พญากง-พญาพาน

พญากง-พญาพาน

เรียบเรียงโดย รพีพรรณ ภิรมย์จิตกรณี ม.4/5 เลขที่ 5

เนื้อเรื่อง

พญากง กษัตริย์แห่งเมืองศรีวิชัย มีพระโอรสองค์หนึ่งชื่อ พญาพาน ที่
ได้ชื่อนี้ก็เพราะขณะประสูติ พระพี่เลี้ยงได้เอาพานทองรองรับ ขอบ
พานกระแทกเอาหน้าผากจนเป็นแผลติดตัวไปตลอด โหรได้ผูกดวง
ทำนายพระกุมารว่าเป็นผู้มีบุญญาธิการมาก จะได้เป็นกษัตริย์ต่อไป
ในภายภาคหน้า แต่ทว่าจะกระทำความผิดร้ายแรงถึงขั้นปิตุฆาต
พญากงจึงสั่งให้นำพระกุมารไปฆ่าเสีย มหาดเล็กนำพระกุมารไปถึง
ป่าไผ่ ก็ไม่กล้าฆ่า เอาทิ้งไว้ตรงนั้น ต่อมา ยายพรม ซึ่งมีบ้านอยู่ใกล้ๆ
ได้ยินเสียงเด็กร้อง จึงนำไปดูแลด้วยความสงสาร แค่ครั้นจะเลี้ยงดูต่อ
ไป ตนเองก็มีฐานะยากจนและมีลูกหลานอยู่มากแล้ว จึงยกให้ ยาย
หอม เพื่อนบ้าน ยายหอมก็ฟูมฟักเลี้ยงดูพระกุมารด้วยความรัก จน
เติบโตเป็นหนุ่มหน้าตาหมดจดงดงาม วันหนึ่งพระกุมารเดินทางท่อง
เที่ยวไปจนถึงเมืองสุโขทัย พบช้างเชือกหนึ่งตกมันอาละวาด ด้วยบุญ
ญาบารมีที่มีมาแต่กำเนิด พระกุมารจึงทำให้ช้างตกมันนั้นกลับเชื่อง
ได้ ความทราบถึงพระเจ้ากรุงสุโขทัย จึงทรงชุบเลี้ยงพระกุมารเป็น
ราชบุตรบุญธรรม

และวันหนึ่งก็ทรงมอบหมายให้พญาพานนำกองทัพไปตีเมืองศรีวิชัย พญา
กงออกมารับศึก จึงถูกพญาพานฆ่าตายโดยไม่รู้ว่าเป็นพ่อแท้ๆของตัวเอง
บางตำนานก็เพี้ยนไปว่า ยายหอมได้เลี้ยงพระกุมารจนเติบใหญ่ จึงนำไป
ถวายเจ้าเมืองราชบุรี ซึ่งเป็นเมืองขึ้นของศรีวิชัย ต่อมาเมืองราชบุรีเกิดแข็ง
ข้อ ไม่ส่งเครื่องราชบรรณาการไปถวายตามปกติ พญากงจึงนำกองทัพมา
ปราบ พญาพานเป็นทัพหน้าออกรับข้าศึก และได้ฆ่าพญากงตายคาคอช้าง
ขณะทำยุทธหัตถี
ตามธรรมเนียมของผู้ชนะ เมื่อพญาพานเข้ายึดเมืองศรีวิชัย ทรัพย์สมบัติ
ของพญากงก็ตกเป็นของพญาพานทั้งหมด รวมทั้งมเหสีซึ่งเป็นแม่แท้ๆของ
พญาพาน แต่ขณะที่พญาพานจะเสด็จขึ้นไปตำหนักพระมเหสี เทพยดาก็
แปลงร่างลงมาเป็นแมวแม่ลูกอ่อนนอนขวางบันได แล้วส่งเสียงปรามลูกแมว
ที่กำลังอ้อนจะกินนมให้พญาพานได้ยินว่า
“อย่าเอ็ดไป คอยดูลูกจะเข้าหาแม่”

พญาพานแปลกใจ แต่พอก้าวขึ้นบันได ก็ได้ยินแม่แมวพูดซ้ำอีก จึงทรงตั้งจิต
อธิษฐานว่า ถ้าหากพระมเหสีเป็นแม่แท้ๆของตัวแล้ว ก็ขอให้มีน้ำนมไหลออก
มาจากทรวงอกของนาง และแล้วก็เกิดเหตุอัศจรรย์ มีน้ำนมหลั่งออกมาจริงๆ
พระนางเองก็สังหรณ์ใจในแผลเป็นที่หน้าผากของพญาพาน เมื่อแม่ลูกลำดับ
ความกันจึงรู้ความจริงทั้งหมด พญาพานโกรธที่ยายหอมปกปิดเรื่องนี้จนตน

ต้องทำบาปถึงปิตุฆาค จึงสั่งให้จับยายหอมไปฆ่าเสีย
บางตำนานก็เรียก “พญาพาน” ว่า “พญาพาล” ที่ไม่รู้จักบุญคุณของคนที่
เลี้ยงดูมา แต่ทุกเรื่องก็ลงท้ายเหมือนกันว่า พระกุมารสำนึกบาปที่ได้ฆ่าผู้มี
พระคุณไปถึง ๒ คน จึงได้สร้างพระเจดีย์สูงเท่านกเขาเหินเป็นการไถ่บาปให้
เบาลง ตามคำแนะนำของสมณะชีพราหมณ์ คือ พระปฐมเจดีย์ เพื่อเป็นการ
ล้างบาปที่ฆ่าพระราชบิดา และได้สร้างพระประโทณเจดีย์ เพื่อล้างบาปที่ฆ่า

ยายหอม

พ ญ า ก ง - พ ญ า พ า น เ ป็ น นิ ท า น ป ร ะ เ ภ ท นิ ท า น ป ร ะ จำ ถิ่ น

ข้อคิด
หากรู้ตัวว่าทำผิด ก็ควรจะแก้ไข และปรับปรุงตัวให้ดีขึ้น
ความกตัญญู รู้คุณ
ไม่ควรพาลใส่คนอื่นเวลาเกิดปัญหา
ความเลื่อมใสในศาสนา
ทำปัจจุบันให้ดีที่สุด เพราะเราไม่สามารถย้อนเวลากลับไปแก้อะไรได้แล้ว

พระปฐมเจดีย์

พระประโทณเจดีย์