C M Y CM MY CY CMY K
1
2 ชื่่�อหนัังสืือ : สานฝััน...สัันติิชััย กองบรรณาธิิการ : ชาลิินีี ถนััดงาน ญาดา วรรณไพโรจน์์ พรรััตน์์ มุ่่�ยละมััย กิิตติิศัักดิ์์� จิิตรีนิีิตย์์ ออกแบบปก : กิิตติิศัักดิ์์� จิิตรีนิีิตย์์ ออกแบบรููปเล่่ม : แจ็็ส เพอ-พริ้้�น จััดทำำ โดย : นางสาวชาลิินีี ถนััดงาน พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 1 : มกราคม 2566 จำำนวนพิิมพ์์ : 100 เล่่ม พิิมพ์์ที่่� : บริิษััท แจ็็ส เพอ-พริ้้�น จำำกััด 1,29-29/1 ซอยเสรีีไทย 50 แยก 11 ถนนเสรีีไทย แขวงคัันนายาว เขตคันนัายาว กรุุงเทพมหานคร 10230 โทร. 0 2919 8751 - 2 โทรสาร 0 2919 8753 อีีเมล์์ [email protected] ข้้อมููลทางบรรณานุุกรมของหอสมุุดแห่่งชาติิ ISBN 978-616-598-456-0
3 สารบััญ หน้้า บทบรรณาธิิการ....................................................................................................5 บทสััมภาษณ์์นายสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์ เกี่่�ยวกัับพััฒนาการ.........................7 ของกฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า บทรำ�ลึึก..............................................................................................................21 1. สารจากใจ 22 ศาสตราจารย์์ ดร.ศัักดา ธนิิตกุุล 2. ด้้วยความระลึึกถึึง 26 นางสาวกชกร บุุนนาค 3. My Idol 27 นางสาวกนกภรณ์์ ฉััตรจินิดา 4. ความในใจ..ที่่�ตั้้�งใจเขีียนบอกท่่าน 28 นายกิิตติชัิัย คล้้ายอุุบล 5. ด้้วยรัักและขอบคุุณ.... 30 นายกิิตติศัิักดิ์์� จิิตรีีนิิตย์์ 6. ช่่วงเวลาที่่�ดีีที่่�สุุด... 31 นางสาวเกษดา สุุทธิรัิัตน์์ 7. ความประทัับใจ ท่่านสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์ 32 นางสาวจารุุวรรณ ศิิริิมาลา 8. ความประทัับใจ.....ท่่านรองสันัฯ 33 นายชลิิต สวััสดิิโภคินิ 9. บันทึั ึกความรู้้สึึก 34 นางสาวธฤตมน ศรีีแก้้ว 10. “เรีียน...ท่่านสัันติิชััยที่่�เคารพ” 35 นางสาวน้ำ ำ� หวาน ศรีีบุุญเรืือง 11. เรีียน ท่่านสัันติิชััยที่่�เคารพยิ่่�ง 37 นายนิินนาท เกิิดลาภผล 12. จากรุ่นสู่่ ่� �รุ่่�น 39 นางสาวปริิชญา เชื้้�อสิิงห์์โต
4 13. ท่่าน คืือ ผู้้เป็็นต้้นแบบในการทำำ งาน 40 นายปองคุุณ สุุภาวิิตา 14. โชคชะตาก่่อเกิิดความผููกพััน 41 นางสาวปิิยาพััชร ทัับอิินทร์์ 15. พบกัันครั้้�งหนึ่่�ง...คิิดถึึงตลอดไป 43 นางสาวพนััชกร อิินทแพทย์์ 16. จากวันนั้้�นถึึงวันนี้้ ั � : จาก คน. สู่่� กขค. 44 นางพรรณพร พงษ์์สามารถ 17. “ท่่านสันติั ิชััย” แบบอย่่างในการทำำ งาน 45 นางสาวพรรััตน์์ มุ่่�ยละมัยั 18. ถึึงท่่านสัันติิชััย...คุุณพ่่อผู้้มอบศรััทธาในการทำำ งาน 46 นางสาวพััชราพรรณ สุุวรรณมณีี 19. บัันทึึกแห่่งความทรงจำำและความประทัับใจกัับเจ้้านายที่่�น่่ารััก 47 นายสันติั ิชััย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ นางสาววันดีั ี พููลเกิิด 20. ยุ่่�นกัับท่่านสัันติิชััย 48 นางสาวสุุธาสินีิี มั่่�นคงขัันติิวงศ์์ 21. ย้้อนวัันวาน... ความระลึึกถึึงท่่านสัันติิชััยฯ 49 ว่่าที่่�ร้้อยตรีีเอก ขุุทรานนท์์ รวมผลงาน 2562 - 2565..................................................................................51 1. ด้้านกฎหมาย 53 2. ด้้านการเผยแพร่่ความรู้้เกี่่�ยวกัับกฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า 63 3. ด้้านการส่่งเสริิมการมีีส่่วนร่่วม 75 4. สื่่�อสิ่่�งพิิมพ์์ 81 5. สื่่�อออนไลน์์ 87 ประมวลภาพความทรงจำำ 2562 - 2565..........................................................93 ประวััติิ...............................................................................................................101
5 บทบรรณาธิิการ ความตั้้�งใจของการทำำ หนัังสืือนี้้� แว๊๊บขึ้้�นมาในเช้้าวัันหนึ่่�ง เมื่่�อชวนเด็็ก ๆ มส. คุุณวััลลดา ชีีวาพััฒน์์ (ไผ่่สจ.) และคุุณนุุดีี ไชยรััตน์์ (ทัับทิมิธบ.) เข้้าไปขอคำำแนะนำำ จากท่่านสัันติิชััยเกี่่�ยวกัับที่่�มาของการกำำหนดเกณฑ์์การเป็็นผู้้ประกอบธุุรกิิจ ซึ่่�งมีอำีำนาจเหนืือตลาด โดยท่่านได้้กรุุณาเล่่าถึึงที่่ม�าของการกำำหนดหลัักเกณฑ์์ดัังกล่่าว และพาพวกเราย้้อนไปถึึงแนวคิิดของการตรากฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้าขึ้้�น ครั้้�งแรกในประเทศไทยอีีกด้้วย ซึ่่�งพวกเราก็็นั่่�งฟัังกัันด้้วยความเพลิิดเพลิิน ไม่่รู้้สึึกว่่า เป็็นการคุุยเรื่่�องงานแต่่อย่่างใด อีีกทั้้�งยัังเห็็นว่่า ควรจะบัันทึึกสิ่่�งที่่�ท่่านเล่่าไว้้อ้้างอิิง หรืือประกอบการทำำ งานในอนาคตต่่อไป จึึงขออนุุญาตนััดสััมภาษณ์์ท่่านอย่่างเป็็น ทางการอีีกครั้้�ง พร้้อมกัับตระเตรีียมการทำำ หนัังสืือเล่่มนี้้� (อย่่างลัับ ๆ) สำำหรัับเป็็น ที่่�ระลึึกในโอกาสที่่�ท่่านกำำลัังจะครบวาระการดำำรงตำำแหน่่ง “กรรมการการแข่่งขััน ทางการค้้า” ซึ่่�งท่่านก็็เมตตาให้้สััมภาษณ์์ และช่่วยขััดเกลาเนื้้�อหาให้้มีีความสมบููรณ์์ ยิ่่�งขึ้้�น ขณะเดีียวกันก็ั ็ถามด้้วยความสงสััยว่่า “คุุณจะเอาไปทำำอะไร?” หลัังจากนั้้�น พวกเรา ประกอบด้้วย คุุณญาดา วรรณไพโรจน์์ (ใหม่่ มส.) คุุณพรรััตน์์ มุ่่�ยละมััย (นุ่น่� มส.) และที่่�ขาดไม่่ได้้ คุุณกิิตติิศัักดิ์์� จิิตรีีนิิตย์์ (จิิว สอ.) รวมทั้้�ง ผู้้เขีียน แบ่่งหน้้าที่่�กััน เพื่่�อคััดสรรและรวบรวมเนื้้�อหาซึ่่�งจะบรรจุุภายในหนัังสืือเล่่มนี้้� เนื่่�องด้้วยต้้องการสะท้้อนภาพลัักษณ์์อัันเป็็นตััวตนของท่่านสัันติิชััยได้้อย่่างใกล้้เคีียง ที่่�สุุด และมีีความหวัังเล็็ก ๆ ว่่าท่่านจะมีีรอยยิ้้�มเมื่่�อได้้อ่่าน ในส่่วนเนื้้�อหาจึึงเป็็นที่่�มา ของการแบ่่งออกเป็็นสามส่่วน อัันได้้แก่่ ส่่วนที่่�เป็็นบทสััมภาษณ์์ท่่านสัันติิชััย ซึ่่�งเดิิม เราคิิดว่่าเมื่่�อสััมภาษณ์ท่่ ์านแล้้วจะนำำมาเรีียบเรีียงในรููปของบทความ แต่่กลัับเปลี่่�ยนใจ นำำเสนอในรููปแบบของการถามตอบ เพื่่�อสื่่�อถึึงความเป็็นกัันเอง ความอบอุ่่�น และ ความเมตตาที่่�เรามัักได้้รัับอยู่่�เสมอในยามที่่�พบปะกัับท่่าน อีีกทั้้�งการนำำเสนอ ในรููปแบบนี้้ยั�ังคงไว้ซึ่่้ �งข้้อความที่่ท่่ �านต้้องสื่่�อสารได้้อย่่างครบถ้้วน ส่่วนที่่ส�องเป็น็บทรำำลึึก จากบุุคคลที่่�ทำำ งานใกล้้ชิิดเพื่่�อแสดงมุุทิิตาจิิตในโอกาสที่่�ท่่านสัันติิชััยดำำรงตำำแหน่่ง ครบวาระ และส่่วนที่่�สามรวมผลงานบางส่่วนของท่่านขณะดำำรงตำำแหน่่งกรรมการ การแข่่งขัันทางการค้้า ไม่่ว่่าจะเป็็นด้้านกฎหมาย ซึ่่�งท่่านได้้ร่่วมกัับคณะอนุุกรรมการจาก บุุคคลภายนอกวางแนวปฏิิบัติัทิางการค้้าที่่สำ�ำคััญหลายเรื่่�อง ได้้แก่่ แนวปฏิิบัติัทิางการค้้า
6 ในธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีกขนาดใหญ่่ธุุรกิิจรัับซื้้�อผลไม้้ (ล้้ง) ธุุรกิิจแฟรนไชส์์ ธุุรกิิจให้้บริิการ ดิิจิิทััลแพลตฟอร์์มรัับและส่่งอาหาร รวมถึึงเเนวทางการพิิจารณาการปฏิิบััติิ ทางการค้้าที่่�เป็็นธรรมเกี่่�ยวกัับระยะเวลาการให้้สิินเชื่่�อการค้้า กรณีีผู้้ประกอบธุุรกิิจ ขนาดกลางและขนาดย่่อม (SMEs) เป็น็ผู้้ขายสิินค้้าหรืือบริิการ ด้้านเผยแพร่่ความรู้้ เกี่่�ยวกัับกฎหมายการแข่่งขันทัางการค้้า โดยออกเดินสิายเผยแพร่่ความรู้้ด้้านกฎหมาย การแข่่งขัันทางการค้้าให้้แก่่ ผู้้ประกอบธุุรกิิจ และประชาชนที่่�สนใจทั่่�วประเทศ และ ด้้านการส่่งเสริมิการมีส่่ ีวนร่่วม โดยการร่่วมรัับฟัังความคิิดเห็นร่่ ็างกฎหมายลำำดัับรอง ที่่�ออกตามพระราชบััญญัติัิการแข่่งขัันทางการค้้า พ.ศ. 2560 ซึ่่�งคุุณเอก ขุุทรานนท์์ (เอก อภ.) และคุุณปิิยาพััชร ทัับอิินทร์์ (แพร สจ.) เป็็นผู้้รวบรวมไว้้ ปิิดท้้ายด้้วย ประมวลภาพถ่่ายที่่�แสดงให้้เห็นถึ็ ึงหลากหลายแง่่มุุม ทั้้�งที่่�เป็นท็ างการ ในฐานะโฆษก คณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า วิิทยากร และคณะอนุุกรรมการคณะต่่าง ๆ ตลอดจนมุุมสบาย ๆ เพื่่�อให้้คลายความคิิดถึึงกันัเมื่่�อยามต้้องห่่างไกล พวกเราได้้รัับ ความร่่วมมืืออย่่างดีียิ่่�งจากพี่่� ๆ น้้อง ๆ ชาวสำำ นัักงานคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า หลายท่่านที่่�ให้คำ้ ำแนะนำำและกรุุณาสละเวลามาร่่วมก่่อการกัับเราคราวนี้้ทั้้� �งเบื้้�องหน้้า และเบื้้�องหลััง นอกจากนี้้� พวกเรายัังได้้รัับความกรุุณาจากศาสตราจารย์์ ดร.ศัักดา ธนิิตกุุล ผู้้เชี่่�ยวชาญด้้านกฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้าและอาจารย์์ผู้้ใหญ่่ ซึ่่�งเป็็นที่่�นัับถืือของท่่านสัันติิชััยได้้กรุุณาเขีียนบทรำำลึึกเป็็นเกีียรติิแก่่ท่่านสัันติิชััย ในหนัังสือฉืบัับนี้้� รวมทั้้�งสนัับสนุุนค่่าใช้้จ่่ายในการจััดพิิมพ์์ทั้้�งหมดด้้วย สำำหรัับชื่่�อหนัังสือ ื “สานฝััน..สัันติิชััย” นั้้�น มาจากบทสััมภาษณ์์ของท่่านซึ่่�ง ท่่านได้้กรุุณาเล่่าถึึงความฝัันของท่่านให้้พวกเราฟััง ขอให้้ไปติิดตามอ่่านกัันในเล่่ม นะคะ ไม่่สปอยค่่ะ ไม่่สปอย... เพีียงแต่่ ณ ที่่�ตรงนี้้� อยากจะเชิิญชวนให้้ใครที่่�ได้้อ่่าน และมีีความฝัันเดีียวกััน มาร่่วมกัันสานฝััน ไม่่ว่่าความฝัันที่่�หนึ่่�ง... ความฝัันที่่�สอง... จะผ่่านไป หรืืออีีกกี่่�ความฝััน พวกเราจะร่่วมแรงร่่วมใจกันั ทำำ ให้้ฝัันของท่่าน “สัันติิชััย” เป็็นจริิงในสัักวััน เป็็นกำำลัังใจให้้พวกเราด้้วยนะคะ กองบรรณาธิิการ 4 มกราคม 2566
7 บบทสัสััมภาษณ์ณ์์ นายสัสัันติิชััย สารถวััล ันติิชััย สารถวััลย์ย์์แพศย์ย์ ์ เกี่กี่่�ยวกัวกั ับพับพััฒนาการของกฎหมาย ัฒนาการของกฎหมาย การแข่่งขัันทางการค้้า
8 บทสััมภาษณ์์ นายสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์เกี่่�ยวกัับพััฒนาการของกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้า ผู้้�สััมภาษณ์์: ท่่านเริ่่�มทำำ งานเกี่่�ยวข้้องกัับกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าเมื่่�อใด ในขณะที่ท่่านเริ่่�ม ่�ทำำงานมีีกฎหมายแข่่งขัันทางการค้า้บัังคัับใช้แล้้วห้ รืือไม่่ อย่่างไร และมีีอุุปสรรคใดในการบัังคัับใช้้กฎหมาย ท่่านสัันติิชััย: ผมเริ่่�มทำำ งานเกี่่�ยวข้้องกัับกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าตั้้�งแต่่อยู่่� กรมการค้้าภายใน ช่่วงเริ่่�มร่่างกฎหมายปีี 2534 ซึ่่�งรััฐบาลขณะนั้้�นมีีนโยบายการค้้าเสรีี จึึงผ่่อนคลายมาตรการควบคุุมราคาสิินค้้าและสนัับสนุุนให้้มีีกฎหมายการแข่่งขััน ทางการค้้าเข้้ามากำำกัับดููแลความเป็็นธรรมทางการค้้าแทน โดยเริ่่�มมีีบทบาทหน้้าที่่� จริิงจัังเมื่่�อกฎหมายฉบัับนี้้มี�ีการบัังคัับใช้้ในปีี 2542 ซึ่่�งกำำหนดให้มี้ีการตั้้�งสำำ นัักแข่่งขันั
