Corona Virüs
Coronav�rus Ned�r? Coronav�rus Ne Demek?
İlk olarak Ç�n’�n Wuhan bölges�nde, 2019 yılı Aralık ayının başında gö-
rülüp, bu bölgedek� yetk�l�ler tarafından tanımlandığı �ç�n gayr� resm�
Wuhan koronav�rüsü adıyla da b�l�nen yen� koronav�rüs solunum yolu
enfeks�yonuna neden olan ve �nsandan �nsana geçeb�len bulaşıcı b�r
v�rüstür.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından v�rüsün resm� adı SARS-CoV-2
(Ş�ddetl� Akut Solunum Sendromu-Koronav�rus-2) olarak bel�rlenm�şt�r.
Dünya Sağlık Örgütü v�rüsün neden olduğu hastalığı tanımlamak �ç�n
COVID-19 ter�m�n� kullanmaktadır.
30 Ocak 2020'de CoV�D-19, Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel b�r
sağlık ac�l durumu �lan ed�lm�şt�r. 11 Mart 2020 tar�h�nde �se v�rüs pan-
dem�, yan� küresel salgın hastalık olarak �lan ed�lm�şt�r.
Corona V�rüsü (Koronav�rüs) Bel�rt�ler� Nelerd�r?
Yen� koronav�rüs enfeks�yonu bel�rt�ler� arasında ateş, öksürük, nefes
darlığı ve solunum güçlüğü bulunur. Daha ağır vakalarda enfeks�yon
zatürreye, akut solunum yetmezl�ğ�ne, böbrek yetmezl�ğ�ne ve hatta
ölüme neden olab�l�r.
Bütün v�rüs türler� g�b� zaman �ç�nde sürekl� evr�mleşen koronav�rüsler
2002 senes�nden �t�baren gr�p benzer� semptomlar gösteren daha c�dd�
sağlık sorunlarına neden olmaya başlamıştır.
Koronav�rüsler hayvanlar ve �nsanlar arasında bulaşma r�sk� taşıyan,
yan� zoon�k v�rüslerd�r. Geçm�şte MERS adıyla b�l�nen Orta Doğu Solu-
num Sendromu’nun develerden, SARS adıyla b�l�nen Ş�ddetl� Akut So-
lunum Sendromu’nun da m�sk ked�ler�nden �nsana geçt�ğ� düşünülmek-
ted�r.
Koronav�rüs enfeks�yonlarının yayılmasını önlemek �ç�n standart öner�-
ler arasında düzenl� olarak alkollü el dezenfektanları veya su-sabunla el
yıkanması ve tem�zl�ğ�, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnun
mend�l veya d�rsek �ç� �le kapatılması, bu semptomları gösteren k�ş�lerle
yakınlaşmaktan kaçınılması yer alır. Kullanılan mend�l�n derhal çöpe
atılması gerekl�d�r.
Koronav�rüs vakalarının görüldüğü yerlerde canlı hayvan pazarlarından
uzak durulması tavs�ye ed�l�r.
Koronav�rüsün bel�rt�ler� arasında en sık karşılaşılan semptomlar b�rkaç
gün boyunca devam eden yüksek ateş, baş ağrısı ve kuru öksürük
olarak b�l�nmekted�r
Bağışıklık S�stem� Koronav�rüsle Nasıl Sa- Uzayda Tarım
vaşıyor?
Vücudumuza yabancı b�r organ�zma, b�r madde Uzayda Neden Tarım Yapılır?
g�rd�ğ� zaman bağışıklık s�stem� hücreler�m�z ''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
bunu hemen algılarlar. Bunu algıladıkları nasıl tarım yapılab�l�r?''
zaman ona karşı hem hücresel düzeyde hem Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
de ant�kor adı ver�len prote�nler düzey�nde vü- ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
cudumuzu bu organ�zmalara karşı korumaya (NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
çalışırlar. jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
Vücudumuza yabancı b�r madde g�rd�ğ� zaman, �ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
bu yabancı maddeler�n üzer�ndek� yabancı pro- öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
te�n vücutta bulunan d�ğer prote�nlerden farklı de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
olduğu çeş�tl� savunma hücreler�n�n yüzey�nde ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
bulunan almaçlar tarafından algılanır. notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
Algılanan bu yabancı prote�nle tam anahtar k�l�t hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
usülü bağlanacak ve onu etk�s�z hale get�recek mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
ant�kor prote�nler� vücut tarafından üret�l�r. sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
Ant�korlar yabancı prote�nlere bağlanarak Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
onları �şlevs�zleşt�r�r. Örneğ�n, v�rüsler�n hücre- "uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
ler�m�ze g�rmekte kullandıkları prote�nler vücu- öne sürüldü.
dun ant�korları tarafından �şlevs�zleşt�r�ld�ğ�nde
v�rüs hücrelere tutunamaz ve �çer� g�remez. Aşı Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
üret�m�nde de bu mantık kullanılır. yor?
Aşı �çer�s�nde bulunan madde v�rüsün kend�s� Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
değ�l, hücre �ç�ne g�rmekte kullandığı prote�nle- bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
r�d�r. Bu sayede vücudumuz önceden bu prote�- da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
n� bloke edecek, bağlayacak ant�korları vücu- raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
dumuzda oluşturur. Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
Bu sayede vücut, etken�n kend�s� olan v�rüsle �ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
karşılaşsa dah�, v�rüsün hücre �ç�ne g�rmekte �le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
kullandığı prote�nler� ant�korlar sayes�nde hızlı- kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
ca �şlevs�zleşt�rerek hasta olmamızı engeller. sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
lab�lmekted�r.
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�?
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra-
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın-
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk�
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�-
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�-
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me,
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n
yaklaşık %95'�nde bulunur.
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün-
den dışarı str�golakton (str�golactone)
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo-
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa-
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme-
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl-
dı.
Uzayda Tarım
Coronav�rus (Koronav�rüs) Korunma
Yolları Nelerd�r? Uzayda Neden Tarım Yapılır?
