไม่ได้ เช่นเดียวกับการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาประสิทธิผล (Effectiveness Index : EI) ในการวิจัย ประเภทพัฒนาสื่อหรือกิจกรรม ถ้าค้านวณค่า EI ได้ 0.60 หรือ คิดเป็นร้อยละ 60 ก็ไม่ได้แปลว่า กลุ่มตัวอย่าง มีความรู้เพิ่มขึ้นร้อยละ 60 เพราะความรู้ที่กลุ่มตัวอย่าง ได้รับ แสดงออกมาในรูปของคะแนน โดยจุดเริ่มต้นที่ 0 คะแนนซึ่งเป็นศูนย์สมมติ เพราะกำหนดว่าตอบ ถูกให้ 1 คะแนน ตอบผิดให 0 คะแนน (คงจะแปล ความหมายได้เพียงว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เพิ่มขึ้น เฉยๆ ต่างกับการวัดทางวิทยาศาสตร์ หรือในมาตราต่อไป เพราะมีศูนย์แท้การนำข้อมูล 2 ส่วนมา คูณ หาร ย่อมแปลความหมายได้ เช่น ไม้ 2 ท่อน ยาว 10 ม. กับ 5 ม. สามารถพูดได้ว่า ไม้ท่อนแรกยาว เป็น 2 เท่าของไม้ท่อนที่สอง) วิธีการทางสถิติพื้นฐานที่ใช้ได้กับข้อมูลในระดับนี้ ได้แก่ ตัวกลางเลขคณิต (x̄)และสถิติต่าง ๆ ที่ เกี่ยวข้องกับ x̄ เช่น ความแปรปรวน(S 2 ) ,t-test, F-test และ rxy เป็นต้น ดังนั้น ข้อมูลหรือคะแนนที่ได้จาก การวัดทางการศึกษาหรือทางสังคมศาสตร์ ซึ่งใช้ เฉพาะศูนย์สมมติ (ไม่มีศูนย์แท้ จึงจัดให้อยู่ได้สูงถึงมาตรานี้ เท่านั้น ถือได้ว่าเป็นข้อมูลหรือคะแนนที่มี ขีดจำกัดข้อหนึ่ง (ไม่สามารถใช้ได้สะดวก หรือถูกต้องแม่นยำเหมือน กับการวัดทางวิทยาศาสตร์ หรือใน มาตราถัดไป

30 4. มาตราอัตราส่วน (Ratio Scale) เป็นมาตราการวัดที่มีลักษณะสมบูรณ์ทุกอย่างดีกว่า มาตราอันตรภาค เพราะ มีศูนย์แท้ (Absolute Zero) ซึ่งแปลว่าไม่มี หรือเริ่มต้นที่ 0 เช่น ความสูง 0 นิ้ว ก็แปลว่าไม่มีความสูง หรือน้ำหนัก 0 กิโลกรัม ก็ เท่ากับไม่มีน้ำหนัก เป็นต้น เครื่องมือการวัด หรือวิธีการทางสถิติ หรือทางคณิตศาสตร์ใช้ได้ ทั้งหมด ทั้ง การ บาก ลบ คูณ หาร การหาค่าของกรณฑ์ หรือเลขยกกำลังต่าง ๆ เช่น ระยะทาง 100 เมตร ย่อมยาวเป็น 2 เทา ของระยะทาง 50 เมตร หน่วยการวัดระดับนี้ เรียกว่า หน่วยการวัดทางวิทยาศาสตร์ และจะไม่มีใช้ในการวัด ทางการศึกษา (เพราะการวัด ทางการศึกษาไม่มีศูนย์แท้) วิธีการทางสถิติที่ใช้วัดกับข้อมูลในระดับนี้ ใช้ได้ทุกอย่างเท่าที่มีอยู่ในทางวิทยาศาสตร์ (สมนึก ภัททิยธนี.2560 : 13-15) 11. หลักการวัดผลทางการศึกษา การวัดผลการศึกษา (Educational measurement) เป็นกระบวนการกำหนดหรือค้นหา จำนวน ปริมาณ คุณลักษณพฤติกรรม ความสามารถของบุคคล โดยอาศัยเครื่องมือเป็นหลักในการวัด ดังนั้น การ วัดผลการศึกษในโรงเรียนหรือชั้นเรียนจึงเป็นการวัดเพื่อคันหาผลการจัดการเรียนการสอนจากเครื่องมือในการ วัด โดยใช้แบบทดสอบ การตรวจผลงาน การสอบถาม การสังเกต หรือการจดบันทึกโดยผลการวัดที่ได้จะอยู่ใน รูปน้ำหนักคะแนนและถือว่าเป็นผลการเรียนรู้ที่เกิดจากการเรียนการสอน ทีเรียกกันว่าการวัดผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน ในการวัดมีหลักการที่ต้องคำนึงถึงอยู่หลายประการด้วยกัน แต่โดยหลักแล้วมุ่งเน้นไปที่ ประสิทธิภาพและคุณภาพของเครื่องมือหรือแบบทดสอบ และความชื่อถือได้ของผลการวัด ดังนั้นเพื่อให้ผล การวัดมีความเชื่อถือได้ ตรงกับความเป็นจริงและสามารถนำผลไปใช้ให้เกิดประโยชน์ จึงจำเป็นต้องมี หลักเกณฑ์สำหรับยึดถือปฏิบัติ หลักการที่สำคัญที่เป็นหลักของการวัดผลการศึกษามีดังนี้ 1. ต้องวัดให้ตรงกับจุดมุ่งหมายของการเรียนการสอน กล่าวคือ การวัดผลจะเป็นสิ่งตรวจสอบผล จากการสอนของครูว่า นักเรียนเกิดพฤติกรรมตามที่ระบุไว้ในจุดมุ่งหมายการสอนมากน้อย เพียงใด ถ้าวัดผล โดยไม่ยึดจุดมุ่งหมายของการเรียนการสอนเป็นหลัก ก็จะไม่เกิดประโยชน์อันใดทั้งสิ้น จะไม่ทราบพัฒนาการ ของนักเรียนว่าได้บรรลุเป้าหมายตามที่ระบุไวในหลักสูตรหรือไม่ หรือกล่าวได้ว่าเป็นความสูญเปล่าทาง การศึกษาอย่างหนึ่ง การศึกษาจะมีคุณภาพสูงหรือต่ำ หรือจะคงที่แน่นอนแค่ไหน ส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับครู กล่าวคือ ครูได้ สอน และ วัดผล ตามจุดมุ่งหมายหรือไม่ เช่น ในวิชาวิทยาศาสตร์ มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เรียน นำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจำวัน (พฤติกรรมด้านการนำไปใช้) แต่ครูสอนโดยเน้นให้นักเรียน ท่องจำตามเนื้อหาในบทเรียน และออกข้อสอบวัดพฤติกรรมความจำ ว่าจำเนื้อหาได้หรือไม่ ลักษณะเช่นนี้

