รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทำงานที่ต้องยกหรือเคลื่อนย้าย วัสดุหนักด้วยแรงกายตามหลักการยศาสตร์ (Ergonomics) สำหรับแรงงานกลุ่มต่าง ๆ

๖๕ ๕) เพิ่มศักยภาพขององคกรในการแขงขันเชิงการคา ๖) ลดอัตราการลาหยุดงานและการลาออก ๗) ลดการบาดเจ็บและปญหาสุขภาพเนื่องจากการทํางาน งานการยศาสตรในประเทศไทย เริ่มตนมาประมาณ ๕๐ ปโดยยุคแรกอยูใน สถาบันการศึกษาเปนหลัก คณะวิศวกรรมศาสตร(สาขาอุตสาหกรรม) จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย คณะสาธารณสุขศาสตร(ภาควิชาอาชีวอนามัย) มหาวิทยาลัยมหิดล ปพ.ศ. ๒๕๑๕ จัดประชุมวิชาการ นานาชาติดานการยศาสตรครั้งที่ ๑ ที่กรุงเทพฯ (1st International Seminar – Workshop on Ergonomics) ปพ.ศ. ๒๕๒๖ เริ่มมีงาน “การยศาสตร” ขึ้นในสถาบันความปลอดภัยในการ ทํางาน ตอมาไดตั้งเปน “ฝายการยศาตรแรงงาน” โดยไดมีการพัฒนางานดานนี้อยางมากในชวงป พ.ศ. ๒๕๓๕ – ๒๕๕๒ ปพ.ศ. ๒๕๓๗ จัดประชุมวิชาการนานาชาติSEAES (South-East Asian Ergonomics Society) ครั้งที่ ๔ และครั้งที่ ๙ เมื่อปพ.ศ. ๒๕๕๑ ที่กรุงเทพฯ และปพ.ศ. ๒๕๔๔ จัดตั้ง “สมาคมการยศาสตรไทย (Ergonomics Society of Thailand)” ทั้งนี้มีองคกร “International Ergonomics Association” หรือ (IEA) และ Southeast Asian Ergonomics Society (SEAES) กอตั้ง เมื่อปพ.ศ. ๒๕๒๗ ซึ่งตนเคยดํารงตําแหนง President ในชวงปพ.ศ. 2534 – 2537 และ Southeast Asian Network of Ergonomics Societies (SEANES) กอตั้งเมื่อป พ.ศ. ๒๕๕๑ ปจจุบันประเทศที่เปน สมาชิก SEANES ไดแก ประเทศไทยสิงคโปร มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟลิปปนส และบรูไน ปพ.ศ. ๒๕๔๔ กอตั้งสมาคมการยศาสตรไทย โดยปจจุบันสมาคมฯ อยูระหวางการจัดทํา Certified Professional Ergonomist เนื่องจากผูทํางานดานการยศาสตรไทยจะตองเปนผูมีความรูและความเชี่ยวชาญ และมีการ ขึ้นทะเบียนเพื่อควบคุมมาตรฐาน เนื่องจากมีกรณีมีผูรับจางประเมินความเสี่ยงดานการยศาสตรโรงงาน ในการปรับปรุงและดําเนินการไมถูกตอง โดยหากไมมีการประเมินความเสี่ยงแลวสินคาจะไมสามารถ จําหนายไดยกตัวอยาง บริษัทในเครือซีพีไดเคยมีการติดตอใหประเมินความเสี่ยงดานการยศาสตร หากไมดําเนินการจะไมสามารถจัดสงสินคาไดซึ่งตองการผูที่มีผานการรับรองมาตรฐาน แตปรากฏวา ประเทศไทยยังไมมีบุคคลากรในดานดังกลาว และทาง IEA ขอใหประเทศไทยดําเนินการในเรื่องนี้ ในสวน International Organization for Standardization (ISO) มีหนาที่จัดทํา มาตรฐานตาง ๆ ซึ่งมาตรฐาน ISO ดานการยศาสตร เปนมาตรฐานที่จัดทําโดยคณะกรรมการวิชาการ (Technical Committee; TC) ชุดที่ ๑๕๙ หรือ TC 159 ปจจุบันมีมาตรฐาน ISO ดานการยศาสตร เผยแพรมากกวา ๑๔๐ ฉบับ ซึ่งประเทศไทย สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) ทําหนาที่เปนผูแทนในการเปนสมาชิก ISO รวมพิจารณามาตรฐานฉบับตาง ๆ ที่คณะกรรมการวิชาการ ไดจัดทําขึ้น โดยขอความรวมมือจากหนวยงานที่เกี่ยวของเปนคณะกรรมการ/อนุกรรมการ รวมทั้ง สงผูเชี่ยวชาญในสาขาที่เกี่ยวของไปเขารวมประชุมกับคณะกรรมการ/อนุกรรมการ/คณะทํางาน จากประเทศตาง ๆ ในฐานะผูแทนประเทศไทย ปจจุบันคณะกรรมการวิชาการ TC 159 มีคณะอนุกรรมการ (Sub-Committee; SC) จํานวน ๔ คณะ ไดแก

๖๖ ๑) ISO/TC 159/SC 1 ทําหนาที่จัดทําและพิจารณามาตรฐานเกี่ยวกับหลัก การการยศาสตรทั่วไป (General Ergonomics Principles) เชน - ISO 6385: 2016 4Ergonomics principles in the design of work systems - 4 ISO 10075-2: 1996 Ergonomic principles related to mental workload - Part 2: Design principles ๒) ISO/TC 159/SC 3 ทําหนาที่จัดทําและพิจารณามาตรฐานเกี่ยวกับสัดสวน รางกายและชีวกลศาสตร(Anthropometry and Biomechanics) เชน - ISO 11226: 2000 Ergonomics - Evaluation of static working postures - ISO 11228-1: 20034 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting and carrying - ISO/TS 20646: 2014 Ergonomics guidelines for the optimization of musculoskeletal workload ๓) ISO/TC 159/SC 4 ทําหนาที่จัดทําและพิจารณามาตรฐานเกี่ยวกับ ปฏิสัมพันธระหวางมนุษยและระบบ (Ergonomics of Human-system Interaction) เชน - ISO 9355-1: 1999 Ergonomic requirements for the design of displays and control actuators - Part 1: Human interactions with displays and control actuators - ISO 11064-5: 2008 Ergonomic design of control centres - Part 5: Displays and controls ๔) ISO/TC 159/SC 5 ทําหนาที่จัดทําและพิจารณามาตรฐานเกี่ยวกับ สิ่งแวดลอมดานกายภาพ (Ergonomics of Physical Environment) เชน - ISO 7243: 2017 Ergonomics of the thermal environment - Assessment of heat stress using the WBGT (wet bulb globe temperature) index - ISO 7731: 2003 Danger signals for public and work areas - Auditory danger signals หมายเหตุ: ไมปรากฏขอมูลวามีคณะอนุกรรมการ ISO/TC 159/SC 2 ในการ จัดทํามาตรฐาน ISO ซึ่งในขั้นตอนแรก จะไดรางมาตรฐานของ Working Draft (WD) แลวเปน Committee Draft (CD) เปนรางมาตรฐาน Draft ISO (DIS) และจึงเปนมาตรฐาน ISO ซึ่งในแตละ ขั้นตอนนั้น ISO จะสงรางมาตรฐานฯ ใหประเทศสมาชิกเพื่อใหความเห็นตอรางมาตรฐาน ISO ที่ไดจัดทําขึ้นสําหรับประเทศไทย สมอ. จะสงใหหนวยงานหรือบุคคลที่มีความรูเกี่ยวกับการยศาสตร ชวยใหความเห็น เชน คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรคณะสถาปตยกรรมศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย สาขาวิทยาศาสตรสุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สภาอุตสาหกรรม แหงประเทศไทย สมาคมอาชีวอนามัยและความปลอดภัยในการทํางาน สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภสมาคมการยสาสตรไทย และนางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ

๖๗ (๑.๓) ที่มาของกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยกอนปพ.ศ. ๒๕๔๑ กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานไดมีการประชุมภายใน เพื่อดําเนินการยกรางกฎหมายลําดับรองตามมาตรา ๓๗ หมวด ๒ การใชแรงงานทั่วไป พระราชบัญญัติ คุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ เมื่อไดรับมอบใหสถาบันความปลอดภัยในการทํางาน ศึกษาขอมูล การกําหนดอัตราน้ําหนักของหนวยงานตางประเทศ พบวา สถาบันแหงชาติเพื่อความปลอดภัยและ อาชีวอนามัย ของสหรัฐอเมริกา หรือ NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) ไดมีการกําหนดใหมีการคํานวณน้ําหนักที่เหมาะสม (Recommended Weight Limit: RWL) ดวยสมการ Revised NIOSH Lifting Equation ป ค.ศ. ๑๙๙๑ ซึ่งการคํานวณหาคา RWL = LC × HM × VM × DM × FM × CM) โดย - LC (Load Constant) คือน้ําหนักคงที่ = ๒๓ กิโลกรัม - HM (Horizontal Multiplier) คือ ตัวคูณระยะหางในแนวราบ - VM (Vertical Multiplier) คือ ตัวคูณระยะสูงในแนวดิ่ง - DM (Distance Multiplier) คือ ตัวคูณระยะยกในแนวดิ่ง - AM (Asymmetry multiplier) คือ ตัวคูณความไมสมมาตร - FM (Frequency Multiplier) คือ ตัวคูณความถี่ในการยก - CM (Coupling Multiplier) คือ ตัวคูณลักษณะการจับ/ยก สถาบันความปลอดภัยในการทํางาน ไดเสนอวิธีการคํานวณหาคาน้ําหนัก ที่เหมาะสมจาก Revised NIOSH Lifting Equation ตอที่ประชุม แตที่ประชุมมีความเห็นวา เนื่องจาก มาตรา ๓๗ ใหกําหนด “อัตราน้ําหนัก” ไมใช “สมการคํานวณ” จึงไดศึกษาขอมูลเพิ่มเติม พบขอมูล เพื่อกําหนดอัตราน้ําหนักสําหรับแรงงานชายจากขอแนะ ILO ฉบับที่ ๑๒๘ สวนแรงงานหญิง เปนขอมูล จากกฎหมายของประเทศญี่ปุน หลังจากไดรางกฎกระทรวงฯ เรียบรอยแลว กรมสวัสดิการและคุมครอง แรงงาน ไดนําเสนอกระทรวงแรงงานเพื่อแถลงขาว หลังจากนั้น สมาคมโรงสีขาวไทยไดใหขาววา หากกฎกระทรวงฯ ฉบับนี้ มีผลใชบังคับ จะปดโรงสีทั่วประเทศ ทั้งนี้ เนื่องจากในชวงเวลาดังกลาว เปนการยกแบกกระสอบขาวสารดวยแรงกายหนักกระสอบละ ๑๐๐ กิโลกรัม จึงเกิดความเขาใจผิดวา เปนการกําหนด “น้ําหนักของกระสอบขาวสาร” ความจริงกฎกระทรวงฯ เปนการกําหนด “อัตรา น้ําหนักในการยก ...” ซึ่งในกรณีน้ําหนักเกินกวาที่กําหนด ใหใชเครื่องทุนแรงในการขนยายกระสอบ ขาวสาร ดังนั้น อธิบดีกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานจึงใหชะลอการออกกฎกระทรวงฯ ฉบับดังกลาว และใหทําการประชาสัมพันธเพื่อสรางความเขาใจในเนื้อหาและวิธีดําเนินการใหเปนไปตามกฎกระทรวงฯ จนกระทั่ง ป พ.ศ. ๒๕๔๗ จึงสามารถออกประกาศกระทรวงฯ ฉบับดังกลาวได (๑.๔) ขอรายงาน ๒.๑) ประชุมผูเกี่ยวของเมื่อวันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๔๒ ผูแทน สมาคมนายจาง ที่เกี่ยวกับงานขนสง ผูแทนสมาคมผูสงขาวออก และโรงงานทอกระสอบ มีความเห็นวา โรงงานทอกระสอบและชาวไรปอมีปญหา จึงควรยืดระยะเวลาการออกกฎหมาย ๒.๒) กรมสวัสดิการฯ ศึกษาผลกระทบตอเกษตรกรชาวไรปอ พบวา ปพ.ศ. ๒๕๓๔ – ๒๕๔๒ การผลิตปอลดลง จึงไมนามี ผลกระทบโดยตรงชาวไรปอ สรุปเสนอกระทรวงฯ เมื่อวันที่ ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๒ ๒.๓) รัฐมนตรีวาการฯ เห็นชอบรางกฎกระทรวงฯ เมื่อวันที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๒ คณะกรรมการพิจารณารางกฎหมายของกระทรวงฯ เห็นชอบวันที่ ๑๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๓

๖๘ ๒.๔) วันที่ ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๒ เสนอรัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงแรงงาน : มีบัญชาใหทบทวน “ลูกจางชายอายุ ๑๕ ปแตไมถึง ๑๘ ปน้ําหนักไมเกิน ๑๕ กิโลกรัม” ๒.๕) วันที่ ๑๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ ประชุมรับฟงความคิดเห็นและขอเสนอแนะจากแพทยและนักวิชาการผูทรงคุณวุฒิ: สวนใหญมีความเห็นควรมีมาตรการเชิงแนะนําวิธีการคุมครองสุขภาพอนามัย เชน การตรวจสุขภาพ กอนรับเขาทํางาน การฝกอบรม เปนตน ๒.๖) วันที่ ๗ สิงหาคม และ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๔ ประชุม หารือผูเกี่ยวของทั้งภาคเอกชน และภาคราชการ : ผูประกอบการโรงงานทอกระสอบ กระสอบปอขนาด บรรจุ๑๐๐ กิโลกรัม มีความคุมคาทางเศรษฐกิจ เพราะใชหมุนเวียนไดหลายครั้งกวากระสอบพลาสติก ๕๐ กิโลกรัม อุตสาหกรรมทอกระสอบตองปดตัวชาวไรปอจะไมมีรายไดองคการคลังสินคา ไมมีปญหาเพราะมีการใชสายพานลําเลียง กรมสงเสริมการเกษตรอุตสาหกรรม และกรมสงเสริม อุตสาหกรรมมีผลกระทบตอชาวไรปอและโรงงานทอกระสอบ เนื่องจากการผลิตกระสอบ ๕๐ กิโลกรัม มีตนทุนคาใชจายสูง ๒.๗ โครงการศึกษาผลกระทบตอสุขภาพที่เกิดจากการยกฯ โดยใชแรงคน : ยกเคลื่อนยายกระสอบขาวสาร ๑๐๐ กิโลกรัม และกระสอบปุย ๕๐ กิโลกรัม มีผลตอรางกาย และสุขภาพอนามัยและมีความสัมพันธกับอาการปวดเมื่อยบริเวณสวนตาง ๆ ของรางกาย (๑.๕) ขอกฎหมาย : พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๓๗ หามมิใหนายจางใหลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักเกินอัตราน้ําหนักตามที่ กําหนดในกฎกระทรวง เดิมมีประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่องการคุมครองแรงงาน ขอ ๑๔ หามมิให นายจางใหลูกจางซึ่งเปนหญิงทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักเกินอัตราน้ําหนัก ดังตอไปนี้(๑) ๓๐ กิโลกรัม สําหรับการทํางาน ในที่ราบ (๒) ๒๕ กิโลกรัม สําหรับการทํางานที่ตอง ขึ้นบันไดหรือที่สูง (๓) ๖๐๐ กิโลกรัม สําหรับการลากหรือ เข็นของที่ตองบรรทุกลอเลื่อนที่ใชราง (๔) ๓๐๐ กิโลกรัม สําหรับการลากหรือเข็นของที่ตองบรรทุกลอเลื่อนที่ ไมใชราง (๑.๖) อนุสัญญาและกฎหมายตางประเทศ อนุสัญญา ILO ฉบับที่ ๑๒๗ วาดวย น้ําหนักสูงสุดที่อนุญาตใหคนงานคนหนึ่งแบกหามไดประเทศไทยใหสัตยาบันตั้งแต พ.ศ. ๒๕๑๑ มาตรา ๗ ในที่ซึ่งมีการจางคนงานหญิงและเด็ก ใหทํางานขนสงสิ่งของที่ตองแรงงาน จะตองมีการ กําหนดน้ําหนักสูงสุดของสิ่งของที่จะใหแบกหามไวใหแนนอน จะตองต่ํากวาที่อนุญาตใหคนงานชาย ที่เปนผูใหญคนหนึ่งทํา ขอแนะ ILO ฉบับที่ ๑๒๘ วาดวยน้ําหนักสูงสุดที่อนุญาตใหคนงานหนึ่งคน ยกเคลื่อนยายไดปค.ศ. ๑๙๖๗ กําหนดน้ําหนักไวดังนี้แรงงานชาย ไมเกิน ๕๕ กิโลกรัม แรงงานหญิง นอยกวาแรงงานชาย แรงงานเยาวชน นอยกวาแรงงานผูใหญในเพศเดียวกัน (๑.๗) กฎหมายตางประเทศ : โปแลนดฮังการีฮอนดูราส สหพันธรัฐเยอรมัน โคลัมเลีย ฟลิปปนสโมซัมบิค และเชคโกสโลวาเกีย น้ําหนักสูงสุดของลูกจางชายไมเกิน ๕๕ กิโลกรัม โดยกฎหมายตางประเทศ องคการแรงงานระหวางประเทศ ไดจัดพิมพหนังสือ Maximum Weight In Load Lifting And Carrying : ซึ่งไดรวบรวมกฎหมายของหลายประเทศ โดยในสวนของประเทศญี่ปุน ซึ่งในสวนการกําหนดน้ําหนักไมเกิน ๕๕ กิโลกรัม ก็ไมไดกําหนดเปนกฎหมายเปนเพียงขอแนะเทานั้น โดยมีประเด็นในสวนของ ไมตอเนื่อง อายุ ๑๖ - ๑๘ ปเพศชาย ๓๐ กิโลกรัม อายุ ๑๖ - ๑๘ ป เพศหญิง ๒๕ กิโลกรัม ต่ํากวา ๑๖ ปชาย ๑๕ กิโลกรัม ต่ํากวา ๑๖ ปหญิง ๑๒ กิโลกรัม ตอเนื่อง อายุ ๑๖ - ๑๘ ปเพศชาย ๒๐ กิโลกรัม อายุ ๑๖ - ๑๘ ปเพศหญิง ๑๕ กิโลกรัม ต่ํากวา ๑๖ ป ชาย ๑๐ กิโลกรัม ต่ํากวา ๑๖ ปหญิง ๘ กิโลกรัม

๖๙ ทั้งนี้ในชั้นการเสนอกองนิติการ กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ไดรางนําเสนอเชนเดียวกับประเทศญี่ปุน ตอมาก็ออกมาดังเชนในปจจุบัน คือ กฎกระทรวงกําหนดอัตรา นาหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานไดพ.ศ. ๒๕๔๗ ใหนายจางใชลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักไมเกินอัตราน้ําหนักโดยเฉลี่ยตอลูกจาง ๑ คน ดังตอไปนี้(๑) ๒๐ กิโลกรัม สําหรับ ลูกจางซึ่งเปนเด็กหญิง อายุตั้งแต ๑๕ ปแตยังไมถึง ๑๘ ป(๒) ๒๕ กิโลกรัม สําหรับลูกจางซึ่งเปน เด็กชาย อายุตั้งแต ๑๕ ปแตยังไมถึง ๑๘ ป(๓) ๒๕ กิโลกรัม สําหรับลูกจางซึ่งเปนหญิง (๔) ๕๕ กิโลกรัม สําหรับลูกจางซึ่งเปนชาย ในกรณีของหนักเกินอัตราน้ําหนักที่กําหนดใหนายจางจัดใหมี และใหลูกจางใชเครื่องทุนแรงที่เหมาะสม และไมเปนอันตรายตอสุขภาพและความปลอดภัยของลูกจาง ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา : ฉบับพิเศษ เลม ๑๒๑ ตอนที่ ๓๕ ก วันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๗ สถาบันความปลอดภัยในการทํางาน หรือ สปท. เปนหนวยงานระดับกอง ภายใตกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน จัดตั้งขึ้นเมื่อป พ.ศ.๒๕๒๖ ตามโครงการความชวยเหลือ ทางวิชาการจากองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ระหวางป พ.ศ. ๒๕๒๖ – ๒๕๒๙ เมื่อ ปพ.ศ. ๒๕๕๒ สถาบันความปลอดภัยในการทํางาน ไดรวมกับกองตรวจความปลอดภัย เปนสํานักความปลอดภัย แรงงาน ตอมาเมื่อ ป พ.ศ. ๒๕๒๙ ไดเปลี่ยนชื่อเปน กองความปลอดภัยแรงงาน หลังจากที่ไดแยกงาน วิชาการและสงเสริมความปลอดภัยฯ ไปตั้งเปนสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. สถาบันความปลอดภัยในการทํางาน ไดมีการจัดทําเอกสารวิชาการ ดานการยศาสตร เชน เรื่อง “อาการปวดหลัง จะปองกันไดอยางไร” ซึ่งแปลและเรียบเรียงจากหนังสือ “How to Prevent Lumbago” ของ JISHA (Japan Industrial Safety and Health Association) รวมทั้งรายงานการอบรมสัมมนาหลักสูตร “การเพิ่มผลผลิตและการปรับปรุงสถานที่ทํางาน โครงการ พัฒนาความปลอดภัยในโรงสีขาว” ซึ่งเปนโครงการที่ไดรับความชวยเหลือจาก “JICA” คูมือการปฏิบัติ ตามกฎกระทรวงวาดวยการกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานไดพ.ศ. ๒๕๔๗ เปนตน ในสวนของ ISO คณะอนุกรรมการที่รับผิดชอบในการจัดทํามาตรฐาน เกี่ยวกับการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย คือชุด ISO/TC 159/SC 3 : Anthropometry and Biomechanics มีการออกมาตรฐาน ISO 11228 : Ergonomics -- Manual handling ซึ่งแบงเปน ๓ สวน ดังนี้ ๑) ISO 11228-1 : 2003 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting and carrying ๒) ISO 11228-2 : 2007 Ergonomics - Manual handling - Part 2 : Pushing and pulling ๓) ISO 11228-3 : 2007 Ergonomics - Manual handling - Part 3 : Handling of low loads at high frequency มาตรฐานฉบับ ISO 11228-1 : 2003 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting and carrying ไดมีการทบทวนและปรับปรุงสมการการยก ขณะนี้อยูระหวางการเวียน ใหประเทศสมาชิกใหความเห็นตอรางมาตรฐาน ISO/DIS 11228-1 Ergonomics - Manual handling