9 ทางการค้้าภายในกรมการค้้าภายใน จึึงมีีการแบ่่งโครงสร้้างกรมใหม่่ สำำ นัักแข่่งขััน ทางการค้้ามีีอำำนาจหน้้าที่่�เรื่่�องการกำำกัับดููแล บัังคัับการปฏิิบััติิตามกฎหมายและ ทำำ หน้้าที่่�เป็็นฝ่่ายเลขานุุการของคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า พร้้อมกัับ โอนย้้ายเจ้้าหน้้าที่่�จากหน่่วยงานที่่ดู�ูแลด้้านราคาสินค้ิ ้าส่่วนหนึ่่�งมาทำำ งาน เริ่่ม�แรกในสำำ นััก มีีเจ้้าหน้้าที่่�ประมาณ 40 คน ความฝัันแรกหลัังจากที่่�กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้ามีีการบัังคัับใช้้ หลายฝ่่าย รวมทั้้�งผมด้้วย คาดหวัังว่่าต่่อไปเรื่่�องการใช้้กฎหมายควบคุุมราคาสิินค้้าคงน้้อยลง เพราะกฎหมายแข่่งขันทัางการค้้ามุ่่�งหมายให้้ตลาดมีีการแข่่งขันกันัอย่่างเต็มที่่ ็ � กลไกตลาดจะทำำ ให้้ราคาสินค้ิ ้าอยู่่�ในระดัับที่่�เหมาะสม งานที่่�เกี่่�ยวกัับการควบคุุมราคาสินค้ิ ้า คงหมดความจำำเป็น็ แต่่ความฝัันนี้้ก็� ็เริ่่ม�จางหายไป เมื่่�อเวลาผ่่านไประยะหนึ่่�งก็สั็ังเกต ได้้ว่่าการใช้้มาตรการควบคุุมราคาสิินค้้ามิิได้้ลดลงแต่่อย่่างใด บทบาทในด้้านนี้้�กลัับ เพิ่่�มขึ้้�นในขณะที่่�งานด้้านการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้ากลัับมีีบทบาท น้้อยลง ที่่�เป็็นเช่่นนี้้�เพราะกระบวนการพิิจารณาเรื่่�องร้้องเรีียนใช้้ระยะเวลานาน และ ไม่่เบ็็ดเสร็็จ ไม่่สามารถทำำ ได้้ทัันทีีหรืือมีีผลดัังเช่่นกฎหมายกำำหนดราคาสิินค้้า ซึ่่�งคณะกรรมการตามกฎหมายดัังกล่่าวสามารถประกาศสินค้ิ ้าควบคุุม และมาตรการ บัังคัับใช้้มีีผลรวดเร็็วกว่่า ซึ่่�งให้้ผลทางการเมืืองได้้ดีีกว่่า เพราะช่่วยคุ้้มครองผู้้บริิโภค ด้้านราคาสิินค้้าและการครองชีีพ กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าจึึงมีีบทบาทน้้อย ประกอบกัับการประชุุมคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าตามกฎหมายฉบัับเดิิม มีีการประชุุมน้้อย เฉลี่่�ยประชุุมไม่่เกินปีิลีะ 2 ครั้้�ง ขึ้้น�อยู่่กั� ับว่่ารััฐมนตรีว่่ ีาการกระทรวง พาณิิชย์์ซึ่่�งเป็็นประธานจะมีีเวลาให้้หรืือไม่่ นี่่�คืือปััญหาแรก ทำำ ให้้งานทางด้้าน การแข่่งขันทัางการค้้าดำำเนินิไปไม่่เป็็นไปตามที่่�คาดหวััง นอกจากนี้้� องค์์ประกอบของคณะกรรมการมีีภาคเอกชนด้้วย โดยมีีผู้แ้ ทนจาก สภาหอการค้้า 3 คน สภาอุุตสาหกรรม 3 คน โดยในการประชุุมแต่่ละครั้้�งมีีรััฐมนตรีี ว่่าการกระทรวงพาณิิชย์์เป็็นประธานการประชุุม บางครั้้�งผลการพิิจารณาก็็ไม่่ได้้ เป็น็ ไปตามหลัักการของกฎหมาย ขึ้้น�อยู่่กั� ับประธานจะมีีความคิิดเห็น็ ไปในทิศทิ างใด ที่่�ประชุุมก็็จะว่่าไปตามทิิศทางนั้้�น ส่่วนตััวจึึงมองว่่าการพิิจารณาเรื่่�องที่่�เข้้าสู่่� การประชุุมคณะกรรมการไม่่ได้้เป็น็ ไปตามที่่ตั�ัวบทกฎหมายกำำหนด เป็น็การใช้ดุุลพิ้นิิจ บางเรื่่�องผมมองว่่าเข้้าข่่ายเป็น็ความผิิดแน่่ ๆ แต่่คณะกรรมการตััดสิินไปตรงกัันข้้าม
10 ซึ่่�งในช่่วงกฎหมายเดิิมก็็ไม่่ค่่อยมีีเรื่่�องพิิจารณามากเท่่าใดนััก โดยในช่่วงแรก ๆ การร้้องเรีียนก็น้็ ้อย หลััง ๆ ก็ยิ่่็ �งน้้อยลง อาจเป็น็ ไปได้ว่่ ้าคนคาดหวัังกัับบทบาทการดำำเนินิงาน ของคณะกรรมการน้้อยลง เมื่่�อเทีียบกัับกฎหมายปััจจุุบันที่่ ั �คณะกรรมการการแข่่งขันั ทางการค้้าชุุดแรกได้้เข้้ามาทำำ งานปีี 2562 สถิิติิในเรื่่�องร้้องเรีียนเพิ่่�มขึ้้�นมากอย่่าง เห็็นได้้ชััด และการตััดสิินพิิจารณาได้้เพิ่่�มขึ้้�นจากอดีีตที่่�ผ่่านมา อาจเป็็นผลจาก องค์์ประกอบคณะกรรมการที่่�เปลี่่�ยนแปลงไป ที่่�แต่่เดิิม ส่่วนตััวมองว่่าการมีีเอกชนเข้้ามา มีีส่่วนร่่วมด้้วยก็็มีีทั้้�งข้้อดีีและข้้อเสีีย ข้้อดีีก็็คืือ คณะกรรมการมีีข้้อมููลเกี่่�ยวกัับ การประกอบธุุรกิิจ แต่่ข้้อเสีียคืือมีีโอกาสทำำ ให้้วิิธีีการตััดสินิหรืือผลการพิิจารณาของ คณะกรรมการอาจบิิดเบืือนไปบ้้าง เนื่่�องจากเอกชนอาจมีีการชี้้�นำำหรืือครอบงำกัับ ฝ่่ายการเมืืองได้้ ซึ่่�งเรื่่�องนี้้�ได้้มีีการปรัับแก้้ในปีี 2560 โดยคณะกรรมการไม่่มีี องค์์ประกอบจากภาคเอกชนและต้้องทำำ งานเต็็มเวลา ผมเห็นว่่ ็าอุุปสรรคในการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขันทัางการค้้า ปีี 2542 คืือ หนึ่่�ง การประชุุมมีีน้้อย เนื่่�องจากประธานกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าเป็็นรััฐมนตรีี เป็็นฝ่่ายการเมืือง ซึ่่�งยัังไม่่เห็็นความสำำคััญในเรื่่�องนี้้� สอง โครงสร้้างสำำ นัักแข่่งขััน ทางการค้้า เป็น็หน่่วยงานเทีียบเท่่ากองในกรมการค้้าภายในทำำ ให้้ยากลำำ บากในเรื่่�อง การดำำเนิินการ ไม่่มีีอำำนาจหรืือพาว์์เวอร์์พอที่่�จะดำำเนิินการใด ๆ ได้้เอง การทำำ งาน เป็็นไปตามลำำดัับชั้้�น สายบัังคัับบััญชาของราชการ ถ้้าอธิิบดีียุ่่�งมากก็็ไม่่ได้้มาดููแล ในเรื่่�องนี้้� ถ้้าอธิิบดีีให้้ความสนใจ งานด้้านนี้้ก็�มี็ ีความสำำคััญเพิ่่มขึ้้�น�สาม บทบาทหน้้าที่่� ของกรมการค้้าภายในมีี 2 ส่่วน ย้้อนแย้้งกัันเอง คืือ พระราชบััญญััติิราคาสิินค้้าและ บริิการ พ.ศ. 2542 และพระราชบััญญััติิการแข่่งขัันทางการค้้า พ.ศ. 2542 ซึ่่�ง พระราชบััญญัติัิราคาสิินค้้าและบริิการ พ.ศ. 2542 มีีวััตถุุประสงค์์ในการกำกัำ ับดููแล ราคาสินค้ิ ้า โดยเน้น้เรื่่�องการคุ้้มครองผู้บ้ ริิโภคเป็น็หลััก แต่่พระราชบััญญัติัิการแข่่งขันั ทางการค้้า พ.ศ. 2542 เน้้นที่่�การดููแลผู้้ประกอบธุุรกิิจในตลาดให้้มีีการแข่่งขััน ที่่�เป็็นธรรม จะเห็็นได้้ว่่าการคุ้้มครองผู้้บริิโภค เน้้นเรื่่�องราคา แต่่กฎหมายแข่่งขัันเน้้นให้้ ผู้้ประกอบธุุรกิิจแข่่งขัันกัันอย่่างเต็็มที่่� ห้้ามขายสิินค้้าต่ำ ำ� กว่่าทุุน ทำำ ให้้เกิิดปััญหา ย้้อนแย้้งกันัในการบัังคัับใช้้กฎหมายทั้้�ง ๆ ที่่�กลุ่ม่� ผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจเป็น็กลุ่ม่� เดีียวกันั แต่่ กรมการค้้าภายในเวลาบัังคัับใช้้กฎหมายต่่างกันั เช่่น ฝ่่ายหนึ่่�งคืือด้้านดููแลราคาสินค้ิ ้า ได้้ขอความร่่วมมืือผู้้ประกอบธุุรกิิจไม่่ให้้ขึ้้�นราคาสิินค้้าหรืือห้้ามขึ้้�นราคาสิินค้้า
11 แต่่อีีกฝ่่ายหนึ่่�งคืือด้้านกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าต้้องการให้้มีีการแข่่งขัันและ ห้้ามจำำหน่่ายสิินค้้าต่ำ ำ� กว่่าทุุน เป็็นต้้น ผู้้�สััมภาษณ์์: ท่่านมีีความเห็็นต่่อการพััฒนากฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าของไทย อย่่างไร อยากให้้ท่่านเล่่าถึึงเหตุุผลในการมีีกฎหมายทางการค้้าของไทยและ พััฒนาการ ตลอดจนหลักกัารร่่างกฎหมายแข่่งขัันทางการค้า ้ ปีี 2542 และ ปีี 2560 ท่่านสัันติิชััย: ที่่�มาของกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าของไทยนั้้�น แรกเริ่่�ม ตั้้�งแต่่ปีี 2534 สมััยท่่านอานัันท์์ ปัันยารชุุน เป็็นนายกรััฐมนตรีี รััฐบาลมีีนโยบายการค้้าเสรีี จึึงพยายามลดบทบาทในด้้านการควบคุุมเป็น็การกำำกัับดููแลและส่่งเสริมิจึึงเป็นจุุ็ดเริ่่มต้�น้ ที่่�กระทรวงพาณิิชย์์โดยกรมการค้้าภายในก็็มาร่่างกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้า แต่่มีีการเปลี่่�ยนรััฐบาลบ่่อยครั้้�ง เลยทำำ ให้ล่่ ้าช้้า กว่่าจะประกาศใช้้กฎหมายได้้ในปีี 2542 ในตััวกฎหมายแข่่งขันทัางการค้้า ปีี 2542 ส่่วนตััวมองว่่ามีข้ี้อจำำกััดหลายอย่่าง ในการบัังคัับใช้้ 18 ปีี ที่่ผ่่ �านมา สิ่่�งที่่�เป็นปั็ ัญหาที่่ต้�้องปรัับแก้้ไขนอกจากองค์์ประกอบ คณะกรรมการที่่�กล่่าวไปแล้้ว เรื่่�องแรกคืือ โครงสร้้างสำำ นัักงาน ควรเป็็นอิิสระเหมืือน ต่่างประเทศ เนื่่�องจากหน่่วยงานบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าในต่่างประเทศ ส่่วนใหญ่่เป็็นหน่่วยงานอิิสระ ทั้้�งตััวคณะกรรมการและสำำ นัักงาน หากเราอยู่่�ภายใต้้ โครงสร้้างเดิมิจะไม่่อาจทำำ ให้้การบัังคัับใช้้กฎหมายเต็มที่่ ็ �ตามเจตนารมณ์์ ส่่วนเรื่่�องที่่ส�อง คืือเนื้้�อหาซึ่่�งมีีอยู่่�หลายเรื่่�องที่่�เป็็นอุุปสรรคในการบัังคัับใช้้กฎหมาย เรื่่�องใหญ่่ ๆ เรื่่�องแรกคืือ เรื่่�องบริิษััทที่่�อยู่่�ในเครืือเดีียวกันั เมื่่�อมีีการพิิจารณาผู้้มีอำีำนาจเหนืือตลาด โดยต้้องดููขอบเขตตลาดและส่่วนแบ่่งตลาด สุุดท้้ายบริิษััทขนาดใหญ่่ต่่าง ๆ ก็็มีีความ พยายามแยกนิติิบุุคคลต่่างหากออกจากกันั ซึ่่�งกฎหมายก็็นัับแยกส่่วน จึึงมีีการปรัับ แก้้กฎหมายในส่่วนนี้้�ให้้มีีการดููผู้้ประกอบธุุรกิิจที่่�มีีความสััมพัันธ์์กัันทางนโยบายหรืือ อำำนาจสั่่�งการ (Single Economic Entity) สองคืือ เรื่่�องของโทษ พฤติิกรรมของ การทำำผิิดของผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจใช้้โทษที่่�เท่่ากันัไม่่ว่่าจะเป็น็การกระทำำผิิดของการใช้อำ้ ำนาจ เหนืือตลาดโดยมิิชอบ กัับพฤติิกรรมการค้้าที่่�ไม่่เป็็นธรรมหรืือการกระทำำผิิดในส่่วน ของมาตรา 29 เดิิม ซึ่่�งผมมองว่่าต้้องมีีความแตกต่่าง เนื่่�องจากการใช้้อำำนาจเหนืือ ตลาดโดยมิิชอบมีีผลต่่อการแข่่งขัันในตลาดโดยตรง การใช้้โทษอาญาเหมาะสมแล้้ว
12 แต่่โทษจากความไม่่เป็นธ็รรมทางการค้้าเป็น็เรื่่�องระหว่่างผู้้ค้้าด้้วยกันมีัผลีกระทบต่่อ ผู้้พิิพาทด้้วยกันัเท่่านั้้น�เอง ไม่่ได้มี้ผลต่่ ีอตลาดอย่่างการกระทำำของผู้้มีอำีำนาจเหนืือตลาด จึึงไม่่จำำเป็็นต้้องเป็น็ โทษอาญา เพีียงแค่่โทษปรัับทางปกครองก็็พอ สามคืือ เรื่่�องของ รััฐวิิสาหกิิจ เดิิม มีีความพยายามของภาคเอกชนร้้องเรีียนว่่าเกิิดความไม่่เป็็นธรรม ในกรณีีรััฐวิิสาหกิิจที่่�มาแข่่งขัันในตลาดกัับภาคเอกชน เช่่น ปตท. กลัับได้้รัับ การยกเว้้นไม่่ต้้องมาอยู่่�ใต้้กฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า ซึ่่�งกรณีีนี้้�เป็็นประเด็็นแรก ในการขอแก้้ไขกฎหมาย ซึ่่�งได้ผ่่ ้านคณะรััฐมนตรีีแล้้วแต่่ร่่างฉบัับนั้้น�ไปค้้างที่่สำ�ำ นัักงาน คณะกรรมการกฤษฎีีกานานหลายปีี จนกระทั่่�งมีีการเปลี่่�ยนแปลงการปกครอง ปีี 2557 โดยคณะรัักษาความสงบแห่่งชาติิ หรืือ คสช. ช่่วงนั้้�นผมเป็็นรองอธิิบดีี กรมการค้้าภายในได้นำ้ ำเสนอปลััดกระทรวงพาณิชย์ิ ์ขณะนั้้�นให้้เสนอ คสช. เป็็นเรื่่�อง กฎหมายเร่่งด่่วนที่่�ต้้องปรัับแก้้ จึึงเป็็นโอกาสดีีที่่�ได้้มีีการแก้้ไขปรัับปรุุงกฎหมาย ทั้้�งฉบัับให้้เป็็นสากลดัังปััจจุุบััน โดยเฉพาะการเพิ่่�มอำำนาจให้้คณะกรรมการ การแข่่งขันทัางการค้้าสามารถเปรีียบเทีียบปรัับได้้ เพื่่�อให้้คดีียุุติิเป็็นอีีกประเด็็นหนึ่่�ง ที่่�สามารถทำำ ให้้กระบวนการพิิจารณาตััดสินิคดีียุุติิเรื่่�องได้้เร็็วขึ้้�น เมื่่�อพิิจารณาพััฒนาการของกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าย้้อนกลัับไปเทีียบกัับ ปีี 2542 ผมก็็เห็นว่่ ็าดีีขึ้้�นมาก แต่่เดิิมกรรมการประชุุมน้้อยครั้้�ง ไม่่มีีการพููดคุุยหารืือ ในเรื่่�องการใช้้กฎหมาย อันนี้้ ัก็� ็เป็นส่่ ็วนหนึ่่�ง ในฉบัับใหม่่ ที่่กำ�ำหนดให้้กรรมการทำำ งาน เต็็มเวลา พััฒนาการปรัับเปลี่่�ยนไปได้้เยอะมาก ผมค่่อนข้้างพอใจกัับการต่่อสู้้จน ได้้เป็น็หน่่วยงานอิิสระ เป็น็ความภููมิิใจสููงสุุด จากตอนที่่�ผมเป็็นหััวหน้้าฝ่่าย จนเป็น็ ผู้้อำำนวยการสำำ นัักที่่�ดููแลกฎหมายฉบัับนี้้� เห็็นข้้อจำำกััดในการใช้้ มองเห็็นกฎหมาย ในสิ่่�งที่่�เป็นปั็ ัญหา และได้้ปรัับแก้้เกืือบทั้้�งหมดในสิ่่�งที่่�เสนอไป ในทางกฎหมายเนื้้�อหา ที่่�ปรัับแก้้แล้้ว มาในจุุดที่่�ผมพอใจ ใกล้้เคีียงกัับประเทศต่่าง ๆ ที่่�ใช้้กัันอยู่่�ทั่่�วไป หลัักการคล้้ายกันั แตกต่่างกันบ้ั ้างในหลัักเกณฑ์์ปลีีกย่่อยและกฎหมายลำำดัับรองเท่่านั้้น�
13 ผู้้�สััมภาษณ์์: ท่่านเห็็นว่่ากฎหมายลำำดัับรองและแนวปฏิิบััติิต่่าง ๆ ภายใต้้กฎหมาย แข่่งขัันทางการค้้าในปััจจุุบัันมีีความเหมาะสมหรืือไม่่อย่่างไร และอยากให้้ท่่านเล่่า ถึึงหลัักคิิดในการออกกฎหมายลำำดัับรองต่่าง ๆ โดยสัังเขป เช่่น หลัักคิิดในการ กำำหนดหลัักเกณฑ์์ผู้้�มีีอำำนาจเหนืือตลาด มุุมมองและพััฒนาการแก้้ไขหลัักเกณฑ์์ ดัังกล่่าว เป็็นต้้น ท่่านสัันติิชััย: ในตััวกฎหมายลำำดัับรองต้้องดำำเนินิการตามที่่�กฎหมายระดัับพระราชบััญญัติัิ กำำหนดไว้้ สาระในกฎหมายไม่่ได้้เขีียนไว้้ชััดเจน พระราชบััญญััติิการแข่่งขััน ทางการค้้า พ.ศ. 2560 เขีียนในภาพกว้้างว่่าต้้องออกเกณฑ์์ เช่่น เกณฑ์์อำำนาจเหนืือตลาด เวลาใช้้ ใช้้ยาก กว่่าจะประกาศใช้้ได้้ กฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้าฉบัับแรก มีผลบัี ังคัับใช้ตั้้้ �งแต่่ปีี 2542 แต่่ประกาศหลัักเกณฑ์์ผู้้มีอำีำนาจเหนืือตลาดประกาศใช้้ได้้ ในปีี 2550 ต้้องใช้้เวลานานตั้้�ง 8 ปีี เพราะเกณฑ์์ผู้้มีีอำำนาจเหนืือตลาดกระทบ ผู้้ประกอบธุุรกิิจรายใหญ่่ การประกาศใช้้ต้้องให้้คณะรััฐมนตรีีเห็็นชอบ ถููกตีีกลัับมา ให้้ศึึกษาใหม่่หลายครั้้�ง เมื่่�อประกาศใช้้แล้้ว ต่่อมากฎหมายแข่่งขันทัางการค้้า ฉบัับที่่� 2 ปีี 2560 บัังคัับใช้้ เป็นช่่ ็วงที่่�มีีเวลาจำำกััด พอตััวกฎหมายแม่่เขีียนว่่าต้้องมีีเกณฑ์์ ปััญหาว่่า เกณฑ์์ควรเป็็นเท่่าใด ผมเป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าชุุดสุุดท้้ายของตััวกฎหมาย ฉบัับเดิิม จนกระทั่่�งกฎหมายฉบัับใหม่่มีีผล ตามกฎหมายผมก็็ยัังต้้องเป็็นกรรมการ รัักษาการอยู่่�จนกว่่าจะมีีกรรมการชุุดใหม่่ ผมเป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ตามกฎหมายฉบัับแรกประมาณ 3 ปีี บวกกัับกรรมการตามกฎหมายปััจจุุบััน ที่่�นี่่� 4 ปีี ก็็ค่่อนข้้างยาวนาน การกำำหนดเกณฑ์์ผู้้มีีอำำนาจเหนืือตลาดเราใช้้วิิธีีการดููตััวรายได้้ ของผู้้ประกอบธุุรกิิจ เราเอาข้้อมููลจากกรมพััฒนาธุุรกิิจการค้้า แล้้วแบ่่งกลุ่่�มธุุรกิิจ แยกรายได้้เป็นขั้้ ็น� ๆ เกินิ 100 ล้้านบาท 500 ล้้านบาท 1,000 ล้้านบาท มีีผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจ จำำนวนเท่่าใด จนถึึง 10,000 ล้้านบาท แล้้วมาเทีียบความเหมาะสมของกำำลัังเจ้้าหน้้าที่่� ที่่�เราพอรัับไหว รวมทั้้�งเทีียบเคีียงกัับของต่่างประเทศด้้วย ตีีเส้้นที่่� 1,000 ล้้านบาท ที่่�มองว่่าจำำนวนเจ้้าหน้้าที่่�ทำำ งานได้้ ไม่่โหลดเกิินไป ภาระงานในการกำำกัับดููแล ผู้้ประกอบธุุรกิิจซึ่่�งมีีอำำนาจเหนืือตลาดไม่่เกิินกำำลัังเจ้้าหน้้าที่่� เมื่่�อไปเทีียบกัับ ต่่างประเทศ ในขณะนั้้�น ไต้้หวัันก็็ใช้้เกณฑ์์รายได้ที่่้ � 1,000 ล้้านบาทเท่่ากััน แต่่ GDP ของเขาอาจจะมากกว่่าเรา เกณฑ์์นี้้�เราใช้ตั้้้ �งแต่่ปีี 2550 จนมาถึึงปััจจุุบันัต้้องพิิจารณา
14 ว่่าเกณฑ์์ดัังกล่่าวยัังเหมาะสมอยู่่�หรืือไม่่ เพราะ 15 ปีีแล้้ว เศรษฐกิิจและรายได้้ ของประเทศมัันเปลี่่�ยนไปเยอะ การดำำเนิินธุุรกิิจเปลี่่�ยนไปเยอะ ก็็ต้้องศึึกษาอีีก ตััวกฎหมายก็็กำำหนดว่่าต้้องทบทวนทุุก 3 ปีี อีีกส่่วนที่่�มีีการคุุยในคณะกรรมการ เรื่่�องการรวมธุุรกิิจ ในกรณีีรวมธุุรกิิจแล้้ว ทำำ ให้้การแข่่งขัันในตลาดลดลงอย่่างมีีนััยสำำคััญ ประเด็็นคืือยอดขายหรืือรายได้้ของ ผู้ควบรว ้ มธุุรกิิจควรรวมรายได้้ในต่่างประเทศด้้วยหรืือไม่่ ในตััวกฎหมายว่่า “ในตลาด ใดตลาดหนึ่่�ง” หรืือในหลัักเกณฑ์์กฎหมายลำำดัับรองเอามาใช้้ เราพููดว่่าการแข่่งขััน ลดลง ดููจากยอดขาย “ในตลาดที่่�เกี่่�ยวเนื่่�องหรืือที่่�ทัับซ้้อนกััน” ซึ่่�งก็็หมายถึึงว่่า เรามองตััวยอดขายหรืือรายได้้ในประเทศเท่่านั้้�น เพราะในเกณฑ์์ถ้้ารวมธุุรกิิจแล้้ว เข้้าข่่ายเป็็นผู้้มีีอำำนาจเหนืือตลาดต้้องมาขออนุุญาต ก็ต้็ ้องดููตลาดใดตลาดหนึ่่�ง คืือ ตลาดในประเทศ แต่่ก็็มีีกรรมการบางท่่านมองว่่า รายได้้ มองแค่่ในประเทศไม่่ได้้ ต้้องดููรายได้้จากการส่่งออกด้้วย เพิ่่�งจะถกเถีียงกัันเมื่่�อสััปดาห์์ที่่�ผ่่านมา แต่่ผมยืืนยัันว่่า กฎหมายแม่่หรืือกฎหมายลููก อย่่างไรก็ต้็ ้องดููรายได้้ภายในประเทศเป็็นหลััก บางท่่านมองว่่า ต้้องมองรายได้้ในต่่างประเทศด้้วย เพราะมีผลต่่ ีออำำนาจตลาดในประเทศถ้้ามีีความคิิด แบบนี้้� ต้้องปรัับแก้้กฎหมายให้้ไปถึึงนั่่�นหรืือไม่่ ในการพิิจารณาตััวกฎหมายต้้องดูู เจตนารมณ์์เป็็นหลััก การดููขอบเขตตลาดในแบบแคบ เฉพาะตลาดที่่�ทัับซ้้อนกััน เท่่านั้้�นเอง เรายัังมองเฉพาะในตลาดใดตลาดหนึ่่�งที่่�มีีปััญหา เราไม่่ได้้มองธุุรกิิจอื่ ่� น ทั้้�งหมดของเขา แต่่ก็็แล้้วแต่่คณะกรรมการชุุดใหม่่ว่่าจะปรัับแก้้อย่่างไร หลัักเกณฑ์์ผู้้มีีอำำนาจเหนืือตลาด ผมมองว่่ารายได้้ของบริิษััท จััดกลุ่่�มบริิษััท รายได้้แต่่ละบริิษััทนั้้�น เป็็นวิิธีีการแรก ๆ แต่่ธุุรกิิจปััจจุุบัันเปลี่่�ยนไปเยอะ อาจมอง เป็น็กลุ่ม่� (segment) ธุุรกิิจใหญ่่ หรืือธุุรกิิจรองมาประกอบ อาจดููเรื่่�องของโครงสร้้างตลาด เช่่น ตลาดผู้้ขายน้้อยรายมีีรายได้้เท่่าไหร่่ เน้้นตลาดนั้้�น ๆ ก็็ได้้ เรื่่�อง HHI ต้้องเท่่าใด จึึงเหมาะสม ส่่วนแบ่่งตลาดร้้อยละ 50 หรืือร้้อยละ 30 จึึงจะเหมาะสม ถ้้ามอง ในมุุมผู้้บริิโภคหรืือผู้ประกอบการราย ้ ย่่อยก็็มองว่่า ร้้อยละ 50 เยอะไป ร้้อยละ 30 ดีีกว่่า เวีียดนามก็็ใช้้ร้้อยละ 30 ถ้้าเอาเกณฑ์์ส่่วนแบ่่งตลาดร้้อยละน้้อยลงมาผู้้ประกอบ ธุุรกิิจรายใหญ่่ที่่�มีีศัักยภาพก็็อาจมองว่่าบีีบเขา ทำำ ให้้เขาไม่่โต จริิง ๆ ไม่่ใช่่ เพราะ การมีอำีำนาจเหนืือตลาดไม่่ผิิด เพีียงแต่่เขาทำำอะไรตามอำำ เภอใจไม่่ได้้ ถ้้าปรัับเกณฑ์์ลงมา ส่่วนรายได้้ 1,000 ล้้านบาท เศรษฐกิิจ ดีีขึ้้�น จะใช้้รายได้้ 2,000 ล้้านบาท 3,000 ล้้านบาท
15 หรืือ 4,000 ล้้านบาท ปรัับเกณฑ์์ให้้เหมาะสม ความจริิง ส่่วนตััวผมมองว่่ายอดขาย นั้้�นไม่่ต้้องสนใจก็็ได้้ แต่่ในเมื่่�อกฎหมายเขีียนไว้้ก็็ต้้องเป็็นไปตามนั้้�น เคยมีีเคส ยาต้้านเอดส์์ ยานำำเข้้า เป็็นบริิษััทใหญ่่ แต่่เราตีีขอบเขตตลาดแค่่ยาต้้านเอดส์์ ส่่วนนี้้� ยอดขายไม่่ถึึง 1,000 ล้้านบาท ซึ่่�งมููลนิิธิิโรคเอดส์์ก็็ไปฟ้้องศาลปกครอง สุุดท้้าย ศาลปกครองยกฟ้้องเพราะเห็็นว่่าคณะกรรมการพิิจารณาตััดสิินเป็็นไปตามเกณฑ์์ ที่่�กำำหนด จึึงไม่่เข้้าข่่ายผู้้มีอำีำนาจเหนืือตลาด อีีกเรื่่�องคืือ กรณีีผู้้มีอำีำนาจเหนืือตลาด 3 รายแรก รวมกัันร้้อยละ 75 รายได้้ 1,000 ล้้านบาท ซึ่่�งวิิธีีการดููต้้องดููจากเกณฑ์์แรกก่่อน เกณฑ์์แรกคืือผู้้ประกอบธุุรกิิจ หนึ่่�งราย มีีรายได้้ 1,000 ล้้านบาท เพราะเราต้้องการดููธุุรกิิจขนาดใหญ่่พอสมควร ใน 3 รายแรก ทุุกราย แต่่ละรายต้้องมีีรายได้้ตั้้�งแต่่ 1,000 ล้้านบาทขึ้้�นไป ไม่่ใช่่ 3 ราย มีีรายได้้รวมกััน 1,000 ล้้าน ซึ่่�งเป็็นหลัักการที่่�ใช้้มาตั้้�งแต่่ประกาศเกณฑ์์ผู้้มีีอำำนาจ เหนืือตลาด ในปีี 2550 ซึ่่�งต่่อมาก็มี็ ีการปรัับถ้้อยคำำจึึงอาจทำำ ให้้เข้้าใจคลาดเคลื่่�อนไป ผู้้�สััมภาษณ์์: ในขณะที่่�ท่่านสมััครเป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้า ท่่าน ้ มีีความ คาดหวัังอย่่างไรต่่อการดำำรงตำำแหน่่งกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า และเมื่่�อ ท่่านได้้เป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าแล้้ว ท่่านได้้ดำำเนิินการตามที่่�ได้้ คาดหวัังหรืือตั้้�งใจไว้้หรืือไม่่ มีีความสำำเร็็จและอุุปสรรคใดในการดำำรงตำำแหน่่งนี้้บ้้ �าง ท่่านสัันติิชััย: ความฝัันแรกสลายไปตั้้�งแต่่การบัังคัับใช้้กฎหมายการแข่่งขันทัางการค้้า ฉบัับแรกที่่�อยู่่�กรมการค้้าภายใน ที่่�คาดหวัังว่่าสำำ นัักแข่่งขัันทางการค้้าจะขยัับขยาย ผ่่านไปแค่่ 2 - 3 ปีี เห็นว่่ ็ าไปไม่่รอด จากเจ้้าหน้้าที่่� 40 คน ถููกโยกย้้ายให้้ไปทำำ เรื่่�อง ควบคุุมสิินค้้าแทน ค่่อย ๆ ถอยกลัับไป มัันไม่่ใช่่แล้้ว ฝัันสลาย แต่่พอเรามีีกฎหมายใหม่่ ออกมาเป็็นหน่่วยงานอิิสระ มีีสำำ นัักงานอิิสระ ผมก็็มีีความฝัันต่่อมา ตั้้�งแต่่เป็็น เจ้้าหน้้าที่่�ว่่า ผมอยากเข้้ามาเป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า เนื่่�องจากได้้เป็็น ฝ่่ายเลขานุุการคณะกรรมการ และอยู่่�ในที่่�ประชุุมทุุกครั้้�ง ได้้พบเห็น็เหตุุการณ์์หลายอย่่าง ในการพิิจารณาตััดสิินคดีีที่่�ร้้องเรีียน บางเรื่่�องไม่่ได้้พิิจารณาตามหลัักกฎหมาย ไม่่ได้้ เป็น็ ไปตามในสิ่่�งที่่ถู�ูกต้้อง ผมจึึงฝัันจะมาเป็็นกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ตั้้�งใจ ที่ ่� จะทำำหน้้าที่่�ให้้ดีีที่่�สุุด เที่่�ยงตรงที่่�สุุด มีีผลงานเป็็นที่่�ยอมรัับของทุุกหน่่วย
16 ที่่�เกี่่�ยวข้้อง รวมทั้้�งสัังคมยอมรัับ ไม่่ใช่่ ร้้องยี้้� เป็็นเสืือกระดาษ แบบที่่�เรีียกว่่า หน่่วยนี้้�ไม่่ต้้องมีีก็็ได้้ เราอิสิระแล้้วจะไม่่ต้้องอยู่่�ภายใต้้การครอบงำของใคร ต้้องไม่่มีี มืือที่่�มองไม่่เห็็นเข้้ามาชี้้�นำำ พอเข้้ามาแล้้วก็็ทำำ ให้้ความฝัันค่่อย ๆ สลาย แต่่ก็็พอเข้้าใจได้้ ในสิ่่�งที่่�เป็็นไป สำำหรัับอุุปสรรคใดในการดำำรงตำำแหน่่ง หนึ่่�ง ผมมองด้้วยความเข้้าใจว่่า สำำ นัักงานเริ่่ม�จากศูนย์ู์ มีบุุีคลากรที่่ย้�้ายมาจากกรมการค้้าภายในไม่่มาก ส่่วนใหญ่่ต้้อง รัับใหม่่ซึ่่�งไม่่มีีประสบการณ์์ จากที่่�เคยเป็็นหน่่วยงานระดัับสำำ นััก ทำำ เรื่่�องการบัังคัับ ใช้้กฎหมายด้้านเดีียว ตอนนี้้�หลาย ๆ ส่่วน งานด้้านกฎหมาย ไอทีี จััดซื้้�อจััดจ้้าง ประชาสัมพัันธ์์ (เดิมมีิ ีหน่่วยเฉพาะภายในกรมการค้้าภายใน) คนเดิมถูิูกจัับไปทำำ งาน ใหม่่ ๆ ที่่�ไม่่เคยทำำ ก็็ต้้องเข้้าใจ ถึึงจะทำำ งานได้้ดีีพอสมควรแต่่มัันไม่่ถึึงมาตรฐานที่่� หลายคนยอมรัับกันั ทำำ ให้้งานในปีีแรก ๆ ไปไม่่ดีีเท่่าไหร่่ เปรีียบเสมืือนการสร้้างบ้้านใหม่่ ต้้องสร้้างหลัักเกณฑ์์ ระบบงาน วางคน รัับคนใหม่่ อบรม ปีีที่่� 2 รัับผู้้อำำนวยการฝ่่าย ใหม่่มาช่่วยให้้อะไรดีขึ้้ี�น แต่่ที่่�ไปไม่่ถึึงคืือเรื่่�องการพิิจารณาเรื่่�องร้้องเรีียน เดิิม ใช้้เวลา นานมาก 5 - 7 ปีี บางเรื่่�องติิดกระบวนการทางกฎหมาย ถ้้าจะทำำ ให้้ผู้้ประกอบการ ยอมรัับ การพิิจารณาเรื่่�องร้้องเรีียนต้้องเร็็ว 2 - 3 ปีี หากไม่่ออก เขาจะเริ่่�มหมด ความเชื่่�อถืือเราไป ถ้้าได้้ 1 ปีี จะดีมีาก อย่่างช้้าไม่่ควรเกิิน 3 ปีี แต่่บางจุุดก็็มองเห็นว่่ ็าเป็็น กระบวนการของมันั เช่่น คณะอนุุกรรมการที่่�ทำำ หน้้าที่่ส�อบสวนอาจไม่่สามารถเร่่งรััด ประธานได้้ แต่่ในฐานะฝ่่ายเลขานุุการ สามารถผลัักดัันเร่่งรััดการทำำ งานของ คณะอนุุกรรมการ กำำหนดทิิศทางให้้มัันเร็็วได้้ ถ้้าเรามีีเจ้้าหน้้าที่่�ที่่�เข้้มแข็็งกำำหนดแผน การ โน้มน้้ ้าวอนุุกรรมการ หรืือตััวประธานอนุุกรรมการได้้ หรืือบางเรื่่�องที่่ช้�้า ขั้้น�ตอน แสวงหาข้้อเท็็จจริิงทำำมากเกิินไปหรืือเปล่่า แค่่มีีพฤติิกรรมที่่�กระทำำการที่่�ผิิดหรืือ ฝ่่าฝืืนเท่่านั้้�นเอง แต่่ขั้้�นตอนหลัักฐานก็็เป็็นเรื่่�องของคณะอนุุกรรมการสอบสวนไป การพิิจารณาขอบเขตตลาดก็สำ็ ำคััญ ข้้อมูลูไม่่มีี ทำำ ให้้การทำำ งานช้้า พนัักงานต้้องเข้้มแข็็ง จะทำำ ให้้งานเร่่งรััดงานอนุุกรรมการได้้ สอง ในเรื่่�องของการทำำ งานของกรรมการ แรก ๆ ก็็ดููดีี ก่่อนโควิิด กรรมการ ทุุกท่่านก็็โอเคเต็มที่่ ็ ที่่� �จะมาทำำ งานทุุกวันัมาดููแลงานในแต่่ละส่่วน แต่่พอโควิิด ก็ค่่ ็อย ๆ เริ่่มผ่่ �อนคลาย ไม่่เข้ม้แข็็งเช่่นเดิมิก็็จะกลายเป็นจุุ็ดอ่่อนจุุดหนึ่่�ง ไม่่เป็น็ ไปตามกฎหมาย กำำหนด การพบเจอ การพููดคุุย พนัักงานทุุกคนเขามีีประเด็็นจะปรึึกษาหารืือได้้