31 เรียกว่าวัดไม่ตรงกับจุดมุ่งหมายของการเรียนการสอน แม้จะวัดตรงกับการสอนของครูก็ตาม ปัญหาด้งกล่าว อาจจะมาจากสาเหตุ ดังนี้ 1.1 ครูไม่มีความคิดรวบยอดในสิ่งที่ต้องการจะวัด คือ ไม่ทราบว่าสิ่งที่จะวัดนี้มี หลักการหรือ สาระสำคัญว่าอย่างไร แสดงพฤติกรรมอย่างไร เช่น ต้องการวัดความเข้าใจในการจับ ใจความ แต่ครูไม่ทราบ ว่าความเข้าใจความหมายว่าอย่างไร และมีพฤติกรรมเป็นอย่างไร 1.2 ครูใช้เครื่องมือวัดไม่ถูกต้อง คือ ไม่ทราบว่าจะหาวิธีการหรือเครื่องมือ ชนิดใดมาใช้บ้าง จึงจะวัดพฤติกรรมที่ต้องการได้อย่างถูกต้อง เที่ยงตรง เชื่อถือได้มากที่สุด เช่น สอนเรื่องการขยายพันธ์ุพืช ครู ควรสอน ใ้หนักเรียนลงมือปฏิบัติจริงแล้วทำการวัดผลงานเหล่านั้นดีกว่า ที่จะวัดโดยการใช้แบบทดสอบ หรือ วัดทั้งภาคปฏิบัติ และแบบทดสอบ ดีกว่าวัดเฉพาะการใช้ แบบทดสอบ เพียงอย่างเดียว เรื่องการใช้เครื่องมือ วัดนี้มีครูเป็นจำนวนมากยังเข้าใจผิด คือมักจะใช้เฉพาะ แบบทดสอบทั้ง ๆ ที่บางเรื่องเป็นพฤติกรรม ด้านจิต พิสัย หรือเป็นพฤติกรรมด้านทักษะพิสัย ซึ่งต้องการ ให้นักเรียนได้แสดงออก หรือลงมือปฏิบัติจริง 1.3 วัดไม่ครบถ้วน คือ ตั้งจุดมุ่งหมายที่จะวัดไว้หลายอย่างแต่ไม่สามารถวัดได้ ครบถ้วน ทุกอย่าง เช่น ตั้งจุดมุ่งหมายของการเรียนการสอนว่า "นักเรียนสามารถอ่านและเขียนคำที่สะกดด้วยแม่กก ได้" แต่ครูวัดเฉพาะการอ่านเพียงอย่างเดียว หรือฝึกเขียน เฉพาะการสะกดตรงมาตราเท่านั้น 2. เลือกใช้เครื่องมือวัดที่ดีและเหมาะสม จากที่เคยกล่าวมาแล้วว่าการวัดผลทาง การศึกษาหรือการ วัดทางสังคมศาสตร์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่คงที่แน่นอนเหมือนกับการวัดทางวิทยาศาสตร์ ดังนั้นครูต้องพยายาม เลือกใช้เครื่องมือวัดที่มีคุณภาพ เพื่อให้ผลการวัดถูกต้องแม่นยำและเชื่อถือได้ มากที่สุด นอกจากนี้ต้อง พยายามใช้เครื่องมือวัดหลาย ๆ อย่าง เพื่อช่วยให้การวัด ถูกต้องสมบูรณ์ยิ่งขึ้น 3. ระวังความคลาดเคลื่อนหรือความผิดพลาดของการวัด กล่าวคือ เมื่อจะใช้เครื่องมือ ชนิดใด ต้อง ระวังความบกพร่องของเครื่องมือที่ใช้วัด และต้องมีความสนใจหรือฝึกทักษะในการวัดอยู่ เสมอ จึงจะแก้ไข ป้องกันข้อบกพร่องเหล่านี้ได้ 4. ประเมินผลการวัดให้ถูกต้อง กล่าวคือ เมื่อได้ผลจากการวัดออกมาแล้ว เช่น คะแนนที่ เกิดจาก การทดสอบ ครูต้องนำไปประเมินผลจึงจะช่วยให้การวัดและประเมินผลมีความหมาย และเกณฑ์ ที่ใช้ในการ ประเมินผลต้องเหมาะสม ประเมินผลได้ถูกต้องสมเหตุสมผลและมีความยุติธรรม 5. ใช้ผลการวัดให้คุ้มค่า การวัดผลที่ดีไม่ได้มุ่งวัดเพียงประเด็นทีว่า นักเรียนจำเนื้อหา ได้มากน้อย เพียงใด หรือผ่าน-ไม่ผ่าน หรือใครได้คะแนนอยู่ในระดับใดเท่านั้น จุดประสงค์สำคัญของ การวัดก็คือ เพื่อค้น และพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน นั่นคือ ต้องพยายามค้นหาผู้เรียนแต่ละคนว่า เด่น-ด้อยในเรื่องใด และ หาทางปรับปรุงแก้ไขแต่ละคนให้ดีขึ้น พร้อมทั้งหาวิธีปรับปรุงการสอน ของครูให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น (สมนึก ภัททิยธนี.2560 : 16-17)