B�r koronav�rüsün türünün neden olduğu ''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
Cov�d-19 hastalığını önleyecek aşılar nasıl tarım yapılab�l�r?''
henüz gel�şt�r�lme aşamasında olduğu �ç�n Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
hastalığı engellemen�n en etk�l� yolu bu ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
v�rüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. V�rüs (NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
esas olarak �nsandan �nsana yayıldığı �ç�n jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
çok bas�t, ancak öneml� önlemler alınması �ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
hastalığı engelleme yolunda büyük adımlar öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
atacaktır. �ç�n, pH değer� koronav�rüste bulunmuyor. Kal�forn�ya Ün�vers�tes�, de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
COVID-19 ‘u engellemek �ç�n alınacak en Berkeley Halk Sağlığı Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar ve aşı b�l�m� ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
öneml� önlemlerden �lk� eller� sık sık sabun uzmanı olan Sarah Stanley de AP’ye v�rüsler�n pH dereces� olma- notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
ve suyla yıkamaktır. Özell�kle halka açık b�r dığını bel�rtm�ş. Stanley, pH değer�n�n v�rüs �le alakası olmayan su hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
yerdeyken burnunuzu s�ld�kten, öksürdük- bazlı b�r çözelt�de ortaya çıkan b�r ölçü olduğunun altını ç�zm�ş. mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
ten veya hapşırdıktan sonra eller� en az 20 Alkal� gıdalar ve koronav�rüs arasındak� �l�şk� de temels�z ve bu sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
san�ye boyunca sabun ve suyla yıkamak yönde h�çb�r kanıt yok. Zaten y�yecek ve �çeceklerle vücudumuzun Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
gerekl�d�r. Su ve sabunun bulunamadığı za- �ç pH değer�n� de değ�şt�remey�z. Yan� yanılgı, ‘alkal� beslenme’ �le "uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
manlarda eller alkol bazlı el ant�sept�ğ� �le vücudun as�d�k sev�yes�n�n düşürüleceğ� yanlış b�lg�s�nden kay- öne sürüldü.
tem�zlenmel�d�r. naklanıyor. Son yıllarda sık sık çoğu rahatsızlığı yüksek as�d�te
oranına bağlayan �çer�klere rastlasak da, alkal� beslenmen�n vücu- Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
Koronav�rüsün b�r pH değer� yok dun pH değer�n� düzenled�ğ�ne da�r kanıt yok. İnsan vücudu pH de- yor?
H�drojen potans�yel�, pH b�r çözelt�n�n as�tl�k ğer�n� kend� düzenl�yor. Vücudun farklı bölgeler�, böbrek, akc�ğer Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
veya alkal� (baz) dereces�n� tanımlayan b�r ve m�de, kandak� 7,35 �la 7,45 pH değer�n� korumak �ç�n uyum bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
ölçü b�r�m�. PH’ın ölçü skalası b�r �la 14 �ç�nde çalışıyor. Dahası �nsan vücudunda v�rüsü yok edecek sev�- da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
olarak değ�ş�yor. PH değer� de b�r şey�n ne yede güçlü b�r as�t ya da alkal� ortamı da bulunmuyor. raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
kadar as�d�k ne kadar alkal� olduğunu söylü- Sağlıklı beslenme bağışıklık s�stem�n� güçlend�rmeye yardımcı Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
yor. Açılımı power of hydrojen olan pH, 7,0 olsa da, özell�kle alkal� gıdalarla beslenmen�n koronav�rüsü yen- �ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�se nötr, altında �se as�d�k; 7,0’ın üzer�nde mede etk�l� olduğuna da�r kanıt yok. Enfekte olduğumuzda tükett�- �le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
�se alkal� olarak tanımlanıyor. Çözelt�lere ğ�m�z gıdalar ve bunların pH değer� ne olursa olsun v�rüs hücreler- kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
artı yükleyen h�drojen �yonları veren mad- de çoğalmaya devam edecek. sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
deler as�d�k, h�droks�l �yonu verenler de Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Cory Cou�llard da AFP’ye alkal� bes- lab�lmekted�r.
alkal� olarak değerlend�r�l�yor. Yan� y�yecek lenmen�n Cov�d-19’a karşı koruyucu olduğuna da�r ver� olmadığını
ve �çecekler� alkal� ya da as�d�k yapan, bu- �fade etm�ş; güçlü bağışıklık s�stem� �ç�n sağlıklı ve dengel� beslen- Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
lundurdukları m�neraller. men�n önem�ne değ�nm�ş. V�roloj� profesörü Oyewale Tomor� de, t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
Ancak koronav�rüsler�n kend�ler�ne a�t b�r v�rüsten korunmak �ç�n f�z�ksel mesafe ve h�jyen kurallarına d�kkat havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
pH değer� yok. PH su bazlı çözelt�lerde ed�lmes� gerekt�ğ�n� bel�rtm�ş. ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
ortaya çıkıyor. V�rüsler su bazlı olmadıkları doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�?
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra-
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın-
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk�
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�-
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�-
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me,
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n
yaklaşık %95'�nde bulunur.
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün-
den dışarı str�golakton (str�golactone)
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo-
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa-
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme-
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl-
dı.
Oganesson; s�mges� Og, atom numarası 118 olan yapay b�r elementt�r. Per�-
yod�k tablonun p bloğunda yer alır ve 7. per�yodun son element�d�r. Soy gazlar
olarak adlandırılan 18. grupta yer alsa da, bu gruptak� tek yapay elementt�r ve
d�ğer soy gazların aks�ne reakt�f olduğu tahm�n ed�lmekted�r. Keşfed�len ele-
mentler �ç�nde en büyük atom numarasına ve atom kütles�ne sah�p olanıdır.
Radyoakt�f b�r element olan oganesson, son derece kararsızdır. Öncek� tah-
m�nler�n aks�ne gaz değ�l, görel� etk�lerden ötürü normal koşullar altında b�r
katı veya yarı �letken (yarı metal) ya da b�r zayıf metal olduğu öngörülmekte-
d�r. Element�n, varlığı tey�t ed�lm�ş b�r �zotopu ya da sentezlenm�ş b�r b�leş�ğ�
bulunmamaktadır.
İlk olarak 2002'de, Dubna, Rusya'da bulunan Ortak Nükleer Araştırma Enst�-
tüsünde sentezlenen elemente ununokt�yum geç�c� adı ver�ld�. Aralık 2015'te,
Uluslararası Temel ve Uygulamalı K�mya B�rl�ğ� ve Uluslararası Temel ve Uy-
gulamalı F�z�k B�rl�ğ� ortak çalışma grubu tarafından tanınan dört yen� element
arasında yer aldı.
Uzayda Tarım
Coronav�rus (Koronav�rüs) Korunma
Yolları Nelerd�r? Uzayda Neden Tarım Yapılır?
