บทที่-2-ฝากขาย

๑

เอกสารประกอบการสอน

การบญั ชชี นั้ สงู ๑(๓๐๒๐๑ ๒๐๐๕)
Advanced Accounting ๑

บทที่ ๒ การบญั ชธี รุ กจิ ฝากขาย

ครูสมพร บวั แจ่มรตั นวงศ์
ครู ชำนาญการพิเศษ

แผนกวชิ าการบัญชี

วิทยาลยั พณชิ ยการบงึ พระพษิ ณุโลก
สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

๒

บทที่ ๒
การบัญชีธุรกจิ ฝากขาย
(Business accounting Consignment)

หวั ข้อเรื่อง

๑. ความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การฝากขาย
(Basic knowledge about consignment)

๒. การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผูร้ ับฝากขาย
(Recipient Accounting Consignment

๓. การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผูฝ้ ากขาย
(Consignment accounting)

๓

เร่ืองที่ ๑
ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั การฝากขาย

สาระสาคัญ

การฝากขาย หมายถึง การที่บุคคลท่ีเป็ นเจา้ ของสินคา้ ซ่ึงเรียกว่า “ผูฝ้ ากขาย” ส่งสินคา้
ไปให้บุคคลอีกฝ่ ายหน่ึงซ่ึงเรียกว่า “ผูร้ ับฝากขาย” เป็ นผูข้ ายสินคา้ ให้ โดยที่กรรมสิทธ์ิในสินคา้
ยงั คงเป็ นของผูฝ้ ากขาย จนกระทงั่ สินคา้ น้ันขายได้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ จึงจะโอนเป็นของผูซ้ ้ือ
ผูฝ้ ากขาย และผูร้ ับฝากขายต่างไดร้ ับประโยชน์หลายประการ เช่น ผูฝ้ ากขาย ไดข้ ยายตลาดกวา้ งข้ึน
โดยไม่ตอ้ งลงทุนต้งั สถานที่ขายสินคา้ ไม่ตอ้ งเส่ียงต่อการขายสินคา้ เป็ นเงินเช่ือ และเก็บเงินไม่ได้
ขายสินคา้ ในราคาเดียวกนั ทุกภูมิภาค เพราะผฝู้ ากขายเป็ นผูก้ าหนดราคา และเง่ือนไขในการขาย
ดา้ นผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับค่านายหนา้ จากการขายตามขอ้ ตกลง ลดความเส่ียงจากผลขาดทุน เพราะ
ทาหน้าท่ีเป็ นตวั แทนการขายสินคา้ ตามราคาท่ีผูฝ้ ากขายกาหนดไว้ พิจารณาการให้เครดิตแก่ลูกคา้
กรณีขายสินคา้ เป็ นเงินเชื่อดว้ ยความรอบครอบระมดั ระวงั ดูแลสินคา้ ท่ีรับฝากขาย และนาส่งเงิน
ท่ีไดจ้ ากการขายพร้อมรายงานการขายสินคา้ ใหแ้ ก่ผฝู้ ากขาย

จุดประสงค์การเรียนรู้

๑. อธิบายความหมาย และลกั ษณะของการฝากขายได้
๒. จาแนกความแตกต่างระหวา่ งการฝากขายกบั การขายสินคา้ โดยปกติได้
๓. อธิบายวิธีดาเนินการฝากขายได้
๔. วเิ คราะห์ประโยชนใ์ นการฝากขายได้
๕. อธิบายสิทธิ และหนา้ ท่ีของผรู้ ับฝากขายได้

เนื้อหาสาระ

๑. ความหมายและลกั ษณะของการฝากขาย
๒. ความแตกต่างระหวา่ งการฝากขายกบั การขายสินคา้ ปกติ
๓. วิธีดาเนินการฝากขาย
๔. ประโยชน์ของการฝากขาย
๕. สิทธิและหนา้ ที่ของผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย

๔

เรื่องที่ ๑
ความรู้เบื้องต้นเกยี่ วกบั การฝากขาย

๑. ความหมายและลกั ษณะของการฝากขาย

การฝากขาย (Consignment) หมายถึง การท่ีบุคคลผเู้ ป็นเจา้ ของสินคา้ ซ่ึงเรียกวา่
ผู้ฝากขาย (Consignor) ไดส้ ่งสินคา้ ไปยงั บุคคลอีกฝ่ ายหน่ึง ซ่ึงเรียกวา่ ผู้รับฝากขาย (Consignee)
เพอื่ ใหช้ ่วยทาหนา้ ท่ีเป็นผขู้ ายสินคา้ ให้ โดยท่ีความเสี่ยง และกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั คงเป็นของ
ผฝู้ ากขายจนกวา่ ผรู้ ับฝากขายจะขายสินคา้ ได้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ จึงจะโอนเป็นของผซู้ ้ือ

การส่งสินคา้ ไปฝากขาย ผฝู้ ากขายมกั จะรับผดิ ชอบค่าใชจ้ ่ายเก่ียวกบั สินคา้ ที่ส่งไปฝากขาย
ต้งั แต่วนั ท่ีส่งสินคา้ จนถึงวนั ท่ีขายสินคา้ ได้ และผรู้ ับฝากขายจะดูแลเกบ็ รักษาสินคา้ ท่ีรับฝากขาย
ไวใ้ นที่ปลอดภยั เสมือนสินคา้ ของตนเอง โดยผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับผลตอบแทนเม่ือขายสินคา้ ได้
ตามที่ตกลงกนั ในลกั ษณะของ “รายได้ค่านายหน้า”

ในด้านกฎหมาย ผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย ต่างกม็ ีภาระผกู พนั ต่อกนั ในลกั ษณะของ
การเป็นตวั การ และเป็นตวั แทน โดยท่ีผรู้ ับฝากขายไม่มีสิทธิครอบครองในตวั สินคา้ ฝากขายแต่มี
จุดมุ่งหมายที่จะทาการขายสินคา้ น้นั ๆ แทนผฝู้ ากขาย และพร้อมท่ีจะทาการต่าง ๆ ตามที่ปรากฏใน
ขอ้ ตกลงท่ีไดก้ ระทากนั ไวร้ ะหวา่ งบุคคลท้งั สองฝ่ าย กล่าวคือ ผรู้ ับฝากขายพึงตอ้ งระมดั ระวงั และ
รักษาสินคา้ ที่อยใู่ นครอบครองตามควร และพึงกระทาจนกวา่ จะจาหน่ายสินคา้ ฝากขายท่ีมี
อยใู่ นครอบครองไปใหแ้ ก่บคุ คลท่ีสาม

จากมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ ๑๘ (ปรับปรุง ๒๕๖๐) เร่ือง รายได้ ของสภาวิชาชีพบญั ชี
ในพระบรมราชูปถมั ภ์ สามารถประยกุ ตใ์ ชใ้ นการอธิบายความหมายเรื่องฝากขายในสถานการณ์
เชิงพาณิชยไ์ ดด้ งั น้ี “การฝากขายซ่ึงผรู้ ับฝากขาย (ผซู้ ้ือ) ทาหนา้ ท่ีขายสินคา้ แทนผฝู้ ากขาย (ผขู้ าย)
และผฝู้ ากขายจะรับรู้รายไดเ้ มื่อผรู้ ับฝากขายไดข้ ายสินคา้ น้นั ใหแ้ ก่บุคคลท่ีสาม”

๕

๒. ความแตกต่างระหว่างการฝากขายกบั การขายสินค้าปกติ

การฝากขายสินค้า (Consignments) มีข้อแตกต่างจากการขายสินค้า (Sales)
ท่ีเป็นสาระสาคญั สรุปไดด้ งั น้ี

๑. กรรมสิทธ์ิในสินคา้ การขายสินคา้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ จะเป็นของผซู้ ้ือทนั ทีท่ีไดม้ ี
การส่งมอบสินคา้ ไปใหผ้ ซู้ ้ือ ส่วนการฝากขายกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ยงั เป็นของผฝู้ ากขายมิไดโ้ อน
เป็นของผรู้ ับฝากขายจนกวา่ จะขายสินคา้ ใหผ้ ซู้ ้ือได้ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ จึงจะโอนเป็นของผซู้ ้ือ
ถา้ สินคา้ ท่ีส่งไปฝากขายยงั ไม่ไดข้ าย ผฝู้ ากขายจะตอ้ งตรวจนบั สินคา้ ฝากขายเป็นสินคา้ คงเหลือ
ในวนั สิ้นงวดบญั ชี

๒. รายไดห้ รือกาไร การฝากขายไม่ใช่การขายสินคา้ จึงยงั ไมม่ ีรายไดห้ รือกาไรเกิดข้ึน
จากการฝากขาย และยงั ไม่ตอ้ งบนั ทึกรายการบญั ชีจนกวา่ ผรู้ ับฝากขายจะขายสินคา้ ท่ีรับฝากขาย
ใหบ้ ุคคลท่ีสามได้ จึงจะบนั ทึกรายการบญั ชี

๓. ลูกหน้ี กิจการเม่ือขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อจะบนั ทึกรายการบญั ชีลูกหน้ี แตผ่ รู้ ับฝากขาย
ไม่ใช่ลูกหน้ี ถือเป็นนายหนา้ หรือตวั แทนขายสินคา้ (Agent)

๔. การรับคืนสินคา้ การขายสินคา้ จะรับคืนสินคา้ ต่อเมื่อสินคา้ ที่ขายไปชารุดเสียหายหรือ
ไม่ตรงตามที่สง่ั ซ้ือ แต่ผรู้ ับฝากขายสินคา้ มีสิทธ์ิที่จะขอคืนสินคา้ ได้ ถา้ ไม่ประสงคจ์ ะทาหนา้ ท่ี
เป็นตวั แทนในการขายต่อไป

๕. การดูแลสินคา้ ผรู้ ับฝากขายตอ้ งดูแลระวงั รักษาสินคา้ ที่รับฝากขายใหป้ ลอดภยั และ
บนั ทึกความจาสาหรับสินคา้ ท่ีรับฝากขาย (Memorandum)

๖. คา่ ใชจ้ ่ายในการฝากขาย ผฝู้ ากขายตอ้ งรับภาระท้งั หมด ต้งั แต่วนั ส่งสินคา้ ไปฝากขาย
จนถึงวนั สิ้นสุดของการขาย ผรู้ ับฝากขายมีสิทธ์ิคิดคา่ ใชจ้ ่ายที่ไดจ้ ่ายเก่ียวกบั สินคา้ ที่รับฝากขาย
คืนจากผฝู้ ากขายได้

๗. การชาระหน้ี ถา้ ผรู้ ับฝากขายกลายเป็นบุคคลลม้ ละลายและไม่สามารถรับภาระ
หน้ีสินต่าง ๆ ได้ ผฝู้ ากขายมีสิทธิเรียกสินคา้ ท่ีฝากขายคืนมาโดยไม่ตอ้ งคอยรับส่วนแบ่ง
การชาระหน้ีเหมือนกบั เจา้ หน้ีรายอื่น ๆ

๖

๓. วธิ ีดาเนินการฝากขาย

การฝากขายเป็นวิธีการทางการตลาดอีกประเภทหน่ึงซ่ึงผผู้ ลิต และผขู้ ายส่งบางรายนิยมใช้
กบั ผคู้ า้ ปลีก หรือผคู้ า้ ปลีก เช่น หา้ งสรรพสินคา้ ร้องขอกบั ผผู้ ลิตและผขู้ ายส่งใหใ้ ชว้ ธิ ีการฝากขาย
แทนการซ้ือสินคา้ ไวข้ าย การฝากขายจึงมีบุคคลท่ีเกี่ยวขอ้ งสองฝ่าย คือ ผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากขาย
ซ่ึงมีความสมั พนั ธ์กนั ในลกั ษณะของตวั แทนในการขายสินคา้ ดงั น้นั เพอื่ ป้องกนั มิใหม้ ีปัญหา หรือ
ความขดั แยง้ เกิดข้ึนในภายหลงั การดาเนินการฝากขายจึงควรมีการทาขอ้ ตกลง หรือสญั ญากนั ไว้
เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร เพอ่ื ความเขา้ ใจท่ีถกู ตอ้ งตรงกนั ท้งั ผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย

ขอ้ ความในสญั ญาฝากขายควรแสดงในเรื่องดงั ต่อไปน้ี
๑. ราคาและเง่ือนไขในการขาย
๒. การขายสินคา้ เงินเช่ือ กาหนดเวลาการชาระหน้ี ผรู้ ับฝากขายจะใหแ้ ก่ผซู้ ้ือ
ไดน้ านเท่าใด
๓. ค่าใชจ้ ่ายตา่ ง ๆ ผฝู้ ากขายรับผดิ ชอบเองในส่วนใด จานวนเท่าใด และกรณีท่ี
ผรู้ ับฝากขายจ่ายไปก่อนจะคนื ใหแ้ ก่ผรู้ ับฝากขายอยา่ งไร
๔. คา่ ตอบแทนที่ใหแ้ ก่ผรู้ ับฝากขาย เงินคา่ นายหนา้ หรือกาไรควรระบุใหช้ ดั เจน
๕. ผรู้ ับฝากขายตอ้ งดูแลสินคา้ ฝากขาย แยกต่างหากจากสินคา้ ของตน และดูแลเกบ็ รักษา
สินคา้ ฝากขายอยา่ งเหมาะสมมิใหเ้ กิดความเสียหาย
๖. การจดั ทารายงานขาย ผรู้ ับฝากขายตอ้ งทารายงานขายส่งใหผ้ ฝู้ ากขายอยา่ งสม่าเสมอ
๗. การชาระเงินค่าสินคา้ ใหแ้ ก่ผฝู้ ากขาย ผรู้ ับฝากขายตอ้ งปฏิบตั ิหนา้ ที่ในลกั ษณะ
ตวั แทนตามกฎหมายวา่ ดว้ ยตวั แทน คือ ตอ้ งชาระเงินค่าสินคา้ ท่ีผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ ไดใ้ หแ้ ก่ผู้
ฝากขาย

๔. ประโยชน์ของการฝากขาย

การส่งสินคา้ ไปฝากขาย เป็นอีกทางเลือกหน่ึงที่ผฝู้ ากขายสามารถขยายตลาดไดก้ วา้ งขวาง
มากกวา่ การขายปลีก และการขายโดยตรงใหก้ บั ผซู้ ้ือ จึงเป็นท่ีนิยมของผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย
ซ่ึงไดป้ ระโยชน์ดว้ ยกนั ท้งั สองฝ่ าย ดงั น้นั ประโยชน์ของการฝากขายสามารถแบ่งไดเ้ ป็น ๒ ดา้ นคือ
ดา้ นผฝู้ ากขาย และดา้ นผรู้ ับฝากขาย ดงั น้ี