32 12. กระบวนการประเมินผล กระบวนการประเมินผลประกอบด้วยขั้นตอนที่ต่อเนื่องกัน 3 ประการคือ 1. การวัดผล (Measurement) การวัดผลทำให้ทราบสภาพความเป็นจริงของสิ่งที่จะประเมินก่อนว่ามี ปริมาณเท่าใดมีคุณสมบัติอย่างไรเพื่อเป็นข้อมูลสำหรับนำไปเปรียบเทียบกับเกณฑ์ (criteria) 2. เกณฑ์ (Criteria) หรือมาตรฐาน ในการพิจารณาตัดสินว่าสิ่งใดดี สิ่งใดเลวใช้ได้หรือไม่ได้นั้นจะต้อง มีหลักหรือบรรทัดฐานเพื่อนำผลที่ได้จากการวัดไปเปรียบเทียบ 3.การตัดสิน (Decision)การตัดสินเป็นการชี้ขาดระหว่างผลการปฏิบัติที่ได้จากการวัดกับเกณฑ์ที่ กำหนดไว้ ว่าควรสรุปผลออกมาอย่างไร เช่น ถ้าผลที่ได้จากการวัดถึงเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ก็ผ่าน หรือถ้าต่ำกว่า เกณฑ์ที่กำหนดไว้ ก็ไม่ผ่าน เป็นต้น ทั้งนี้การตัดสินใจที่ดีควรจะอาศัยการพิจารณาอย่างถี่ถ้วน ความยุติธรรม และสิ่งที่สำคัญคือคุณธรรมประจำใจ (Value Judgment) จะเห็นว่าการวัดผลและการประเมินผลมีความสัมพันธ์กัน กล่าวคือ การวัดผลจะทำให้ได้ตัวเลข ปริมาณ หรือรายละเอียดของคุณลักษณะหรือพฤติกรรมของบุคคล จากนั้นจะนำเอาผลการวัดนี้ไปพิจารณา เปรียบเทียบกับเกณฑ์ที่กำหนดไว้เพื่อตัดสิน หรือลงสรุปเกี่ยวกับสิ่งนั้น ซึ่งเรียกว่าการ 13. ขั้นตอนของการวัดและประเมินผล ดังที่กล่าวแล้วว่าการวัดผลทางการศึกษาเป็นการวัดทางอ้อม คุณลักษณะที่ต้องการวัดไม่สามารถวัด ได้โดยตรง ผู้เรียนจะถูกกระตุ้นด้วยสิ่งเร้า เช่น ข้อคำถาม สถานการณ์ เป็นต้น ให้แสดงพฤติกรรมการเรียนรู้ที่ สามารถสังเกตได้ออกมา ดังนั้นก่อนที่จะทำการทดสอบ วัดผลและประเมินผลผู้เรียนทุกครั้ง ผู้สอนจะต้อง ดำเนินการ ดังต่อไปนี้ 1. กำหนดจุดมุ่งหมายของการวัด ก่อนที่จะทดสอบผู้เรียน ผู้สอนจะต้องมีเหตุผลในการทดสอบที่ชัดเจนว่า จะทดสอบไปเพื่ออะไร ทำไม จึงต้องทดสอบ ซึ่งอาจจะเพื่อเหตุผลเหล่านี้ ได้แก่ 1.1 ต้องการทราบว่าผู้เรียนได้เกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์หรือไม่ 1.2 สามารถใช้ผลการสอบเป็นข้อมูลย้อนกลับ (Feedback) แก่ผู้สอน เพื่อนำไปปรับปรุง กระบวนการจัดการเรียนการสอน 1.3 สามารถใช้ผลการสอบเป็นข้อมูลย้อนกลับแก่ผู้เรียน เพื่อนำไปปรับปรุงวิธีการเรียนและ เพื่อทราบความก้าวหน้าในการเรียนรู้ ของตนเอง รู้จุดอ่อน-จุดแข็ง 1.4 ใช้เป็นแรงจูงใจให้ผู้เรียนทำการศึกษา/เรียน (Motivate Student to Study) 1.5 ใช้จัดกลุ่มผู้เรียน (Placement evaluation) 1.6 ใช้ตัดสินผลการเรียนของผู้เรียน (ได้-ตก ; A/B/C/…)

33 1.7 ใช้เป็นกลไกหนึ่งในการประกันคุณภาพของผู้เรียนต่อสังคม 2. กำหนดสิ่งที่ต้องการวัด ต้องการวัดอะไร สิ่งที่จะทำการทดสอบผู้เรียน ได้แก่ วัตถุประสงค์ของรายวิชานั้น ๆ ซึ่งก็คือ พฤติกรรมทางการศึกษาที่ต้องการให้เกิดในตัวผู้เรียนตามที่กำหนดไว้ในหลักสูตรของรายวิชานั้น ๆ วัตถุประสงค์ทางการศึกษา/รายวิชา หรือพฤติกรรมทางการศึกษา สามารถจำแนกเป็น 3 หมวดหมู่ (Domain) คือ 2.1 ด้านพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) หรือความรู้ (Knowledge) 2.2 ด้านจิตพิสัย (Affective Domain) หรือทัศนคติ (Attitude) 2.3 ด้านทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) หรือทักษะ (Skill) ผู้สอนคงต้องกำหนดให้ชัดเจนว่าต้องการวัดพฤติกรรมทางการศึกษาด้านใด จึงจะสามารถเลือกใช้ เครื่องมือวัดที่เหมาะสมได้ ส่งผลให้ผลการวัดน่าเชื่อถือและยุติธรรมต่อผู้เรียน เช่น ต้องการทดสอบว่าผู้เรียน ว่ายน้ำเป็นหรือไม่ ซึ่งเป็นความสามารถทางทักษะ หากใช้เครื่องมือวัดเป็นการสอบข้อเขียน (paper-pencil exam) ก็คงไม่สามารถสะท้อนความเป็นจริงที่ว่าผู้ที่ตอบข้อสอบได้คะแนนดี สามารถว่ายน้ำได้จริงหรือไม่ ดังนั้นการวัดผลควรคำนึงถึงการเลือกใช้เครื่องมือที่สอดคล้องกับสิ่งที่ต้องการวัดเพื่อให้การวัดผลการ ประเมินผลนั้นเป็นการวัดผลการประเมินผลตามสภาพความเป็นจริง (Authentic Assessment) 3. กำหนดการวัดและเครื่องมือที่ใช้วัดผล เป็นการเลือกวิธีการและเครื่องมือวัดให้เหมาะสมกับพฤติกรรมที่ต้องการวัดแต่ละประเภท และต้อง สามารถวัดพฤติกรรมเหล่านั้นได้จริง เช่น วัดผลสัมฤทธิ์ใช้แบบทดสอบวัดความสามารถให้ลงมือปฏิบัติจริง เป็นต้น 4. การสร้างเครื่องมือและการเลือกเครื่องมือ เป็นการกำหนดสิ่งเร้าหรือหาสถานการณ์เพื่อนำไปใช้ทดสอบผู้เรียน ให้แสดงพฤติกรรมตอบสนอง ออกมาในรูปข้อมูลเชิงปริมาณ โดยที่เครื่องมือต้องมีคุณสมบัติที่ดี เช่น ตั้งวัดในสิ่งที่ต้องการได้ตรงกับ จุดมุ่งหมาย ให้ผลการวัดที่แน่นอนคงเส้นคงวาไม่เปลี่ยนแปลง มีความชัดเจนเข้าใจได้ตรงกัน เป็นต้น 5. การดำเนินการทดสอบ เป็นการนำเครื่องมือไปทดสอบเพื่อให้ผู้เรียนแสดงพฤติกรรมออกมาแล้วตีความหมายเป็นคะแนน ผล การวัดหรือคะแนนที่ได้จะนำไปใช้ในการตัดสินผลการเรียน ในการดำเนินการสอบมีหลักสำคัญที่ต้องคำนึงถึง อย่างยิ่งก็คือต้องให้ผู้เรียนแสดงความสามารถสูงสุดของตนออกมาและต้องให้เกิดความยุติธรรมในการทดสอบ 6. การตรวจให้คะแนน เป็นการกำหนดตัวเลขแทนปริมาณของสิ่งที่ต้องการวัดตามกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ โดยพิจารณาผลการ ตอบสนองหรือพฤติกรรมที่แสดงออกมา 7.การประเมินผล เป็นขั้นตอนสุดท้ายในกระบวนการประเมินผล เป็นการลงสรุปจากข้อมูลที่วัดมาได้จากข้อ 5 โดยนำ ผลการวัดมาเทียบกับเกณฑ์ที่กำหนดแล้วลงสรุปว่าผู้เรียนได้หรือตก หรือได้ระดับคะแนน(เกรด)อะไร จาก