๗๐ - Part 1: Lifting, lowering and carrying ซึ่งในรางมาตรฐานไดมีการปรับปรุงการคํานวณหาน้ําหนัก หรือมวลของวัสดุที่เหมาะสม หรือ RML (Recommended Mass Limit) โดย RML = mref x hM x vM x dM x αM x fM x cM x [oM x pM x ƐM] ทั้งนี้ สมการการยกตาม ISO ฉบับนี้ ไดมีการปรับปรุงสมการ Revised NIOSH Lifting Equation คือ ๑) ไดเพิ่มตัวแปรอีก ๓ ตัวแปร ไดแก oM กรณีเปนการยกดวยมือขาง เดียว pM กรณีเปนการยกที่มีมากกวาหนึ่งคน และ ƐM กรณีเปนงานยกที่มากกวา ๘ ชั่วโมงตอกะ ๒) น้ําหนักตาม Revised NIOSH Lifting Equation คือ LC (Load Constance) คงที่ ๒๓ กิโลกรัม แตตามรางมาตรฐาน ไดกําหนดใหน้ําหนักอางอิง mref (Reference mass) จําแนกตามเพศและอายุ ดังตารางที่ ๓.๑ ตาม Table B.2 ในรางมาตรฐาน คือ Table B.2 – Suggested reference masses (mref), considering gender and age, in the general healthy working population [16, 30, 41, 37]) ตารางที่ ๓.๑ ตารางแสดงเพศ อายุ และน้ําหนักที่ยกได Working population by gender and age Reference mass (mref) Females (20 – 45 years) 20 kg Females (<20 or>45 years) 15 kg Males (20 – 45 years) 25 kg Males (<20 or>45 years) 20 kg ดังนั้น จึงอาจกลาวไดวา mref เปนคาน้ําหนักสูงสุด เมื่อมาตรฐานฉบับนี้ ไดออกมาเปนมาตรฐาน ISO สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ควรปรับปรุงมาตรฐานการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสตร (มปอ. ๓๐๒ : ๒๕๖๑) ใหมีการคํานวณน้ําหนักที่เหมาะสมในการยกและ เคลื่อนยายใหสอดคลองกับมาตรฐาน ISO 11228-1 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting, lowering and carrying เพื่อเปนมาตรฐานแนะนําและเปนแนวทางใหสถานประกอบกิจการ ที่มีการยกและเคลื่อนยายดวยแรงกายไดนําไปปฏิบัติในขณะที่ยังไมมีกฎหมายที่นําเรื่องสมการ การคํานวณน้ําหนักที่เหมาะสมในการยกและเคลื่อนยาย ออกมาบังคับใช สําหรับการประเมินความเสี่ยงจากทาทางการปฏิบัติงานตามหลัก การยศาสตร วิธีที่นิยมใชกัน ไดแก วิธีREBA (Rapid Entire Body Assessment) เปนการประเมิน ทาทางการทํางานทั้งรางกายของคนที่ปฏิบัติงานตั้งแตสวนของศีรษะ ลําตัว ขา วิธี RULA (Rapid Upper Limb Assessment) เปนการประเมินทาทางการทํางานของรางกายสวนบน และวิธี RULA for Computer Users เปนการประเมินทาทางการทํางานของรางกายสําหรับการปฏิบัติงาน คอมพิวเตอร

๗๑ สสปท. ไดมีการจัดทํามาตรฐานและคูมือดานการยศาสตร ดังนี้ ๑) มาตรฐานการปฏิบัติงานคอมพิวเตอรตามหลักการยศาสตร (มปอ. ๓๐๑ : ๒๕๖๑) Ergonomics Standard on Working with Computer (SHS 301 : 2019) ๒) มาตรฐานการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายตามหลัก การยศาสตร (มปอ. ๓๐๒ : ๒๕๖๑) Ergonomics Standard on Manual Materials Handling (SHS 302 : 2018) ๓) คูมือการปรับปรุงการปฏิบัติงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสต รErgonomics Manual for Lifting and Handling Operations Improvement ๔) คูมือการปรับปรุงการปฏิบัติงานคอมพิวเตอรในสํานักงานตาม หลักการยศาสตรErgonomics Manual for Computer Operations Improvement in the Office (๒) ผูชวยศาสตราจารยนริศ เจริญพร ที่ปรึกษาสมาคมการยศาสตรไทย ในฐานะ ผูแทนนายกสมาคมการยศาสตรไทย ไดนําเสนอขอมูลเกี่ยวกับสมาคมการยศาสตรไทย โครงสราง คณะกรรมการของสมาคมการยศาสตรไทย ภารกิจ บทบาทหนาที่ของสมาคมการยศาสตรไทย ความรวมมือทางดานการยศาสตรในประเทศและระหวางประเทศ มาตรฐานสากลทางดานการยศาสตร ขอมูลทางวิชาการเกี่ยวกับหลักการทางการยศาสตร (Ergonomics) ในการออกแบบและปรับปรุงสภาพงาน การอบรมหลักสูตรทางดานการยศาสตรใหสถานประกอบการ และขอมูลทางวิชาการเกี่ยวกับงานยก ปจจัยเสี่ยงที่สําคัญทางดานการยศาสตร และการประเมินความเสี่ยงในงานยกสิ่งของดวยแรงกาย Ergonomics Risk Assessment - Lifting ประกอบรางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมขอแนะนํา ๒ ดังนี้ (๒.๑) การยศาสตร (Ergonomics) มีมาตั้งแตป ค.ศ. 1972 มีการจัดประชุมของ องคกรระหวางประเทศในประเทศไทย ซึ่งถือเปนครั้งแรกของ South East Asia โดยมี Ministry of Education ภายหลังจากนั้นมีการมีการรวบรวมผูเชี่ยวชาญและผูมีความสนใจดานการยศาสตร ซึ่งไดรับ การสนับสนุนจากกรมสวัสดิการฯ ในการเขารวมการกอตั้งสมาคมการยศาสตรขึ้นในประเทศไทย และ สามารถจดทะเบียนเปนนิติบุคคลเปนองคกรในลักษณะไมแสวงหาผลกําไร เมื่อปพ.ศ. ๒๕๔๔ ปจจุบัน มีสมาชิกตลอดชีพประมาณ ๑๐๐ คน และมีสมาชิกสถาบัน ๕ สถาบัน ซึ่งสวนใหญจะเปนโรงงาน ขนาดใหญ และมีเครือขายในมหาวิทยาลัยตาง ๆ รวมถึงมีเครือขายกับสมาคมกายภาพบําบัดดวย โดยมี รศ.ดร.กภ.วรรธนะ ชลายนเดชะ คณะกายภาพบําบัดมหาวิทยาลัยมหิดล ดํารงตําแหนงเปน นายกสมาคมในขณะนั้น ๒ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๓/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๒๕ มิถุนายน ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๓ – ๑๓.

๗๒ สมาคมฯ จะมีผูเชี่ยวชาญในหลายสาขา ไมวาจะเปนวิศวกร สถาปนิก นักกายภาพบําบัด เจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางานวิชาชีพ และมีผูแทนจากหนวยงานที่เปน บริษัท ฯลฯ โดยบทบาทและหนาที่ของสมาคมฯ คือ ๑) เปนศูนยกลางแลกเปลี่ยนความรู ความคิดเห็น ประสบการณ และเผยแพร ขาวสาร รวมทั้ง ผลิตและเผยแพรสื่อสิ่งพิมพ และเอกสารทางวิชาการ เกี่ยวกับการยศาสตร (Ergonomics) ๒) ใหการสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม ในการทํางานเกี่ยวกับการยศาสตร แกสถานประกอบการ และผูสนใจอื่น ๆ ๓) รวมมือและประสานงาน กับองคกรเอกชน และทางราชการจัดกิจกรรมตาง ๆ เกี่ยวกับการยศาสตร๔) สงเสริมและสนับสนุน การศึกษา คนควา วิจัยเกี่ยวกับการพัฒนางานการยศาสตร ๕) รวมมือและประสานประโยชนระหวาง สวนราชการ และองคกรเอกชนทั้งในประเทศและตางประเทศเพื่อสงเสริมงานการยศาสตร๖) สงเสริม งานการยศาสตรของประเทศ (๒.๒) การจัดฝกอบรมหลักสูตรทางดานการประเมินความเสี่ยง ทั้งในบริษัท และโรงงานภาคอุตสาหกรรม โดยเฉพาะทางดานของ Manual Material Handling/ Tasks หรืองาน ที่ตองใชแรงคนในการทํางาน มีการประเมินเกี่ยวกับเรื่องของ Physical Fitness เพื่อตรวจดูสุขภาพ และความแข็งแรงของคนความสามารถทํางาน หรือโอกาสบาดเจ็บหรือไม (๒.๓) กิจกรรมรวมกับภาคอุตสาหกรรมตาง ๆ ซึ่งในแตละปจะจัดกิจกรรม Ergonomics Best Practice Awards ซึ่งจะเปนตัวอยางวาทางภาคอุตสาหกรรมไดนําเอาระบบ การยศาสตรไปใช รวมถึงมีการปรับปรุงสภาพการทํางานตาง ๆ เริ่มจัดป ค.ศ. 2008 ถึงปจจุบัน ซึ่งโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ มีระบบการยศาสตรยกตัวอยางเชน บริษัท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จํากัด ไดกําหนดเกณฑการยกเคลื่อนยายมีมาตรฐานที่สูงกวากฎหมายไทย เชน กําหนดวา หากน้ําหนักมากกวา ๑0 กิโลกรัม หามคนยกเนื่องจากมีความเสี่ยง โดยวิศวกรตองออกแบบอุปกรณ ชวยในการยก โดยงานยกอยูระหวาง ๓ - ๑๐ กิโลกรัม และดูปจจัยความเสี่ยงการบาดเจ็บอื่น ๆ รวมดวย ซึ่งการยกเคลื่อนยายถือเปนหนึ่งในปจจัยเสี่ยงเทานั้น (๒.๔) สมาคมฯ มีการจัดอบรมความเสี่ยง EST Activities in house training Manual Material Handling Posture Evaluation เพื่อสามารถออกแบบใหเหมาะสมกับการทํางาน ซึ่งดําเนินการใหกับภาคอุตสาหกรรมขนาดใหญจํานวนมาก กิจกรรมสงเสริมความปลอดภัยรวมกับ สสปท. EST Activities Promote ergonomics at the national safety week ซึ่งจะจัดงานในเดือน ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ชื่องาน “ERGOCON 2020” รวมทั้ง Ergonomics Best Practice Awards “EBPA” (๒.๕) สมาคมฯ ไดจัดทํา (ราง) มาตรฐานอุตสาหกรรมไวกับทางสํานักงาน มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) หนวยงานของรัฐในสังกัดของ กระทรวงอุตสาหกรรม จํานวน ๔ ฉบับ ซึ่งเปนมาตรฐานที่สําคัญ เพื่อเปนแนวทางใหกับภาคอุตสาหกรรม ๑) ฉบับที่ ๑ รางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมการทดสอบสมรรถภาพ ของรางกาย PHYSICAL FITNESS TEST ๒) ฉบับที่ ๒ รางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมการวัดขนาดสัดสวน รางกายมนุษยANTHROPOMETRY

๗๓ ๓) ฉบับที่ ๓ รางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ขอแนะนําในการ เคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย เลม ๑ การยกและการขนยาย เลม ๒ การผลักและการลาก ERGONOMIC GUIDELINE FOR MANUAL HANDLING PART 1: LIFTING AND CARRYING PART 2: PUSHING AND PULLING ๔) ฉบับที่ ๔ รางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมการจัดสภาพการทํางาน ตามหลักการยศาสตร: การทํางานกับคอมพิวเตอร ERGONOMIC REQUIREMENTS FOR OFFICE WORK WITH VISUAL DISPLAY TERMINALS (VDTs) ซึ่งปจจุบันก็ยังมีการประกาศใชไมครบทั้ง ๔ ฉบับ เนื่องจากอาจมี รางมาตรฐานจํานวนมากใน สมอ.ซึ่งอาจอยูในชวงการพิจารณา แตในภาคอุตสาหกรรมก็สามารถ นําไปใชเปนแนวทางไดทั้งนี้ สมาคมฯ มีความตองการจะดําเนินการใหสอดคลองกับมาตรฐานสากล เชน ปจจุบันมีมาตรฐาน ISO 45001 ซึ่งจะกลาวถึงการประเมินความเสี่ยงและการชี้บงอันตรายตาง ๆ งานจากภาวะอันตรายและผลการประเมินความเสี่ยง การวางแผน (Planning) Human Factors (๒.๖) กิจกรรมเพื่อสังคมการอบรมออนไลนผาน WEBEX “7TIPS” “WORK FROM HOME” ฟรี และจัดอบรมความรวมมือระหวางประเทศ และในภูมิภาคอาเซียน สมาคมฯ มีวารสาร งานวิจัย เพื่อเผยแพรและรองรับมาตรฐานตาง ๆ ที่จะกําหนดขึ้นในอนาคต (๒.๗) ความรวมมือระหวาง Ergonomics Society of Thailand (EST) & International Ergonomics Association (IEA) และ International Ergonomics Association (IEA) Official Liaisons EA มีความรวมมืออยางใกลชิดกับหนวยงานระหวางประเทศอื่น ๆ ไดแก United Nations (UN) World Health Organization (WHO) International Labour Office (ILO) International commission on Occupational Health (ICOH) International Standards Organization (ISO) International Social Science Council (ISSC) International Occupational Hygienists Association (IOHA) เปนตน โดยเปาหมายหลักในระดับสากล มีการวางนโยบายวา “ประการแรก คือ คนจะทําสิ่งใดตองอยูภายใตความสามารถที่มีหรือขอจํากัดที่มีหากทําเกินกวานั้นจะ ทําใหเกิดการบาดเจ็บหรืออุบัติเหตุตาง ๆ เกิดขึ้นได” และ “ประการที่สอง คือ การออกแบบอาคาร สถานที่ สิ่งอํานวยความสะดวกตาง ๆ จะตองไมแบงแยกเพศ เชื้อชาติ ศาสนาวัฒนธรรม ซึ่งเชื่อมโยงกับ เรื่องสิทธิมนุษยชน” และการนําหลักการยศาสตรเขาไปประยุกตใชทั้งภาคอุตสาหกรรม ภาคบริการ หรือในชีวิตประจําวัน เพื่อใหเกิด “Health + Safety + Performance” ในทางสากลมีการใชถอยคํา เกี่ยวกับหลักการยศาตรที่แตกตางกันในแตละประเภท เชน Many Words Related to Ergonomics Human Factors in Engineering Human Engineering Work Physiology Sport Physiology Occupation Biomechanics Sport Biomechanics Cognitive Engineering Psychology (๒.๘) โด ยมี Domain of Ergonomics By IEA Definition , 2014 แบงเปน ๓ แบบ เพื่อใหเหมาะสมกับการทํางาน ดังนี้ ๑) Physical Ergonomics ขนาดรูปราง ทาทาง การใชแรง ใชพลังงาน การเคลื่อนไหว การสั่นสะเทือน อุณหภูมิ แสง เสียง เปนตน ๒) Cognitive Ergonomics การรับรูความคิดการจดจํา ความเขาใจ การตัดสินใจ ความชํานาญ และการปฏิสัมพันธระหวางคนและ องคประกอบในระบบงาน ๓) Organizational Ergonomics นโยบาย โครงสรางองคกร การบริการ

๗๔ จัดการ วัฒนธรรม องคกรการมีสวนรวม แรงจูงใจ ความพึงพอใจ คุณภาพและประสิทธิภาพ ในการบริหารจัดการ สภาพแวดลอมองคกร (๒.๙) นิยามคําวา การยศาสตร: ergonomics (ราชบัณฑิต) วิทยาการที่วาดวย การจัดสภาพงานเพื่อใหคนทํางานอยูในสภาวะที่สบายและมีสวัสดิภาพ ทําใหไดผลงานดีตามเปาหมาย ที่กําหนดไวอยางยุติธรรมได ระบบงานที่ใหผลลัพธที่มีประสิทธิผล คนทํางานที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีมีความ เจ็บปวยและเกิดอุบัติเหตุจากงานนอยที่สุด สมาคมฯ อยูระหวางจัดทํา Certified Professional Ergonomist ซึ่งผานขั้นตอนแรกแลวในสวน Certified ประเทศตนกําเนิด คือ สหรัฐอเมริกา และมี แคนาดา กลุมยุโรป ออสเตรเลีย นิวซีแลนด ญี่ปุน และไทย อยูในชวงที่ ๒ การทําระบบภายหลังจาก การไดรับการรับรองฯ โดยคณะทํางานจํานวน ๘ คน อยูระหวางการยกราง Code of Conduct Code of Practice เพื่อขอการตรวจรับรองจาก IEA ซึ่งจะตองใชคนที่จบ CPE Endorsement จาก IEA โดยตรง ซึ่งประเทศไทยมีเพียงรายเดียวทํางานที่จังหวัดขอนแกน (๒.๑๐) นักการยศาสตรมีหนาที่อะไร Ergonomics Practitioner & Ergonomist คือ นักการยศาสตรมีหนาที่รับผิดชอบในการประเมินและออกแบบกิจกรรม งานผลิตภัณฑ สิ่งแวดลอม และองคประกอบตาง ๆ ในระบบใหมีความสอดคลองเหมาะสมกับความตองการ ความสามารถ และ ขีดจํากัดของมนุษยErgonomist in US. มี ๓ แบบ Professional Certified Professional Ergonomist (CPE)® Certified Human Factors Professional (CHFP)® และ Certified User Experience Professional (CUXP)® ยกตัวอยาง เชน ยานพาหนะ รถโดยสาร ตองมีการขึ้นลงสะดวกสําหรับทุกเพศ ทุกวัย รวมทั้งผูพิการดวย และมี Associate (optional, temporary stepping stone to Professional level) Associate Ergonomics Professional (AEP)® Associate Human Factors Professional (AHFP)® Associate User Experience Professional (AUXP)® โดยมาตรฐานดาน Ergonomics ตาง ๆ สุดทายจบที่มาตรฐานระหวางประเทศ งานวิชาการ งานวิจัย วาน้ําหนักยกมากนอยเพียงใด ซึ่ง IEA (Technical Committee; TC) จะมีคณะกรรมการวิชาการ (Technical Committee; TC) ISO/ TC 159 - Ergonomics คณะทํางาน (Sub-committee; SC) ๔ คณะ ISO/TC 159/SC 1 : General Ergonomics Principles ISO/TC 159/SC 3 : Anthropometry and Biomechanics (ขนาดสัดสวน รางกายและชีวกลศาสตร) ISO/TC 159/SC 4 : Ergonomics of Human-system Interaction (ความสัมพันธของคนจากการทํางาน) และ ISO/TC 159/SC 5 : Ergonomics of the Physical Environment (สิ่งแวดลอม แสงสวางตาง ๆ ที่เขามาเกี่ยวของหรือมีผลกระทบ) ยกตัวอยางงาน ดานความปลอดภัยเกี่ยวกับแสงสวางจะตองมีขนาดกี่ลักซจึงจะปลอดภัย แต Ergonomics พิจารณา มากกวานั้น คือ ความสวางของแสงเทาใดจึงจะทําใหคนมองเห็นไดดีที่สุด และไมกระทบกับดวงตา เปนตน (๒.๑๑)ข อ มู ลเ รื่ อ ง Ergonomics Risk Evaluation Lifting and Manual Material Handling (NIOSH Lifting Equation, OWAS, REBA, รางมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม) ซึ่งจะมีประเด็นที่เกี่ยวของกับนําหนักยกและแนวทางตามมาตรฐานสากล โดยงานยกถือวาเปนงาน ที่กอใหเกิดการบาดเจ็บไดงาย และเปนงานที่คอนขางเสี่ยง ปจจัยของการบาดเจ็บไมไดอยูที่น้ําหนักยก หรือแรงที่ใชอยางเดียว แตอยูที่ทาทางในการทํางาน แมกระทั่งนั่งทํางานอยางเดียวก็มีอาการปวดหลังได ซึ่งกฎหมายไมควรกําหนดเพียงแคน้ําหนักยกเทานั้น ปจจัยเสี่ยงที่สําคัญทางดานการยศาสตร เชน แรงที่ใช

