รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทำงานที่ต้องยกหรือเคลื่อนย้าย วัสดุหนักด้วยแรงกายตามหลักการยศาสตร์ (Ergonomics) สำหรับแรงงานกลุ่มต่าง ๆ

รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางาน ที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ ของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา สํานักกรรมาธิการ ๓ สํานักงานเลขาธิการวุฒิสภา

รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ ของ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา สํานักกรรมาธิการ ๓ สํานักงานเลขาธิการวุฒิสภา

(สําเนา) บันทึกขอความ สวนราชการ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา ที่ สว ๐๐๑๙.๑๙/(ร ๕๔) วันที่ ๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๖ เรื่อง รายงานการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา กราบเรียน ประธานวุฒิสภา ดวยในคราวการประชุมวุฒิสภา ครั้งที่ ๑๗ (สมัยสามัญประจําปครั้งที่หนึ่ง) วันอังคารที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๖๒ ที่ประชุมไดมีมติตั้งคณะกรรมาธิการสามัญประจําวุฒิสภาตามขอบังคับการประชุม วุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๗๘ วรรคสอง (๑๕) ซึ่งคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เปนคณะกรรมาธิการสามัญประจําสภา มีหนาที่และอํานาจพิจารณารางพระราชบัญญัติ กระทํากิจการ พิจารณาสอบหาขอเท็จจริงหรือศึกษาเรื่องใด ๆ ที่เกี่ยวกับการแรงงานไทยและแรงงานตางดาว ในประเทศ แรงงานไทยในตางประเทศ ผูประกอบอาชีพอิสระ การใหสวัสดิการ การประกันสังคม ความปลอดภัยในการทํางาน อาชีวอนามัย การสงเสริมและพัฒนาศักยภาพแรงงานอยางยั่งยืน รวมทั้ง ประสานกับองคกรภายในประเทศ ตางประเทศ ประชาคมภายในประเทศและนานาชาติเกี่ยวกับ งานดานแรงงาน พิจารณาศึกษา ติดตาม เสนอแนะ และเรงรัดการปฏิรูปประเทศ และแผนแมบทภายใต ยุทธศาสตรชาติ ที่อยูในหนาที่และอํานาจ และอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ ซึ่งปจจุบันคณะกรรมาธิการคณะนี้ ประกอบดวย ๑. พลตํารวจเอก อดุลย แสงสิงแกว ประธานคณะกรรมาธิการ ๒. พลเอก วรพงษ สงาเนตร ประธานที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ ๓. พลเอก พหล สงาเนตร รองประธานที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ ๔. นายจรินทร จักกะพาก รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่หนึ่ง ๕. พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่สอง ๖. พลตํารวจโท ศานิตย มหถาวร รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่สาม ๗. นายณรงค รัตนานุกูล เลขานุการคณะกรรมาธิการ ๘. นายศักดิ์ชัย ธนบุญชัย รองเลขานุการคณะกรรมาธิการ ๙. นายจิรชัย มูลทองโรย โฆษกคณะกรรมาธิการ ๑๐. พลเอก เชวงศักดิ์ ทองสลวย ที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ ๑๑. นายประมาณ สวางญาติ กรรมาธิการ บัดนี้ คณะกรรมาธิการไดดําเนินการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิต ในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตางๆ เสร็จเรียบรอยแลว จึงขอรายงานการพิจารณาศึกษาเรื่องดังกลาวตอวุฒิสภา ตามขอบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๙๘ จึงกราบเรียน...

ก รายนามคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา พลตํารวจเอก อดุลย แสงสิงแกว ประธานคณะกรรมาธิการ พลเอก วรพงษ สงาเนตร ประธานที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ พลเอก พหล สงาเนตร รองประธานที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ นายจรินท จักกะพาก รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่หนึ่ง พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่สอง พลตํารวจโท ศานิตย มหถาวร รองประธานคณะกรรมาธิการ คนที่สาม นายณรงค รัตนานุกูล เลขานุการคณะกรรมาธิการ นายศักดิ์ชัย ธนบุญชัย รองเลขานุการคณะกรรมาธิการ นายจิรชัย มูลทองโรย โฆษกคณะกรรมาธิการ พลเอก เชวงศักดิ์ ทองสลวย ที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการ นายประมาณ สวางญาติ กรรมาธิการ นางมณฑาทิพย กรีมหา ผูชวยเลขานุการคณะกรรมาธิการ

ข

ค รายนามคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท ประธานคณะอนุกรรมาธิการ พลเรือเอก วรรณพล กลอมแกว อนุกรรมาธิการ นางนันทิยา อุนประเสริฐ อนุกรรมาธิการ นายมนัส โกศล อนุกรรมาธิการ นายสุวรรณ สุขประเสริฐ อนุกรรมาธิการ นายศักดิ์ณรงค ศิริพร ณ ราชสีมา อนุกรรมาธิการ นางวลัยพร เหลาวานิช อนุกรรมาธิการ นายชาตรี ตั้งเธียรกุล อนุกรรมาธิการ นายอดิศร ดีปานธรรม อนุกรรมาธิการ นางสาวสุนีย วรวุฒางกูร อนุกรรมาธิการ นายสมภพ ปราบณรงค อนุกรรมาธิการและเลขานุการ นางสาวอุษา หาสุข อนุกรรมาธิการและผูชวยเลขานุการ

ง รายนามที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ พลเอก เชวงศักดิ์ ทองสลวย นายจุมพล สงวนสิน พลต ารวจเอก วรพงษ์ ชิวปรีชา นายสุทธิพงษ์ แสงเงิน นายดนัย จิรฤดี นายมนต์ชัย พินิจจิตรสมุทร นางไหมแพร โลเยน นางสาวสุพัชรา มั่นพลศรี นาวาเอก นันทิพัฒน์ วงศ์ยะลา นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ์ นายกัณฐวุฒิ บุญมี

จ รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ ของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา ดวยในคราวการประชุมวุฒิสภา ครั้งที่ ๑๗ (สมัยสามัญประจําปครั้งที่หนึ่ง) วันอังคารที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๖๒ ที่ประชุมไดมีมติตั้งคณะกรรมาธิการสามัญประจําวุฒิสภาตามขอบังคับ การประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๗๘ วรรคสอง (๑๕) ซึ่งคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เปนคณะกรรมาธิการสามัญประจําสภา มีหนาที่และอํานาจพิจารณา รางพระราชบัญญัติ กระทํากิจการ พิจารณาสอบหาขอเท็จจริงหรือศึกษาเรื่องใด ๆ ที่เกี่ยวกับ การแรงงานไทยและแรงงานตางดาวในประเทศ แรงงานไทยในตางประเทศ ผูประกอบ อาชีพอิสระ การใหสวัสดิการ การประกันสังคม ความปลอดภัยในการทํางาน อาชีวอนามัย การสงเสริมและพัฒนาศักยภาพแรงงานอยางยั่งยืน รวมทั้งประสานกับองคกรภายในประเทศ ตางประเทศ ประชาคมภายในประเทศและนานาชาติเกี่ยวกับงานดานแรงงาน พิจารณาศึกษา ติดตาม เสนอแนะ และเรงรัดการปฏิรูปประเทศ และแผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติ ที่อยูใน หนาที่และอํานาจ และอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ บัดนี้ คณะกรรมาธิการไดดําเนินการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิต ในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ เสร็จเรียบรอยแลว จึงขอรายงานผลการพิจารณา ศึกษาเรื่องดังกลาวตอวุฒิสภา ตามขอบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๙๘ ดังนี้ ๑. การดําเนินงาน ๑.๑ คณะกรรมาธิการไดมอบหมายใหคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและ คุมครองแรงงานทําหนาที่พิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยก หรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงาน กลุมตาง ๆ ซึ่งคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน มีหนาที่และอํานาจ ดังนี้ ๑.๑.๑ ศึกษาวิเคราะหสถานการณดานแรงงาน และแนวโนมผลกระทบ ดานสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ๑.๑.๒ ศึกษาขอมูลเกี่ยวกับการใหสวัสดิการ คุมครองแรงงานในระบบและ นอกระบบ ผูประกอบอาชีพอิสระ ความปลอดภัยในการทํางาน อาชีวอนามัย การปฏิบัติตาม กฎหมายแรงงานและสรางระบบแรงงานสัมพันธ การยกระดับคุณภาพชีวิตของแรงงาน รวมทั้ง การพัฒนากฎหมายสูมาตรฐานสากล ตามกฎหมายวาดวยการคุมครองแรงงาน กฎหมายวาดวย แรงงานสัมพันธ กฎหมายวาดวยแรงงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ กฎหมายวาดวยการคุมครองผูรับงาน

ฉ ไปทําที่บาน กฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน กฎหมายวาดวยแรงงานทางทะเล กฎหมายวาดวยการคุมครองแรงงานในงานประมง และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวของ ๑.๑.๓ ประสานกับองคกรภายในประเทศ ตางประเทศ ประชาคมภายในประเทศ และนานาชาติเกี่ยวกับงานดานแรงงาน ๑.๑.๔ ชวยรวบรวมขอมูลเบื้องตนเพื่อประโยชนในการปฏิบัติหนาที่ของ คณะกรรมาธิการกอนการสอบหาขอเท็จจริง หรือเรื่องอื่นใด ตามที่คณะกรรมาธิการการแรงงาน มอบหมาย ทั้งนี้ ตามขอบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๘๙ ซึ่งคณะอนุกรรมาธิการ และที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ คณะนี้ ประกอบดวย (๑) พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท ประธานคณะอนุกรรมาธิการ (๒) พลเรือเอก วรรณพล กลอมแกว อนุกรรมาธิการ (๓) นางนันทิยา อุนประเสริฐ อนุกรรมาธิการ (๔) นายมนัส โกศล อนุกรรมาธิการ (๕) นายสุวรรณ สุขประเสริฐ อนุกรรมาธิการ (๖) นายศักดิ์ณรงค ศิริพร ณ ราชสีมา อนุกรรมาธิการ (๗) นางวลัยพร เหลาวานิช อนุกรรมาธิการ (๘) นายชาตรี ตั้งเธียรกุล อนุกรรมาธิการ (๙) นายอดิศร ดีปานธรรม อนุกรรมาธิการ (๑๐) นางสาวสุนีย วรวุฒางกูร อนุกรรมาธิการ (๑๑) นายสมภพ ปราบณรงค อนุกรรมาธิการและเลขานุการ (๑๒) นางสาวอุษา หาสุข อนุกรรมาธิการและผูชวยเลขานุการ (๑๓) พลเอก เชวงศักดิ์ ทองสลวย ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๔) นายจุมพล สงวนสิน ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๕) พลตํารวจเอก วรพงษ ชิวปรีชา ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๖) นายสุทธิพงษ แสงเงิน ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๗) นายดนัย จิรฤดี ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๘) นายมนตชัย พินิจจิตรสมุทร ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๑๙) นางไหมแพร โลเยน ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๒๐) นางสาวสุพัชรา มั่นพลศรี ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๒๑) นาวาเอก นันทิพัฒน วงศยะลา ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๒๒) นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ (๒๓) นายกัณฐวุฒิ บุญมี ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ

ช ในการนี้ คณะกรรมาธิการไดแตงตั้งคณะทํางานเพื่อพิจารณาศึกษา การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายสําหรับ แรงงานกลุมตาง ๆ ขึ้นคณะหนึ่ง ภายใตคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครอง แรงงาน ประกอบดวย (๑) พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท ประธานคณะทํางาน (๒) นายสมภพ ปราบณรงค รองประธานคณะทํางาน (๓) พลเรือเอก วรรณพล กลอมแกว คณะทํางาน (๔) นางนันทิยา อุนประเสริฐ คณะทํางาน (๕) นายมนัส โกศล คณะทํางาน (๖) นายสุวรรณ สุขประเสริฐ คณะทํางาน (๗) นายศักดิ์ณรงค ศิริพร ณ ราชสีมา คณะทํางาน (๘) นางวลัยพร เหลาวานิช คณะทํางาน (๙) นายชาตรี ตั้งเธียรกุล คณะทํางาน (๑๐) นายอดิศร ดีปานธรรม คณะทํางาน (๑๑) นางสาวสุนีย วรวุฒางกูร คณะทํางาน (๑๒) นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ คณะทํางาน (๑๓) นายกัณฐวุฒิ บุญมี คณะทํางาน (๑๔) ผูชวยศาสตราจารยนริศ เจริญพร คณะทํางาน (๑๕) ผูแทนจากกรมสวัสดิการ และคุมครองแรงงาน คณะทํางาน (๑๖) ผูแทนจากสํานักงานประกันสังคม คณะทํางาน (๑๗) ผูแทนจากสํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม คณะทํางาน (๑๘) นางสาวอุษา หาสุข คณะทํางานและเลขานุการ (๑๙) นายกร กาญจนพัฒน คณะทํางานและ ผูชวยเลขานุการ ๑.๒ คณะกรรมาธิการไดมีมติแตงตั้งนางมณฑาทิพย กรีมหา ผูบังคับบัญชา กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม สํานักกรรมาธิการ ๓ สํานักงาน เลขาธิการวุฒิสภา ทําหนาที่เปนผูชวยเลขานุการประจําคณะกรรมาธิการ ตามขอบังคับ การประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ ๘๗ วรรคสี่

ซ ๒. วิธีการพิจารณาศึกษา ๒.๑ จัดประชุม จํานวน ๑๖ ครั้ง ดังนี้ ๒.๑.๑ ครั้งที่ ๑/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๙ มกราคม ๒๕๖๓ ๒.๑.๒ ครั้งที่ ๒/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๐ มกราคม ๒๕๖๓ ๒.๑.๓ ครั้งที่ ๑๑/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๔ มิถุนายน ๒๕๖๓ ๒.๑.๔ ครั้งที่ ๑๓/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๒๕ มิถุนายน ๒๕๖๓ ๒.๑.๕ ครั้งที่ ๑๗/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๓ ๒.๑.๖ ครั้งที่ ๓/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒๖ มกราคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๗ ครั้งที่ ๔/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ กุมภาพันธ ๒๕๖๖ ๒.๑.๘ ครั้งที่ ๕/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑๖ กุมภาพันธ ๒๕๖๖ ๒.๑.๙ ครั้งที่ ๖/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ มีนาคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๐ ครั้งที่ ๗/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๑ ครั้งที่ ๘/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๒ ครั้งที่ ๙/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๓ ครั้งที่ ๑๐/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑๗ สิงหาคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๔ ครั้งที่ ๑๑/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๕ ครั้งที่ ๑๓/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๑๒ ตุลาคม ๒๕๖๖ ๒.๑.๑๖ ครั้งที่ ๑๔/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๖ ๒.๒ เชิญหนวยงานที่เกี่ยวของมาใหขอมูล ขอเท็จจริง เพื่อประกอบการพิจารณา ดังนี้ ๒.๒.๑ กระทรวงแรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ๑) นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ ประธานคณะอนุกรรมการ ยกรางมาตรฐานในการบริหาร จัดการและดําเนินการดาน ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางานเกี่ยวกับการยศาสตร และการเคลื่อนยายวัสดุ ดวยแรงกาย ๒) นายเชิดศักดิ์ อุนคํา นักวิชาการแรงงาน ชํานาญการพิเศษ ๓) นายณัฐชยวัศ สงวนไชยกฤษณ นักวิชาการแรงงาน ชํานาญการพิเศษ