17 ช่่วยเสริิมการทำำ งานได้้ ยัังมีีความจำำเป็็นต้้องมาทำำ งาน ทางออนไลน์์ก็็ทำำ ได้้ แล้้วแต่่ มุุมมอง ผลการดำำเนิินงานของคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าที่่�ผ่่านมา มีีอยู่่� เรื่่�องเดีียวที่่�คิิดว่่าเสีียโอกาสของสำำ นัักงานอย่่างมากคืือ เรื่่�องการพิิจารณารวมธุุรกิิจของ ค้้าปลีีกขนาดใหญ่่ เป็็นเคสที่่�ใหญ่่ และสัังคมให้้ความสนใจเป็็นอย่่างมาก ในฐานะ กรรมการเอง ได้้พิิจารณาอย่่างละเอีียด ข้้อมููลก็็สามารถชี้้�ได้้ว่่าในโครงสร้้างของ ผู้ควบรว ้ มเป็น็การครอบงำตลาดอย่่างชััดเจน สัังคมคาดหวััง แต่่เสีียงส่่วนใหญ่่มองอีีกแบบ ซึ่่�งผมก็็เคารพมติที่่ิ�ประชุุม แต่่ผมก็็เสีียดายโอกาสที่่�จะสร้้างชื่่�อให้กั้ับสำำ นัักงานให้สั้ังคม ยอมรัับได้้ โอกาสก็็ได้้ผ่่านไปแล้้ว ทุุกครั้้�งที่่�มีีการรวมธุุรกิิจขนาดใหญ่่ก็็จะมีีการยก ประเด็็นนี้้�มาพููด เหมืือนเป็็นแผลเป็็นที่่�ไม่่หาย โดนย้ำ ำ�ให้้เห็็นตลอด เวลาผมเห็็น เขาเขีียนวิิพากษ์์วิิจารณ์์อย่่างหนัักก็็รู้้สึึกเจ็็บเหมืือนกััน แต่่ต้้องยอมรัับ สิ่่�งที่่�ผมภููมิิใจที่่�ได้้ทำำ ผมได้้มาปฏิิบััติิงาน แสดงความเห็็นในการบัังคัับใช้้ กฎหมาย ชี้้�แจงความเป็็นมาและเจตนารมณ์์ข้้อกำำหนดกฎหมายเต็็มที่่� เป็็นประธาน อนุุกรรมการพิิจารณากฎหมายลำำดัับรองด้้านการกำำกัับดููแลการแข่่งขัันทางการค้้า ที่่�ออกตามพระราชบััญญัติัิการแข่่งขันทัางการค้้า พ.ศ. 2560 และประธานอนุุกรรมการ ด้้านกฎระเบีียบการแข่่งขันทัางการค้้า ได้มี้ีการออกกฎหมายลำำดัับรองเป็น็แนวปฏิิบัติัิ ทางการค้้า ซึ่่�งกฎหมายฉบัับเก่่าไม่่ได้้ให้้อำำนาจคณะกรรมการในการออกแนวปฏิิบััติิ ทางการค้้าอย่่างกฎหมายปััจจุุบันั นัักกฎหมายมองว่่าไม่่มีผลทีางกฎหมาย ใช้้ได้้แค่่ใน สำำ นัักงาน เป็็นแนวปฏิิบััติิของสำำ นัักงาน ใช้้บัังคัับกัับคนนอกไม่่ได้้ แต่่กฎหมาย ฉบัับใหม่่ ให้อำ้ ำนาจคณะกรรมการออกแนวปฏิิบัติัทิางการค้้าได้้ ซึ่่�งเราได้้ออกแนวทาง พิิจารณาการปฏิิบัติัทิางการค้้า 6 ฉบัับ** โดยแนวทางพิิจารณาการปฏิิบัติัทิางการค้้า ที่่�ไม่่เป็็นธรรมระหว่่างผู้้ประกอบธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีกออกมาเป็็นฉบัับแรกที่่�มีีผล ทางกฎหมาย ฉบัับที่่�สองคืือ แนวทางพิิจารณาการปฏิิบััติิทางการค้้าที่่�ไม่่เป็็นธรรม ในธุุรกิจิแฟรนไชส์ ฉ์บัับที่่ส�ามคืือ แนวทางการพิิจารณาการปฏิิบัติัทิางการค้้าที่่�ไม่่เป็นธ็รรม * คณะอนุุกรรมการมีอำีำนาจหน้้าที่่�คงเดิมิแต่่มีีการเปลี่่�ยนแปลงองค์์ประกอบจึึงออกคำำสั่่�งแต่่งตั้้�งคณะอนุุกรรมการ ใหม่่ (ผู้้สััมภาษณ์์) ** ไม่่รวมแนวทางปฏิิบััติิในการพิิจารณาการกระทำำต้้องห้้ามของผู้้ประกอบธุุรกิิจซึ่่�งมีีอำำนาจเหนืือตลาด และแนวทางปฏิิบัติัิในการพิิจารณาการกระทำำร่่วมกันัของผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจอันัเป็น็การผููกขาด หรืือลดการแข่่งขันั หรืือ จำำกััดการแข่่งขัันในตลาด ซึ่่�งมีีมาตั้้�งแต่่คณะกรรมการรัักษาการ (ผู้้สัมัภาษณ์์)
18 และการกระทำำอัันเป็็นการผููกขาดหรืือลดการแข่่งขััน หรืือจำำกััดการแข่่งขัันใน การประกอบธุุรกิิจรัับซื้้�อผลไม้ ฉ้บัับที่่�สี่่�คืือ แนวทางการพิิจารณาการปฏิิบััติิทางการค้้า ที่่�ไม่่เป็นธ็รรมระหว่่างผู้ประกอบ ้ ธุุรกิจิให้้บริิการดิจิทัิัลแพลตฟอร์มรั์ ับและส่่งอาหาร (Food Delivery Platform)กัับผู้้ประกอบธุุรกิิจร้้านอาหาร ฉบัับที่่�ห้้าคืือ แนวทาง การพิิจารณาการปฏิิบัติัทิางการค้้าที่่�ไม่่เป็นธ็รรม เกี่่�ยวกัับการกระทำำอันัเป็นผล็ ให้้เกิิด ความเสีียหายแก่่ผู้้ประกอบธุุรกิิจรายอื่ ่� น (ตามมาตรา 57) ฉบัับที่่�หกคืือ แนวทาง การพิิจารณาการปฏิิบััติิทางการค้้าที่่�เป็็นธรรมเกี่่�ยวกัับระยะเวลาการให้้สิินเชื่่�อการค้้า (Credit Term) กรณีีผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจขนาดกลางและขนาดย่่อม (SMEs) เป็น็ผู้้ขาย สินค้ิ ้าหรืือบริิการ มองในมุุมผู้ประกอบการ ตอ ้ นผมเกษีียณผมไปเป็น็อนุุกรรมการใน สภานิิติิบััญญัติัิแห่่งชาติิ (สนช.) มีีการเชิิญผู้้ประกอบการมาคุุยประเด็็นธุุรกิิจ ได้รั้ับฟััง ผู้้ประกอบการ เขาอยากรู้้ความชััดเจนของกฎหมาย บางครั้้�งหน่่วยปฏิิบััติิก็็ไม่่ได้้ ชี้้�แจงออกมา มีีแต่่ตััวกฎหมายเขีียนไว้้เป็็นภาพกว้้าง ความคิิดแรกของผมคืือ อยากออกแนวปฏิิบััติิในธุุรกิิจที่่�กระทบคนส่่วนใหญ่่ แนวปฏิิบััติิของแต่่ละธุุรกิิจ ไม่่เหมืือนกััน หากสามารถจััดทำำรายละเอีียดการค้้าไม่่เป็็นธรรมในแต่่ละธุุรกิิจ ทำำ ให้้เขารัับรู้้ ระมััดระวััง มีีผลดีีกัับผู้้ประกอบการ ทั้้�งผู้้กระทำำและผู้้ถููกกระทำำ ที่ ่� ทำำการค้้าร่่วมกััน เรามีีส่่วนในการกำำกัับดููแลการค้้าเหล่่านี้้�ได้้ เรามีีแนวปฏิิบััติิ เวลาไปชี้้�แจง เรื่่�องฟููดดิิลิิเวอรี่่� มาจัังหวะพอดีี เราได้มี้ส่่ ีวนในการดููแลสัังคม เรื่่�อง SMEs เราก็็พููดได้ว่่ ้าเราทำำตรงนี้้� กฎหมายเราเข้้าไปดููแลได้้ ผู้้�สััมภาษณ์์: ในอนาคตท่่านคาดหวัังจะเห็็นสำนัำ ักงาน กขค. เป็็นอย่่างไร และมีีเรื่่�องใด บ้้างที่่�ท่่านอยากฝากให้้คณะกรรมการชุุดต่่อไปและสำำนัักงาน กขค. ให้้ผลัักดััน หรืือดำำเนิินการในอนาคต ท่่านสัันติิชััย: สิ่่�งที่่�คาดหวััง สำำ นัักงานได้้จััดตั้้�งมาพอสมควร ตั้้�งแต่่ปีี 2562 นี่่�ก็็ 3 ปีี เข้้าปีที่่ี� 4 เราน่่าจะเดินิได้้ จากคลาน ยืืน ตอนนี้้น่่ �าจะเดินวิ่่�งได้้แล้้ว พนัักงานเจ้้าหน้้าที่่� ต้้องมีีความรอบรู้้เรื่่�องกฎหมายแข่่งขัันอย่่างจริิงจััง สำำ นัักงานเองมีีความเข้้มแข็็ง ในการที่่�จะนำำเรื่่�องเข้้าสู่่�การพิิจารณาของคณะกรรมการ ชี้้�แจงเองได้ด้้ ้วยความถููกต้้อง แม่่นยำำ ในเรื่่�องข้้อมูลู การดำำเนิินการต่่าง ๆ ตามกฎหมาย ต้้องมีีความเข้้มแข็็งที่่�สุุด
19 เป็็น expert body ต่่อไป ไม่มีี่ ใครเชี่่�ยวชาญกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้ามากกว่่า สำำนัักงานนี้้�แล้้ว เราต้้องพยายามบอกตััวเองตลอด ต้้องมีีสำำนึึก ไม่มีี่ ใครรู้ดี้กีว่่าเรา อีีกแล้้ว ต้้องพััฒนาตลอดเวลา การบัังคัับใช้้กฎหมายต้้องมีีเหตุุมีีผล นอกจากดูู ในประเทศแล้้วต้้องดููต่่างประเทศว่่าเขามีีพััฒนาการอย่่างไร มีีวิิธีีการ เครื่่�องมืืออะไร ใหม่่ๆ ที่่�เราต้้องทำำ ต้้องเอามาใช้้ เช่่น มาตรการลดหย่่อนผ่่อนโทษ ทุุกประเทศใช้้อยู่่� ทำำ ไม เราทำำ ไม่่ได้้ ใช้้ไม่่ได้้ หลัักกฎหมายแต่่ละประเทศไม่่เหมืือนกััน ต้้องเอาเข้้าไปใหม่่ สำำ นัักงานต้้องเป็็นตััวหลััก เป็็นตััวเสนอความเห็็นให้้คณะกรรมการพิิจารณา ต้้อง เข้้มแข็็ง ชี้้�แจง ยืืนยัันได้้ ว่่าวิิธีีที่่�เราเสนอนี้้�ถููกต้้อง การทำำ งานต้้องสนัับสนุุนกััน สำำ นัักงานต้้องเป็น็หลัักให้กั้ับคณะกรรมการ ตััวกรรมการเองก็็คาดหวัังว่่าจะให้้ทำำ งาน เต็็มที่่�เพราะกฎหมายเขีียนไว้้อย่่างนั้้�น สามััญสำำนึึกว่่าจำำเป็็นต้้อง “ทำำ งาน” และ ทำำอย่่างไรจะช่่วยสนัับสนุุนให้สำ้ ำ นัักงานทำำ งานให้้ไปได้้รวดเร็็วขึ้้�น ทุุกฝ่่าย ต้้องต่่างคน ต่่างพึ่่�งกััน คณะอนุุกรรมการต่่าง ๆ ที่่�ตั้้�งมาช่่วงแรก ๆ ถ้้าตััวสำำ นัักงานเข้้มแข็็งแล้้ว ระยะต่่อไปอาจหมดความจำำเป็น็แล้้ว เป็น็เรื่่�องที่่�สำำ นัักงานจะต้้องทำำ เรื่่�องเหล่่านี้้�ด้้วย ตนเอง สิ่่�งที่่�ต้้องทำำต่่อ ผมไม่่แน่่ใจเรื่่�องพระราชกฤษฎีีกาแฟลตพอร์์มที่่�เพิ่่�งประกาศ ในราชกิิจจานุุเบกษา ในฐานะสำำ นัักงานต้้องเข้้าไปดำำเนินิการด้้วย ในฐานะกรรมการร่่วม จะต้้องดำำเนิินการในส่่วนที่่�เกี่่�ยวข้้อง ต้้องเข้้าไปดำำเนิินการเตรีียมความพร้้อมตรงนั้้�น ด้้วย มีีเรื่่�องการเชื่่�อมโยงการทำำ งานให้้เป็็นเอกภาพ ความสำำคััญในส่่วนงานของเรา อย่่าให้้หลุุดไป ครอบคลุุมเรื่่�องใดบ้้าง รวมถึึงการปรัับแก้้กฎหมายหลัักและกฎหมายรอง เช่่น เกณฑ์์อำำนาจเหนืือตลาดที่่�ถึึงเวลาต้้องปรัับตามที่่�กฎหมายกำำหนดไว้้ เป็็นต้้น ผู้้�สััมภาษณ์์: ท่่านอยากจะฝากอะไรให้้เป็็นข้้อคิิดหรืือแนวทางการดำำเนิินชีีวิิตหรืือ แนวทางการปฏิิบััตงานให้้กัับพนักังานและเจ้้าหน้้าที่่�ของสำำนัักงาน กขค. ท่่านสัันติิชััย: ผมเห็็นใจพนัักงานหลาย ๆ ฝ่่ายทำำ งานเต็็มที่่� ดึึกดื่ ่� น อยากให้้รู้้จััก แบ่่งเวลา คุุณต้้องแบ่่งเวลาชีวิีิตของคุุณว่่ามันต้ั ้องมีีเวลาส่่วนตััวบ้้าง มีีเวลาเพื่่�อครอบครััว บ้้าง ไม่่ใช่่ทุ่มกั่� ับสำำ นัักงานจนหมด ต้้องดููแลสุุขภาพ บางคนไม่่ได้ดูู้แลตััวเองทำำ ให้สุุ้ขภาพ เสีียหรืือเป็น็อะไรไปก็็ไม่่คุ้้มค่่า จััดทำำตารางเวลาที่่�เหมาะสม ผมอยากให้ทุุ้กคนทำำ งาน
20 ด้้วยความสุุข อาจดููเป็นคำ็ ำพููดสวยหรูู ที่่�สำำคััญคืือ คุุณต้้องมีีความรัักงานที่ ่�ทำำถ้้าเรา ได้ทำำ้งานที่รั ่� ักแล้วค้งมีีความรู้้สึึกที่ดีี่� อยากเห็น็การทำำ งานที่่มี�ีความสามััคคีกัีนัมีีพลััง มีีการทำำ งานที่่�ไม่่แบ่่งกลุ่่�มไม่่แบ่่งฝ่่าย มีีเป้้าหมายชััดเจน การพููดคุุยแลกเปลี่่�ยน ข้้อคิิดเห็นสำ็ ำคััญ ต้้องช่่วยกันั เป้้าหมายคืือผลงานของสำำ นัักงานดีที่่สุุ�ด อยากให้้พนัักงาน ทุุกคนมีีความรอบรู้้ มีีความเก่่ง เป็็นที่่�ยอมรัับของกรรมการและบุุคคลภายนอก สร้้างชื่่�อเสีียงให้้กัับสำำ นัักงาน องค์์กรหลัักในการกำำกัับดููแลการค้้าที่่�เป็็นธรรม ต้้องเป็็นสำำ นัักงาน กขค. เท่่านั้้�น ญาดา วรรณไพโรจน์์ พรรััตน์์ มุ่่ยละมััย ผู้้สััมภาษณ์์ 28 ธัันวาคม 2565
21 บบทรำรำำลึลึึก
22 สารจากใจ ผมรู้้สึึกยิินดีีและเป็็นเกีียรติิอย่่างยิ่่�งเมื่่�อได้้รัับการทาบทามให้้เขีียนสารจากใจ เพื่่�อร่่วมตีพิีมพ์ิ ์ในโอกาสที่่ท่่ �านสันติัชัิัย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ จะครบวาระการดำำรงตำำแหน่่ง กรรมการในคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าในวัันที่่� 29 ธัันวาคม พ.ศ. 2565 นี้้� โดยส่่วนตััวของผมนั้้�น ผมจะเรีียกท่่านสัันติิชััยว่่า “ท่่านรอง” โดยเราทั้้�งสองคน รู้้จัักกัันภายหลัังจากที่่�กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าปีี พ.ศ. 2542 ประกาศบัังคัับใช้้ ได้้ไม่่นาน โดยมีีกรมการค้้าภายในเป็็นหน่่วยงานบัังคัับใช้้กฎหมาย โดยที่่�ในสมััยนั้้�น กรมการค้้าภายในยัังตั้้�งอยู่่ที่่� ท่่ �าเตีียน ดัังนั้้น�ช่่วงเวลาที่่�เราทั้้�งสองคนรู้้จัักและร่่วมงานกันั ด้้านการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าจึึงยาวนานมากกว่่า 20 ปีี โดยท่่านรอง ได้้ทำำ งานเกี่่�ยวกัับการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขันทัางการค้้ามาตั้้�งแต่่ระดัับผู้้อำำนวยการฝ่่าย และเมื่่�อกระทรวงพาณิิชย์์ได้้ย้้ายมาที่่�สนามบิินน้ำ ำ� ท่่านรองก็็ได้้เจริิญก้้าวหน้้า ในหน้้าที่่�การงานโดยได้้เลื่่�อนตำำแหน่่งขึ้้นม�าเป็น็ผู้้อำำนวยการสำำ นัักแข่่งขันทัางการค้้า และเป็็นรองอธิิบดีีกรมการค้้าภายในที่่�ดููแลสำำ นัักแข่่งขัันทางการค้้า ตามลำำดัับ ภายหลัังเกษีียณอายุุราชการ ท่่านรองก็็ได้รั้ับการสรรหาให้้เข้้าดำำรงตำำแหน่่งคณะกรรมการ การแข่่งขัันทางการค้้าชุุดแรกตามกฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า พ.ศ. 2560 ตลอดระยะเวลา 20 ปีีที่่�ผ่่านมา ผมได้มี้ีโอกาสร่่วมงานกัับท่่านรองอย่่างใกล้้ชิิด ในฐานะอนุุกรรมการเชี่่�ยวชาญเฉพาะเรื่่�อง และกรรมการในคณะกรรมการการแข่่งขันั ทางการค้้าตามกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าปีี พ.ศ. 2542 ตลอดจนอนุุกรรมการ ในการยกร่่างประกาศที่่�ออกตามกฎหมายแข่่งขันทัางการค้้าปีี พ.ศ. 2560 หลายฉบัับ ด้้วยการที่่�ได้รู้้จั้ ักและทำำ งานร่่วมกัับท่่านรองมาอย่่างยาวนานนี้้� ทำำ ให้ผม้เกิิดความรััก