๗๕ มากเกินไป ทาทางที่ไมเหมาะสม การใชแรงช้ํา ๆ การอยูนิ่ง ๆ นาน ๆ การสั่นสะเทือน การกดทับ สวนของรางกาย สภาพแวดลอมในการทํางาน ความรอน แสง เสียง ภาวะกดดันขององคกร ภาวะกดดัน ทางสังคม ลักษณะของพฤติกรรมโดยผลกระทบที่ตามมา คือ ความเมื่อยลา ความสามารถในการทํางาน ที่ลดลง การบาดเจ็บหรือเจ็บปวยประสิทธิภาพลดลง ความผิดพลาดในการทํางาน ความเครียด คุณภาพ ของงานลดลง โอกาสเกิดอุบัติเหตุสูง โดย (ราง) มาตรฐานที่เคยทําไวโดยไดรับการสนับสนุนจาก สมอ. โดยจัดทําประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๔๒๗๐ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติ มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๕๑ เรื่อง กําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม การยศาสตร-การเคลื่อนยายสิ่งของดวยแรงคน เลม ๑ : การยกและการขนยาย ซึ่งเนื้อหาแบงเปน ๖ สวน คือ ๑) การยกและการขนยาย ๒) การผลักและการลาก ซึ่งมีกําหนดเรื่องน้ําหนักยกและ การประเมินความเสี่ยง ซึ่งมีการกําหนดน้ําหนักยกเปนมาตรฐานในอาชีพตาง ๆ โดยแบงแยกตามอายุ ISO 11295 มีการกําหนดชวงอายุ หากอายุมากกวา ๔๕ ป ขึ้นไป แตหากนําน้ําหนักไปกําหนดจะสงผล กระทบตออุตสาหกรรมขนาดเล็ก ซึ่งยังไมมีความพรอมดานงบประมาณในการจัดซื้อเครื่องมือชวยตาง ๆ ซึ่งเปนประเด็นปญหาที่สําคัญของการกําหนดน้ําหนักยก ซึ่งภาคอุตสาหกรรมขนาดใหญ เชน บริษัท โตโยตาฯ มีมาตรฐานที่สูงกวากฎหมายอยูแลว ดังนั้น การออกกฎหมายจะตองพิจารณาทั้งผูมีสวนไดเสีย ทั้งหมดขอกําหนดในมาตรฐานสากล มาตรฐานความปลอดภัยฯ ในอดีตใชมาตรฐานความปลอดภัย OHSAS 118 ซึ่งกําหนดใหทําการประเมินความเสี่ยง แตประเทศไทยไมมีกฎหมายเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว เมื่อมีการตรวจสอบโรงงานจึงไมไดตรวจเรื่องเหลานี้ ซึ่งโรงงานแตละประเทศที่ได HSAS 118 แตมี คุณภาพไมเหมือนกันขึ้นอยูกับกฎหมายภายในของประเทศนั้น มาตรฐานความปลอดภัย ปจจุบัน ISO 45001 ทดแทน OHSAS 18000 ภายในป ค.ศ. ๒๐๒๑ โรงงานที่ไดรับมาตรฐานดานความปลอดภัย ตองเปลี่ยนแปลงทั้งหมด เนื่องจาก OHSAS 18000 จะหมดอายุลง ปญหาดานการยศาสตรนั้นงานยกเปนเพียงสวนหนึ่ง ซึ่งทําใหเกิดการ บาดเจ็บเรื้อรังสะสมรวมทั้งเปนปญหาดานอื่น ๆ และความผิดพลาดของมนุษย ปรัชญาทางการยศาสตร กําหนดวา “ผูออกแบบเปนผูรับผิดชอบในชิ้นงานที่ผลิต” ยกตัวอยางกรณีในสหรัฐอเมริกามีการ ดื่มกาแฟและลวกปากของผูดื่มเปนความผิดของผูใด ศาลไดพิจารณาใหผูออกแบบ ผูขาย เปนผูรับผิดชอบความผิดนี้ เนื่องจากแกวเปนฉนวนที่สูงเกินทําใหคนไมสามารถตอบสนองการดื่ม ที่สะดวกกับอุณหภูมิที่เหมาะสมได การบงชี้อันตราย (Hazard Identification) คือ การกําหนดเกณฑ เพื่อหาวา กิจกรรมเครื่องมือ เครื่องจักร สภาพแวดลอมเหลานั้นมีสิ่งใดหรือจุดใดบางที่อันตราย จะเปนการใช Checklist ซึ่งกฎหมายไทยปจจุบันทําไดเฉพาะในเรื่องนี้ การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment) คือ เปนการทํานายโอกาส ที่จะเกิด ซึ่งมีการทําแบบประเมินตาง ๆ ไว (ราง) มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ขอแนะนําในการ เคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายซึ่งทํารวมกับ สมอ. ซึ่ง สมอ. เปนสมาชิก ISO มาตรฐานงานยกทั้งหมด มาจากการสรุปมาตรฐาน ISO การประเมินความเสี่ยงในงานยกสิ่งของดวยแรงกาย Ergonomics Risk Assessment - Lifting เปนในเชิงการออกแบบ เชน มีการจัดวางกลองหรือของไวต่ําเกินไปหรือไม หากมีการตองกมยกน้ําหนักจะมีผลตอการบาดเจ็บมากขึ้น เดิม NIOSH (NIOSH Lifting Equation)

๗๖ เปนเพียงงานวิจัยของสหรัฐอเมริกา แตถูกหยิบยกมาเปนมาตรฐาน ISO ซึ่งหากโรงงานจะมีการออกแบบ ควรจะตองคํานึงถึงสิ่งใด เพื่อที่จะทําใหคนไมเสี่ยงตอการบาดเจ็บ ทํางานไดสะดวก และมีประสิทธิภาพ มากขึ้น โดยนํา NIOSH มาประยุกตใชเปนแบบประเมินความเสี่ยงหากยกอยางไรจะปลอดภัย การประเมินลักษณะทาทางในการทํางานวาอยางใดมีความเสี่ยงตอการปวดหลังหรือการบาดเจ็บ ซึ่งนํามาใชเปนแนวทาง รางมาตรฐานฯ เลมที่ ๒ การผลักและการลาก มีสาระสําคัญ คือ กําหนด วิธีการประเมินความเสี่ยงเกณฑกําหนดลักษณะงานวาทํางานลักษณะใด เพื่อมิใหเกิดการบาดเจ็บ และมีการแบงโซนความเสี่ยงของงานเปนสีเขียว ทําไดหรือมีความเสี่ยงนอย สีแดง ตองมีการแกไข ปรับปรุงเพื่อลดความเสี่ยงตอการบาดเจ็บ ทั้งนี้ตนเคยทํางานวิจัย เมื่อปค.ศ. ๒๐๑๖ ใหกับ กรมสวัสดิการฯ “รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ โครงการศึกษาวิเคราะหสภาพงานอันตราย สําหรับเด็ก ในประเทศไทย (เด็กที่มีอายุระหวาง ๑๕ ถึงต่ํากวา ๑๘ ป กรกฎาคม ๒๕๖๐)” และมีการประชาพิจารณ และสงขอมูลใหทาง ILO สําหรับเด็ก ในประเด็น Working Children. ซึ่งปจจุบันแรงงานผูใหญนอยลง และเขาสูวัยผูสูงอายุ เด็กเกิดนอย ในอนาคตเด็กอาจตองทํางานมากขึ้น ความปลอดภัยจะมีมากนอย เพียงใด ซึ่งเปนที่มาของงานวิจัย ทั้งนี้ มุมมองของสมาคมฯ หากกฎหมายสามารถกําหนดไดไมเพียงน้ําหนักยก เทานั้น ควรพิจารณาปจจัยเสี่ยงตาง ๆ ในลักษณะงานรวมดวย และนําแนวทางไปประยุกตใชในโรงงาน เชนเดียวกับกลุมอุตสาหกรรมขนาดใหญเริ่มดําเนินการแลว เชน กลุมบริษัทผลิตรถยนตขนาดใหญตาง ๆ เปนตน (๓) นายณัฐชยวัศ สงวนไซยกฤษณ นักวิชาการแรงงานชํานาญการพิเศษ ผูแทน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ไดใหขอมูลที่มาประเด็นขอกฎหมายเปนไปตาม กฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ ตามมาตรา ๓๗ ภายใต พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑๓ ดังนี้ กฎกระทรวงเปนการกําหนดอัตรายกใน “(๑) ยี่สิบกิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปน เด็กหญิงอายุตั้งแตสิบหาปแตยังไมถึงสิบแปดป (๒) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนเด็กชาย อายุตั้งแตสิบหาปแตยังไมถึงสิบแปดป(๓) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนหญิง (๔) หาสิบหา กิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนชาย” ซึ่งตามอนุสัญญาองคการแรงานระหวางประเทศ ฉบับที่ ๑๒๙ วาดวยน้ําหนักยกสูงสุด ค.ศ. ๑๙๖๗ ซึ่งประเทศไทยใหสัตยาบัน เมื่อวันที่ ๒๖ กุมภาพันธ ๒๕๕๔ รวมทั้ง อนุสัญญา ฉบับที่ ๑๓๘ วาดวยอายุขั้นต่ําที่ใหจางงานไดและอนุสัญญา ฉบับที่ ๑๘๒ วาดวย การขจัดปญหาการใชแรงงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย ซึ่งรูปแบบที่สี่ คือ งานซึ่งลักษณะของงาน หรือสภาพแวดลอมของงานมีแนวโนมที่จะเปนอันตรายตอสุขภาพความปลอดภัยฯ ซึ่งหากเขาขาย ดังที่กลาวมานี้ ถือเปนการใชแรงงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย โดยองคการแรงงานระหวางประเทศ ๓ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๓ – ๖.

๗๗ จึงมีคํารองโดยตรงมาที่กระทรวงแรงงาน ขอใหพิจารณาอัตราน้ําหนักยกที่ใชอยูในปจจุบันเหมาะสม หรือสอดคลองเพียงใด ดังนั้นจึงเปนที่มาของ “โครงการศึกษาวิเคราะหสภาพงานอันตรายสําหรับเด็ก ในประเทศไทย” โดยกองคุมครองแรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน เมื่อกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่งมีการศึกษาทั้งเรื่องการทํางานในที่สูงของเด็ก ความรอนในลักษณะใด ที่เปนอันตรายตอเด็ก และอัตราน้ําหนักยกเพื่อเปนขอมูลประกอบเปนแนวทางในการปรับปรุงกฎหมาย แตมีขอจํากัดเฉพาะการศึกษาเรื่องอัตราน้ําหนัก ทางผูวิจัยซึ่งเปนอาจารยจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ศึกษาในเชิงวิทยาศาสตร โดยการนําเด็กที่ไมเคยทํางานมากอนมาทําการศึกษาวา ในกรณีที่เด็ก ถูกออกแบบใหยกน้ําหนักที่ไมทราบวาน้ําหนักที่ยกมีจํานวนเทาใดบนสมมุติฐานวาเด็กทํางานตลอด ๘ ชั่วโมง โดยการกั้นฉากและวางน้ําหนักยกไวบนถาดใหยืนยกในลักษณะตรงและทดสอบโดยสอบถามวา ยกไหวหรือไม หากไมไหวผูวิจัยจะเอาน้ําหนักออก และใหยกใหมจนกระทั่งเด็กสามารถยกไหวหรือ ทํางานไดในระยะเวลา ๘ ชั่วโมง จากนั้นนําน้ําหนักที่เด็กยกไดไปเก็บขอมูล ทั้งในกลุมเด็กชายและ เด็กหญิง ผลการศึกษาพบวาเด็กชายยกได ๑๐ กิโลกรัมตอการทํางานระยะเวลา ๘ ชั่วโมง เด็กหญิง ยกได ๕ กิโลกรัม สําหรับการทํางาน ๘ ชั่วโมง กรณีดังกลาวมีความสอดคลองกับบทบัญญัติกฎหมายหรือไม เนื่องกฎกระทรวง กําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๙๗ กําหนดเฉพาะพิกัดสูงสุด ไมมีการ กลาวถึงระยะเวลาและความถี่ในการยก ดังนั้น จึงทําใหการคุมครองแรงงานไมครอบคลุมทั้งหมด กรณีความคิดเห็นตอการปรับปรุงอัตราน้ําหนักยกตามกฎกระทรวงฯ นั้น การดําเนินการของกรมสวัสดิการฯ อาศัยผลการศึกษาวิจัยดังที่กลาวไปเปนฐาน โดยกระทรวงแรงงาน ไดจัดประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อรับฟงความคิดเห็นตอการวิเคราะหสภาพงานอันตรายสําหรับเด็ก ในประเทศไทยเพื่อขจัดการใชแรงงานเด็ก เมื่อวันที่ ๒๔ มกราคม ๒๕๖๓ เพื่อรวบรวมความคิดเห็น จากกลุมลูกจาง กลุมนายจาง กลุมเจาหนาที่ภาครัฐ กลุมเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน และกลุมผูแทนองคกรและภาคประชาสังคมประมาณ ๒๐๐ คน โดยมีการบรรยายใหความรูเกี่ยวกับ อนุสัญญาฯ และผลการศึกษาวิจัยที่เกี่ยวของ จากนั้นขอรับฟงความคิดเห็นผูเกี่ยวของวากฎหมาย ปจจุบันสมควรมีการแกไขปรับปรุงหรือไม จากผลการรับฟงความคิดเห็นสวนใหญเห็นควรมีการปรับปรุงอัตราน้ําหนักยก โดยไมควรกําหนดเฉพาะอัตราน้ําหนักยกสูงสุด ควรพิจารณาผลเรื่องระยะเวลา ความถี่ และชวงอายุ เขามาเกี่ยวของดวยดังนั้น ขอควรคํานึงหากจะมีการปรับปรุงกฎหมายมี ๓ ประการ คือ ๑) น้ําหนักยก สูงสุดตองคงไว ๒) พิจารณาระยะเวลาและความถี่ประกอบดวย ๓) กรอบชวงอายุ ที่ประชุมเห็นวา เมื่อชวงอายุของคนทํางานเปลี่ยนแปลงไปหรือสูงขึ้น โครงสรางรางกายมีการเปลี่ยนแปลงและเกิดโรคขึ้น ซึ่งการพิสูจนวาเปนโรคที่เกิดเนื่องจากการทํางานเพื่อขอรับเงินทดแทนจากกองทุนเงินทดแทนเปนเรื่อง ที่ยาก เนื่องจากรางกายของมนุษยมีความเสื่อมไปตามสภาพอยูแลว หากมีการทํางานรวมดวย จะไมสามารถตอบไดวาอาการดังกลาวเริ่มจากชวงใด ซึ่งโดยสวนใหญคนงานเขารักษาชองทางปกติ โดยใชสิทธิกรรักษาจากกองทุนเงินประกันสังคม และรักษาตามอาการ ทั้งนี้การดําเนินการของ กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานในลําดับตอไป อยูระหวางรวบรวมผูเชี่ยวชาญที่เกี่ยวของ รวมทั้ง หนวยงานภายในกระทรวงแรงงานมารวมประชุมพิจารณาแนวทางในการปรับปรุงแกไขกฎหมาย วันที่ ๒๘ สิงหาคม ๒๕๖๓

๗๘ การคุมครองแรงงานถือเปนภาพกวาง แตปญหาคือผลที่เกิดขึ้นจะเปนผลดาน สุขภาพเทานั้น โดยมีแรงงานหลายกลุมดวยกัน การประชุมในวันที่ ๒๘ สิ่งหาคม ๒๕๖๓ เบื้องตน จะพิจารณาความเหมาะสมวาควรอยูภายใตบังคับของกฎหมายใด เพื่อสามารถคุมครองในภาพกวาง และสามารถที่จะหารือแนวทางรวมกับภาคสวนที่เกี่ยวของ ในระบบไตรภาคีในชั้นสุดทายเชนเดียวกัน จากการตรวจสอบขอมูลฯ พบวา ควรคํานึงถึงชวงอายุ ชวงวัย ชวงน้ําหนัก แตเมื่อกฎหมายมีผลใชบังคับ ใชงานในภาพกวางจะตองพิจารณามิติดานอื่น ๆ รวมดวย ซึ่งเบื้องตนหากไปกําหนดในมาตรา ๘ กฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยฯ ผลของการฝาฝน ตามมาตรา ๕๓ ตองระวางโทษจําคุก ไมเกินหนึ่งป หรือปรับไมเกินสี่แสนบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ ซึ่งถือเปนอัตราโทษที่หนัก และจะไดมีการ หารือประเด็นดังกลาวรวมกันตอไป ตามอนุสัญญาฯ ฉบับที่ ๑๒๗ วาดวยน้ําหนักยกสูงสุด ค.ศ. ๑๙๖๗ กําหนดความวา งานที่มีลักษณะการยกเคลื่อนยายเปนปกติหรือเปนประจําจะตองจัดใหมีอุปกรณเครื่องทุนแรง จึงสอดคลองกับหลักการตามอนุสัญญาฉบับดังกลาว ซึ่งกําหนดไวอัตราเดียว คือ เพศชายยกไดไมเกิน ๕๕ กิโลกรัม เพศหญิง และเด็กตองนอยกวา ๕๕ กิโลกรัม ดังนั้น โรงงานใดที่มีการยกเคลื่อนยาย ดวยแรงกายเปนประจําตองจัดใหมีเครื่องทุนแรง กรณีคนงานยกของในสนามบินที่ทําเปนปกติธุระพนักงานขนถายสัมภาระ มีขอกําหนดอัตราน้ําหนักยกไวหรือไมนั้น เห็นวากําหนดเพียงน้ําหนักสูงสุดเทานั้น ซึ่งกรณีพนักงาน ยกกระเปาสนามบินสามารถบริหารจัดการโดยเวียนคนได (๔) นายอนุสิษฐ อุนทิม นิติกรชํานาญการพิเศษ ผูแทนกองนิติการ กรมสวัสดิการ และคุมครองแรงงาน ไดใหขอมูล๔ ดังนี้ (๔.๑) กรมสวัสดิการฯ จะมีการพิจารณาหากมีการปรับปรุงแกไขหรือยกเลิก ควรจะไปกําหนดไวในกฎหมายฉบับใด กรมสวัสดิการฯ มีการตั้งคณะกรรมการพัฒนากฎหมาย เพื่อรองรับการประเมินตามมาตรา ๗๗ ของรัฐธรรมนูญ ประกอบพระราชบัญญัติหลักเกณฑการจัดทํา รางกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. ๒๕๖๒ ซึ่งมีการดําเนินการประเมิน ผลสัมฤทธิ์ของกฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยฯ และกฎหมายวาดวยการคุมครองแรงงาน และกฎหมายฉบับอื่น ๆ ตอไป (๔.๒) กรณีการปรับปรุงแกไขหรือยกเลิกกฎกระทรวงฯ ปพ.ศ. ๒๕๔๗ ไปกําหนดไวในมาตรา ๘ กฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยฯ และประเด็นการแกไขกฎหมาย ภายในกระทรวงแรงงานไมมีการบูรณาการภายในนั้น ปจจุบันกรมสวัสดิการฯ ไดพัฒนาองคกรโดยการ ตั้งคณะกรรมการพัฒนากฎหมาย และมีการเชิญผูแทนหนวยงานในสังกัดกระทรวงแรงงานเขารวม เพื่อชวยขับเคลื่อน ซึ่งประเด็นใดที่มีความเกี่ยวของสามารถที่จะเชื่อมโยงหรือบูรณาการรวมกันจะไดมี การดําเนินการตอไป ๔ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๖.

๗๙ (๕) นายเชิดศักดิ์ อุนคํา นักวิชาการแรงงานชํานาญการพิเศษ กองความปลอดภัย แรงงานกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ไดใหขอมูลวา๕ แนวทางการกํากับดูแลการบริหารจัดการ ดานความปลอดภัยที่ไดปฏิบัติมาภายใตกฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัย ๆ โดยการ ขับเคลื่อนงานดานความปลอดภัยตามมาตรการหลัก ๓ มาตรการ และสอดคลองกับนโยบายเรงดวนของ กระทรวงแรงงานตามโครงการ “Safety Thailand” มีเปาหมายใหผูใชแรงงานทุกภาคสวนมี ความปลอดภัย สุขภาพอนามัยที่ดีรวมกับอีกสิบหนวยงานและองคกรหลักในการบูรณาการรวมกัน (๕.๑) การบังคับใชกฎหมายอยางจริงจัง เชน การตรวจตามกฎหมาย ซึ่งประเด็น การยกเคลื่อนยาย ๆ ปจจุบันดําเนินการตามกฎกระทรวงฯ ปพ.ศ. ๒๕๔๗ โดยพนักงานตรวจ ความปลอดภัย เนื่องจากตามมาตรา ๑๔ กฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัย ฯ กําหนดให “นายจางจัดทําคูมือปฏิบัติงาน หรือมาตรฐานงานความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการทํางานของลูกจาง ไวใหชัดเจน” ประเด็นการยกเคลื่อนยายวัสดุที่มีน้ําหนักฯ ถือเปนหนาที่นายจางที่จะตองจัดทํามาตรฐาน รวมถึงขั้นตอน วิธีการทํางาน ซึ่งกฎหมายกําหนดไววาจะตองผานการอบรมการทํางานดาน ความปลอดภัยฯ แตละจุดการทํางานของลูกจางนั้น ๆ ดวย แตหากนายจางไมปฏิบัติจะมีความผิด ตามมาตรา ๕๗ ตองระวางโทษปรับไมเกินหาหมื่นบาท ประเด็นอํานาจของพนักงานตรวจความปลอดภัย เมื่อพบการกระทําที่จะเกิดอันตรายหรือมีผลกระทบตอลูกจางสามารถดําเนินการออกคําสั่งไดอีกขั้นตอนหนึ่ง ซึ่งมิไดลงรายละเอียดขนาดน้ําหนักที่ชัดเจนตามกฎกระทรวงฯ ป พ.ศ. ๒๕๔๓ (๕.๒) ประเด็นการบังคับใชและการพัฒนากฎหมาย โดยคณะกรรมการ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ไดมีการตั้งคณะอนุกรรมการ เพื่อดําเนินการออกกฎกระทรวง จํานวน ๑๖ คณะ ซึ่งประเด็นตามขอเสนอของที่ประชุมจะไดพิจารณา นําเสนอความเห็นเขาคณะอนุกรรมการเพื่อพิจารณาตอไป ซึ่งปจจุบันอยูระหวางการพิจารณาปรับปรุง กฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยฯ ซึ่งคาดวาจะมีการประชุมครั้งแรกตนเดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ (๕.๓) การกํากับดูแลผูใหการอบรมดําเนินการโดยแยกเปน ๑) ความปลอดภัย ที่สามารถดําเนินการไดดวยนายจาง และ ๒) หากไมสามารถดําเนินการไดจะจัดใหมีหนวยฝกซึ่งเปน ภาคเอกชนซึ่งผานการตรวจสอบและรับรองแลวเขาดําเนินการ (๕.๔) มาตรการสงเสริมและการสรางภาคีเครือขาย ประกอบดวย ชมรมเครือขาย ตาง ๆ เขารวมเปนชมรมเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางานเปนภาคีเครือขายสรางความตระหนัก ในสถานศึกษา (๕.๕) การสรางองคความรู มีศูนยพัฒนาองคความรูความปลอดภัยในการทํางานฯ ตั้งอยูกระทรวงแรงงาน ซึ่งมีสถานีเกี่ยวกับการยกเคลื่อนยาย วิธีการ ทาทางในการยก เพื่อใหสถานศึกษา หรือผูสนใจศึกษาดูงานได นอกจากนี้ มีการสงเสริมสถานประกอบการดานความปลอดภัย ๕ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๖ – ๗.