ฌ ๔) นายอนุสิษฐ อุนทิม นิติกรชํานาญการพิเศษ ๕) นางสาวอุมาพร ครองสกุลสุข นักวิชาการแรงงาน ชํานาญการพิเศษ สํานักงานประกันสังคม ๑) นางสาวภคมน ศิลานุภาพ ผูอํานวยการสํานักจัดระบบ บริการทางการแพทย รักษาการในตําแหนงที่ปรึกษา ดานประสิทธิภาพ ๒) นางอรุณ ธาราวุฒิ นักวิชาการแรงงาน ชํานาญการพิเศษ ๓) นางทรงสมร เอี่ยมสรรพางค นักวิชาการสถิติชํานาญการ ๔) นางสาววนิดา เชิญอักษร นักวิชาการแรงงานชํานาญการ ๕) นางสาวเกษณี หอผล นักวิชาการประกันสังคม สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม ในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ๑) นางสาวสุดธิดา กรุงไกรวงศ กรรมการผูทรงคุณวุฒิ คณะกรรมการสถาบัน สงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอมในการทํางาน (มกราคม ๒๕๕๙ - มิถุนายน ๒๕๖๔) ๒) นายกัณฐวุฒิ บุญมี ผูอํานวยการสํานักวิจัย และพัฒนา ๒.๒.๒ กระทรวงอุตสาหกรรม สํานักงานนักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม ๑) นายวีระศักดิ์ เพงหลง ผูอํานวยการสํานักงาน คณะกรรมการการมาตรฐาน แหงชาติ ๒) นางสาวอาภัสสร สุกใส ผูอํานวยการกองบริหาร มาตรฐานระหวางประเทศ ๓) นางสาวจิราวรรณ ลิ้มไพบูลย ผูอํานวยการกลุมพันธกรณี องคการมาตรฐาน ระหวางประเทศ ๔) นางสาวพิมพชนก ชูดวง นักวิเทศสัมพันธปฏิบัติการ

ญ ๒.๒.๓ สมาคมการยศาสตรไทย ๑) ผูชวยศาสตราจารยนริศ ที่ปรึกษาสมาคมการยศาสตรไทย เจริญพร และอาจารยประจํา คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร หัวหนาโครงการวิจัยการศึกษา น้ําหนักยกที่ยอมรับไดสําหรับ แรงงานไทย ๒) อาจารยบุคอรี ปุตสะ ชวยฝายประชาสัมพันธ ๒.๓ ศึกษาดูงานและรวมหารือแลกเปลี่ยนขอคิดเห็น จํานวน ๑ ครั้ง วันพฤหัสบดีที่ ๓ กันยายน ๒๕๖๓ ณ บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทย จํากัด (โรงงานเกตเวย) นิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซิตี้อําเภอแปลงยาว จังหวัดฉะเชิงเทรา และ บริษัท สยาม เด็นโซ แมนูแฟคเจอริ่ง จํากัด อําเภอพานทอง จังหวัดชลบุรีทั้งนี้ มีผูแทนบุคคลจากบริษัทดังกลาว เขารวมประชุม ๒.๔ จัดการสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน จํานวน ๑ ครั้ง คือ การสัมมนา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิต แรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย วันพฤหัสบดีที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๖ ณ หองบอลรูม ๑ ชั้น ๓ โรงแรมดิเอมเมอรัลดถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพมหานค ทั้งนี้ มีกลุมเปาหมายผูเขารวมสัมมนา ๑๕๑ คน จากผูเกี่ยวของ อาทิผูแทนจากภาคสวนราชการ ที่เกี่ยวของ ผูแทนจากกลุมนายจาง ผูแทนจากกลุมลูกจาง ผูแทนจากมหาวิทยาลัย ผูแทนจาก สมาคมผูประกอบกิจการที่ตองใชแรงงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย และภาคสวนอื่น ที่เกี่ยวของ ๒.๕ พิจารณาศึกษาขอมูล ขอเท็จจริง กฎหมาย ระเบียบ เอกสารจากหนวยงาน เอกสารวิชาการ บทความ รายงานการวิจัยตาง ๆ และเว็บไซตที่เกี่ยวของ จากแหลงขอมูล ที่เชื่อถือไดทั้งในประเทศและตางประเทศ เพื่อใหไดมาซึ่งผลการพิจารณาศึกษาที่มีความถูกตอง ชัดเจน และมีรายละเอียดที่สมบูรณมากที่สุด ๓. ผลการพิจารณา คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา ขอรายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ โดยคณะกรรมาธิการไดให ความสําคัญตอการพิจารณาศึกษาเกี่ยวกับประเด็นการยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตอง ยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงาน กลุมตาง ๆ เพื่อนําไปสูการเสนอแนวทางการแกไขปญหาที่เกิดขึ้นในปจจุบันตอรัฐบาล รวมทั้ง การเตรียมความพรอมทั้งหลักกฎหมายและวิธีการปฏิบัติใหสอดคลองกับรางอนุสัญญาแรงงาน

ฐ บทสรุปผูบริหาร (Executive Summary) รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ นี้ จัดทําขึ้นเพื่อเปนแนวทางในการยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย และเปนการคุมครองแรงงานในมิติการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร(Ergonomics) โดยถือวาเปนเรื่องที่สําคัญของทุกภาคสวน ที่เกี่ยวของควรใหความสนใจ เพื่อพัฒนาระบบการทํางานและยกระดับการคุมครองแรงงาน ไปสูเปาหมายการทํางานที่มีคุณคา (Decent Work) ซึ่งในตางประเทศไดตระหนักถึง ปญหาดังกลาวอยางมาก และจากขอมูลแรงงานที่มีการบาดเจ็บจากการทํางานที่ตองยก หรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายมีจํานวนเพิ่มขึ้นในทุก ๆ ป อยางมีนัยยะสําคัญ ทั้งนี้ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา จึงไดใหความสําคัญตอการพิจารณาศึกษาเกี่ยวกับประเด็น การยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ เพื่อนําไปสูการเสนอแนวทางแกไขปญหาที่เกิดขึ้น ในปจจุบันตอรัฐบาล รวมทั้งการเตรียมความพรอมทั้งหลักกฎหมายและวิธีการปฏิบัติใหสอดคลอง กับรางอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศ (ILO Convention) วาดวยการยศาสตรและการยก เคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย0ในสถานที่ทํางาน 0(Human Factors/Ergonomics and Manual Handling at Workplace) ซึ่งขณะนี้องคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO; International Labour Organization) กําลังดําเนินการจัดทํารางอนุสัญญาฉบับดังกลาว รวมกับ IEA ( 0 International Ergonomics Association) โดยจะกํา หนด ใหเ ปนอนุสัญญาแรงงาน ระหวางประเทศภายในป 0พ.ศ. ๒๕๗๐ ในการประชุมใหญแรงงานระหวางประเทศ (ILC; International Labour Conference) สมัยการประชุมที่ ๑๑๕ ป ค.ศ. ๒๐๒๗ ตอไป นอกจากนี้ องคการมาตรฐานระหวางประเทศ (ISO; International Organization for Standardization) ไดมีการจัดทํามาตรฐาน ISO 11228-1: 2021 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting, lowering and carrying ซึ่งหากประเทศไทยไมมีการดําเนินการ ตามอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศ และมาตรฐาน ISO ฉบับดังกลาว อาจสรางความเสียหาย ตอเศรษฐกิจมวลรวมของประเทศได โดยอาจจะมีการหยิบยกเอาประเด็นดังกลาวมาเปนเหตุกีดกัน ทางการคา หรือโจมตีเพื่อสรางความเสียหายตอประเทศไดดวยเชนกัน กรณีของประเทศไทยเกี่ยวกับการคุมครองแรงงานโดยการจํากัดน้ําหนักที่เหมาะสมซึ่งให แรงงานสามารถปฏิบัติงานยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักไดนั้น ปจจุบันไดบัญญัติไวในพระราชบัญญัติ คุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๓๗ ประกอบกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจาง ใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ เทานั้น อยางไรก็ตาม น้ําหนักของวัสดุที่ยกหรือเคลื่อนยาย เปนเพียงสวนหนึ่งที่ทําใหเกิดอาการเจ็บปวยทางรางกาย ซึ่งในสภาพการทํางานจริง สาเหตุที่ทําให เกิดการเจ็บปวยจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก มิไดเกิดจากน้ําหนักของวัสดุเพียงมิติเดียว

ฑ แตในมิติดานวิธีการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายที่ไมถูกตองตามหลักวิชาการที่เรียกวา “การยศาสตร(Ergonomics)” ซึ่งหมายถึง สหวิทยาการที่เกี่ยวของกับการศึกษาขอมูลของมนุษย เชน เพศ สัดสวนรางกาย ความสามารถ ขีดจํากัดเชิงกายภาพและจิตภาพ ความคาดหวัง และการศึกษาความสัมพันธระหวางมนุษยและองคประกอบตาง ๆ ของระบบงานที่มนุษยมีสวนรวมดวย ในขณะนั้น โดยจะนํามาประยุกตใชในการออกแบบและสรางระบบงานใหเหมาะสมกับการปฏิบัติงาน ของมนุษย เพื่อชวยเพิ่มความปลอดภัยในการทํางาน ลดปญหาสุขภาพ ลดการบาดเจ็บ เพิ่มความ พึงพอใจ และเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของมนุษยโดยใชหลักการยศาสตร เปนเรื่องของ ความเกี่ยวของระหวางบุคคลกับเครื่องจักรและเครื่องมือ อุปกรณ เครื่องอํานวยความสะดวก ในการทํางานที่มีองคประกอบทั้งลักษณะทาทางในการทํางาน และขนาดรูปรางของคนงาน ในการทํางานโดยทั่วไปนั้น รางกายของบุคคลที่ทํางานจําเปนจะตองอยูในลักษณะทาทางที่มั่นคง และสบายไมขัดหรือฝนไปในทางที่ไมปกติโดยเฉพาะขณะที่มีการออกแรง ดังนั้น การทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายที่ไมถูกตองตามหลักการยศาสตร ถือวามีผลโดยตรงเชื่อมโยงเกี่ยวของที่นําไปสูการเกิดการเจ็บปวยไดทั้งสิ้น ซึ่งปญหาดังกลาวสะทอนใหเห็น จากขอมูลรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม พบวา โรคหรืออาการเจ็บปวยที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสูงที่สุด ๑ ใน ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ คือ โรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะ หรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปนรอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตรายทั้งหมด โดยสาเหตุมาจากปจจัยเสี่ยงหลายประการ อาทิ การใชแรงจากรางกายที่สูงเนื่องจากวัสดุที่เคลื่อนยาย มีน้ําหนักมาก (Forceful Exertion) การใชทาทางในการเคลื่อนยายที่ไมเหมาะสม (Awkward Posture) การทํางานซ้ํา ๆ ตอเนื่องเปนเวลานาน (Repetitive Motion) การกดทับของวัตถุ (Contact Stress) การทํางานในทาหนึ่งทาใดเปนเวลานาน (Static Posture) เปนตน ในปจจุบันอาการบาดเจ็บของระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูก แยกออกเปน ๒ สวน คือ สวนแรกเรียกวา “บาดเจ็บแบบสะสม หรือคอยเปนคอยไป (Cumulative injuries)” และสวนที่สอง เรียกวา “บาดเจ็บแบบฉับพลันทันที (Acute injury)” คือ ยกแลวหลังหักหรือวากลามเนื้อฉีก แบบรุนแรง ซึ่งกลุมนี้สามารถวินิจฉัยโรคไดในทันทีวาบาดเจ็บเนื่องจากการทํางาน แตที่เปนปญหา เกิดขึ้นในปจจุบัน คือ การบาดเจ็บในสวนแรกที่เรียกวาบาดเจ็บแบบสะสมหรือคอยเปนคอยไป (Cumulative injuries) โดยอาการจะคอย ๆ สะสมเนื่องจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย อาจจะไมไดยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักในครั้งเดียวและในน้ําหนักที่มาก แตจะยก หรือเคลื่อนยายวัสดุหนักในน้ําหนักที่ไมมากแตยกบอย ๆ และยกทั้งวัน จึงทําใหเจ็บปวด ระบบกลามเนื้อแตจะมีอาการไมมาก เมื่อเกิดอาการสะสมมาเรื่อย ๆ นานวันก็ทําใหเกิดการเจ็บปวยได ในกรณีนี้อาจจะตองมีการวินิจฉัยโรคจากแพทยและมีการสืบคนวาเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน จริงหรือไม