34 กระบวนการในการประเมินผลดังกล่าวมาจากขั้นที่ 1 ถึง 5 ก็คือขั้นตอนของการวัดผลส่วนข้อ 6 เป็นเรื่อง ของการประเมินผลจะเห็นว่ากระบวนการในการประเมินผลขั้นตอนแรกก็ คือ กระบวนการในการวัดผล ความ ถูกต้องของผลการประเมินจะต้องขึ้นอยู่กับความถูกต้องของผลการวัดเป็นสำคัญ นอกจากนี้คุณธรรมในการ ตัดสินผล เช่น อคติของผู้ประเมินก็เป็นสิ่งสำคัญที่ส่งผลต่อความถูกต้องของผลการประเมินด้วย 14.ลักษณะการประเมินผลทางการศึกษา 14.1 แบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน การแบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน แบ่งได้ดังนี้ 1. การประเมินก่อนเรียน หรือก่อนการจัดการเรียนรู้ หรือการประเมินพื้นฐาน (Basic Evaluation) เป็นการประเมินก่อนเริ่มต้นการเรียนการสอนของแต่ละบทเรียนหรือแต่ละหน่วย เพื่อทราบพื้นฐานความรู้ ความสามารถของผู้เรียนก่อนที่จะจัดการเรียนรู้หรือการเรียนการสอนในสาระการเรียนรู้นั้น ๆ ว่าผู้เรียนมี ความรู้ความสามารถในสาระที่จะเรียนรู้มากน้อยเพียงใด 2. การประเมินระหว่างเรียน (Formative Evaluation) เป็นการประเมินระหว่างการจัดการเรียน การสอน เพื่อตรวจสอบว่าผู้เรียนมีความรู้ความสามารถตามจุดประสงค์ที่กำหนดไว้ในระหว่างการจัดการเรียน การสอนหรือไม่ หากผู้เรียนไม่ผ่านจุดประสงค์ที่ตั้งไว้ ผู้สอนก็จะหาวิธีการที่จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตาม เกณฑ์ที่ตั้งไว้ ผลการประเมินยังเป็นการตรวจสอบครูผู้สอนเองว่าเป็นอย่างไร แผนการจัดการเรียนรู้ที่เตรียม มาดีหรือไม่ ควรปรับปรุงอย่างไร กระบวนการจัดการเรียนรู้เป็นอย่างไร มีจุดใดบกพร่องที่ต้องปรับปรุงแก้ไข ต่อไป 3. การประเมินเพื่อตัดสินหรือการประเมินผลสรุปรวม ( Summative Evaluation)เป็นการประเมิน เพื่อตัดสินผลการจัดการเรียนรู้ เป็นการประเมินหลังจากผู้เรียนได้เรียนจบไปแล้ว อาจเป็นการประเมินหลังจบ หน่วยการเรียนรู้หน่วยใดหน่วยหนึ่ง หรือหลายหน่วย รวมทั้งการประเมินปลายภาคเรียนหรือปลายปี ผลจาก การประเมินประเภทนี้ใช้ในการตัดสินผลการจัดการเรียนการสอน หรือตัดสินใจเกี่ยวกับคุณภาพของผู้เรียน ว่า ผู้เรียนคนใดควรจะได้รับระดับคะแนนเท่าใด A ,B+,B, C+,C,D+,D หรือ F 14.2 แบ่งตามการอ้างอิง การแบ่งประเภทของการประเมินตามการอ้างอิงหรือตามระบบของการวัด (เมษา นวลศรี.2555 : 11-12) แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้ 1. การประเมินผลแบบอิงกลุ่ม (Norm Referenced Evaluation) เน้นการวัดความสามารถที่เป็น ความแตกต่างระหว่างบุคคลและนำผลไปประเมินด้วยการเปรียบเทียบกับพฤติกรรมของกลุ่มหรือปกติวิสัย (Norm) หรือจำแนกคะแนนสูงสุดจนต่ำสุดแล้วจึงนำคะแนนเหล่านั้นมาเปรียบเทียบเพื่อประเมินในกลุ่ม จุดเด่น หรือกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดการแข่งขันกันเองภายในกลุ่ม มุ่งส่งเสริมคนเก่งซึ่งเหมาะกับการสอบแข่งขัน

35 โดยการสอบคัดเลือกบุคคล แต่ก็ยังมีจุดด้อยในเรื่องการปรับปรุงคุณภาพของผู้เรียน เพราะผลการประเมินไม่ สามารถวินิจฉัยว่าสภาพความสามารถของผู้เรียนได้อย่างแจ่มชัดว่าบกพร่องเรื่องใดและไม่ยุติธรรมในการให้ เกรดระหว่างผู้เรียนต่างกลุ่มกัน 2. การประเมินผลแบบอิงเกณฑ์ (Criterion Referenced Evaluation) เป็นการวัดเพื่อต้องการทราบ ว่าบุคคลนั้น ๆ มีความสามารถถึงเกณฑ์ที่กำหนดไว้หรือไม่ การประเมินต้องนำคะแนนที่ได้จากผลงานไปเทียบ กับเกณฑ์ที่กำหนดไว้ การวัดผลใช้ในการวัดสมรรถภาพเป็นรายบุคคลแล้วนำผลที่ได้ไปเทียบกับเกณฑ์ (Criterion) หรือมาตรฐาน(Standard) ที่กำหนดขึ้นถ้านักเรียนทำได้ถึงเกณฑ์ที่กำหนดไว้ถือว่าได้เรียนรู้ตาม จุดมุ่งหมาย ผลการประเมินก็คือ ผ่าน-ไม่ผ่าน , รอบรู้ - ไม่รอบรู้ จุดเด่นของการประเมินแบบอิงเกณฑ์มีหลาย ประการ เช่น ทำให้กระบวนการประเมินผลสอดคล้องกับการเรียนการสอน ทำให้การสอนดำเนินการไปอย่างมี เป้าหมาย ทำให้ผู้เรียนเข้าใจสภาพการเรียนรู้ของตัวเองได้อย่างแจ่มชัด ทำให้ผู้เรียนลดการแข่งขันซึ่งกันและ กัน ส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนกับผู้สอน 3. การประเมินแบบอิงตนเอง (Self Referenced Evaluation) เป็นการประเมินผลที่ตัดสินที่ตัดสิน ผลที่ไม่เน้นการแข่งขัน โดยการเปรียบเทียบระดับความรอบรู้ของบุคคลนั้นเมื่อได้เรียนรู้แล้วกับระดับความ รอบรู้เดิมที่มีอยู่ ที่แสดงพัฒนาการในการเรียนรู้ของบุคคลนั้น ผลการประเมินผู้เรียนแต่ละคนจึงขึ้นอยู่กับ ระดับความรอบรู้ที่เพิ่มขึ้นจากเดิมของบุคคล แต่จะต้องระมัดระวังว่าบุคคลมีความรู้ความสามารถตามเกณฑ์ มาตรฐานหรือไม่ 14.3. แบ่งตามผู้ประเมิน การแบ่งประเภทของการประเมินตามกลุ่มผู้ประเมิน (Evaluator) แบ่งออกเป็น 1. การประเมินตนเอง (Self Assessment) หรือ การประเมินภายใน (Internal Evaluation) เป็น การประเมินลักษณะเดียวกันกับการประเมินแบบอิงตน คือ เพื่อนำผลการประเมินมาพัฒนาหรือปรับปรุง ตนเอง การประเมินประเภทนี้สามารถประเมินได้ทุกกลุ่ม ผู้เรียนประเมินตนเองเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้ของ ตนเอง ผู้ประเมินเพื่อปรับปรุงการสอนของตนเอง นอกจากประเมินเพื่อพัฒนาปรับปรุงการเรียนการสอนแล้ว สามารถประเมินเพื่อพัฒนาปรับปรุงได้ทุกเรื่อง ผู้บริหารสถานศึกษาประเมินเพื่อปรับปรุงการบริหารจัด การศึกษาของสถานศึกษาโดยอาจจะประเมินด้วยตนเอง หรือมีคณะประเมินของสถานศึกษา เรียกว่า การ ประเมินภายใน( Internal Evaluation) หรือการศึกษาตนเอง ( Self Study) โดยอาจจะประเมินโดยรวม หรือแบ่งประเมินเป็นส่วนๆ เป็นด้านๆ ลักษณะการประเมินอาจจะมีคณะเดียวประเมินทุกส่วน หรือจะให้แต่ ละส่วนประเมินตนเองหรือภายในส่วนของตนเอง เช่น แต่ละระดับชั้นเรียน แต่ละหมวดวิชาหรือกลุ่มสาระการ เรียนรู้ แต่ละฝ่าย อาทิ ฝ่ายปกครอง ฝ่ายวิชาการ ฝ่ายอาคารสถานที่ เป็นต้น เพื่อให้แต่ละส่วนมีการพัฒนา ปรับปรุงการดำเนินงานของตนเอง และอาจจะรวบรวมผลการประเมินแต่ละส่วนเพื่อจัดทำเป็นรายงานผลการ ประเมินตนเองของสถานศึกษา ( Self Study Report : SSR หรือ Self Assessment Report : SAR) 2. การประเมินโดยผู้อื่นหรือประเมินภายนอก ( External Evaluation) สืบเนื่องจากการประเมิน ตนเองหรือการประเมินภายในซึ่งมีความสำคัญมากในการพัฒนาปรับปรุงแต่การประเมินภายในมีจุดอ่อนคือ

