โครงงานผ้าสีสวยด้วยมือหนู 2565

โครงงาน ผ้าสีสวยด้วยมือหนู ผู้จัดท าโครงงาน นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่2 - 3 ครูที่ปรึกษา นายสมหมาย ศรีจุมพล นางสาวนภารัตน์ เบิกระ โรงเรียนท่าเรือวิทยา ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7 ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ก ค าน า โครงงานเรื่อง ผ้าสีสวยด้วยมือหนูเป็นโครงงานที่จัดท าขึ้นภายใต้การเข้าร่วมกิจกรรม โครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารีและ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวีโรฒ ผู้ด าเนินกิจกรรมตามโครงการเป็นนักเรียนระดับชั้นปฐมวัย โรงเรียนท่าเรือ วิทยา ซึ่งเป็นกิจกรรมที่นักเรียนมีความสนใจที่จะเรียนรู้ มีค าถามและ สิ่งที่สงสัย อยากค้นหาค าตอบด้วย ตัวเอง จึงมีการออกแบบการทดลองร่วมกัน โดยมีครูประจ าชั้นเป็นที่ปรึกษา โครงงานเรื่อง ผ้าสีสวยด้วยมือหนูลุล่วงไปด้วยตี โดยนักเรียนระดับปฐมวัย ครูผู้ปกครอง ที่ให้ความร่วมมือ ขอขอบคุณผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่ท าให้โครงการประสบความส าเร็จ และหวังว่าผลการจัด กิจกรรมในครั้งนี้จะเกิดประโยชน์ต่อผู้ศึกษา และผู้ที่สนใจต่อไป โรงเรียนท่าเรือวิทยา ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7

ข สารบัญ เรื่อง หน้า ค าน า สารบัญ ที่มาของโครงงาน 1 ค าถามที่ 1 ใช้น้ าอื่นสกัดสีได้ไหม 1 ค าถามที่ 2 สีที่ได้เอาไปท าอะไรได้บ้าง 13 ภาคผนวก

1 โครงงานผ้าสีสวยด้วยมือหนู ชื่อโครงงาน ผ้าสีสวยด้วยมือหนู ผู้จัดท าโครงงาน นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 -3 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนท่าเรือวิทยา ครูประจ าชั้น นางสาวนภารัตน์ เบิกระ ระยะเวลาในการจัดท า 13 – 17 มิถุนายน 2565 ที่มาของโครงงาน เนื่องจากนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 -3 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนท่าเรือวิทยา ได้ท ากิจกรรมใน ห้องเรียนเรื่อง ลูกโป่งซู่ซ่า ในขณะท ากิจกรรม เด็กๆ สนทนากันเกี่ยวกับเรื่องสีว่าท าไมต้องใช้น้ าและสีจากสี ผสมอาหาร ซึ่งเด็กหลายคนเกิดข้อสงสัยว่าถ้าไม่ใช้สีจากสีผสมอาหารแล้วจะใช้อะไรให้สีที่ต้องการมีความเข้ม และสวยงาม และในบริเวณโรงเรียนมีพืชธรรมชาติที่ให้สีสันสวยงาม เด็ก ๆ สนใจสีจากพืชธรรมชาติ ได้มาจาก พืชชนิดไหน ท าอย่างไรถึงจะได้สีจากพืช จึงเกิดข้อสงสัยและค าถามมากมาย สรุปค าถามที่เด็กๆสงสัยอยากรู้เกี่ยวกับเรื่อง พืชธรรมชาติที่ให้สีสวยงาม ดังนี้ได้แก่ ค าถามที่ 1 มีพืชไหนบ้างที่มีสีสวยงาม ค าถามที่ 2 สีที่ได้เอาไปใช้ท าอะไรได้บ้าง ค าถามที่ 3 ส่วนไหนของพืชที่ให้สี ค าถามที่ 4 สีที่ได้จากพืชมีกลิ่นอย่างไร ค าถามที่ 5 ท าอย่างไรถึงจะได้สีจากพืช จากค าถามที่เด็กอยากรู้ทั้ง 5 ค าถาม เด็กๆและครูร่วมกันสนทนาและลงมติเพื่อเลือกค าถามที่เด็ก สนใจอยากรู้มากที่สุด ซึ่งเด็กๆ เลือกค าถามที่ 2 คือ สีที่ได้เอาไปใช้ท าอะไรได้บ้าง ค าถามที่1 ใช้น้ าอื่นสกัดสีได้ไหม เด็ก ๆ ตั้งค าถามที่อยากรู้ ครูจดบันทึกค าถามที่เด็ก ๆ อยากรู้