ฒ ทั้งนี้ ตามกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานการตรวจสุขภาพลูกจางซึ่งทํางานเกี่ยวกับ ปจจัยเสี่ยง พ.ศ. ๒๕๖๓ ขอ ๒ กําหนดใหมีการตรวจสุขภาพของลูกจางที่ทํางานเกี่ยวกับ ปจจัยเสี่ยง อาทิ ๑) สารเคมีอันตรายตามที่อธิบดีประกาศกําหนด ๒) จุลชีวันเปนพิษที่อาจเปน เชื้อไวรัส แบคทีเรีย รา หรือสารชีวภาพอื่น ๓) กัมมันตภาพรังสี๔) ความรอน ความเย็น ความสั่นสะเทือน ความกดดันบรรยากาศ แสง หรือเสียง ๕) สภาพแวดลอมอื่นที่อาจเปนอันตราย ตอสุขภาพของลูกจาง เชน ฝุนฝาย ฝุนไมไอควันจากการเผาไหม รวมทั้ง ขอ ๓ จะกําหนดใหนายจาง จัดใหมีการตรวจสุขภาพของลูกจางซึ่งทํางานเกี่ยวกับปจจัยเสี่ยงตามระยะเวลา โดยมีการตรวจ สุขภาพลูกจางครั้งแรกใหเสร็จสิ้นภายในสามสิบวันนับแตวันที่รับลูกจางเขาทํางาน และจัดใหมีการ ตรวจสุขภาพลูกจางครั้งตอไปอยางนอยปละหนึ่งครั้ง ซึ่งไมไดมีการกําหนดใหมีการตรวจโรค หรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางาน หรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานไวอยางชัดเจน อีกทั้ง จากขอมูลการตรวจสุขภาพประจําปฟรี๑๔ รายการ อาทิ การคัดกรองการไดยิน การตรวจเตานม การตรวจตา การตรวจสายตา ความสมบูรณของเม็ดเลือด ปสสาวะ ตรวจสารเคมี ในเลือด น้ําตาลในเลือด การทํางานของไต ไขมันในเสนเลือด เชื้อไวรัสตับอักเสบ มะเร็งปากมดลูก แบบ Pap Smear มะเร็งปากมดลูกดวยวิธี VIA เลือดในอุจจาระ และเอกซเรยปอด ตามหลักเกณฑ และอัตราแนบทายประกาศคณะกรรมการการแพทยตามพระราชบัญญัติประกันสังคม เรื่อง หลักเกณฑ และอัตราคาสงเสริมสุขภาพและปองกันโรคสําหรับประโยชนทดแทนกรณี ประสบอันตรายหรือเจ็บปวยอันมิใชเนื่องจากการทํางาน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๒ ของสํานักงาน ประกันสังคม (ขอมูล ณ เดือนกรกฎาคม ๒๕๖๕) มีจํานวนผูประกันตนตามมาตรา ๓๓ และมาตรา ๓๙ ประมาณ ๑๓,๓๔๓,๐๐๐ คน สํานักงานประกันสังคมไดจายคาตรวจสุขภาพตามรายการใหกับ โรงพยาบาลที่ใหบริการแกผูประกันตนที่มีสิทธิตรวจสุขภาพตามหลักเกณฑที่กําหนดโดยใช งบประมาณของกองทุนประกันสังคม ในปพ.ศ. ๒๕๖๕ มีผูประกันตนเขารับการตรวจสุขภาพ จํานวน ๔๐๘,๐๖๓ คน คิดเปนรอยละ ๓ ของผูประกันตนตามมาตรา ๓๓ และมาตรา ๓๙ และมีรายการตรวจรวม ๑,๓๖๘,๑๓๐ รายการ โดยใชงบประมาณ ๑๔๑,๖๒๕,๔๐๕ บาท ซึ่งจะเห็นวาในรายการตรวจสุขภาพดังกลาวไมไดมีการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจาก ระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงาน ที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานของผูประกันตนแตประการใด นอกจากนี้การตรวจสุขภาพประจําปฟรี ๑๔ รายการดังกลาวขางตน เปนโครงการของ สํานักงานประกันสังคมที่ใชเงินงบประมาณคาใชจายจากเงินกองทุนประกันสังคม ดังนั้น โปรแกรม การตรวจสุขภาพจึงอยูในเงื่อนไขที่วา เปนการตรวจสุขภาพทั่วไปที่ไมไดเกิดจากการทํางาน ซึ่งหากเปนการตรวจสุขภาพ เพื่อตรวจหาอาการเจ็บปวยทางรางกายที่เกิดขึ้นเนื่องจากการ ทํางานนั้น จะตองใชเงินคาใชจายจากกองทุนเงินทดแทน ดวยเหตุนี้โครงการตรวจสุขภาพ ประจําปฟรี ๑๔ รายการ จึงไมครอบคลุมถึงการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะ หรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานแตประการใด

ณ ปจจุบันมีพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ซึ่งเปนกฎหมายเฉพาะ เพื่อยกระดับการคุมครองแรงงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานของแรงงาน แยกออกมาจากพระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ซึ่งเปนกฎหมายทั่วไป เพื่อกําหนดรายละเอียดเกี่ยวกับการคุมครองแรงงานใหมี คุณภาพที่ดีในมิติดานชีวิต รางกาย จิตใจ และสุขภาพอนามัยเปนการเฉพาะ และเพื่อใหสอดคลอง ตามเจตนารมณกับมาตรฐานสากลตามที่กําหนดไวในอนุสัญญาขององคการแรงงาน ระหวางประเทศ (ILO) รวมทั้งกําหนดใหสถานประกอบการแตละแหงจะตองมีเจาหนาที่ ความปลอดภัยในการทํางาน (จป.) เพื่อดําเนินการดานความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ นอกจากนั้นมีการจัดตั้งสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม ในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ขึ้นตามกฎหมายดังกลาว โดยอยูภายใตการกํากับดูแล ของรัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน มีอํานาจหนาที่ในการสงเสริมและแกไขปญหาเกี่ยวกับ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน และที่สําคัญ คือ การพัฒนา และสนับสนุนการจัดทํามาตรฐาน เพื่อสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอม ในการทํางาน ตลอดจนการจัดใหมีการศึกษา ฝกอบรม ใหความรูเกี่ยวกับเรื่องดังกลาวตอภาคสวนที่ เกี่ยวของ แตอยางไรก็ตาม ในประเด็นการคุมครองแรงงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับการยกและเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ยังไมไดมีการ กําหนดกฎเกณฑเพื่อคุมครองประเด็นดังกลาวใหมีสภาพบังคับอยางเปนรูปธรรม จากการศึกษาขอมูล พบวา ประเทศไทยมีสํานักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม (สมอ.) กระทรวง อุ ต ส า ห ก ร ร ม เ ป น ส ม า ชิ ก ข อ ง International Organization for Standardization; ISO ซึ่งเปนองคกรเอกชนระหวางประเทศดานมาตรฐานตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับธุรกิจหรือองคกร ในระดับสากล และไดมีการนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 การปฏิบัติงานดวยแรงกาย ในการยกและเคลื่อนยายสิ่งของสวนที่ ๑ วาดวยเรื่อง การยก การวาง และการเคลื่อนยาย (ISO 11228-1 : 2021 Part 1) มาประกาศในราชกิจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ แตก็เปนเพียงลักษณะของมาตรฐานเชิงแนะนําในการทํางานที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร ซึ่งเรียกวามาตรฐานการตรวจสอบและรับรองแหงชาติ(มตช.) (หากเปรียบเทียบกับมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (มอก.) มีความตางกัน คือ มอก. เปนมาตรฐานของสินคาที่ผลิตเสร็จแลว สวนมาตรฐานวาดวย เรื่อง การยก การวาง และการขนยายของ ISO (มตช.) จะเปน เรื่อง “การใหความคุมครองแรงงานอยางมีมาตรฐานในกระบวนการผลิต” ตามมาตรฐานที่ ISO กําหนดแนวทางไว) แตอยางไรก็ตาม การนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 มาปรับใช ในประเทศไทย โดยกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานยังไมไดมีการออกกฎหมายลําดับรอง หรือกฎกระทรวงรองรับ เพื่อใหมีสภาพบังคับโดยตรงกับสถานประกอบกิจการและการทํางาน ในประเทศไทยเหมือนดังเชนการคุมครองการทํางานในลักษณะอื่น อาทิการคุมครองแรงงานซึ่งทํางาน ในที่อับอากาศ ที่มีการออกกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดําเนินการ ดานความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเกี่ยวกับที่อับอากาศ พ.ศ. ๒๕๖๒ เปนตน

ด ในการศึกษาและวิเคราะหขอมูลตาง ๆ ของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการ และคุมครองแรงงาน ในคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา พบวา ในกระบวนการผลิต และระบบการทํางานของแรงงานในตางประเทศมีความกาวหนาทางดานเทคโนโลยีมากยิ่งขึ้น โดยมีการนําเครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณที่ทันสมัย เชน Exoskeletons มาชวยทุนแรง ในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายเพิ่มมากขึ้น หรือมีการพัฒนา นําโปรแกรม หรือแอปพลิเคชันมาชวยในการคํานวณน้ําหนักยกที่ผูใชแรงงานควรยกได ในแตละครั้ง เปนตน นอกจากนี้ยังมีวัสดุอุปกรณเครื่องมือทุนแรงตาง ๆ อีกหลายประเภทที่ถูกนํามา ปรับใชแทนแรงงานคนในปจจุบันและหากมีการนํามาใชอยางถูกวิธี มีคูมือแนะนําการปฏิบัติงาน ดวยแรงกายที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร และการใชระบบเทคโนโลยีที่ถูกตองก็จะเปนการ คุมครองแรงงานในมิติดานชีวิต รางกาย จิตใจ และสุขภาพอนามัยของแรงงานไดอยางมี ประสิทธิภาพมากขึ้น อยางไรก็ตาม จากการศึกษามีประเด็นพิจารณาวา เนื่องจากมาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 สําหรับการทํางานที่ใชแรงกายในการยกและเคลื่อนยายสิ่งของสวนที่ ๑ วาดวยเรื่อง การยก การวาง และการขนยาย ประเทศไทยมิไดนํามาปรับใชโดยประกาศเปนกฎกระทรวงใหมี สภาพบังคับโดยตรง ซึ่งก็เปนที่เขาใจไดวา การปรับเปลี่ยนระบบการทํางานในระดับมหภาค ทั้งประเทศโดยการออกกฎหมายลําดับรองใหมีสภาพบังคับทั้งหมดยอมเปนเรื่องสําคัญที่กระทบตอ ผูประกอบการทั้งระบบของประเทศซึ่งมีความพรอมในการบริหารจัดการที่แตกตางกัน แตในสภาพ ความเปนจริงการนําระบบเทคโนโลยีเชน Exoskeletons เปนเครื่องทุนแรงยกที่ทันสมัย มาปรับใชกับการทํางาน การจัดทําคูมือใหคําแนะนํา การใหความสําคัญตอการยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร หรือการนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1 วาดวยเรื่อง การยก การวางและการขนยาย ไปปรับใชกับสถานประกอบกิจการ จึงขึ้นอยูกับความพรอมและความรับผิดชอบของผูประกอบการแตละราย ซึ่งนําไปสูความกระจัด กระจายของมาตรฐานในการคุมครองแรงงานซึ่งอาจกลาวไดวายังไมมีมาตรฐานเดียวกัน การตรวจสอบ ควบคุม หรือการใหความคุมครองแรงงานโดยภาครัฐที่จะอาศัยอางอิงมาตรฐาน ระหวางประเทศยังไมสามารถดําเนินการไดอยางสมบูรณ เนื่องจากมาตรฐานดังกลาวมีลักษณะ เปนมาตรฐานเชิงแนะนําเทานั้น คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เห็นวา หากรอใหกฎหมายที่เกี่ยวของ หรือกฎกระทรวงใหมีผลใชบังคับ อาจตองใชระยะเวลาอีกนานพอสมควร เพื่อนําไปสูแนวทาง การแกไขปญหาและแนวทางในการยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ ดังนั้น จึงมีความเห็นวา ควรมีขอเสนอแนะไปสูการจัดสวัสดิการแรงงาน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต ในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายซึ่งเปนสิ่งที่จําเปน และมีความสําคัญ อยางยิ่งตอคุณภาพชีวิตในลักษณะของความพึงพอใจในการทํางานและการทํางานที่มีคุณคา (Decent Work) นั้น จะสงผลตอการปฏิบัติงาน และยังเปนสิ่งจูงใจใหเกิดความตองการทํางาน ซึ่งนําไปสูประสิทธิภาพและเกิดการเพิ่มผลผลิตขององคการในที่สุด เรียกไดวาบรรลุเปาหมาย

ต ของทั้งบุคคลในฐานะสมาชิกขององคกรและตัวองคกรเอง นอกจากนี้ยังสงผลตอเศรษฐกิจโดยรวม ของประเทศอีกดวย โดยคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เห็นวาแนวทางการแกไขปญหา ควรนําเสนอกลยุทธออกเปน ๒ ระยะ ดังนี้ ๑. กลยุทธระยะที่หนึ่ง ๑.๑ เปนที่เขาใจไดวาผูประกอบกิจการยอมมีความพรอมที่แตกตางกัน จึงควรใช “ระบบสมัครใจหรือระบบเชิญชวน” โดยเสนอใหสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ดําเนินการ ดังนี้ (๑) ปรับปรุงมาตรฐานการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลัก การยศาสตร(มปอ.๓๐๒ : ๒๕๖๑) ใหเปนปจจุบัน เพื่อใหสถานประกอบกิจการนําไปเปนตนแบบ ในการจัดทําคูมือการปฏิบัติงานที่ชัดเจนและเปนมาตรฐานเดียวกันโดยทั่วไป (๒) จัดทํามาตรฐานการทํางานเกี่ยวกับการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายโดยอาศัยระบบแอปพลิเคชัน (Application) และจัดทําเปนคูมือการปฏิบัติงานตาม แอปพลิเคชันที่ผูประกอบกิจการและลูกจางสามารถดาวนโหลด และนําไปปรับใชกับการทํางาน ไดโดยสะดวก (๓) ศึกษา วิจัย สราง และพัฒนานวัตกรรมเครื่องทุนแรงสําหรับยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ทั้งนี้ รัฐบาลควรใหการสนับสนุนงบประมาณตอหนวยงานผูรับผิดชอบในการ สรางและพัฒนา Application ดังกลาว รวมทั้งนวัตกรรมเครื่องทุนแรงสําหรับยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายอยางตอเนื่อง เพราะถือวาเปนการลงทุนที่คุมคาตอระบบการทํางาน และที่สําคัญ จะมีผลที่ดีในเชิงบวกตอการสงเสริมการคุมครองคุณภาพชีวิตของแรงงานในระยะยาวซึ่งประเมินคามิได โดยในระยะเริ่มตนเปนการเปดโอกาสใหสถานประกอบการที่สมัครใจเขารวม โครงการและนํามาตรฐานที่กําหนดขึ้นกอนที่จะมีการนําไปบังคับใชแบบภาคบังคับ โดยภาครัฐจะตอง อาศัยการสรางแรงจูงใจในการใหรางวัล หรือการใหสิทธิประโยชนบางอยาง (Reward) แกสถานประกอบ กิจการที่เขารวมโครงการ เพื่อนํามาตรฐานดังกลาวไปปรับใชกับระบบการทํางานในสถานประกอบ กิจการของตน อาทิ รางวัล Good Practice หรือหากผูประกอบการหรือสถานประกอบกิจการ สามารถลดอัตราการเขารับการรักษาพยาบาลของลูกจางในกรณีอาการบาดเจ็บทางระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกได หรือสามารถลดการเบิกจายเงินจากกองทุนเงินทดแทนสําหรับเหตุดังกลาว นอยลง สํานักงานประกันสังคมจะมีการพิจารณาลดอัตราการสงเงินสมทบลง ตั้งแตรอยละ ๑๐ – ๕๐ ของอัตราเงินสมทบปที่ผานมา เปนตน ๑.๒ เสนอใหกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ดําเนินการดังนี้ (๑) เมื่อสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ไดดําเนินการจัดทํามาตรฐานการทํางานเกี่ยวกับการยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายโดยอาศัยระบบแอปพลิเคชัน (Application) และจัดทําเปนคูมือ การปฏิบัติงานตามแอปพลิเคชันเสร็จเรียบรอยแลวตองดําเนินการ ดังนี้ (๑.๑) จัดฝกอบรมเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน (จป.) ในการจัดทํา คูมือปฏิบัติงานตามแอปพลิเคชัน