36 ความน่าเชื่อถือ โดยบุคคลภายนอกมักคิดว่าการประเมินภายในนั้น มีความลำเอียง ผู้ประเมินตนเองมักจะ เข้าข้างตนเอง ดังนั้นจึงมีการประเมินโดยผู้อื่นหรือประเมินโดยผู้ประเมินภายนอก เพื่อยืนยันการประเมิน ภายใน และอาจจะมีจุดอ่อนหรือจุดที่ควรได้รับการพัฒนายิ่งขึ้นในทรรศนะของผู้ประเมินในฐานะที่มี ประสบการณ์ที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ดีการประเมินภายนอกก็มีจุดบกพร่องในเรื่องการรู้รายละเอียดและ ถูกต้องของสิ่งที่จะประเมิน และจุดบกพร่อง อีกประการหนึ่งคือเจตคติของผู้ถูกประเมิน ถ้ารู้สึกว่าถูกจับผิดก็ จะต่อต้าน ไม่ให้ความร่วมมือ ไม่ยอมรับผลการประเมิน ทำให้การประเมินดำเนินไปด้วยความยากลำบาก ดังนั้นการประเมินภายนอกควรมาจากความต้องการของผู้ถูกประเมิน เช่นครูผู้สอนให้ผู้เรียน ผู้ปกครอง หรือ เพื่อนครูประเมินการสอนของตนเอง สถานศึกษาให้ผู้ปกครอง หรือ นักประเมินมืออาชีพ(ภายนอก)ประเมิน คุณภาพการจัดการศึกษาของสถานศึกษา (เบญจวรรณ รอดแก้ว.2555 : 12-16) 15.ประโยชน์ของการวัดผลและประเมินผลการศึกษา การวัดผลและประเมินผลการศึกษา มีประโยชน์ต่อกระบวนการเรียนการสอนเป็นอย่างยิ่งเพราะว่า เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการตัดสินใจของครู ผู้บริหารเเละนักการศึกษา ซึ่งพอจะสรุปประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ดังนี้(อนันต์ ศรีโสภา, 2522 : 1-2) 1 .ประโยชน์ต่อครูช่วยให้ทราบเกี่ยวกับพฤติกรรมเบื้องต้นของนักเรียน ครูก็จะรู้ว่านักเรียนมีความรู้ พื้นฐานพร้อมที่จะเรียนในบทต่อไปหรือไม่ ถ้าหากว่านักเรียนคนใดยังไม่พร้อมครูก็จะหาทางสอนซ่อมเสริม นอกจากนี้ยังช่วยให้ครูปรับปรุงเทคนิคการสอนให้เหมาะสมและมีประสิทธิภาพอีกด้วย 2. ประโยชน์ต่อนักเรียน ช่วยให้นักเรียนรู้ว่าตัวเองเก่งหรืออ่อนวิชาใด เรื่องใด ความสามารถของตน อยู่ในระดับใด เพื่อที่จะได้ปรับปรุงตนเอง ตลอดจนแก้ไขข้อบกพร่องทางการเรียนของตนให้ดียิ่งขึ้น 3. ประโยชน์ต่อการแนะแนว ช่วยให้แนะแนวการเลือกวิชาเรียน การศึกษาต่อ การเลือกประกอบ อาชีพของนักเรียนให้สอดคล้องเหมาะสมกับความรู้ความสามารถ และบุคลิกภาพตลอดจนช่วยให้สามารถ แก้ปัญหาทางจิตวิทยา อารมณ์ สังคมและบุคลิกภาพต่าง ๆ ของนักเรียน 4. ประโยชน์ต่อการบริหารช่วยในการวางแผนการเรียนการสอนตลอดจนการบริหารโรงเรียน ช่วยให้ ทราบว่าปีต่อไปจะวางเเผนงานโรงเรียนอย่างไร เช่น การจัดครูเข้าสอน การส่งเสริมเด็กที่เรียนดี การปรับปรุง รายวิชาของโรงเรียนให้ดีขึ้น เป็นต้น นอกจากนั้นแล้วยังมีประโยชน์ต่อการคัดเลือกบุคคลเข้าทำงานใน ตำแหน่งต่าง ๆ ตามความเหมาะสม 5. ประโยชน์ต่อการวิจัย ช่วยวินิจฉัยข้อบกพร่องในการบริหารงานของโรงเรียน การสอนของครูและ ข้อบกพร่องของนักเรียนนอกจากนี้ยังนำไปสู่การวิจัยการทดลองต่างอันจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษามาก 6. ประโยชน์ต่อผู้ปกครองช่วยให้ทราบว่าเด็กในปกครองของตนนั้น มีความเจริญงอกงามเป็นอย่างไร เพื่อเตรียมการสนับสนุนในการเรียนต่อ ตลอดจนการเลือกอาชีพของเด็ก (พิตร ทองชั้น, 2524 ; 7)