2 ขั้นที่1 ขั้นตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ 1. ครูสนทนาและใช้ค าถามกระตุ้นให้เด็กแสดงความคิดเห็น ดังนี้ ครู: พืชธรรมชาติที่ให้สีสันสวยงาม ที่เด็กๆพบหรือที่บ้านมีอะไรบ้าง และมีสีอะไร ไอริน : บ้านหนูมีดอกอัญชันค่ะ มันมีสีม่วงเข้มค่ะ แตงโม : ใบเตยค่ะ ใบเตยสีเขียวหนูเคยเห็นบ้านยายหนูค่ะ ครู: นอกจากดอกอัญชัน ใบเตย แล้วเด็กๆเคยเห็นต้นอะไรอีกหรือไม่ที่ให้สี แล้วให้สีอะไร ภูมิ: แม่หนูเคยเอาอะไรมาใส่ต้มปลาไม่รู้ค่ะ ใส่แล้วเป็นสีเหลือง เหมือนหัวข่า สีเหลืองๆ ครู: ใช่ขมิ้นไหม ขมิ้นก็จะให้สีเหลือง ใช้ทาผิวให้สวยงามได้ด้วย 2. ครูน าพืชธรรมชาติที่ให้สีแต่ละชนิดมาให้เด็กสังเกตและเปรียบเทียบลักษณะของพืชแต่ละชนิดว่ามี ความเหมือน ความแตกต่างกันอย่างไร จากนั้นสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และประสบการณ์ เดิมของเด็ก ครู: เด็กๆช่วยกันดูสิว่าพืชธรรมชาติที่ให้สีทั้ง 3 ชนิดนี้มีอะไรที่เหมือนหรืออะไรที่ แตกต่างกันอย่างไร ไอดิน : เหมือนกันคะ มันเป็นต้นไม้เหมือนกัน เป้ : ไม่เหมือนครับ สีมันไม่เหมือนกันครับ ออโต้: ไม่เหมือนครับ ใบเตยมันเป็นใบ อันอื่นมันเป็นดอกครับ ครู: เด็กๆคิดว่าพืชทั้ง 3 ชนิดนี้จะให้สีต่างกันหรือไม่ เพราะเหตุใด มิ้น : ต่างกันค่ะ สีของมันไม่เหมือนกัน ครู: เด็กๆคิดว่าพืช 3 ชนิดนี้ให้สีอะไรบ้าง มิ้น : ใบเตยสีเขียวค่ะ ทัน : ดอกอัญชันสีน้ าเงินครับ มิ้น : บางทีก็เป็นสีม่วงนะคะ หนูเคยกินน้ าอัญชันค่ะ เขาเอามาต้มใส่น้ าค่ะ นับตังค์: ป้าหนูเอาใบเตยมาต้มใส่น้ ากิน แล้วหอมดีค่ะแต่มันไม่ค่อยมีสีเขียว ฯลฯ จุดประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบการสกัดสีจากพืชธรรมชาติโดยใช้น้ าต่างชนิดกัน

3 ขั้นที่2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน 1. เด็กและครูร่วมกันสนทนา โดยครูใช้ค าถามกระตุ้นให้เด็กเล่าประสบการณ์เดิมเกี่ยวกับการใช้สี จากพืชธรรมชาติดังนี้ ครู: เด็กๆรู้จักต้นพืชอะไรบ้างที่ให้สีและท าอย่างไรถึงจะได้สีออกมา ไอริน : ใบเตยค่ะ ให้สีเขียว เขาเอามาหั่นแล้วก็ต า มิ้น : ย่าหนูเอาใบเตยมาขยี้กับน้ าก็ได้สีเขียวเหมือนกันค่ะ ออโต้: ผมเอาดอกอัญชันมาขยี้ได้สีม่วงครับ พอเอาไปใส่น้ าก็ได้น้ าสีม่วงอ่อน ๆ ครับ บูม : ตอนอยู่ศูนย์เด็กเล็ก ครูเคยเอาดอกเฟื่องฟ้ามาขย ากับน้ าครับได้สีชมพู มิ้น : แม่หนูเอาขมิ้นมาทุบๆแล้วใส่ต้มปลา น้ าต้มปลาเป็นสีเหลืองค่ะ 2. เด็กและครูสนทนาร่วมกันถึงความเหมือนและความแตกต่างของพืชที่ให้สีธรรมชาติ ครู: เด็กๆรู้จักต้นพืชที่ให้สีแล้ว และพืชนั้นมีลักษณะอย่างไร ดา : ใบเตยค่ะ ใบมันจะแหลมๆยาวๆ บ้านหนูมีค่ะเอามาต าๆแล้วใส่น้ าไปท าน้ าใบเตยค่ะ แฟน : ดอกเฟื่องฟ้าค่ะ ดอกมันมีสีชมพู มีนา : ดอกอัญชันค่ะดอกมันจะนุ่มๆ ออกดอกเยอะ แม่หนูเอามากินกับน้ าพริกค่ะ ภูมิ: ฟักทองครับ บวดฟักทองมีสีเหลืองอร่อยมากครับ ภาคิน : แครอทเป็นหัว ๆ ก็มีสีส้มครับ ครูชักชวนเด็กๆสนทนาต่อโดยถามว่า จากที่เด็กๆได้สังเกตพืชธรรมชาติที่ให้สีแล้ว เด็กๆคิดว่าจะท า อย่างไรจะได้สีจากพืชนั้นๆมาใช้ประโยชน์และถ้าใช้น้ าชนิดอื่นเป็นส่วนประกอบจะได้สีที่เข้มข้นขึ้นไหม ให้ เด็กคาดคะเนค าตอบ 3. แบ่งเด็กออกเป็น 3 กลุ่มๆละ 7-8 คน ให้แต่ละกลุ่มสนทนาแสดงความคิดเห็นภายในกลุ่ม และน าเสนอผลการคาดคะเนค าตอบว่าท าอย่างไรจะได้สีจากพืช และถ้าใช้น้ าชนิดอื่นเป็นส่วนประกอบจะได้สี ที่เข้มข้นขึ้นไหม ดังนี้ สนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเพื่อคาดคะเนค าตอบ