ถ (๑.๒) พนักงานตรวจความปลอดภัยควรมีการตรวจสอบคูมือการปฏิบัติงาน ยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายในสถานประกอบกิจการใหสอดคลองกับแอปพิลเคชันที่ได จัดทําไว (๒) ตามที่กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานการตรวจสุขภาพลูกจางซึ่งทํางาน เกี่ยวกับปจจัยเสี่ยง พ.ศ. ๒๕๖๓ ที่กําหนดใหนายจางจัดใหมีการตรวจสุขภาพของลูกจางซึ่งทํางาน เกี่ยวกับปจจัยเสี่ยงตามระยะเวลา โดยมีการตรวจสุขภาพลูกจางครั้งแรกใหเสร็จสิ้นภายในสามสิบวัน นับแตวันที่รับลูกจางเขาทํางาน และจัดใหมีการตรวจสุขภาพลูกจางครั้งตอไปอยางนอยปละ หนึ่งครั้งนั้น ไมไดมีการกําหนดการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อและโครงสราง กระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูง ในสิ่งแวดลอมการทํางานไวอยางชัดเจน ดังนั้น เห็นควรปรับปรุง แกไข และเพิ่มเติมกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐาน การตรวจสุขภาพลูกจางซึ่งทํางานเกี่ยวกับปจจัยเสี่ยง พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยการเพิ่มเติมการตรวจ สุขภาพลูกจางที่ทํางานเกี่ยวกับปจจัยเสี่ยง คือ การตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัย เสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางาน ในกฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานการตรวจสุขภาพลูกจางซึ่งทํางาน เกี่ยวกับปจจัยเสี่ยง พ.ศ. ๒๕๖๓ ขอที่ ๒ (๓) ปรับปรุง แกไข เพิ่มเติมกฎหมายที่เกี่ยวของโดยเฉพาะกฎหมายลําดับรอง ที่ออกตามพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ใหครอบคลุมถึงการดําเนินการตาง ๆ ที่เปนขอเสนอแนะของรายงานฉบับนี้ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต ในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตางๆ โดยเฉพาะการสงเสริมสนับสนุนใหมีเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน (จป.) ใหมีจํานวนและขอมูลความรูที่เพียงพอตอสภาพขอเท็จจริง รวมทั้งใหเพียงพอตอความตองการ ของสถานประกอบการ ๑.๓ เสนอใหสํานักงานประกันสังคม ดําเนินการดังนี้ (๑) สืบเนื่องจากรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม พบวา โรคระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงาน ที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปนรอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตรายทั้งหมด เมื่อเปรียบเทียบขอมูลของประเทศอังกฤษที่มีระบบการเก็บขอมูลที่ดีและใหความสําคัญเกี่ยวกับ การจัดเก็บขอมูลเปนอยางมาก เนื่องจากเปนตัวชี้วัดวาสามารถขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตไดจริง หรือไม ถาไมมีระบบการจัดเก็บขอมูลที่ดีก็ไมสามารถที่จะชี้วัดไดวาคุณภาพชีวิตหลังจาก ที่มีนโยบาย มียุทธศาสตรมีกฎหมายออกไปแลวจะวัดไดจริงหรือไม ดังนั้น การจัดเก็บขอมูล ในเรื่องการเจ็บปวยจากการทํางานจึงเปนเรื่องที่สําคัญมาก

ท ทั้งนี้เมื่อพิจารณาขอมูลประชากรของประเทศอังกฤษที่มีงานทําประมาณ ๒๔ ลานคน จะมีสถิติผูบาดเจ็บจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักอยูที่ประมาณ 60,000 คน และขอมูลประชากรของประเทศไทยที่มีงานทําประมาณ ๓๙.๖๑ ลานคน จะมีสถิติ ผูบาดเจ็บจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักเพียงหลักพันกวาคนเทานั้น เพราะฉะนั้น เมื่อเปรียบเทียบขอมูลทั้งสองประเทศ หากนํามาเปนตัวชี้วัดคุณภาพชีวิตของแรงงานในประเทศ แสดงวาแรงงานในประเทศไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีมากกวาประเทศอังกฤษ ซึ่งขอเท็จจริงแลว ไมไดเปนเชนนั้น เนื่องจากขอมูลของประเทศไทยไมสามารถที่จะนํามาเปนตัวชี้วัดคุณภาพชีวิต แรงงานในประเทศไดเนื่องจากปญหาการจัดเก็บขอมูลของประเทศไทยยังไมมีความชัดเจน ขาดการจัดเก็บขอมูลที่ดีและไมมีการแยกประเภทใหชัด อาทิ แรงงานที่เกิดการเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย หรือเกิดการเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักโดยใชเครื่องจักรชวยยก และสาเหตุการเจ็บปวยมาจากการทํางาน ในลักษณะใดหรือเกิดจากอะไร เปนตน ดังนั้น ควรใหความสําคัญในการจัดเก็บขอมูลกรณีที่แรงงานเกิดการ ประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน โดยตองมีการแยกประเภทวาเจ็บปวยเนื่องจากการ ทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย หรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานที่ตองยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักโดยใชเครื่องจักรชวยยก และสาเหตุการเจ็บปวยมาจากทํางานในลักษณะใดหรือ เกิดจากอะไร เพราะการจัดเก็บขอมูลที่ดีจะเปนตัวชี้วัดคุณภาพชีวิตของแรงงานไดดีเชนกัน รวมทั้ง เพื่อนําไปสูการพัฒนาและเชื่อมโยงในลักษณะ Big Data เพื่อนําไปวิเคราะหแลวสรางมูลคา และนวัตกรรมตาง ๆ ได (๒) จากขอมูลการตรวจสุขภาพประจําปฟรี ๑๔ รายการ ของสํานักงาน ประกันสังคมที่ใชเงินงบประมาณคาใชจายจากเงินกองทุนประกันสังคมจึงเปนโปรแกรมการตรวจ สุขภาพที่อยูในเงื่อนไข ซึ่งเปนการตรวจสุขภาพทั่วไปที่ไมไดเกิดจากการทํางาน ถาหากเปนการตรวจ สุขภาพเพื่อตรวจหาอาการเจ็บปวยทางรางกายที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานนั้น จะตองใชเงิน คาใชจายจากกองทุนเงินทดแทน ดวยเหตุนี้โครงการตรวจสุขภาพประจําปฟรี ๑๔ รายการดังกลาว ขางตนจึงไมครอบคลุมถึงการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูก ที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอม การทํางานแตประการใด ดังนั้น เห็นควรขับเคลื่อนโครงการ Healthy Thailand เพื่อผูประกันตน ที่เปนการตรวจสุขภาพเชิงรุกสําหรับผูประกันตน โดยการเพิ่มโปรแกรมการตรวจโรคหรืออาการ เจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุ จากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางาน ในรายการตรวจสุขภาพ ประจําปฟรีของผูประกันตนโดยใชงบประมาณจากเงินกองทุนเงินทดแทน ซึ่งเปนสิทธิในการ รักษาพยาบาลที่แรงงานไทยควรไดรับ

ธ ๒. กลยุทธระยะที่สอง : เมื่อสถานประกอบการมีความพรอมตอการปรับตัวในการที่จะ เขาสูระบบมาตรฐานในการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายที่ถูกตองตามหลักการยศาสตรแลว จึงเขาสูขั้นตอนที่กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงานตองออกกฎกระทรวงรองรับมาตรฐานดังกลาว ใหมีสภาพบังคับตามกฎหมาย ซึ่งผลของการออกกฎกระทรวงลักษณะนี้ จะทําใหการบริหารจัดการ และระบบการคุมครองการทํางานของแรงงานเกี่ยวกับการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักที่ถูกตอง ตามหลักการยศาสตรใหมีมาตรฐานเดียวกันทั้งระบบ ซึ่งจะเกิดผลดีตอระบบการแรงงานไทย ในภาพรวม กลาวคือ ๒.๑ ผูประกอบการไดรับประโยชนจากกระบวนการผลิตสินคาที่มีคุณภาพ ลูกจาง มีการเจ็บปวยจากการทํางานนอยลงทําใหสามารถทํางานไดเต็มตามศักยภาพ ไมตองสูญเสียทรัพยากร ทั้งทางดานแรงงานและทรัพยสินไปกับการดูแลรักษาอาการเจ็บปวยของลูกจาง ๒.๒ ลูกจางไดรับประโยชนจากระบบการทํางานที่มีมาตรฐาน เนื่องจากมาตรฐานเชิง ปองกันยอมชวยลดการเจ็บปวยของลูกจางจากการทํางานทั้งในระยะสั้นและระยะยาวได มีความสามารถทํางานอยางเต็มกําลังและศักยภาพที่มีอยู เกิดรายไดที่มั่นคงและไมตองสูญเสีย ทรัพยสินไปกับคาใชจายในรักษาอาการเจ็บปวยโดยไมจําเปน ๒.๓ ภาครัฐไดรับประโยชนจากระบบเศรษฐกิจที่มั่นคงอันเกิดจากวงจรการผลิตที่มี คุณภาพและมั่นคงที่คุมครองทั้งฝายนายจางและฝายลูกจางอยางมีดุลยภาพ และไดรับประโยชน จากกรณีที่ประชาชนในประเทศซึ่งสวนใหญอยูในวัยแรงงานมีคุณภาพชีวิตและสุขภาพรางกาย ที่แข็งแรงยอมเปนกําลังสําคัญในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจของประเทศในภาพรวมตอไป

บ สารบัญ หนา รายนามคณะกรรมาธิการ…………....................................................................................................... ก รายนามคณะอนุกรรมาธิการ………………………………………………………………………………………………... ค รายนามที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ............................................................................................... ง รายงานการพิจารณาศึกษา………………………………………………………………………………………………….. จ บทสรุปผูบริหาร………………………………………………………………………………………………………………….. ฐ สารบัญ……………………………………………………………………………………………………………………………….. บ สารบัญตาราง..................................................................................................................................... พ สารบัญภาพ........................................................................................................................................ ภ บทที่ ๑ บทนํา…………………………………………………………………………………………………………………….. ๑ ๑.๑ ความเปนมาและสภาพปญหา...................................……………………………………………. ๑ ๑.๑.๑ ความเปนมา................................................................................................... ๑ ๑.๑.๒ สภาพปญหาและความสําคัญของปญหา........................................................ ๗ ๑.๒ วัตถุประสงคของการศึกษา........................................................................................... ๑๘ ๑.๓ ขอบเขตการพิจารณาศึกษา.......................................................................................... ๑๘ ๑.๔ วิธีการศึกษา................................................................................................................. ๑๘ ๑.๕ นิยามศัพทเฉพาะ......................................................................................................... ๑๙ ๑.๖ ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ........................................................................................... ๒๐ บทที่ ๒ เอกสารและงานวิชาการที่เกี่ยวของ……….…………………………………………………………………. ๒๑ ๒.๑ กฎหมายที่เกี่ยวของในการคุมครองแรงงานและความปลอดภัยในการทํางาน……….... ๒๑ ๒.๑.๑ อนุสัญญา ฉบับที่ ๑๕๕ วาดวยความปลอดภัยและสุขภาพอนามัยในการ ทํางาน ค.ศ. ๑๙๘๑ (พ.ศ. ๒๕๒๔)................................................................ ๒๑ ๒.๑.๒ อนุสัญญา ฉบับที่ 187 วาดวยกรอบงานสงเสริมความปลอดภัยและ สุขภาพอนามัยในการทํางาน ค.ศ. 2006 (พ.ศ. 2549).............................. ๒๒ ๒.๑.๓ อนุสัญญา ฉบับที่ 127 วาดวยน้ําหนักสูงสุดที่อนุญาตใหคนงานคนหนึ่ง แบกหามไดค.ศ. 1967. Maximum Weight Convention, 1967 และ ขอแนะประกอบอนุสัญญา ฉบับที่ ๑๒๘.......................................................... ๒๒ 16๒.๑.๔16 มาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ................................................................. ๒๒ ๒.๑.๕ กฎหมายในประเทศที่เกี่ยวของ...................................................................... ๒๘ ๒.๑.๖ กฎหมายในตางประเทศที่เกี่ยวของกับการทํางานที่ยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย..................................................................................... ๓๗ ๒.๒ แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวของกับความปลอดภัยในการทํางาน..................................... ๔๖ ๒.๒.๑ คุณภาพชีวิตในการทํางานตามหลักการของ Richard E. Walton…………….. ๔๖ ๒.๒.๒ แนวคิดดานมาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228 สําหรับการทํางานที่ใช แรงกายในการเคลื่อนยายสิ่งของ................................................................... ๔๗

ป สารบัญ (ตอ) หนา ๒.๒.๓ แนวคิด Sustainable Development Goal 8: SDG8 เปาหมาย การพัฒนาที่ยั่งยืน.......................................................................................... ๕๑ ๒.๒.๔ แผนยุทธศาสตรชาติ ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 – ๒580).......................... ๕๒ ๒.๒.๕ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐) ๕๓ ๒.๒.๖ องคประกอบและคุณลักษณะที่สําคัญของ Big Data……………………………….. ๕๔ ๒.๒.๗ สมการการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย.............................................. ๕๖ ๒.๒.๘ ทฤษฎีที่เกี่ยวของกับหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับการทํางาน ที่ตองเคลื่อนยายของหนัก.............................................................................. ๕๗ บทที่ ๓ วิธีการพิจารณาศึกษา........................................................................................................... ๖๑ ๓.๑ คณะกรรมาธิการการแรงงานและบุคคลที่เกี่ยวของ..................................................... ๖๑ ๓.๒ คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงานและบุคคลที่เกี่ยวของ..... ๖๑ ๓.๓ การเก็บรวบรวมขอมูล.................................................................................................. ๖๑ ๓.๓.๑ ขั้นตอนที่ ๑ การเก็บรวบรวมขอมูล............................................................... ๖๑ ๑) การจัดประชุมของคณะอนุกรรมาธิการ.................................................... ๖๒ ๒) การเชิญผูแทนหนวยงานที่เกี่ยวของมาใหขอมูล....................................... ๖๒ ๓) การเดินทางไปรวมประชุมและศึกษาดูงาน............................................... ๙๗ ๔) การจัดสัมมนาของคณะกรรมาธิการ......................................................... ๑๐๕ ๓.๓.๒ ขั้นตอนที่ ๒ การวิเคราะหเพื่อจัดทําขอเสนอ................................................. ๑๔๓ บทที่ ๔ ผลการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการ....................................................................... ๑๔๕ ๔.๑ ขอคนพบจากการศึกษา............................................................................................... ๑๔๖ ๔.๑.๑ ขอมูลจากรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน....... ๑๔๖ ๔.๑.๒ ปญหาการยศาสตร......................................................................................... ๑๔๗ ๔.๑.๓ การทํางานที่มีการใชแรงกายในการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย การบาดเจ็บของระบบกระดูกและกลามเนื้อที่เกิดจากการทํางาน เคลื่อนยายวัสดุ.............................................................................................. ๑๔๗ ๔.๑.๔ ปจจุบันมีการแยกอาการบาดเจ็บ................................................................... ๑๔๗ ๔.๑.๕ การที่จะลดจํานวนการบาดเจ็บจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย................................................................................................... ๑๔๗ ๔.๑.๖ การจัดเก็บขอมูลหรือสถิติของการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางานของประเทศไทย........................................................................... ๑๔๘ ๔.๑.๗ ขอมูลการตรวจสุขภาพประจําปฟรี๑๔ รายการ ของสํานักงาน ประกันสังคม.................................................................................................. ๑๔๘