๗

ประโยชน์ของการฝากขายสินค้าด้านผู้ฝากขาย
๑. เป็นการลดความเส่ียงเกี่ยวกบั การขายเชื่อและการเรียกเกบ็ เงินไม่ได้ การขายสินคา้ เช่ือ
มีความเส่ียงในการเกบ็ เงินลูกหน้ีไม่ได้ แต่การฝากขาย ผรู้ ับฝากขายทาหนา้ ท่ีเป็นเพยี งตวั แทนขาย
ถา้ ผรู้ ับฝากขายลม้ ละลาย สินคา้ ฝากขายคงเหลือในมือผรู้ ับฝากขายยงั เป็นกรรมสิทธ์ิของผฝู้ ากขาย
เจา้ หน้ีรายอ่ืน ๆ จะนาสินคา้ ฝากขายไปเฉล่ียชาระหน้ีไม่ได้
๒. เป็นการขยายตลาดสินคา้ ใหก้ วา้ งข้ึนโดยไม่ตอ้ งลงทนุ เปิ ดร้านจาหน่ายสินคา้
๓. เป็นช่องทางใหผ้ ผู้ ลิตหรือผแู้ ทนจาหน่าย สามารถขยายตลาดสินคา้ ไดด้ งั น้ี

- เพอื่ เผยแพร่สินคา้ ใหมท่ ี่ยงั ไม่เป็นท่ีรู้จกั ในตลาด ซ่ึงผขู้ ายปลีกยงั ไม่กลา้ เส่ียงในการ
สง่ั สินคา้ มาขาย เพราะยงั ไม่ทราบความตอ้ งการของผซู้ ้ือ ผผู้ ลิต หรือผแู้ ทนจาหน่ายจึงเลือกใช้
ระบบส่งสินคา้ ไปฝากขายก่อน เพื่อวดั ความตอ้ งการของผบู้ ริโภค

- เป็นสินคา้ ราคาสูง ตน้ ทุนสูง พอ่ คา้ ปลีกตอ้ งใชต้ น้ ทุนในการสง่ั ซ้ือสินคา้ สูง
- ราคาตลาดของสินคา้ ที่ข้ึนลงอยา่ งรวดเร็ว พอ่ คา้ ปลีกไม่ตอ้ งการเสี่ยงรับผลขาดทุน
จากราคาตลาดที่ลดลง จึงไม่สงั่ ซ้ือสินคา้ มาขาย แต่เลือกที่จะรับฝากสินคา้ มาขายแทน เพราะภาระ
ต่อผลขาดทุนจากราคาตลาดที่ลดลงเป็นของผฝู้ ากขาย
- เป็นสินคา้ ที่ในอดีตไม่คอ่ ยไดก้ าไร พอ่ คา้ ปลีกจึงไม่สง่ั ซ้ือสินคา้ ดงั กล่าวมาขาย หรือ
ลดจานวนการสงั่ ซ้ือลง ผฝู้ ากขายจึงแกป้ ัญหาดว้ ยวธิ ีการนาสินคา้ มาฝากขาย
๔. ผฝู้ ากขายสามารถกาหนดราคาขายปลีกสินคา้ ท่ีฝากขายได้ ไม่วา่ ผซู้ ้ือจะซ้ือจากร้านใด
กส็ ามารถซ้ือไดใ้ นราคาท่ีเป็นมาตรฐานเดียวกนั
๕. ผฝู้ ากขายไดต้ วั แทนจาหน่ายสินคา้ ที่มีความชานาญในการขายสินคา้ ที่นาไปฝากขาย
ไดด้ ีกวา่ ตนเอง
ประโยชน์ของการฝากขายสินค้าด้านผู้รับฝากขาย
๑. เป็นการลดความเส่ียงผลขาดทุนที่เกิดข้ึนจากการจาหน่ายสินคา้ ท่ีมีราคาเปลี่ยนแปลง
ข้ึนลงเร็วมาก เน่ืองจากผรู้ ับฝากขายทาหนา้ ที่เป็นเพยี งตวั แทนจาหน่ายไม่ใช่เป็นเจา้ ของกรรมสิทธ์ิ
ในสินคา้ ฝากขาย ฉะน้นั ถา้ ราคาสินคา้ ลดลงแลว้ ผลขาดทุนจะตกอยกู่ บั ผฝู้ ากขาย
๒. เป็นการลดความเส่ียงสาหรับการลงทุนจมในสินคา้ ท่ีซ้ือมาแลว้ ยงั จาหน่ายไม่ได้
โดยเฉพาะสินคา้ ที่มีราคาสูง เน่ืองจากผรู้ ับฝากขายไม่ตอ้ งลงทุนซ้ือสินคา้ มาขาย
๓. เป็นการลดความเส่ียง เนื่องจากการเกบ็ สินคา้ ไวน้ านทาใหส้ ินคา้ เสื่อมคุณภาพ
โดยเฉพาะสินคา้ ทางเกษตร

๘

๕. สิทธิและหน้าทขี่ องผู้ฝากขายและผู้รับฝากขาย

จากความหมาย และลกั ษณะของการฝากขาย มีผทู้ ี่เก่ียวขอ้ งสองฝ่ าย คือ ผฝู้ ากขาย และ
ผรู้ ับฝากขาย ซ่ึงแต่ละฝ่ ายมีสิทธิและหนา้ ท่ีดงั ต่อไปน้ี

สิทธิของผู้ฝากขาย
๑. มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ฝากขายท่ียงั จาหน่ายไม่ได้
๒. มีสิทธิจะเรียกร้องใหผ้ รู้ ับฝากขายจดั ทารายงานการขายสินคา้ ฝากขาย

แสดงใหท้ ราบ
๓. มีสิทธิเรียกร้องใหผ้ รู้ ับฝากขายท่ีลม้ ละลาย หรือเลิกกิจการตอ้ งส่งคืนสินคา้

และเงินที่คงคา้ งมาใหโ้ ดยไม่ตอ้ งรอใหช้ าระหน้ีบุคคลภายนอกก่อน
หน้าที่ของผ้ฝู ากขาย
๑. ตอ้ งปฏิบตั ิตามสัญญาหรือขอ้ ตกลงที่ทาไวก้ บั ผรู้ ับฝากขาย
๒. ในกรณีที่ผฝู้ ากขายไม่ไดท้ าสญั ญาไวเ้ ป็นลายลกั ษณ์อกั ษรจะตอ้ งปฏิบตั ิ

ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยตวั แทน (Agent)
สิทธิของผู้รับฝากขาย
๑. มีสิทธิที่จะไดร้ ับเงินคา่ ตอบแทน เงินคา่ นายหนา้ คิดใหใ้ นอตั ราร้อยละ

ของการขาย หรือคิดในกรณีอื่น ๆ จากผฝู้ ากขายตามท่ีไดต้ กลงกนั
๒. มีสิทธิท่ีจะไดร้ ับเงินชดเชย เงินล่วงหนา้ และคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ ที่ผรู้ ับฝากขาย

ไดจ้ ่ายไปตามความจาเป็นเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย บางคร้ังผรู้ ับฝากขายอาจตอ้ งจ่ายเงินล่วงหนา้
คา่ สินคา้ ใหก้ บั ผฝู้ ากขายก่อนขายสินคา้ ได้ และอาจตอ้ งจ่ายคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ ไปก่อน เช่น ค่าพาหนะ
ค่าประกนั สินคา้ ค่าซ่อมแซมสินคา้ ค่าภาษี ค่าเกบ็ รักษาสินคา้ เป็นตน้ และเม่ือผรู้ ับฝากขาย ขาย
สินคา้ ไดจ้ ะนาเงินที่ขายสินคา้ ไดน้ ้นั ไปหกั กลบกบั เงินล่วงหนา้ รวมท้งั คา่ ใชจ้ ่ายที่จ่ายไป และคา่
นายหนา้ ส่วนท่ีเหลือจะส่งใหแ้ ก่ผฝู้ ากขาย ถา้ จานวนเงินที่ขายสินคา้ ไดน้ อ้ ยกวา่ เงินล่วงหนา้ และ
คา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ ผรู้ ับฝากขายสามารถเรียกร้องส่วนท่ีขาดจากผฝู้ ากขายได้

๓. มีสิทธิในการพิจารณาใหเ้ ครดิตในการขายสินคา้ เงินเช่ือ ส่วนสิทธิในลูกหน้ี
เป็นของผฝู้ ากขาย และกรณีมีหน้ีสูญเกิดข้นึ ผฝู้ ากขายจะรับภาระหน้ีสูญน้นั แต่บางกรณีผฝู้ ากขาย
อาจจะผลกั ภาระหน้ีสูญใหผ้ รู้ ับฝากขายรับผดิ ชอบแทน โดยตกลงกนั ไวล้ ่วงหนา้ กรณีน้ีผฝู้ ากขาย
จะใหผ้ ลตอบแทนในการรับฝากขายสูงกวา่ กรณีแรก

๔. มีสิทธิที่จะใหค้ ารับรองคุณภาพของสินคา้ ตามปกติ และผฝู้ ากขายตอ้ งผกู พนั
ต่อคารับรองน้นั

๙

หน้าท่ขี องผู้รับฝากขาย
๑. ป้องกนั และดูแลรักษาสินคา้ ท่ีรับฝากขายอยา่ งเหมาะสมตามสมควร อยา่ งผทู้ ่ี

มีความระมดั ระวงั จะพึงรักษาทรัพยส์ ิน เม่ือผฝู้ ากขายไดช้ ้ีแจงวิธีปฏิบตั ิในการรักษาสินคา้ ใหท้ ราบ
ผรู้ ับฝากขายควรตอ้ งปฏิบตั ิตามที่ผฝู้ ากขายช้ีแจงวิธีปฏิบตั ิน้นั ดว้ ย

๒. ขายสินคา้ ในราคาที่ขายไดต้ ามขอ้ ตกลง ถา้ มิไดม้ ีขอ้ ตกลงเร่ืองราคาสินคา้
ผรู้ ับฝากขายจะตอ้ งขายสินคา้ ใหไ้ ดร้ ับผลประโยชนด์ ีท่ีสุด เป็นที่พึงพอใจแก่ผฝู้ ากขายมากที่สุด
เท่าท่ีการตลาดจะเอ้ืออานวยให้

๓. ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ท่ีพิจารณาใหเ้ ครดิตดว้ ยความระมดั ระวงั มีความรอบคอบ
ในการจดั เกบ็ หน้ีเพราะลูกหน้ีเป็นสิทธิของผฝู้ ากขาย หน้ีสูญเป็นภาระของผฝู้ ากขาย ดงั น้นั ถา้
ผรู้ ับฝากขายพิจารณาใหเ้ ครดิตไม่รอบคอบ การจดั เกบ็ หน้ีไม่เขม้ งวดเป็นสาเหตุใหเ้ กิดผลขาดทุน
ผรู้ ับฝากขายอาจตอ้ งรับผิดชอบร่วมกบั ผฝู้ ากขาย แต่ถา้ ขอ้ ตกลงใหผ้ รู้ ับฝากขายรับภาระหน้ีสูญ
เพราะไดผ้ ลตอบแทนจากการฝากขายสูง ผรู้ ับฝากขายยอ่ มพจิ ารณาใหเ้ ครดิตและติดตามทวงหน้ี
อยา่ งรอบคอบ เขม้ งวด มิเช่นน้นั ภาระผลขาดทุนจะตกอยทู่ ี่ผรู้ ับฝากขาย

กรณีที่ขายสินคา้ รับฝากขายเป็นเงินเชื่อ ตอ้ งแยกบญั ชีลกู หน้ีจากการขายสินคา้
รับฝากขายออกจากบญั ชีลูกหน้ีของตนโดยเดด็ ขาด สามารถระบุไดว้ า่ ลูกหน้ีรายใดเป็นลูกหน้ี
จากการขายสินคา้ รับฝากขาย เพราะลูกหน้ีจากการขายสินคา้ ฝากขายเป็นทรัพยส์ ินของผฝู้ ากขาย
ในวนั สิ้นงวดบญั ชีลูกหน้ีดงั กล่าวตอ้ งแสดงเป็นสินทรัพยใ์ นงบแสดงฐานะการเงินของผฝู้ ากขาย

๔. ตอ้ งจดั เกบ็ รักษาสินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากสินคา้ ของตนเอง แต่มิได้
หมายความวา่ ตอ้ งแยกจดั เกบ็ โดยเดด็ ขาด อาจจดั เกบ็ อยดู่ ว้ ยกนั แต่ทาเครื่องหมาย หมายเลขรหสั
กากบั สินคา้ ไวใ้ หส้ ามารถช้ีไดท้ นั ทีวา่ สินคา้ ใดเป็นสินคา้ รับฝากขาย และควรจดั ทาบญั ชีสินคา้
แยกไวต้ ่างหาก เพราะสินคา้ รับฝากขายเป็นทรัพยส์ ินของผฝู้ ากขาย จะนบั รวมเป็นสินคา้ คงเหลือ
ของผรู้ ับฝากขายไม่ได้

๕. จดั ทารายงานเกี่ยวกบั การขายสินคา้ รับฝากขายส่งใหผ้ ฝู้ ากขายโดยสม่าเสมอ
หลงั จากไดร้ ับสินคา้ จากผฝู้ ากขายมาระยะหน่ึง หรือเมื่อมีการจาหน่ายสินคา้ ที่รับฝากขายไวไ้ ด้
ในรายงานการขายควรแสดงรายการสินคา้ ที่รับฝากขาย สินคา้ รับฝากที่ขายได้ เงินจ่ายล่วงหนา้
คา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ จานวนเงินที่คงเป็นหน้ี และจานวนเงินที่ส่งมาชาระแก่ผฝู้ ากขาย

๑๐

บทสรุป

ความหมายและลกั ษณะของการฝากขาย
การฝากขาย (Consignment) หมายถึง ผู้ฝากขาย (Consignor) ไดส้ ่งสินคา้ ฝากขายไปยงั