B�r koronav�rüsün türünün neden olduğu ''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
Cov�d-19 hastalığını önleyecek aşılar nasıl tarım yapılab�l�r?''
henüz gel�şt�r�lme aşamasında olduğu �ç�n Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
hastalığı engellemen�n en etk�l� yolu bu ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
v�rüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. V�rüs (NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
esas olarak �nsandan �nsana yayıldığı �ç�n jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
çok bas�t, ancak öneml� önlemler alınması �ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
hastalığı engelleme yolunda büyük adımlar öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
atacaktır. �ç�n, pH değer� koronav�rüste bulunmuyor. Kal�forn�ya Ün�vers�tes�, de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
COVID-19 ‘u engellemek �ç�n alınacak en Berkeley Halk Sağlığı Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar ve aşı b�l�m� ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
öneml� önlemlerden �lk� eller� sık sık sabun uzmanı olan Sarah Stanley de AP’ye v�rüsler�n pH dereces� olma- notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
ve suyla yıkamaktır. Özell�kle halka açık b�r dığını bel�rtm�ş. Stanley, pH değer�n�n v�rüs �le alakası olmayan su hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
yerdeyken burnunuzu s�ld�kten, öksürdük- bazlı b�r çözelt�de ortaya çıkan b�r ölçü olduğunun altını ç�zm�ş. mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
ten veya hapşırdıktan sonra eller� en az 20 Alkal� gıdalar ve koronav�rüs arasındak� �l�şk� de temels�z ve bu sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
san�ye boyunca sabun ve suyla yıkamak yönde h�çb�r kanıt yok. Zaten y�yecek ve �çeceklerle vücudumuzun Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
gerekl�d�r. Su ve sabunun bulunamadığı za- �ç pH değer�n� de değ�şt�remey�z. Yan� yanılgı, ‘alkal� beslenme’ �le "uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
manlarda eller alkol bazlı el ant�sept�ğ� �le vücudun as�d�k sev�yes�n�n düşürüleceğ� yanlış b�lg�s�nden kay- öne sürüldü.
tem�zlenmel�d�r. naklanıyor. Son yıllarda sık sık çoğu rahatsızlığı yüksek as�d�te
oranına bağlayan �çer�klere rastlasak da, alkal� beslenmen�n vücu- Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
Koronav�rüsün b�r pH değer� yok dun pH değer�n� düzenled�ğ�ne da�r kanıt yok. İnsan vücudu pH de- yor?
H�drojen potans�yel�, pH b�r çözelt�n�n as�tl�k ğer�n� kend� düzenl�yor. Vücudun farklı bölgeler�, böbrek, akc�ğer Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
veya alkal� (baz) dereces�n� tanımlayan b�r ve m�de, kandak� 7,35 �la 7,45 pH değer�n� korumak �ç�n uyum bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
ölçü b�r�m�. PH’ın ölçü skalası b�r �la 14 �ç�nde çalışıyor. Dahası �nsan vücudunda v�rüsü yok edecek sev�- da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
olarak değ�ş�yor. PH değer� de b�r şey�n ne yede güçlü b�r as�t ya da alkal� ortamı da bulunmuyor. raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
kadar as�d�k ne kadar alkal� olduğunu söylü- Sağlıklı beslenme bağışıklık s�stem�n� güçlend�rmeye yardımcı Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
yor. Açılımı power of hydrojen olan pH, 7,0 olsa da, özell�kle alkal� gıdalarla beslenmen�n koronav�rüsü yen- �ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�se nötr, altında �se as�d�k; 7,0’ın üzer�nde mede etk�l� olduğuna da�r kanıt yok. Enfekte olduğumuzda tükett�- �le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
�se alkal� olarak tanımlanıyor. Çözelt�lere ğ�m�z gıdalar ve bunların pH değer� ne olursa olsun v�rüs hücreler- kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
artı yükleyen h�drojen �yonları veren mad- de çoğalmaya devam edecek. sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
deler as�d�k, h�droks�l �yonu verenler de Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Cory Cou�llard da AFP’ye alkal� bes- lab�lmekted�r.
alkal� olarak değerlend�r�l�yor. Yan� y�yecek lenmen�n Cov�d-19’a karşı koruyucu olduğuna da�r ver� olmadığını
ve �çecekler� alkal� ya da as�d�k yapan, bu- �fade etm�ş; güçlü bağışıklık s�stem� �ç�n sağlıklı ve dengel� beslen- Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
lundurdukları m�neraller. men�n önem�ne değ�nm�ş. V�roloj� profesörü Oyewale Tomor� de, t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
Ancak koronav�rüsler�n kend�ler�ne a�t b�r v�rüsten korunmak �ç�n f�z�ksel mesafe ve h�jyen kurallarına d�kkat havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
pH değer� yok. PH su bazlı çözelt�lerde ed�lmes� gerekt�ğ�n� bel�rtm�ş. ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
ortaya çıkıyor. V�rüsler su bazlı olmadıkları doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�?
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra-
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın-
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk�
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�-
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�-
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me,
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n
yaklaşık %95'�nde bulunur.
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün-
den dışarı str�golakton (str�golactone)
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo-
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa-
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme-
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl-
dı.
Uzayda Tarım
Uzayda Neden Tarım Yapılır?
''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
nasıl tarım yapılab�l�r?''
Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
(NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
�ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
"uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
öne sürüldü.
Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
yor?
Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
�ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
lab�lmekted�r.
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�?
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra-
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın-
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk�
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�-
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�-
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me,
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n
yaklaşık %95'�nde bulunur.
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün-
den dışarı str�golakton (str�golactone)
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo-
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa-
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme-
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl-
dı.
Uzayda Neden Tarım Yapılır?
''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
nasıl tarım yapılab�l�r?''
Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
(NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
�ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
"uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
öne sürüldü.
Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
yor?
Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
�ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
lab�lmekted�r.
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�? Uzayda Tarım
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra-
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın-
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk�
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�-
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�-
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me,
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n
yaklaşık %95'�nde bulunur.
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün-
den dışarı str�golakton (str�golactone)
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo-
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa-
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme-
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl-
dı.
Yolları Nelerd�r?
Uzayda Neden Tarım Yapılır?