37 16. คุณธรรมของนักวัดผลการศึกษา ผู้ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการวัดผลการศึกษา ต้องมีคุณธรรม มิฉะนั้น จะทำให้งานวัดผลเกิด ปัญหา ดังที่เคยปรากฏให้เห็นอยู่เนือง ๆ เช่น การทุจริตในการสอบคัดเลือก การนำแบบทดสอบไปขาย การคัดลอก ข้อสอบออกจากคลังข้อสอบ การเปลี่ยนรายชื่อคนสอบตกเป็นสอบได้ การให้ ระดับผลการเรียน(เกรด)สูง ๆ เพื่อแลกกับผลประโยชน์บางอย่าง เป็นต้น ดั้งนั้นผู้ที่จะทำการวัดผลทางการศึกษาควรมีคุณลักษณะดังนี้ 1. มีความซื่อสัตย์สุจริต คือ เป็นผู้ที่มีจิตใจบริสุทธิ์ต่องานวัดผล ไม่คดโกงไม่เห็นแก่สินจ้างรางวัล ไม่ เห็นแก่ทรัพย์สินเงินทอง เช่น ไม่นำแบบทดสอบไปขายหรือคัดลอกข้อสอบออกไปจากห้องสอบ หรือแก้ คะแนนในระเบียนบันทึกคะแนน 2. มีความยุติธรรม คือ ให้ความยุติธรรมแก่ผู้ได้รับการวัดผลทุกคน เช่น การตรวจให้คะแนนต้องไม่มี ความลำเอียงสำหรับนักเรียนบางคน หรือไม่ใช้อารมณ์ในการตรวจให้คะแนน ในการทำงานด้านวัดผลนี้ต้องใช้ เทคนิคการวัดผลอย่างถูกวิธีและมีความเป็นธรรมแก่นักเรียนทุกคน 3. มีความขยันและอดทน คือ งานด้านการวัดผลมักจะกระทำในช่วงสั้นๆ หรือต้องทำการวัดผลอย่าง สม่ำเสมอตลอดเวลา ดังนั้น ต้องทำด้วยความขยัน อดทน มีความมุมานะไม่เฉื่อยชา 4. มีความละเอียดถี่ถ้วนและรอบคอบ คือ งานด้านอื่น ๆ บางอย่างหากทำผิดพลาดแล้วแก้ไขได้ แต่ งานด้านการวัดผลต้องมีความละเอียดถี่ถ้าน เพราะถ้าเกิดความผิดพลาดจะเกิดปัญหา ตามมามากม าย เช่น การเตรียมแบบทดสอบ การบรรจุซอง การกรอกคะแนน การตัดสินผล การประกาศผลการสอบ เป็นต้น สิ่ง เหล่านี้ต้องทำด้วยความระมัดระวัง และเรียบร้อย ไม่ผิดพลาด 5. มีความรับผิดชอบสูง คือ ผู้ที่ทำการวัดผลต้องถือว่างานวัดผลเป็นเรื่องสำคัญต้องเป็น ผู้ที่สามารถ เก็บความลับ เกี่ยวกับงานวัดผลได้เป็นอย่างดี ถ้าเป็นผู้ออกข้อสอบก็ทำอย่างมีประสิทธิภาพและไม่ทำให้ ข้อสอบรั่วไหล ไม่เผอเรอ ทำงานสำเร็จตามที่ได้รับมอบหมาย 6. ตรงต่อเวลา คือ ทำงานด้านวัดผลให้เสร็จเรียบร้อยตามเวลาที่กำหนด เช่น การนัดหมายส่งฉบับ ข้อสอบ การส่งคะแนน การนัดวันเวลาสอบนักเรียนอย่างมีหลักเกณฑ์ มีการวางแผน ล่วงหน้า และทำงาน เกี่ยวกับการสอบอย่างมีระบบ 7.สนใจเทคนิคการวัดผลอย่างสม่ำเสมอ คือ เมื่อมีงานด้านวัดผล พยายามใช้เทคนิค การวัดผลอย่าง เหมาะสมในเชิงวิชาการ และสอดคล้องกับระเบียบของการวัดและประเมินผลที่กำหนดไว้ มิใช่พยายามทำเพื่อ ให้งานเสร็จตามกำหนดเพียงอย่างเดียว หรือทำแบบ "สุกเอาเผากิน"

38 17. ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับการวัดผลและประเมินผลทางการศึกษา หากยึดหลักการวัดผลที่ว่า วัดผลเพื่อค้นและพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน ย่อมหมายถึง ต้อง ศึกษาวิเคราะห์หาข้อบกพร่องต่าง ๆ ของนักเรียน จากนั้นจึงพัฒนาส่งเสริมให้นักเรียนได้เจริญ งอกงามตามที่ ต้องการ ดังนั้น อย่าพยายามแยกการสอนกับการสอบออกจากกัน การสอบที่ดีจะส่งผลสะท้อน (Feed Back) ไปถึงนักเรียน ให้มีความรู้ความสำเร็จเพิ่มขึ้น คำถามในข้อสอบต้องถามให้คิดไม่ใช่ถามความจำจากเอกสาร ตำรา นักเรียนจะไม่มีไหวพริบ คิดวิเคราะห์ไม่เป็น ฉะนั้นครูที่ดี จะต้องสามารถวิเคราะห์หลักสูตร เขียน ข้อสอบ วิเคราะห์ข้อสอบและแปลความหมายของคะแนนที่วัดได้ ครูอย่าใช้การสอบเพื่อตัดสินได้-ตก หรือเพื่อ คัดเลือกออก ควรจะเป็นการสอบเพื่อพัฒนานักเรียน หรือพัฒนาการเรียนการสอน โดยครูต้องคำนึงถึงสิง ต่อไปนี้ 1. การสอบ การวัดผล ประเมินผล ไม่ควรทำเฉพาะปลายภาคหรือสิ้นปี เพื่อตัดสินว่า สอบได้หรือ สอบตก หรือเพียงเพื่อการเลื่อนชั้น ไม่นำผลนั้นมาปรับปรุงแก้ไขการเรียนการสอน หรือ การบริหารการศึกษา ให้ดีขึ้น นับว่าเป็นการลงทุนที่ไม่คุ้มค่า 2. ไม่ควรใช้การสอบเพื่อการไล่หรือคัดออก แต่ควรเป็นไปเพื่อค้นหาสมรรถภาพของ ผู้เรียน และ หาทางแนะแนวส่งเสริมให้นักเรียนมีความสามารถ เจริญงอกงามประสบความสำเร็จ ในการเรียนและการ ทำงานเพิ่มขึ้น 3. ครูอย่าสอนเพื่อสอบหรือสอนให้ตรงกับข้อสอบ เพราะเป็นการใช้การสอบหรือวัดผล นำการเรียน การสอน นำหลักสูตร จึงไม่ควรสอนแบบกวดวิชา ติว เก็ง ข้อสอบ ซึ่งการกระทำอย่างนี้ เป็นอันตรายอย่างยิ่ง ต่อการศึกษา เป็นการทำลายคนและอนาคตของชาติ เป็นคนเห็นแก่ตัว เอาแต่ได้ ขาดสติปัญญา ขาดความคิด ริเริ่มทางวิชาการ 4. ครูควรใช้การวัดผล เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนใช้ความคิดหรือสติปัญญา ค้นคว้า หาคำตอบและนำไปสู่ การปฏิบัติ พยายามอย่าให้การสอบไปทำลายการสอน เพราะการสอบเป็นเพียงการวัดสมรรถภาพของผู้เรียน โดยทางอ้อม ผลผลิตของการศึกษาขั้นสุดท้าย คือ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ความคิด และสามารถปฏิบัติได้ 5. การเขียนข้อสอบ ต้องเขียนตามความสำคัญของผลการวิเคราะห์หลักสูตร หรือตาม ตาราง ความสัมพันธ์ระหว่างเนื้อหาสาระ ความคิดรวบยอด และจุดประสงค์การเรียนรู ไม่ควรเขียน ข้อสอบโดยวิธี ลอกข้อความจากเอกสาร ตำราเท่ากับไม่คำนึงถึงสภาพความเป็นจริง สภาพของผู้เรียน และสถานการณ์ที่ แตกต่างกันไปแต่ละชุมชน จะทำให้ไม่สามารถเขียนข้อสอบได้ครอบคลุมเนื้อหา ทั้งหมด และถือว่าเป็นการไม่ ยุติธรรมต่อผู้เรียน ผลที่วัดได้จะขึ้นอยู่กับความชอบ และความพอใจของ ผู้สอน 6. ครูและผู้บริหารการศึกษาต้องระวัง อย่าใช้ผลการสอบของนักเรียนแต่ละชั้นไป ประเมินผลงานใน การพิจารณาความดีความชอบของครูแต่ละคน เพราะจะมีผลต่อการเรียนการสอน ทำให้การสอบผิดเป้าหมาย