๘๐ มีการจัดประกวดสถานประกอบการทุกป รวมทั้งโครงการสถานศึกษาปลอดภัยซึ่งเปนการดําเนินการ ขับเคลื่อนหลัก (๕.๖) ประเด็นคูมือการปฏิบัติงานฯ กฎหมายกําหนดใหเปนหนาที่ของนายจาง ใหจัดทําคูมือใหครอบคลุมสภาพการทํางานของลูกจาง ซึ่งพนักงานตรวจความปลอดภัยจะเขาตรวจสอบ จุดที่มีการทํางานของลูกจางตามคูมือที่จัดทําขึ้นมีความครอบคลุมหรือไม กรณีตามกฎกระทรวง ปพ.ศ. ๒๕๕๗ ซึ่งกําหนดน้ําหนักสูงสุดไมเกิน ๕๕ กิโลกรัม พนักงานตรวจความปลอดภัยอาจตรวจ พิจารณาโดยสภาพเทานั้น โดยเนื้อหาหรือหลักสูตรการฝกอบรม ซึ่งเมื่อรับลูกจางเขาทํางานภายใน ๖๐ วัน เปนหนาที่ของนายจางตองจัดใหลูกจางผานการฝกอบรมเรื่องความปลอดภัยที่เกี่ยวของ ไมนอยกวา ๖ ชั่วโมง ซึ่งในหลักสูตรประกอบดวยกฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัยฯ และความรูทั่วไป อยางละ ๑ ชั่วโมง ๓๐ นาทีและอีก ๓ ชั่วโมง เปนเรื่องคูมือความปลอดภัยและวิธี การทํางานในจุดตาง ๆ ทั้งนี้ ในทางปฏิบัติหากกฎหมายกําหนดใหมีคูมือนายจางก็จะจัดใหมีคูมือ กําหนดใหมีการอบรมจะขึ้นอยูกับนายจาง โดยขึ้นอยูกับหนางานวามีการยกเคลื่อนยายหรือไม จึงมิใช การบังคับ ดังนั้น ขึ้นอยูกับลักษณะของงานที่ปฏิบัติ (๖) นางสาวภคมน ศิลานุภาพ ผูอํานวยการสํานักจัดระบบบริการทางการแพทย รักษาการในตําแหนงที่ปรึกษาดานประสิทธิภาพ ผูแทนสํานักงานประกันสังคม ไดใหขอมูล๖ ดังนี้ (๖.๑) ประเด็นการรักษาพยาบาลหรือการประสบอันตรายเนื่องจากการทํางาน อาการปวยหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อย และแนวทางการวินิจฉัยกลุมอาการปวดหลังสวนลาง เนื่องจากการ ทํางานสํานักงานประกันสังคมมีหนวยงานที่ดูแลลูกจางที่ประสบอันตรายหรือบาดเจ็บจากการทํางาน ซึ่งมีคลินิกโรคจากการทํางานเปนการทําความตกลงระหวางกระทรวงแรงงานและกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งกอตั้งเมื่อ ๖ กรกฎาคม ๒๕๔๘ โดยสํานักงานประกันสังคมจะสนับสนุนงบประมาณใหกับคลินิก โรคจากการทํางานมาจากกองทุนเงินทดแทนภายใตพระราชบัญญัติเงินทดแทน พ.ศ. ๒๕๓๗ ซึ่งปจจุบัน โรงพยาบาลที่มีบริการคลินิกโรคจากการทํางาน จํานวน ๑๑๖ แหง เปนโรงพยาบาลที่สังกัดกระทรวง สาธารณสุข ๑๑๐ แหง และโรงพยาบาลสังกัดโรงเรียนแพทย ๖ แหง วัตถุประสงคในการจัดตั้งคลินิก โรคจากการทํางานเพื่อใหมีระบบการดูแลสุขภาพ และวินิจฉัยโรคจากภารทํางานของลูกจาง ดูแล รักษา หลังการเกิดโรคและอุบัติเหตุจากการทํางาน พัฒนาคลินิกอาชีวเวชศาสตรและเครือขาย ตลอดจน แนวทางการวินิจฉัยที่เปนมาตรฐาน สรางระบบปองกัน และสงเสริมสุขภาพอยางเปนธรรม ๖ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๘ – ๑๐.

๘๑ แนวทางการวินิจฉัยกลุมอาการปวดหลังสวนลางเนื่องจากการทํางาน ๑) กลุมอาการปวดหลังสวนลางเนื่องจากการทํางานมิไดชัดเจนเฉพาะกลุม อาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลังรองเฉียบพลันเทานั้น กลุมอาการปวดหลังเรื้อรัง มีไดจากหลายปจจัยไมสามารถทําใหเชื่อไดวาเกิดจากการทํางานโดยตรง ๒) กลุมอาการปวดหลังสวนลางเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลัง รองเฉียบพลัน ขอมูลสวนใหญกําหนดเวลาที่ผูปวยเริ่มมาพบแพทยไมเกิน ๖ สัปดาห หลังจากเหตุการณ ที่เปนจุดเริ่มตนของกลุมอาการปวดหลังสวนลาง ๓) กระบวนการวินิจฉัยตองอาศัยการซักประวัติและการตรวจรางกาย เปนหลักเพราะฉะนั้นแพทยผูตรวจจะตองลงบันทึกขอมูลที่ตรวจใหชัดเจน ๔) ประวัติการนําไปสูกลุมอาการปวดหลังสวนลางเนื่องจากการทํางานมีได ๒ ลักษณะ คือ กลุมแรก ไมเคยมีอาการปวดหลังมากอนแลวมีอาการปวยหลังเฉียบพลันหรือ รองเฉียบพลันหลังการยกของหนักในทากมตัวและมีการบิดหมุนหลังทันทีและไปพบแพทยเพื่อการรักษา กลุมที่สอง มีอาการปวดหลังเปน ๆ หาย ๆ มากอน มีอาการปวดหลังเฉียบพลันหรือรองเฉียบพลัน หลังการยกของหนักในทากมตัวและมีการบิดหมุนหลังซ้ํา ๆ กันเกิน ๒๐ ครั้งตอวัน ดวยน้ําหนักตั้งแต ๒๕ กิโลกรัม ขึ้นไปสําหรับผูชาย และ ๒๐ กิโลกรัมขึ้นไปสําหรับผูหญิง แลวเกิดมีอาการปวดหลังมาก ผูปวยอาจไปพบแพทยทันทีเพื่อการรักษาหรือไปพบแพทยหลังเกิดอาการระยะหนึ่ง แตตองไมเกิน ๖ สัปดาห ตองมีการซักประวัติและตรวจรางกายโดยแพทย รวมทั้งตรวจระบบที่อาจสอถึงพยาธิสภาพ ในอวัยวะอื่นที่อาจทําใหผูปวยมีอาการปวดหลังสวนลางไดซึ่ง ไดแกการทํางานของระบบไตและปสสาวะ ระบบอวัยวะสืบพันธุ การทํางานของระบบทางเดินอาหารสวนลางการเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง บริเวณหลังและรยางคลางที่หมายถึงตนขาจนปลายเทาเพื่อการวินิจฉัยแยกโรค ๕) การตรวจรางกายตองมีแพทยบันทึกการตรวจถึงตําแหนงอาการปวด และอาการกดเจ็บอาการเกร็งตัวของกลามเนื้อหลัง พิสัยการเคลื่อนไหวของกระดูกสันหลังและ ขอในรยางคลางที่ลดลงหรือผิดปกติ อาการและอาการแสดงวาเสนประสาทที่มาเลี้ยงกลามเนื้อ และผิวหนังที่รยางคลางถูกรบกวนการตรวจอาการปวดจากการกดตามแกนของกระดูกสันหลัง (axial compression test) การตรวจระบบที่เกี่ยวของ ไดแก ระบบไตและทางเดินปสสาวะ ระบบทางเดิน อาหารสวนลาง ระบบหลอดเลือดในชองทองและรยางคลาง ระบบสืบพันธุและระบบผิวหนัง ๖) กลุมอาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลังรองเฉียบพลัน ที่เนื่องจากการทํางานมีได ๒ ลักษณะ คือ กลุมอาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลัง รองเฉียบพลันที่ไมมีอาการรบกวนเสนประสาทชัดเจนและกลุมอาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการ ปวดหลังรองเฉียบพลันที่มีอาการรบกวนเสนประสาทชัดเจน ๗) กลุมอาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลังรองเฉียบพลัน ที่ไมมีอาการรบกวนเสนประสาทชัดเจน ผูปวยไมจําเปนตองไดรับการถายภาพรังสีธรรมดาตั้งแตตน ยกเวนแพทยตรวจพบวา ผูปวยมีกลามเนื้อหลังมีการหดเกร็ง หรือผูปวยมีอาการปวดจากการกด ตามแกนของกระดูกสันหลังและหากมีอาการสอถึงพยาธิสภาพของระบบอื่น ควรไดรับการตรวจ ทางหองปฏิบัติการเพิ่มตามสมควร

๘๒ ๘) กลุมอาการปวดหลังเฉียบพลันและกลุมอาการปวดหลังรองเฉียบพลัน ที่มีอาการรบกวนเสนประสาทชัดเจนควรไดรับการตรวจทางรังสีวิทยาธรรมดา หากมีขอบงชี้จากรอย พยาธิสภาพจากภาพถายรังสีธรรมดาและไดรับการรักษาอยางอนุรักษนิยมแลวไมนอยกวา ๓ สัปดาห โดยตองมีการถายภาพรังสีธรรมดากอนเสมอและผูปวยอาการไมดีขึ้น จึงอาจพิจารณาตรวจดวยการ ถายภาพคลื่นแมเหล็กไฟฟา (MRI) หรือ (T scan-myelogram) หรือการตรวจอื่น ๆ เพื่อการวินิจฉัยแยก โรคหรือยืนยันรอยโรค ยกเวนในผูปวยที่มีอาการปวดมากและแพทยตรวจพบการทํางานของ เสนประสาทที่มาเลี้ยงระบบขับถายผิดปกติ หรืออาการรบกวนเสนประสาทรุนแรง และอาการมากขึ้น อยางรวดเร็ว ซึ่งสอวากระดูกออนรองกระดูกสันหลังที่เคลื่อนมีขนาดใหญกดเสนประสาทหลายเสน (cauda equine syndrome) ๙) ภาพถายรังสีธรรมดาและภาพถายรังสีวิธีพิเศษตาง ๆ หากแสดง พยาธิสภาพเพียงตําแหนงเดียวและสอดคลองกับอาการปวดหลังสวนลางและการตรวจรางกาย ก็อาจ ทําใหเชื่อไดวาผูปวยมีกลุมอาการปวดหลังสวนลางเนื่องจากการทํางาน แตหากพบความเสื่อม ของกระดูกสันหลังทั่ว ๆ ไป หรือความเสื่อมหรือรอยพยาธิสภาพไมสัมพันธกับระดับกระดูกสันหลังที่มี อาการจากประวัติและการตรวจรางกายกลุมอาการปวดหลังสวนลางในภาวะนี้ไมนาเกิดเนื่องจากการ ทํางาน (๖.๒) จํานวนการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานยอนหลัง ๓ ป ป พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๒ (อาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อยตามรางกาย) ซึ่งจากขอมูลกลุมอาการ หรือความรุนแรงซึ่งสวนใหญเปนกลุมที่หยุดงานไมเกิน ๓ วัน เฉลี่ยประมาณ ๒,๓๔๖ เฉลี่ย ๓ ป ยอนหลังประมาณ ๒,๓๔๖ ราย/ป การเปรียบเทียบกับการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ทั้งหมด ซึ่งจากขอมูล ป พ.ศ. ๒๕๖๐ การประสบอันตรายฯ ทั้งหมด ๘๖,๒๗๘ ราย กลุมอาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อย ๒,๓๖๘ ราย เฉลี่ย ๓ ป คิดเปนรอยละ ๒.๖๔ คาใชจายในการรักษาพยาบาล และคาทดแทน ลูกจางที่ประสบอันตรายฯ (อาการปวดหลังปวดคอ ปวดเมื่อยตามรางกาย) ไดรับจาก กองทุนเงินทดแทน ยอนหลัง ๓ ป ปพ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๒ จะเห็นไดวาในปพ.ศ. ๒๕๖๐ คาเฉลี่ย ตอรายจะเสียคารักษาประมาณ ๓,๒๐๖ บาท ป พ.ศ. ๒๕๖๑.ประมาณ ๓,๑๙๐ บาท และปพ.ศ. ๒๕๖๒ ประมาณ ๓,๓๗๖ บาท และมีคาทดแทนการขาดรายไดกรณีลูกจางหยุดงาน รวม ๓ ป เฉลี่ยประมาณ ๙,๘๗๐,๐๐๐ บาท (๖.๓) หลักเกณฑการจายคารักษาพยาบาลกรณีกลามเนื้อหลังอักเสบกรณีลูกจาง มีอาการปวดหลังครั้งแรกจากการทํางาน แพทยวินิจฉัยเปนกลามเนื้อหลังอักเสบจากการทํางาน สามารถ ใหการรักษาแบบผูปวยนอกไดไมเกิน ๗ วัน จายคารักษาพยาบาลเทาที่จายจริงตามความจําเปนได ไมเกิน ๕,๐๐๐ บาท กรณีลูกจางมีอาการปวดหลังครั้งแรก มีอาการปวดรุนแรงใหอยูในดุลยพินิจ ของแพทยผูรักษา สามารถรักษาแบบผูปวยในโรงพยาบาลได หากมีเหตุผลความจําเปนสามารถเบิกจาย คารักษาพยาบาลเทาที่จายจริงตามความจําเปนไดไมเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท

๘๓ กรณีลูกจางไดรับการรักษาแบบผูปวยนอกครบ ๗ วันแลว อาการปวดหลัง ไมดีขึ้น แพทยผูรักษาสามารถตรวจเพิ่มเพื่อวิเคราะหหาสาเหตุของโรคที่แทจริงไดและสามารถใหการ รักษาแบบตอเนื่องเบิกไดตามจริง แตไมเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท กรณีลูกจางมีโรคประจําตัวอยูเดิม โดยจะมีอาการหรือไมมีอาการมากอน ก็ตาม แตถูกซ้ําเติมดวยผลจากการทํางาน ทําใหอาการปวดรุนแรงขึ้น ใหถือวาเปนโรคที่เกิดเนื่องจาก การทํางาน กองทุนเงินทดแทนรับผิดชอบรักษาอาการนั้นจนกลับสูสภาพเดิม สามารถเบิกจาย คารักษาพยาบาลเทาที่จายจริงตามความจําเปนไดไมเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท กรณีลูกจางไมทุเลาเปนปกติหรือคารักษาพยาบาลในวงเงินขั้นตน ไมเพียงพอ ใหสงปรึกษาคณะกรรมการการแพทยเปนรายกรณี (๖.๔) การนําเงินดอกผลจากกองทุนเงินทดแทน ดังนี้ ๑) กรณีการสนับสนุนเงินงบประมาณจากกองทุนเงินทดแทนเรื่อง การสงเสริมความปลอดภัยในการทํางานฯ ซึ่งกองทุนเงินทดแทนสนับสนุนงบประมาณไปยังคลินิกโรค จากการทํางานประสานผานกรมควบคุมโรค ซึ่งในคลินิกโรคจากการทํางาน และมีเรื่องการสงเสริม ความปลอดภัยเพื่อใหความรูกับกลุมลูกจางที่ประสบอันตรายจากการทํางาน ๒) ในแตละปจะมีงบประมาณไปยังโรงพยาบาลที่เปนโรงเรียนแพทย ตามโครงการฯ ซึ่งแตละโรงพยาบาลจะเสนอเขามาถึงการรักษาพยาบาลกลุมผูปวยกลุมใดบาง เพื่อจัดทําโครงการปองกันกลุมอาการโรคตาง ๆ เพื่อปองกันมิใหตองเขารักษาในโรงพยาบาล ๓) เงินงบประมาณที่สนับสนุนไปยังกองความปลอดภัย กรมสวัสดิการ และคุมครองแรงงานเพื่อสนับสนุนการทําสื่อขอมูล หรือจัดทําโครงการเพื่อสงเสริมความปลอดภัย ในการทํางานฯ ๔) งบประมาณรอยละ ๓ จากกองทุนเงินทดแทน เปนงบประมาณที่ใช ฟนฟูสมรรถภาพของลูกจางที่ประสบอันตรายจากการทํางาน โดยมีศูนยฟนฟูฯ สังกัดสํานักงาน ประกันสังคม จํานวน ๕ แหง ใชงบประมาณจากกองทุนเงินทดแทนในการบริหารจัดการ หรือจัดซื้อวัสดุ อุปกรณตาง ๆ ในการดูแลลูกจางทุกโรค ๕) การใชงบประมาณจากกองทุนเงินทดแทนเปนคาใชจายในการ รักษาพยาบาลกลุมอาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อยตาง ๆ สงผลกระทบอยางมีนัยยะสําคัญกับการ จายเงินสมทบของนายจางหรือไม โดยกรณีการจัดเก็บเงินสมทบรอยละ ๐.๒ - ๑ ขึ้นอยูกับการประสบ อันตรายและลักษณะความปลอดภัยในการทํางาน และมีเงินสมทบตามคาประสบการณ (กรณีสํานักงาน ประกันสังคมพิจารณาจากการรายงานขอมูลกรณีการเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานยอนหลัง ๓ ป ในปที่ ๕ จะมีการคํานวณเงินสมทบเพิ่มตามคาประสบการณ) โดยโรงงานใดมิไดจัดการเรื่อง ความปลอดภัยในการทํางานจนทําใหลูกจางประสบอันตรายเนื่องจากการทํางาน นอกจากตองจายเงิน สมทบปกติแลว จะตองจายเงินสมทบตามคาประสบการณ หมายถึงจายเงินเพิ่มขึ้น ซึ่งจะทําใหนายจาง ตองตระหนักและตองดูแลเฝาระวังความปลอดภัยของลูกจางมากยิ่งขึ้น

๘๔ ทั้งนี้ กรณีการใชสิทธิการรักษาพยาบาลแบงตามกฎหมาย ๒ ฉบับ คือ พระราชบัญญัติเงินทดแทน พ.ศ. ๒๕๓๙ ใหความดูแลที่ลูกจางกรณีการเจ็บปวยหรือประสบอันตราย เนื่องจากการทํางาน โดยใชสิทธิใดสิทธิหนึ่งไมมีการตอสิทธิเนื่องจากเก็บเงินสมทบจากนายจางฝายเดียว และพระราชบัญญัติประกันสังคมพ.ศ. ๒๕๓๓ เงินสมทบมาจาก ๓ ฝาย คือ นายจาง ๕ เปอรเซ็นต ลูกจาง ๕ เปอรเซ็นต และรัฐบาล ๒.๕ เปอรเซ็นต กรณีการเจ็บปวยหรือประสบอันตรายไมเนื่องจาก การทํางาน (๗) นางอรุณ ธาราวุฒิ นักวิชาการแรงงานชํานาญการพิเศษ ผูแทนสํานักงาน ประกันสังคม๗ ประเด็นขอมูลสถิติการประสบอันตรายเนื่องจากการทํางานในกลุมอาการปวดหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อยตาง ๆ มีประมาณปละ ๒,๐๐๐ กวาราย สวนใหญเปนกรณีการประสบอันตราย ไมรุนแรง กรณีคารักษาพยาบาลกรณีหยุดงานไมเกิน ๓ วัน สวนใหญพบกรณีกลามเนื้อหลังอักเสบ เนื่องจากการทํางาน กรณีหากลูกจางมีอาการรุนแรงและตองรักษาเกิน ๗ วัน จะมีคณะอนุกรรมการ พิจารณากรณีอาการปวดหลังเรื้อรังหรือไม จากสถิติขอมูลกรณีประสบอันตรายถึงขั้นทุพลภาพยอนหลัง ๓ ป ยังไมมีกรณีสูญเสียสมรรถภาพในการทํางาน จํานวน ๘ ราย คารักษาสวนใหญอยูในวงเงินไมเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท/ราย กรณีหากมีการผาตัดจะไดกรณีสูญเสียกรณีรักษาเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท ตองพิจารณา การบาดเจ็บประกอบกฎกระทรวงการจายคารักษาฯ ในวงเงินที่กําหนด จากสถิติที่วิเคราะหมานั้น สวนใหญไมเกิน ๕๐,๐๐๐ บาท (๘) นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศอนุกรรมการ คณะอนุกรรมการวิชาการ สถาบัน สงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) (สสปท.) และนายกัณฐวุฒิ บุญมี ผูอํานวยการสํานักวิจัยและพัฒนา สถาบันสงเสริมความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) (สสปท.) ไดใหขอมูลการยกและเคลื่อนยายวัสดุ ดวยแรงกาย๘ ดังนี้ สถาบันสงเสริมความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) (สสปท.) ไดมีการจัดทํารายงานการวิจัยที่เกี่ยวของกับการยกและเคลื่อนยายวัสดุ ดวยแรงงาน จํานวน ๓ เลม ดังนี้ ๗ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๑๐.๘ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๔/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ กุมภาพันธ ๒๕๖๖ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๖), ๓ – ๑๐.