4 ตารางที่1 แสดงผลการคาดคะเนค าตอบ กลุ่มที่ น้ าที่ใช้สกัดสี ใบเตย ดอกอัญชัน ขมิ้น 1 น้ าเปล่า น้ าเปล่า น้ าเปล่า 2 น้ าโซดา น้ าโซดา น้ าโซดา 3 น้ าสไปร์ น้ าสไปร์ น้ าสไปร์ กลุ่มที่ 1 คิดว่าใช้น้ าเปล่าจะท าให้สีจากใบเตย ดอกอัญชันและขมิ้นเข้มข้น กลุ่มที่ 2 คิดว่าใช้น้ าโซดาจะท าให้สีจากใบเตย ดอกอัญชันและขมิ้นเข้มข้น กลุ่มที่ 3 คิดว่าใช้น้ าสไปร์จะท าให้สีจากใบเตย ดอกอัญชันและขมิ้นเข้มข้น ขั้นที่3 ทดสอบและปฏิบัติการสืบเสาะ 1. ครูสนทนาและใช้ค าถามกระตุ้นให้เด็กแสดงความคิดเห็น ดังนี้ ครู: เด็กๆคิดว่าเราจะมีวิธีใดให้รู้ว่า จะเอาสีออกมาจากพืชได้อย่างไร ออโต้: ไปถามพ่อแม่ครับ ครู: แล้วเด็กๆจะจ าสิ่งที่พ่อแม่บอกได้ไหม ไอดิน : จ าได้ครับ ผมจะจดใส่กระดาษมาครับ ครู: มีวิธีอื่นอีกไหมคะในการหาค าตอบว่าจะเอาสีออกมาจากพืชได้อย่างไร เป้: ต้องลองท าดูครับ ไอริน : ลองเอามาผสมกันดูค่ะ 2. เด็กและครูร่วมกันสรุปวิธีการหาค าตอบว่า ท าอย่างไรจะได้สีจากพืช และถ้าใช้น้ าชนิดอื่นเป็น ส่วนประกอบจะได้สีที่เข้มข้นขึ้นไหมดังนี้ 1. สอบถามจากพ่อแม่ผู้ปกครองแล้วมาเล่าให้เพื่อนฟัง 2. ทดลองสกัดสีจากพืช ครูให้เด็กๆไปสอบถามจากพ่อแม่ผู้ปกครอง และแบ่งกลุ่มทดลองโดยให้กลุ่มที่ 1 และ 2 ทดลองผสมสี จากน้ าเปล่า กลุ่มที่ 3 และ 4 ทดลองผสมสีจากน้ าโซดา 3. แบ่งกลุ่มเด็ก ๆ เป็น 3 กลุ่ม ๆ ละ 7-8 คน ทดลองการใช้น้ าชนิดต่างๆในการสกัดสีจาก พืชธรรมชาติ

5 กลุ่มที่ 1 เด็ก ๆ ทดลองใช้น้ าเปล่าสกัดสีจากใบเตย เด็ก ๆ เตรียมวัสดุในการท ากิจกรรม ดังนี้ ครก น้ าเปล่า เหยือก ดอกอัญชัน ขมิ้น ใบเตย กะละมัง

6 เด็ก ๆ ใช้ดอกอัญชัน 20 ดอก แล้วใช้มือขย าดอกอัญชันเพื่อให้เกิดสี หลังจากขย าดอกอัญชันแล้ว ใช้น้ าในขวด ปริมาณ 250 มล. ผสมลงไป

7 เด็ก ๆ สกัดสีจากขมิ้น โดยการต า ใช้ขมิ้น 10 หัว 4. เมื่อสกัดสีจากพืชต่างๆแล้วให้เด็กๆน าสีที่ได้มาเปรียบเทียบถึงความเข้มข้นของสีแต่ละ ชนิดว่าสีที่ได้จากการสกัดจากน้ าชนิดไหนได้สีที่มีความเข้มข้นมากที่สุด สีน้ าที่ได้จากการสกัดจากพืชธรรมชาติ น้ าใบเตยสกัดจาก น้ าเปล่า น้ าขมิ้นสกัดจาก น้ าเปล่า น้ าอัญชันสกัดจาก น้ าเปล่า