B�r koronav�rüsün türünün neden olduğu
''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
Cov�d-19 hastalığını önleyecek aşılar
nasıl tarım yapılab�l�r?''
henüz gel�şt�r�lme aşamasında olduğu �ç�n
Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
hastalığı engellemen�n en etk�l� yolu bu
ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
v�rüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. V�rüs
(NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
esas olarak �nsandan �nsana yayıldığı �ç�n
jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
çok bas�t, ancak öneml� önlemler alınması
�ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
hastalığı engelleme yolunda büyük adımlar
öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
atacaktır.
�ç�n, pH değer� koronav�rüste bulunmuyor. Kal�forn�ya Ün�vers�tes�,
de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
COVID-19 ‘u engellemek �ç�n alınacak en
Berkeley Halk Sağlığı Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar ve aşı b�l�m�
ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
öneml� önlemlerden �lk� eller� sık sık sabun
uzmanı olan Sarah Stanley de AP’ye v�rüsler�n pH dereces� olma-
notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
ve suyla yıkamaktır. Özell�kle halka açık b�r
dığını bel�rtm�ş. Stanley, pH değer�n�n v�rüs �le alakası olmayan su
hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
yerdeyken burnunuzu s�ld�kten, öksürdük-
bazlı b�r çözelt�de ortaya çıkan b�r ölçü olduğunun altını ç�zm�ş.
mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
ten veya hapşırdıktan sonra eller� en az 20
Alkal� gıdalar ve koronav�rüs arasındak� �l�şk� de temels�z ve bu
sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
san�ye boyunca sabun ve suyla yıkamak
yönde h�çb�r kanıt yok. Zaten y�yecek ve �çeceklerle vücudumuzun
Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
gerekl�d�r. Su ve sabunun bulunamadığı za-
�ç pH değer�n� de değ�şt�remey�z. Yan� yanılgı, ‘alkal� beslenme’ �le
"uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
manlarda eller alkol bazlı el ant�sept�ğ� �le
vücudun as�d�k sev�yes�n�n düşürüleceğ� yanlış b�lg�s�nden kay-
öne sürüldü.
tem�zlenmel�d�r.
naklanıyor. Son yıllarda sık sık çoğu rahatsızlığı yüksek as�d�te
oranına bağlayan �çer�klere rastlasak da, alkal� beslenmen�n vücu-
Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
dun pH değer�n� düzenled�ğ�ne da�r kanıt yok. İnsan vücudu pH de-
Koronav�rüsün b�r pH değer� yok
yor?
H�drojen potans�yel�, pH b�r çözelt�n�n as�tl�k
ğer�n� kend� düzenl�yor. Vücudun farklı bölgeler�, böbrek, akc�ğer
Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
veya alkal� (baz) dereces�n� tanımlayan b�r
ve m�de, kandak� 7,35 �la 7,45 pH değer�n� korumak �ç�n uyum
bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
ölçü b�r�m�. PH’ın ölçü skalası b�r �la 14
�ç�nde çalışıyor. Dahası �nsan vücudunda v�rüsü yok edecek sev�-
da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
olarak değ�ş�yor. PH değer� de b�r şey�n ne
yede güçlü b�r as�t ya da alkal� ortamı da bulunmuyor.
raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
kadar as�d�k ne kadar alkal� olduğunu söylü-
Sağlıklı beslenme bağışıklık s�stem�n� güçlend�rmeye yardımcı
Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
yor. Açılımı power of hydrojen olan pH, 7,0
olsa da, özell�kle alkal� gıdalarla beslenmen�n koronav�rüsü yen-
�ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�se nötr, altında �se as�d�k; 7,0’ın üzer�nde
mede etk�l� olduğuna da�r kanıt yok. Enfekte olduğumuzda tükett�-
�le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
�se alkal� olarak tanımlanıyor. Çözelt�lere
ğ�m�z gıdalar ve bunların pH değer� ne olursa olsun v�rüs hücreler-
kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
artı yükleyen h�drojen �yonları veren mad-
de çoğalmaya devam edecek.
sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
deler as�d�k, h�droks�l �yonu verenler de
Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Cory Cou�llard da AFP’ye alkal� bes-
lab�lmekted�r.
alkal� olarak değerlend�r�l�yor. Yan� y�yecek
lenmen�n Cov�d-19’a karşı koruyucu olduğuna da�r ver� olmadığını
ve �çecekler� alkal� ya da as�d�k yapan, bu-
�fade etm�ş; güçlü bağışıklık s�stem� �ç�n sağlıklı ve dengel� beslen-
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
lundurdukları m�neraller.
men�n önem�ne değ�nm�ş. V�roloj� profesörü Oyewale Tomor� de,
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
Ancak koronav�rüsler�n kend�ler�ne a�t b�r
v�rüsten korunmak �ç�n f�z�ksel mesafe ve h�jyen kurallarına d�kkat
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
pH değer� yok. PH su bazlı çözelt�lerde
ed�lmes� gerekt�ğ�n� bel�rtm�ş.
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
ortaya çıkıyor. V�rüsler su bazlı olmadıkları
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�? Coronav�rus (Koronav�rüs) Korunma Gökyüzündek� değ�ş�mler (1 saat - 1 hafta Uzayda Tarım
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra- Deprem Öncesi Değişimler önces�)
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması 17 Ağustos deprem� önces�nde, �nsanların
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı- Böcek ve hayvan davranışları (1 saat-3 yıldızların çok fazla parlak ve sank� “elle tutula-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek- gün önces�) b�lecekm�ş kadar yakın” olduğunu söyled�ğ� gö-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın- Eğer b�r evc�l hayvanınızın varsa onun dav- rüldü. Bu durumun sebeb� açıklanamasa da, Den�z ve göl değ�ş�mler� (1 saat - 2 hafta önces�)
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk� ranışlarında b�r huzursuzluk h�ssett�ğ�n�zde deprem önces� atmosferde değ�ş�kl�kler meyda- Den�zlerdek� hareketl�l�k depremden 2 hafta önces�ne
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�- bunu c�dd�ye alın. Deprem önces�nde balık- na geleb�l�yor. kadar s�nyal vereb�l�r. Den�z suları yüksel�p, sularda
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı lar, suyun ısınması neden�yle kıyıya yüzme- Deprem ışıkları: Güneş�n yen� doğup batışı büyük b�r ısınma yaşanab�l�r. Bunun sonucunda �se
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n ye çalışır. Ked�ler �se, sebeps�z yere hırçın- g�b� ışık hüzmeler� görülür. toplu balık ölümler� gerçekleşeb�l�r. Bazı den�zler çarşaf
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar laşmaya başlayab�l�rler. Genell�kle kapalı Alev topları: Yanan b�r k�br�t alev� g�b� alev g�b� olurken, bazı den�zlerde �se dalgalanma meydana
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�- ortamlara kaçarak saklanırlar. Köpekler �se topu görülür. geleb�l�r.