ผ สารบัญ (ตอ) หนา ๔.๑.๘ กฎกระทรวงกําหนดมาตรฐานการตรวจสุขภาพลูกจางซึ่งทํางานเกี่ยวกับ ปจจัยเสี่ยง พ.ศ. ๒๕๖๓................................................................................ ๑๔๙ ๔.๒ ระบบกฎหมายและมาตรฐานสากลเกี่ยวกับการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย................................................................................................................. ๑๕๐ ๔.๒.๑ ประเทศไทยไดใหสัตยาบันในอนุสัญญา ฉบับที่ ๑๒๗ ขององคการแรงงาน ระหวางประเทศ (International Labour Organization: ILO).................. ๑๕๐ ๔.๒.๒ พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔...................................................................................... ๑๕๑ ๔.๒.๓ กระบวนการผลิตและระบบการทํางานของแรงงานในประเทศไทย............... ๑๕๑ ๔.๒.๔ การนํามาตรฐานระหวางประเทศ ISO 11228-1: 2021 Ergonomics – Manual handling – Part 1: Lifting Lowering & carrying สวนที่ ๑ เปนมาตรฐานเกี่ยวกับการยก การวาง และการเคลื่อนยาย มาปรับใช ในประเทศไทย............................................................................................... ๑๕๒ ๔.๓ ขอมูลจากภาคสวนที่เกี่ยวของ...................................................................................... ๑๕๓ ๔.๓.๑ ผลจากการเชิญผูเชี่ยวชาญและหนวยงานที่เกี่ยวของมาใหขอมูล................... ๑๕๓ ๔.๓.๒ ผลจากการเดินทางศึกษาดูงาน...................................................................... ๑๕๖ ๔.๓.๓ ผลการจากการสัมมนา................................................................................... ๑๕๘ ๔.๔ ผลการพิจารณาศึกษาและวิเคราะหขอมูล................................................................... ๑๖๐ ๔.๔.๑ สภาพปญหา................................................................................................... ๑๖๐ ๔.๔.๒ ที่มาของปญหา............................................................................................... ๑๖๑ ๔.๔.๓ กฎหมายที่เกี่ยวของกับงานยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก................................ ๑๖๒ ๔.๔.๔ แนวทางในการขับเคลื่อนเพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงาน ที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย.............................................. ๑๖๔ ๔.๔.๕ การเปรียบเทียบน้ําหนักยกสูงสุดของประเทศตาง ๆ กับประเทศไทย………... ๑๖๕ ๔.๔.๖ ปจจัยเสี่ยงที่ใชพิจารณาน้ําหนักยกสูงสุด........................................................ ๑๖๖ ๔.๔.๗ ขอมูลเชิงวิชาการที่เกี่ยวของ.......................................................................... ๑๖๗ ๔.๔.๘ ประเด็นทาทายที่สําคัญ.................................................................................. ๑๖๙ บทที่ ๕ บทสรุปและขอเสนอแนะ...................................................................................................... ๑๗๓ ๕.๑ สรุปผลการพิจารณา..................................................................................................... ๑๗๓ ๕.๒ ขอสังเกตและขอเสนอแนะ.......................................................................................... ๑๗๓ ภาคผนวก........................................................................................................................................... ๑๗๙ ก กฎหมายในประเทศที่เกี่ยวของ........................................................................................ ๑๘๑ ข อนุสัญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization: ILO) ที่เกี่ยวกับความปลอดภัยและสุขภาพอนามัยในการทํางาน........... ๑๘๒

ฝ สารบัญ (ตอ) หนา ค สรุปผลการเดินทางศึกษาดูงาน วันพฤหัสบดีที่ ๓ กันยายน ๒๕๖๓ณ บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทยจำกัด(โรงงานเกตเวย) น ิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซ ิตี้ อำเภอแปลงยาว จังหวัดฉะเชิงเทรา และบริษัท สยาม เด็นโซ แมนแฟคเจอริ่ง จํากัด อําเภอพานทอง จังหวัดชลบุรี............................................................................................ ๑๘๓ ง สรุปผลการสัมมนา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและ ยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย………………. ๑๘๔ จ มาตรฐาน คูมือ และงานวิจัยดานการยศาสตรของ สสปท………………………………………… ๑๘๕ ฉ รางมาตรฐานการยกและเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร Ergonomics Standard on Manual Materials Handing……………………………………. ๑๘๖ ช ตัวอยางผลงานสิ่งประดิษฐคิดคนดานความปลอดภัยในการทํางานที่ไดรับรางวัล ผลงานดีเดน (Best Practice) และผลงานดี (Good Practice Award)......................... ๑๘๗

พ สารบัญตาราง หนา ๑. ตารางที่ ๒.๑ หลักเกณฑและอัตราแนบทายประกาศคณะกรรมการการแพทยตามพระราชบัญญัติ ประกันสังคม เรื่อง หลักเกณฑ และอัตราคาสงเสริมสุขภาพและปองกันโรคสําหรับ ประโยชนทดแทนในกรณีประสบอันตรายหรือเจ็บปวยอันมิใชเนื่องจากการทํางาน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๒ ตารางการตรวจรางกายและทางหองปฏิบัติการตาม แนวทางการตรวจสุขภาพที่จําเปนและเหมาะสมสําหรับประชาชน อายุ ๑๕ - ๘. ป ขึ้นไป สําหรับผูประกันตน…………………………………………………………………………….... ๓๖ ๒. ตารางที่ ๓.๑ แสดงเพศ อายุ และน้ําหนักที่ยกได............................................................................ ๗๐ ๓. ตารางที่ ๓.๒ การลด – เพิ่มอัตราเงินสมทบ.................................................................................... ๙๒ ๔. ตารางที่ ๓.๓ ตารางคาน้ําหนักสูงสุดที่ใชในสมการคํานวณคาน้ําหนักที่แนะนําของวัสดุ................. ๑๓๒ ๕. ตารางที่ ๓.๔ ตารางคาตัวคูณความถี่ของการยกวัสดุ (V = ระยะสูงในแนวดิ่งที่ตําแหนงเริ่มตน การยก)....................................................................................................................... ๑๓๔ ๖. ตารางที่ ๓.๕ ตารางคาตัวคูณลักษณะการจับ/ยกวัสดุ……………………………………………………………. ๑๓๕ ๗. ตารางที่ ๓.๖ ตารางคาตัวคูณการขยายระยะเวลาปฏิบัติงาน…………………………………………………… ๑๓๕ ๘. ตารางที่ ๓.๗ ตารางคาดัชนีงานยก ระดับความเสี่ยง และแนวทางปฏิบัติที่แนะนํา......................... ๑๓๖

ฟ

ภ สารบัญภาพ หนา ๑. ภาพที่ ๑.๑ ภาพตัวอยางอุปกรณ Exoskeletons........................................................................ ๓ ๒. ภาพที่ ๑.๒ แผนภูมิโรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสุด ของ ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕............................................................. ๑๐ ๓. ภาพที่ ๑.๓ แผนภูมิผลของการประสบอันตรายที่เกิดขึ้นกับลูกจางที่ประสบอันตรายหรือ เจ็บปวยเนื่องจากการทํางานสูงสุด 5 อันดับแรก ป พ.ศ. 2561 – 256๕………….. ๑๑ ๔. ภาพที่ ๓.๑ ตารางแผนการดําเนินงานของ สสปท. ...................................................................... ๘๖ ๕. ภาพที่ ๓.๒ ตารางจํานวนการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานที่ตองยกหรือ เคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทางการทํางาน จําแนกตาม ความรุนแรง…………………………………………………………………………………………………...… ๙๒ ๖. ภาพที่ ๓.๓ ตารางจํานวนเงินทดแทนรวม (คาทดแทน คารักษาพยาบาล คาทําศพ) กรณีเจ็บปวย เนื่องจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายของหนักดวยแรงกายและทาทาง การทํางานจําแนกตามความรุนแรง.................................................................................. ๙๓ ๗. ภาพที่ ๓.๔ การศึกษาดูงาน ณ บริษัท โตโยตา มอเตอรประเทศไทย จํากัด (โรงงานเกตเวย) นิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซิตี้…………………………….……………………………………………... ๙๙ ๘. ภาพที่ ๓.๕ การศึกษาดูงาน ณ บริษัท สยาม เด็นโซแมนูแฟคเจอริ่งจํากัด……………………………… ๙๙ ๙. ภาพที่ ๓.๖ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน........................... ๑๐๑ ๑๐. ภาพที่ ๓.๗ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน........................... ๑๐๒ ๑๑. ภาพที่ ๓.๘ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน........................... ๑๐๓ ๑๒. ภาพที่ ๓.๙ ตัวอยางสภาพปญหาและแนวทางเสนอปรับปรุงแกไขจากพนักงาน........................... ๑๐๔ ๑๓. ภาพที่ ๓.๑๐ แผนภูมิผลของการประสบอันตรายที่เกิดขึ้นกับลูกจางที่ประสบอันตรายหรือ เจ็บปวยเนื่องจากการทํางานสูงสุด 5 อันดับแรก ป พ.ศ. 2561 – 256๕……..…. ๑๒๐ ๑๔. ภาพที่ ๓.๑๑ แผนภูมิโรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสุด ของ ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕............................................................ ๑๒๑ ๑๕. ภาพที่ ๓.๑๒ การสํารวจสัดสวนของผูบาดเจ็บจากปจจัยทางดานการยศาสตร ใน ๑๘๓ ประเทศ ๑๒๒ ๑๖. ภาพที่ ๓.๑๓ การสํารวจของ ILO/WHO ในป ค.ศ. ๒๐๑๖ การบาดเจ็บที่เกี่ยวของกับปจจัย ทางดานการยศาสตร…………………………………………..………………………………………... ๑๒๓ ๑๗. ภาพที่ ๓.๑๔ ภาพแสดงทาทางของผูปฏิบัติงานขณะยกวัสดุ และการวัดระยะหางในแนวราบ ระยะสูงในแนวดิ่ง (V) และมุมบิดของลําตัว (A)…………………………..…………………… ๑๓๒ ๑๘. ภาพที่ ๑.๑๕ การสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา วันพฤหัสบดีที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๖ ณ หองบอลรูม ๑ ชั้น ๓ โรงแรมดิเอมเมอรัลดถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพมหานคร....................................................................................................... ๑๔๒

บทที่ ๑ บทนํา ๑.๑ ความเปนมาและสภาพปญหา ๑.๑.๑ ความเปนมา การทํางานมีความสําคัญตอชีวิตมนุษยเปนอยางยิ่ง อาจกลาวไดวาการทํางานเปนสวนหนึ่ง ของชีวิตที่ปฏิบัติมากกวากิจกรรมใด ๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งในสังคมอุตสาหกรรม คาดกันวามนุษยไดใช เวลาถึงหนึ่งในสามของชีวิตเปนอยางนอยอยูในโรงงานหรือสํานักงาน และยังเชื่อวาในอนาคตอันใกลนี้ มนุษยจําเปนตองใชเวลาของชีวิตเกี่ยวของกับการทํางานเพิ่มขึ้นไปอีก ซึ่งคนวัยแรงงานเปนกลุมคน กลุมใหญที่สุดของโครงสรางประชากรไทย เปนกลุมคนที่เปนกําลังสําคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ของประเทศ จึงเปนกลุมประชากรที่ภาครัฐและเอกชนใหความสําคัญ ไมเพียงในการพัฒนาศักยภาพ แตรวมถึงคุณภาพชีวิตที่ดีดวย เนื่องจากคุณภาพชีวิตการทํางานมีผลตอการทํางานมาก กลาวคือ ทําใหเกิดความรูสึกที่ดีตอตนเอง ทําใหเกิดความรูสึกที่ดีตองาน และทําใหเกิดความรูสึกที่ดีตอองคกร นอกจากนี้ยังชวยสงเสริมในเรื่องสุขภาพจิตชวยใหเจริญกาวหนา มีการพัฒนาตนเองใหเปนบุคคลที่มี คุณภาพขององคกร และยังชวยลดปญหาการขาดงาน การลาออก ลดอุบัติเหตุ และสงเสริมใหไดผลผลิต และการบริการที่ดี ทั้งคุณภาพและปริมาณ๑ คุณภาพชีวิตในการทํางาน (Quality of Working Life) ถือวาเปนสิ่งที่สําคัญอยางยิ่งเพราะคนเปนทรัพยากรที่มีคาและมีความสําคัญตอองคกร๒ การคุมครองแรงงานเกี่ยวกับการเคลื่อนยายสิ่งของหนักในระดับสากล ไดระบุไวใน อนุสัญญาของอ20งคการแรงงานระหวางประเทศ20 (International Labour Organization; ILO) ฉบับที่ ๑๒๗ ซึ่งเปนอนุสัญญาวาดวยน้ําหนักสูงสุดที่อนุญาตใหคนงานคนหนึ่ง 0ทําการขนสงสิ่งของดวยแรงกาย0ได ครอบคลุมกิจกรรมตั้งแตการยก (lifting) การขนยาย (carrying) และการวางสิ่งของ (putting down or lowering) โดยเจตนารมณของอนุสัญญาเพื่อดูแลสุขภาพ ปองกันอันตรายและการบาดเจ็บที่เกิดจาก การขนสงสิ่งของดวยแรงกาย การทํางานจะตองไมมีการบังคับหรืออนุญาตใหคนงานใชแรงกายในการ ทํางานขนสงสิ่งของที่มีน้ําหนักอันอาจเปนอันตรายตอสุขภาพหรือความปลอดภัยของคนงานนั้น และ ควรมีการกําหนดน้ําหนักสูงสุดของสิ่งของที่จะใหทําการยกและขนยายของเพศขาย หญิง และผูเยาว โดยที่คนงานหญิงและผูเยาวตองมีการกําหนดน้ําหนักสูงสุดดังกลาวนอยกวาคนงานชาย ซึ่งตอมาทาง องคการแรงงานระหวางประเทศไดมีการออกเอกสารขอแนะ ฉบับที่ ๑๒๘ เพื่อเปนแนวทางใหประเทศ สมาชิกในการปฏิบัติตามอนุสัญญา ฉบับที่ ๑๒๗๓ ซึ่งประเทศไทยก็เปนหนึ่งในประเทศสมาชิกองคกร ๑ ทิพวรรณ ศิริคูณ, คุณภาพชีวิตในการทํางานกับความผูกพันตอองคการ : ศึกษากรณี บรรษัทบริหาร สินทรัพยสถาบันการเงิน (กรุงเทพฯ: วิทยานิพนธ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๒), ๑๘. ๒ กระทรวงแรงงาน, สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอในการทํางาน (องคการมหาชน), คุณภาพชีวิตในการทํางาน (Quality of Working Life), สืบคนเมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม ๒๕๖๖, https://www.tosh.or.th/index.php/blog/item/475-quality-of-working-life.๓ กระทรวงแรงงาน, สํานักประสานความรวมมือระหวางประเทศ, ผูแปล, อนุสัญญาที่ไทยใหสัตยาบันแลว (กรุงเทพฯ: สํานักประสานความรวมมือระหวางประเทศ กระทรวงแรงงาน ๒๕๑๒), ๑ – ๓.