๘๕ (๘.๑) ป พ.ศ. ๒๕๖๑ ไดจัดทํามาตรฐานการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสตร ในรายงานเลมนี้จะมีการกลาวถึงวิธีการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายปรากฏ อยูในบทที่ ๕ คือ วางแผนเตรียมการการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย การยกและเคลื่อนยายวัสดุ โดยลูกจาง ๑ คน และการยกและเคลื่อนยายวัสดุโดยลูกจาง ๒ คน (๘.๒) ป พ.ศ. ๒๕๖๒ ไดจัดทําคูมือการปรับปรุงการปฏิบัติงานยกและเคลื่อนยาย วัสดุดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร ในรายงานเลมนี้จะมีการกลาวถึงการยศาตรปรากฏอยูในบทที่ ๒ ปจจัยการยศาสตรของระบบงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงงานปรากฏอยูในบทที่ ๓ ผลกระทบของ การปฏิบัติงานยกและเคลื่อนยายฯ ตอระบบกลามเนื้อและกระดูกปรากฏอยูในบทที่ ๔ และการปรับปรุง งานยกและเคลื่อนยายฯ ตามหลักการยศาสตรปรากฏอยูในบทที่ ๕ ดังนี้ ๑)การยศาสตร ๑.๑) การยศาสตรจุลภาค ๑.๒) การยศาสตรมหภาค ๑.๓) การประยุกตใชการยศาสตร ๒) ปจจัยการยศาสตรของระบบงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ๒.๑) ปจจัยลูกจาง ๒.๒) ปจจัยอุปกรณและเครื่องมือ ๒.๓) ปจจัยสภาพแวดลอม ๒.๔) ปจจัยงาน ๓)ผลกระทบของการปฏิบัติงานยกและเคลื่อนยายฯ ตอระบบกลามเนื้อ และกระดูก ๓.๑) ปญหาการยศาสตรที่มักจะพบและสาเหตุ ๓.๒) อาการปวดเมื่อยไหลและแขน ๓.๓) อาการปวดเมื่อยหลังสวนลาง ๓.๔) อาการปวดเมื่อยขาและหัวเขา ๔)การปรับปรุงงานยกและเคลื่อนยายฯ ตามหลักการยศาสตร ๔.๑) การวางแผนเตรียมงาน ๔.๒) การยกและเคลื่อนยายฯ ตามหลักการยศาสตร ๔.๓) แนวทางการปรับปรุงระบบงานยกและเคลื่อนยายฯ อีกทั้งในรายงานเลมดังกลาวจะมีภาคผนวก ๑ ตัวอยางการปฏิบัติงานยก และเคลื่อนยายฯ อยางไมเหมาะสม และภาคผนวก ๒ ทาบริหารรางกายสําหรับผูปฏิบัติงานยกและ เคลื่อนยายฯ ปรากฏอยูใหมีการศึกษาเปนตัวอยางดวย (๘.๓) ป พ.ศ. ๒๕๖๕ ไดจัดทํางานวิจัยศึกษาอัตราน้ําหนักที่ลูกจางสามารถ ทํางานไดและปจจัยที่เกี่ยวของ ซึ่ง สสปท. ไดมีการจัดทําแผนการดําเนินงานในแตละระยะมีทั้งหมด ๕ ระยะ เพื่อทําการวิจัยศึกษาอัตราน้ําหนักที่ลูกจางสามารถทํางานไดและปจจัยที่เกี่ยวของ โดยการ จัดทําวิจัยศึกษาเลมดังกลาวเปนการดําเนินการในระยะที่ ๑ คือ ระยะที่ ๑ (เม.ย. – ก.ย. ๖๕) โครงการ ศึกษาวิจัยเพื่อกําหนดอัตราน้ําหนักยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย เปนการศึกษาและทบทวน

๘๖ วรรณกรรม กฎหมายที่เกี่ยวของ และการศึกษานํารองเพื่อสํารวจกิจกรรมและปจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวของกับ การยกและเคลื่อนยายสิ่งของดวยแรงกาย โดยใชงบประมาณประจําป พ.ศ. ๒๕๖๕ จํานวนเงิน ๓๐๐,๐๐๐ บาท ทั้งนี้ แผนการดําเนินงานของ สสปท. จะมีการวิจัยศึกษาไปจนถึงป พ.ศ. ๒๕๗๐ ซึ่งเปนระยะที่ ๕ ระยะสุดทาย ดังตารางที่ปรากฏ ภาพที่ ๓.๑ ตารางแผนการดําเนินงานของ สสปท.

๘๗ (๘.๔) องคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน หรือ ISO (International Organization for Standardization) ซึ่งมีคณะกรรมการวิชาการ (Technical Committee; TC) ดานการยศาสตร (ISO/TC 159 – Ergonomics) ประกอบไปดวยคณะทํางาน จํานวน ๔ คณะ ดังนี้ (๑) ISO/TC 159/SC 1 : General Ergonomics Principles (๒) ISO/TC 159/SC 3 : Anthropometry and Biomechanics (๓) ISO/TC 159/SC 4 : Ergonomics of Human-system Interaction (๔) ISO/TC 159/SC 5 : Ergonomics of the Physical Environment (๘.๕) มาตรฐาน ISO ที่เกี่ยวของกับการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยรงกาย คือ ISO 11228-1: 2021 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting, Lowering and carrying ซึ่งสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) นําไปออกประกาศคณะกรรมการกําหนด มาตรฐานดานการตรวจสอบและรับรอง ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๖๕) ออกตามความในพระราชบัญญัติ มาตรฐานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ การยศาสตร– การปฏิบัติงานดวยแรงกาย เลม ๑ การยก การวาง และการขนยาย ในราชกิจจานุเบกษาเพื่อใหมีผลใชบังคับ ปจจุบัน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานไดจัดทํารางกฎกระทรวง กําหนดมาตรฐานในการบริหารจัดการและดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับหลักการยศาสตรและการเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย พ.ศ. .... ซึ่งขณะนี้ อยูระหวางการพิจารณาของคณะอนุกรรมการยกรางมาตรฐานในการบริหาร จัดการ 0และดําเนินการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับการยศาสตร และการเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย โดยมีนางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ เปนประธานอนุกรรมการ (๘.๖) ในสวนของประเด็นงานวิจัยการศึกษาอัตราน้ําหนักที่ลูกจางสามารถทํางานได และปจจัยที่เกี่ยวของ ที่ สสปท. ไดมีการจัดทํานั้น มีวัตถุประสงคเพื่อ (๑) ทบทวนกฎหมายไทยที่เกี่ยวของกับน้ําหนักยกที่เหมาะสมและ เปรียบเทียบกับกฎหมายประเทศตาง ๆ รวมถึงอนุสัญญาและขอเสนอแนะขององคการแรงงาน ระหวางประเทศหรือ ILO โดยใชน้ําหนักแนะนําอางอิงจากนอยที่สุดถึงมากที่สุด ๓ – ๕๕ กิโลกรัม แยกเปนหญิง ๓ – ๓๐ กิโลกรัม ชาย ๕ – ๕๕ กิโลกรัม ซึ่งไดมีการเทียบเคียงกฎหมายในประเทศตาง ๆ และหนวยงานที่เกี่ยวของ ดังนี้ (๑.๑) ประเทศไทยมีกฎหมายที่กําหนดอัตราน้ําหนักที่ควรยกไดคือ ๑) หญิง อายุ๑๕ – ๑๘ ป≤ ๒๐ กิโลกรัม ๒) ชาย อายุ ๑๕ – ๑๘ ป≤ ๒๕ กิโลกรัม ๓) หญิง ≤ ๒๕ กิโลกรัม ๔) ชาย ≤ ๕๕ กิโลกรัม (๑.๒) ประเทศอังกฤษมีกฎหมายที่กําหนดอัตราน้ําหนักที่ควรยกไดคือ ๑) หญิง ๓ – ๑๖ กิโลกรัม ๒) ชาย ๕ – ๒๕ กิโลกรัม ประเมินความเสี่ยงและพิจารณาปจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เชน ความถี่ และทาทางในการยก

๘๘ (๑.๓) ประเทศเยอรมนีมีกฎหมายที่กําหนดอัตราน้ําหนักที่ควรยกไดคือ ๑) หญิง ≤ ๑๐ กิโลกรัม ๒) ชาย ≤ ๒๐ กิโลกรัม ๓) ความถี่ ≤ ๕๐ ครั้ง/วัน ประเมินความเสี่ยง/ความถี่ (๑.๔) ประเทศสหรัฐอเมริกามีกฎหมายที่กําหนดอัตราน้ําหนักที่ควร ยกไดคือ ≤ ๒๓ กิโลกรัม ใหใชสูตรคํานวณ NIOSH Lifting Equation (๑.๕) ประเทศญี่ปุน มีกฎหมายที่กําหนดอัตราน้ําหนักที่ควรยกได ๑) ความถี่ไมตอเนื่อง ชาย/หญิง ๑๕ – ๓๐ กิโลกรัม ๒)ความถี่ตอเนื่อง ชาย/หญิง ๑๐ – ๒๐ กิโลกรัม พิจารณาความถี่ในการยก (๑.๖) องคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ไดกําหนดอัตราน้ําหนัก ที่ควรไดยก คือ ชาย ≤ ๕๕ กิโลกรัม โดยประเมินความเสี่ยง/พิจารณาปจจัยอื่น ๆ (๑.๗) องคกรนักสุขศาสตรอุตสาหกรรมภาครัฐแหงประเทศ สหรัฐอเมริกา(American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH)) ไดกําหนด อัตราน้ําหนักที่ควรไดยก คือ ≤ ๓๒ กิโลกรัม โดยพิจารณาปจจัยเสี่ยงรวมดวย (๒) สํารวจลักษณะงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายที่เกิดขึ้น ในสถานประกอบกิจการ ๕ ประเภท ไดแก (๒.๑) อุตสาหกรรมการผลิต (๒.๒) อุตสาหกรรมขนสง (๒.๓) อุตสาหกรรมบริการ (๒.๔) อุตสาหกรรมกอสราง (๒.๕) อุตสาหกรรมเกษตร – ประมง ประเภทละหนึ่งแหง รวมทั้งสิ้น จํานวน ๕ แหง จากผลการสํารวจลักษณะงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย พบวา ๑) อัตราน้ําหนักยกในกลุมตัวอยาง - น้ําหนักยกสวนใหญ ๑ ๑๐, ๒๐, ๑๕ กิโลกรัม. - น้ําหนักยกสูงสุด ๖๐ กิโลกรัม ๒) ระดับของความรูสึกของปฏิบัติงานในการออกแรงเคลื่อนยายวัตถุ ระดับ ๖ (รอยละ ๒๔) เริ่มสงผลตอการทํางานของกลามเนื้อที่สงผลตอความลาสะสม ๓) ขนาดของวัตถุและสิ่งของที่ยก วัตถุขนาดเล็กขนาดไมเกิน ความกวางของไหล รอยละ ๕๔ (ยอมรับได) ๔) รูปทรงของวัตถุความสมมาตร และความมั่นคง วัตถุมีความ สมมาตรดวยน้ําหนักและรูปทรง มีมือจับอยูตรงกลาง รอยละ ๓๕ ๕) ความถี่ในการยก ไมแนนอน ไมสามารถระบุไดรอยละ ๕๑

๘๙ ๖) ระยะหางวัตถุในการยก มืออยูชิดลําตัว (ระยะหางอยูระหวาง ๒๐ – ๒๕ เซนติเมตร) รอยละ ๓๔ (ยอมรับได) ๗) ความสูงวัตถุและมือในขณะยก ยกวัตถุที่มืออยูในระดับต่ํากวา ความสูงของไหล รอยละ ๔๕ (ยอมรับได) ๘) การบิดหมุนรางกายและการเอียงขางของลําตัว การบิด/หมุน อยางเดียว รอยละ ๔๘ (ความเสี่ยงต่ํา) ๙) พื้นที่การปฏิบัติงาน มีพื้นที่เพียงพอ ไมสงผลตอทาทางในการ ทํางาน รอยละ ๘๐ ๑๐)ลักษณะอากาศในพื้นที่ปฏิบัติงาน ทํางานในที่รม รอยละ ๗๔ (๓) การทดสอบอัตราน้ําหนักที่ลูกจางสามารถทํางานไดที่เหมาะสมกับประชากร ไทยและปจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ (ผลงานวิจัยปพ.ศ. ๒๕๖๖) (๓.๑) ทบทวนกฎหมายตางๆ ที่เกี่ยวของ น้ําหนักแนะนําอางอิงจากนอยที่สุด ถึงมากที่สุด ๓ – ๕๕ กิโลกรัม. (หญิง ๓ – ๓๐ กิโลกรัม/ชาย ๕ – ๕๕ กิโลกรัม) (๓.๒) ปจจัยตาง ๆ ที่นํามาพิจารณา - ผลการสํารวจลักษณะงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ๑) อัตราน้ําหนักยกในกลุมตัวอยาง ๒) ระดับของความรูสึกของปฏิบัติงานในการออกแรงเคลื่อนยายวัตถุ ๓) ขนาดของวัตถุและสิ่งของที่ยก ๔) รูปทรงของวัตถุความสมมาตร และความมั่นคง ๕) ความถี่ในการยก ๖) ระยะหางวัตถุในการยก ๗) ความสูงวัตถุและมือในขณะยก ๘) การบิดหมุนรางกายและการเอียงขางของลําตัว ๙) พื้นที่การปฏิบัติงาน ๑๐) ลักษณะอากาศในพื้นที่ปฏิบัติงาน

๙๐ (๙) นางทรงสมร เอี่ยมสรรพางค นักวิชาการสถิติชํานาญการ และนางสาววนิดา เชิญอักษร นักวิชาการแรงงานชํานาญการ ไดในขอมูล๙ ดังนี้ สํานักงานประกันสังคมมี ๒ กองทุน ดังนี้ ๑) กองทุนประกันสังคม คือ การสรางหลักประกันในการดํารงชีวิตในกลุมของ สมาชิกที่มีรายได และจายเงินสมทบเขากองทุนประกันสังคมเพื่อรับผิดชอบเฉลี่ยความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น จากการเจ็บปวย คลอดบุตรทุพพลภาพ ตาย สงเคราะห ชราภาพ และการวางงาน เพื่อใหไดรับการ รักษาพยาบาล และมีการทดแทนรายไดอยางตอเนื่อง ซึ่งกองทุนดังกลาวจะมีเงินที่สงเขากองทุน คือ ผูประกันตนตามมาตรา ๓๓ และมาตรา ๓๙ จะมีเงิน ๓ สวน สวนที่หนึ่งจะไดรับเงินอุดหนุนจากภาครัฐ สวนที่สองนายจางสงเงินสมทบ และสวนที่สามลูกจางสงเงินสมทบ โดยจะมีการคํานวณสัดสวนจากฐาน เงินเดือนของลูกจาง สวนผูประกันตนตามมาตรา ๔๐ จะมีเงินสงเขากองทุน ๒ สวน คือ สวนที่หนึ่ง จะไดรับเงินอุดหนุนจากภาครัฐ และสวนที่สองจากลูกจางที่ประกอบอาชีพอิสระโดยจะมีการคํานวณ สัดสวนจากฐานเงินเดือนของลูกจางเชนกัน ๒) กองทุนเงินทดแทน คือ กองทุนที่จายเงินทดแทนใหแกลูกจางแทนนายจาง เมื่อลูกจางประสบอันตรายหรือเจ็บปวย ทุพพลภาพ ตายหรือสูญหาย สูญเสียอวัยวะหรือสูญเสีย สมรรถภาพในการทํางานของรางกายอันเนื่องมาจากการทํางานใหแกนายจาง โดยไมคํานึงถึงวันเวลา และสถานที่ แตจะดูสาเหตุที่ทําใหประสบอันตรายหรือเจ็บปวย โดยนายจางเปนผูมีหนาที่จายเงินสมทบ เขากองทุนเพียงฝายเดียว กองทุนเงินทดแทน เปนกองทุนที่จัดตั้งขึ้นเพื่อเปนทุนในการจายเงินทดแทนใหแก ลูกจาง เมื่อลูกจางประสบอันตรายหรือเจ็บปวย หรือถึงแกความตาย หรือสูญหาย เนื่องจากการทํางาน ใหนายจาง โดยนายจางเปนผูมีหนาที่จายเงินสมทบเขากองทุนเพียงฝายเดียว เมื่อนายจางขึ้นทะเบียน กองทุนเงินทดแทนแลว ลูกจางทุกคนที่ทํางานใหกับนายจางจะไดรับการคุมครองจากกองทุนเงินทดแทน ทันที เมื่อประสบอันตรายหรือเจ็บปวย หรือถึงแกความตายหรือสูญหาย เนื่องจาการทํางานใหนายจาง ซึ่งลูกจางจะไดรับคารักษาพยาบาล คาทดแทนรายเดือน (๙.๑) หลักเกณฑ และวิธีการคํานวณอัตราสวนการสูญเสีย จํานวนเงินสมทบ ไดมีการจัดเก็บอัตราเงินสมทบตามคาประสบการณ เปนอัตราเงินสมทบที่มีวัตถุประสงค เพื่อใหนายจาง ใหความสนใจในการจัดสถานที่ทํางานที่ปลอดภัย รวมทั้งอุปกรณปองกันใหแกลูกจางทํางานไดอยาง ปลอดภัยโดยมีเงื่อนไขเมื่อนายจางจายเงินสมทบตามอัตราเงินสมทบหลักมา ๔ ปปฏิทินติดตอกันแลว ตั้งแตปที่ ๕ เปนตนไป จะไดรับการลดหรือเพิ่ม อัตราเงินสมทบ ซึ่งจะมีการคํานวณอัตราสวนการสูญเสีย และนําไปเปรียบเทียบกับตารางการลด - เพิ่ม อัตราเงินสมทบ เพื่อนํามากําหนดอัตราเงินสมทบ ทั้งนี้ การลด – เพิ่มอัตราเงินสมทบขึ้นอยูกับการประสบอันตรายที่เกิดขึ้น สถานประกอบการรายใดที่มีสถิติ การจายเงินทดแทนต่ําหรือไมมีการจายเงินทดแทนเลย อาจจะไดรับการลดอัตราเงินสมทบสูงสุด ๙ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๕/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ กุมภาพันธ ๒๕๖๖ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๖), ๓ – ๘.

๙๑ หากสถานประกอบการรายใดที่มีสถิติการจายเงินทดแทนสูง ก็อาจตองปรับเพิ่มอัตราเงินสมทบตามคา ของอัตราสวนการสูญเสีย (๙.๒) การกําหนดอัตราเงินสมทบตามคาประสบการณ พิจารณาจากเงินทดแทน และเงินสมทบยอนหลัง โดย (๑) เงินทดแทน คือ ผลรวมของเงินทดแทนทุกประเภทที่จายจริงหรือ ที่คาดวาจะจายในอนาคตใหแกลูกจางที่ประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน และ (๒) เงินสมทบ คือ ผลรวมของเงินสมทบที่จัดเก็บจากนายจางแตละราย โดยพิจารณาจากเงินสมทบที่เรียกเก็บตามปประสบการณ และปรับปรุงเงินสมทบจากการรายงานคาจาง หรือจากการตรวจบัญชี ซึ่งมีวิธีการคํานวณอัตราเงินสมทบตามคาประสบการณ ดังนี้ โดยที่ (๑) อัตราเงินสมทบปที่ผานมา : อัตราเงินสมทบตามที่ใชเรียกเก็บในปที่ ผานมา (๒) คาประสบการณ = อัตราเงินสมทบปที่ผานมา x รอยละการลด – เพิ่มอัตราเงินสมทบ (๓) รอยละการลด - เพิ่ม อัตราเงินสมทบคํานวณโดยใชสูตรอัตราสวนการ สูญเสียและนําคาที่ไดไปเปรียบเทียบกับตารางลด – เพิ่ม อัตราเงินสมทบ ๑) อัตราสวนการสูญเสีย อัตราสวนการสูญเสีย = ๐.๒๑ x อัตราสวนการสูญเสียกอนปที่ คํานวณ + ๐.๗๐ x อัตราสวนการสูญเสียโดยเฉลี่ยปที่คํานวณการคํานวณอัตราสวนการสูญเสีย มีหลักเกณฑในการคํานวณ ดังนี้ ก) อัตราสวนการสูญเสียโดยเฉลี่ยปที่คํานวณสําหรับนายจางที่ใช อัตราเงินสมทบตามคาประสบการณปแรก คือ คาเฉลี่ยของอัตราสวนการสูญเสียในรอบ ๓ ปปฏิทิน ที่ผานมา ข) อัตราสวนการสูญเสียโดยเฉลี่ยปที่คํานวณสําหรับนายจางที่ใช อัตราเงินสมทบตามคาประสบการณปถัดไป คือ อัตราสวนการสูญเสียโดยเฉลี่ยซึ่งไดคํานวณไวแลวในป ที่ผานมา ๒) ตาราง การลด - เพิ่ม อัตราเงินสมทบ (ลดลงรอยละ ๑๐ – ๕๐ และเพิ่มขึ้นรอยละ ๑๐ – ๕๐ ของอัตราเงินสมทบปที่ผานมา) (๔) อัตราเงินสมทบตามคาประสบการณ มีคาต่ําสุดหรือสูงสุดไมเกินรอยละ ๕๐ ของอัตราเงินสมทบหลัก อัตราเงินสมทบตามคาประสบการณ = อัตราเงินสมทบปที่ผานมา + คาประสบการณ

๙๒ ตารางที่ ๓.๒ การลด – เพิ่มอัตราเงินสมทบ อัตราสวนการสูญเสีย ลดลง / เพิ่มขึ้น รอยละของอัตราเงินสมทบ ไมเกิน ๓๐.๐๐ ลดลง ๕๐ ๓๐.๐๑ – ๔๐.๐๐ ลดลง ๔๐ ๔๐.๐๑ – ๕๐.๐๐ ลดลง ๓๐ ๕๐.๐๑ – ๖๐.๐๐ ลดลง ๒๐ ๖๐.๐๑ – ๗๐.๐๐ ลดลง ๑๐ ๗๐.๐๑ – ๘๐.๐๐ - - ๘๐.๐๑ – ๙๐.๐๐ เพิ่มขึ้น ๑๐ ๙๐.๐๑ – ๑๐๐.๐๐ เพิ่มขึ้น ๒๐ ๑๐๐.๐๑ – ๑๑๐.๐๐ เพิ่มขึ้น ๓๐ ๑๑๐.๐๑ – ๑๒๐.๐๐ เพิ่มขึ้น ๔๐ ๑๒๐.๐๑ ขึ้นไป เพิ่มขึ้น ๕๐ (๙.๓) ขอมูลสถิติการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานที่ตองยก หรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน ของสํานักงานกองทุนเงินทดแทน ระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ ภาพที่ ๓.๒ ตารางจํานวนการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานที่ตอง ยกหรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน จําแนกตามความรุนแรง

๙๓ (๙.๔) ขอมูลการจายเงินคาประโยชนทดแทนกรณีเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ที่ตองยกหรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน ของสํานักงานกองทุนเงินทดแทน ระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ ภาพที่ ๓.๓ ตารางจํานวนเงินทดแทนรวม (คาทดแทน คารักษาพยาบาล คาทําศพ) กรณีเจ็บปวยเนื่องจากการ ทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน จําแนกตามความรุนแรง

๙๔ (๙.๕) หากสามารถแกไขปญหาโดยมีวิธีปองกันและลดอัตราการประสบอันตราย หรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน ประสบผลสําเร็จ ซึ่งจะทําใหมีผูเจ็บปวยจากการทํางานและเบิกจายเงินจากกองทุนเงินทดแทนสําหรับ เหตุดังกลาวนอยลง และเปนนายจางที่จายเงินสมทบตามคาประสบการณ นายจางจะไดรับการลดอัตรา เงินสมทบลง ตั้งแตรอยละ ๑๐ – ๕๐ ของอัตราเงินสมทบปที่ผานมา (๙.๖) กรณีที่ลูกจางจะเบิกคารักษาพยาบาลหากพิสูจนไดวาบาดเจ็บเนื่องมาจาก การทํางานใหนายจางสามารถเบิกไดจากเงินกองทุนเงินทดแทน แตถาในกรณีที่ลูกจางบาดเจ็บหรือ เจ็บปวยแบบทั่วไปสามารถเบิกเงินไดจากกองทุนเงินประกันสังคม ไมสามารถที่จะเบิกจายแบบซ้ําซอนได เพราะตองใชใบรับรองแพทยประกอบการเบิกจายเงินแตละกองทุน (๙.๗) กรณีลูกจางที่มีอาการเจ็บปวยแบบสะสม หรือในกรณีเจ็บปวยแบบเรื้อรัง หรืออาจจะมารักษาตัวหลังจากที่มีการเลิกจางงานไปแลว ในกรณีนี้จะตองมีการพิสูจนใหไดวาเปนการ เจ็บปวยอันเนื่องมาจากการทํางาน ซึ่งแพทยผูรักษาจะตองเปนผูวินิจฉัยและตัดสิน ซึ่งสํานักงานจะยึด ตามคําวินิจฉัยของแพทยผูรักษาเทานั้น เมื่อวินิจฉัยไดแลววาเปนอาการเจ็บปวยแบบสะสม เรื้อรัง อันเนื่องมาจากการทํางานก็สามารถที่จะเบิกจายเงินจากกองทุนเงินทดแทนได ถึงแมวาลูกจางจะถูกเลิกจาง หรือเลิกทํางานในสถานประกอบกิจการดังกลาวไปแลวก็ตาม ลูกจางก็สามารถเบิกคารักษาไดเชนกัน หรือในกรณีที่ยังไมสามารถพิสูจนไดวาลูกจางจะเบิกคารักษาพยาบาลจากเงินกองทุนได แนวปฏิบัติ จะตองรับเรื่องดังกลาวนั้นไวกอน และสํานักงานจะดําเนินการพิสูจนใหไดวาลูกจางจะตองเบิก คารักษาพยาบาลจากเงินกองทุนใด ซึ่งสํานักงานจะมีแผนกที่ปรึกษากองทุนในการดําเนินการดังกลาว (๑๐) นายวีระศักดิ์ เพงหลง ผูอํานวยการสํานักงานคณะกรรมการการมาตรฐาน แหงชาตินางสาวอาภัสสร สุกใส ผูอํานวยการกองบริหารมาตรฐานระหวางประเทศ นางสาวจิราวรรณ ลิ้มไพบูลย ผูอํานวยการกลุมพันธกรณีองคการมาตรฐานระหวางประเทศ และนางสาวพิมพชนก ชูดวง นักวิเทศสัมพันธปฏิบัติการ ไดใหขอมูล๑๐ ดังนี้ (๑๐.๑) สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) เกิดขึ้นตาม พระราชบัญญัติการมาตรฐานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ ประเทศไทยโดยสํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.) เขารวมเปนสมาชิกในองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (International Organization for Standardization - ISO) โดย ISO เปนองคกรภาคเอกชนที่ไดรับ การยอมรับในระดับสากล และองคการการคาโลก (WTO) ก็สนับสนุนใหประเทศสมาชิกถือปฏิบัติ ตามมาตรฐานของ ISO ๑๐คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๖/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ กุมภาพันธ ๒๕๖๖ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๖), ๒ – ๖.