39 ครูก็จะหาทางสอนแบบกวดวิชา ช่วยเหลือนกัเรียนในการทำข้อสอบ เพราะผู้บริหารเอาการวัดผลการเรียน ของนักเรียนไปเกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ของครูจึงทำ ให้เกิดปัญหาที่เป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อการศึกษา 7. การสอบ การวัดผล จะต้องเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนการสอนอย่าง แยกกันไม่ออก จะต้องทดสอบบ่อย ๆ อย่างสม่ำเสมอ ใช้เครื่องมือในการวัดผลหลายชนิด อย่างเหมาะสมกับจุดมุ่งหมาย ลักษณะเนื้อหาวิชา สภาพของนักเรียนและสิ่งแวดล้อม อย่าออกข้อสอบแบบ สุกเอาเผากิน อย่าทำอย่างสบาย พอใกล้เวลาจะสอบปลายภาค หรือปลายปีจึงค่อยคิดจัดทำอย่างเร่งรีบคุณภาพทางการศึกษาจะไม่ได้รับการ พัฒนาไปเท่าที่ควร

แบบทดสอบ ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการศึกษา ตอนที่ 1 ให้นักศึกษาทำเครื่องหมาย X คำตอบที่ถูกต้อง 1.การวัดและประเมินผลครั้งแรกที่มีการบันทึกไว้ เกิดขึ้นประเทศใด ก. จีน ข.อิตาลี ค.สหรัฐอเมริกา ง. ไทย 2.กระบวนการเพื่อให้ได้มาซึ่งตัวเลขหรือสัญลักษณ์ แทนปริมาณคุณลักษณะของสิ่งที่ต้องการคือข้อใด ก. การทดสอบ ข.การวัดผล ค.การประเมินผล ง.การวัดและประเมินผล 3.กระบวณการที่นำข้อมูลจากการวัดผล มาวินิจฉัย ตัดสินคุณภาพโดยการใช้เกณฑ์ คือข้อใด ก.การทดสอบ ข. การวัดผล ค.การประเมินผล ง.การวัดและประเมินผล 4.ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับปรัชญาการ ก. ผลและการประเมินเป็นส่วนหนึ่งของการเรียน การสอน ข. จุดประสงค์การวัดประเมินผลมุ่งเน้นศักยภาพ ผู้เรียน ค. การวัดผลประเมินผล เพื่อพัฒนาศักยภาพ มนุษย์ ง. ถูกทุกข้อ 5. การวัดผลควรคำนึงถึงข้อใด ก. วัดให้ตรงกับเนื้อหา ข. วัดให้ตรงกับจุดประสงค์ ค. วัดให้ตรงกับแผนการสอน ง. วัดให้ตรงกับกิจกรรมการเรียนการสอน 6. การวัดเจตคติ การวัดความสนใจ การวัด บุคลิกภาพ การวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน การวัด ความถนัด เป็นข้อมูลของนักเรียนที่มีประโยชน์ใน การให้คำแนะนำหรือข้อชี้แนะเกี่ยวกับการเลือก อาชีพการศึกษาต่อคือผลประโยชน์ของข้อใด ก. ประโยชน์ต่องานบริหาร ข. ประโยชน์ต่อครูผู้สอน ค. ประโยชน์ต่องานแนะแนว ง. ประโยชน์ต่อผู้ปกครอง 7. เมื่อต้องการทราบความสามารถของแต่ละบุคคล โดยไม่ต้องเปรียบเทียบกับบุคคลอื่นจะใช้การ ประเมินผลแบบใด ก. อิงตนเอง ข.อิงกลุ่ม ค. อิงเกณฑ์ ง.อิงผู้สอน 8.ข้อใดไม่ใช่การประเมินผลเพื่อปรับปรุงการเรียน ก.ประเมินผลก่อนการเรียน ข.ประเมินผลระหว่างการเรียน ค. ประเมินผลย่อยก่อนสอบปลายภาค ง. ประเมินผลเพื่อการตัดสินผลการเรียน