๒ ดังกลาวที่ตองยึดถือปฏิบัติตาม ทั้งนี้ ILO ไดกําหนดจะใหมีการหารือในการประชุมใหญแรงงานระหวาง ประเทศ (ILC; International Labour Conference) ในสมัยประชุมที่ ๑๑๕ ป ค.ศ.๒๐๒๗ (พ.ศ. ๒๕๗๐) เกี่ยวกับการคุมครองความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health) ประเด็น Human Factors/Ergonomics (HFE) and Manual Handling at Workplace (การยศาสตรและการยกเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายในสถานที่ทํางาน) โดย ILO ไดขอความรวมมือ IEA (International Ergonomics Association) ในการจัดทําอนุสัญญา (ILO Convention) และขอแนะ (ILO Recommendation) วาดวยการยศาสตรและการยกเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายในสถานที่ทํางาน ซึ่งขณะนี้อยูระหวางการดําเนินการจัดทํารางอนุสัญญาและขอแนะดังกลาว นอกจากนี้ องคกร UNITED NATIONS ไดกําหนด Sustainable Development Goal 8; SDG8๔ เปนเปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เปาหมายที่ ๘ งานดีและเศรษฐกิจที่เติบโต สงเสริม การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่ตอเนื่องครอบคลุม และยั่งยืน การจางงานเต็มที่และมีผลิตภาพ และการมีงานทําที่มีคุณคาสําหรับทุกคน (Promote sustained, inclusive and sustainable economic growth, full and productive employment and decent work for all) หรือการ ทํางานที่มีคุณคา (Decent Work) มีเปาประสงคที่ครอบคลุมหลายประเด็น โดยมีเปาหมายยอย SDG8 คุมครองสิทธิแรงงานและสงเสริมสภาพแวดลอมในการทํางานที่ปลอดภัย และมั่นคงสําหรับผูทํางาน ทุกคน รวมถึงแรงงานตางดาวโดยเฉพาะผูหญิงและผูที่ทํางานเสี่ยงอันตรายระดับโลก รวมทั้งมุงสงเสริม การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืน ผานการยกระดับผลิตภาพแรงงานและการพัฒนาเทคโนโลยีและ นวัตกรรมเพื่อการผลิต โดยการบรรลุเปาหมายดังกลาวตองใหความสําคัญกับการเสริมสรางความเปน ผูประกอบการ การสรางงาน รวมถึงการดําเนินนโยบายเพื่อขจัดปญหาแรงงานผิดกฎหมาย แรงงานทาส และการคามนุษย ซึ่งจะนําไปสูการจางงานเต็มที่และมีผลิตภาพ และการมีงานที่มีคุณคาสําหรับทุกคน ภายใน ปพ.ศ. 2573 ซึ่งประเทศไทยไดกําหนดแผนยุทธศาสตรชาติระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 – ๒580) ใหสอดคลองกับ SDG8 ดวยเชนกัน ทั้งนี้ ในประเด็นการยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานและการคุมครองสุขภาวอนามัย ของแรงงาน ผูใชแรงงานเปนทรัพยากรที่มีคามากที่สุดทําอยางไรใหแรงงานมีสุขภาพที่ดี ไมเจ็บปวย จากการทํางานซึ่งหมายถึง ประสิทธิภาพของวัยแรงงาน สามารถยืดระยะเวลาการทํางานออกไปได ควรดูแลแรงงานตลอดทุกชวงวัยเชนเดียวกับตางประเทศ ดังนั้น ในกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนัก ที่นายจางใหลูกจางทํางานไดพ.ศ. ๒๕๔๗๕ เพื่อกําหนดอัตราน้ําหนักสูงสุดสําหรับการยกครั้งเดียว ของแรงงานในกลุมตาง ๆ อาจจะตองมีการพิจารณาทบทวนศึกษาแกไขใหเหมาะสมยิ่งขึ้น ซึ่งในปจจุบันมีการพัฒนานําเอาเทคโนโลยี เครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณที่ทันสมัย เชน Exoskeletons มาชวยทุนแรงตอการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายเพิ่มมากขึ้น หรือมีการพัฒนา ๔ สหประชาชาติ, สหประชาชาติในประเทศไทย, เปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน, สืบคนเมื่อวันที่ ๕ กันยายน ๒๕๖๖, https://thailand.un.org/th/sdgs/8. ๕ กฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได ๒๕๔๗, ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เลมที่ ๑๒๑ ตอนที่ ๓๕ ก (๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๗): ๑๖.

๓ นําโปรแกรม หรือแอปพลิเคชันมาชวยในการคํานวณน้ําหนักยกที่ผูใชแรงงานควรยกไดในแตละครั้ง เปนตน เพื่อลดภาระการทํางานของคนที่ตองออกแรงในการยก ลาก เข็น ดึง หรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย โดยเฉพาะในเรื่อง “หลักการยศาสตร(Ergonomics)” เปนการศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบซึ่งกัน และกันระหวางมนุษยและสภาพแวดลอมทั้งดานกายภาพและพฤติกรรม ปญหาทางดาน หลักการยศาสตรมักมีหลายปจจัย รวมถึงปญหาจากทาทางการปฏิบัติงาน เมื่อไดรับการแกไขหรือ ปรับปรุงลักษณะสภาพการปฏิบัติงานใหเหมาะสมกับตัวผูปฏิบัติงานแลว ก็จะสงผลลัพธที่ดีตอสุขภาพ ของพนักงาน ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานก็ดีดวยเชนกัน๖ รูปภาพที่ ๑.๑ ภาพตัวอยางอุปกรณ Exoskeletons ๖ ดลพร กุลศานตและประกอบ สุรวัฒนาวรรณ, การศึกษาปญหาการยศาสตรของพนักงาน ที่ปฏิบัติงานภายในหองสะอาดสําหรับโรงงานอิเล็กทรอนิกส, (วิทยานิพนธ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร, 2550), 5 – 6.

๔ ความสําคัญของการใชหลักการยศาสตรก็คือ การออกแบบ จัดสภาพแวดลอมในการ ปฏิบัติงานเพื่อใหเกิดความเหมาะสมระหวางผูปฏิบัติงานกับอุปกรณทางเทคโนโลยีโดยนักการยศาสตร จะดําเนินการวิเคราะหงาน ความตองการของผูใชงาน อุปกรณที่ใชทั้งในดานขนาด รูปทรงที่เหมาะสม กับตําแหนงงานนั้น ๆ ซึ่งหลักการยศาสตรในสถานที่ปฏิบัติงานนั้นเปนสิ่งที่จําเปนอยางยิ่ง ดานความปลอดภัยในการทํางานของพนักงานทั้งระยะสั้นและระยะยาว อีกทั้งยังชวยเสริมสราง วัฒนธรรมดานความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น พนักงานที่มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดีนั้นเปนทรัพยากร ที่สําคัญยิ่งขององคกร การใชหลักการยศาสตรนอกจากจะชวยเสริมสรางวัฒนธรรมองคกร ดานความปลอดภัยและสุขภาพที่ดีแลว ยังชวยใหเกิดประสิทธิภาพการปฏิบัติงาน และพนักงาน มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นจึงสามารถชวยใหองคกรสามารถลดตนทุนไดอันเนื่องมาจากการปรับปรุง ดานความปลอดภัย ซึ่งในสวนนี้เปนการชวยลดคาใชจายที่เกิดขึ้นที่มาจากการจายเปนคาชดเชย หรือคารักษาพยาบาลใหกับพนักงานดวยเชนกัน๗ เกี่ยวกับการยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานและการคุมครองสุขภาพอนามัยของแรงงาน ในการจํากัดน้ําหนักที่เหมาะสมใหแรงงานทํางานยกหรือแบกหามไดนั้น ไดบัญญัติไวในพระราชบัญญัติ คุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑๘ โดยมาตรา ๓๗ ไดวางหลักการไววา หามมิใหนายจางใหลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักเกินอัตราน้ําหนักตามที่กําหนดในกฎกระทรวง ซึ่งไดมีการ กําหนด “กฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยใหนายจางใช ลูกจางทํางานยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของหนักไมเกินอัตราน้ําหนักโดยเฉลี่ยตอลูกจาง หนึ่งคน ดังตอไปนี้๙ (๑) ยี่สิบกิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนเด็กหญิงอายุตั้งแตสิบหาปแตยังไมถึงสิบแปดป (๒) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนเด็กชายอายุตั้งแตสิบหาปแตยังไมถึงสิบแปดป (๓) ยี่สิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนหญิง (๔) หาสิบหากิโลกรัมสําหรับลูกจางซึ่งเปนชาย” อีกทั้ง พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑๑๐ หมวด ๓ การใชแรงงานหญิง มาตรา ๓๙ บัญญัติวา “หามมิใหนายจางใหลูกจางซึ่งเปนหญิงมีครรภทํางานอยางหนึ่งอยางใด ดังตอไปนี้ (๓) งานยก แบก หาม ทูน ลาก หรือเข็นของหนักเกินสิบหากิโลกรัม” ๗ กิตติ อินทรานนท, การยศาสตร = Ergonomics, (กรุงเทพ, สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2553), 25. ๘ พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน ๒๕๔๑, มาตรา ๓๗, ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เลม ๑๑๕ ตอนที่ ๘ ก (๒๐ กุมภาพันธ ๒๕๔๑): ๑. ๙ อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๕.๑๐อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๘.

๕ ทั้งนี้ ปจจัยสําคัญที่กอใหเกิดผลกระทบจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย ไดแก๑๑ ๑) อายุ ๒) เพศ ๓) สัดสวนของรางกาย ๔) ลักษณะทาทางการยก ๕) การเอื้อมหรือการเอี่ยวตัว ๖) ความสมบูรณของรางกาย ๗) ความถี่ของการยก ซึ่งผลกระทบที่เกิดจากการยกมีอัตราสูงมาก จากสถิติการเคลื่อนยายทําใหขา เขา กลามเนื้อแขน ไหล บา และลําคอ เกิดการเจ็บปวยเมื่อยลาอยางตอเนื่องเปนเวลานาน รวมทั้ง พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔๑๒ ไดตราขึ้นเนื่องจากในปจจุบันมีการนําเทคโนโลยีเครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณ สารเคมี และสารเคมีอันตรายมาใชในกระบวนการผลิต การกอสราง และบริการ แตขาดการพัฒนาความรู ความเขาใจควบคูกันไป ทําใหสงผลกระทบตอผูใชแรงงานในดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย สภาพแวดลอมในการทํางาน และกอใหเกิดอันตรายจากการทํางาน จนถึงแกบาดเจ็บ พิการ ทุพพลภาพ เสียชีวิต หรือเกิดโรคอันเนื่องจากการทํางานซึ่งมีแนวโนมสูงขึ้นและทวีความรุนแรงขึ้นดวย ประกอบกับ พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑๑๓ มีหลักการสวนใหญเปนเรื่องการคุมครองแรงงานทั่วไป และมีขอบเขตจํากัดไมสามารถกําหนดกลไกและมาตรการบริหารงานความปลอดภัยไดอยางมี ประสิทธิภาพ ดังนั้น เพื่อประโยชนในการวางมาตรการควบคุม กํากับ ดูแล และบริหารจัดการดาน ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานอยางเหมาะสม สําหรับปองกัน สงวนรักษาทรัพยากรบุคคลอันเปนกําลังสําคัญของชาติ จึงสมควรมีกฎหมายวาดวยความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานเปนการเฉพาะใชบังคับควบคูกัน เพื่อยกระดับ การคุมครองแรงงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางานของแรงงาน แยกออกมาจากกฎหมายคุมครองแรงงานซึ่งเปนกฎหมายทั่วไป และเพื่อกําหนดรายละเอียดเกี่ยวกับ การคุมครองแรงงานใหมีคุณภาพที่ดีในมิติดานชีวิต รางกาย จิตใจ และสุขภาพอนามัยเปนการเฉพาะ ใหสอดคลองเจตนารมณตามที่กําหนดไวในอนุสัญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศ ๑๑คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๒/๒๕๖๓ วันพฤหัสบดีที่ ๑๖ มกราคม ๒๕๖๓ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการ สังคม ๒๕๖๓), ๙ – ๑๐. ๑๒พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ๒๕๕๔, ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เลม ๑๒๘ ตอนที่ ๔ ก (๑๗ มกราคม ๒๕๕๔): ๕.๑๓อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๘.

๖ (ILO Convention) และมาตรฐานระหวางประเทศ ISO รวมทั้งกําหนดใหสถานประกอบการแตละแหง จะตองมีเจาหนาที่ความปลอดภัยในการทํางาน (หรือที่เรียกวา จป.) บุคลากร หนวยงาน หรือคณะบุคคล เพื่อดําเนินการดานความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ มีผลใชบังคับตั้งแตวันที่ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔ โดยมาตรา ๕๒ บัญญัติใหกระทรวงแรงงาน จัดตั้งสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) สสปท. ภายใน ๑ ปนับแตวันที่พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ มีผลบังคับใช โดยใหอยูภายใตการกํากับดูแลของรัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน ซึ่ง สสปท. เปนองคการมหาชนที่ทําหนาที่ในดานวิชาการ และ สสปท. มีศักยภาพในการใหความรู และการจัดฝกอบรมใหแกพนักงานตรวจความปลอดภัย จึงไดมีพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) พ.ศ. ๒๕๕๘๑๔ โดยที่การคุมครองผูใชแรงงานเพื่อใหเกิด ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ถือเปนเรื่องที่มีความสําคัญ เนื่องจาก จะเปนการปองกันหรือทําใหปลอดจากเหตุที่จะทําใหเกิดการประสบอันตรายตอชีวิต รางกาย จิตใจ หรือ สุขภาพอนามัย อันเนื่องจากการทํางาน ดังนั้น การดําเนินการเพื่อสงเสริม สนับสนุน และพัฒนาเกี่ยวกับ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน จึงตองดําเนินการอยางตอเนื่อง และมีประสิทธิภาพ ประกอบกับ มาตรา ๕๒ แหงพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน พ.ศ. ๒๕๕๔ บัญญัติใหมีสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน โดยมีวัตถุประสงคเพื่อสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน สมควรจัดตั้งสถาบันสงเสริม ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน ขึ้นเปนองคการมหาชนตามกฎหมายวาดวยองคการมหาชน เพื่อใหการดําเนินงานตามวัตถุประสงคดังกลาวเปนไปดวยความคลองตัว รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ มากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ สํานักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม เปนสมาชิกของ International Organization for Standardization; ISO ซึ่งเปนองคกรเอกชนระหวางประเทศ ดานมาตรฐานตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับธุรกิจหรือองคกรในระดับสากล และไดมีการนํามาตรฐานระหวาง ประเทศ ISO 11228-1: 2021 Ergonomics - Manual handling – Part 1: Lifting Lowering & carrying สวนที่ 1 เปนมาตรฐานเกี่ยวกับการยก การวาง และการเคลื่อนยาย มาประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา คือ ประกาศคณะกรรมการกําหนดมาตรฐานดานการตรวจสอบและรับรอง ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๖๕) ออกตามความในพระราชบัญญัติการมาตรฐานแหงชาติพ.ศ. ๒๕๕๑ เรื่อง กําหนดมาตรฐานการตรวจสอบและรับรองแหงชาติการยศาสตร- การปฏิบัติงานดวยแรงกาย เลม ๑ ๑๔พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) ๒๕๕๘, ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เลมที่ ๑๓๒ ตอนที่ ๔๓ ก (๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๘): ๑๗.