๙๕ ในสวนขององคกรที่เขาเปนสมาชิกของ ISO มีสิทธิในการเขาถึง ขอมูลมาตรฐานสากลที่ถูกกําหนดขึ้นโดย ISO ทั้งหมด และเลือกนํามาปรับใช (adopt) กําหนดเปน มาตรฐานภายในประเทศ แตสมาชิกของ ISO ก็มีหนาที่ตองรักษาลิขสิทธิ์ของมาตรฐานแตละประเภท ที่ ISO กําหนดขึ้นดวย ทั้งนี้ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖ สมอ. ไดรับจัดสรรงบประมาณ เปนคาบํารุงสมาชิก ISO วงเงิน ๗,๒๐๔,๑๐๐ บาท และไดชําระคาบํารุงสมาชิก ISO เปนจํานวนเงิน ทั้งสิ้น ๑๙๖,๓๕๐ ฟรังกสวิส คิดเปนเงินไทยเทากับ ๗,๑๒๙.,๗๓๐ บาท (อัตราแลกเปลี่ยน ๑ ฟรังกสวิส เทากับ ๓๕.๘๐ บาท) ในสวนของอัตราคาบํารุงสมาชิก ISO ประจําปของสมาชิกแตละประเทศ ISO ไดกําหนดจํานวนหนวยคาบํารุงสมาชิก ทุก ๓ ป โดยมีสูตรการคํานวณ คือ คาบํารุงสมาชิก = (๑.๕ ของ GNI + o.๒๕ ของ FOB + o.๒๕ ของ CIF) x มูลคาตอหนวย อนึ่ง ๑) GN รายไดมวลรวมของประเทศ (Gross National Income) ๒) FOB ปริมาณการสงออก (Free on Board Exports) และ ๓) CIF ปริมาณการนําเขา (Cost, Insurance, and Freight Imports) กรณีที่ประเทศไทยไดเขาเปนสมาชิกขององคการระหวางประเทศ วาดวยการมาตรฐาน (ISO) สามารถเขาถึงเอกสารของ ISO ไดทุกฉบับ และมีสิทธิที่จะนํามาตราของ ISO มาปรับใชในประเทศไทยได รวมทั้งมีหนาที่ที่จะคุมครองลิขสิทธิ์ของ ISO และเสนอผูเชี่ยวชาญเขาไป มีสวนรวมในการเปนสมาชิกอยางเปนทางการกับไมเปนทางการในการจัดทํา ISO แตละเรื่อง ทั้งนี้ การเขาไปเปนสมาชิกนั้น เพื่อเสนอความคิดเห็นและคัดคานหรือโตแยงมาตรฐานที่ ISO จะออกมา กําหนดใหกับประเทศไทย และเพื่อใหมีความสอดคลองกับบริบทของประเทศไทยดวยเชนกัน ในสวนขององคการการคาโลก (WTO) เปนองคการระหวางประเทศ ที่ทําหนาที่เกี่ยวของกับขอตกลงทางดานการคาระหวางชาติ เปนเวทีสําหรับการเจรจาตอรอง ตกลง และขจัดขอขัดแยงในเงื่อนไขและกฎเกณฑทางการคาและการบริการระหวางประเทศสมาชิก องคการ การคาโลกทําหนาที่หามการเลือกปฏิบัติทางการคาระหวางประเทศคูคา แตมีการกําหนดขอยกเวนไว เพื่อการคุมครองสิ่งแวดลอม ความมั่นคงของชาติ และเปาหมายที่สําคัญอื่น ๆ มีฐานะเปนนิติบุคคล สวนองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน (ISO) เปนองคการเอกชน และเปนองคการระหวาง ประเทศที่ทําหนาที่กําหนดมาตรฐานสากลที่ยอมรับทั่วโลก ซึ่ง WTO เปนหนวยงานที่สงเสริมใหประเทศ สมาชิกรับมาตรฐาน ISO ไปใชในประเทศ ทั้งนี้ประเทศที่เขาเปนสมาชิกของ ISO มีทั้งหมด ๑๖๗ ประเทศ (๑๐.๒) รายละเอียดตอทายประกาศคณะกรรมการกําหนดมาตรฐาน ดานการตรวจสอบและรับรอง ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๖๕) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐาน แหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ การยศาสตร – การปฏิบัติงานดวยแรงกาย เลม ๑ การยก การวาง และการขนยาย ซึ่งมีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ ทั้งนี้ ไดนํารายละเอียดตอทาย ประกาศฉบับดังกลาวมาเสนอตอที่ประชุมแลว อีกทั้งหากตองการขอรายละเอียดแนบทายเพื่อใช ประโยชนทางราชการ สามารถแจงความประสงคขอรับเอกสารไดที่สํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (สมอ.)

๙๖ (๑๐.๓) มาตรฐานสากลเกี่ยวกับผลิตภัณฑและระบบการผลิตสินคา ในปจจุบันมี ๒ ลักษณะ คือ ๑) มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (มอก.) เกิดขึ้นตาม23 พระราชบัญญัติมาตรฐาน23ผลิตภัณฑ23อุตสาหกรรม พ23.ศ23. ๒๕๑๑ ซึ่งมุงเนนการรับรองคุณภาพ ของผลิตภัณฑเปนหลัก ๒) มาตรฐานการตรวจสอบและรับรองแหงชาติ (มตช.) เกิดขึ้นตาม พระราชบัญญัติการมาตรฐานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ ซึ่งมุงเนนการรับรองคุณภาพของระบบการผลิต เปนสําคัญ สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมมีหนาที่ตรวจสอบเฉพาะ หนวยงานที่ใหการรับรอง ไมไดเปนหนวยงานที่ใหการรับรองมาตรฐานใหกับผูประกอบกิจการ ถาเปน มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (มอก.) จะเปนการตรวจสอบกับสินคาโดยตรง สวนมาตรฐาน การตรวจสอบและรับรองแหงชาติ(มตช.) จะเปนการตรวจสอบหนวยงานที่รับรองมาตรฐานใหกับ ผูประกอบกิจการ ถาสถานประกอบกิจการไมไดมาตรฐานตามที่สํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรมกําหนด สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมมีหนาที่เพิกถอนหนวยงาน ที่เปนหนวยใหการตรวจสอบสถานประกอบกิจการได ดังนั้น หากกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานจะกําหนดมาตรฐาน ตามประกาศคณะกรรมการกําหนดมาตรฐานดานการตรวจสอบและรับรอง ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๖๕) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ การยศาสตร – การปฏิบัติงาน ดวยแรงกาย เลม ๑ การยก การวาง และการขนยาย ซึ่งมีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ ก็สามารถกระทําไดโดยการไปออกกฎกระทรวงเพื่อรองในการบังคับใช และเพื่อให กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานเปนหนวยงานสําหรับตรวจสอบสถานประกอบกิจการ โดยสามารถ ที่จะไปบัญญัติบทกําหนดโทษไวในกฎกระทรวงไดหากสถานประกอบกิจการไมสามารถปฏิบัติได ตามมาตรฐานหรือไมปฏิบัติตามที่กฎกระทรวงกําหนด (๑๐.๔) มาตรฐานการเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสตร การปฏิบัติงานดวยแรงกายฯ ตามมาตรฐานของ มตช. นั้น ไมไดเปนการบังคับเอกชน แตหากเอกชน ผูประกอบกิจการไดรับการรับรองตามมาตรฐานดังกลาว เทากับวากระบวนการผลิตของเอกชนรายนั้น มีความเปนมาตรฐานสากล ซึ่งมีคุณคาตอการยอมรับนับถือในเชิงพาณิชยและการอุตสาหกรรม อยางไรก็ตาม หากตองการใหมีสภาพบังคับ ภาครัฐก็อาจนําหลักการของมาตรฐานดังกลาวไปกําหนดไวในกฎกระทรวง ที่ออกตามพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย23 และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ตอไป ตามประกาศคณะกรรมการกําหนดมาตรฐานดานการตรวจสอบ และรับรอง ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๖๕) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ การยศาสตร – การปฏิบัติงานดวยแรงกาย เลม ๑ การยก การวาง และการขนยาย ซึ่งมีการประกาศ ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ นั้น สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ไดมีการกําหนดมาตรฐานเพื่อใหเปนการนําไปปรับใชกับหนวยงานหรือภาคเอกชนที่สนใจ ซึ่งถือไดวา เปนมาตรฐานที่เชิญชวนใหทําไมไดมีบทกําหนดโทษหรือมีโทษแตประการใด หากหนวยงานหรือ

๙๗ ภาคเอกชนใดที่สนใจจะปฏิบัติตามมาตรฐานที่ไดประกาศไปแลวนั้น ก็สามารถกระทําไดซึ่งอาจจะทําให เกิดผลดีตอหนวยงานหรือภาคเอกชนนั้น ๆ ดวยเชนกัน (๑๐.๕) คณะกรรมการการมาตรฐานแหงชาติ ตั้งขึ้นตามมาตรา ๖ แหงพระราชบัญญัติการมาตรฐานแหงชาติพ.ศ. ๒๕๕๑ โดยคณะกรรมการการมาตรฐานแหงชาติ จะมีการการตั้งคณะกรรมการยอยเฉพาะดานโดยจะมีผูแทนจากกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เปนกรรมการอยูแลว เพื่อใหความเห็นในดานตาง ๆ จึงคาดวาการกําหนดมาตรฐานใด ๆ จะไมมีความ ซ้ําซอนกันแตประการใด ๓)การเดินทางไปรวมประชุมและศึกษาดูงาน๑๑ การเดินทางศึกษาดูงาน ของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครอง แรงงาน ในคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา วันพฤหัสบดีที่ ๓ กันยายน ๒๕๖๓ ณ บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทย จํากัด (โรงงานเกตเวย) นิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซิตี้อําเภอแปลงยาว จังหวัด ฉะเชิงเทรา และ บริษัท สยาม เด็นโซแมนูแฟคเจอริ่ง จํากัด อําเภอพานทอง จังหวัดชลบุรีดังนี้ (๑) บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทย จํากัด (โรงงานเกตเวย) นิคมอุตสาหกรรม เกตเวยซิตี้ นายสุวิทย ไชยประสิทธิผูชวยกรรมการผูจัดการใหญ (VP) ใหการกลาวสรุป การจัดการดานความปลอดภัยและการปรับปรุงดานการยศาสตรซึ่งบริษัทฯ ไดถือเปนนโยบายที่สําคัญ และมีการปรับปรุงพัฒนาอยูเสมอ ดวยหลักการ “Karakuri Kaizen” โดยมีจุดมุงหมายใหพนักงาน มีคุณภาพชีวิตที่ดีมีสภาพแวดลอมการทํางานที่ปลอดภัย เพื่อผลิตรถยนตที่มีคุณภาพสงมอบใหกับลูกคา ซึ่งบริษัทฯ ไดรับรางวัลและมาตรฐานที่ไดรับการรับรองดานความปลอดภัยที่สําคัญ ดังนี้ - รางวัลสถานประกอบการดีเดน (ดานความปลอดภัย) - รางวัลสิ่งประดิษฐดานความปลอดภัย ซึ่งจัดโดยกระทรวงแรงงานมาตอเนื่องหลายปโรงงานเกตเวยประกอบดวย ๒ โรงงาน มีกําลังการผลิต รถยนตรถยนตนั่งสวนบุคคลอยูที่ประมาณ ๓๐๐,๐๐๐ คัน ตอป(วีออส, ยาริส, โคโรลลา ครอส และ เอชอาร-วี) นายอดิศักดิ์ หิรัญรัตนากร หัวหนาหนวยงานความปลอดภัยฯ กํากับดูแล กิจกรรมความปลอดภัยเพื่อบรรลุเปาหมาย “ไมเกิดอุบัติเหตุ” ไดใหขอมูลวา ขอมูลในสวนที่เกี่ยวของกับ ความปลอดภัย บริษัทฯ มีอัตราเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางานระดับวิชาชีพ “จป. วิชาชีพ ๗ คน” “จป. บริหาร ๑๕๔ คน” และ“จป. หัวหนางาน ๔๗๔ คน” และ“คณะกรรมการความปลอดภัยฯ ๓๙ คน” ทั้งนี้โดยยึดถือนโยบาย “ความปลอดภัย เปนเรื่องของพวกเราทุกคน ขอใหรักษากฎ รักษาวินัย ใหสม่ําเสมอทั้งที่บริษัท และที่บานจนเปนธรรมชาติโดยไมตองมีใครมาบังคับ เพื่อปกปองตัวเอง เพื่อครอบครัว เพราะพนักงานเปนคนสําคัญ” ดังนั้น บริษัทฯ จึงมุงเนนที่ตัวพนักงานเปนลําดับแรก ๑๑คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, สรุปผล การเดินทางศึกษาดูงานของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน วันพฤหัสบดีที่ ๓ กันยายน ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม ๒๕๖๓) ๑ – ๑๑.

๙๘ ขั้นตอนการตรวจสอบ หลัก ๓ ขอ ซึ่งพนักงานทุกคนมีสวนรวม คือ - การตรวจสอบ/คนหาความผิดปกติ: คนหาจากพนักงาน ชั่วโมงความปลอดภัย (Team Member Voice)/หัวหนางาน/ผูบริหารพื้นที่ (One Day One Process)/Top Mgt.(Sampling Safety Audit) - การติดตามผลการแกไข : แสดงผลการดําเนินการทางไลน(Line KPI Follow up)/แสดงผลการดําเนินการของแผนก (Shop KPI Follow up)/แสดงผลการดําเนินงานโรงงาน (Plant KPI Follow up) -การรายงานและการสรุปผล: รายงานรายวัน (Morning Talk/Daily Meeting)/ รายงานผลรายเดือน (Committee/Plant Observation)/ทบทวนแผนรายป(Menu Meeting/Policy Review) กิจกรรมดานความปลอดภัย : จัดการและควบคุม ๓ ปจจัย ใหอยูในสภาพที่ดี “0” Accident ประกอบดวย ๑. คน ๒. เครื่องจักร ๓. สภาพแวดลอม (Hazards Visualization) ๑. การพัฒนาคน : ๑) ใหความรู๒) คนหา/คาดการณเสี่ยง ๓) ขจัดความเสี่ยง ตัวอยางศูนยการเรียนรู (Learning Center –Dojo) เกี่ยวกับความปลอดภัย Concept : พัฒนาบุคลากรใหเกิดการเรียนรูผาน “Touch & Feel” Concept การสัมผัสจริงและทดลองจริง รวมถึงการเรียนรูจากอดีต เพื่อกระตุน ใหเกิด PDCA Cycle ตอเนื่อง เชน รถฟอรคลิฟทเครน ไฟไหมการปรับปรุงสภาพงานจากกลไก อยางงาย การขับรถยนตอยางปลอดภัย การขับขี่มอเตอรไชตอยางปลอดภัย ตัวอยาง การคนหา/ คาดการณความเสี่ยงดานการยศาสตรทางบริษัทฯ จะมีแบบฟอรมรายงานคนหาความเสี่ยงจาก พนักงาน “Hiyari Hatto report” ซึ่งเปนที่มาจากกรณีที่พนักงานแจงปญหาการยก Part ที่มีน้ําหนัก เกิน ๑๐ กิโลกรัม (หรือไมมากกวา ๑๕ กิโลกรัม) อาจทําใหเกิดการบาดเจ็บ ซึ่งตามหลักเกณฑคือ Rank b (ทั้งนี้เกณฑน้ําหนักยกนอยกวาตามกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจาง ทํางานไดพ.ศ. ๒๕๔๗) จากนั้น หัวหนางานและผูบริหารชวยปรับปรุง/แกไขปญหาที่พนักงานเสนอแนะ การตรวจสอบสภาพเครื่องจักร : ๑) ประเมินกอนติดตั้ง และ ๒) ตรวจสอบ ตามระยะเวลา การปรับปรุงสภาพแวดลอม/พื้นที่การทํางาน : รักษาสภาพพื้นที่การทํางานใหอยูใน สภาพดี(5 Fixed) เชน กําหนดทิศทางหรือกําหนดการวางสิ่งของใหชัดเจน การวางแมพิมพการวิ่งของ รถฟอรคลิฟทเปนตน การปรับปรุงสภาพแวดลอมโดยใชหลักการ BCCSS เพื่อการบริหารจัดการปจจัย เสี่ยงของแผนกเพื่อใหเกิดความเขาใจไดงายขึ้น เชน เลือกพื้นที่ที่จะทาการปรับปรุงสภาพแวดลอม ประกอบดวย (B : Bright ความสวาง Risk rank down) (C : Clean ความสะอาด) (Cool : อุณหภูมิ) (S : Smell กลิ่น) และ (Silence : เสียง) ยกตัวอยาง Before งานตัดเหล็กโดยใชเครื่อง Band saw cut ทําใหเกิดเสียงดัง After การปรับปรุงแกไข : เปลี่ยนมาใชRobot plasma cut เพื่อลดการเกิดเสียงดัง) การปรับปรุงสภาพพื้นที่การทํางานเพื่อความปลอดภัยโดยหลักของ “Karakuri” คือ ระบบกลไกที่ใชแรงโนมถวงหลักคานดีดคานงัด โดยอาศัยระบบรางในการขนสงชิ้นสวนงาน ซึ่งไมใช เครื่องจักรที่ความสลับซับซอน โดยมีการ Training Workshop Model และ Contest เชน การรับสง Part โดยไมใชคน หรือขยับใหใกลมือพนักงานมากยิ่งขึ้น

๙๙ ภาพที่ ๓.๔ การศึกษาดูงาน ณ บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทย จํากัด (โรงงานเกตเวย) นิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซิตี้ (๒) บริษัท สยาม เด็นโซแมนูแฟคเจอริ่ง จํากัด Mr.Katsushi Iwata ประธานบริษัท สยาม เด็นโซแมนูแฟคเจอริ่ง จากัด และ ผูบริหารใหการตอนรับ และมอบหมายใหนายสมชัย บุญโพธิ์อภิชาต ผูจัดการทั่วไป แผนก Production นําเสนอขอมูลทั่วไปของบริษัทฯ ภาพที่ ๓.๕ การศึกษาดูงาน ณ บริษัท สยาม เด็นโซแมนูแฟคเจอริ่ง จํากัด

