E-Book

การเพาะเห็ ดนางฟ้ า

รูจ้ กั กับเห็ ดนางฟ้ า

เป็ นเห็ ดในสกุลเดียวกันกับเห็ ดนางรมและเห็ ดเป๋ าฮื้อ แต่เ ห็ ดนางฟ้ าจะมี
หมวกดอกหนา เนื้อแน่นกวา่ เห็ ดนางรมในปั จจบุ ันได้มกี ารผสมและ
ปรบั ปรุงพันธุเ์ พ่อื ให้ ได้เห็ ดพนั ธุด์ ีอยู่ตลอดเวลา ซ่ึงพบวา่ เห็ ดนางฟ้ าภูฐาน
ที่นามาจากภูฐาน เป็ นพนั ธทุ์ ี่มขี อ้ ดีหลายประการดังน้ี

 เส้นใยเห็ ดเจรญิ เติบโตได้ดีในอาหารวนุ้ พี .ดี.เอ โดยเฉพาะอาหา ร
วนุ้ ท่ีผสมถว่ั เหลืองหรอื ถวั่ เขยี ว

 เส้นใยเห็ ดสามารถเจรญิ เติบโตได้อย่างรวดเรว็ ในเมล็ดธญั พชื ที่ทา
หั วเช้ือ

 เห็ ดนางฟ้ าภูฐานเป็ นพนั ธุท์ ี่ออกดอกเรว็ หลังจากเขยี่ หั วเช้ือลงป๋ ุย
หมกั แล้วจะใช้เวลาประมาณ 2-3 สัปดาห์ ก็เจรญิ เต็มถงุ ก้อนเช้ือและ
สามารถเปิ ดถงุ ให้ ออกดอกได้ นอกจากน้ีช่วงห่ างในการเก็บผลจะส้ัน
กล่าวคอื หลังจากเก็บผลผลิตแล้วเห็ ดจะพักตัว 5-7 วนั เท่านั้น ก็จะ
ออกดอกและเก็บผลผลิตรุน่ ต่อไปได้

 เห็ ดนางฟ้ าภูฐานมปี ระสิทธภิ าพในการเปล่ียนอาหารท่ีอยู่ในวสั ดุ
เพาะมาใช้ในการเจรญิ เติบโตได้สูงมาก นอกจากนี้ยังมีความต้านทาน
ต่อราเขยี ว ราดาได้ดี จงึ ทาให้ ก้อนเชื้อมีโอกาสน้อยเสียน้อยลง

 ให้ ผลผลิตสูงกวา่ เห็ ดท่ีอยู่ในสกุลเดียวกันกับเห็ ดนางรมพนั ธุอ์ ่ืนๆ
และสามารถเพาะได้ทุกฤดูในวสั ดุชนิดต่างๆได้เป็ นอย่างดี

 เห็ ดนางฟ้ าภูฐานเป็ นเห็ ดท่ีมีรสชาติอรอ่ ย มีกลิ่นหอม รสหวาน และ
มีความกรอบสามารถเก็บเอาไวไ้ ด้นานกวา่ เห็ ดนางรม โดยเฉพาะถา้
เก็บไวใ้ นตู้เย็นจะเก็บไวใ้ นตู้เย็นจะเก็บไวไ้ ด้นาน 3-4 วนั

การทาก้อนเช้ือจากฟางสับ

ฟางท่ีใช้เพาะควรเป็ นฟางที่แห้ งสนิท ไม่มเี ชื้อราปะปนหรอื มีกลิ่นเหม็น สูตร
อาหารที่ใช้คอื ใช้ฟางสับยาว 2-3 น้ิว 100 กก. ป๋ ุยนา(สูตร 16-20-0) 1
กก. ดีเกลือ 0.2 กก. ปูนขาว 1 กก. ความช้ืน 70-75 % โดยมี ขนั้ ตอนการทา
ดังน้ี

1. นาฟางสับไปแช่นา้ หรอื รดนา้ ให้ ท่ัว แล้วผสมป๋ ุยและดีเกลือลงไป
คลุกเคล้าให้ เขา้ กันแล้วทาเป็ นกองสูงคลุมด้วย พลาสติก หมกั ท้ิงไว้ 3 วนั
ในวนั ท่ี 3,4,5 และ6 ให้ กลับกองฟางทุกวนั

2. ในวนั ที 7 ให้ ใส่ปูนขาวเพ่อื ปรบั ความเป็ นกรด-ด่าง และไล่ก๊าซ
แอมโมเนียท่ีเกิดขน้ึ ระหวา่ งการหมกั ฟางคลุกเคล้าให้ เขา้ กันแล้ว ต่ออกี 1-2
วนั

3. บรรจใุ ส่ถงุ พลาสติกที่ใช้เพาะเห็ ด ซึ่งควรบรรจใุ ห้ หมดภายในวนั เดียว ถงุ
ก้อนเชื้อควรมีขนาด 8 ขดี ถงึ 1 กก. เม่อื อัดก้อนเช้ือแน่นดีแล้ว ใส่คอขวด
พลาสติก อุดด้วยสาลีและปิ ดด้วยกระดาษ แล้วรดั ยางให้ แน่น

4. นาก้อนเช้ือที่ได้ไปน่ึงฆ่าเชื้อทันที ใช้เวลาประมาณ 3-4 ชม. นับจากน้า
เดือด แล้วท้ิงไวใ้ ห้ เย็น