ผู้รับฝากขาย (Consignee) เพอ่ื ใหช้ ่วยทาหนา้ ที่ขายสินคา้ แทน โดยที่ความเส่ียงและผลตอบแทน
รวมท้งั กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ฝากขายยงั เป็นของผฝู้ ากขาย และเมื่อขายสินคา้ ไดก้ รรมสิทธ์ิในสินคา้
จึงจะโอนเป็นของผซู้ ้ือ

ในการฝากขายน้นั ผฝู้ ากขายจะรับผดิ ชอบค่าใชจ้ ่ายท่ีเก่ียวขอ้ งกบั สินคา้ ท่ีส่งไปฝากขาย
และผรู้ ับฝากขายจะตอ้ งดูแลรักษาสินคา้ ท่ีรับฝากไวอ้ ยา่ งปลอดภยั เสมือนสินคา้ ของตนเอง โดย
ไดร้ ับผลตอบแทนเมื่อขายสินคา้ ไดใ้ นลกั ษณะของ “รายได้ค่านายหน้า”

ข้อแตกต่างของการขายปกตแิ ละการฝากขาย

ข้อแตกต่าง การขายปกติ การฝากขาย

๑. กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ๑. เป็นของผซู้ ้ือทนั ทีท่ีส่งมอบ ๑. เป็นของผฝู้ ากขายจนกระทง่ั

สินคา้ ขายไดจ้ ึงโอนสิทธ์ิใหผ้ ซู้ ้ือ

๒. การรับรู้รายได้ ๒. ทนั ที ที่ขายสินคา้ ๒. เมื่อรับรายงานขาย

๓. ผซู้ ้ือ หรือผรู้ ับฝาก ๓. ตอ้ งเรียกร้องสิทธ์ิรับชาระ หน้ี ๓. สามารถเรียกสินคา้ และเงิน

ขายลม้ ละลาย ร่วมกบั เจา้ หน้ีรายอื่น ที่คา้ งอยคู่ ืนไดท้ ้งั หมด

๔. การรับคืนสินคา้ ๔. ผซู้ ้ือคืนสินคา้ ไม่ไดถ้ า้ สินคา้ อยู่ ๔. เม่ือผรู้ ับฝากขายขอคืน และ

ในสภาพปกติ ไม่เป็นตวั แทน

๕. คา่ ใชจ้ ่ายในการขาย ๕. ผขู้ ายรับภาระค่าใชจ้ ่าย ๕. ผฝู้ ากขายรับภาระคา่ ใชจ้ ่าย

๖. การแสดงรายการ ๖. สินคา้ คงเหลือแสดงเป็น ๖. ผรู้ ับฝากขายไม่แสดงรายการ

สินคา้ คงเหลือในงบ สินทรัพยอ์ ยใู่ นงบฐานะการเงิน แต่จะแสดงเป็นสินทรัพยใ์ น

แสดงฐานะการเงิน ของผซู้ ้ือ ฐานะการเงินของผฝู้ ากขาย

วธิ ีดาเนินการฝากขาย / ข้นั ตอนการฝากขาย
๑. ผฝู้ ากขายส่งสินคา้ ท่ีตอ้ งการฝากขายไปยงั ผรู้ ับฝากขาย
๒. ผรู้ ับฝากขายขายสินคา้ ไดจ้ ะส่งมอบสินคา้ ไปยงั ผซู้ ้ือ
๓. ผซู้ ้ือชาระเงินคา่ สินคา้ ใหก้ บั ผรู้ ับฝากขาย
๔. ผรู้ ับฝากขายจดั ทารายงานการขาย ซ่ึงสรุปยอดขายสินคา้ รับฝากขาย หกั ค่านายหนา้

และค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การรับฝากขายส่งใหผ้ ฝู้ ากขายทุกสิ้นเดือน

๑๑

(ดงั ภาพสรุปกิจกรรมเก่ียวกบั การฝากขายขา้ งลา่ งน้ี)

สรุปกจิ กรรมเกยี่ วกบั การฝากขาย

๑. สินคา้ ฝากขาย

ผู้ฝากขาย ผู้รับฝากขาย

สง่ ฝากขาย ๔. คา่ สินคา้ หลงั หกั คา่ ใชจ้ ่ายตามตกลง รับฝากขาย

(Consignment-out) (Consignment-in)

๒. สนิ คา้ ฝากขาย
๓.ชาระคา่ สนิ คา้

๒. โอนกรรมสทิ ธ์ิ
ผู้ซื้อ

ผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากขายตอ้ งมีความเขา้ ใจตรงกนั โดยอาจทาสญั ญาหรือขอ้ ตกลง
เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร เพื่อครอบคลุมเร่ืองต่าง ๆ ดงั น้ี
๑. การกาหนดราคาขาย
๒. การยนิ ยอมใหข้ ายสินคา้ ฝากขายเป็นเงินเชื่อ กาหนดระยะเวลาการชาระหน้ี
๓. คา่ ตอบแทน หรือค่านายหนา้ ที่ผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับ
๔. กาหนดเวลาการส่งรายงานการขาย รวมท้งั เง่ือนไขการนาส่งเงินคา่ ขายสินคา้
๕. ระบุวงเงิน และประเภทของค่าใชจ้ ่ายเก่ียวกบั สินคา้ ฝากขาย ที่ผฝู้ ากขายยนิ ยอม

รับผดิ ชอบ
๖. ระบุใหผ้ รู้ ับฝากขายตอ้ งดูแลรักษาสินคา้ รับฝากขายเสมือนเป็นเจา้ ของสินคา้
๗. ระบุใหผ้ รู้ ับฝากขายเกบ็ สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากสินคา้ ของตนเอง

๑๒

ประโยชน์ของการฝากขาย
ดา้ นผฝู้ ากขาย
เพื่อช่วยลดความเส่ียงจากการใหส้ ินเชื่อ
เพื่อช่วยขยายตลาดของสินคา้
เพ่อื ใหส้ ินคา้ ตวั ใหม่ออกสู่ตลาด
เพอื่ ช่วยควบคมุ ราคาขายปลีกใหแ้ ก่ผบู้ ริโภค
เพื่อช่วยในการเลือกผรู้ ับฝากขาย หรือตวั แทนขายไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
ดา้ นผรู้ ับฝากขาย
หลีกเลี่ยงความเสี่ยงผลขาดทุน จากการผนั ผวนของราคาสินคา้
หลีกเล่ียงความเสี่ยงจากทุนจม เน่ืองจากสินคา้ ขายไม่ออก หรือลา้ สมยั
ไม่ตอ้ งลงทุนเพื่อซ้ือสินคา้ จานวนมาก
ไดร้ ับผลตอบแทนจากการรับฝากขาย

สิทธิ และ หน้าท่ี ของผู้ฝากขาย เรียกสินคา้ ฝากขายคืนได้
สิทธิของผฝู้ ากขาย เรียกร้องเงินคา่ สินคา้ ที่ขายได้ แต่ผรู้ ับฝากขายยงั มิได้
ส่งให้
หนา้ ที่ของผฝู้ ากขาย ปฏิบตั ิตามสัญญา หรือขอ้ ตกลงท่ีทาไว้ หรือ
ปฏิบตั ิตามกฎหมายวา่ ดว้ ยตวั แทน

สิทธิ และ หน้าท่ี ของผู้รับฝากขาย

สิทธิของผรู้ ับฝากขาย ไดร้ ับคา่ ตอบแทน ในรูปคา่ นายหนา้
หนา้ ที่ของผรู้ ับฝากขาย เบิกชดเชยค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย
การพจิ ารณาให้ Credit แก่ผบู้ ริโภค หรือลูกคา้
ใหค้ ารับรองคุณภาพสินคา้
ดูแลรักษา และจดั เกบ็ สินคา้ รับฝากขาย
ขายสินคา้ ตามราคาที่ตกลงกนั
บนั ทึกบญั ชีลูกหน้ีรับฝากขายแยกจากลูกหน้ีของตน
จดั ทารายงานการขายสินคา้ รับฝากขาย

๑๓

การบญั ชีเกยี่ วกบั การฝากขาย

ผฝู้ ากขาย มีวิธีการบนั ทึกบญั ชี ๒ วิธี
ผรู้ ับฝากขาย
๑. บนั ทึกบญั ชีแยกต่างหากจากการขาย
สินคา้ ตามปกติ

๒. บนั ทึกบญั ชีรวมกบั การขายสินคา้
ตามปกติ

คาศัพท์ท่คี วรรู้

Consignment การฝากขาย
Consignee ผรู้ ับฝากขาย
Consignor ผฝู้ ากขาย
Sales ขายสินคา้
Agent ตวั แทน

๑๔

แบบฝึ กหัดเรื่องท่ี ๑

คาสงั่ ใหน้ กั เรียนตอบคาถามขา้ งลา่ งน้ี
๑. ใหอ้ ธิบายความหมาย และลกั ษณะของการฝากขายมาพอสงั เขป
๒. ใหอ้ ธิบายวธิ ีดาเนินการฝากขาย
๓. สิทธิ และหนา้ ที่ ของผฝู้ ากขายมีอะไรบา้ ง
๔. สิทธิ และหนา้ ที่ ของผรู้ ับฝากขายมีอะไรบา้ ง
๕. ใหอ้ ธิบายถึงประโยชนข์ องการฝากขาย และการรับฝากขาย
๖. ขอ้ แตกต่างระหวา่ งการขายสินคา้ โดยปกติกบั การฝากขาย (ตอบอยา่ งนอ้ ย ๓ ขอ้ )
๗. วิธีการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การฝากขายมีก่ีวิธี อะไรบา้ ง

๑๕

แบบเรียนเสริมทักษะสาเร็จรูป

เรื่อง ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั การฝากขาย

๑. การฝากขาย หมายถึง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๒. การฝากขาย มีผเู้ กี่ยวขอ้ งกี่คน............................ใครบา้ ง
.........................................................................................................................................................
๓. หนา้ ที่ของผฝู้ ากขายมีอะไรบา้ ง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๔. สิทธิของผรู้ ับฝากขายมีอะไรบา้ ง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๕. ขอ้ ตกลงระหวา่ งผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย (ตอบอยา่ งนอ้ ย ๓ ขอ้ )
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๖. ประโยชนข์ องการฝากขาย
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๗. ประโยชนข์ องการรับฝากขาย
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................

๑๖

๘. ขอ้ แตกต่างของการขายสินคา้ ปกติกบั การฝากขาย (ตอบอยา่ งนอ้ ย ๓ ขอ้ )
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
๙. วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีมีกี่วธิ ี................................อะไรบา้ ง
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

๑๗

กจิ กรรมเสนอแนะโดยเน้นผู้เรียนเป็ นสาคญั (Child Center)

ใบงาน เรื่องที่ ๑

เร่ือง ความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การฝากขาย

ผลการเรียนรู้ทีค่ าดหวงั
๑. อธิบายความหมาย และลกั ษณะของการฝากขายได้
๒. จาแนกความแตกต่างระหวา่ งการฝากขายกบั การขายสินคา้ โดยปกติได้
๓. อธิบายวธิ ีดาเนินการฝากขายได้
๔. วเิ คราะห์ประโยชน์ในการฝากขายได้
๕. อธิบายสิทธิและหนา้ ท่ีของผรู้ ับฝากขายได้

ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิกจิ กรรม
๑. แบ่งผเู้ รียนออกเป็น ๕ กลุ่ม โดยจบั ฉลากกลุ่มตามหมายเลข ๑-๕
๒. ใหผ้ เู้ รียนแต่ละกลุ่มศึกษาคน้ ควา้ เก่ียวกบั
- ความหมาย และลกั ษณะของการฝากขาย
- ความแตกต่างระหวา่ งการฝากขายกบั การขายสินคา้ ปกติ
- วิธีดาเนินการฝากขาย
- ประโยชนข์ องการฝากขาย
- สิทธิ และหนา้ ท่ีของผฝู้ ากขาย และผรู้ ับฝากขาย
- ตวั อยา่ งธุรกิจที่มีการฝากขาย
๓. ผเู้ รียนแตล่ ะกลุ่มส่งตวั แทนนาเสนอหนา้ ช้นั เรียน เปิ ดโอกาสใหเ้ พอ่ื นซกั ถาม และ
แสดงความคิดเห็นร่วมกนั
๔. ผสู้ อน และผเู้ รียนช่วยกบั สรุปเน้ือหาเป็นองคค์ วามรู้
๕. ผเู้ รียนแต่ละกลุม่ ประเมินผลกลุ่มตนเอง และกลุ่มอ่ืน ๆ ผสู้ อนประเมินผลทุกกลุม่
นาคะแนนรวมที่ไดม้ าหาค่าเฉล่ีย

๑๘

การประเมินผล กลุ่มที.่ .................
๔๓๒ ๑
ที่ รายการ ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง

๑ ความร่วมมือในการปฏิบตั ิงาน
๒ วิธีการนาเสนอหนา้ ช้นั เรียน ชดั เจน เขา้ ใจง่าย
๓ ความถูกตอ้ งของเน้ือหา
๔ การซกั ถาม-ตอบปัญหาแก่เพื่อน
๕ การซกั ถาม-ตอบคาถามจากผสู้ อน

รวมคะแนนที่ได.้ ...................... คะแนนเฉล่ีย......................
ประเมินผลโดย ผเู้ รียนกลุม่ ที่......... ผสู้ อน.........................