๗ การยก การวาง และการเคลื่อนยาย๑๕ เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕ แตก็เปนเพียงลักษณะของ มาตรฐานเชิงแนะนําหรือมาตรฐานเชิญชวนการทํางานที่ถูกตองตามหลักการยศาสตร ซึ่งเรียกวา มาตรฐานการตรวจสอบและรับรองแหงชาติ(มตช.) ทั้งนี้หากเปรียบเทียบกับมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม (มอก.) มีความตางกัน คือ มอก. เปนมาตรฐานของสินคาที่ผลิตเสร็จแลว สวนมาตรฐานวาดวย เรื่อง การยก การวาง และการขนยายของ จะเปนเรื่อง “การใหความคุมครอง แรงงานอยางมีมาตรฐานในกระบวนการผลิต” ตามมาตรฐานที่ ISO กําหนดแนวทางไว๑๖ ๑.๑.๒ สภาพปญหาและความสําคัญของปญหา การคุมครองแรงงานในการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายที่ถูกตอง ตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) ถือวาเปนเรื่องสําคัญของทุกภาคสวนที่เกี่ยวของในปจจุบันควรให ความสําคัญ เพื่อพัฒนาระบบการทํางานและยกระดับการคุมครองแรงงานไปสูเปาหมายการทํางาน ที่มีคุณคา (Decent Work) โดยในตางประเทศไดตระหนักถึงปญหาดังกลาวอยางมาก และจากขอมูล แรงงานที่มีการบาดเจ็บจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายมีตัวเลขเพิ่มขึ้น ในทุก ๆ ป อยางมีนัยยะสําคัญ ทั้งนี้ คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา จึงไดใหความสําคัญตอการ พิจารณาศึกษาเกี่ยวกับประเด็นการยกระดับคุณภาพชีวิตในการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกายตามหลักการยศาสตร (Ergonomics) สําหรับแรงงานกลุมตาง ๆ เพื่อนําไปสูการเสนอ แนวทางการแกไขปญหาที่เกิดขึ้นในปจจุบันตอรัฐบาล รวมทั้งการเตรียมความพรอมทั้งหลักกฎหมาย และวิธีการปฏิบัติใหสอดคลองกับรางอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศ (ILO Convention) วาดวย การยศาสตรและการยกเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกายในสถานที่ทํางาน และมาตรฐาน ISO 11228-1: 2021 Ergonomics - Manual handling - Part 1: Lifting, lowering and carrying ซึ่งหากประเทศไทย ไมมีการดําเนินการตามอนุสัญญาแรงงานระหวางประเทศ และมาตรฐานระหวางประเทศ ISO ฉบับดังกลาว อาจสรางความเสียหายตอเศรษฐกิจมวลรวมของประเทศได โดยอาจจะมีการหยิบยกเอา ประเด็นดังกลาวมาเปนเหตุกีดกันทางการคา หรือโจมตีเพื่อสรางความเสียหายตอประเทศไดดวยเชนกัน กรณีของประเทศไทยเกี่ยวกับการคุมครองแรงงานโดยการจํากัดน้ําหนักที่เหมาะสม ใหแรงงานงานยกหรือแบกหามไดนั้น ปจจุบันไดบัญญัติไวในพระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๓๗ ประกอบกฎกระทรวงกําหนดอัตราน้ําหนักที่นายจางใหลูกจางทํางานได พ.ศ. ๒๕๔๗ เทานั้น อยางไรก็ตาม น้ําหนักของวัสดุที่ยกหรือเคลื่อนยายเปนเพียงสวนหนึ่งที่ทําใหเกิด อาการเจ็บปวยทางรางกาย ซึ่งในสภาพการทํางานจริงสาเหตุที่ทําใหเกิดการเจ็บปวยจากการยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักมิไดเกิดจากน้ําหนักของวัสดุเพียงมิติเดียว แตในมิติดานวิธีการยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกายที่ไมถูกตองตามหลักวิชาการที่เรียกวา “การยศาสตร(Ergonomics)” ซึ่งหมายถึง ๑๕ประกาศคณะกรรมการกําหนดมาตรฐานดานการตรวจสอบและรับรอง ฉบับที่ ๑๑ ๒๕๖๕, ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เลมที่ ๑๓๙ ตอนพิเศษ ๖๑ ง (๑๖ มีนาคม ๒๕๖๕): ๔๗. ๑๖คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, คณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน, บันทึกการประชุมของคณะอนุกรรมาธิการดานการสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ครั้งที่ ๖/๒๕๖๖ วันพฤหัสบดีที่ ๒ มีนาคม ๒๕๖๖ (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม ๒๕๖๖), ๓ – ๔.

๘ สหวิทยาการที่เกี่ยวของกับการศึกษาขอมูลของมนุษย เชน เพศ สัดสวนรางกาย ความสามารถ ขีดจํากัด เชิงกายภาพและจิตภาพ ความคาดหวัง และการศึกษาความสัมพันธระหวางมนุษยและองคประกอบตาง ๆ ของระบบงานที่มนุษยมีสวนรวมดวยในขณะนั้น โดยจะนํามาประยุกตใชในการออกแบบและ สรางระบบงานใหเหมาะสมกับการปฏิบัติงานของมนุษย เพื่อชวยเพิ่มความปลอดภัยในการทํางาน ลดปญหาสุขภาพ ลดการบาดเจ็บ เพิ่มความพึงพอใจ และเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของมนุษย โดยหลักการยศาสตรเปนเรื่องของความเกี่ยวของระหวางคนกับเครื่องจักรและเครื่องมือ อุปกรณ เครื่องอํานวยความสะดวกในการทํางานที่มีองคประกอบทั้งลักษณะทาทางในการทํางาน และขนาด รูปรางของคนงาน ลักษณะทาทางการทํางาน ในการทํางานโดยทั่วไปนั้นรางกายของคนที่ทํางานจําเปน จะตองอยูในลักษณะทาทางที่มั่นคง และสบายไมขัดหรือฝนไปในทางที่ไมปกติโดยเฉพาะขณะที่มี การออกแรง ปจจุบันอาการบาดเจ็บและเจ็บปวยทางระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกี่ยวของ กับการทํางาน สวนหนึ่งเปนผลมาจากการยกและเคลื่อนยายสิ่งของดวยแรงกายที่เกินความสามารถ ของรางกายโดยเฉพาะการขนสงของที่มีน้ําหนักมากหรือตองใชแรงมาก ในตางประเทศไดใหความสําคัญ กับปญหานี้เปนอยางมาก ซึ่งงานยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย เปนงานที่พบในสถานประกอบ กิจการเกือบทุกแหง ไมวาจะในโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก ขนาดกลาง หรือขนาดใหญ ในสํานักงาน ในศูนยกระจายสินคา หรือในสถานที่ใหบริการตาง ๆ แกลูกคา เปนงานซึ่งปฏิบัติเปนประจําในโกดังสินคา สวนการผลิต และสวนอื่น ๆ ของสถานประกอบกิจการ ในหลาย ๆ กรณี วัสดุที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย อาจมีน้ําหนักมาก มีขนาดใหญ หรือมีรูปรางที่ไมเปนมาตรฐาน ซึ่งลูกจางตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุ เปนประจํา หรือหลายชั่วโมง ตลอดกะทํางาน ดังนั้น ลูกจางที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย จึงมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดการบาดเจ็บที่ระบบกลามเนื้อและกระดูก เชน อาการปวดเมื่อยหลังสวนลาง อาการปวดเมื่อยไหลและแขน อาการปวดเมื่อยขาและหัวเขา เปนตน โดยเริ่มแรกลูกจางจะมีอาการ ปวดเมื่อยรางกาย ซึ่งอาการเหลานี้อาจสะสมและเพิ่มระดับอาการมากขึ้น มีผลกระทบตอสมรรถภาพ ในการทํางานของลูกจาง และเกิดการบาดเจ็บที่ระบบกลามเนื้อและกระดูก อาการบาดเจ็บนี้อาจจะ กลายเปนการบาดเจ็บถาวรและมีผลทําใหลูกจางไมสามารถยกและเคลื่อนยาย หรือปฏิบัติงาน ที่ใชแรงกายอื่น ๆ ได และมีผลกระทบตอคุณภาพของชีวิตลูกจาง สาเหตุหลักของการบาดเจ็บของระบบกลามเนื้อและกระดูกเนื่องจากการยกและ เคลื่อนยายวัสดุดวยแรงกาย๑๗ ดังนี้ ๑) ออกแบบสถานีงานไมเหมาะสมกับลูกจางหรืองานที่ปฏิบัติ หรือไมถูกตอง ตามหลักการยศาสตร ๒) จัดบริเวณงานไมเหมาะสม ทําใหมีพื้นที่ปฏิบัติงานนอย ตองปฏิบัติงานโดยมีสิ่ง กีดขวาง ๑๗กระทรวงแรงงาน, สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน), มาตรฐานการยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยแรงงานตามหลักการยศาสตร, พิมพครั้งที่ ๑ (กรุงเทพฯ: สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทํางาน (องคการมหาชน) กระทรวงแรงงาน ๒๕๖๒), ๑.

๙ ๓) วัสดุที่ตองยกและเคลื่อนยาย มีปริมาณมากเกินไป ๔) ปฏิบัติงานดวยวิธีที่ไมเหมาะสม เชน การยกและเคลื่อนยายวัสดุปริมาณมากเกินไป ในแตละครั้งเพื่อลดจํานวนครั้งของการยก การไมหยุดพักเมื่อมีอาการเมื่อยลา เปนตน ๕) ยกและเคลื่อนยายวัสดุดวยอิริยาบถทาทางที่ไมถูกตองตามหลักการยศาสตร ปจจุบันการบาดเจ็บของระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูก แยกออกเปน ๒ สวน๑๘ สวนแรกเรียกวา “บาดเจ็บแบบสะสม หรือคอยเปนคอยไป (Cumulative injuries)” และสวนที่สอง เรียกวา “บาดเจ็บแบบฉับพลันทันที (Acute injury)” คือ ยกแลวหลังหักหรือวากลามเนื้อฉีก แบบรุนแรง ซึ่งกลุมนี้สามารถวินิจฉัยโรคไดในทันทีวาบาดเจ็บเนื่องจากการทํางาน แตที่เปนปญหา เกิดขึ้นในปจจุบัน คือ การบาดเจ็บในสวนแรกที่เรียกวาบาดเจ็บแบบสะสมหรือคอยเปนคอยไป (Cumulative injuries) โดยอาการจะคอย ๆ สะสมเนื่องจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย อาจจะไมไดยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักในครั้งเดียวและในน้ําหนักที่มาก แตจะยกหรือ เคลื่อนยายวัสดุหนักในน้ําหนักที่ไมมากแตยกบอย ๆ และยกทั้งวัน จึงทําใหเจ็บปวดระบบกลามเนื้อ แตจะมีอาการไมมาก เมื่อเกิดอาการสะสมมาเรื่อย ๆ นานวันก็ทําใหเกิดการเจ็บปวยได ในกรณีนี้อาจจะ ตองมีการวินิจฉัยโรคจากแพทยและมีการสืบคนวาเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานจริงหรือไม ทั้งนี้เมื่อพิจารณาขอมูลจากรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวย เนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงาน ประกันสังคม๑๙ พบวา โรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสูงที่สุดของ ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ คือ ๑) โรคระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุ จากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางานสูงสุด โดยเฉลี่ย ๕ ป มีลูกจาง ประสบอันตราย จํานวน ๔,๗๖๐ ราย คิดเปนรอยละ ๑.๑๓ ตอป ของจํานวนการประสบอันตราย ทั้งหมด ๒) มีโรคจากสาเหตุทางชีวภาพ ลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๑,๒๙๐ ราย คิดเปน รอยละ ๐.๓๑ ตอป ๓) โรคผิวหนังที่เกิดจากสาเหตุทางกายภาพเคมีหรือชีวภาพอื่น มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๔๗๗ ราย คิดเปนรอยละ ๐.๑๑ ตอป ๔) โรคผิวหนังอื่น ซึ่งพิสูจนไดวามีสาเหตุเนื่องจาก การทํางาน มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน ๑๕๗ ราย คิดเปนรอยละ ๐.๐๔ ตอป ๑๘คณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา, สรุปผลการสัมมนาของคณะกรรมาธิการการแรงงาน วุฒิสภา เรื่อง กฎหมาย มาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อคุมครองและยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานที่ตองยกหรือเคลื่อนยาย วัสดุหนักดวยแรงกาย (เอกสารอัดสําเนา: กลุมงานคณะกรรมาธิการการแรงงานและสวัสดิการสังคม 256๖), 25 – 27. ๑๙กระทรวงแรงงาน, สํานักงานประกันสังคม, สํานักงานกองทุนเงินทดแทน, สถานการณการประสบ อันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ป ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ (กรุงเทพฯ: กลุมกําหนดอัตราเงินสมทบกองทุน เงินทดแทน สํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน ๒๕๖๖), ๑๖.