๑๐๐ จากนั้น นางสาวดวงฤทัย ศรีฉายา ผูชวยผูจัดการ แผนกความปลอดภัย สิ่งแวดลอม ไดนําเสนอขอมูลฯ โดยบริษัทฯ เปนผูผลิตระบบคอมมอนเรล (Common Rail System) ที่เปนอุปกรณหัวฉีดน้ํามันเชื้อเพลิงแรงดันสูง และผลิตหัวฉีดแกสโซลีน (Gasoline Injector) ซึ่งเปนฐาน การผลิตลําดับที่ ๓ ของกลุมเด็นโซทั่วโลก และเปนผูผลิตรายแรก ของประเทศไทย สิ่งที่บริษัทฯ ภาคภูมิใจ คือ การไดรับความเชื่อถือจากบริษัท โตโยตาฯ ตอผลิตภัณฑคอมมอนเรล จากประเทศญี่ปุน มาสูการผลิตในประเทศไทย กลุมลูกคาหลักของบริษัทฯ คือ โรงงานผลิตรถยนตโตโยตา โรงงานผลิต รถยนตมิตซูบิชิและโรงงานผลิตรถยนตอีซูซุ ขอมูลพนักงานในสังกัด จานวน ๓,๑๐๖ คน ในสวนเวลาทางานและเวลาพัก : วันจันทรถึง วันศุกรและวันเสารเปนครั้งคราวไป (โดยบริษัทฯ จะกําหนด และแจงใหพนักงานไดทราบ ลวงหนาปตอป) พนักงานฝายผลิต กําหนดเปน ดังนี้ - สําหรับ ๑ กะ เวลาทํางาน กลางวัน ๐๘.๐๐ – ๑๗.๐๐ นาฬิกา (๘ ชั่วโมง) เวลาพัก ๑๒.๐๐ – ๑๓.๐๐ นาฬิกา (๖๐ นาที) เวลาพักยอย ๑ ๑๐.๐๐ – ๑๐.๑๐ นาฬิกา (๑๐ นาที) เวลาพักยอย ๒ ๑๕.๐๐ – ๑๕.๑๐ นาฬิกา (๑๐ นาที) - สําหรับ ๒ กะ กําหนดเปนดังนี้กะ กลางคืน ๒๐.๐๐ – ๐๕.๐๐ นาฬิกา (๘ ชั่วโมง) เวลาพัก ๒๔.๐๐ – ๐๑.๐๐ นาฬิกา (๖๐ นาที) เวลาพักยอย ๑ ๒๒.๐๐ – ๒๒.๑๐ นาฬิกา (๑๐ นาที) เวลาพักยอย ๒ ๐๓.๐๐ – ๐๓.๑๐ นาฬิกา (๑๐ นาที) โดยมีสวัสดิการพื้นฐาน รถรับ – สงถึงที่พัก เงินชวยเหลือคาที่พักและคาอาหาร คากะ สําหรับพนักงานเขากะ เบี้ยขยัน ทุนการศึกษาบุตร คาน้ํามัน รางวัลอายุงาน และอื่น ๆ เชน เงินกูยืมฉุกเฉิน เปนตน - การบริหารจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางานพื้นฐาน เบื้องตนบริษัทฯ มีเจาหนาที่ความปลอดภัย ระดับ วิชาชีพ ๔ คน/เจาหนาที่ ความปลอดภัยระดับ เทคนิคขั้นสูง ๑ คน/จป. บริหาร ๑๒๕ คน/จป. หัวหนางาน ๑๗๓ คน และ บุคลากรที่ขึ้นทะเบียนตามกฎหมายดานความปลอดภัยและสิ่งแวดลอมอื่น ๆ รวมทั้งสิ้น ๔๒๙ คน และ มีคณะกรรมการความปลอดภัยฯ ประกอบดวย รวม ๑๑ ทาน/ประธานคณะกรรมการ ๑ ทาน/ คณะกรรมการฝายนายจาง ๔ ทาน/คณะกรรมการฝายลูกจาง ๕ ทาน (ซึ่งผานการลงคะแนนเลือกตั้ง)/ เลขานุการ จป. วิชาชีพ ๑ คน นโยบายดานความปลอดภัยรวมกับนโยบายดานสิ่งแวดลอม ซึ่งกําหนดโดย ผูบริหารสูงสุด ซึ่งมีการทบทวนแผนงานอยางนอย ๑ ครั้ง/ป(ลาสุดมกราคม ๒๕๖๓) ที่ผานมา ทั้งนี้ บริษัทฯไดรับการรับรองมาตรฐาน ISO 45001 ISO 14001 และ ISO การบริหารจัดการดานความปลอดภัย ยกตัวอยาง กิจกรรม 3S + D activity สถานะลาสุด (ปจจุบัน) ไมมีสถิติการเกิดอุบัติเหตุ๓,๔๒๓ วัน เปาหมายอยูที่ ๓,๕๕๐ วัน และบริษัทฯ ไดรับรางวัลสถานประกอบการดีเดนดานความปลอดภัย อยางตอเนื่อง ๘ ป

๑๐๑ - การบริการจัดการดานการยศาสตรบริษัทฯ กําหนดระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับ น้ําหนักยกโดยมีมาตรฐานที่บริษัทฯ กําหนดใหพนักงานสามารถยกของ ดังนี้ ๑) ผูชายหามยกเกิน ๒๐ กิโลกรัม ๒) ผูหญิงหามยกเกิน ๑๕ กิโลกรัม ๓) หญิงมีครรภหามยกเกิน ๑๐ กิโลกรัม หรือไมควรยก/โดยบริษัทฯ เปลี่ยน ลักษณะงานใหมทดแทนตามความเหมาะสม ภาพที่ ๓.๖ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน

๑๐๒ ภาพที่ ๓.๗ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน การปรับปรุงแกไขโดยไมไดใชงบประมาณมากนัก โดยไดรับแนวความคิดจาก พนักงานในพื้นที่หนางาน (มาจากการไปกินอาหารรานชาบูที่มีสายพานสงอาหาร) โดยซึ่งพบเห็นวา ลักษณะของงานมีการยกบอยมาก มีความถี่ตอรอบ ตอวัน จํานวนมาก ซึ่งสงผลตอผลผลิตที่ไดรับ และมีความเสี่ยงในการทํางาน และเกิดความเมื่อยลาในการทํางาน

๑๐๓ ภาพที่ ๓.๘ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน โดยมีที่มาของการกําหนดหัวขอปญหาการยกชิ้นงานที่มีความถี่และเกิดการเมื่อยลา (พื้นที่จริง ชิ้นงานจริง ขั้นตอนการปฏิบัติงานจริง) วิเคราะหปญหาจนนํามาสูการแกไขปญหาโดยเสนอให ติดตั้งสะพานเชื่อมโลเคชั่นกับรถเข็น และทําเลนสสไลดติดตั้งที่โลเคชั่นทายไลนผลิต

๑๐๔ ภาพที่ ๓.๙ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน โดยผลลัพธที่ไดจากการสรุปของพนักงาน พบวาลดระยะเวลาลงไดถึงรอยละ ๖๐ จากเดิมที่ใชเวลานานมาก และทําใหมีการสัมผัสความเสี่ยงนอยลง แตก็ยังตองปรับปรุงเรื่องการเอื้อม หยิบชิ้นงานของหัวหนางานตอไป และขยายผลไปยังพื้นที่อื่น ๆ เปนการลดตนทุน และเกิดผลลัพธที่ดีได ระดับหนึ่ง

๑๐๕ ๔)การจัดสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา คณะกรรมาธิการการแรงงาน ไดมอบหมายใหคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการ และคุมครองแรงงานจัดการสัมมนา จํานวน ๑ ครั้ง เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๖ ณ หองบอลรูม ๑ ชั้น ๓ โรงแรมดิเอมเมอรัลดถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพมหานคร โดยไดเชิญผูเขารวมสัมมนาจากฝายนายจาง ฝายลูกจาง ภาครัฐ และหนวยงาน ที่เกี่ยวของ จํานวน ๑๕๐ คน เพื่อใหเกิดความละเอียดรอบคอบในการพิจารณาศึกษาของ คณะอนุกรรมาธิการนั้น นอกจากจะทําการพิจารณาศึกษาจากเอกสารทางวิชาการ การเชิญผูแทน หนวยงานที่เกี่ยวของ นักวิชาการ ผูเชี่ยวชาญเฉพาะดานเขารวมประชุม และการเดินทางไปศึกษาดูงานแลว คณะอนุกรรมาธิการเห็นวา สมควรใหมีการจัดสัมมนา เพื่อรับฟงขอมูลความคิดเห็นจากทุกภาคสวน ที่เกี่ยวของ ซึ่งจะทําใหไดรับขอมูลอยางรอบดาน จึงเปนที่มาของการจัดสัมมนา๑๒ ดังนี้ (๑) หลักการและเหตุผล การทํางานมีความสําคัญตอชีวิตมนุษยเปนอยางยิ่ง อาจกลาวไดวาการทํางาน เปนสวนหนึ่งของชีวิตที่ปฏิบัติมากกวากิจกรรมใด ๆ ดังนั้น ตองมีการคุมครองแรงงานโดยเฉพาะเกี่ยวกับ การเคลื่อนยายสิ่งของหนัก ในระดับสากลไดระบุไวในอนุสัญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization; ILO) ฉบับที่ ๑๒๗ วาดวยน้ําหนักสูงสุดในการทํางาน ค.ศ. ๑๙๖๗ (Maximum Weight Convention, 1967 (No. 127)) ซึ่งประเทศไทยไดใหสัตยาบัน อนุสัญญาฉบับดังกลาวแลว โดยมีสาระสําคัญเกี่ยวกับการกํากับดูแลหรืออนุญาตใหคนงานคนหนึ่ง ทําการขนสงสิ่งของดวยแรงกายไดภายใตน้ําหนักเทาใด ครอบคลุมกิจกรรมตั้งแตการยก (Lifting) การขนยาย (Carrying) และการวางสิ่งของ (Putting down or lowering) โดยเจตนารมณของอนุสัญญา เพื่อดูแลสุขภาพ ปองกันอันตรายและการบาดเจ็บที่เกิดจากการขนสงสิ่งของดวยแรงกาย การทํางาน จะตองไมมีการบังคับหรืออนุญาตใหคนงานใชแรงกายในการทํางานขนสงสิ่งของที่มีน้ําหนักอันอาจเปน อันตรายตอสุขภาพหรือความปลอดภัยของคนงานนั้น และควรมีการกําหนดน้ําหนักสูงสุดของสิ่งของ ที่จะใหทําการยกและขนยายของเพศชาย เพศหญิง และผูเยาว โดยที่คนงานหญิงและผูเยาวตองมี การกําหนดน้ําหนักสูงสุดดังกลาวนอยกวาคนงานชาย ซึ่งตอมาองคการแรงงานระหวางประเทศไดมี การออกเอกสารขอแนะ ฉบับที่ ๑๒๘ เพื่อเปนแนวทางใหประเทศสมาชิกในการปฏิบัติตามอนุสัญญา ฉบับที่ ๑๒๗ และประเทศไทยก็เปนหนึ่งในประเทศสมาชิกองคกรดังกลาวที่ตองยึดถือปฏิบัติตาม นอกจากนี้ในปจจุบัน ILO อยูระหวางการจัดทําอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน ที่ตองยกเคลื่อนยายดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร เพื่อกําหนดเปนแนวทางใหประเทศสมาชิก ไดดําเนินการตามขอกําหนดในอนุสัญญาดังกลาวที่ซึ่งเปนเรื่องที่ประเทศไทยตองศึกษาและเตรียม ความพรอมตอการดําเนินการใหสอดคลองตามอนุสัญญาตอไป ๑๒คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, สรุปผลการสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม 256๖), ๑ – ๕.

๑๐๖ กรณีของประเทศไทยเกี่ยวกับการคุมครองแรงงานโดยการจํากัดน้ําหนัก ที่เหมาะสมใหแรงงานยกหรือแบกหามไดนั้น ปจจุบันไดบัญญัติไวในพระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๓๗ ประกอบกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ เทานั้น อยางไรก็ตาม น้ําหนักของวัสดุที่ยกและเคลื่อนยายเปนเพียงสวนหนึ่งที่ทําใหเกิด อาการเจ็บปวยทางรางกาย ซึ่งในสภาพการทํางานจริง สาเหตุที่ทําใหเกิดการเจ็บปวยจากการยก และเคลื่อนยายวัสดุ มิไดเกิดจากน้ําหนักของวัสดุเพียงมิติเดียว แตในมิติดานวิธีการยกและเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายที่ไมถูกตองตามหลักวิชาการที่เรียกวา “การยศาสตร(Ergonomics)” ซึ่งหมายถึง สหวิทยาการที่เกี่ยวของกับการศึกษาขอมูลของมนุษย เชน เพศ สัดสวนรางกาย ความสามารถ ขีดจํากัด เชิงกายภาพและจิตภาพ ความคาดหวัง และการศึกษาความสัมพันธระหวางมนุษยและองคประกอบตาง ๆ ของระบบงานที่มนุษยมีสวนรวมดวยในขณะนั้น โดยจะนํามาประยุกตใชในการออกแบบ และสรางระบบงานใหเหมาะสมกับการปฏิบัติงานของมนุษย เพื่อชวยเพิ่มความปลอดภัยในการทํางาน ลดปญหาสุขภาพ ลดการบาดเจ็บ เพิ่มความพึงพอใจ และเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของมนุษย โดยหลักการยศาสตร เปนเรื่องของความเกี่ยวของระหวางคนกับเครื่องจักรและเครื่องมือ อุปกรณ เครื่องอํานวยความสะดวกในการทํางานที่มีองคประกอบทั้งลักษณะทาทางในการทํางาน และขนาดรูปรางของคนงาน ลักษณะทาทางการทํางาน ในการทํางานโดยทั่วไปนั้นรางกายของคน ที่ทํางานจําเปนจะตองอยูในลักษณะทาทางที่มั่นคงและสบายไมขัดหรือฝนไปในทางที่ไมปกติโดยเฉพาะ ขณะที่มีการออกแรง ดังนั้น การทํางานที่ตองยกและเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายที่ไมถูกตอง ตามหลักการยศาสตรถือวามีผลโดยตรงเชื่อมโยงเกี่ยวของที่นําไปสูการเกิดการเจ็บปวยไดทั้งสิ้น ซึ่งปญหาดังกลาวสะทอนใหเห็นจากขอมูลรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวย เนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม พบวา โรคหรืออาการเจ็บปวยที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสูงที่สุด ๑ ใน ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ คือ โรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยสูง ในสิ่งแวดลอมการทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปน รอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตรายทั้งหมด ๑๓ โดยสาเหตุมาจากปจจัยเสี่ยง หลายประการ อาทิ การใชแรงจากรางกายที่สูงเนื่องจากวัสดุที่เคลื่อนยายมีน้ําหนักมาก (Forceful Exertion) การใชทาทางในการเคลื่อนยายที่ไมเหมาะสม (Awkward Posture)การทํางานซ้ํา ๆ ตอเนื่อง เปนเวลานาน (Repetitive Motion) การกดทับของวัตถุ (Contact Stress) การทํางานในทาหนึ่งทาใด เปนเวลานาน (Static Posture) เปนตน ๑๓สํานักงานประกันสังคม, สถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ป ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ (กรุงเทพฯ: กลุมกําหนดอัตราเงินสมทบกองทุนเงินทดแทน สํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงาน ประกันสังคม กระทรวงแรงงาน ๒๕๖๖), ๑๖.

๑๐๗ ปจจุบันมีพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม ในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ใชบังคับควบคูกันเพื่อยกระดับการคุมครองแรงงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานของแรงงานแยกออกมาจากพระราชบัญญัติคุมครอง แรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ซึ่งเปนกฎหมายทั่วไป เพื่อกําหนดรายละเอียดเกี่ยวกับการคุมครองแรงงาน ใหมีคุณภาพที่ดีในมิติดานชีวิต รางกาย จิตใจ และสุขภาพอนามัยเปนการเฉพาะ๑๔ ใหสอดคลอง ตามเจตนารมณกับมาตรฐานสากลตามที่กําหนดไวในอนุสัญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization; ILO) รวมทั้งกําหนดใหสถานประกอบการแตละแหงจะตองมี เจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน บุคลากร หนวยงาน หรือคณะบุคคล (หรือที่เรียกวา จป.) เพื่อดําเนินการดานความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ๑๕ นอกจากนั้นมีการจัดตั้งสถาบันสงเสริม ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ขึ้นตาม กฎหมายดังกลาว โดยอยูภายใตการกํากับดูแลของรัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน มีอํานาจหนาที่ ในการสงเสริมและแกไขปญหาเกี่ยวกับความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน และที่สําคัญ คือ การพัฒนาและสนับสนุนการจัดทํามาตรฐาน เพื่อสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ตลอดจนการจัดใหมีการศึกษา ฝกอบรม ใหความรูเกี่ยวกับ เรื่องดังกลาวตอภาคสวนที่เกี่ยวของแตอยางไรก็ตาม ในประเด็นการคุมครองแรงงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับการยกและเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ยังไมไดมีการกําหนดกฎเกณฑเพื่อคุมครองประเด็นดังกลาวใหมีสภาพบังคับอยางเปนรูปธรรม จากการศึกษาขอมูล พบวา ประเทศไทยมีสํานักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม (สมอ.) กระทรวงอุตสาหกรรม เปนสมาชิกของ International Organization for Standardization: ISO ซึ่งเปนองคกรเอกชนระหวางประเทศดานมาตรฐานตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับธุรกิจหรือองคกรในระดับ สากล และไดมีการนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 การปฏิบัติงานดวยแรงกายในการยก และเคลื่อนยายสิ่งของสวนที่ ๑ วาดวยเรื่อง การยก การวาง และการเคลื่อนยาย (ISO 11228-1 : 2021 Part 1) มาประกาศในราชกิจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ แตก็เปนเพียงลักษณะ ของมาตรฐานเชิงแนะนําการทํางานที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร ซึ่งเรียกวามาตรฐานการตรวจสอบ และรับรองแหงชาติ(มตช.) (หากเปรียบเทียบกับมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (มอก.) มีความตางกัน คือ มอก. เปนมาตรฐานของสินคาที่ผลิตเสร็จแลว สวนมาตรฐานวาดวย เรื่อง การยก การวาง และการขนยายของ ISO (มตช.) จะเปน เรื่อง “การใหความคุมครองแรงงานอยางมีมาตรฐาน ในกระบวนการผลิต” ตามมาตรฐานที่ ISO กําหนดแนวทางไว) แตอยางไรก็ตาม การนํามาตรฐาน ระหวางประเทศ ISO 11228 มาปรับใชในประเทศไทย โดยกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานยังไมได มีการออกกฎหมายลําดับรองหรือกฎกระทรวงรองรับ เพื่อใหมีสภาพบังคับโดยตรงตอการประกอบกิจการ และการทํางานในประเทศไทยเหมือนเชนการคุมครองการทํางานลักษณะอื่น๑๖ เชน การคุมครองแรงงาน ๑๔ พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ มาตรา ๖.๑๕ อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๑๔, มาตรา ๑๓.๑๖คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการ ดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๖/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ มีนาคม ๒๕๖๖ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม ๒๕๖๖), ๖.

๑๐๘ ซึ่งทํางานในที่อับอากาศ ที่มีการออกกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการ ดานความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับที่อับอากาศ พ.ศ. ๒๕๖๒ เปนตน ในการศึกษาและวิเคราะหขอมูลตาง ๆ ของคณะอนุกรรมาธิการดานการ สวัสดิการและคุมครองแรงงาน ในคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา พบวา ในกระบวนการผลิต และระบบการทํางานของแรงงานในประเทศมีความกาวหนามากขึ้นตามความกาวหนาทางดาน เทคโนโลยี โดยมีการจัดเครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณที่ทันสมัย หรือ Exoskeletons มาชวยทุนแรง ตอการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายเพิ่มมากขึ้น เชน Hand Lift ซึ่งมีทั้งแฮนด พาเลต (Hand Pallet Truck) ที่เหมาะแกการเคลื่อนยายวัสดุหนักจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่งแบบยกได ไมสูงมาก มีทั้งแบบใชแรงคนลากและแบบไฟฟา หรือแฮนดลิฟตยกสูง (Hand Stacker) หรือโตะยกสูง (Lift Table) เหมาะสําหรับการใชงานในแนวดิ่งที่ไมสูงมาก และลิฟตกระเชา (Movable Lift Platform) เหมาะสําหรับการใชงานในแนวดิ่งที่คอนขางสูง เปนตน อีกทั้งยังมีรอกไฟฟาที่นิยมนํามาใช ในการเคลื่อนยายสิ่งของหนักแทนแรงกาย หรือแมแตเครื่องทุนแรงพื้นฐาน อาทิ Trolley หรือที่เรียกกัน ทั่วไปวารถลากอเนกประสงคก็สามารถนํามาชวยเคลื่อนยายวัสดุหนักหลายชั้นในเวลาเดียวกันได นอกจากนี้ยังมีวัสดุอุปกรณเครื่องมือทุนแรงตาง ๆ อีกหลายประเภทที่มิไดยกตัวอยางถึงที่ถูกนํามาปรับใช แทนแรงงานคนในปจจุบัน และหากมีการนํามาใชอยางถูกวิธี มีคูมือแนะนําการปฏิบัติงานดวยแรงกาย ที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร และใชระบบเทคโนโลยีที่ถูกตองก็จะเปนการคุมครองแรงงานในมิติ ดานชีวิต รางกาย จิตใจ และสุขภาพอนามัยของแรงงานไดอยางมีประสิทธิภาพมากขึ้น อยางไรก็ตาม จากการศึกษามีประเด็นพิจารณาวา เนื่องจากมาตรฐานระหวาง ประเทศ ISO 11228-1 สําหรับการทํางานที่ใชแรงกายในการยกและเคลื่อนยายสิ่งของสวนที่ ๑ วาดวย เรื่อง การยก การวาง และการขนยาย ประเทศไทยมิไดนํามาปรับใชโดยประกาศเปนกฎกระทรวงใหมี สภาพบังคับโดยตรง ซึ่งก็เปนที่เขาใจไดวา การปรับเปลี่ยนระบบการทํางานในระดับมหภาคทั้งประเทศ โดยการออกกฎหมายลําดับรองใหมีสภาพบังคับทั้งหมดยอมเปนเรื่องสําคัญที่กระทบตอผูประกอบการ ทั้งระบบของประเทศซึ่งมีความพรอมในการบริหารจัดการที่แตกตางกัน ในสภาพความเปนจริง การนําระบบเทคโนโลยีหรือ Exoskeletons เปนเครื่องทุนแรงที่ทันสมัยมาปรับใชกับการทํางาน การจัดทําคูมือใหคําแนะนําหรือการใหความสําคัญตอการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร หรือการนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 วาดวยเรื่อง การยก การวางและการขนยาย ไปปรับใชกับการประกอบกิจการจึงขึ้นอยูกับความพรอมและความรับผิดชอบ ของผูประกอบการแตละราย ซึ่งนําไปสูความกระจัดกระจายของมาตรฐานในการคุมครองแรงงาน ซึ่งอาจกลาวไดวายังไมมีมาตรฐานเดียวกัน การตรวจสอบ ควบคุม หรือการใหความคุมครองแรงงาน โดยภาครัฐที่จะอาศัยอางอิงมาตรฐานระหวางประเทศยังไมสามารถดําเนินการไดอยางสมบูรณ เนื่องจากมาตรฐานดังกลาวมีลักษณะเปนมาตรฐานเชิงแนะนําเทานั้น จะเห็นไดวา การคุมครองแรงงานในมิติการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายที่ถูกตองตามหลักการยศาสตรนั้น เปนเรื่องสําคัญที่ทุกภาคสวนที่เกี่ยวของในปจจุบัน ควรหันมาใหความสําคัญเพื่อพัฒนาระบบการทํางานและยกระดับการคุมครองแรงงานไปสูเปาหมาย ดังกลาว ทั้งนี้ จากความเปนมาขางตน คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา จึงไดใหความสําคัญตอ