8 5. ครูสนทนาและใช้ค าถามกระตุ้นให้เด็กคิดออกแบบวิธีบันทึกผลการสืบค้น และการน าเสนอ ผลงาน ของตน ดังนี้ ครู: เมื่อเด็ก ๆ ได้ค าตอบแล้ว เด็ก ๆ จะมีวิธีการบันทึกความรู้ที่ได้ไปทดลองมาให้คนอื่น ทราบได้อย่างไร พอใจ : หนูจะวาดภาพแล้วระบายสีค่ะ ปังปอนด์: ถ่ายรูปเก็บไว้แล้วให้คนอื่นดูครับ แผนภูมิที่1แสดงการบันทึกผลและการน าเสนอผลการสืบค้นข้อมูล ขั้นที่4 สังเกตและบรรยาย ให้เด็กแต่ละกลุ่มมาน าเสนอข้อมูลการทดลองที่เด็กๆได้ทดลองสกัดสีพืชธรรมชาติจากน้ าที่ต่างกัน หน้าชั้นเรียน ซึ่งแต่ละกลุ่มได้ข้อมูล ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ทดลองสกัดสีจากน้ าเปล่า สรุปว่าสีที่สกัดจากน้ าเปล่าและมีความเข้มที่สุด คือใบเตย กลุ่มที่ 2 ทดลองสกัดสีจากน้ าโซดา สรุปว่าสีที่สกัดจากน้ าโซดาและมีความเข้มที่สุด คือ ดอกอัญชัน กลุ่มที่ 3 ทดลองสกัดสีจากน้ าสไปร์สรุปว่าสีที่สกัดจากน้ าสไปร์และมีความเข้มที่สุด คือ ขมิ้น ขั้นตอนที่5 บันทึกผล เด็กแต่ละกลุ่มบันทึกผลตามที่ได้ออกแบบไว้ คือ วาดภาพสีที่ได้จากการสกัด ถ่ายรูปและน าเสนอ ผลงาน วาดภาพพืชที่ให้สี ถ่ายรูป น าเสนอผลงาน วาดภาพบันทึกผลการทดลอง

9 เด็ก ๆ น าเสนอผลการคั้นดอกอัญชันโดยใช้น้ าโซดา บันทึกภาพการทดลอง น้ าใบเตยสกัด จากน้ าโซดา น้ าขมิ้นสกัดจาก น้ าโซดา น้ าอัญชันสกัด จากน้ าโซดา

10 เด็ก ๆ น าเสนอการคั้นใบเตยโดยใช้น้ าเปล่า เด็ก ๆ น าเสนอการคั้นน้ าขมิ้นโดยใช้น้ าสไปร์ ขั้นที่6 สรุปและอภิปรายผล 1. เด็กและครูร่วมกันสนทนาถึงค าถามที่อยากรู้“ใช้น้ าอื่นสกัดสีได้ไหม” โดยครูขออาสาสมัครมา เล่าทบทวนถึงขั้นตอนและวิธีในการค้นหาค าตอบสิ่งที่อยากรู้และผลจากการศึกษาเป็นอย่างไร สรุปผลการ ทดลองที่เด็กๆช่วยกันท า เพื่อใช้ประกอบการสนทนา ครู: จากที่เด็กๆได้ทดลองหาค าตอบ “ใช้น้ าอื่นสกัดสีได้ไหม” สรุปได้ว่าอย่างไรคะ เป้: สีที่ได้มีทั้งเข้มทั้งอ่อนครับ 2. ครูน าผลการคาดคะเนค าตอบของเด็กแต่ละกลุ่มมาให้เด็กพิจารณาเปรียบเทียบกับผลการทดลอง

11 ที่เด็ก ๆ หาค าตอบได้ว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่ เป็นเพราะเหตุใด ซึ่งเด็กๆทั้ง 3 กลุ่มคาดคะเนค าตอบตรงกับ ผลลัพธ์ซึ่งพืชธรรมชาติที่สกัดออกมาแต่ละชนิดให้สีเข้มตามน้ าที่ใช้แตกต่างกัน คือ ใบเตยใช้น้ าเปล่า เข้มที่สุด ดอกอัญชันกับขมิ้นใช้น้ าโซดาเข้มที่สุด ตารางแสดงเปรียบเทียบความเข้มข้นของพืชที่สกัดโดยใช้น้ าทั้ง 3 ชนิด กลุ่มที่ น้ าที่ใช้สกัดสี ใบเตย ดอกอัญชัน ขมิ้น 1 น้ าเปล่า น้ าเปล่า น้ าเปล่า 2 น้ าโซดา น้ าโซดา น้ าโซดา 3 น้ าสไปร์ น้ าสไปร์ น้ าสไปร์ ผลการทดลอง น้ าเปล่าเข้มที่สุด น้ าโซดาเข้มที่สุด น้ าโซดาเข้มที่สุด นอกจากนี้ครูได้ถามเด็กๆ เพิ่มเติมอีกว่า “ตอนนี้เด็ก ๆ ก็ได้ค าตอบสิ่งที่อยากรู้แล้วว่าใช้น้ าอย่างอื่น สกัดสีได้ไหม” มีใครมีข้อสงสัยหรืออยากรู้เรื่องอะไรเกี่ยวกับสีจากพืชธรรมชาติอีกไหมคะ เด็กๆหลายคนยก มือเพื่อถามสิ่งที่อยากรู้ แตงโม : มีสีอะไรอีกนอกจากสีจากดอกไม้ ภาคิน : เอาสีไปใส่อาหารแล้วไปท าอะไรได้อีกครับ น็อต : เอาไปย้อมผ้าแล้วสีจะสวยไหมครับ ส้มโอ : ผ้าอะไรย้อมสีถึงจะสวยคะ ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย 1. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน 4ด้าน 1.1 ด้านการเรียนรู้ - เด็กสามารถคิดหาวิธีค้นหาค าตอบสิ่งที่อยากรู้ได้ - เรียนรู้การท างานเป็นขั้นตอน และการวางแผนก่อนการท างาน - เด็กได้เรียนรู้สีจากพืชธรรมชาติและการสกัดสี - เรียนรู้การถ่ายทอดเรื่องราว สิ่งที่ศึกษาค้นพบในรูปแบบต่างๆ - เด็กได้เรียนรู้การคิดวิเคราะห์และการสรุปผล 1.2 ด้านภาษา - เด็กได้พัฒนาทักษะด้านภาษาจากการสนทนา การตั้งค าถาม แสดงความคิดเห็น ตลอดจนการเล่าเรื่องราวถ่ายถอดสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง หรือสิ่งที่พบเห็น - เด็กได้พัฒนาทักษะการน าเสนอผลงานของตนเอง - เด็กได้รู้จักค าศัพท์มากขึ้น 1.3 ด้านสังคม - สามารถท างานร่วมกับผู้อื่นได้ - รู้จักช่วยเหลือผู้อื่น มีน้ าใจ และมีความรับผิดอบต่องานที่ได้รับมอบหมาย