5. นาหั วเชื้อเห็ ดที่เล้ียงไวใ้ นเมล็ดขา้ วฟ่ าง ใช้ประมาณ 10-20 เมล็ดต่อ
ก้อนเขยี่ ลงในก้อนเช้ือที่เย็นดีแล้ว แล้วรบี ปิ ดปากถงุ ด้วยสาลีและกระดาษ
ทันที สถานที่ที่ใช้ถา่ ยหั วเชื้อเห็ ดลงก้อนเชื้อควรสะอาดลมสงบ วสั ดุที่ใชเ้ ขยี่
หั วเช้ือควรทาความสะอาดด้วยแอลกอฮอล์ก่อนทุกครง้ั

6. แล้วนาก้อนเชื้อท่ีถา่ ยหั วเช้ือเห็ ดลงเรยี บรอ้ ยแล้วไปบ่มไวใ้ นโรงบ่มก้อน
เชื้อต่อไป

การทาให้ เกิดดอก

ในการทาให้ เห็ ดเกิดดอกต้องย้ายก้อนเชื้อจากโรงบ่มไปไวโ้ รงเพาะ โรงเรอื น
ที่เหมาะสาหรบั การเพาะเห็ ดนางฟ้ า ควรเป็ นโรงเรอื นท่ีสามารถเก็บความชื้น
ได้ดี มคี วามชื้นสัมพทั ธป์ ระมาณ 80-85% อุณหภูมิที่ดีท่ีสุดสาหรบั การเกิด
ดอกคอื 25 องศาเซลเซียส มรี ะบบถา่ ยเทอากาศดีและสะดวกต่อการทาความ
สะอาด การคดั แยกก้อนเช้ือจากโรงบ่มให้ สังเกตดูวา่ ก้อนเชื้อนั้นมเี ส้นใยเดิน
เต็ม ถงุ แล้ว และควรปล่อยทิ้งไวส้ ักระยะหนึ่ง เพ่ือให้ เส้นใยรดั ตัวและสะสม
อาหารก่อนนาไปเปิ ดปากก้อนเช้ือให้ เกิดดอกคล้าย เห็ ดนางรมต่อไป

1. วธิ วี างก้อนเช้ืออาจวางในลักษณะแนวนอนบนชั้นวางซ้อน ๆ กันชั้นละ
3-5 ก้อนหรอื เรยี งโดยใช้เชือกแขวนแล้วตัดปากถงุ บรเิ วณคอขวด เพ่อื ให้
ดอกเห็ ดออกดอกออกมา

2. วธิ กี ารควบคมุ ความช้ืนในระยะนี้ หากไมไ่ ด้เพาะในช่วงปลายฝนต้นหนาว
ซึ่งมีอุณหภูมิและความช้ืนที่พอเหมาะอาจใช้วธิ กี ารพ่นนา้ ฝอย ๆ หรอื รดนา้ ท่ี
พ้นื โรงเพาะก็ได้(ถา้ ใช้น้าประปาควรพักนา้ ไว้ 3-4 วนั เพอ่ื คลอรนี ระเหย
ออกไปก่อน)

วธิ กี ารเก็บเห็ ดนางฟ้ า

การเก็บเห็ ดนางฟ้ าควรเก็บในขณะท่ีกลุ่มของดอกเห็ ดยังไม่บานเต็มท่ี และ
ควรเก็บเห็ ดท้ังกลุ่มไมค่ วรเลือกเก็บเฉพาะดอกใหญ่ในกลุ่มเดียวกัน เพราะจะ
ทาให้ ดอกอื่น ๆ ในกลุ่มนั้นฟ่ อเสียหายท้ังกลุ่ม กรณี ท่ีกลุ่มดอกเห็ ดมที ้ังดอก
เล็กและดอกใหญ่ โดยดอกเล็กมีจานวนมากกวา่ ควรรอให้ ดอกเล็กโตได้ท่ี
ก่อนแล้วคอ่ ยเก็บ การเก็บให้ ใช้มือไมค่ วรใช้มีดตัด เพราะจะทาให้ ส่วนของ
โคนก้านที่เหลือติดอยู่เน่าและสรา้ งความเสียหายให้ กับ ดอกเห็ ดอื่น ๆ ใน
ก้อนได้ วธิ กี ารเก็บให้ ใช้มอื จบั ที่โคนของดอกแล้วดึงเบา ๆ จากนั้นจงึ ใช้มดี
คม ๆ ตัดสิ่งสกปรกที่ติดมากับโคนดอกทิ้งไป

ปั ญหาท่ีพบมากในการเพาะเห็ ดนางฟ้ า

หากเป็ นเห็ ดนางฟ้ าภูฐานมักจะไมค่ อ่ ยมีปั ญหาเรอ่ื งการปลอมปนของเชื้อ รา
ชนิดอื่นในก้อนถงุ เนื่องจากเป็ นพนั ธุท์ ่ีมีความต้านทานต่อเชื้อราชนิดอ่ืนสูง
โดยเฉพาะราเขยี วและราดา ซึ่งเป็ นราท่ีสรา้ งความเสียหายให้ กับเห็ ดหลาย
ชนิดและในขนั้ การเพาะ หากมกี ารดูแลรกั ษาที่ดี ปั ญหาท่ีอาจเกิดขน้ึ มกั พบ
ในช่วงเห็ ดออกดอกอาจพบปั ญหาแมลงเขา้ ทาลายดอกเห็ ด โดยเฉพาะพวก
แมลงหวี่ เนื่องจากเห็ ดนางฟ้ าภูฐานจะมีกลิ่นหอม วธิ ปี ้ องกันให้ ใช้สาร
สมุนไพรฉีดบรเิ วณรอบ ๆ โรงเรอื นหรอื หากพบการทาลายท่ีก้อนเชื้อเห็ ดให้
รบี กาจดั ออกไปเผาทาลายทันที