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me, korkularını uluyarak ya da havlayarak açığa Deprem bulutları: Açık havada, kırılacak böl-
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n çıkarır ve b�r alana toplanarak gruplaşmaya gen�n üzer� bulutlanır. Su basması: B�r �k� hafta önceden kıyıları den�z basar.
yaklaşık %95'�nde bulunur. çalışırlar. Yıldırımlar: Olağan dışı mor, yeş�l, kırmızı, Su çek�lmes�: 1 �le 5 saat önces�nden den�z kıyıdan
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le mav�, pembe renkl� oluşumlar görülür. çek�l�r.
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün- At, eşek, �nek: Tasmalarını koparırlar. Ahır Gökkuşağı: Açık havada kısa gökkuşağı Dalgalar: 1 �le 5 saat önces�ne kadar çarşaf g�b� düz
den dışarı str�golakton (str�golactone) kapılarından dışarı çıkmak �sterler. Tepelere oluşur. Bunda yeş�l, s�yah, mav� renk egemen- olan den�zde, gem� geçm�ş g�b� dalgalar oluşur.
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo- doğru koşarlar. d�r. Düz den�z: Den�z çarşaf g�b� düzgün olur.
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı- Tavşan ve fare: Yapıların üst katlarına ka- Hava sıcaklığı: Havada aşırı sıcak ve sıkıntı Hava kabarcığı: Den�z ya da gölde bolca hava kabar-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa- çışırlar. D�reklere tırmanırlar. Yere �nmek meydana gel�r. cığı görülür.
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r �stemezler. Ay, yıldızlar: Parlak b�r gökyüzü �ç�nde yıldızlar Isınma: Den�z tabanındak� ısınmadan dolayı suyun
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç Domuzlar: Hızla yukarıya doğru koşarlar. elde tutulacak kadar yakın görünür. ısısı da normal�n üzer�ne çıkar.
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme- Toprağı del�ces�ne eşelerler. Uğultu: Yerden anlam ver�lemeyen b�r uğultu Su ver�m�: 1 �le 4 l�trel�k ver�m artışı olur.
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl- Ked�ler: Kutu ya da çöp b�donu �ç�ne atlarlar. duyulur.
dı. Top g�b� sıkışıp, ş�ddetle t�trerler. • B�tk� ve ağaç değ�ş�mler� (1 - 3 ay önces�) • Basınç artışı: Su basıncında 1-1.5 barlık artış olur.
Köpekler: Korku dolu havlarlar. • Meyve ağaçları: Erken ç�çek açar ve erken • Su sıcaklığı: Olağan sıcaklığın 1-2 derece üzer�nde
Balıklar: Göl ya da den�z tabanının ısınma- meyve ver�r. ısınır.
sı sonucu yüzeye yakın yüzerler. • Ot ve ağaç dalı: Yüzeyler� kızarır, yanar. • Yen� kaynak: 1 �le 2 hafta önces�nden yen� kaynak
Yılan balıkları ortadan kaybolur. • Küstüm ç�çeğ� (m�moza): Gündüz, deprem oluşur ya da var olan kaynak kuruyab�l�r.
Ölü balık: Balıklar nedens�z b�r şek�lde önces� pörsür. • Su gazları: Karbond�oks�t, metan ve radon gazı �çe-
ölürler. r�ğ� artar.
Ördek, kaz, kuğu: Göle g�rmek �stemezler. • Su tadı: Su acılaşır ya da tatlılaşır.
Göldek�ler öleb�l�r. • Suda koku: Çürük yumurta ve kükürt kokusu gel�r.
İpek Böcekler�: Arka arkaya d�z�l�rler. • Su k�myası: İletkenl�k, radon, c�va, helyum, karbon-
Yengeç: Plajda yengeçler dolaşır. d�oks�t artışı gözlen�r.
Martılar: Çembersel olarak uçarlar. • Kabarcıklar: Su �ç�nde hava kabarcıkları oluşur.
Büyükbaş hayvanlar: 3-4 gün önce elekt- • Dere suları: Kes�l�r, kurur ya da çoğalır.
romanyet�k ışınlardan etk�lenmeye başlar-
lar.
Karıncalar: Yuvalarından dışarıya çıkarlar.
Yolları Nelerd�r?
Uzayda Neden Tarım Yapılır?
B�r koronav�rüsün türünün neden olduğu
''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
Cov�d-19 hastalığını önleyecek aşılar
nasıl tarım yapılab�l�r?''
henüz gel�şt�r�lme aşamasında olduğu �ç�n
Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
hastalığı engellemen�n en etk�l� yolu bu
ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
v�rüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. V�rüs
(NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
esas olarak �nsandan �nsana yayıldığı �ç�n
jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
çok bas�t, ancak öneml� önlemler alınması
�ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
hastalığı engelleme yolunda büyük adımlar
öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
atacaktır.
�ç�n, pH değer� koronav�rüste bulunmuyor. Kal�forn�ya Ün�vers�tes�,
de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
COVID-19 ‘u engellemek �ç�n alınacak en
Berkeley Halk Sağlığı Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar ve aşı b�l�m�
ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
öneml� önlemlerden �lk� eller� sık sık sabun
uzmanı olan Sarah Stanley de AP’ye v�rüsler�n pH dereces� olma-
notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
ve suyla yıkamaktır. Özell�kle halka açık b�r
dığını bel�rtm�ş. Stanley, pH değer�n�n v�rüs �le alakası olmayan su
hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
yerdeyken burnunuzu s�ld�kten, öksürdük-
bazlı b�r çözelt�de ortaya çıkan b�r ölçü olduğunun altını ç�zm�ş.
mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
ten veya hapşırdıktan sonra eller� en az 20
Alkal� gıdalar ve koronav�rüs arasındak� �l�şk� de temels�z ve bu
sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
san�ye boyunca sabun ve suyla yıkamak
yönde h�çb�r kanıt yok. Zaten y�yecek ve �çeceklerle vücudumuzun
Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
gerekl�d�r. Su ve sabunun bulunamadığı za-
�ç pH değer�n� de değ�şt�remey�z. Yan� yanılgı, ‘alkal� beslenme’ �le
"uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
manlarda eller alkol bazlı el ant�sept�ğ� �le
vücudun as�d�k sev�yes�n�n düşürüleceğ� yanlış b�lg�s�nden kay-
öne sürüldü.
tem�zlenmel�d�r.
naklanıyor. Son yıllarda sık sık çoğu rahatsızlığı yüksek as�d�te
oranına bağlayan �çer�klere rastlasak da, alkal� beslenmen�n vücu-
Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
dun pH değer�n� düzenled�ğ�ne da�r kanıt yok. İnsan vücudu pH de-
Koronav�rüsün b�r pH değer� yok
yor?