12 - มีมารยาทในการพูด การฟัง การแสดงความคิดเห็น - เคารพกฎกติกาและข้อตกลงร่วมกันได้ 1.4 ด้านการเคลื่อนไหว - เด็กได้เคลื่อนไหวหยิบจับสิ่งของ และระมัดระวังในการใช้อุปกรณ์ - เด็กได้ใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าในการสังเกตด้วยตนเองเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ชัดเจน 2. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 2.1 ทักษะการสังเกต - เด็กสามารถใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ ในการสังเกตสิ่งที่อยากรู้เช่น การหยิบจับ การดมกลิ่น และสามารถบอกลักษณะของสิ่งที่สังเกตได้ 2.2 ทักษะการวัด - เด็กสามารถวัดปริมาณของน้ าที่ใช้ในการสกัดโดยวิธีการตวง 2.3 ทักษะในการจ าแนกประเภท - เด็กสามารเปรียบเทียบลักษณะของพืชธรรมชาติที่ให้สี - การเปรียบเทียบผลการคาดคะเนค าตอบกับผลการทดลองที่ค้นพบ 2.4 ทักษะการค านวณ - เด็กสามารถค านวณการใช้น้ าในการทดลอง 2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนค าตอบ - เด็กสามารถคาดคะเนค าตอบที่คิดว่าจะใช้น้ าอะไรนอกจากน้ าเปล่า 2.6 ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกับสเปสและสเปสกับเวลา - เด็กบอกได้ว่าการสกัดสีพืชธรรมชาติอาจใช้น้ าชนิดอื่นได้แต่จะมีความแตกต่างของ สีที่ได้ 2.7 ทักษะการจัดกระท าและสื่อความหมายข้อมูล -เด็กสามารถสรุปผลสิ่งที่สังเกตโดยการวาดภาพ เล่าให้ครูฟังและน าเสนอผลงาน หน้าชั้นเรียนให้เพื่อน ๆ เข้าใจได้ 2.8 ทักษะการลงความคิดเห็นจากข้อมูล - เด็กสามารถให้เหตุผลเพิ่มเติมโดยใช้ความคิดเห็นส่วนตัว และประสบการณ์เดิม แสดงความคิดเห็นต่าง ๆ ได้