23 และเคารพท่่านรองขึ้้�นมาตามระยะเวลาที่่�เราทั้้�งสองได้้ทำำ งานร่่วมกััน ซึ่่�งผมคิิดว่่า เป็็นเพราะเหตุุผล ดัังต่่อไปนี้้� ประการแรก ท่่านรองมีค่่ ีานิิยมที่่�สำำคััญมาก คืือ การอยากเป็นข้็ ้าราชการที่่�ดีี และซื่่�อสััตย์์ ท่่านรองเคยเล่่าให้้ผมฟัังว่่า ท่่านรองเป็็นคนนครสวรรค์์ ครอบครััวเป็็น คนจีีนประกอบอาชีีพค้้าขาย เมื่่�อมีีเทศกาลใหญ่่หรืือกลางหรืือเล็็กก็็มัักจะมีีบรรดา ข้้าราชการมาเบีียดเบีียนขอเงิินขอทองพ่่อค้้าโดยอาศััยสถานะการเป็็นข้้าราชการ ท่่านรองจึึงต้้องการจะรัับราชการและตั้้�งใจอย่่างมุ่่�งมั่่�นที่่�จะเป็็นข้้าราชการที่่�ดีีและ ซื่่�อสััตย์์ ซึ่่�งท่่านรองได้้พิิสููจน์์ค่่านิิยมและความมุ่่�งมั่่�นนี้้�ให้้เป็็นที่่�ประจัักษ์์อย่่างชััดเจน แก่่ผู้้บัังคัับบััญชา เพื่่�อนร่่วมงาน ตลอดจนผู้้ใต้้บัังคัับบััญชามาตลอดระยะเวลา เกืือบสี่่�สิิบปีีในการรัับราชการ ประการที่่�สอง ท่่านรองเป็็นคนสุุภาพและใจกว้้าง เปิิดรัับความคิิดเห็น็ของผู้้อื่น ่� ทำำ ให้ส้ามารถชัักชวนอาจารย์ม์หาวิทิยาลััย ผู้แ้ทนของสภาอุุตสาหกรรม สภาหอการค้้า อััยการ และพนัักงานสอบสวนให้้เข้้ามาเป็น็อนุุกรรมการชุุดต่่าง ๆ ตลอดจนงานต่่าง ๆ ของสำำ นัักแข่่งขัันทางการค้้าตามกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าเดิิมและกฎหมาย แข่่งขัันทางการค้้าฉบัับปััจจุุบัันได้้เป็็นจำำนวนมาก ทั้้�งยัังมีีส่่วนช่่วยอย่่างมากใน การทำำ ให้้การบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าเป็น็ ไปได้ด้้ ้วยดีีและมีีประสิทิธิิภาพ ผมยัังจำำ ได้้ว่่าในงานสััมมนาเกี่่�ยวกัับกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าครั้้�งหนึ่่�งเมื่่�อเกืือบสิิบปีี ที่่�แล้้ว ท่่านปลััดกระทรวงพาณิชย์ิ ท่่ ์านหนึ่่�งได้พูู้ดกระเซ้้าท่่านรองกัับผมแบบยิ้้ม� ๆ ว่่า “ทำำ ไมท่่านรองถึึงได้้สนิิทสนมกัับอาจารย์์มหาวิิทยาลััยจััง (ทั้้�ง ๆ ที่่�ฝ่่ายหนึ่่�งเป็็น นัักปฏิิบััติิ อีีกฝ่่ายหนึ่่�งเป็็นฝ่่ายวิิชาการ)” ประการที่่�สาม ท่่านรองเป็็นคนจริิงใจกัับผู้้ใต้้บัังคัับบััญชา หากมีีโอกาส เกื้้�อหนุุนให้้ผู้ใ้ต้บั้ ังคัับบััญชาให้้เจริิญก้้าวหน้้าในหน้้าที่่�การงานก็็จะช่่วยเกื้้�อหนุุน แต่่ก็็ อยู่่�ภายในกรอบของความเป็็นธรรม ผมยัังจำำ ได้้แม่่นเหมืือนเหตุุการณ์์ที่่�เพิ่่�งเกิิดขึ้้�น เมื่่�อวัันวาน แต่่จริิง ๆ แล้้วเกิิดขึ้้�นมานานกว่่า 6 ปีีแล้้ว คืือ เมื่่�อตอนที่่�ท่่านรองเกษีียณอายุุ ราชการจากกรมการค้้าภายใน ผู้ใ้ต้บั้ ังคัับบััญชาได้จั้ัดงานอำำลาชีวิีิตราชการให้ท่่ ้านรอง ผู้ใ้ต้้บัังคัับบััญชาได้ร้้้องเพลงที่่�แต่่งขึ้้�นเองซึ่่�งไพเราะ ทำำนองสนุุก ซาบซึ้้�ง และมีีพลัังมาก โดยมีีเนื้้�อหาว่่าผู้ใ้ต้บั้ ังคัับบััญชารัักและมีีความสุุขมากเพีียงใดที่่�ได้มี้ีโอกาสร่่วมทำำ งาน กัับท่่านรองและจะจดจำำช่่วงเวลาที่่�สวยงามนี้้�ตลอดไป ผลงานของท่่านรองเกี่่�ยวกัับการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขันทัางการค้้าที่่ผมคิ�ิดว่่า เป็นผล็งานสำำคััญและเป็นคุุ็ ณาประโยชน์์อย่่างยิ่่�งต่่อเศรษฐกิิจไทย คืือ การเป็นบุุ็คคล ที่่มี�ีบทบาทสำำคััญในการปรัับใช้้บทบััญญัติัิเกี่่�ยวกัับการแข่่งขันทัางการค้้าที่่�ไม่่เป็นธ็รรม
24 (มาตรา 29 ตามกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าฉบัับเดิิม หรืือ มาตรา 57 ตามกฎหมาย แข่่งขัันทางการค้้าฉบัับปััจจุุบััน) ที่่�คณะทำำ งานยกร่่างกฎหมายแข่่งขัันทางการค้้า ของไทยรัับมาจากกฎหมายป้้องกันัการผููกขาดของประเทศญี่่ปุ่�่นผ่่านกฎหมายแข่่งขันั ทางการค้้าของประเทศเกาหลีีใต้้ แต่่ได้้ปรัับให้้เข้้ากัับบริิบทของประเทศไทย ดัังนี้้� 1. ประกาศเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีก ธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีกเป็นปั็ ัญหาโลกแตก ที่่�เกิิดขึ้้�นในสหรััฐอเมริิกา สหภาพยุุโรป และประเทศญี่่�ปุ่่น กล่่าวคืือ ผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจ ค้้าปลีีกสมััยใหม่่ที่่�เป็็นยัักษ์์ใหญ่่ในวงการค้้าปลีีกซึ่่�งเป็็นผู้้ประกอบธุุรกิิจที่่�มีี ประสิทิธิิภาพสููงมากก็็จะขายสิินค้้าในราคาที่่�ถููกมาก จนทำำ ให้้ผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจดั้้�งเดิมิ และผู้้ค้้าส่่งดั้้�งเดิมิไม่่สามารถแข่่งขันัได้้จนต้้องเลิิกกิิจการไปเป็นจำ็ ำนวนมาก นอกจาก นั้้�นแล้้ว ผู้้ผลิิตสิินค้้าก็็ร้้องเรีียนว่่าถููกผู้้ประกอบธุุรกิิจค้้าปลีีกสมััยใหม่่เอาเปรีียบเป็น็ อย่่างมาก ประกาศเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีกจึึงเป็็นการจััดระเบีียบเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจ ค้้าส่่งค้้าปลีีกในประเทศไทยที่่�ทำำ ให้้ผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจค้้าส่่งและค้้าปลีีกดั้้�งเดิมที่่ ิ �ปรัับตััว ได้้อย่่างมีีประสิทิธิิภาพสามารถอยู่่�และเติิบโตในตลาดต่่อไปได้้ ขณะเดีียวกันัผู้บ้ ริิโภค 68 ล้้านคนในประเทศไทยก็ยั็ังได้รั้ับประโยชน์์จากการซื้้�อสินค้ิ ้าราคาถููกจากผู้ประกอบ- ้ ธุุรกิิจค้้าปลีีกยัักษ์์ใหญ่่ได้้ เป็็นเรื่่�องที่่�พููดง่่าย แต่่ทำำ ได้้ยาก ในทางวิิชาการ ประกาศ เกี่่�ยวกัับธุุรกิิจค้้าส่่งค้้าปลีีกฉบัับนี้้�เป็นลู็ูกผสมที่่ค่่ �อนข้้างลงตััวของสำำ นัักความคิิดชิิคาโก (Chicago School) ที่่�มุ่่�งเฉพาะสวัสดิั ิการของผู้บ้ ริิโภคเท่่านั้้น� และสำำ นัักแบรนไดซ์์ใหม่่ (New Brandeis School) ที่่�นอกจากประสิิทธิิภาพแล้้ว ยัังมีีวััตถุุประสงค์์ใน การปกป้้องผู้้ประกอบธุุรกิิจรายเล็็กด้้วย 2. ประกาศเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจจััดส่่งอาหาร (Food Delivery) ในช่่วงวิิกฤตการแพร่่ ระบาดของโรคโควิิด 19 ร้้านอาหารต้้องหยุุดการประกอบกิิจการตามมาตรการป้้องกันั การระบาดตามคำำสั่่�งของรััฐ แต่่เพื่่�อให้้กิิจการอยู่่�รอด ร้้านอาหารจำำเป็็นต้้องอาศััย ผู้้ประกอบธุุรกิิจแพลตฟอร์์มส่่งอาหาร ต่่อมาร้้านอาหารจำำนวนมากได้้ร้้องเรีียนต่่อ สำำ นัักงานคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าว่่าถููกเอาเปรีียบจากผู้้ประกอบธุุรกิิจ แพลตฟอร์์มส่่งอาหารอย่่างมาก เช่่น ค่่าธรรมเนีียมที่่�สููงมาก เงื่่�อนไขต่่าง ๆ ที่่�ผููกมััด ร้้านอาหารอย่่างไม่่เป็็นธรรม ประกาศเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจจััดส่่งอาหารฉบัับนี้้� ได้้นำำ บทบััญญััติิเรื่่�องการใช้้อำำนาจต่่อรองที่่�เหนืือกว่่าอย่่างไม่่เป็็นธรรม (Abuse of Bargaining Position) ซึ่่�งเป็็นพฤติิกรรมประการหนึ่่�งในมาตรา 57 มาออกประกาศ จััดระเบีียบเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจจััดส่่งอาหารในประเทศไทย คุุณาประโยชน์์ประการสำำคััญ ของประกาศฉบัับนี้้� คืือ การช่่วยให้้ร้้านอาหารจำำนวนหลายหมื่ ่� นร้้าน (ซึ่่�งมีีการ จ้้างงานพนัักงานหลายแสนคน) สามารถประคองธุุรกิิจให้้อยู่่�รอดในช่่วงวิิกฤต
25 การแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 นี้้� ไปได้้โดยการขายอาหารผ่่านช่่องทางของ ผู้้ประกอบธุุรกิิจแพลตฟอร์์มจััดส่่งอาหารได้้โดยไม่่ถููกผููกมััดโดยเงื่่�อนไขต่่าง ๆ ที่่�ไม่่เป็นธ็รรมมากเกินิไป โดยท่่านรองเป็น็ ประธานอนุุกรรมการยกร่่างประกาศฉบัับนี้้� โดยมีีการรัับฟัังความคิิดเห็็นจากทุุกฝ่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้องอย่่างรอบคอบ 3. ประกาศเกี่่�ยวกัับสินิเชื่่�อทางการค้้า (Credit Terms) ก่่อนช่่วงวิิกฤตการแพร่่ ระบาดของโรคโควิิด 19 ระยะเวลาสิินเชื่่�อทางการค้้าในประเทศไทยจะยาวนานกว่่า ประเทศต่่าง ๆ ในภูมิูิภาคเอเชีียด้้วยกัันเกืือบสองเท่่า เมื่่�อเกิิดวิิกฤตการแพร่่ระบาด ของโรคโควิิด 19 ก็ยิ่่็ �งทำำ ให้้บริิษััทขนาดกลางและขนาดย่่อมที่่ผ�ลิิตและขายสินค้ิ ้าหรืือ ให้้บริิการแก่่บริิษััทขนาดใหญ่่ได้รั้ับความเดืือดร้้อนมากขึ้้น�ไปอีีก เนื่่�องจากขาดกระแส เงิินสดที่่�จะต้้องจ่่ายเป็็นค่่าวััตถุุดิิบและค่่าจ้้าง ปััญหาสำำคััญและเร่่งด่่วน คืือ รััฐบาล ต้้องทำำอย่่างไรจึึงจะทำำ ให้้บริิษััทขนาดกลางและขนาดย่่อมที่่�ขายสินค้ิ ้าหรืือให้้บริิการ แก่่บริิษััทขนาดใหญ่่สามารถได้้รัับชำำระเงิินค่่าสิินค้้าหรืือบริิการได้้เร็็วขึ้้�น ธนาคารแห่่งประเทศไทยและหน่่วยงานอื่ ่� นของรััฐไม่่มีีกฎหมายที่่�ให้้อำำนาจแก้้ไขปััญหานี้้�ได้้ ศููนย์์บริิหารสถานการณ์์เศรษฐกิิจ (ศบศ) ซึ่่�งมีีนายกรััฐมนตรีีเป็็นประธานจึึงมีีมติิให้้ คณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้าแก้้ไขปััญหานี้้� ท่่านรองได้้เป็็นประธาน คณะอนุุกรรมการยกร่่างประกาศฉบัับนี้้� โดยมีีการรัับฟัังความคิิดเห็น็จากผู้้มีีส่่วนได้้เสีีย ทุุกฝ่่ายอย่่างรอบคอบ และประกาศฉบัับนี้้�ได้มี้ส่่ ีวนสำำคััญทำำ ให้้บริิษััทขนาดกลางและ ขนาดย่่อมจำำนวนเกืือบสองล้้านรายได้รั้ับชำำระเงินค่่ ิาสินค้ิ ้าหรืือบริิการเร็็วขึ้้น�จากเดิมิ เฉลี่่�ย 60 กว่่าวัันมาเป็็นไม่่เกินิ 45 วััน ผมจึึงรู้้สึึกยิินดีีและเป็น็เกีียรติิอย่่างยิ่่�งที่่�ได้มี้ีโอกาสเขีียนสารจากใจเพื่่�อระลึึกถึึง ผลงานของท่่านรองเกี่่�ยวกัับการบัังคัับใช้้กฎหมายแข่่งขัันทางการค้้าที่่�เป็็น คุุณาประโยชน์์อย่่างยิ่่�งต่่อเศรษฐกิิจไทย และโดยส่่วนตััวแล้้ว ผมก็็จะถืือโอกาสนี้้� เรีียนให้้ท่่านรองทราบว่่า ตลอดเวลาที่่�คบหาและร่่วมงานกัันมา ผมรัักและเคารพ ท่่านรองในฐานะ “กััลยาณมิิตร” มาโดยตลอดและท่่านรองก็็จะเป็น็ “กััลยาณมิิตร” ในใจของผมตลอดไป ศาสตราจารย์์ ดร.ศัักดา ธนิิตกุุล อาจารย์์ประจำำคณะนิิติิศาสตร์์และอดีีตคณบดีี คณะนิิติิศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย
26 หากจะให้้กล่่าวถึึงท่่านสัันติิชััย สิ่่�งที่่�นึึกถึึงคืือภาพผู้้ใหญ่่ที่่�ใจดีีและมีีเมตตา ในการทำำ งาน ท่่านปฏิิบััติิหน้้าที่่�ด้้วยความตั้้�งใจ ทุ่่�มเท และเป็็นคนที่่�ยึึดมั่่�นในหลัักการ มากที่่�สุุดคนหนึ่่�งที่่�เคยพบ เป็็นโชคดีีอย่่างมากที่่�ตลอดระยะเวลา 4 ปีีที่่�ผ่่านมาได้้มีี โอกาสร่่วมงานกัับท่่านหลายครั้้�ง ซึ่่�งทุุกครั้้�งจะสััมผััสได้้ถึึงความตั้้�งใจและทุ่่�มเทที่่�จะ พััฒนากฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้าและสำำ นัักงานแห่่งนี้้�ให้้ดีีขึ้้�นในทุุก ๆ ด้้าน การทำำ งานร่่วมกัับท่่านทุุกครั้้�งเป็็นการทำำ งานด้้วยความสบายใจเพราะรู้้ว่่า ไม่่ว่่าจะเกิิดปััญหาอะไรขึ้้น�จะมีท่่ ีานเป็นที่่ ็ พึ่่� �ง ช่่วยแก้้ไขปััญหาและให้คำ้ ำแนะนำำอยู่่�เสมอ ทุุกครั้้�งที่่�พบกััน ท่่านมัักจะถามเสมอว่่า ทำำ งานเป็็นอย่่างไร มีีอะไรให้้มาปรึึกษาท่่านได้้ หนููขอขอบพระคุุณท่่านสัันฯ จากใจจริิงที่่�กรุุณาช่่วยเหลืือและสอนหนููอยู่่�เสมอ ทั้้�งในด้้านการทำำ งานและการดำำเนิินชีีวิิต ท่่านสอนเสมอว่่า คนเราต้้องทำำ งาน ให้มี้ีความสุุข ต้้องยึึดมั่่น�ในหลัักการและความถููกต้้อง ซึ่่�งท่่านไม่่เพีียงแต่่พููดสอนเท่่านั้้น� แต่่ท่่านได้้ทำำ ให้้เห็็นเป็น็แบบอย่่างที่่�ดีีเสมอมา ท้้ายที่่�สุุดนี้้� ขอให้้ท่่านสัันฯ รัักษาสุุขภาพทั้้�งกายและใจ และได้้ใช้้ชีีวิิต ในช่่วงเวลาต่่อจากนี้้�อย่่างมีีความสุุขนะคะ เคารพและระลึึกถึึงเสมอค่่ะ นางสาวกชกร บุุนนาค ฝ้้าย ด้้วยความระลึกึถึึง
27 My Idol เพิ่่�งทำำ งานเป็็นหน้้าห้้องท่่านได้้ประมาณ 1 ปีี แม้้เป็น็ระยะเวลาสั้้�นๆ แต่่ได้้เรีียน รู้้การทำำ งานหลาย ๆ อย่่างจากท่่าน ขอขอบพระคุุณท่่านที่่�ช่่วยให้้ความรู้้ช่่วยสอน และให้้การสนัับสนุุนตลอดมา ได้้ทั้้�งความรู้้และความสบายใจ กลัับมาเยี่่�ยมเยีียน สำำ นัักงานและพลอยบ้้างนะคะ รัักและคิิดถึึงเสมอค่่า นางสาวกนกภรณ์์ ฉััตรจิินดา พลอย
28 ความในใจ...ที่ ่�ตั้้�งใจเขีียนบอกท่่าน “ท่่านรองสันต์ั ์” เป็น็ชื่่�อที่่ผม�เรีียกท่่านมาตลอด จนถึึงเวลานี้้ผมก็�ยั็ังขออนุุญาต เรีียกชื่่�อท่่านแบบนี้้�ต่่อไปนะครัับ เพราะเป็็นชื่่�อที่่�ผมคุ้้นเคยและจดจำำมาตลอด ผมรู้้จัักท่่านตอนที่่�เข้้ามารัับราชการครั้้�งแรกในสำำ นัักส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า เมื่่�อปีี 2557 ในขณะนั้้�น ท่่านเป็็นรองอธิิบดีีกรมการค้้าภายใน ในปีี 2559 เป็็นปีีที่่�ออกไปจััดสััมมนาในหลายภาคหลายจัังหวััด แต่่ละภาค ก็็จะมีท่่ ีานรองสันต์ั ์ไปด้้วย จำำ ได้้ไหมครัับทริิปภาคเหนืือ ที่่�เชีียงใหม่่ไปร้้านกาแฟ Giant ร้้านที่่�ใช้้ต้้นไม้้ใหญ่่เป็็นร้้านกาแฟ แล้้วไปเชีียงรายกิินอาหารเย็็นร้้านริิมแม่่น้ำำ� กก ท่่านสั่่�งไข่่เจีียวฟูู คืือฟููที่่�สุุดเท่่าที่่�เคยกิินมา ขากลัับแวะวััดห้้วยปลากั้้�ง โชคดีีมาก ที่่�ได้้เจอท่่านเจ้้าอาวาสพอดีี และท่่านเจ้้าอาวาสก็็ให้้พรผมมา ถ้้าท่่านไม่่พาไปไหว้้พระ ครั้้�งนั้้�น ผมก็็คงพลาดเรื่่�องดีี ๆ ในวัันนั้้�นไปแน่่ ๆ ทริิปภาคใต้้ ท่่านพาผมไป สวนโมกขพลารามของท่่านพุุทธทาสภิิกขุุ นั้้�นคืือครั้้�งแรกที่่�ผมได้้เข้้าไป ยัังจำำ ได้้เลย ว่่านั่่�งฟัังพระเทศน์์กลางสวนอยู่่�แป๊๊บนึึง แล้้วท่่านก็็บอกว่่าไปเถอะ เพราะร้้อน 555 แล้้วก็็ไปเดินชมสิวนกันต่่ ัอ และทริิปภาคตะวันัออกเริ่่มที่่�จั�นทบุุรีั ี (ขาไปต้้องแวะรอรัับ น้้องแทเพราะติิดสอบที่่� ม. รามก่่อน) มาจบที่่�ชลบุุรีี กิินข้้าวเย็็นที่่�ร้้านทิิพย์์ประมง เขาสามมุุข มีีเมนููไข่่เจีียวทุุกมื้้�อ 555 ระยะเวลาอาจไม่่นานครัับ แต่่ผมมีีความประทัับใจ ในฐานะที่่�ท่่านเป็็นเหมืือนผู้้ใหญ่่ที่่�ผมเคารพรัักท่่านหนึ่่�ง ที่่�คอยถามไถ่่ทั้้�งเรื่่�องงาน เรื่่�องครอบครััว ท่่านจะถามเสมอว่่าจะแต่่งรึึยััง รออะไร จนขณะนี้้�คืือ เมื่่�อไรจะมีีลููก ซึ่่�งผมก็็ตอบเหมืือนเดิิมว่่ายัังครัับ จนตอนนี้้�ผมว่่าท่่านน่่าจะเบื่่�อถามไปแล้้ว 555 ผมดีีใจนะครัับที่่�ท่่านห่่วงใยผมเสมอมา จนถึึงทุุกวัันนี้้�ก็็ยัังมีีแต่่ท่่านนี่่�แหละครัับที่่� ยัังถาม ยัังห่่วงใย และคอยช่่วยเหลืือผมมาโดยตลอด ยิ่่�งเรื่่�องโยกย้้ายฝ่่ายงานแล้้ว ผมรอมาเกืือบปีี ก็มี็ ีแต่่ท่่านรองสัันต์์นี่่�แหละครัับที่่�คอยช่่วยผมมาตลอด คอยช่่วยพููด ช่่วยย้ำ ำ�ให้้ตลอดมา จนกระทั่่�งผมได้ย้้้ายฝ่่ายเสีียทีี ต้้องขอบพระคุุณท่่านมากกกครัับ ถ้้าไม่่ได้้ท่่านผมก็็คงยัังอยู่่�ที่่�เดิิมต่่อไป
29 จริิง ๆ แล้้วผมยัังอยากให้้ท่่านอยู่่�ทำำ งานกัับผมนะครัับ แต่่ท่่านเคยเล่่าให้้ฟััง เรื่่�องปััญหาสุุขภาพของท่่านแล้้ว ในฐานะที่่�ผมนัับถืือท่่านเหมืือนญาติิผู้้ใหญ่่ที่่�ผม เคารพมาก และมีีความห่่วยใย ผมก็็เห็็นด้้วยนะครัับว่่าต้้องพัักผ่่อนดีีกว่่า ถึึงเวลา ต้้องท่่องเที่่�ยงบ้้างแล้้ว (ชวนผมด้้วยนะครัับ 555) สุุดท้้ายนี้้�ผมอยากจะบอกว่่า รัักและเคารพท่่านมากครัับ อย่่าลืืมผมนะครัับ ต่่อไปคงคิิดถึึงท่่านแน่่เลย แล้้วแวะมาเยี่่�ยมน้้อง ๆ บ้้างนะครัับ ...จากใจ บิ๊๊�ก คน. สขค. กขค. OTCC TCCT นายกิิตติิชััย คล้้ายอุุบล
30 ด้้วยรัักและขอบคุุณ.... วันัเวลาผ่่านไป ครั้้�งแรกที่่�ได้้เจอและร่่วมงานกัับท่่านฯ รัับรู้้ได้ตั้้้ �งแต่่ครั้้�งแรกว่่า ท่่านเป็น็ผู้ให้ ญ่่ที่่อ่่ �อนโยน ท่่านห่่วงใย ท่่านให้กำ้ ำลัังใจ และแนะนำำสิ่่�งที่่ดี�ีในการทำำ งาน มาโดยตลอด ผมสััมผััสได้้ต่่อการทำำ งาน เพราะท่่านเป็็น 1 ในคณะกรรมการฯ ที่่�ผม ร่่วมงานด้้วยมากที่่�สุุด บางงานผมก็็เกร็็ง ผมก็็คิิดมากว่่าจะทำำ งานถููกใจท่่านไหม หรืือทำำ งานได้ดี้ีเท่่าที่่ท่่ �านต้้องการหรืือเปล่่า ท่่านสอนงานการเขีียนข่่าวที่่�ควรเขีียน เพราะ ตััวผมเองนั้้�นเคยทำำ งานอยู่่�ในงานข่่าวที่่�เขีียนเพื่่�ออรรถรสมาโดยตลอด ท่่านเป็็น คนสอนให้้เขีียนข่่าวเป็น็กลางให้้ได้้ประโยชน์์และได้ส้าระที่่�เกี่่�ยวข้้องมากที่่สุุ�ด ก่่อนที่่�จะ นำำ ไปเผยแพร่่ ซึ่่�งเป็็นผลที่่�ดีีที่่�ผมนำำ ไปใช้้ในการปฏิิบััติิงาน เมื่่�อวัันนึึงได้้ทราบข่่าวมา ว่่าท่่านจะไม่่สมััครต่่ออีีกวาระ “รู้้สึึกใจหาย” แต่่วัันและเวลาย่่อมมีีการเปลี่่�ยนแปลง ในโอกาสนี้้� ผมขอให้้ท่่านสุุขภาพแข็็งแรง มีีความสุุขในชีีวิิต และขอขอบคุุณ ทุุกสิ่่�งทุุกอย่่างที่่ท่่ �านเมตตาผม ให้้โอกาส แนะนำำ ให้คำ้ ำสอนในการทำำ งาน และผมจะนำำ ทุุกสิ่่�งที่่�ท่่านสอนนำำ ไปใช้้ในการปฏิิบััติิงานต่่อไป...... ด้้วยความเคารพรััก... นายกิิตติิศัักดิ์์� จิิตรีีนิิตย์์ (จิิว) นัักองค์์กรสััมพัันธ์์ ฝ่่ายสื่่�อสารองค์์กร
31 ช่่วงเวลาที่ ่�ดีีที่่� สุุด... เวลาผ่่านไปไวเหลืือเกิิน จากวัันนั้้�นถึึงวัันนี้้�ยาวนานกว่่า 15 ปีี แล้้วที่่�ได้้รู้้จััก กัับท่่าน ในทุุก ๆ ครั้้�งที่่�ได้้เจอและได้้พููดคุุยกัันจะรัับรู้้ได้้ถึึงความรัักและความห่่วงใย ที่่�ท่่านมีีให้้เสมอมา ท่่านเป็็นผู้้ใหญ่่ที่่�คอยให้้กำำลััง คำำแนะนำำ และสอนงานต่่าง ๆ ให้้ชีีวิิตเด็็กผู้้หญิิงคนหนึ่่�ง เติิบโตมาเป็็นผู้้ใหญ่่ในวัันนี้้� และสามารถเดิินตามทางที่่�ท่่าน คอยสั่่�งสอนได้้อย่่างถููกต้้อง ถููกที่่� และถููกทาง ในวันนั้้�นวัันที่่�ท่่านบอกว่่า “พี่ ่� จะไม่่ต่่อ อีีกวาระนะ” ก็็ตกใจ และในใจก็นึ็ ึกหวั่่�น ๆ ว่่า “อ้้าว...แล้้วจากนี้้�ไปพวกเราจะพึ่่�ง ใครล่่ะ” เพราะที่่�ผ่่านมาหากมีีเรื่่�องราวที่่�ทำำ ให้้เกิิดความไม่่สบายใจ ทั้้�งในด้้านการ ทำำ งาน หรืือเรื่่�องอื่ ่� น ๆ จะมาขอคำำ ปรึึกษา และระบายเรื่่�องราวต่่าง ๆ ให้้ท่่านฟััง อยู่่�เสมอ ซึ่่�งท่่านก็็ได้้ให้้แง่่คิิด แนวคิิดกลัับมาในทุุก ๆ ครั้้�ง ด้้วยความเคารพรััก....... นางสาวเกษดา สุุทธิิรััตน์์ (แอ้ม้ ) หััวหน้้ากลุ่ม่� เผยแพร่่ความรู้้และส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า สิ่่�งหนึ่่�งที่่�เห็็นได้้ชััดมาก ๆ ที่่�พวกเราได้้รัับการปลููกฝัังจากท่่านจนคุ้้นชิินคืือ “การเป็็นคนตรงต่่อเวลา” ซึ่่�งท่่านจะทำำ ให้้พวกเราเห็น็เป็็นตััวอย่่างเสมอ ทุุก ๆ คน ที่่�เคยร่่วมงานกัับท่่านจะพููดเป็็นเสีียงเดีียวกัันในเรื่่�องนี้้� แต่่อย่่างไรก็ดี็ ี ไมมีีงานเลี้้�ยงใด...ที่่�ไมมีวัีนั เลิิกลา ชีวิีิตการทํํางานก็็เชนกันั...ก็มี็สัีักวันที่่ ั �ต้อง เดิินทางมาถึึงวัันนี้้�... วัันที่่�ท่่านตััดสิินใจยุุติิ บทบาทการเป็็นบอร์์ดแข่่งขัันฯ ก็็นัับเป็็นการ เริ่่มต้�นชี้วิีิตใหม่่ จากที่่�เคยมาทำำ งานทุุกวันัทุุกอย่่าง ในชีีวิิตประจำำวัันนัับจากนี้้�ก็็จะเปลี่่�ยนแปลงไป แต่่สายใยความผููกพัันธ์์ระหว่่างกัันจะไม่่ เปลี่่�ยนแปลง ในโอกาสนี้้� จึึงขอสิ่่�งศัักดิ์์สิ�ทธิ์์�ในสากลโลก และคุุณความดีีที่่�พวกเราได้้ทำำมา จงดลบันัดาล ให้้ท่่านมีีความสุุขในชีีวิิตกัับครอบครััวและลููก หลาน มีีสุุขภาพกายที่่�แข็็งแรงตลอดไปนะคะ
32 ความประทัับใจ ท่่านสัันติิชััย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ ก้้าวเข้้าสู่่� “กรมการค้้าภายใน”ด้้วยใจมั่่�น ความสุุขสัันต์์ เปรมปรีีดิ์์� มีีมากหลาย ผู้้อำนำ วยการ ใจดีี ท่่าน “สัันติิชััย สารถวัลย์ั ์แพศย์์” ไซร้้ เกรีียงไกร จริิง ท่่านเป็็นผู้้บัังคัับบััญชา ที่่�ประเสริิฐ และล้ำ ำ�เลิิศ เป็็นแบบให้้ ในทุุกสิ่่�ง ที่่�ประจัักษ์์ ท่่านพููดจริิง และทำำจริิง ทุุกทุุกสิ่่�ง ได้้พบเห็็น เป็็นประสบการณ์์ มีีโอกาส ปฏิิบััติิงาน นอกสถานที่่� สิ่่�งดีดีี จดจำำ ไว้้ หลายสถาน หมั่่�นศึึกษา และฝึึกฝน จนเชี่่�ยวชาญ ทั้้�งเรื่่�องงาน เรื่่�องทั่่�วไป ได้้ความรู้้ ลงพื้้�นที่่� ต่่างจัังหวััด จััดหลายครั้้�ง คำสำอนสั่่�ง เฝ้้าจดจำำ นำำ ไปสู่่� การเสริิมสร้้าง แนวทางไว้้ ใคร่่เชิิดชูู ท่่านเป็็นครูู ให้นำ้ ำพา พััฒนาตน มุ่่�งมั่่�นใน หน้้าที่่� ทั้้�งชีวิีิต ประกอบการ ภารกิิจ สััมฤทธิ์์�ผล อุุปสรรค มากมาย ได้้ผ่่านพ้้น งานได้้ผล คนเป็็นสุุข ทุุกชีีวิิน สายสััมพัันธ์์ ครั้้�งก่่อนกาล ถึึงวันนี้้ ั� วันั เดืือน ปีี พาให้้ ใจถวิิล ความเคารพ ความศรััทธา เป็น็อาจิินต์์ ดั่่�งฝนโปรย โรยริิน กรุ่่�นกลิ่่�นไอ ไม่่มีีงานเลี้้�ยงใด ไม่่เลิิกรา คำำกล่่าวนี้้� มีมีา หลายสมััย ณ วัันนี้้� ท่่านถึึงครา อำำลาไป ระลึึกไว้้ ในดวงจิิต นิิจนิิรัันดร์์ ขออำำนาจคุุณพระรััตนตรััย สิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�ทั่่�วไป หลายสถาน ช่่วยปกป้้อง คุ้้มครองให้้ พ้นภั้ ัยพาล ขอให้้ท่่าน สุุขสมหวััง ดัังใจปอง ทั้้�งทุุกข์์โศก โรคภััย อย่่ากรายกล้ำ ำ� อีีกชีวีี เลิิศล้ำ ำ� ไปทั้้�งผอง ประสบโชค โภคทรััพย์์ นัับเนืืองนอง เทพเทวา ปกป้้อง คุ้้มครอง เทอญ จารุุวรรณ ศิิริิมาลา (ปููลม) ประพัันธ์์
33
34 บัันทึึกความรู้้�สึึก นัับแต่่ปีี 2551 วัันที่่�ก้้าวเข้้ามาทำำ งานที่่�สำำ นัักส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า กรมการค้้าภายใน โดยท่่านสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์ เป็็นผู้้อำำนวยการสำำ นัักส่่งเสริมิ การแข่่งขันทัางการค้้า การทำำ งานที่่ผ่่ �านมา ณ กรมการค้้าภายใน ตนได้้เคยปฏิิบัติัิงาน ในส่่วนภูมิูิภาค แต่่เมื่่�อเข้้ามาทำำ งานในส่่วนกลาง งานมีีความแตกต่่างกันมัาก ท่่านสันติัชัิัย เป็็นผู้้บัังคัับบััญชาที่่�แนะนำำทัักษะการทำำ งานโดยเฉพาะการเขีียนหนัังสืือที่่�กระชัับ เข้้าใจง่่าย ต้้องยกให้้เป็นที่่ ็ �หนึ่่�ง และเปิิดโอกาสให้ลูู้กน้้องได้้เรีียนรู้้งาน สิ่่�งที่่�จดจำำและ ยึึดเป็น็แนวทางในการทำำ งานเสมอมา คืือ การตรงต่่อเวลา การปฏิิบัติัิตนในการทำำ งาน จนกระทั่่�งได้้มาร่่วมงานกัับท่่านอีีกครั้้�งที่่�สำำ นัักงานคณะกรรมการการแข่่งขััน ทางการค้้า นัับว่่าเป็น็เกีียรติิของตนมาก ท่่านเป็น็ผู้้ที่่�ตนให้้ความเคารพ นัับถืือ และคงไม่่อาจ มีีคำำ บรรยายใดที่่�จะแสดงความรู้้สึึกต่่อท่่านได้้ ว่่าท่่านเป็็นผู้้มีีความกรุุณา เมตตา ความหวัังดีี กัับผู้ใ้ต้้บัังคัับบััญชาเสมอมา ธฤตมน ศรีีแก้ว้ อุ๊๊�
35 “เรีียน...ท่่านสัันติิชััยที่่�เคารพ” “เรีียนเจ้้านายที่่�เคารพ” เป็็นชื่่�อเพจหนึ่่�งในเฟซบุ๊๊ก ที่่�นำำเสนอภาพการ์์ตููน คาแรกเตอร์์น่่ารััก ๆ ถ่่ายทอดเรื่่�องราว ระบายความในใจของเหล่่าบรรดาพนัักงาน ทั้้�งหลาย แต่่ในที่่นี้้� �หนููขอใช้พื้้้ นที่่�นี้้�ถ่่ �ายทอดเรื่่�องราวความประทัับใจถึึงเจ้้านายที่่�เคารพ ของหนูู นั่่�นก็็คืือ ท่่านสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์ (ซึ่่�งไม่่ได้้เป็็นการระบายความในใจ แต่่อย่่างใดนะคะ มีีแต่่เรื่่�องราวน่่ารััก ๆ และความอิ่่�มเอมใจล้้วน ๆ เลยค่่ะ) “เรีียน...ท่่านสันติัชัิัยที่่�เคารพ” สำำหรัับหนููเอง เพิ่่�งจะเข้้ามาทำำ งานที่่สำ�ำ นัักงาน กขค. ได้้ไม่่นาน เพีียง 2 ปีีหมาด ๆ ซึ่่�งเริ่่�มได้มี้ีโอกาสมาร่่วมงานกัับท่่านอย่่างจริิงจััง ในช่่วงการจััดรัับฟัังความคิิดเห็็น การจััดทำำ Facebook Live & Podcasts และ งานสำำคััญอีีกงานหนึ่่�งที่่�ท่่านเป็็นเสมืือนกััปตััน นั่่�นคืือ งานสััมมนาสร้้างการรัับรู้้ เกี่่�ยวกัับระยะเวลาการให้สิ้นิเชื่่�อทางการค้้า (Credit Term) ในส่่วนภูมิูิภาค โดยกััปตันั ท่่านสัันติิชััย ได้้นำำทีีมงาน landing สู่่�จัังหวััดเชีียงราย จัันทบุุรีี อุุดรธานีี สงขลา พิิษณุุโลก และสุุราษฎร์์ธานีี ซึ่่�งทุุกครั้้�งที่่�ออกเดิินทางไปจััดงานสััมมนาดัังกล่่าว นอกจากผู้้ประกอบธุุรกิิจจะได้้รัับความรู้้ความเข้้าใจเกี่่�ยวกัับเรื่่�อง Credit Term แล้้ว หนููและทีีมงานเองยัังได้้เรีียนรู้้ ได้้รัับประสบการณ์์การทำำ งาน และรู้้สึึกตื่ ่� นเต้้น ตื่ ่� นตาตื่น ่� ใจทุุกครั้้�งที่่�ได้้ไปจััดงานสััมมนาในแต่่ละพื้้�นที่่� เพราะทุุกการทำำ งานทุุกพื้้�นที่่� ล้้วนมีีเรื่่�องราวความประทัับใจ ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่่�องดีี ๆ หรืือปััญหาอุุปสรรค แต่่อย่่างไรก็็ดีี งานสััมมนาเกี่่�ยวกัับ Credit Term ณ จัังหวััดเชีียงราย (มิิ.ย. 2565)
36 ท่่านสัันติิชััยก็็นำำทีีมจััดงานสััมมนาสำำเร็็จราบรื่ ่� น ลุุล่่วงด้้วยดีีทุุกครั้้�งไป โดยในช่่วงแรก ๆ ที่่�ได้้ร่่วมงานกัับท่่าน หนููเองก็็จะรู้้สึึกเกร็็ง ๆ กัังวลนิิดหน่่อยเวลาที่่�หััวหน้้า (พี่่�แอ้้ม) ให้้ไปหารืือหรืือนำำเรีียนท่่านเกี่่�ยวกัับการเตรีียมจััดงานสััมมนา แต่่ความรู้้สึึกเกร็็งนั้้�น ก็็จะค่่อย ๆ ลดลงจนหมดไป เพราะความรู้้สึึกสบายใจ โล่่งใจได้้เข้้ามาแทนที่่� สบายใจ ที่่�ท่่านไม่่ได้้ดุุอย่่างที่่�คิิด (อิอิิ) ท่่านเป็็นกัันเองกัับทีีมงาน และคอยแนะนำำ คอยสอน คอยตัักเตืือนด้้วยความเอ็็นดููและห่่วงใย ทำำ ให้้ความกัังวลใจหรืือปััญหาที่่�มีีอยู่่�คลี่่�คลายไป อีีกทั้้�งท่่านยัังตรงต่่อเวลามาก (ก ไก่่ล้้านตััว) ละเอีียดรอบคอบ และยึึดความถููกต้้องเสมอ ทำำ ให้้หนููถููกปลููกฝัังสิ่่�งเหล่่านี้้�จากการได้้ร่่วมงานกัับท่่าน มาถึึงตอนนี้้�... ตอนที่่�ท่่านจะไม่่ต่่อวาระการดำำรงตำำแหน่่ง กขค. แล้้ว จึึงรู้้สึึก ใจหายที่่�ต่่อไปจะไม่่ได้้มีีโอกาสร่่วมงานกัับท่่านอีีกแล้้ว และขอขอบพระคุุณท่่าน เป็็นอย่่างสููงที่่�เอ็็นดููและเมตตาหนููมาโดยตลอด หนููจะนำำสิ่่�งที่่�ท่่านบอกสอนไปใช้้ ในการทำำ งานให้้ดีียิ่่�งขึ้้�นไป และจะยัังคงคิิดถึึง รัักและเคารพท่่านตลอดไป ด้้วยรัักและเคารพ น้ำำ�หวาน ศรีีบุุญเรืือง
37
38
39 จากรุ่่นสู่่รุ่่น ไอซี่่� ได้้รู้้จัักและทำำ งานใกล้้ชิิดกัับท่่านสัันติิชััยในช่่วงปฏิิบััติิงานเกี่่�ยวกัับ อนุุกรรมการพิิจารณากำำหนด Credit Term สำำหรัับ SMEs ในการประชุุมแต่่ละครั้้�ง ท่่านจะตรวจเอกสารประกอบการประชุุมโดยละเอีียด จึึงได้้ฟัังวิิธีีคิิดในการเขีียน เอกสาร และยัังรู้้สึึกว่่างานที่่�เราได้้ทำำมีีคุุณค่่าทุุกครั้้�งเพราะท่่านใส่่ใจอ่่านเป็็นอย่่างดีี อีีกทั้้�งคุุณค่่าที่่�เราในฐานะคนทำำ งานภาครััฐจะส่่งต่่อไปยัังประชาชน ในการประชุุม แต่่ละครั้้�งยัังได้้เห็็นความเป็็นผู้้ใหญ่่และความสุุขุุมในการนำำการประชุุมในฐานะ ประธานคณะอนุุกรรมการด้้วย จึึงโชคดีที่่ชี�วิีิตการทำำ งานได้รู้้จั้ ักและเรีียนรู้้งานกัับท่่าน สัันติิชััยค่่ะ หลัังจากนี้้� ท่่านจะไม่่ต้้องเครีียดและเหนื่่�อยแล้้ว ขอให้้ท่่านมีีความสุุข เกษมสำำ ราญในทุุกวันั ปราศจากทุุกข์์โศกโรคภััยทั้้�งปวงค่่ะ นางสาวปริิชญา เชื้้�อสิิงห์์โต ไอซ์์ซี่ ่�
40 วันที่่ ั � 2 เมษายน 2555 เป็นวั็ นที่่ ัผม�บรรจุุรัับราชการวันัแรกที่่�กรมการค้้าภายใน กระทรวงพาณิิชย์์ ผมได้้เจอท่่านสัันติิชััย สารถวััลย์์แพศย์์ ในการสััมภาษณ์์และท่่าน ให้้ผมมาปฏิิบััติิหน้้าที่่�ที่่�กลุ่่�มกิิจการต่่างประเทศ สำำ นัักส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า และในปีี 2557 - 2558 ท่่านได้้มอบโอกาสให้้ผมเป็็นเลขานุุการหน้้าห้้อง ในขณะที่่� ท่่านดำำรงตำำแหน่่งรองอธิิบดีีกรมการค้้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ิ ์ ตลอดเวลาที่่�ผ่่านมา ท่่านเป็็นผู้้หนึ่่�งที่่�มีีความสำำคััญต่่อชีีวิิตการทำำ งานของผม เนื่่�องจากท่่านเป็็นแบบอย่่างของผมในการเป็็นข้้าราชการผู้้ทำำ งานเพื่่�อประโยชน์์ของ แผ่่นดินิโดยแท้้จริิง และท่่านได้้ปลููกฝัังให้ผมมี้คุุีณลัักษณะเป็นข้็ ้าราชการที่่ดี�ี โดยท่่าน ให้้ความสำำคััญกัับการใฝ่่หาความรู้้ในการทำำ งานตลอดเวลา ทั้้�งความรู้้ในที่่�เกี่่�ยวข้้อง กัับการปฏิิบัติัิหน้้าที่่� เพื่่�อให้้เกิิดความเชี่่�ยวชาญ รู้้ลึึก และรู้้จริิง และความรู้้ในเชิิงกว้้าง เพื่่�อให้้เกิิดความรู้้รอบที่่�เป็็นประโยชน์์ต่่องาน ท่่านสอนให้้ผมยึึดหลัักคุุณธรรม จริิยธรรม และความซื่่�อสััตย์์สุุจริิต รวมถึึงการเห็็นแก่่ประโยชน์์ส่่วนร่่วมเป็็นที่่�ตั้้�ง ผมรู้้สึึกยิินดีีและดีีใจเป็็นอย่่างยิ่่�งที่่�ได้้ท่่านเป็็นเสมืือนครููคนหนึ่่�งในชีีวิิตที่่�ช่่วยสั่่�งสอน และแนะนำำแนวทางการทำำ งานให้้แก่่ผม ในวาระที่่�ท่่านครบรอบการดำำรงตำำแหน่่งกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ขออำำนาจคุุณพระศรีรัีัตนตรััยและสิ่่�งศัักดิ์์สิ�ทธิ์์� ช่่วยคุ้้มครองและอวยพรให้ท่่ ้านสันติัชัิัย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ และครอบครััว ประสบพบเจอแต่่ความสุุขความเจริิญ สุุขภาพร่่างกาย แข็็งแรงตลอดไปครัับ ปองคุุณ สุุภาวิิตา อุ้้ย ท่่าน คืือ ผู้้�เป็็นต้้นแบบในการทำำงาน
41 โชคชะตาก่่อเกิิดความผููกพััน ถึึง ท่่านสัันติิชััย แพรอ่่านเจอข้้อความจาก หนัังสืือเล่่มหนึ่่�งเขีียนไว้้ว่่า “เราทุุกคนไม่่ต่่างอะไรจากเมล็็ด พัันธุ์์�พืืช ที่่�พร้้อมจะเติิบโตได้้ หากพบเจอผืืนดิินที่่�เหมาะสม” และสำำหรัับเมล็็ดพันธุ์์พืืช ัของแพร การเติิบโตมาถึึงวัันนี้้�มีีเรื่่�องราวต่่างๆ มากมายเกิิดขึ้้�น ซึ่่�งแพรเองเชื่่�อว่่านี่่�คืือ “โชคชะตาที่่�ก่่อให้้เกิิดความผููกพัันธ์์” เมื่่�อย้้อนกลัับไปมอง 7 ปีีที่่�ผ่่านมา (กันัยายน 2558) เมล็็ดพันธุ์์ที่่ ั �ชื่่�อว่่า “แพร” ถููกปลููกใน “ผืืนดิิน” สำำ นััก แข่่งขัันทางการค้้า (สข.) กรมการค้้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ิ ์ โดย “ท่่านสัันติิชััย” หนึ่่�งในบุุคคลสำำคััญที่่�บรรจงวางเมล็็ดพันธุ์์ ั ไว้้เพื่่�อให้้เติิบโตผลิิดอกออกผลตามกาลเวลา และให้้โชคชะตาได้้ทำำ งาน เมล็็ดพันธุ์์ ัแพรค่่อย ๆ เติิบโตขึ้้�นจากดิิน น้ำ ำ� อากาศและปุ๋๋�ย ที่่�ชื่่�อว่่า “โอกาสในการทำำ งาน” ทุุกรููปแบบซึ่่�งแน่่นอนว่่าหนึ่่�งในผู้้ใส่่ปุ๋๋�ยก็็ยัังคงเป็็น “ท่่านสัันติิชััย” ตั้้�งแต่่ท่่านมีีบทบาทในสภานิิติิบััญญััติิแห่่งชาติิ (สนช.) จนกระทั่่�ง บทบาทในฐานะคณะกรรมการการแข่่งขันทัางการค้้า (กขค.) ดัังนั้้�น คงไม่่มีีอะไรที่่�จะ เป็็นหลัักฐานสะท้้อนความผููกพันัได้้ดีีเท่่า “โชคชะตา” และ “โชคดีี” ของแพรที่่�เกิิดขึ้้�น ได้้เพราะ “ท่่านสัันติิชััย” โชคชะตา : แพรได้้เริ่่�มต้้นชีีวิิตการทำำ งานที่่� สข. ดิินแดนที่่�ใคร ๆ ก็็พููดว่่า เป็็นแดนสนธยาของกรมการค้้าภายใน แต่่ใครจะรู้้ว่่าสิ่่�งที่่�ท่่านสัันติิชััยในฐานะ รองอธิิบดีีในวัันนั้้�นมองเห็็นจะทำำ ให้้แพรได้้เข้้าไปสััมผััสและพิิสููจน์์แดนสนธยานั้้�น ด้้วยตััวเอง จนได้คำ้ ำตอบว่่า “สข.” และงานแข่่งขันทัางการค้้าที่่�อยู่่กั� ับ “สำำ นัักงาน กขค.” ในวันนี้้ ั �เป็นชี็วิีิตและจิิตวิิญญาณที่่�แยกออกจากตััวแพรไม่่ได้้ไปแล้้ว นั่่น�เพราะโชคชะตา ในวันนั้้นที่่� �เกิิดจากท่่านสันติัชัิัยซึ่่�งเป็น็ “ผู้ป้ลููกเมล็็ดพันธุ์์ ั ” และ “ผู้ใ้ส่่ปุ๋๋�ยแห่่งโอกาส” สำำหรัับแพรตลอดมา
42 โชคดีี : ความโชคดีีของแพรหมายถึึง “โอกาสในการทำำ งาน” ตลอดระยะเวลา ที่่�ทำำ งานร่่วมกัับ “ท่่านสัันติิชััย” แพรเจอโชคดีีหลายอย่่าง โชคดีีที่่�ได้้มีีโอกาสทำำ งาน ในหลายรููปแบบ โชคดีที่่�ได้คิ้ิดค้น้หาคำำตอบและโชคดีที่่สุุ�ดคืือ ได้้เรีียนรู้้หลัักการทำำ งาน แนวคิิด และทััศนคติิของท่่าน ซึ่่�งทำำ ให้้แพรเรีียนรู้้ได้้ว่่า “การรู้้จัักใช้้โอกาสและ การรัักษาโอกาส” เป็นสิ่่ ็ �งสำำคััญมากกว่่าโชคดีีใด ๆ เพราะมันัจะมั่่น�คงยั่่�งยืืนอยู่่กั� ับเรา อย่่างนั้้�นตลอดไป สุุดท้้ายขอบคุุณอะไรก็็ตามที่่�ทำำ ให้้เกิิดโชคชะตาและขอบคุุณโชคชะตาที่่�ทำำ ให้้ เกิิดความผููกพััน ซึ่่�งจะมั่่�นคงยาวนานเหนืือโชคชะตาใด ๆ ท้้ายที่่�สุุดนี้้� แพรยัังยืืนยััน คำำเดิิมว่่าเมล็็ดพัันธุ์์ที่่�ชื่่�อว่่า “แพร” เติิบโตมาได้้เนื่่�องจากเจอ “ผืืนดินิ” ที่่�เหมาะสม ซึ่่�งท่่านตั้้�งใจเลืือกปลููกไว้้ให้้ ซึ่่�งกาลเวลาก็็จะไม่่สามารถลบเลืือนความทรงจำำของ การเติิบโตที่่�มีีท่่านร่่วมทางเสมอมาได้้ตลอดไป จาก แพร ปิิยาพััชร ทัับอิินทร์์ ด้ว้ยความเคารพรัักเสมอ
43 ขอบคุุณทุุกคำำแนะนำำและความเมตตาที่่ท่่ �านมีีให้้จอยอยู่่�เสมอตลอดช่่วงเวลา ที่่�ได้้ร่่วมงานกััน ถึึงแม้้จะเป็็นระยะเวลาเพีียงไม่่นาน แต่่ความผููกพัันจะคงอยู่่� ตลอดไปค่่ะ รัักษาสุุขภาพด้้วยนะคะ รัักและเคารพเสมอค่่ะ นางสาวพนััชกร อิินทแพทย์์ จอย พบกัันครั้้�งหนึ่่�ง...คึึดถึึงตลอดไป