H�drojen potans�yel�, pH b�r çözelt�n�n as�tl�k
ğer�n� kend� düzenl�yor. Vücudun farklı bölgeler�, böbrek, akc�ğer
Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
veya alkal� (baz) dereces�n� tanımlayan b�r
ve m�de, kandak� 7,35 �la 7,45 pH değer�n� korumak �ç�n uyum
bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
ölçü b�r�m�. PH’ın ölçü skalası b�r �la 14
�ç�nde çalışıyor. Dahası �nsan vücudunda v�rüsü yok edecek sev�-
da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
olarak değ�ş�yor. PH değer� de b�r şey�n ne
yede güçlü b�r as�t ya da alkal� ortamı da bulunmuyor.
raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
kadar as�d�k ne kadar alkal� olduğunu söylü-
Sağlıklı beslenme bağışıklık s�stem�n� güçlend�rmeye yardımcı
Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
yor. Açılımı power of hydrojen olan pH, 7,0
olsa da, özell�kle alkal� gıdalarla beslenmen�n koronav�rüsü yen-
�ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�se nötr, altında �se as�d�k; 7,0’ın üzer�nde
mede etk�l� olduğuna da�r kanıt yok. Enfekte olduğumuzda tükett�-
�le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
�se alkal� olarak tanımlanıyor. Çözelt�lere
ğ�m�z gıdalar ve bunların pH değer� ne olursa olsun v�rüs hücreler-
kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
artı yükleyen h�drojen �yonları veren mad-
de çoğalmaya devam edecek.
sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
deler as�d�k, h�droks�l �yonu verenler de
Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Cory Cou�llard da AFP’ye alkal� bes-
lab�lmekted�r.
alkal� olarak değerlend�r�l�yor. Yan� y�yecek
lenmen�n Cov�d-19’a karşı koruyucu olduğuna da�r ver� olmadığını
ve �çecekler� alkal� ya da as�d�k yapan, bu-
�fade etm�ş; güçlü bağışıklık s�stem� �ç�n sağlıklı ve dengel� beslen-
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
lundurdukları m�neraller.
men�n önem�ne değ�nm�ş. V�roloj� profesörü Oyewale Tomor� de,
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
Ancak koronav�rüsler�n kend�ler�ne a�t b�r
v�rüsten korunmak �ç�n f�z�ksel mesafe ve h�jyen kurallarına d�kkat
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
pH değer� yok. PH su bazlı çözelt�lerde
ed�lmes� gerekt�ğ�n� bel�rtm�ş.
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
ortaya çıkıyor. V�rüsler su bazlı olmadıkları
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�? Coronav�rus (Koronav�rüs) Korunma Gökyüzündek� değ�ş�mler (1 saat - 1 hafta Uzayda Tarım
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra- önces�)
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması 17 Ağustos deprem� önces�nde, �nsanların
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı- Böcek ve hayvan davranışları (1 saat-3 yıldızların çok fazla parlak ve sank� “elle tutula-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek- gün önces�) b�lecekm�ş kadar yakın” olduğunu söyled�ğ� gö-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın- Eğer b�r evc�l hayvanınızın varsa onun dav- rüldü. Bu durumun sebeb� açıklanamasa da, Den�z ve göl değ�ş�mler� (1 saat - 2 hafta önces�)
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk� ranışlarında b�r huzursuzluk h�ssett�ğ�n�zde deprem önces� atmosferde değ�ş�kl�kler meyda- Den�zlerdek� hareketl�l�k depremden 2 hafta önces�ne
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�- bunu c�dd�ye alın. Deprem önces�nde balık- na geleb�l�yor. kadar s�nyal vereb�l�r. Den�z suları yüksel�p, sularda
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı lar, suyun ısınması neden�yle kıyıya yüzme- Deprem ışıkları: Güneş�n yen� doğup batışı büyük b�r ısınma yaşanab�l�r. Bunun sonucunda �se
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n ye çalışır. Ked�ler �se, sebeps�z yere hırçın- g�b� ışık hüzmeler� görülür. toplu balık ölümler� gerçekleşeb�l�r. Bazı den�zler çarşaf
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar laşmaya başlayab�l�rler. Genell�kle kapalı Alev topları: Yanan b�r k�br�t alev� g�b� alev g�b� olurken, bazı den�zlerde �se dalgalanma meydana
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�- ortamlara kaçarak saklanırlar. Köpekler �se topu görülür. geleb�l�r.
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me, korkularını uluyarak ya da havlayarak açığa Deprem bulutları: Açık havada, kırılacak böl-
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n çıkarır ve b�r alana toplanarak gruplaşmaya gen�n üzer� bulutlanır. Su basması: B�r �k� hafta önceden kıyıları den�z basar.
yaklaşık %95'�nde bulunur. çalışırlar. Yıldırımlar: Olağan dışı mor, yeş�l, kırmızı, Su çek�lmes�: 1 �le 5 saat önces�nden den�z kıyıdan
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le mav�, pembe renkl� oluşumlar görülür. çek�l�r.
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün- At, eşek, �nek: Tasmalarını koparırlar. Ahır Gökkuşağı: Açık havada kısa gökkuşağı Dalgalar: 1 �le 5 saat önces�ne kadar çarşaf g�b� düz
den dışarı str�golakton (str�golactone) kapılarından dışarı çıkmak �sterler. Tepelere oluşur. Bunda yeş�l, s�yah, mav� renk egemen- olan den�zde, gem� geçm�ş g�b� dalgalar oluşur.
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo- doğru koşarlar. d�r. Düz den�z: Den�z çarşaf g�b� düzgün olur.
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı- Tavşan ve fare: Yapıların üst katlarına ka- Hava sıcaklığı: Havada aşırı sıcak ve sıkıntı Hava kabarcığı: Den�z ya da gölde bolca hava kabar-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa- çışırlar. D�reklere tırmanırlar. Yere �nmek meydana gel�r. cığı görülür.