13 ขั้นที่1 ตั้งค าถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ หลังจากที่เด็กๆได้เรียนรู้แล้วว่าพืชธรรมชาติให้สีสันที่สวยงามและเราสามารถสกัดสีโดยการใช้น้ าเป็น หลักนั้น ยังมีเด็กบางคนมีค าถามว่า นับตังค์: มีสีอะไรอีกนอกจากสีจากดอกไม้ ปังปอนด์: เอาสีไปใส่อาหารแล้วไปท าอะไรได้อีกครับ ออโต้: เอาไปย้อมผ้าแล้วสีจะสวยไหมครับ ไอริน : ผ้าอะไรย้อมสีถึงจะสวยคะ ครูจึงถามเด็ก ๆ ว่า มีใครมีข้อสงสัยอย่างอื่นเกี่ยวกับเรื่องสีอีกไหม เด็ก ๆ ส่วนใหญ่บอกว่า อยาก ลองเอาสีที่ได้มาไปลองย้อมผ้าดู จุดประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการใช้สีจากธรรมชาติในการย้อมผ้าเมื่อใช้ผ้าจากธรรมชาติ ขั้นที่2 รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน เด็กและครูสนทนาร่วมกัน โดยครูใช้ค าถามกระตุ้นให้เด็กเล่าประสบการณ์เดิมเกี่ยวกับการย้อมผ้า ครู: เด็ก ๆ เคยเห็นพ่อแม่หรือผู้ปกครองย้อมผ้าหรือไม่ ไอริน : ไม่เคยเห็นย้อมเองค่ะ เห็นแม่ไปให้เขาย้อมให้ ภูมิ: ผมเคยเห็นเขาย้อมในทีวีครับ ครู: ตอนที่เขาย้อมเขาท าอย่างไรคะ ดา : เขาเอาเสื้อแม่ไปใส่ในปี๊บที่มีสีด า แล้วคนไปคนมาค่ะ ครู: แล้วเขาต้มน้ าสีด้วยไหมคะ แล้วย้อมสีอะไรบ้าง ดา : ต้มค่ะ แต่หนูเห็นมีแต่สีด าค่ะ ครู: เด็ก ๆ คิดว่าสีไหนที่จะย้อมสีแล้วสวยและสีชัดที่สุด แฟน : สีเขียวค่ะ มีนา : สีชมพูค่ะ มิ้น : หนูว่าสีชมพูค่ะ ทัน : ผมว่าสีเหลืองครับ ครูให้เด็ก ๆ คาดคะเนค าตอบว่า กลุ่มที่ 1 สีเหลืองจากขมิ้นย้อมผ้าสีสวย กลุ่มที่ 2 สีม่วงจากดอก อัญชันย้อมผ้าสีสวย และกลุ่มที่ 3 สีเขียวจากใบเตยย้อมผ้าสีสวย โดยครูจดบันทึกผลการคาดคะเนค าตอบ ขั้นที่3 ทดสอบและปฏิบัติการสืบเสาะ ครูสนทนากับเด็ก โดยใช้ค าถาม “ เด็กๆจะมีวิธีการหาค าตอบอย่างไร ถึงจะทราบว่าสีอะไรย้อมสี ถึงจะสวย” พอใจ : ลองเอาสีที่สกัดจากพืชมาย้อมดูค่ะถึงจะรู้ ส้มโอ : ดูว่าผ้าไหนสีสวยกว่ากัน ค าถามที่2 สีที่ได้เอาไปท าอะไรได้บ้าง

14 แตงโม : ต้องเอาผ้าไปต้มแล้วใส่สีค่ะ มิ้น : ใส่หลายๆสีนะคะจะได้รู้ว่าสีไหนสวย ครู: เราจะเอาสีไหนมาย้อมผ้าด้วยคะ ไอดิน : เอาทั้ง 4 สีเลยครับ ฯลฯ ครูชักชวนเด็กสนทนาในหัวข้อต่อไปนี้และบันทึกค าพูดของเด็ก - เด็กจะเอาอะไรมาต้ม - เราจะท าอย่างไรให้น้ าสีที่ใช้ต้มเท่ากัน - เด็ก ๆ จะใช้เวลาในการย้อมผ้านานแค่ไหน - เด็ก ๆ อยากท าให้ผ้าของเด็กๆสวยงามโดยมีลายไหม - เด็ก ๆ จะรู้ได้อย่างไรว่าสีไหนย้อมแล้วสวย เด็กและครูร่วมกันสรุปวัสดุอุปกรณ์ที่จะใช้ในการย้อมผ้า มีดังนี้ 1. ผ้าใยธรรมชาติ 2. ไม้คีบ 3. สีจากใบเตย ดอกอัญชัน ขมิ้น 4. ที่หนีบผ้า 5. ถ้วยตวง 6. เตาไฟฟ้าพร้อมหม้อ 7. หนังยาง 8. ถังน้ า 9. นาฬิกาจับเวลา เด็ก ๆ ร่วมกันสรุปขั้นตอนในการย้อมผ้า ดังนี้ 1. น าผ้ามามัดด้วยหนังยางเพื่อให้เกิดลวดลาย โดยมัดให้แน่น 2. ตวงน้ าสีที่ได้จากใบเตย ดอกอัญชัน ดอกเฟื่องฟ้า ขมิ้น ลงในหม้อต้ม (ต้มครั้งละสี) 3. พอน้ าในหม้อเดือดใส่ผ้าลงไปในหม้อและคนให้ทั่ว 4. จับเวลาการต้มประมาณ 30 นาที 5. เมื่อครบก าหนดเวลา น าผ้าที่ย้อมแล้วใส่ถังน้ าที่มีน้ า 6. แกะหนังยางออกแล้วล้างผ้าให้สะอาด แล้วน าไปตาก เด็ก ๆ ร่วมกันออกแบบวิธีบันทึกผลและน าเสนองาน โดยครูถามเด็กว่า“ เด็ก ๆ จะทราบได้อย่างไร ว่าสีอะไรย้อมผ้าแล้วถึงจะสวย ”โดยครูเขียนบันทึก เทียน : สังเกตและมองดูคะ บูม : จับดูครับ ครู: เมื่อเด็ก ๆ ทราบว่าผ้าไหนสวยแล้วจะท าอย่างไรให้คนอื่นรู้ด้วย ไอดิน : เล่าให้เพื่อนฟังแล้วเอาผ้ามาให้ดูครับ ฯลฯ