๑๐๙ การพิจารณาศึกษาเกี่ยวกับประเด็นการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายของแรงงานกลุมตาง ๆ เพื่อนําไปสูการเสนอแนวทางการแกไขปญหาที่เกิดขึ้นในปจจุบันตอรัฐบาล รวมทั้งการเตรียมความพรอม ทั้งหลักกฎหมายและวิธีการปฏิบัติใหสอดคลองกับอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศ (ILO) วาดวย การยศาสตรและการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายในสถานที่ทํางาน 0เพื่อเปนแนวทางใหประเทศไทย สามารถดําเนินการตามขอกําหนดในอนุสัญญาดังกลาวไดอยางถูกตอง ซึ่ง 0ILO จะ0กําหนดใหเปน อนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศภายในป0พ.ศ. ๒๕๗๐0 โดยมอบหมายใหคณะอนุกรรมาธิการ ดานสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เปนผูพิจารณาศึกษาเรื่องดังกลาว (๒) วัตถุประสงค (๒.๑) เพื่อนําเสนอแนวคิดในการศึกษาคนควาและรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับ กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ ทาทางการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร เพื่อปองกันและลดการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยอันเนื่องจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายในสถานประกอบการ ที่อยูระหวางการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา ใหผูเขารวมการสัมมนาทุกภาคสวนที่เกี่ยวของไดรับทราบ (๒.๒) เพื่อรับฟงและรวบรวมขอมูลขอเท็จจริง เกี่ยวกับสภาพขอเท็จจริง ในการทํางานที่เกี่ยวของกับการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายในปจจุบัน ทั้งจากฝายนายจาง ฝายลูกจาง และภาครัฐที่เกี่ยวของ (๒.๓) เพื่อรับฟงความคิดเห็น ขอสังเกต และรวมรวบขอมูลเกี่ยวกับความพรอม ของฝายนายจาง ฝายลูกจาง และหนวยงานภาครัฐที่เกี่ยวของ ในการที่จะขับเคลื่อนกลยุทธระยะที่หนึ่ง (ภาคสมัครใจ) เกี่ยวกับการจัดทํามาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดีเพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิต แรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย เพื่อเปนแนวทางในการนําไปปรับใชในทางปฏิบัติ (๒.๔) เพื่อรับฟงความคิดเห็น ขอสังเกต ในการที่จะขับเคลื่อนกลยุทธระยะที่สอง เกี่ยวกับแนวคิดในการที่จะออกกฎกระทรวงที่เกี่ยวของกับการกําหนดมาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย (๓) วิทยากรไดมีการบรรยายและใหขอมูลเกี่ยวกับกฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ดังนี้ (๓.๑) นายอดิศร ดีปานธรรม อนุกรรมาธิการ วิทยากรบรรยายพิเศษไดบรรยาย และใหขอมูล16 ๑๗ ดังนี้ ๑) ที่มาของปญหา จากขอมูลรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวย เนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม พบวา โรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสูงที่สุดของ ๕ อันดับแรก ๑๗คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, สรุปผลการสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม 256๖), ๑๘ – ๑๖.

๑๑๐ ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ คือ โรคระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางาน หรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปนรอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตราย ทั้งหมด ซึ่งการปลอยไวจะทําใหเกิดอาการเจ็บปวดเรื้อรัง โดยประเด็นดานน้ําหนักของสิ่งของเปนเพียง ปจจัยหนึ่งที่ทําใหลูกจางเกิดการเจ็บปวยทางระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกเทานั้น ปจจัยสําคัญ ที่กอใหเกิดผลกระทบจากการยก ไดแก ๑) ทาทางในการทํางาน ๒) ความถี่ ๓) ระยะเวลา ๔) อายุ ๕) อุณหภูมิ๖) ลักษณะสิ่งของ ๗) สภาพพื้นที่ ๘) น้ําหนักในแตละวัน ๙) สภาพแวดลอมในการทํางาน ๑๐) ความแข็งแรงของรางกาย ๑๑) ประสบการณในการทํางาน ดังนั้น แรงงานจะมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยไมมีความเสี่ยงตอสภาพการทํางานไดอยางไร ใครเปนผูที่มีบทบาทในการลดปญหาเหลานี้ได ๒) ความเปนมาเกี่ยวกับการยกเคลื่อนยายดวยแรงกายในประเทศไทย พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ หมวด ๓ การใช แรงงานหญิง มาตรา ๓๙ ไดบัญญัติหามมิใหนายจางใหลูกจางซึ่งเปนหญิงมีครรภทํางานลวงเวลา ทํางานในวันหยุด ในระหวางเวลา 22.00 นาฬิกา ถึงเวลา 16.00 นาฬิกา หรือทํางานอยางหนึ่ง อยางใด ดังนี้ 1.๑) งานเกี่ยวกับเครื่องจักรหรือเครื่องยนตที่มีความสั่นสะเทือน ๑.2) งานที่ขับเคลื่อนหรือติดไปกับยานพาหนะ ๑.3) งานยก แบก หาม ทูน ลากหรือเข็นของหนักเกิน 15 กิโลกรัม ๑.4) งานที่ทําในเรือ อีกทั้ง ตามพระราชบัญญัติคุมครอง พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๓๗ ไดวาง หลักการไววา หามมิใหนายจางใหลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักเกินอัตรา น้ําหนักตามที่กําหนดในกฎกระทรวง ซึ่งไดมีการกําหนด “กฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจาง ใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยใหนายจางใชลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็น ของหนักไมเกินอัตราน้ําหนักโดยเฉลี่ยตอลูกจางหนึ่งคน ดังตอไปนี้ (๑) ยี่สิบกิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนเด็กหญิงอายุตั้งแตสิบหาป แตยังไมถึงสิบแปดป (๒) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนเด็กชายอายุตั้งแตสิบหาป แตยังไมถึงสิบแปดป (๓) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนหญิง (๔) หาสิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนชาย” ๓) วิวัฒนาการ ๓.๑) อดีต ใชแรงกายกลามเนื้อเปนหลัก - การยกสิ่งของไดจํานวนมากคาแรงในการยกไดมาก ตามจํานวนชิ้นงานที่ยก การดูแลเพียงหญิงตั้งครรภ ยกไดไมเกิน 15 กิโลกรัม - ไมมีการกําหนดอัตราน้ําหนักการยก ทําไดยิ่งมากยิ่งดี - การบาดเจ็บ รักษากันเอง หายก็กลับมาทําใหม ไมหายไปทํา อยางอื่น

๑๑๑ ๓.๒) ปจจุบัน ใชอุปกรณเครื่องทุนแรง มีวิธีการยกบาง - การยกสิ่งของไดตามระยะเวลาทํางาน 8 ถึง 12 ชั่วโมง ตามลักษณะงานที่ทํา และยังมีการคิดเหมาจํานวนชิ้นที่ยก - มีกฎหมายกําหนดน้ําหนักที่สอดคลองกับสากล สามารถยกได มีการใชอุปกรณชวยตามลักษณะงานที่ทํา - การบาดเจ็บใชกองทุนเงินทดแทน ประกันสังคม สปสช. ๓.๓) อนาคต ใชอุปกรณชวยยก มาตรฐานการยกอยางถูกวิธี - การประเมินความเสี่ยง มีอุปกรณเพื่อหลีกเลี่ยงการยก เคลื่อนยาย และมีการควบคุมการยกเพิ่มขึ้น มาตรฐานการยกที่ถูกวิธี - มีกฎหมายกําหนดน้ําหนักที่สอดคลองกับสากลสามารถยกได มีมาตรฐานและวิธีการยก รวมถึงอุปกรณในการยกเคลื่อนยาย, Robot, มาตรฐาน ISO, สมอ. - การบาดเจ็บใชกองทุนเงินทดแทน ประกันสังคม สปสช. ๔) ความคาดหวังในการยกระดับการยกเคลื่อนยายที่เหมาะสม ๔.๑) ประเมิน - สํารวจกิจกรรมงานที่ตองยกเคลื่อนยายทั้งหมดที่มีความเสี่ยง โดยการรายงาน วัดโดยตรง และสังเกต ๔.๒) ใหความรู -กําหนดวิธีการ มาตรฐานการยก จํานวนที่ยกไดและผูรับผิดชอบ รวมทั้งยกอยางไรน้ําหนักที่ยกไดหนาที่ใคร ๔.๓) ปรับปรุง - ปรับ เปลี่ยน ลด หลีกเลี่ยงการยก ใชอุปกรณชวย และรางกายแข็งแรง รวมทั้งปรับปรุง เปลี่ยนวิธีและปฏิบัติประจํา ๕) โมเดลประเทศไทย ๔.๐ “โมเดลประเทศไทย 4.0” เปนวิสัยทัศนเชิงนโยบายการพัฒนา เศรษฐกิจของประเทศไทย หรือโมเดลพัฒนาเศรษฐกิจของรัฐบาลภายใตการนําของ พลเอก ประยุทธ จันทรโอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหนาคณะรักษาความสงบแหงชาติ (คสช.) ในขณะนั้น ที่เขามา บริหารประเทศบนวิสัยทัศนที่วา “มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน” ที่มีภารกิจสําคัญในการขับเคลื่อน ปฏิรูปประเทศดานตาง ๆ เพื่อปรับแกจัดระบบ ปรับทิศทาง และสรางหนทางพัฒนาประเทศใหเจริญ สามารถรับมือกับโอกาสและภัยคุกคามแบบใหม ๆ ที่เปลี่ยนแปลงอยางเร็วรุนแรงในศตวรรษที่ 21 ได เพื่อใหเขาใจ “โมเดลประเทศไทย 4.0” กอนจะมาถึงโมเดลประเทศไทย 4.0 ประเทศไทยก็ผานการ พัฒนาเศรษฐกิจมาเปนลําดับขั้นอยางตอเนื่อง ตั้งแตโมเดลประเทศไทย 1.0 ที่เนนภาคการเกษตร ไปสูโมเดลประเทศไทย 2.0 ที่เนนอุตสาหกรรมเบา และกาวสูโมเดลปจจุบัน โมเดลประเทศไทย 3.0 ที่เนนอุตสาหกรรมหนัก แตโมเดลประเทศไทย 3.0 ที่เปนอยูกันตอนนี้ ตองเผชิญกับดักสําคัญที่ไมอาจ นําพาประเทศพัฒนาไปมากกวานี้ จึงตองสรางโมเดลใหมขึ้นมาเพื่อปฏิรูปเศรษฐกิจของประเทศ และนําพาประชาชนทั้งประเทศไปสูโมเดลประเทศไทย 4.0

๑๑๒ ๕.๑) โมเดลประเทศไทย 4.0 เปนความมุงมั่นที่ตองการปรับเปลี่ยน โครงสรางเศรษฐกิจ ไปสู Value–Based Economy หรือเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนดวยนวัตกรรม กลาวคือ ในปจจุบันเรายังติดอยูในโมเดลเศรษฐกิจแบบทํามากไดนอย เราตองการปรับเปลี่ยนเปนทํานอยไดมาก นั่นหมายถึงการขับเคลื่อนใหเกิดการเปลี่ยนแปลงอยางนอยใน 3 มิติสําคัญ คือ (๑) เปลี่ยนจากการผลิตสินคาโภคภัณฑไปสูสินคาเชิงนวัตกรรม (๒) เปลี่ยนจากการขับเคลื่อนประเทศดวยภาคอุตสาหกรรม ไปสูการขับเคลื่อนดวยเทคโนโลยีความคิดสรางสรรค และนวัตกรรม (๓) เปลี่ยนจากการเนนภาคการผลิตสินคา ไปสูการเนน ภาคบริการมากขึ้น ๕.๒) โมเดลประเทศไทย 4.0 จึงเปนการเปลี่ยนผานทั้งระบบ ใน 4 องคประกอบสําคัญ คือ (๑) เปลี่ยนจากการเกษตรแบบดั้งเดิม (Traditional Farming) ในปจจุบันไปสูการเกษตรสมัยใหม ที่เนนการบริหารจัดการและเทคโนโลยี (Smart Farming) โดยเกษตรกรตองร่ํารวยขึ้น และเปนเกษตรกรแบบเปนผูประกอบการ (Entrepreneur) (๒) เปลี่ยนจาก Traditional SMEs หรือ SMEs ที่มีอยูที่รัฐ ตองใหความชวยเหลืออยูตลอดเวลา ไปสูการเปน Smart Enterprises และ Startups ที่มีศักยภาพสูง (๓) เปลี่ยนจาก Traditional Services ซึ่งมีการสรางมูลคา คอนขางต่ํา ไปสู High Value Services (๔) เปลี่ยนจากแรงงานทักษะต่ําไปสูแรงงานที่มีความรู ความเชี่ยวชาญ และทักษะสูง ดังนั้น โมเดลประเทศไทย 4.0 นับเปนโมเดลการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ภาครัฐควรจะมีการสงเสริมใหคํานึงถึงความปลอดภัยจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายโดยเริ่มจากภาคสมัครใจหรือเชิญชวนภาคเอกชน ซึ่งจะมีการจูงใจภาคเอกชนโดยการให รางวัลเปนสิ่งตอบแทนหากภาคเอกชนดําเนินการไดตามที่ภาครัฐกําหนด เปนตน เพราะฉะนั้น “วัฒนธรรมความปลอดภัยไทย” จะไมมีประโยชนเลยหากความเจริญกาวหนาทางเทคโนโลยีไมให ความสนใจในเรื่องของความปลอดภัย เพราะภาครัฐมัวคิดจะแกไขปญหาเพียงอยางเดียว อีกทั้ง ภาครัฐ ตองดําเนินการในการจัดทํามาตรฐานเพื่อใหเปนมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ ฝกอบรมใหความรู ความเขาใจในเรื่องความปลอดภัยในการปฏิบัติงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย อาทิ ทาทางการยก เปนตน และการใชอุปกรณผอนแรงในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย

๑๑๓ (๓.๒) นางสาวอุมาพร ครองสกุลสุข นักวิชาการแรงงานชํานาญการพิเศษ กองความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน วิทยากรไดบรรยายและใหขอมูล17 ๑๘ ดังนี้ ๑) ความเชื่อมโยงของแผนแมบทความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน กับแผนระดับตาง ๆ สูเปาหมายระดับโลก ดังนี้ ๑.๑) อ ง ค ก ร UNITED NATIONS ไ ด กํ า ห น ด Sustainable Development Goal เปนเปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ขอที่ 8 สงเสริมการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ที่ตอเนื่องครอบคลุม และยั่งยืน การจางงานเต็มที่และมีผลิตภาพ และการมีงานทําที่มีคุณคาสําหรับทุกคน โดยมีเปาหมายยอย SDGs (Targets) คุมครองสิทธิแรงงานและสงเสริมสภาพแวดลอมในการทํางาน ที่ปลอดภัย และมั่นคงสําหรับผูทํางานทุกคน รวมถึงแรงงานตางดาวโดยเฉพาะผูหญิงและผูที่ทํางานเสี่ยง อันตรายระดับโลก ซึ่งประเทศไทยไดกําหนดแผนยุทธศาสตรชาติระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 – ๒580) ที่เกี่ยวของกับแรงงาน โดยกระทรวงแรงงานไดมีการกําหนดนโยบายตามแผนยุทธศาสตรชาติดังนี้ (๑) แผนระดับที่ ๑ ยุทธศาสตรชาติดานการสรางโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม “การลดความเหลื่อมล้ํา สรางความเปนธรรมทุกมิติ” โดยในขอ 4.14 เพิ่มผลิตภาพและคุมครองแรงงานไทยใหเปนแรงงานฝมือที่มีคุณภาพและความริเริ่มสรางสรรค มีความปลอดภัยในการทํางาน และยุทธศาสตรชาติดานการพัฒนาและเสริมสรางศักยภาพ ทรัพยากรมนุษยสังคมไทยมีสภาพแวดลอมที่เอื้อและสนับสนุนตอการพัฒนาคนตลอดชวงชีวิต (๒) แผนระดับที่ ๒ - แผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติ ประเด็นที่ 4 : อุตสาหกรรมและบริการแหงอนาคต ประเด็นที่ 11 : การพัฒนาศักยภาพคนตลอดชวงชีวิต ประเด็นที่ 13 : การเสริมสรางใหคนไทยมีสุขภาวะที่ดีและประเด็นที่ 15 : ความเสมอภาคและหลักประกันทางสังคม - แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 13 หมุดหมายที่ ๙ : ประเทศไทยมีความยากจนขามรุนลดลง และมีความคุมครองทางสังคมที่เพียงพอ เหมาะสม และหมุดหมายที่ 12 : ประเทศไทยมีกําลังคนสมรรถนะสูง มุงเรียนรูอยางตอเนื่องตอบโจทย การพัฒนาแหงอนาคต (๓) แผนระดับที่ ๓ ระเบียบวาระแหงชาติ “แรงงานปลอดภัย และสุขภาพอนามัยดี” ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2560 – 2569) รางแผนแมบทความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานแหงชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2566 – ๒570) - ยุทธศาสตรที่ 1 การสรางการรับรูและพัฒนาองคความรู เพื่อขับเคลื่อนใหแรงงานปลอดภัยและสุขภาพอนามัยดี - ยุทธศาสตรที่ 2 การพัฒนากลการบริหารจัดการ ดานความปลอดภัยและอาชีวอนามัย ๑๘คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, สรุปผลการสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม 256๖), ๑๗ – ๒๓.

๑๑๔ -ยุทธศาสตรที่ 3 การพัฒนาความรวมมือของภาคีเครือขาย เพื่อขับเคลื่อนใหแรงงานปลอดภัยและสุขภาพอนามัยดี ๒) สถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัย ประเทศสหรัฐอเมริกา (National Institute for Occupational Safety and Health; NIOSH) ไดใหความสําคัญและติดตาม การเพิ่มขึ้นของปญหาการบาดเจ็บหลังที่เกี่ยวเนื่องกับการทํางาน และไดตีพิมพขอแนะนําเกี่ยวกับ แนวทางการฝกปฏิบัติวิธีการยกที่ถูกตอง (Work Practices Guide for Manual Lifting; WPG) ขึ้นในป ค.ศ. 1981 รายละเอียดใน WPG นั้น ไดระบุเกี่ยวกับการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวของกับการยก เพื่อแนะนําการยกที่เหมาะสมสําหรับงานที่ทําการยกดวยมือทั้งสองขางที่เทากัน และมีขอแนะนําสําหรับ การควบคุมสิ่งคุกคาม (Hazards) ที่อาจเปนสาเหตุของการบาดเจ็บบริเวณหลังสวนลาง (Low Back Pain) จากการยกดวยมือ ซึ่งในการควบคุมสิ่งคุกคามดังกลาว NIOSH จะแนะนําใหปฏิบัติการภายใต คาจํากัดสําหรับการปฏิบัติงาน (Action Limit; AL) ที่ไดมาจากการคํานวณหาขีดจํากัดของระดับน้ําหนัก ที่แนะนํา (Recommended Weight Limit; RWL) โดยใชสมการยก NIOSH แนะนําใหมีมาตรการ การจัดการทันทีหากคา RWL ดังกลาวเกินคาแนะนํา เพื่อเปนการลดความเสี่ยงตอการบาดเจ็บหลัง สวนลางของผูปฏิบัติงานยกดวยมือ เครื่องมือที่ควรใชประกอบการประเมินความเสี่ยงของงานยก ตามสมการของ NIOSH ซึ่งองคการ NIOSH ไดแนะนําวาน้ําหนักสูงสุดที่สามารถยกของไดอยางปลอดภัย คือ ๕๑ ปอนด หรือ ๒๓ กิโลกรัม ทั้งนี้ การยกระดับคุณภาพชีวิตของแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย สามารถที่จะนําอุปกรณมาชวยในการยกได ซึ่งทําใหสามารถยกไดไวและรวดเร็ว ยิ่งขึ้น แตมีสิ่งที่หนึ่งที่ตองคํานึงถึง คือ ทาทางการยก ซึ่งทาทางการยกของผูใชแรงงานที่ตองยก หรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก หากยกในทาทางที่ถูกตองจะชวยลดการบาดเจ็บและมีความปลอดภัย มากยิ่งขึ้น ซึ่งวิธีหรือทาทางการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักที่ถูกตองนั้น ตองสรางความรูและสราง ความเขาใจใหผูที่ปฏิบัติไดรับทราบ เมื่อผูปฏิบัติงานไดรับทราบการลดอัตราการบาดเจ็บเนื่องจาก การทํางานที่ยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายก็จะลดลง ซึ่งจากขอมูลรายงานสถานการณ การประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุน เงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม พบวา โรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจาก การทํางานสูงที่สุดของ ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ คือ โรคระบบกลามเนื้อและโครงสราง กระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยสูงในสิ่งแวดลอม การทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปนรอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตรายทั้งหมด ซึ่งการปลอยไวจะทําใหเกิดอาการเจ็บปวดเรื้อรัง ถือวา เปนตัวเลขที่คอนขางสูงถาเปรียบเทียบกับกรณีการเกิดอุบัติเหตุในกรณีอื่น ๆ ๓) อนุสัญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ (Convention) อนุสัญญาที่เกี่ยวกับความปลอดภัยในการประกอบอาชีพและพลานามัย มีดังนี้ ๓.๑) อนุสัญญา ฉบับที่ 155 วาดวยความปลอดภัยและสุขภาพ อนามัยในการทํางาน ค.ศ. 1981 (พ.ศ. 2524) ซึ่งเปนอนุสัญญาที่สําคัญโดยใหความสําคัญเกี่ยวกับ เรื่องความความปลอดภัยในการประกอบอาชีพ ซึ่งปจจุบันในหลาย ๆ ประเทศไดใหความสําคัญเกี่ยวกับ เรื่องความปลอดภัยในการประกอบอาชีพ และมีความพยายามที่จะผลักดันใหรับสัตยาบันตออนุสัญญา