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r �stemezler. Ay, yıldızlar: Parlak b�r gökyüzü �ç�nde yıldızlar Isınma: Den�z tabanındak� ısınmadan dolayı suyun
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç Domuzlar: Hızla yukarıya doğru koşarlar. elde tutulacak kadar yakın görünür. ısısı da normal�n üzer�ne çıkar.
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme- Toprağı del�ces�ne eşelerler. Uğultu: Yerden anlam ver�lemeyen b�r uğultu Su ver�m�: 1 �le 4 l�trel�k ver�m artışı olur.
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl- Ked�ler: Kutu ya da çöp b�donu �ç�ne atlarlar. duyulur.
dı. Top g�b� sıkışıp, ş�ddetle t�trerler. • B�tk� ve ağaç değ�ş�mler� (1 - 3 ay önces�) • Basınç artışı: Su basıncında 1-1.5 barlık artış olur.
Köpekler: Korku dolu havlarlar. • Meyve ağaçları: Erken ç�çek açar ve erken • Su sıcaklığı: Olağan sıcaklığın 1-2 derece üzer�nde
Balıklar: Göl ya da den�z tabanının ısınma- meyve ver�r. ısınır.
sı sonucu yüzeye yakın yüzerler. • Ot ve ağaç dalı: Yüzeyler� kızarır, yanar. • Yen� kaynak: 1 �le 2 hafta önces�nden yen� kaynak
Yılan balıkları ortadan kaybolur. • Küstüm ç�çeğ� (m�moza): Gündüz, deprem oluşur ya da var olan kaynak kuruyab�l�r.
Ölü balık: Balıklar nedens�z b�r şek�lde önces� pörsür. • Su gazları: Karbond�oks�t, metan ve radon gazı �çe-
ölürler. r�ğ� artar.
Ördek, kaz, kuğu: Göle g�rmek �stemezler. • Su tadı: Su acılaşır ya da tatlılaşır.
Göldek�ler öleb�l�r. • Suda koku: Çürük yumurta ve kükürt kokusu gel�r.
İpek Böcekler�: Arka arkaya d�z�l�rler. • Su k�myası: İletkenl�k, radon, c�va, helyum, karbon-
Yengeç: Plajda yengeçler dolaşır. d�oks�t artışı gözlen�r.
Martılar: Çembersel olarak uçarlar. • Kabarcıklar: Su �ç�nde hava kabarcıkları oluşur.
Büyükbaş hayvanlar: 3-4 gün önce elekt- • Dere suları: Kes�l�r, kurur ya da çoğalır.
romanyet�k ışınlardan etk�lenmeye başlar-
lar.
Karıncalar: Yuvalarından dışarıya çıkarlar.
Uzayda Neden Tarım Yapılır?
''Yer çek�m�n�n çok az olduğu b�r ortamda
nasıl tarım yapılab�l�r?''
Bu soru uzun yıllardır SpaceX, V�rg�n Orb�t
ve Ulusal Havacılık ve Uzay Da�res�
(NASA) g�b� uzay kurumlarının öneml� pro-
jeler�ne yön verm�şt�r. Çünkü b�r araştırma
�ç�n uzaya gönder�len astronotların b�r
öğünlük yemekler� b�le 7500 doların üstün-
de b�r f�yata mal olmaktadır. Uzay görevler�-
ne kaç astronot gönder�ld�ğ�n� ve bu astro-
notların ne kadar süre uzayda bırakıldığını
hesaba dah�l ed�nce ortaya çok büyük b�r
mal� yük çıkıyordu ve bu durum projeler�n
sürdürüleb�l�rl�ğ�n� büyük ölçüde etk�l�yordu.
Bu yüzden uzay da�reler� tarafından
"uzayda tarım" (space farm�ng) projeler�
öne sürüldü.
Uzayda Tarım Projeler� Nasıl Yürütülü-
yor?
Yet�şt�r�lecek b�tk�lere ve uzay koşullarına
bağlı olarak Uluslararası Uzay İstasyonun-
da (ISS) uzaya gönder�len mek�klerde top-
raksız tarım uygulamaları yürütülmekted�r.
Topraksız tarım uygulamalarında b�tk�ler�n
�ht�yacı olan bes�nler sıvılaştırılmış gübreler
�le sağlanmaktadır. Bu uygulamalarda b�tk�
kökler� su kültürler�nde yet�şt�r�leb�ld�ğ� g�b�
sadece ışık yardımı �le havada da durduru-
lab�lmekted�r.
Uzayda, su kültürler�nde b�tk�ler�n kökü ye-
t�şt�r�lemeyeceğ�nden ışık yardımı �le kökler
havada tutulmaktadır. B�tk�ler�n kökler�n�n
ne tarafa uzayacağı uzay mek�ğ�n�n hareket
doğrultusuna ve ışık kaynağının yönüne
bağlıdır. B�tk�ler�n �ht�yacı olan bes�nler �se
astronotların �drarları �le karşılanmaktadır.
Ay'da Tarım Yapılab�l�r m�? Gökyüzündek� değ�ş�mler (1 saat - 1 hafta Uzayda Tarım
Toprağa bağlı tarım uygulamalarında topra- önces�)
ğın bes�n ögeler� açısından zeng�n olması 17 Ağustos deprem� önces�nde, �nsanların
çok öneml�d�r. Bunun �ç�n toprakta ayrıştırı- Böcek ve hayvan davranışları (1 saat-3 yıldızların çok fazla parlak ve sank� “elle tutula-
cı ve dönüştürücü bakter�ler olması gerek- gün önces�) b�lecekm�ş kadar yakın” olduğunu söyled�ğ� gö-
mekted�r. Ancak Ay'da oks�jen olmadığın- Eğer b�r evc�l hayvanınızın varsa onun dav- rüldü. Bu durumun sebeb� açıklanamasa da, Den�z ve göl değ�ş�mler� (1 saat - 2 hafta önces�)
dan bu bakter�ler yaşayamaz. Ayrıca b�tk� ranışlarında b�r huzursuzluk h�ssett�ğ�n�zde deprem önces� atmosferde değ�ş�kl�kler meyda- Den�zlerdek� hareketl�l�k depremden 2 hafta önces�ne
kökler�yle s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurarak b�tk�- bunu c�dd�ye alın. Deprem önces�nde balık- na geleb�l�yor. kadar s�nyal vereb�l�r. Den�z suları yüksel�p, sularda
n�n kök s�stem�n�n gel�şmes�n� ve �ht�yacı lar, suyun ısınması neden�yle kıyıya yüzme- Deprem ışıkları: Güneş�n yen� doğup batışı büyük b�r ısınma yaşanab�l�r. Bunun sonucunda �se
olan fosfat, n�trojen ve su g�b� m�kro bes�n ye çalışır. Ked�ler �se, sebeps�z yere hırçın- g�b� ışık hüzmeler� görülür. toplu balık ölümler� gerçekleşeb�l�r. Bazı den�zler çarşaf
ögeler�ne ulaşmasını sağlayan mantarlar laşmaya başlayab�l�rler. Genell�kle kapalı Alev topları: Yanan b�r k�br�t alev� g�b� alev g�b� olurken, bazı den�zlerde �se dalgalanma meydana
da bulunmaz. Bu t�p s�mb�yot�k �l�şk� kurab�- ortamlara kaçarak saklanırlar. Köpekler �se topu görülür. geleb�l�r.