๑๙

แบบประเมนิ ผล เรื่องท่ี ๑

เร่ือง ความรู้เบื้องต้นเกยี่ วกบั การฝากขาย

คาสั่ง โปรดเลือกคาตอบที่ถูกท่ีสุด X กาลงในกระดาษคาตอบ เวลา ๑๐ นาที

๑. ขอ้ ใดตรงกบั การรับฝากขาย
ก. Contra
ข. Consignor
ค. Consignee
ง. Consignment

๒. บญั ชีฝากขาย มีลกั ษณะเหมือนบญั ชีอะไร
ก. ทุน
ข. สินทรัพย์
ค. กาไรขาดทนุ
ง. ลูกหน้ีหรือเจา้ หน้ี

๓. ขอ้ ใดเป็นสิทธิ ของผรู้ ับฝากขาย
ก. สิทธิท่ีจะดูแลรักษาสินคา้
ข. สิทธิในจดั ทารายงานขาย
ค. สิทธิในการกาหนดราคาขาย
ง. สิทธิในการพจิ ารณาการใหเ้ ครดิต

๔. บญั ชีรับฝากขาย มีลกั ษณะเหมือนบญั ชีอะไร
ก. ทุน
ข. สินทรัพย์
ค. กาไรขาดทนุ
ง. ลูกหน้ีหรือเจา้ หน้ี

๕. ขอ้ ใดกลา่ วถูกตอ้ งท่ีสุด
ก. สินคา้ ที่ส่งไปฝากขายจะบนั ทึกดว้ ยราคาทุนเสมอ
ข. ผฝู้ ากขายส่งสินคา้ ไปฝากขายไดเ้ พียงคนเดียวเท่าน้นั
ค. สินคา้ ที่ส่งไปฝากขายเป็นกรรมสิทธ์ิ ของผรู้ ับฝากขาย
ง. สินคา้ ฝากขายคงเหลือ จะไม่นบั รวมเป็นสินคา้ คงเหลือของผฝู้ ากขาย

๒๐

๖. ขอ้ ใดคือประโยชนข์ องผรู้ ับฝากขาย
ก. เพอื่ ช่วยลดตน้ ทุนขาย
ข. เพื่อช่วยลดความเสี่ยงจากการลงทุน
ค. เพือ่ ช่วยควบคุมราคาขายปลีกใหแ้ ก่ผบู้ ริโภค
ง. หลีกเล่ียงความเสี่ยงผลขาดทุน จากการผนั ผวนของราคาสินคา้

๗. การบนั ทึกบญั ชีของผรู้ ับฝากขายมีกี่วธิ ี
ก. ๑ วิธี
ข. ๒ วธิ ี
ค. ๓ วิธี
ง. ๔ วธิ ี

๘. ขอ้ ใดเป็นหนา้ ที่ของผรู้ ับฝากขาย
ก. ปฏิบตั ิตามสญั ญา หรือขอ้ ตกลงท่ีทาไว้
ข. เบิกชดเชยค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย
ค. ดูแลรักษา และจดั เกบ็ สินคา้ ฝากขาย
ง. ไดร้ ับค่าตอบแทน ในรูปค่านายหนา้

๙. ขอ้ ใดเป็นหนา้ ท่ีของผฝู้ ากขาย
ก. เรียกสินคา้ ฝากขายคืนได้
ข. ดูแลรักษา และจดั เกบ็ สินคา้ ฝากขาย
ค. ปฏิบตั ิตามสญั ญา หรือขอ้ ตกลงท่ีทาไว้
ง. เรียกร้องเงินคา่ สินคา้ ท่ีขายได้ แต่ผรู้ ับฝากขายยงั มิไดส้ ่งให้

๑๐. ขอ้ ใดไม่ใช่ขอ้ แตกต่างระหวา่ งการฝากขาย กบั การขายปกติ
ก. การรับรู้รายได้
ข. การรับคืนสินคา้
ค. กรรมสิทธ์ิในสินคา้
ง. การกาหนดราคาขาย

๒๑

เรื่องที่ ๒
การบนั ทกึ บญั ชีด้านผู้รับฝากขาย
(Recipient Accounting Consignment)

สาระสาคัญ

การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขายมี ๒ วิธี คือ วิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขาย
แยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ และวิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั
การขายสินคา้ ของกิจการ

จุดประสงค์การเรียนรู้

๑. อธิบายการบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขายได้
๒. บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการได้
๓. บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการได้

เนื้อหาสาระ

๑. การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขาย
๒. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
๓. วิธีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ

๒๒

เร่ืองที่ ๒
การบนั ทกึ บัญชีด้านผู้รับฝากขาย
(Recipient Accounting Consignment)

๑. การบันทกึ บัญชีด้านผ้รู ับฝากขาย

เนื่องจากผรู้ ับฝากขายมีลกั ษณะเป็นตวั แทน (Agent) ไม่ใช่ผซู้ ้ือสินคา้ ไม่ใช่ลูกหน้ี และ
ไม่มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ท่ีรับฝากขาย ดงั น้นั เมื่อไดร้ ับสินคา้ ที่ส่งมาฝากขายจะจดบนั ทึกเป็นแบบ
การบนั ทึกความจา (Memorandum) โดยจดบนั ทึกเก่ียวกบั ชื่อผฝู้ ากขาย ลกั ษณะ ปริมาณของสินคา้
ท่ีรับฝากขาย และเง่ือนไขตา่ ง ๆ ตามท่ีตกลงกนั ไว้ การบนั ทึกความจาน้ีสามารถจดบนั ทึกไวไ้ ดท้ ่ี
สมุดรายวนั ทวั่ ไป หรือในบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป

วธิ ีการบันทกึ บัญชีด้านผู้รับฝากขาย มี ๒ วธิ ี
วธิ ีท่ี ๑ วิธีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
วธิ ีที่ ๒ วิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ

๒. วธิ ีบนั ทกึ บัญชีเกยี่ วกบั สินค้ารับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินค้าของกจิ การ

การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผูร้ ับฝากขายวิธีน้ี ผูร้ ับฝากขายจะรวบรวมหลกั ฐานต่าง ๆ เก่ียวกบั
สินคา้ ที่รับฝากขายไว้ และเปิ ดบญั ชีข้ึนใหม่ช่ือว่า “บญั ชีรับฝากขาย” (Consignment-in Account)
ใชส้ าหรับบนั ทึกรายการขายสินคา้ รายการค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายที่ไดจ้ ่ายแทน
ผูฝ้ ากขายไปก่อน รวมท้งั บนั ทึกรายการค่านายหน้าท่ีผูร้ ับฝากขายคิดจากผูฝ้ ากขาย และนาส่ง
เงินคงเหลือจากคา่ ขายสินคา้ หลงั หกั ค่าใชจ้ ่ายใหก้ บั ผฝู้ ากขายพร้อมรายงานการขาย

บญั ชีรับฝากขายจะมีลกั ษณะเป็นไดท้ ้งั บญั ชีลูกหน้ีและเจา้ หน้ี กลา่ วคือ เม่ือผรู้ ับฝากขาย
ไดจ้ ่ายค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ แทนผฝู้ ากขายไปก่อน จานวนเงินที่จ่ายแทนไปก่อนน้ีถือวา่ ผฝู้ ากขายเป็น
ลูกหน้ีจะบนั ทึกในบญั ชีรับฝากขายทางดา้ นเดบิต เม่ือขายสินคา้ ไดจ้ ะบนั ทึกในบญั ชีรับฝากขาย
ทางดา้ นเครดิต เพราะเงินคา่ ขายสินคา้ จะตอ้ งส่งใหผ้ ฝู้ ากขาย จึงถือวา่ ผฝู้ ากขายเป็นเจา้ หน้ี ดงั น้นั
ถา้ บญั ชีรับฝากขายมียอดคงเหลือดา้ นเดบิต แสดงวา่ ผฝู้ ากขายมีสถานะเป็นลูกหน้ีของผรู้ ับฝากขาย
แต่ถา้ บญั ชีรับฝากขายมียอดคงเหลือทางดา้ นเครดิต แสดงวา่ ผฝู้ ากขายมีสถานะเป็นเจา้ หน้ี ต่อเม่ือ
ผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ หมด และส่งรายงานการขาย (Account Sales) พร้อมเงินที่คงคา้ งใหก้ บั
ผฝู้ ากขายแลว้ บญั ชีรับฝากขายจะปิ ดหมดไป

๒๓

หลกั การบนั ทึกบัญชีในสมุดรายวนั ทัว่ ไป
วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ สามารถ
จาแนกตามรายการคา้ ที่เกิดข้ึน ไดด้ งั น้ี

๑. ผรู้ ับฝากขายรับสินคา้ ฝากขาย
เน่ืองจากผรู้ ับฝากขายไมใ่ ช่ลูกหน้ี แต่ถือเป็นตวั แทน (Agent) และไม่มีกรรมสิทธ์ิ

ในสินคา้ ท่ีรับฝากขาย ดงั น้นั เม่ือไดร้ ับสินคา้ ท่ีรับฝากขายจะบนั ทึกเป็นแบบการบนั ทึกความจา
(Memorandum) โดยบนั ทึกเก่ียวกบั ช่ือผฝู้ ากขาย ลกั ษณะ ปริมาณของสินคา้ ท่ีรับฝากขาย และ
เง่ือนไขต่าง ๆ ตามท่ีตกลงกนั ไว้

๒. ผรู้ ับฝากขายจ่ายคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ เกี่ยวกบั การฝากขาย จาแนกได้ ๒ กรณี

๒.๑ กรณีจ่ายแทนผฝู้ ากขายไปก่อน และอยใู่ นขอ้ ตกลงท่ีสามารถเบิกชดเชยได้

บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

เครดิต เงินสด XX

๒.๒ กรณีจ่ายแทนผฝู้ ากขายไปก่อน และไม่อยใู่ นขอ้ ตกลงท่ีสามารถเบิกชดเชยได้

จะบนั ทึกบญั ชีเป็นค่าใชจ้ ่ายของตนเอง ดงั น้ี

เดบิต ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

เครดิต เงินสด XX

๓. ผรู้ ับฝากขายจ่ายคา่ ใชจ้ ่าย และบนั ทึกรวมอยใู่ นบญั ชีค่าใชจ้ ่ายของกิจการแลว้

จะโอนคา่ ใชจ้ ่ายเป็นของสินคา้ รับฝากขาย โดยบนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

เครดิต คา่ ใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

๔. ผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ ที่รับฝากขายได้ จะบนั ทึกบญั ชีดงั น้ี

เดบิต เงินสดหรือลูกหน้ี XX

เครดิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

๕. ผรู้ ับฝากขายคิดคา่ นายหนา้ สาหรับสินคา้ ท่ีขายไดต้ ามเงื่อนไขท่ีตกลงกนั ไว้

บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

เครดิต รายไดค้ ่านายหนา้ XX

๒๔

๖. ผรู้ ับฝากขายส่งเงินคา่ ขายสินคา้ หลงั จากหกั คา่ ใชจ้ ่ายและคา่ นายหนา้ ใหก้ บั ผฝู้ ากขาย

บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

เครดิต เงินสด XX

บางกรณียอดเงินค่าขายสินคา้ นอ้ ยกวา่ คา่ ใชจ้ ่ายที่จ่ายแทนผฝู้ ากขาย และคา่ นายหนา้

จะไดร้ ับชาระคืนจากผฝู้ ากขาย บนั ทึกบญั ชีดงั น้ี

เดบิต เงินสด XX

เครดิต รับฝากขาย – ผฝู้ ากขาย XX

หลกั การบันทกึ บญั ชีในสมุดแยกประเภทท่วั ไป หรือผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป
ไปยงั บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป

โดยปกติ กิจการจะบนั ทึกบญั ชีแยกประเภทรับฝากขายแยกตามผฝู้ ากขายแต่ละราย เพอ่ื
ประโยชนใ์ นการควบคุม หากมีผฝู้ ากขายหลายราย อาจบนั ทึกบญั ชีในลกั ษณะคุมรับฝากขาย และมี
บญั ชีรับฝากขายยอ่ ยรายตวั แยกต่างหาก บญั ชีรับฝากขายสามารถแสดงไดด้ งั น้ี

บญั ชีรับฝากขาย – ช่ือผฝู้ ากขาย

๑. บนั ทึกความจาเก่ียวกบั การรับสินคา้ ๔. ขายสินคา้ รับฝากขาย XX

รับฝากขาย (ระบุจานวนหน่วย) (ระบุจานวนหน่วยท่ีขายได)้

๒. คา่ ใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขาย XX ๗. รับเงินชดเชยจากผฝู้ ากขาย XX

(ตามขอ้ ตกลงที่สามารถเบิกชดเชยได)้ (ยอดดุล Dr. (ผลรวม ๒+๕ มากกวา่ ๔)

๓. บนั ทึกความจาเก่ียวกบั การส่งคืนสินคา้

รับฝากขาย (ระบุจานวนหน่วย)

๕. รายไดค้ ่านายหนา้ XX

๖. ส่งเงินใหผ้ ฝู้ ากขาย XX

(ยอดดุล Cr.(ผลรวม ๒+๕ นอ้ ยกวา่ ๔)

๓. วธิ ีบันทกึ บญั ชีเกยี่ วกบั สินค้ารับฝากขายรวมกบั การขายสินค้าของกจิ การ

สาหรับกิจการที่มีการรับฝากขายบา้ งเลก็ นอ้ ย และผลตอบแทนไม่มาก แมว้ า่ กิจกรรม
ทางการคา้ เก่ียวกบั การรับฝากขาย จะเหมือนกบั วธิ ีที่ ๑ กไ็ ม่จาเป็นตอ้ งบนั ทึกบญั ชีแยกออกจาก
การขายสินคา้ ของกิจการ จึงไม่ตอ้ งเปิ ดบญั ชีรับฝากขาย แต่จะเปิ ดบญั ชีเป็น “ช่ือผฝู้ ากขาย”

๒๕

หลกั การบันทึกบัญชีในสมุดรายวนั ท่วั ไป
วิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ สามารถจาแนก
ตามรายการคา้ ที่เกิดข้ึน ไดด้ งั น้ี
๑. ผรู้ ับฝากขายรับสินคา้ ฝากขาย หรือส่งคืนสินคา้ ฝากขาย ผรู้ ับฝากขายจะไม่บนั ทึกบญั ชี
เพยี งแต่จดบนั ทึกการรับฝากขายไวแ้ บบการบนั ทึกความจา (Memorandum)

๒. ผรู้ ับฝากขายจ่ายค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ เกี่ยวกบั การฝากขาย

๒.๑ กรณีจ่ายแทนผฝู้ ากขายไปก่อน และอยใู่ นขอ้ ตกลงที่สามารถเบิกชดเชยได้

บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต ช่ือผฝู้ ากขาย XX

เครดิต เงินสด XX

๒.๒ กรณีจ่ายแทนผฝู้ ากขายไปก่อน และไม่อยใู่ นขอ้ ตกลงท่ีสามารถเบิกชดเชยได้

จะบนั ทึกบญั ชีเป็นคา่ ใชจ้ ่ายของตนเอง ดงั น้ี

เดบิต ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

เครดิต เงินสด XX

๓. ผรู้ ับฝากขายจ่ายค่าใชจ้ ่าย และบนั ทึกรวมอยใู่ นบญั ชีค่าใชจ้ ่ายของกิจการแลว้

จะลดยอดคา่ ใชจ้ ่ายของกิจการลงโดยบนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต ช่ือผฝู้ ากขาย XX