44 • จุุดเริ่่�มต้้น ต้้อมไม่่รู้้ว่่าจะเริ่่�มต้้นเขีียนอะไร!!!!! แต่่ระลึึกได้้ว่่า ต้้อมมาอยู่่�ตรงจุุดนี้้�ได้้ ก็็เพราะ ท่่านสันติัชัิัย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ ที่่�ให้้โอกาสเด็็กน้้อยคนหนึ่่�ง ที่่ม�าจากต่่างจัังหวััด ได้้เข้้ามามีีส่่วนร่่วมเกี่่�ยวข้้องกัับงานด้้านกฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า การเปิิด โอกาสในวัันนั้้�นของท่่านสัันฯ ทำำ ให้้ต้้อมได้้เติิบโต มาจนถึึง ทุุกวัันนี้้� ท่่านสัันฯ เป็น็เจ้้านายที่่�ต้้อมเคารพนัับถืือ ตลอดมาและตลอดไป รวมถึึงเป็็นทั้้�งพี่่�ที่่�ช่่วยสั่่�งสอนงาน วิิธีีคิิด วิิธีีการทำำ งาน เล่่าประสบการณ์์ รวมทั้้�งเปิิดโอกาสให้้ต้้อมได้้รัับการพััฒนา อย่่างสม่ำ ำ� เสมอ ซึ่่�งทำำ ให้ต้้ ้อมได้้สั่่�งสมประสบการณ์์ ถึึงปััจจุุบันนี้้ ั � • ความประทัับใจ ความมีีเมตตาต่่อลููกน้้องใต้บั้ ังคัับบััญชาของท่่านสันัฯ อย่่างเสมอต้น้เสมอปลาย เป็็นกัันเอง แม้้บางครั้้�งจะดุุบ้้างเล็็ก ๆ (อิิ ๆ) ก็็เป็็นเพราะ ต้้อมยัังทำำ งานได้้ไม่่ดีีเท่่าที่่�ควร แต่่ถึึงอย่่างไรก็็ตาม ท่่านสัันฯ ก็็ยัังช่่วยชี้้�แนะแนวทาง สั่่�งสอน อบรม การวางตััวและการทำำ งาน ให้ต้้ ้อมได้้พิิสููจน์์ตนเอง อยู่่�ตลอดเวลา ทำำ ให้้ต้้อมก้้าวข้้าม อุุปสรรค ได้้อย่่างมั่่�นคงและแข็็งแรง (แม้้จะเซไปบ้้างบางครั้้�งก็็ตาม แต่่ก็็สามารถ กลัับมายืืนได้้อย่่างมั่่�นคง) • ด้้วยรัักและผููกพััน มีคำีำพููดที่่�เป็นสั็ ัจจธรรม ที่่�เราได้ยิ้นิได้้ฟัังอยู่่�เสมอๆ ก็คืื็อ “เมื่่�อพบก็ต้็ ้องจาก” แต่่การที่่�ท่่านสัันฯ จะพ้้นจากตำำแหน่่งกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ซึ่่�งไม่่ได้้อยู่่�ทำำ งานในสำำ นัักงาน กขค. นี้้�แล้้ว ก็็ตาม แต่่ความผููกพันซึ่่ ั �งมาจากจุุดเริ่่�มต้้น เกิิดความ ประทัับใจ และสร้้างให้้เกิิดความรัักและความผููกพััน ยัังคงยั่่�งยืืนและอยู่่�กัับต้้อม ตลอดไป ค่่ะ สัันติิชััย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ นามนี้้�แทรกตรึึงใจอยู่่�เสมอ ด้้วย เคารพ รััก ยิ่่�ง จริิงนะเออ อย่่าลืืม “ต้้อม” ที่่�ได้้เจอนานนัับปีีพรรณพร พงษ์์สามารถ ยัังซาบซึ้้�ง และยัังตรึึงประทัับใจไม่่หน่่ายหนีีแม้ต้้ ้องจากกัันไกลในวัันนี้้� คงจะมีีโอกาส ได้้พบพาน ขอให้้ท่่านสัันติิชััย มีีความสุุข อย่่าให้้ทุุกข์์ ได้้กร้ำ ำ� กราย ล้ำ ำ� วิิถีีสุุขภาพแข็็งแรง และมั่่�งมีี อุุดมดีี ลาภและศรีี ดีีงามเอย จากวัันนั้้�นถึึงวัันนี้้� : จาก คน. สู่่ กขค. พรรณพร พงษ์์สามารถ ต้้อม
45 “ท่่านสัันติิชััย” แบบอย่่างในการทำำงาน “ท่่านสัันติิชััย” กรรมการท่่านแรกที่่�นุ่่�นมีีโอกาสทำำ งานด้้วย ตั้้�งแต่่เริ่่�มต้้น เข้้าทำำ งานเมื่่�อปีี พ.ศ. 2562 โดยนุ่่�นได้้รัับโอกาสให้้เข้้ามีีส่่วนร่่วมในการเตรีียม การประชุุมของคณะอนุุกรรมการ ในการทำำ งานนอกจากจะได้้รัับความรู้้เรื่่�องกฎหมาย แข่่งขัันทางการค้้าจากการประชุุมและการเตรีียมข้้อมููลเสนอที่่�ประชุุมแล้้ว นุ่่�นยัังได้้ เห็็นการทำำ งานของท่่านสันติั ิชััย ที่่�เด่่นชััดเป็็นอย่่างมาก คืือ ท่่านเป็็นคนตรงต่่อเวลา มาก ๆ จนพี่่� ๆ ในสำำ นัักงานสอนว่่า ถ้้านััดกัับท่่านสัันติิชััย เมื่่�อถึึงเวลานััด ต้้องไปถึึง หน้้าห้้องท่่านแล้้ว และหากในการทำำ งานเกิิดปััญหาติิดขััดท่่านจะให้้คำำแนะนำำและ ช่่วยชี้้�ทางสว่่างในการทำำ งานให้้โดยทัันทีี ท่่านไม่่เคยปล่่อยให้้ปััญหาค้้างคา ท่่านมััก พููดเสมอว่่า “มีีอะไรติิดขััดมาคุุยกัับผมได้้ตลอด” และทุุกครั้้�งที่่�ขอนััดเพื่่�อพบท่่าน จะได้้เข้้าพบท่่านแทบจะทัันทีี ทำำ ให้้การทำำ งานเป็็นไปอย่่างราบรื่ ่� น อีีกสิ่่�งหนึ่่�งที่่�ท่่าน มีีให้้กัับนุ่่�นและพนัักงานทุุกคนมาโดยเสมอ คืือ ความเมตตา ในช่่วงที่่�งานหนััก ท่่านจะสัังเกตเห็็นความอ่่อนล้้าและบอกเสมอว่่า อย่่าหัักโหมกัับงานมากจนเกิินไป ต้้องแบ่่งเวลาพัักผ่่อนด้้วย สิ่่�งต่่าง ๆ ที่่�ได้้เรีียนรู้้จากการทำำ งานของท่่าน นุ่่�นจะขอนำำ มาปรัับใช้้เพื่่�อพััฒนาการทำำ งานของตััวเองนะคะ สุุดท้้ายนี้้� นุ่่�นขอกราบขอบพระคุุณท่่านที่่�ให้้ความรู้้คำำสอน คำำแนะนำำ และ ความเมตตาแก่่นุ่่�นและพนัักงานทุุกคนเสมอมา และขออาราธนาคุุณพระศรีีรััตนตรััย ดลให้ท่่ ้านสัันติิชััย มีสุุีขภาพร่่างกายแข็็งแรง ปราศจากโรคภััยไข้้เจ็็บ นะคะ ด้้วยรัักและเคารพ พรรััตน์์ มุ่่ยละมััย นุ่่น (มส.)
46 ปีี พ.ศ. 2562 หนููเริ่่ม�ทำำ งานที่่� OTCC เป็นที่่ ็ �แรก ก็็ได้จั้ับพลััดจัับผลูมูาทำำ หน้้าที่่� ฝ่่ายเลขานุุการของกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า จากเด็็กที่่�ยัังไม่่รู้้ว่่าต้้องทำำ งาน ยัังไง ลองผิิดบ้้าง ถููกบ้้าง ก็็ได้้เจอท่่านสัันติิชััย ที่่�เป็็นทั้้�งหััวหน้้าและเป็็นเหมืือนครูู ผู้้ใจดีีที่่�คอยสอนและให้้คำำแนะนำำจนหนููทำำ งานเป็็น เมื่่�อหนููทำำผิิดพลาด ท่่านก็็สอน และให้้อภััยหนููเสมอ ท่่านยัังคอยให้้กำำลัังใจ ซึ่่�งเป็็นสิ่่�งสำำคััญที่่�ทำำ ให้้หนููมีีกำำลัังใจ ในการทำำ งานต่่อไป ขอขอบพระคุุณท่่านสัันติิชััยเป็็นอย่่างสููงที่่�เมตตาเด็็กคนนี้้� ถึึงแม้้วัันข้้างหน้้า หนููอาจจะไม่่ได้้อยู่่�ในฐานะเลขานุุการแล้้ว แต่่หนููยัังยิินดีีช่่วยงานท่่านเสมอนะคะ หากมีีสิ่่�งใดที่่�หนูสูามารถช่่วยเพื่่�อตอบแทนท่่านได้้บ้้าง ท่่านบอกหนููได้้เลยนะคะ ด้้วยรัักและเคารพ นางสาวพััชราพรรณ สุุวรรณมณีี นุ่่น ถึึงท่่านสัันติิชััย...คุณพุ่ ่อผู้้�มอบศรัทั ธาในการทำำงาน
47 บัันทึึกแห่่งความทรงจำำและความประทัับใจ กัับเจ้้านายที่ ่� น่่ารััก นายสัันติิชััย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ นัับตั้้�งแต่่ดิฉัินัได้้เข้้ามารัับราชการที่่�กรมการค้้าภายใน ซึ่่�งแต่่เดิมตั้้ ิ �งอยู่่ที่่� ท่่ �าเตีียน และได้้ถููกย้้ายให้้มาดำำรงตำำแหน่่งระดัับซีี 4 ณ สำำ นัักส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า ตำำแหน่่งเจ้้าพนัักงานธุุรการ ฝ่่ายบริิหารงานทั่่�วไป ซึ่่�งตอนแรกที่่�เข้้ามาทำำ งานที่่สำ�ำ นััก ส่่งเสริมิการแข่่งขันทัางการค้้า ตอนเจอท่่านครั้้�งแรกดิฉัินรู้้สึ ั ึกว่่าผู้ให้ ญ่่ท่่านนี้้ดู�นู่่ากลััว ท่่าทางจะดุุ แต่่ก็็แอบถามพี่่� ๆ ที่่�สำำ นัักฯ ว่่าท่่านดุุไหม พี่่� ๆ บอกว่่าไม่่ดุุนะ ท่่านเป็็น คนใจดีี แต่่ในใจคิิดว่่าคงไม่่เป็็นไรหรอกเพราะอยู่่�คนละฝ่่ายกััน พอได้้มาทำำ งานที่่�สำำ นัักฯ และได้้มาช่่วยงานที่่�ฝ่่ายของท่่าน ซึ่่�งเป็็นงานเกี่่�ยวกัับงานด้้านเอกสาร เช่่น เข้้าเล่่ม เอกสารในการจััดประชุุม ตรวจทานหนัังสือ ตืลอดระยะเวลาที่่�ปฏิิบััติิงานที่่�สำำ นัักฯ นี้้� เลยทำำ ให้้ดิิฉัันรู้้สึึกได้้เลยว่่า ท่่านเป็็นเจ้้านายที่่�น่่ารััก ใจดีี มีีความขยัันขัันแข็็ง มาทำำ งานแต่่เช้้าทุุกวันั ท่่านให้้ความเมตตาช่่วยเหลืือและให้คำ้ ำ ปรึึกษาแนะนำำ ได้ทุุ้กเรื่่�อง ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่่�องงานหรืือเรื่่�องส่่วนตััว และสิ่่�งที่่�น่่าภาคภููมิิใจและประทัับใจของดิิฉััน อีีกสิ่่�งหนึ่่�งคืือ การได้้เคยปฏิิบััติิหน้้าที่่�เป็็นหน้้าห้้องท่่าน สมััยท่่านดำำรงตำำแหน่่ง ผู้้อำำนวยการสำำ นัักส่่งเสริิมการแข่่งขัันทางการค้้า และรองอธิิบดีีกรมการค้้าภายใน และดีีใจที่่�ท่่านได้้มาเป็็นคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ซึ่่�งเป็็นโอกาสสุุดท้้าย ที่่�จะได้้มาร่่วมทำำ งานกัับท่่านอีีกครั้้�งก่่อนที่่�ดิิฉัันจะเกษีียณอายุุ สุุดท้้ายนี้้� ขออำำนาจสิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�ที่่�ท่่านเคารพ และคุุณงามความดีีที่่�ท่่านได้้ สร้้างสมไว้้ จงดลบัันดาลให้ท่่ ้านและครอบครััวมีีสุุขภาพแข็็งแรง ประสบแต่่ความสุุข ความเจริิญตลอดไป ด้้วยความระลึึกถึึงตลอดไป วัันดีี พููลเกิิด
48 ยุ่่นกัับท่่านสัันติิชััย ก่่อนหน้้านั้้�น เมื่่�อย้้อนกลัับไปเมื่่�อต้้นเดืือนกุุมภาพัันธ์์ 2543 นั่่�นเป็็นครั้้�งแรก ที่่�ยุ่่�นได้้เจอกัับท่่าน โดยท่่านเป็็นคนสััมภาษณ์์ยุ่่�นเพื่่�อเข้้ารัับราชการที่่�สำำ นัักส่่งเสริิม การแข่่งขัันทางการค้้า กรมการค้้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ิ ์ จะเห็น็ ได้้ว่่าท่่านเป็็นคนที่่� อบอุ่่�น แม้้ภายนอกจะเป็็นคนเสีียงดัังก็็ตาม แต่่ภายใต้้เสีียงที่่�ดัังนั้้�นเต็็มไปด้้วย ความจริิงใจ จริิงจััง แต่่ใจดีีมาก ใคร ๆ ก็็อยากที่่�จะเป็็นลููกน้้องของท่่านทั้้�งนั้้�น ยุ่่�นโชคดีี ที่่�ได้้เป็นลู็ูกน้้องของท่่านตั้้�งแต่่ท่่านเป็น็ผู้้อำำนวยการสำำ นัักส่่งเสริมิการแข่่งขัันทางการค้้า จนท่่านเป็น็ รองอธิิบดีีกรมการค้้าภายใน ทำำ ให้้ยุ่่�นได้้เรีียนรู้้หลัักการทำำ งาน ความมุ่่�งมั่่�น ตั้้�งใจ และทุ่่�มเทให้้กัับการทำำ งาน ซึ่่�งคนที่่�เรีียนรู้้หลัักการทำำ งานจากท่่านและนำำ ไป ปฏิิบติิใช้้ล้้วนได้้ดีีทุุกคน ซึ่่�งก็็รวมถึึงยุ่่�นด้้วย (ต้้องขอบคุุณท่่านมาก ๆ นะคะ) หลัังจากนั้้น�ตั้้�งแต่่ปลายเดืือนธันัวาคม 2560 ท่่านก็ม็าเป็น็กรรมการการแข่่งขันั ทางการค้้า ที่่�สำำ นัักงานคณะกรรมการการแข่่งขัันทางการค้้า ยุ่่�นก็็ยัังคงมีีโอกาส ได้้ทำำ งานร่่วมกัับท่่านจากการโอนมาเป็็นพนัักงานของที่่�นี่่�เช่่นกััน ท่่านก็็ยัังเป็็นท่่าน คนเดิิมไม่่ว่่าเวลาจะผ่่านไปสัักแค่่ไหน หลัังจากนี้้� ถึึงแม้้ท่่านจะหยุุดพัักจากการทำำ งานแล้้วก็็ตาม แต่่ท่่านก็็ยัังเป็็น คนเดิิมที่่�ยุ่่�นเคารพรัักอยู่่�เสมอค่่ะ สุุธาสิินีีมั่่�นคงขัันติิวงศ์์ ยุ่่น
49 ย้้อนวัันเวลากลัับไปเมื่่�อ 11 ปีี ที่่�แล้้ว ในเดืือนมกราคม 2554 ท่่านสันติัชัิัย สารถวัลย์ั ์แพศย์์ ให้้โอกาส มาสัมัภาษณ์์และชัักชวนมาร่่วมทำำ งาน ด้้านการแข่่งขัันทางการค้้า ตอนนั้้�น มองเห็นว่่ ็างานด้้านการแข่่งขันทัางการค้้า เป็็นงานที่่�น่่าสนใจ มีีความท้้าทาย ย้้อนวัันวาน... ความระลึึกถึึงท่่านสัันติิชััยฯ และเป็็นงานระดัับนานาชาติิที่่�ทุุกประเทศจะต้้องผลัักดัันให้้มีี ทั้้�งนโยบายและ กฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้า (Competition Policy and Law) รวมทั้้�งน่่าจะ ได้้ใช้้ความรู้้ทางเศรษฐศาสตร์์ จึึงตััดสิินใจขอโอนย้้ายจากกรมชลประทานมาที่่� กรมการค้้าภายใน หลัังจากมาทำำ งานที่่�กรมการค้้าภายในก็็ได้รั้ับโอกาสดีี ๆ หลายอย่่าง จากท่่านสัันติิชััยฯ ทั้้�งในด้้านการอบรมพััฒนาตนเอง การทำำ งาน และความเจริิญ ก้้าวหน้้า โดยท่่านฯ ให้้ไปอบรมคลื่ ่� นลููกใหม่่ของกรมการค้้าภายในทำำ ให้้มีีเพื่่�อนและ เข้้าใจงานในมิิติิที่่�หลากหลายของกรมฯ มากขึ้้�น และให้้ไปอบรมในต่่างประเทศ เพื่่�อให้มี้ีความรู้้และประสบการณ์ม์ากขึ้้น�จะได้้เป็น็ ประโยชน์์ในการทำำ งาน รวมทั้้�งมีีโอกาส เดิินทางไปปฏิิบััติิงานในต่่างจัังหวััดร่่วมกัับท่่านฯ หลายครั้้�งในหลายจัังหวััด อาทิิเช่่น งานสัมมนัา เรื่่�อง การเสริมสร้ิ ้างความรู้้ด้้านการแข่่งขันทัางการค้้าแก่่ผู้ประกอบ ้ ธุุรกิิจ (ปีี 2557) งานสััมมนา เรื่่�อง การเสริิมสร้้างความรู้้ด้้านการแข่่งขัันทางการค้้า ในส่่วนภููมิิภาค (ปีี 2559) งานสััมมนา เรื่่�อง หมััดเด็็ดการแข่่งขันั...ที่่�ผู้้ประกอบการ ต้้องรู้้ (ปีี 2562) งานสััมมนา เรื่่�อง กฎหมายการแข่่งขัันทางการค้้าและแนวทาง การพิิจารณาฯ ในธุุรกิิจค้้าปลีีกและธุุรกิิจแฟรนไชส์์ (ปีี 2563) เป็็นต้้น รวมถึึง การจััดรัับฟัังความคิิดเห็็น (Public Hearing) ร่่างกฎหมายลำำดัับรองที่่�ออกตาม พ.ร.บ.การแข่่งขัันทางการค้้า พ.ศ. 2560