9. การวัดและประเมินผลช่วยนักเรียนโดยตรงใน เรื่องใด ก. ชี้ข้อบกพร่องในการเรียนของนักเรียน ข. สนับสนุนให้นักเรียนมีนิสัยการเรียนที่ดี ค. ช่วยเพิ่มความสนใจการเรียนของนักเรียน ง. ช่วยให้นักเรียนเข้าใจจุดประสงค์ในการสอน “ 1. กำหนดการวัดและเครื่องมือที่ใช้วัด 2. กำหนดจุดมุ่งหมายของการวัด 3. การสร้างเครื่องมือและการเลือกเครื่องมือ 4. กำหนดสิ่งที่ต้องการวัด 5. การดำเนินการทดสอบ 6. การประเมินผล 7. การตรวจให้คะแนน ” 10. ข้อใดเรียงลำดับขั้นตอนของการวัดและ ประเมินผลได้ถูกต้อง ก. 1-2-4-3-5-6-7 ข. 4-2-1-5-3-7-6 ค. 2-4-1-3-5-7-6 ง. 2-1-4-3-5-7-6 11. การวัดผลต้องใช้เครื่องมือที่เหมาะสมกับสิ่งที่วัด ผลที่ได้จากการวัดคือข้อใด ก. คะแนน ข. ผ่านกับไม่ผ่าน ค. ระดับคุณภาพ ง. ระดับพัฒนาการ 12. การประเมินผลการศึกษา เพื่อพิจารณาตัดสินใจ อย่าง หนึ่งผู้ประเมินผลจึงต้องดำเนินการในข้อใด ก. มีความมั่นใจในผลประเมิน ข. มีการวัดผลหาหลายครั้งหลายด้าน ค. สามารถรู้ผลว่าสอบได้หรือสอบตก ง.รู้ระดับผลของผู้ผู้ถูกประเมินมาแล้ว 13. ข้อใดไม่ใช่มาตราวัดทางการศึกษา ก. มาตรานามบัญญัติ ข. มาตราอัตราส่วน ค. มาตราเรียงลำดับ ง.มาตราอันตรภาค 14. การประเมินผลการเรียนควรใช้วิธีใด ก. การประเมินผลก่อนเรียน ข. การประเมินผลระหว่างเรียน ค. การประเมินผลหลังเรียน ง. การประเมินผลก่อนเรียน การประเมินผล ระหว่าง เรียน และการประเมินผลหลังเรียน 15. ข้อใดไม่ใช่ปรัชญาของการวัดผลและประเมินผล ทางการศึกษา ก. ช่วยให้ครูกำหนดเทคนิควิธีการสอน ข. การวัดและประเมินผลเพื่อค้นหา พัฒนา สมรรถภาพของมนุษย์ ค. การวัดผลและการประเมินผล เป็นส่วนหนึ่ง ของการเรียนการสอน ง. การวัดผลและประเมินผลเพื่อวินิจฉัย แล้ว นำ ผลไปปรับปรุงแก้ไขในการเรียนการสอน 16. การวัดผล การประเมิน ให้ประโยชน์แก่ใครมาก ที่สุด ก. ผู้ปกครอง ข. นักเรียน ค. ครู ง. ผู้อำนวยการ 17. การวัดผลและการประเมินผลทางการศึกษามี ประโยชน์ต่อผู้เรียนอย่างไร ก. ทำให้ผู้เรียนทราบจุดมุ่งหมายของการ จัดการ เรียนการสอนที่ชัดเจน ข. ทำให้เกิดแรงจูงใจในการเรียนเพิ่มขึ้น ค. ช่วยสร้างนิสัยในการใฝ่รู้ให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน ง. ถูกทุกข้อที่กล่าวมา

18. ในการวัดและประเมินผลที่ถูกต้องน่าเชื่อถือและ มีประสิทธิภาพในการนำผลที่ได้รับมาใช้นั้น ผู้ที่ ทำ หน้าที่วัดและประเมินผลต้องมีคุณสมบัติอย่างไร ก. มีความรู้ความสามารถ ข. มีความใฝ่รู้ ค. มีคุณธรรมของนักวัดผลการศึกษา ง. มีความฉลาดหลักแหลม 19. “มีความละเอียดถี่ถ้วนและรอบคอบ” อยู่ในสิ่ง ใดของ การวัดและประเมินผลการศึกษา ก. ข้อเสนอแนะในการวัดและประเมินผล ข. ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับการวัดและประเมินผล ค. ขั้นตอนของการวัดและประเมินผล ง. คุณธรรมของนักวัดผลการศึกษา 20. การวัดผลการศึกษา จะมีความคลาดเคลื่อน เนื่องมาจากสาเหตุข้อใด ก. คุณภาพของเครื่องมือ ข. คุณภาพของนักเรียน ค. คุณภาพของผู้สอน ง. คุณภาพของสถานศึกษา ตอนที่ 2 พิจารณาข้อความในข้อ 1-10 ว่าข้อความ ใดเกี่ยวข้องกับคำใดในข้อ ก-ค มากที่สุด โดยนำ ตัวอักษร ก-ค ไปใส่ในช่องว่างหน้าข้อความนั้นๆ ก. การวัดผล ข. การทดสอบ ค. การประเมินผล …….1. นิพนธ์สอบวิชา ท 101 ได้30 คะแนน จาก คะแนนเต็ม 40 คะแนน …….2. สมานสูงกว่าสมศรีมาก …….3. ยุพินได้เป็นนางสาวไทยในปีนี้ …….4. สุบินเข้ารับการสัมภาษณ์ก่อนเข้าทำงาน …….5. โดยเฉลี่ยเด็กชายสูงกว่าเด็กหญิงในวัย เดียวกัน …….6. นครหนัก 60 กิโลกรัม …….7. สมหมายเรียนหนังสือเก่งมาก …….8. ข้อสอบปลายภาคเรียนวิชาคณิตศาสตร์ปีนี้ ยากกว่าปีที่แล้ว …….9. รถยนต์คันนี้ราคา 600,000 บาท …….10. ฉันซื้อเสื้อมาราคา 400 บาท

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการศึกษา คำชี้แจง ให้นักศึกษาตอบคำถามต่อไปนี้ (10 คะแนน) 1. จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ 1.1 การทดสอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2 การวัดผล …………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1.3 การประเมินผล …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. .…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. จงยกตัวอย่างจุดมุ่งหมายของการวัดประเมินผล มาอย่างน้อย 3 อย่าง .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... 3. ยกตัวอย่างคุณธรรมของนักวัดผลมา 5 ข้อ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

48 บรรณานุกรม คณาจารย์สาขาวิชาวิจัยและประเมินผลการศึกษา. การวัดและการประเมินผลการศึกษา. มหาสารคาม. คณะ ครุ ศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 2561 วาโร เพ็งสวัสดิ์. การประเมินผลการเรียน. พิมพ์ครั้งที่ 4. สกลนคร : โปรแกรมวิชาการวัดผลการศึกษา คณะครุศาสตร์ สถาบันราชภัฏสกลนคร, 2542 เพลินพิศ ธรรมรัคน์. เอกสารประกอบการสอน หลักการวัดและประเมินผลการศึกษา คณะครุศาสตร์ สถาบันราชภัฏสกลนคร, 2547. ประภาพร ศรีตระกูล. การวัดและประเมินผลการศึกษา. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2549 เบญจวรรณ รอดแก้ว. เอกสารการสอน รายวิชาการวัดและประเมินผลการเรียนรู้. สาขาวิชาวัดและวิจัย การศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 2555. เมษา นวลศรี. การประเมินผลการเรียนรู้. พิมพ์ครั้งที่ 1. ปทุมธานี : ศูนย์การเรียนรู้การผลิตและจัดการธุรกิจ สิ่งพิมพ์ดิจิตอล มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 2555 สมชาย วรกิจเกษมสกุล. การวัดและประเมินผลการศึกษา. คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี. 2557 สมนึก ภัททิยธนี. การวัดผลการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 11. กาฬสินธุ์ : โรงพิมพ์ประสานการพิมพ์, 2560

49