เครดิต ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

๔. ผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ ท่ีรับฝากขายไวไ้ ด้ จะบนั ทึกบญั ชีเหมือนกบั การขายสินคา้

ของกิจการตามปกติ และตอ้ งบนั ทึกบญั ชีซ้ือสินคา้ (กรณีบนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด) หรือ

บนั ทึกบญั ชีตน้ ทุนขาย (กรณีบนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบต่อเนื่อง) ดว้ ยราคาที่คานวณจากยอดขาย

หลงั จากหกั รายไดค้ ่านายหนา้ แลว้ เสมือนวา่ ไดล้ งทุนซ้ือสินคา้ มาไวข้ าย ดงั น้นั รายไดค้ า่ นายหนา้

หรือผลตอบแทนที่ผรู้ ับฝากขายไดร้ ับจึงไม่ถูกบนั ทึกบญั ชี แต่จะแสดงรวมอยใู่ นกาไรจากการขาย

บนั ทึกบญั ชีดงั น้ี

๔.๑ บนั ทึกขาย

เดบิต เงินสด XX

เครดิต ขายสินคา้ XX

๒๖

๔.๒ บนั ทึกซ้ือหรือตน้ ทุนขาย XX
เดบิต ซ้ือ / ตน้ ทุนขาย XX
เครดิต ชื่อผฝู้ ากขาย

๕. ผรู้ ับฝากขายส่งเงินค่าขายสินคา้ หลงั จากหกั คา่ ใชจ้ ่าย และคา่ นายหนา้ ใหก้ บั ผฝู้ ากขาย

บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต ช่ือผฝู้ ากขาย XX

เครดิต เงินสด XX

บางกรณียอดเงินคา่ ขายสินคา้ นอ้ ยกวา่ ค่าใชจ้ ่ายที่จ่ายแทนผฝู้ ากขาย และค่านายหนา้

ที่จะไดร้ ับจากผฝู้ ากขาย กรณีเช่นน้ีผรู้ ับฝากขายจะไดร้ ับเงินคืนจากผฝู้ ากขาย บนั ทึกบญั ชี ดงั น้ี

เดบิต เงินสด XX

เครดิต ช่ือผฝู้ ากขาย XX

หลกั การบันทกึ บญั ชีในสมุดแยกประเภททวั่ ไป หรือผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไป
ยงั บญั ชีแยกประเภททวั่ ไปมีวธิ ีการปฏิบตั ิเช่นเดียวกบั การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายแยก
ต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ แตกต่างกนั ท่ีชื่อบญั ชี วิธีน้ีใชบ้ ญั ชี “ช่ือของผฝู้ ากขาย” แทน
บญั ชีรับฝากขาย และไม่มีการบนั ทึกบญั ชีรายไดค้ ่านายหนา้ แตจ่ ะบนั ทึกซ้ือหรือตน้ ทุนขาย เมื่อ
ขายสินคา้ รับฝากขายได้

ตวั อยา่ งการบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขาย กรณีการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขาย
แยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ และกรณีการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขาย
รวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ มีดงั น้ี

ตัวอย่างท่ี ๒-๑ วนั ที่ ๑ สิงหาคม ๒๕XX หจก.สมใจคา้ ไดร้ ับฝากขายเตาอบไมโครเวฟ
จานวน ๕๐ เคร่ือง จาก หจก.ไทยธนกิจ โดยมีขอ้ ตกลงระหวา่ งกนั ดงั น้ี

๑. กาหนดใหข้ ายเตาอบไมโครเวฟ ในราคา ๑,๒๕๐ บาท
๒. ผฝู้ ากขายรับผดิ ชอบคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเก่ียวกบั การขายสินคา้ ฝากขายทุกรายการ ยกเวน้

ค่าส่งเสริมการขาย รับผดิ ชอบเพยี ง ๒,๐๐๐ บาท
๓. คิดคา่ นายหนา้ ใหผ้ รู้ ับฝากขาย ๑๕% ของยอดขาย
๔. ใหห้ จก.สมใจคา้ ทารายงานขายทุกสิ้นเดือนและนาส่งพร้อมเงินท่ีเกบ็ ได้ หลงั หกั ค่าใชจ้ ่าย

ตามขอ้ ตกลงและคา่ นายหนา้ แลว้ ภายในวนั ท่ี ๕ ของเดือนถดั ไป

๒๗

รายการคา้ เกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขาย ระหวา่ งเดือน สิงหาคม ๒๕XX ของ หจก.สมใจคา้ มีดงั น้ี

๒๕XX

ส.ค. ๔ จ่ายคา่ ขนสินคา้ เขา้ ร้าน จานวน ๕๕๐ บาท
๕ จ่ายคา่ ส่งเสริมการขาย สาหรับสินคา้ รับฝากขาย จานวน ๒,๕๐๐ บาท
๑๐ ขายเตาอบไมโครเวฟ เป็นเงินสด จานวน ๓๐ เครื่อง เงินเชื่อ จานวน ๑๐ เคร่ือง
๑๕ ส่งคืนเตาอบไมโครเวฟ ชารุด จานวน ๒ เคร่ือง

ส.ค.๒๕ รับชาระหน้ีจากลูกหน้ี จานวน ๕ เคร่ือง
๓๑ ทารายงานขาย และนาส่งให้ หจก.ไทยธนกิจ ทุกสิ้นเดือน ตามขอ้ ตกลง

ก.ย. ๔ นาส่งเงินคา่ ขายสินคา้ รับฝากขายตามท่ีเกบ็ ไดห้ ลงั หกั คา่ ใชจ้ ่าย และคา่ นายหนา้

การบันทึกบญั ชีเกยี่ วกบั สินค้ารับฝากขายของ หจก.สมใจค้า ท้งั ๒ วธิ ี มดี งั นี้

ว.ด.ป. วิธีที่ ๑ บนั ทึกแยกจากการขายสินคา้ วิธีท่ี ๒ บนั ทึกรวมกบั การขายสินคา้

๒๕XX Memo: รับฝากขายเตาอบไมโครเวฟจาก Memo: รับฝากขายเตาอบไมโครเวฟจาก

ส.ค. ๑ หจก.ไทยธนกิจ ๕๐ เครื่อง ขายเคร่ืองละ หจก.ไทยธนกิจ ๕๐ เครื่อง ขายเครื่องละ

๑,๒๕๐ ค่านายหนา้ ๑๕% ของยอดขาย ๑,๒๕๐ ค่านายหนา้ ๑๕% ของยอดขาย

๔ รับฝากขาย-หจก.ไทยธนกิจ ๕๕๐ หจก.ไทยธนกิจ ๕๕๐

เงินสด ๕๕๐ เงินสด ๕๕๐

จ่ายคา่ ขนสินคา้ เขา้ ร้าน จ่ายคา่ ขนสินคา้ เขา้ ร้าน

๕ รับฝากขาย-หจก.ไทยธนกิจ ๒,๐๐๐ หจก.ไทยธนกิจ ๒,๐๐๐

ค่าส่งเสริมการขาย ๕๐๐ ค่าส่งเสริมการขาย ๕๐๐

เงินสด ๒,๕๐๐ เงินสด ๒,๕๐๐

จ่ายคา่ ส่งเสริมการขาย จ่ายค่าส่งเสริมการขาย

๑๐ เงินสด ๓๗,๕๐๐ เงินสด ๓๗,๕๐๐

ลูกหน้ี ๑๒,๕๐๐ ลูกหน้ี ๑๒,๕๐๐

รับฝากขาย-หจก.ไทยธนกิจ ๕๐,๐๐๐ ขายสินคา้ ๕๐,๐๐๐

ขายเตาอบไมโครเวฟ ๔๐ เครื่อง ขายเตาอบไมโครเวฟ ๔๐ เครื่อง

ซ้ือ/ตน้ ทุนขาย ๔๒,๕๐๐

ไม่บนั ทึก หจก.ไทยธนกิจ ๔๒,๕๐๐

บนั ทึกซ้ือ หรือตน้ ทุนขาย

๑๕ Memo: ส่งคืนเตาไมโครเวฟชารุด ๒ เคร่ือง Memo: ส่งคืนเตาไมโครเวฟชารุด ๒ เครื่อง

๒๘

ว.ด.ป. วธิ ีท่ี ๑ บนั ทึกแยกจากการขายสินคา้ วธิ ีท่ี ๒ บนั ทึกรวมกบั การขายสินคา้

๒๕XX เงินสด ๖,๒๕๐ เงินสด ๖,๒๕๐

ส.ค. ลูกหน้ี ๖,๒๕๐ ลูกหน้ี ๖,๒๕๐

๒๕ รับชาระหน้ี รับชาระหน้ี

รับฝากขาย-หจก.ไทยธนกิจ ๗,๕๐๐

๓๑ รายไดค้ ่านายหนา้ ๗,๕๐๐ ไม่บนั ทึก

บนั ทึกรายไดค้ ่านายหนา้ ๑๕% ของยอดขาย

ก.ย. รับฝากขาย-หจก.ไทยธนกิจ ๓๓,๗๐๐ หจก.ไทยธนกิจ ๓๓,๗๐๐

๔ เงินสด ๓๓,๗๐๐ เงินสด ๓๓,๗๐๐

นาส่งเงินที่เกบ็ ไดแ้ ลว้ นาส่งเงินท่ีเกบ็ ไดแ้ ลว้

การผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภท จะผา่ นไปยงั บญั ชีที่เกี่ยวขอ้ งทกุ บญั ชี ในท่ีน้ี
จะแสดงเพียงบางบญั ชี ดงั น้ี

วธิ ีที่ ๑ วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
แสดงเฉพาะบญั ชีรับฝากขาย

รับฝากขาย - หจก.ไทยธนกิจ

พ.ศ. ๒๕XX รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. ๒๕ รายการ หนา้ เครดิต

เดือน วนั บญั ชี XX บญั ชี
บาท สต
บาท สต เดือน วนั
๓๗,๕๐๐ -
ส.ค. ๑ รับฝากขายเตาอบ ส.ค. ๑๐ เงินสด-ขาย

ไมโครเวฟ ๕๐ เครื่อง (๓๐ เคร่ือง) ๑๒,๕๐๐ -
ลูกหน้ี-ขาย
ขายเครื่องละ ๑,๒๕๐ ๕๕๐ - (๑๐ เคร่ือง)
คา่ นายหนา้ ๑๕% ๒,๐๐๐ - ๑๕ ส่งคืนเตา
๔ ค่าขนสินคา้ เขา้ ร้าน ๗,๕๐๐ - ไมโครเวฟชารุด ๒
๕ ค่าส่งเสริมการขาย ๓๙,๙๕๐ - เครื่อง
๓๑ รายไดค้ า่ นายหนา้

ยอดยกไป

๕๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ -

ก.ย. ๑ เตาอบไมโครเวฟยก ก.ย. ๑ ยอดยกมา ๓๙,๙๕๐ -

มา ๘ เครื่อง ๓๓,๗๐๐ -
๔ เงินสด-ชาระหน้ี

๒๙

วิธีท่ี ๒ วิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ

แสดงเฉพาะบญั ชี หจก.ไทยธนกิจ

หจก.ไทยธนกิจ

พ.ศ. ๒๕XX รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. ๒๕ รายการ หนา้ เครดิต
บญั ชี
เดือน วนั XX บญั ชี บาท สต

บาท สต เดือน วนั

ส.ค. ๑ รับฝากขายเตาอบ ส.ค. ๑๐ ซ้ือ/ตน้ ทุนขาย ๔๒,๕๐๐ -

ไมโครเวฟ ๕๐ เครื่อง ๑๕ ส่งคืนเตา

ขายเครื่องละ ๑,๒๕๐ ไมโครเวฟชารุด ๒

ค่านายหนา้ ๑๕% ๕๕๐ - เครื่อง
๒,๐๐๐ -
๔ ค่าขนสินคา้ เขา้ ร้าน
๕ คา่ ส่งเสริมการขาย

๓๑ ยอดยกไป ๓๙,๙๕๐ -

๔๒,๕๐๐ - ๔๒,๕๐๐ -

ก.ย. ๑ เตาอบไมโครเวฟยก ก.ย. ๑ ยอดยกมา ๓๙,๙๕๐ -
มา ๘ เครื่อง

๔ เงินสด-ชาระหน้ี ๓๓,๗๐๐ -

ข้อสังเกต จากการบนั ทึกบญั ชีท้งั ๒ วธิ ี จะเห็นวา่ มีขอ้ แตกต่างกนั เม่ือผรู้ ับฝากขาย
มีรายการขายสินคา้ ฝากขาย ดงั น้ี

๑. บญั ชีรับฝากขาย ตามวธิ ีที่ ๑ จะบนั ทึกรายไดจ้ ากการขาย และรายไดค้ า่ นายหนา้
๒. บญั ชี หจก.ไทยธนกิจ ตามวธิ ีท่ี ๒ จะบนั ทึกซ้ือ หรือตน้ ทุนขาย เมื่อกิจการขายสินคา้
ท่ีรับฝากขายได้

วธิ ีคานวณจานวนเงนิ ทต่ี ้องส่งให้ผ้ฝู ากขาย

เงินค่าขายสินคา้ ๕๐,๐๐๐

หกั ค่าขนสินคา้ เขา้ ร้าน ๕๕๐ ๑๐,๐๕๐
๓๙,๙๕๐
คา่ ส่งเสริมการขาย ๒,๐๐๐ ๖,๒๕๐
๓๓,๗๐๐
รายไดค้ ่านายหนา้ ๗,๕๐๐

จานวนเงินที่ตอ้ งส่ง

หกั เงินท่ียงั เกบ็ จากลูกหน้ีไม่ได้

ส่งเงิน

๓๐

วธิ ีคานวณต้นทุนขาย กรณีกิจการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั

การขายสินคา้ ของกิจการ

จานวนเงินที่ขายสินคา้ รับฝากขาย ๕๐,๐๐๐

หกั ค่านายหนา้ ๑๕% ๗,๕๐๐

ตน้ ทุนขาย ๔๒,๕๐๐

รายงานขาย
ผรู้ ับฝากขายมีหนา้ ท่ีตอ้ งจดั ทารายงานขาย รายงานเก่ียวกบั การขายสินคา้ รับฝากขายส่งให้
ผฝู้ ากขายโดยสม่าเสมอหลงั จากไดร้ ับสินคา้ จากผฝู้ ากขายมาระยะเวลาหน่ึง หรือเม่ือมีการจาหน่าย
สินคา้ ฝากขายได้ หรือเมื่อผฝู้ ากขายร้องขอเพอ่ื ปิ ดรอบระยะเวลาบญั ชี โดยแสดงรายการ ดงั น้ี