15 1. เด็ก ๆ ช่วยกันเตรียมผ้าและมัดผ้าด้วยหนังยางเพื่อให้เกิดลวดลาย 2. เด็กๆแบ่งหน้าที่และช่วยกันตวงน้ าสีที่ได้จากใบเตย ดอกอัญชัน ดอกเฟื่องฟ้า ขมิ้น ลงในหม้อต้ม (ต้มครั้งละสี) พอน้ าในหม้อเดือดใส่ผ้าทั้งสองชนิดลงไปในหม้อและคนให้ทั่ว

16 3. จับเวลาการต้มประมาณ 30 นาทีเมื่อครบก าหนดเวลา น าผ้าที่ย้อมแล้วใส่ถังน้ าที่มีน้ าแล้วแกะ หนังยางออก เด็ก ๆ ต้มผ้าที่มัดเสร็จแล้วในน้ าใบเตย

17 4. ล้างผ้าให้สะอาด น าผ้าที่ล้างแล้วไปตากแดดให้แห้ง 5. เมื่อได้ผ้าที่ย้อมแล้วให้เด็ก ๆ ช่วยกันสังเกตความเหมือนความแตกต่างของสีที่ใช้ย้อมโดยใช้ประสาทสัมผัส ขั้นที่4 สังเกตและบรรยาย เด็กและครูร่วมกันสนทนาถึงลักษณะของผ้าที่ใช้ย้อมและสีที่ใช้ย้อม โดยครูจดบันทึกค าพูด ของเด็ก ดังนี้ ตารางแสดงสิ่งที่ค้นพบจากการทดลอง ผ้าที่ใช้ย้อม สีที่ใช้ย้อม ใบเตย ดอกอัญชัน ขมิ้น ผ้าใยธรรมชาติ สีติดน้อยแต่มีกลิ่น หอมของใบเตยติดที่ ผ้า ค่อนข้างแข็ง มีสีติดผ้าดีไม่มีกลิ่น ติดผ้า ผ้าค่อนข้าง แข็ง สีติดผ้าชัดเจนให้สี สวยงาม มีกลิ่นติดผ้า ผ้า ค่อนข้างแข็ง ขั้นที่5 บันทึกผล เด็กแต่ละคนบันทึกผลตามที่ได้ออกแบบไว้คือ วาดภาพผ้าทีใช้ในการย้อมสีพร้อมระบายสีของผ้า จากนั้นน าเสนอผลงานของตนเองให้เพื่อนและครูฟัง และน าผลงานติดที่บอร์ด

18 เด็ก ๆ น าเสนอผลงานการวาดภาพผ้าสีสวย ขั้นที่6 สรุปและอภิปรายผล 1. เด็กและครูร่วมสนทนาถึงค าถามที่เด็กอยากรู้“สีอะไรย้อมผ้าแล้วถึงจะสวย ” โดยครู ขออาสาสมัครมาเล่าทบทวนถึงขั้นตอนและวิธีในการค้นหาค าตอบสิ่งที่อยากรู้และผลจากการศึกษา เป็น อย่างไร สรุปผลการสืบค้นที่เด็ก ๆ ช่วยกันจัดท าขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสนทนา ครู: จากที่เด็กๆได้ลองย้อมผ้าแล้วเด็ก ๆ ว่าสีไหนย้อมผ้าแล้วถึงจะสวย แฟน : สีจากขมิ้นสีสวยติดดีค่ะ ครู: แล้วสีจากอัญชันล่ะคะเป็นแบบไหน ภูมิ: สีติดผ้าน้อยครับ ครู: แล้วเด็กๆว่าสีไหนที่ย้อมแล้วสีสวยที่สุดคะ ไทเกอร์: สีเหลืองสวยที่สุดครับ นับตังค์: หนูก็ว่าสีเหลืองสวยกว่าสีอื่นค่ะ ไอริน : ผ้าที่ย้อมสีเขียวจากใบเตยสีไม่สวยแต่หอมมากเลยค่ะ ครู: เด็ก ๆ ช่วยกันเรียงล าดับผ้าที่ย้อมสีแล้วสวยที่สุดไปหาสวยน้อยนะคะ เด็ก : ผ้าใยธรรมชาติสีเหลือง ผ้าสีม่วง ผ้าสีเขียว ฯลฯ 2. ครูสนทนาและลองให้เด็ก ๆ เปรียบเทียบสิ่งที่คาดคะเนกับผลการศึกษาที่ค้นพบว่าถูกต้องตรงกัน หรือไม่ ครู: ต่อไปนี้เวลาที่เด็ก ๆ มีเสื้อผ้าสีขาวที่เก่าแล้วแต่เด็ก ๆ ชอบเสื้อตัวนี้มากอยากใส่ เสื้อสีสวยๆบ้าง เด็กๆจะท าอย่างไรคะ ไอดิน : ผมจะให้แม่ย้อมเสื้อให้ผมใส่ครับเสื้อจะได้สวยๆ ดา : มีเสื้อสีสวยใส่ ไม่ต้องเปลืองเงินซื้อเสื้อใหม่ด้วยค่ะ พอใจ : ถ้าเสื้อหนูเก่าแล้วหนูจะบอกยายเอาสีมาย้อมให้สวยค่ะ ครูถามค าถามต่อว่า เด็ก ๆ มีค าถามอะไรอีกไหมที่อยากรู้ซึ่งพบว่า เด็กมีค าถามต่อเนื่องอีก เช่น ถ้าเอาสีไประบายรูปที่วาดจะได้ไหมคะ สีที่ติดมือจะเอาอะไรล้างถึงจะออกคะ ผ้าที่ได้น าไปท าอะไรได้บ้างคะ เป็นต้น จึงเป็นค าถามที่คุณครูต้องน ามาพูดคุยกับเด็ก ๆ ต่อไป