๑๐ ๕) โรคระบบหายใจอื่น ซึ่งพิสูจนไดวามีสาเหตุเนื่องจากการทํางาน มีลูกจางประสบ อันตราย จํานวน ๒๗ ราย คิดเปนรอยละ ๐.๐๑ ตอป ภาพที่ ๑.๒ แผนภูมิโรคที่เกิดขึ้นตามลักษณะหรือสภาพของงานหรือเนื่องจากการทํางานสุดของ ๕ อันดับแรก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ อีกทั้ง พบวาผลของการประสบอันตรายที่มีจํานวนการประสบอันตรายหรือเจ็บปวย เนื่องจากการทํางานสูงสุด 5 อันดับแรก ป พ.ศ. 2561 – 2565๒๐ คือ 1) บาดแผลลึก โดยเฉลี่ย 5 ปมีลูกจางประสบอันตราย จํานวน 176,430 ราย คิดเปน รอยละ 41.86 ตอป ของจํานวนการประสบอันตรายทั้งหมด 2) ขอตอเคล็ด และการอักเสบตึงตัวของกลามเนื้อ มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน 69,521 ราย คิดเปนรอยละ 16.50 ตอป 3) กระดูกหัก กระดูกแตก กระดูกราว มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน 57,173 ราย คิดเปนรอยละ 13.57 ตอป 4) บาดแผลตื้น มีลูกจางประสบอันตราย จํานวน 41,727 ราย คิดเปนรอยละ 9.90 ตอป 5) บาดแผลไหมมีลูกจางประสบอันตราย จํานวน 26,379 ราย คิดเปนรอยละ 6.26 ตอป ๒๐อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๑๘.

๑๑ ภาพที่ ๑.๓ แผนภูมิผลของการประสบอันตรายที่เกิดขึ้นกับลูกจางที่ประสบอันตรายหรือเจ็บปวย เนื่องจากการทํางานสูงสุด 5 อันดับแรก ป พ.ศ. 2561 – 256๕ จากขอมูลขางตนจะสะทอนใหเห็นถึงปญหาการเจ็บปวยของแรงงานที่เกิดขึ้นจากการ ทํางานลักษณะดังกลาว ที่ควรไดรับการศึกษาและแกไขปญหาที่เกิดขึ้น รวมทั้งปญหาหลักการยศาสตร ที่พบมากในสถานประกอบการนี้กอใหเกิดผลกระทบตอสุขภาพอนามัยของผูปฏิบัติงาน ในสถานประกอบการ มี ๔ ประเภทใหญ๒๑ คือ ๑) การประสบอันตรายจากการยกหรือเคลื่อนยายของหนัก ๒) การประสบอันตรายจากทาทางการทํางาน ๓) อาการเจ็บปวยจากการเคลื่อนยายของหนัก ๔) อาการเจ็บปวยจากทาทางการทํางาน รวมทั้ง การทํางานที่มีการใชแรงกายในการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก การบาดเจ็บของ ระบบกระดูกและกลามเนื้อที่เกิดจากการทํางานยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก พบวา มีสาเหตุมาจาก ปจจัยเสี่ยงหลายประการที่สําคัญ ไดแก ๑) การใชแรงจากรางกายที่สูงเนื่องจากวัสดุที่เคลื่อนยายมีน้ําหนักมาก(forceful exertion) ๒) การใชทาทางในการเคลื่อนยายที่ไมเหมาะสม (awkward posture) ๓) การทํางานซ้ํา ๆ ตอเนื่องเปนเวลานาน (repetitive motion) ๔) การกดทับของวัตถุ (contact stress) ๕) การทํางานในทาหนึ่งทาใดเปนเวลานาน (static posture) ๒๑กิตติ อินทรานนท, การยศาสตร = Ergonomics, (กรุงเทพ, สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2553), 30.

๑๒ ทั้งนี้ การที่จะลดจํานวนการบาดเจ็บจากการยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย จําเปนที่จะตองลดหรือกําจัดปจจัยเสี่ยงตาง ๆ ดังกลาวขางตนนั้น ซึ่งอาการบาดเจ็บอาจสงผลราย ตอสุขภาพในระยะยาวไดดังนั้น จึงเปนเรื่องที่รัฐบาลและนายจางควรใหความสําคัญในเรื่องการยกระดับ คุณภาพชีวิตโดยการใชหลักการยศาสตรของแรงงานที่ตองทํางานยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนัก ดวยแรงกาย ซึ่งการยกของดวยแรงจากรางกายเปนงานที่มีความเสี่ยงตอการบาดเจ็บของระบบกระดูก และกลามเนื้อในสวนตาง ๆ ของรางกายไมวาจะเปน มือ ขอมือ แขน ไหล โดยเฉพาะอยางยิ่ง หลังสวนลาง จากการศึกษาจํานวนมาก พบวา การยกดวยแรงกายสงผลตอการบาดเจ็บของหลังสวนลาง ไดงายและมีความเกี่ยวของกันอยางชัดเจน แมวาน้ําหนักจะไมไดมากนักแตหากทําการยกในทาที่ ไมถูกตองซ้ํา ๆ ตอเนื่องก็สามารถสงผลตอการบาดเจ็บของหลังไดมากเชนกัน สืบเนื่องจากขอมูลจากรายงานสถานการณการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางาน ป พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕ โดยสํานักงานกองทุนเงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม ในดาน การจัดเก็บขอมูลหรือสถิติของการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางานของประเทศไทย เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศที่พัฒนาแลว อาทิ ประเทศอังกฤษ ซึ่งประเทศอังกฤษจะมีระบบการเก็บ ขอมูลที่ดีและจะใหความสําคัญเกี่ยวกับการจัดเก็บขอมูลการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจาก การทํางานมาก เพราะเปนตัวชี้วัดวาสามารถขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตไดจริงหรือไม ถาไมมีระบบ การจัดเก็บขอมูลที่ดีก็ไมสามารถชี้วัดไดวาคุณภาพชีวิตหลังจากที่มีนโยบาย มียุทธศาสตรมีกฎหมาย ออกไปแลวจะวัดไดจริงหรือไม ดังนั้น การจัดเก็บขอมูลในเรื่องการเจ็บปวยจากการทํางานจึงเปนเรื่องที่ สําคัญมาก เพื่อนําไปสูการพัฒนาและเชื่อมโยงในลักษณะ Big Data เพื่อนําไปวิเคราะหแลวสรางมูลคา และนวัตกรรมตาง ๆ ได เมื่อนําขอมูลประชากรของประเทศอังกฤษที่มีทํางานประมาณ ๒๔ ลานคน จะมีขอมูล สถิติผูบาดเจ็บจากการทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักอยูที่ประมาณ 60,000 คน เปรียบเทียบ กับขอมูลประชากรของประเทศไทยที่มีงานทําประมาณ ๓๙.๖๑ ลานคน จะมีขอมูลรายงานสถานการณ การประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการทํางาน ป พ.ศ. 2561 – 2565 ของสํานักงานกองทุน เงินทดแทน สํานักงานประกันสังคม เพียง ๔,๗๖๐ คนเทานั้น เพราะฉะนั้น หากนําขอมูลดังกลาวมาเปน ตัวชี้วัดคุณภาพชีวิตของแรงงานในประเทศ แสดงวาแรงงานในประเทศไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีมากกวา แรงงานของประเทศอังกฤษ ซึ่งขอเท็จจริงแลวหากพิจารณาจากขอมูลสถิติผูบาดเจ็บจากการทํางาน ที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักของประเทศไทยนั้น ไมสามารถที่จะนํามาใชเปนตัวชี้วัดคุณภาพชีวิต ของแรงงานในประเทศได โดยปญหามาจากการจัดเก็บขอมูลของประเทศไทยยังไมมีความชัดเจน ขาดการจัดเก็บขอมูลที่ดี และไมไดมีการจัดเก็บขอมูลแบบแยกประเภทวาแรงงานที่เจ็บปวยเนื่องมาจาก การทํางานที่ตองยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกายหรือใชเครื่องจักรกันแน สาเหตุการเจ็บปวย มาจากทํางานในลักษณะใดหรือเกิดจากอะไร เปนตน จึงทําใหเกิดปญหาในเรื่องการชี้วัดคุณภาพชีวิต ของแรงงานในประเทศที่ตองทํางานยกหรือเคลื่อนยายวัสดุหนักดวยแรงกาย๒๒ ๒๒อางแลวตามเชิงอรรถที่ ๑๘.

๑๓ นอกจากนี้จากขอมูลการตรวจสุขภาพประจําปฟรี๑๔ รายการ ของสํานักงาน ประกันสังคม ตามหลักเกณฑและอัตราแนบทายประกาศคณะกรรมการการแพทยตามพระราชบัญญัติ ประกันสังคม เรื่อง หลักเกณฑ และอัตราคาสงเสริมสุขภาพและปองกันโรคสําหรับประโยชนทดแทน กรณีประสบอันตรายหรือเจ็บปวยอันมิใชเนื่องจากการทํางาน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๒ โดยรายการตรวจ สุขภาพที่เหมาะสมในปจจุบันเปนไปตามตารางแนบทายของประกาศคณะกรรมการการแพทยซึ่งกําหนด รายการตรวจที่เหมาะสมสําหรับประชาชนอายุ ๑๕ – ๘๐ ปขึ้นไปไว๑๔ รายการ๒๓ คือ ๑)การตรวจรางกายตามระบบ ๑.๑) การคัดกรองการไดยิน Finger Rub Test - อายุ ๑๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) ๑.๒) การตรวจเตานมโดยแพทยหรือบุคลากรสาธารณสุข - อายุ ๓๐ – ๓๙ ป ตรวจทุก ๓ ป คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) - อายุ ๔๐ – ๕๔ ป ตรวจทุกป คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) -อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตามเหมาะสม/ความเสี่ยง คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) ๑.๓) การตรวจตาโดยความดูแลของจักษุแพทย - อายุ ๔๐ - ๕๔ ป ตรวจ ๑ ครั้ง คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตรวจทุก ๑ – ๒ ป คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) ๑.๔) การตรวจสายตาดวย Snellen eye Chart - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ (ไมคิดคาใชจาย) ๒)การตรวจทางหองปฏิบัติการ ๒.๑) ความสมบูรณของเม็ดเลือด CBC - อายุ ๑๘ – ๕๔ ป ตรวจ ๑ ครั้ง คาบริการ ๘๐ บาท/ครั้ง - อายุ ๕๕ – ๗๐ ป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ ๘๐ บาท/ครั้ง ๒.๒) ปสสาวะ (UA) - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ ๕๐ บาท/ครั้ง ๓)การตรวจสารเคมีในเลือด ๓.๑) น้ําตาลในเลือด FBS - อายุ ๓๕ – ๕๔ ป ตรวจทุก ๓ ป คาบริการ ๔๐ บาท/ครั้ง - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ ๔๐ บาท/ครั้ง ๓.๒) การทํางานของไต Cr - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ ๔๕ บาท/ครั้ง ๒๓กระทรวงแรงงาน, สํานักงานประกันสังคม, ประกาศคณะกรรมการการแพทยตามพระราชบัญญัติ ประกันสังคม เรื่อง หลักเกณฑ และอัตราคาสงเสริมสุขภาพและปองกันโรคสําหรับประโยชนทดแทน ในกรณี ประสบอันตรายหรือเจ็บปวยอันมิใชเนื่องจากการทํางาน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๒. (เอกสารอัดสําเนา: สํานักงานประกันสังคม, กระทรวงแรงงาน), ๑ – ๔.

๑๔ ๓.๓) ไขมันในเสนเลือดชนิด Total & HDL cholesterol - อายุ ๒๐ ปขึ้นไป ตรวจทุก ๕ ป คาบริการ ๒๐๐ บาท/ครั้ง ๔)การตรวจอื่น ๆ ๔.๑) เชื้อไวรัสตับอักเสบ HBsAg - ผูเกิดกอน พ.ศ. ๒๕๓๕ ตรวจ ๑ ครั้ง คาบริการ ๑๓๐ บาท/ครั้ง ๔.๒) มะเร็งปากมดลูก Pap Smear - อายุ ๓๐ – ๕๔ ป ตรวจทุก ๓ ป คาบริการ ๕๐ บาท/ครั้ง - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป ตามเหมาะสม/ความเสี่ยง คาบริการ ๕๐ บาท/ครั้ง ๔.๓) มะเร็งปากมดลูก VIA - อายุ ๓๐ – ๕๔ ป ตรวจทุก ๕ ป คาบริการ ๕๐ บาท/ครั้ง - อายุ ๕๕ ปขึ้นไป แนะนําใหตรวจPap smearคาบริการ ๕๐ บาท/ครั้ง ๔.๔) เลือดในอุจจาระ FOBT - อายุ ๕๐ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง/ป คาบริการ ๓๐ บาท/ครั้ง ๔.๕) Chest X-ray - อายุ ๑๕ ปขึ้นไป ตรวจ ๑ ครั้ง คาบริการ ๒๐๐ บาท/ครั้ง อีกทั้งขอมูลจากสํานักงานประกันสังคม ณ เดือนกรกฎาคม ๒๕๖๕๒๔ มีจํานวน ผูประกันตนตามมาตรา ๓๓ และมาตรา ๓๙ ประมาณ ๑๓,๓๔๓,๐๐๐ คน สํานักงานประกันสังคม ไดจายคาตรวจสุขภาพตามรายการใหกับโรงพยาบาลที่ใหบริการแกผูประกันตนที่มีสิทธิการตรวจสุขภาพ ตามหลักเกณฑที่กําหนดโดยใชงบประมาณของกองทุนประกันสังคมในปพ.ศ. ๒๕๖๕ มีผูประกันตน เขารับการตรวจสุขภาพ จํานวน ๔๐๘,๐๖๓ คน คิดเปนรอยละ ๓ ของผูประกันตนตามมาตรา ๓๓ และมาตรา ๓๙ และมีรายการตรวจ รวม ๑,๓๖๘,๑๓๐ รายการ โดยใชงบประมาณ ๑๔๑,๖๒๕,๔๐๕ บาท ซึ่งจะเห็นวาในรายการตรวจสุขภาพดังกลาวไมไดมีการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อ และโครงสรางกระดูกของผูประกันตนแตประการใด ทั้งนี้ การตรวจสุขภาพประจําปฟรี ๑๔ รายการดังกลาวขางตน เปนโครงการของ สํานักงานประกันสังคมที่ใชเงินงบประมาณคาใชจายจากเงินกองทุนประกันสังคม ดังนั้น โปรแกรม การตรวจสุขภาพจึงอยูในเงื่อนไขที่วา เปนการตรวจสุขภาพทั่วไปที่ไมไดเกิดจากการทํางาน ซึ่งหากเปน การตรวจสุขภาพเพื่อตรวจหาอาการเจ็บปวยทางรางกายที่เกิดขึ้นเนื่องจากการทํางานนั้น จะตองใชเงิน คาใชจายจากกองทุนเงินทดแทน ดวยเหตุนี้โครงการตรวจสุขภาพประจําป ๑๔ รายการดังกลาวขางตน จึงไมครอบคลุมถึงการตรวจโรคหรืออาการเจ็บปวยจากระบบกลามเนื้อและโครงสรางกระดูกที่เกิดขึ้น เนื่องจากการทํางานหรือสาเหตุจากลักษณะงานที่จําเพาะหรือมีปจจัยเสี่ยงสูงในสิ่งแวดลอมการทํางาน ๒๔กระทรวงแรงงาน, สํานักงานประกันสังคม, คลังความรู, สืบคนเมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๖๖. https://www.sso.go.th/wpr/.