๑. ชื่อ ที่อยผู่ รู้ ับฝากขาย
๒. ชื่อ ที่อยผู่ ฝู้ ากขาย
๓. รายการสินคา้ ท่ีรับฝากขาย
๔. จานวนสินคา้ รับฝากขายท่ีขายได้ หรือส่งคืน
๕. เงินจ่ายลว่ งหนา้
๖. คา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย
๗. จานวนเงินที่คงเป็นหน้ี และจานวนเงินท่ีส่งมาชาระแก่ผฝู้ ากขาย
๘. จานวนสินคา้ รับฝากขายคงเหลือ

๓๑

หจก.สมใจคา้ สามารถจดั ทารายงานขาย เมื่อขายสินคา้ ได้ และส่งใหห้ จก.ไทยธนกิจ เพื่อ

รับรู้รายได้ ค่าใชจ้ ่ายที่เกิดข้ึน ดงั น้ี

การจดั ทารายงานขาย

รายงานขาย เลขที่ 0222
หจก.สมใจคา้

๓๔๕/๙ ต.ในเมือง อ.เมือง จ.พิษณุโลก

วนั ที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕XX

สินคา้ รับฝากขาย จาก หจก.ไทยธนกิจ
สานกั งานเลขที่ ๑๒๑/๙ ต.สาโรงเหนือ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ
ลกั ษณะสินคา้ เตาอบไมโครเวฟ ๕๐ เคร่ือง

วนั ท่ี รายการ จานวนสินคา้ จานวนเงิน
(เคร่ือง) (บาท)
๒๕XX ๕๐
๕๐ ๕๐,๐๐๐
สิงหาคม ไดร้ ับเตาอบไมโครเวฟ ๒
๔๐ ๑๐,๐๕๐
๑-๓๑ รวม ๓๙,๙๕๐
๘ ๓๓,๗๐๐
ส่งคืนเตาอบไมโครเวฟชารุด ๒ เคร่ือง ๖,๒๕๐

ขายเตาอบไมโครเวฟ ๔๐ เคร่ืองๆ ละ ๑,๒๕๐ บาท

ขายเงินสด ๓๐ เครื่อง ๓๗,๕๐๐

ขายเงินเชื่อ ๑๐ เครื่อง ๑๒,๕๐๐

ค่าใชจ้ ่าย :

คา่ ขนส่งสินคา้ เขา้ ร้าน ๕๕๐

ค่าส่งเสริมการขาย ๒,๐๐๐

ค่านายหนา้ (๑๕ % ของยอดขาย) ๗,๕๐๐

จานวนเงินสุทธิที่ตอ้ งส่ง

จานวนเงินท่ีนาส่งมาพร้อมรายงานขาย

คงเหลือเงินคา้ งส่ง ท่ียงั เกบ็ จากลูกหน้ีไม่ได้

เตาอบไมโครเวฟ คงเหลือ

หมายเหตุ ถา้ ขายสินคา้ หมด และไม่มีลูกหน้ีคงคา้ ง ผรู้ ับฝากขายจะนาส่งเงินท้งั หมด
ไม่มียอดคงเหลือยกไป

๓๒

บทสรุป

กจิ กรรมทางการค้าท่ีเกยี่ วข้องกบั การรับฝากขาย มีดงั นี้
๑. รับสินคา้ ท่ีส่งมาฝากขาย
๒. จ่ายคา่ ใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขาย ตามขอ้ ตกลงท่ีสามารถเบิกชดเชยได้
๓. จ่ายค่าใชจ้ ่าย และบนั ทึกรวมอยใู่ นบญั ชีคา่ ใชจ้ ่ายของกิจการแลว้
๔. ขายสินคา้ ท่ีรับฝากขาย
๕. ส่งคืนสินคา้ รับฝากขายที่ชารุดเสียหาย
๖. คิดรายไดค้ ่านายหนา้ จากการขายสินคา้ รับฝากขาย
๗. ส่งรายงานการฝากขายพร้อมเงินคา่ ขายสินคา้ รับฝากขาย หกั ดว้ ยคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ
ท่ีเกี่ยวขอ้ ง

วธิ ีการบันทกึ บญั ชี มี ๒ วธิ ี
วิธีท่ี ๑ บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
วิธีที่ ๒ บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ

วธิ ีที่ ๑ บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
มีบญั ชีที่เปิ ดข้ึนใหม่ชื่อวา่ “บญั ชีรับฝากขาย” (Consignment-in Account)

บญั ชีรับฝากขาย

บนั ทึกรายการคา้ ต่าง ๆ ท่ี
เก่ียวขอ้ งกบั การรับฝากขาย

แสดงสถานะของผรู้ ับฝากขาย ดงั น้ี
Dr > Cr หรือ ยอดดุล Dr แสดงวา่ ผรู้ ับฝากขาย เป็น
เจา้ หน้ีของผฝู้ ากขาย สามารถเรียกเงินคืนจากผฝู้ ากขายได้
Dr < Cr หรือ ยอดดุล Cr แสดงวา่ ผรู้ ับฝากขาย
เป็นลูกหน้ีของผฝู้ ากขาย ตอ้ งนาส่งเงินใหผ้ ฝู้ ากขาย

๓๓

บญั ชีรับฝากขาย กรณีที่มีผฝู้ ากขายหลายราย จะบนั ทึกบญั ชีรับฝากขาย
แยกตามผฝู้ ากขายแต่ละราย เช่น

บญั ชีรับฝากขาย – หจก.ไทยธนกิจ
บญั ชีรับฝากขาย – บริษทั นวเกษตรไทย จากดั

สรุป วธิ ีการบนั ทึกบญั ชี วธิ ีที่ ๑ ตามกิจกรรมท่ีเกี่ยวขอ้ ง ดงั น้ี

กจิ กรรมทางการค้า วธิ ีการบนั ทึกบัญชีในสมุดรายวนั ท่ัวไป

๑. วนั ท่ีรับสินคา้ ที่ส่งมาฝากขาย เนื่องจากไม่มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ จะบนั ทึกเป็นแบบ

ความจา (Memo) ในสมุดรายวนั ทว่ั ไป หรือในบญั ชี

แยกประเภททว่ั ไป

๒. จ่ายค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ Dr.รับฝากขาย – (ชื่อผฝู้ ากขาย) XX

ฝากขายตามขอ้ ตกลงที่สามารถ Cr.เงินสด/เจา้ หน้ี XX

เบิกชดเชยได้

กรณีบนั ทึกรวมอยกู่ บั คา่ ใชจ้ ่าย Dr.รับฝากขาย – (ชื่อผฝู้ ากขาย) XX

ปกติของกิจการ Cr.คา่ ใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

๓. ขายสินคา้ ท่ีรับฝากขายได้ Dr.เงินสด/ลูกหน้ี XX

Cr.รับฝากขาย – (ช่ือผฝู้ ากขาย) XX

๔. ส่งคืนสินคา้ รับฝากขายท่ี บนั ทึกเป็นแบบความจา (Memo) ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป

ชารุดเสียหาย หรือในบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป

๕. คิดรายไดค้ ่านายหนา้ Dr.รับฝากขาย – (ช่ือผฝู้ ากขาย) XX

Cr.รายไดค้ า่ นายหนา้ XX

๖. ส่งรายงานการฝากขาย กรณี Dr.เงินสด XX

บญั ชีรับฝากขาย มียอดดุล Dr. Cr.รับฝากขาย – (ชื่อผฝู้ ากขาย) XX

๗. ส่งรายงานการฝากขาย กรณี Dr.รับฝากขาย – (ช่ือผฝู้ ากขาย) XX

บญั ชีรับฝากขาย มียอดดุล Cr. Cr.เงินสด XX

๓๔

วธิ ีที่ ๒ วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ
กิจการท่ีมีการรับฝากขายบา้ งเลก็ นอ้ ย และผลตอบแทนไม่มากจะจดบนั ทึกรายการบญั ชี

เกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ โดยเปิ ดบญั ชี “ชื่อผฝู้ ากขาย” ทาหนา้ ท่ี
เช่นเดียวกบั บญั ชีรับฝากขาย

สรุป วิธีบนั ทึกบญั ชี วิธีที่ ๒ ตามกิจกรรมที่เกี่ยวขอ้ ง ดงั น้ี

กจิ กรรมทางการค้า วธิ ีการบันทกึ บญั ชีในสมุดรายวนั ท่ัวไป

๑. วนั ท่ีรับสินคา้ ที่ส่งมาฝากขาย เน่ืองจากไม่มีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ จะบนั ทึกเป็น

แบบความจา (Memo) ในสมุดรายวนั ทว่ั ไป หรือ

ในบญั ชีแยกประเภททวั่ ไป

๒. จ่ายค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขาย Dr. ชื่อผฝู้ ากขาย XX

ตามขอ้ ตกลงท่ีสามารถเบิกชดเชยได้ Cr.เงินสด/เจา้ หน้ี XX

กรณีบนั ทึกรวมอยกู่ บั คา่ ใชจ้ ่าย Dr. ชื่อผฝู้ ากขาย XX

ปกติของกิจการ Cr.ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX

๓. ขายสินคา้ ท่ีรับฝากขายได้ Dr.เงินสด/ลูกหน้ี XX

Cr. ขาย XX

๔. บนั ทึกซ้ือ/ตน้ ทุนขาย สินคา้ รับฝาก Dr.ซ้ือ / ตน้ ทุนขาย XX

ดว้ ยราคาขาย - ค่านายหนา้ Cr. ชื่อผฝู้ ากขาย XX

๕. ส่งคืนสินคา้ รับฝากขายท่ีชารุด บนั ทึกเป็นแบบความจา (Memo) ในสมุดรายวนั

เสียหาย ทว่ั ไป หรือในบญั ชีแยกประเภททวั่ ไป

๖. ส่งรายงานการฝากขาย กรณี Dr.เงินสด XX

บญั ชีรับฝากขาย มียอดดุล Dr. Cr. ชื่อผฝู้ ากขาย XX

๗. ส่งรายงานการฝากขาย กรณี Dr. ชื่อผฝู้ ากขาย XX

บญั ชีรับฝากขาย มียอดดุล Cr. Cr.เงินสด XX

ขอ้ แตกต่างการบนั ทึกบญั ชี วธิ ีที่ ๑ และวธิ ีท่ี ๒

วิธีท่ี ๑ วิธีท่ี ๒

๑. มีบญั ชีรับฝากขาย-(ชื่อผฝู้ ากขาย) ๑. มีบญั ชีชื่อผฝู้ ากขาย (ระบชุ ่ือ)

๒. บนั ทึกรายไดค้ ่านายหนา้ ๒. ไม่บนั ทึกรายไดค้ า่ นายหนา้

๓. ไม่บนั ทึกซ้ือ/ตน้ ทุนขาย ๓. บนั ทึกซ้ือ/ตน้ ทุนขาย

๓๕

การแสดงรายการในงบดลุ ของผู้รับฝากขาย
จะแสดงรายการเม่ือบญั ชีรับฝากขาย มียอดคงเหลืออยู่ ดงั น้ี

ยอดคงเหลือดา้ น Dr. จะแสดงไวใ้ นหมวด
“สินทรัพย์หมุนเวยี น”

ยอดคงเหลือดา้ น Cr. จะแสดงไวใ้ นหมวด
“หนีส้ ินหมุนเวยี น”

คาศัพท์ทคี่ วรรู้

Consignment-in Account บญั ชีรับฝากขาย
Agent ตวั แทน
Memorandum การบนั ทึกความจา
Account Sales รายงานการขาย

๓๖

แบบฝึ กหัดเรื่องท่ี ๒

๑. วนั ที่ ๔ สิงหาคม ๒๕XX บริษทั มานี จากดั รับฝากขายพดั ลม ๔๐ ตวั จากบริษทั มานะ
จากดั กาหนดราคาขายตวั ละ ๖๐๐ บาท โดยไดร้ ับค่านายหนา้ ในอตั รา ๑๕ % ของยอดขาย
วนั ท่ี ๓๑ สิงหาคม ๒๕XX บริษทั มานี จากดั ส่งรายงานการฝากขายแจง้ วา่ ขายพดั ลมไดห้ มด
เสียคา่ ขนสินคา้ เขา้ ร้าน ๒๓๐ บาท และส่งเงินที่เหลือใหบ้ ริษทั มานะ จากดั
ให้ทา ๑. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป วิธีรับฝากขายแยกจากการขายปกติ

๒. คานวณจานวนเงินท่ีตอ้ งส่งใหผ้ ฝู้ ากขาย
๓. รายงานการขาย
๒. วนั ท่ี ๑ กนั ยายน ๒๕XX บริษทั อาย จากดั รับฝากขายโทรทศั น์จาก บริษทั ออม จากดั
จานวน ๑๕ เคร่ือง กาหนดใหข้ ายเคร่ืองละ ๕,๑๐๐ บาท โดยตกลงใหค้ า่ นายหนา้ แก่ผรู้ ับฝาก
ในอตั รา ๑๐% ของยอดขาย
วนั ท่ี ๓๑ ตุลาคม ๒๕XX บริษทั อาย จากดั ส่งรายงานการขายแจง้ วา่ ขายสินคา้ ไดท้ ้งั หมดจ่าย
ค่าซ่อมแซมโทรทศั น์ ๓๐๐ บาท และค่าขนส่งสินคา้ ไปใหล้ ูกคา้ ๒๐๐ บาท หลงั จากหกั ค่าใชจ้ ่าย
ท่ีจ่ายแทนไปและคา่ นายหนา้ ตามขอ้ ตกลงแลว้ บริษทั อาย จากดั ส่งเงินท่ีเหลือใหบ้ ริษทั ออม
จากดั
ให้ทา บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป
๑. วิธีรับฝากขายแยกจากการขายปกติ และบญั ชีแยกประเภทรับฝากขาย
๒. วิธีรับฝากขายรวมจากการขายปกติ และบญั ชีแยกประเภทบริษทั ออม จากดั
๓. เดือน กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕XX ร้านเอกาการไฟฟ้า รับฝากขายกระติกน้าร้อน จานวน ๒๐ ใบ จาก
บริษทั นวมินทร์ จากดั กาหนดราคาขายใบละ ๑,๗๕๐ โดยไดร้ ับค่านายหนา้ ในการขาย ๑๕%
ของยอดขาย และมีสิทธิขายเชื่อได้ ในราคาใบละ ๒,๐๐๐ ร้านเอกาการไฟฟ้า ไดด้ าเนินกิจกรรม
เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายดงั น้ี
๑. ขายกระติกน้าร้อนเป็นเงินสด ๑๕ ใบ เป็นเงินเชื่อ ๔ ใบ โดยไดร้ ับเงินมดั จา ๒๐ % และ
ส่งคืน เนื่องจากชารุด ๑ ใบ
๒. จ่ายค่าหีบห่อเป็นเงิน ๕๐๐ บาท
๓. ส่งรายรายขายและเงินคงคา้ งใหบ้ ริษทั นวมินทร์ จากดั
ให้ทา ๑. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป วิธีรับฝากขายแยกจากการขายปกติ
๒. คานวณจานวนเงินท่ีตอ้ งส่งใหผ้ ฝู้ ากขาย
๓. รายงานการขาย