19 ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย 1. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน 4 ด้าน 1.1 ด้านการเรียนรู้ - เด็กเรียนรู้วิธีการย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติ - เด็กได้เรียนรู้วิธีการมัดผ้าให้เกิดลวดลาย 1.2 ด้านภาษา - เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาจากการสนทนาโต้ตอบแสดงความคิดเห็น -พัฒนาทักษะด้านการน าเสนอผลงาน และการเล่าประสบการณ์เรื่องราวใน ชีวิตประจ าวัน - เด็กสามารถใช้สัญลักษณ์อย่างง่ายในการสื่อความหมายเพื่อให้เกิดความเข้าใจ เช่น การใช้ตัวเลขแทนผ้าแต่ละชนิด 1.3 ด้านสังคม -เด็กสามารถท างานร่วมกับผู้อื่นได้รู้จักแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ และมีความ รับผิดชอบต่อหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย - เด็กแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น - เด็กเคารพกฎกติกาและปฏิบัติตามข้อตกลงของห้องเรียน - รู้จักช่วยเหลือแบ่งปัน และให้โอกาสผู้อื่นในการท ากิจกรรมร่วมกัน 1.4 ด้านการเคลื่อนไหว - เด็กสามารถเคลื่อนไหวหยิบจับ มัดผ้า และอุปกรณ์ต่างๆในการทดลองได้อย่าง คล่องแคล่ว - เด็กสามารถใช้ประสาทสัมผัสในการสังเกตด้วยตัวเองจนได้ข้อมูลที่ชัดเจน - เด็กรู้จักระมัดระวังความปลอดภัยของตนเองและผู้อื่น 2. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 2.1 ทักษะการสังเกต - การ หยิบ จับ สัมผัส ดมกลิ่นสีจากธรรมชาติ - ใช้ประสาทสัมผัสในการดูการดม และการสัมผัสผ้าที่ใช้ในการย้อม 2.2 ทักษะการวัด - ใช้ถ้วยตวงสีที่ใช้ย้อมผ้าในปริมาณที่เท่ากัน - ใช้ถ้วยตวงตวงน้ าผสมสีโดยให้มีมีปริมาณเท่ากัน - ใช้นาฬิกาในการจับเวลาในการย้อมผ้า 2.3 ทักษะการจ าแนกประเภท - เปรียบเทียบความแตกต่างของผ้าที่ใช้ย้อมสี - เปรียบเทียบความหอมของผ้าที่ย้อมแล้วตามชนิดของสีที่ใช้ย้อม - เปรียบเทียบสิ่งที่คาดคะเนกับผลการศึกษาที่ค้นพบว่าเหมือนหรือต่างกัน 2.4 ทักษะการค านวณ - นับจ านวนถ้วยตวงซึ่งตวงน้ าในการผสมสี - นับจ านวนชิ้นของผ้าที่ใช้ย้อม - ใช้ตัวเลขแทนชนิดของผ้า

20 2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนค าตอบ - เด็กสามารถคาดคะเนค าตอบที่คิดว่าผ้าชนิดใดที่สามารถย้อมติดด้วยสีธรรมชาติได้ ดี 2.6 ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกับสเปสและสเปสกับเวลา - เด็กบอกได้ว่าถ้าใช้สีที่มีความเข้มข้นในการย้อมผ้าจะท าให้ผ้ามีสีที่ติดทนนาน - เด็กบอกได้ว่าถ้าน าผ้าที่ย้อมแล้วมาวางใกล้กันจะท าให้สีไปติดกันได้ 2.7 ทักษะการจัดกระท าและสื่อความหมายข้อมูล - เด็กสามารถสรุปผลสิ่งที่สังเกตได้โดยการเรียงล าดับผ้าที่ใช้ย้อมสีจากพืชธรรมชาติ ที่ย้อมสีแล้วสวยงาม ติดทนไปหาผ้าที่มีความสวบงามของสีที่ย้อมน้อยใช้ตัวเลขแทน ชนิดของผ้าที่ใช้ย้อม ในแบบบันทึกผลเพื่อสื่อความหมายของข้อมูล และการ น าเสนอผลงานหน้าชั้นเรียนให้เพื่อน ๆ เข้าใจได้ 2.8ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมโดยใช้ความคิดเห็นส่วนตัวได้