๓๗

๔. เดือนพฤษภาคม ๒๕XX ร้านแสงชยั การไฟฟ้า รับฝากขายโทรทศั น์ จากบริษทั เจา้ พระยา
จากดั จานวน ๑๐ เคร่ือง มีสิทธิขายเช่ือได้ ราคาขายสด เคร่ืองละ ๑๒,๙๐๐ ขายเชื่อ เครื่องละ
๑๔,๘๐๐ โดยไดร้ ับคา่ นายหนา้ ๒๐ % ของยอดขาย ร้านแสงชยั การไฟฟ้า ไดด้ าเนินกิจกรรม
เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายดงั น้ี

๑. ขายโทรทศั น์เป็นเงินสด ๔ เครื่อง เป็นเงินเช่ือ ๓ เคร่ือง โดยไดร้ ับเงินมดั จา ๒๕ % และ
๒. จ่ายค่าขนส่งใหล้ ูกคา้ เคร่ืองละ ๒๐๐ บาท
๓. ส่งรายรายขายและเงินคงคา้ งให้ บริษทั เจา้ พระยา จากดั
ให้ทา บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป

๑. วิธีรับฝากขายแยกจากการขายปกติ และบญั ชีแยกประเภทรับฝากขาย
๒. วิธีรับฝากขายรวมจากการขายปกติ และบญั ชีแยกประเภทบริษทั เจา้ พระยา จากดั
๕. วนั ท่ี ๑ มีนาคม ๒๕XX หจก.คนขยนั การคา้ ไดร้ ับฝากขายเคร่ืองซกั ผา้ จานวน ๒๐ เครื่อง
จากบริษทั รัตนา จากดั โดยมีขอ้ ตกลง ดงั น้ี
๑. กาหนดใหข้ ายเครื่องซกั ผา้ ในราคา ๖,๗๕๐ บาท
๒. ผฝู้ ากขายรับผดิ ชอบค่าใชจ้ ่ายที่เกี่ยวกบั การขายสินคา้ ฝากขายทุกรายการ ยกเวน้

คา่ ขนส่งสินคา้ ใหล้ ูกคา้ รับผดิ ชอบเพียง ๒,๐๐๐ บาท
๓. คิดค่านายหนา้ ใหผ้ รู้ ับฝากขาย ๑๕% ของยอดขาย
๔. ให้ หจก.คนขยนั การคา้ ทารายงานขายและนาส่งพร้อมเงินท่ีเกบ็ ได้ หลงั หกั คา่ ใชจ้ ่าย

ตามขอ้ ตกลงและคา่ นายหนา้ แลว้ ทุกสิ้นเดือน
รายการคา้ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย ระหวา่ งเดือน มีนาคม ๒๕๕๐ ของ หจก.คนขยนั การคา้ มีดงั น้ี
๒๕XX
มี.ค. ๕ จ่ายค่าขนสินคา้ เขา้ ร้าน จานวน ๕๐๐ บาท

๖ จ่ายค่าโฆษณา สาหรับสินคา้ รับฝากขาย จานวน ๑,๕๐๐ บาท
๘ ขายเครื่องซกั ผา้ เป็นเงินสด จานวน ๕ เคร่ือง และจ่ายคา่ ขนส่ง ๖๐๐ บาท
๑๐ ขายเครื่องซกั ผา้ เป็นเงินสด จานวน ๘ เครื่อง เงินเช่ือ จานวน ๒ เครื่อง และจ่าย

คา่ ขนส่งออก ๑,๒๐๐ บาท
๑๒ ส่งคืนเครื่องซกั ผา้ ชารุด จานวน ๒ เคร่ือง
๒๐ ขายเคร่ืองซกั ผา้ ท่ีเหลือไดท้ ้งั หมด เป็นเงินสด และจ่ายคา่ ขนส่ง ๓๖๐
๒๕ รับชาระหน้ีจากการขายเชื่อ เมื่อ วนั ท่ี ๑๐ มีนาคม ๒๕๕๐

๓๘

๒๕XX
มี.ค. ๓๐ ทารายงานขายและนาส่งเงินที่เกบ็ ไดใ้ ห้ หจก.ไทยธนกิจ หลงั หกั ค่าใชจ้ ่ายตามขอ้ ตกลง

และค่านายหนา้ แลว้ ตามขอ้ ตกลง
ให้ทา ๑. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป

๑.๑ วิธีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การรับฝากขายแยกจากการขายปกติ
๑.๒ วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การรับฝากขายรวมกบั การขายปกติ
๒. เปิ ดบญั ชีรับฝากขาย และ บญั ชี บริษทั รัตนา จากดั

๓๙

แบบเรียนเสริมทกั ษะสาเร็จรูป

เรื่อง การบนั ทึกบญั ชีด้านผู้รับฝากขาย

บริษทั ดาวนิ จากดั ส่งสินคา้ ไปฝากขายร้าน เสริมงาม

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป เกี่ยวกบั การรับฝากขายของร้านเสริมงาม

วธิ ีท่ี ๑ บนั ทึกแยกจากการขายปกติ วิธีท่ี ๒ บนั ทึกรวมกบั การขายปกติ

๒๕XX

มี.ค. ๑ บริษทั ดาวิน จากดั ส่งสินคา้ ไปฝากขายร้าน เสริมงาม ๒๐ หน่วย ราคาทุนหน่วยละ

๕๕๐ บาท ราคาขายหน่วยละ ๙๙๐ บาท โดยใหค้ า่ นายหนา้ ๑๕% จากยอดขาย

………………………………………………... ………………………………………………..

………………………………………………... ………………………………………………..

………………………………………………... ………………………………………………..

๕ ร้านเสริมงาม จ่ายค่าเขียนป้ายประชาสมั พนั ธ์สินคา้ ๓๐๐ บาท

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

๑๐ ร้านเสริมงาม ขายสินคา้ ๑๖ หน่วย ลูกคา้ ชาระเงินคร่ึงหน่ึง และจ่ายค่าขนสินคา้

ใหล้ ูกคา้ ๒๐๐ บาท

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

๑๕ ร้านเสริมงาม ส่งสินคา้ ที่เหลือคืนบริษทั ดาวนิ

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………........... …………………………………………..........

๒๐ ร้านเสริมงามรับชาระหน้ีท่ีเหลือ

…………………………………………........... …………………………………………..........

…………………………………………............ …………………………………………..........

๔๐

วิธีท่ี ๑ บนั ทึกแยกจากการขายปกติ วิธีที่ ๒ บนั ทึกรวมกบั การขายปกติ

๒๕XX

มี.ค. ๓๑ ร้านเสริมงามส่งรายงานการฝากขาย และเงินท่ีคา้ งชาระหลงั หกั คา่ ใชจ้ ่ายแก่บริษทั ดาวิน

………………………………………….......... ………………………………………….........

………………………………………….......... ………………………………………….........

………………………………………….......... ………………………………………….........

………………………………………….......... ………………………………………….........

………………………………………….......... ………………………………………….........

………………………………………….......... ………………………………………….........

วธิ ีคานวณจานวนเงนิ ทต่ี ้องส่งให้ผ้ฝู ากขาย
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

วธิ ีคานวณต้นทุนขาย กรณีกิจการบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั
การขายสินคา้ ตามปกติ
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

๔๑

การจดั ทารายงานขาย เลขที่ 0222
…………………………………….

………………………………………….
…………………………………………..
………………….……………………….

……………………………………………………………………………… จานวนเงิน
……………………………………………………………………………… (บาท)
………………………………………………………………………………
………...
จานวน ………...
วนั ที่ รายการ สินคา้ ………...
………...
(เครื่อง) ………...
๒๕XX ………...
………… …………………………………………………… ………... ………...
………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………... ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...
…………………………………………………… ………...

๔๒

กจิ กรรมเสนอแนะโดยเน้นผู้เรียนเป็ นสาคญั (Child Center)

ใบงาน เรื่องที่ ๒

เร่ือง การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขาย

ผลการเรียนรู้ทค่ี าดหวงั
๑. บนั ทึกรายการบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้
ของกิจการได้
๒. บนั ทึกรายการบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั รายการขายสินคา้
ของกิจการได้

ข้นั ตอนการปฏิบตั กิ จิ กรรม
๑. แบ่งผเู้ รียนออกเป็น ๑๒ กลุม่ เท่า ๆ กนั
๒. ใหผ้ เู้ รียนแต่ละกลุ่มส่งตวั แทนจบั ฉลากเลือกหมายเลข ๐-๕ ท่ีผสู้ อนเตรียมไว้
๓. ใหก้ ลุม่ ผเู้ รียนท่ีจบั ฉลากไดห้ มายเลข ๑-๕ เฉลยแบบฝึกหดั ในบทที่ ๒ หนา้ ช้นั เรียน
ตามเลขขอ้ ท่ีจบั ฉลากได้ โดยเปิ ดโอกาสใหเ้ พื่อนซกั ถาม และร่วมแสดงความคิดเห็น
๔. ผสู้ อนใหค้ าแนะนาเพิ่มเติม
๕. ผเู้ รียนแต่ละกลุ่มประเมินผลกลุม่ ตนเอง และกลุม่ อ่ืน ๆ ผสู้ อนประเมินผลทุกกลุ่ม
นาคะแนนรวมที่ไดม้ าหาคา่ เฉลี่ย

การประเมินผล กล่มุ ท.่ี .................
๔๓๒ ๑
ท่ี รายการ ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง

๑ ความร่วมมือในการปฏิบตั ิงาน
๒ วิธีการนาเสนอหนา้ ช้นั เรียน ชดั เจน เขา้ ใจง่าย
๓ ความถูกตอ้ งของเน้ือหา
๔ การซกั ถาม-ตอบปัญหาแก่เพื่อน
๕ การซกั ถาม-ตอบคาถามจากผสู้ อน

รวมคะแนนท่ีได.้ ...................... คะแนนเฉลี่ย......................
ประเมินผลโดย ผเู้ รียนกลุม่ ท่ี......... ผสู้ อน.........................

๔๓

แบบประเมนิ ผล เรื่องท่ี ๒

เรื่อง การบนั ทกึ บญั ชีด้านผู้รับฝากขาย

คาส่ัง โปรดเลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งที่สุด X กาลงในกระดาษคาตอบ เวลา ๑๐ นาที

๑. วิธีการบญั ชีเกี่ยวกบั การรับฝากขาย มีก่ีวิธี
ก. ๑ วิธี
ข. ๒ วธิ ี
ค. ๓ วธิ ี
ง. ๔ วิธี

๒. ขอ้ ใดไมใ่ ช่กิจกรรมทางการคา้ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การรับฝากขาย
ก. ส่งรายงานขาย
ข. รายไดค้ ่านายหนา้
ค. ขายสินคา้ ตามปกติ
ง. รับสินคา้ ท่ีส่งมาฝากขาย

๓. บญั ชีรบฝากขายมีสถานะเป็นเจา้ หน้ีเมื่อใด
ก. Dr > Cr
ข. Dr < Cr
ค. Dr = Cr
ง. Cr < Dr

๔. เมื่อผรู้ ับฝากขาย จ่ายค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขาย การบนั ทึกบญั ชีขอ้ ใดถูกตอ้ ง
ก. เดบิต รับฝากขาย
เครดิต เงินสด
ข. เดบิต เงินสด
เครดิต รับฝากขาย
ค. เดบิต ฝากขาย
เครดิต เงินสด
ง. เดบิต เงินสด
เครดิต ฝากขาย

๔๔

๕. เมื่อผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ รับฝากได้ จะบนั ทึก ซ้ือหรือตน้ ทุนขาย หรือไม่

ก. จะบนั ทึกหรือไม่กไ็ ด้

ข. บนั ทึก ถา้ กิจการบนั ทึกรับฝากขายรวมกบั การขายปกติ

ค. บนั ทึก ถา้ กิจการบนั ทึกรับฝากขายแยกจากการขายปกติ

ง. ไม่บนั ทึกถา้ กิจการบนั ทึกรับฝากขายรวมกบั การขายปกติ

๖. ขอ้ ใดไม่ใช่รายการรับฝากขายดา้ นเดบิต

ก. รายไดค้ ่านายหนา้

ข. ส่งเงินใหผ้ ฝู้ ากขาย

ค. รับเงินชดเชยจากผฝู้ ากขาย

ง. คา่ ใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขาย

โจทยข์ า้ งลา่ งน้ีใชต้ อบคาถามขอ้ ๗ – ๑๐

ร้านนกนอ้ ย รับสินคา้ ฝากขายจากบริษทั โชคชยั จากดั ๑๐ ชิ้น ราคาขายชิ้นละ ๕๐๐ บาท และ

ไดจ้ ่ายคา่ ขนสินคา้ ๒๐๐ บาท จ่ายค่าขนส่งใหล้ ูกคา้ ๑๕๐ บาท ร้านนกนอ้ ยขายสินคา้ ไดท้ ้งั หมด

ไดร้ ับคา่ นายหนา้ ๑๐%

๗. บนั ทึกรายการขายสินคา้ รับฝากขาย ขอ้ ใดถูกตอ้ ง

ก. เดบิต เงินสด ๕,๐๐๐

เครดิต ฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๕,๐๐๐

ข. เดบิต เงินสด ๕,๐๐๐

เครดิต ฝากขาย-ร้านนกนอ้ ย ๕,๐๐๐

ค. เดบิต เงินสด ๕,๐๐๐

เครดิต รับฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๕,๐๐๐

ง. เดบิต เงินสด ๕,๐๐๐

เครดิต รับฝากขาย-ร้านนกนอ้ ย ๕,๐๐๐

๘. คานวณจานวนเงินที่ตอ้ งส่งให้ บริษทั โชคชยั จากดั

ก. ๔,๑๕๐ บาท

ข. ๔,๓๐๐ บาท

ค. ๔,๓๕๐ บาท

ง. ๔,๕๐๐ บาท

๔๕

๙. บนั ทึกรายการเกี่ยวกบั รายไดค้ ่านายหนา้ ๕๐๐
ก. เดบิต รายไดค้ า่ นายหนา้ ๕๐๐
เครดิต เงินสด
ข. เดบิต เงินสด ๕๐๐
เครดิต รายไดค้ ่านายหนา้ ๕๐๐
ค. เดบิต รับฝากขาย-ร้านนกนอ้ ย
เครดิต รายไดค้ ่านายหนา้ ๕๐๐
ง. เดบิต รับฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๕๐๐
เครดิต รายไดค้ า่ นายหนา้
๕๐๐
๑๐. บนั ทึกรายการส่งเงินสดใหผ้ ฝู้ ากขาย ๕๐๐
ก .เดบิต เงินสด
เครดิต ฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๔,๑๕๐
ข. เดบิต รับฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๔,๑๕๐
เครดิต เงินสด
ค. เดบิต รับฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๔,๑๕๐
เครดิต เงินสด ๔,๑๕๐
ง. เดบิต เงินสด
เครดิต ฝากขาย-บริษทั โชคชยั จากดั ๔,๓๕๐
๔,๓๕๐

๔,๓๕๐
๔,๓๕๐

๔๖

ใบงาน เร่ืองที่ ๒

เรื่อง การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขาย

จุดประสงค์ ๑. บนั ทึกรายการบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ รับฝากขายแยกไวต้ า่ งหากจากการขายสินคา้
ตามปกติของกิจการได้

๒. บนั ทึกรายการบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขายรวมกบั รายการขายสินคา้ ตามปกติ
ของกิจการได้

กจิ กรรม ๑. ผเู้ รียนแบ่งกลุ่มๆ ละ ๔-๕ คน ในแต่ละกลุม่ จะมีผเู้ รียนที่มีผลการเรียนดี
อยา่ งนอ้ ย ๑ คน

๒. ผเู้ รียนแต่ละกลุ่มทาโจทยแ์ ต่ละกลุ่มตามใบงาน เรื่องท่ี ๒
๓. ผเู้ รียนแต่ละกลุ่มแลกเปล่ียนกนั ตรวจใบงานและส่งตวั แทนกลุม่ เฉลยหนา้ ช้นั เรียน
๔. ผสู้ อนใหแ้ นวคดิ ช้ีแนะความถูกตอ้ ง และส่ิงที่ตอ้ งปรับปรุง

โจทย์ วนั ที่ ๑ มีนาคม ๒๕XX หจก.คนขยนั การคา้ ไดร้ ับฝากขายเคร่ืองซกั ผา้ จานวน ๒๐
เครื่อง จากบริษทั รัตนา จากดั โดยมีขอ้ ตกลง ดงั น้ี

๕. กาหนดใหข้ ายเคร่ืองซกั ผา้ ในราคา ๖,๗๕๐ บาท
๖. ผฝู้ ากขายรับผดิ ชอบคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเก่ียวกบั การขายสินคา้ ฝากขายทุกรายการ ยกเวน้

คา่ ขนส่งสินคา้ ใหล้ ูกคา้ รับผิดชอบเพยี ง ๒,๐๐๐ บาท
๗. คิดค่านายหนา้ ใหผ้ รู้ ับฝากขาย ๑๕% ของยอดขาย
๘. ให้ หจก.คนขยนั การคา้ ทารายงานขายและนาส่งพร้อมเงินท่ีเกบ็ ได้ หลงั หกั

ค่าใชจ้ ่ายตามขอ้ ตกลงและคา่ นายหนา้ แลว้ ทุกสิ้นเดือน
รายการคา้ เก่ียวกบั สินคา้ รับฝากขาย ระหวา่ งเดือน มีนาคม ๒๕๕๐ ของ หจก.คนขยนั การคา้
มีดงั น้ี
๒๕XX
มี.ค. ๕ จ่ายคา่ ขนสินคา้ เขา้ ร้าน จานวน ๕๐๐ บาท

๖ จ่ายค่าโฆษณา สาหรับสินคา้ รับฝากขาย จานวน ๑,๕๐๐ บาท
๘ ขายเคร่ืองซกั ผา้ เป็นเงินสด จานวน ๕ เครื่อง และจ่ายคา่ ขนส่ง ๖๐๐ บาท
๑๐ ขายเครื่องซกั ผา้ เป็นเงินสด จานวน ๘ เคร่ือง เงินเชื่อ จานวน ๒ เคร่ือง และจ่าย
ค่าขนส่งออก ๑,๒๐๐ บาท

๔๗

ใบงาน เร่ืองที่ ๒

เร่ือง การบนั ทึกบญั ชีดา้ นผรู้ ับฝากขาย

โจทย์ (ต่อ)
๒๕XX
มี.ค. ๑๒ ส่งคืนเครื่องซกั ผา้ ชารุด จานวน ๒ เคร่ือง

๒๐ ขายเคร่ืองซกั ผา้ ที่เหลือไดท้ ้งั หมด เป็นเงินสด และจ่ายคา่ ขนส่ง ๓๖๐
๒๕ รับชาระหน้ีจากการขายเช่ือ เมื่อ วนั ท่ี ๑๐ มีนาคม ๒๕๕๐
๓๐ ทารายงานขายและนาส่งเงินที่เกบ็ ไดใ้ ห้ หจก.ไทยธนกิจ หลงั หกั คา่ ใชจ้ ่ายตามขอ้ ตกลง
และคา่ นายหนา้ แลว้ ตามขอ้ ตกลง

ให้ทา ๑. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป
๑.๑ วิธีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การรับฝากขายแยกจากการขายปกติ
๑.๒ วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การรับฝากขายรวมกบั การขายปกติ

๒. เปิ ดบญั ชีรับฝากขาย และ บญั ชี บริษทั รัตนา จากดั
๓. รายงานการขาย

๔๘

เร่ืองที่ ๓
การบนั ทกึ บญั ชีด้านผู้ฝากขาย
(Consignment accounting)

หัวข้อเร่ือง

๑. การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ ฝากขาย
๒. วิธีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
๓. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ

สาระสาคัญ

วิธีการบนั ทึกบญั ชีดา้ นผฝู้ ากขายมี ๒ วิธี คือ วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ ฝากขาย
แยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ และวธิ ีการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายรวมกบั
การขายสินคา้ ของกิจการ โดยตอ้ งคานึงถึงระบบท่ีใชใ้ นการบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ คงเหลือดว้ ย
วา่ ใชร้ ะบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ แบบต่อเน่ือง หรือระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ เม่ือสิ้นงวด

จุดประสงค์การเรียนรู้

๑. อธิบายการบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายได้
๒. บนั ทึกรายการบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายแยกไวต้ ่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ
ท้งั การใชร้ ะบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ แบบต่อเน่ือง และระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ เมื่อสิ้นงวดได้
๓. บนั ทึกรายการบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ ท้งั การใช้
ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ แบบต่อเน่ือง และระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ เม่ือสิ้นงวดได้

๔๙

เรื่องที่ ๓
การบันทึกบัญชีด้านผู้ฝากขาย
(Consignment accounting)

๑. การบันทกึ บัญชีเกยี่ วกบั สินค้าฝากขาย

การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การฝากขายในสมุดบญั ชีของผฝู้ ากขายข้ึนอยกู่ บั ความตอ้ งการ
ที่จะแสดงรายการค่าขายสินคา้ ฝากขาย ตน้ ทุนสินคา้ ฝากขายและคา่ ใชจ้ ่ายของสินคา้ ฝากขาย

วธิ ีการบนั ทึกรายการบัญชีด้านผู้ฝากขาย มี ๒ วธิ ี คือ
วธิ ีที่ ๑ การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้

ของกิจการ ซ่ึงอาจแบ่งการบนั ทึกบญั ชี เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั สินคา้ คงเหลือไดด้ งั น้ี
- บนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method)
- บนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory Method)

วธิ ีท่ี ๒ การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั สินคา้ ฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ของกิจการ
ซ่ึงอาจแบ่งการบนั ทึกบญั ชี เพ่ือใหส้ อดคลอ้ งกบั สินคา้ คงเหลือไดเ้ ช่นเดี่ยวกบั วิธีท่ี ๑ ดงั น้ี

- บนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method)
- บนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory Method)
ไม่วา่ ผฝู้ ากขายจะเลือกบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การฝากขายดว้ ยวิธีใดกต็ าม ผฝู้ ากขายจะ
เปิ ดบญั ชีข้ึนใหม่ชื่อวา่ “บญั ชีฝากขาย” (Consignment-out Account) ใชส้ าหรับบนั ทึกรายการ
เกี่ยวกบั สินคา้ ท่ีส่งไปฝากขาย รายการเกี่ยวกบั ตน้ ทนุ สินคา้ ฝากขาย โดยอาจจะเปิ ดบญั ชีฝากขาย
แยกตามผรู้ ับฝากขายแต่ละราย และมีบญั ชีคุมยอดบญั ชีฝากขายท้งั หมด ซ่ึงควรแยกจากลูกหน้ี
ที่เกิดจากการขายสินคา้ ของกิจการตามปกติ
บญั ชีฝากขายจะมีลกั ษณะเป็นบญั ชีสินทรัพย์ กล่าวคือ ดา้ นเดบิต จะบนั ทึกเก่ียวกบั สินคา้
ที่ส่งไปฝากขายและคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ ท่ีควรรวมเป็นตน้ ทนุ สินคา้ ฝากขาย เช่น คา่ ขนส่งเขา้ ค่าหีบห่อ
ดา้ นเครดิต จะบนั ทึกการรับคืนสินคา้ ฝากขาย และ ณ วนั สิ้นงวดบญั ชี จะโอนสินคา้ ส่งไปฝากขาย
ส่วนท่ีขายไดแ้ ลว้ ออกจากบญั ชีฝากขายไปยงั บญั ชีตน้ ทุนสินคา้ ฝากขาย และโอนคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ
ที่ควรรวมเป็นตน้ ทุนของสินคา้ ฝากขายออกจากบญั ชีฝากขายไปยงั บญั ชีคา่ ใชจ้ ่ายในการฝากขาย
ตามสดั ส่วนท่ีขายได้ ดงั น้นั ถา้ สินคา้ ที่ส่งไปฝากขายยงั ขายไม่หมด บญั ชีฝากขายจะมียอดคงเหลือ
ยกไปในงวดถดั ไป

๕๐

๒. วธิ ีบันทกึ บญั ชีเกยี่ วกบั สินค้าฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินค้าของกจิ การ

วธิ ีบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ฝากขายแยกต่างหากจากการขายสินคา้ ของกิจการ นิยมใชก้ บั

ธุรกิจท่ีมีกิจกรรมเก่ียวกบั การฝากขายเป็นจานวนมาก และตอ้ งการทราบผลการดาเนินงานฝากขาย

เพื่อใชเ้ ป็นขอ้ มูลตดั สินใจในการดาเนินกิจกรรมทางธุรกิจเกี่ยวกบั การฝากขาย วิธีการบนั ทึกบญั ชี

ท่ีเก่ียวขอ้ งในสมุดรายวนั ทวั่ ไป มีหลกั การบนั ทึกบญั ชีจาแนกตามรายการคา้ ดงั น้ี

๑. ผฝู้ ากขายส่งสินคา้ ไปยงั ผรู้ ับฝากขาย จะบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั สินคา้ ที่ส่งไปฝากขาย

ดว้ ยราคาทนุ ดงั น้ี

๑.๑ กรณีบนั ทึกสินคา้ แบบต่อเนื่อง บนั ทึกบญั ชีโดย

เดบิต ฝากขาย-ชื่อผรู้ ับฝากขาย XX

เครดิต สินคา้ (ราคาทุน) XX

๑.๒ กรณีบนั ทึกสินคา้ แบบสิ้นงวด บนั ทึกบญั ชีโดย

เดบิต ฝากขาย-ช่ือผรู้ ับฝากขาย XX

เครดิต สินคา้ ส่งไปฝากขาย (ราคาทุน) XX

บญั ชีฝากขายและบญั ชีสินคา้ ส่งไปฝากขายน้ีเปรียบเสมือนเป็นการบนั ทึกความทรงจา

และจะตอ้ งกลบั รายการเม่ือขายสินคา้ ได้ การบนั ทึกรายการน้ีจะทาใหท้ ราบจานวนสินคา้ คงเหลือ

ท่ีอยใู่ นมือผรู้ ับฝากขาย

๒. จ่ายค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั การฝากขาย จะตอ้ งพิจารณาวา่ คา่ ใชจ้ ่ายน้นั ควรรวมเป็นตน้ ทุน

ของสินคา้ ฝากขายหรือไม่ ถา้ ควรรวมเป็นตน้ ทุนของสินคา้ ฝากขาย เช่น ค่าขนส่งสินคา้ ที่ส่งไปยงั

ผรู้ ับฝากขาย จะเดบิตบญั ชีฝากขาย แต่ถา้ ไมค่ วรรวมเป็นตน้ ทุนของสินคา้ ฝากขาย จะเดบิตบญั ชี

ค่าใชจ้ ่ายตามประเภทของคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเกิดข้ึน ดงั น้ี

๒.๑ กิจการจ่ายค่าใชจ้ ่ายเป็นเงินสด บนั ทึกบญั ชี โดย

เดบิต ฝากขาย-ชื่อผรู้ ับฝากขาย หรือ

ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท)-ฝากขาย XX

เครดิต เงินสด XX

๒.๒ กิจการจ่ายคา่ ใชจ้ ่ายเก่ียวกบั การฝากขายและบนั ทึกรวมอยใู่ นบญั ชีค่าใชจ้ ่ายของ

กิจการตามปกติ กิจการจะบนั ทึกบญั ชีโอนคา่ ใชจ้ ่าย โดย

เดบิต ฝากขาย-ชื่อผรู้ ับฝากขาย หรือ

ค่าใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท)-ฝากขาย XX

เครดิต คา่ ใชจ้ ่าย (ระบปุ ระเภท) XX