len mantarlara m�kor�za �sm� ver�l�r. Kel�me, korkularını uluyarak ya da havlayarak açığa Deprem bulutları: Açık havada, kırılacak böl-
''mantar-kök'' anlamına gel�r ve b�tk�ler�n çıkarır ve b�r alana toplanarak gruplaşmaya gen�n üzer� bulutlanır. Su basması: B�r �k� hafta önceden kıyıları den�z basar.
yaklaşık %95'�nde bulunur. çalışırlar. Yıldırımlar: Olağan dışı mor, yeş�l, kırmızı, Su çek�lmes�: 1 �le 5 saat önces�nden den�z kıyıdan
M�kor�za t�p� b�r mantarın, b�tk�n�n kökü �le mav�, pembe renkl� oluşumlar görülür. çek�l�r.
s�mb�yot�k b�r �l�şk� kurması, b�tk�n�n kökün- At, eşek, �nek: Tasmalarını koparırlar. Ahır Gökkuşağı: Açık havada kısa gökkuşağı Dalgalar: 1 �le 5 saat önces�ne kadar çarşaf g�b� düz
den dışarı str�golakton (str�golactone) kapılarından dışarı çıkmak �sterler. Tepelere oluşur. Bunda yeş�l, s�yah, mav� renk egemen- olan den�zde, gem� geçm�ş g�b� dalgalar oluşur.
olarak b�l�nen b�r f�tohormonun eksudasyo- doğru koşarlar. d�r. Düz den�z: Den�z çarşaf g�b� düzgün olur.
nuna, yan� gözeneklerden atılmasına bağlı- Tavşan ve fare: Yapıların üst katlarına ka- Hava sıcaklığı: Havada aşırı sıcak ve sıkıntı Hava kabarcığı: Den�z ya da gölde bolca hava kabar-
dır. Str�golakton, uzun yıllardır paraz�t (asa- çışırlar. D�reklere tırmanırlar. Yere �nmek meydana gel�r. cığı görülür.
lak) b�tk�ler �ç�n ç�mlenmey� uyarıcı b�r �stemezler. Ay, yıldızlar: Parlak b�r gökyüzü �ç�nde yıldızlar Isınma: Den�z tabanındak� ısınmadan dolayı suyun
hormon olarak b�l�n�yordu ancak son b�rkaç Domuzlar: Hızla yukarıya doğru koşarlar. elde tutulacak kadar yakın görünür. ısısı da normal�n üzer�ne çıkar.
yıldır bu tanım değ�şt� ve b�tk�n�n beslenme- Toprağı del�ces�ne eşelerler. Uğultu: Yerden anlam ver�lemeyen b�r uğultu Su ver�m�: 1 �le 4 l�trel�k ver�m artışı olur.
s� �ç�n çok yararlı b�r hormon olduğu anlaşıl- Ked�ler: Kutu ya da çöp b�donu �ç�ne atlarlar. duyulur.
dı. Top g�b� sıkışıp, ş�ddetle t�trerler. • B�tk� ve ağaç değ�ş�mler� (1 - 3 ay önces�) • Basınç artışı: Su basıncında 1-1.5 barlık artış olur.
Köpekler: Korku dolu havlarlar. • Meyve ağaçları: Erken ç�çek açar ve erken • Su sıcaklığı: Olağan sıcaklığın 1-2 derece üzer�nde
Balıklar: Göl ya da den�z tabanının ısınma- meyve ver�r. ısınır.
sı sonucu yüzeye yakın yüzerler. • Ot ve ağaç dalı: Yüzeyler� kızarır, yanar. • Yen� kaynak: 1 �le 2 hafta önces�nden yen� kaynak
Yılan balıkları ortadan kaybolur. • Küstüm ç�çeğ� (m�moza): Gündüz, deprem oluşur ya da var olan kaynak kuruyab�l�r.
Ölü balık: Balıklar nedens�z b�r şek�lde önces� pörsür. • Su gazları: Karbond�oks�t, metan ve radon gazı �çe-
ölürler. r�ğ� artar.
Ördek, kaz, kuğu: Göle g�rmek �stemezler. • Su tadı: Su acılaşır ya da tatlılaşır.
Göldek�ler öleb�l�r. • Suda koku: Çürük yumurta ve kükürt kokusu gel�r.
İpek Böcekler�: Arka arkaya d�z�l�rler. • Su k�myası: İletkenl�k, radon, c�va, helyum, karbon-
Yengeç: Plajda yengeçler dolaşır. d�oks�t artışı gözlen�r.
Martılar: Çembersel olarak uçarlar. • Kabarcıklar: Su �ç�nde hava kabarcıkları oluşur.
Büyükbaş hayvanlar: 3-4 gün önce elekt- • Dere suları: Kes�l�r, kurur ya da çoğalır.
romanyet�k ışınlardan etk�lenmeye başlar-
lar.
Karıncalar: Yuvalarından dışarıya çıkarlar.
Estetik - Yüz Dolgusu
C�lt gençleşt�rmede artık cerrah� yöntemler yer�ne
�nsanların sosyal hayatlarına daha kısa sürede dö-
neb�lecekler� ve daha bas�t uygulanab�len yöntemler
terc�h ed�l�r olmuştur. Bu yöntemler�n başında da yüz
dolgusu uygulamaları gelmekted�r. Yüz dolgusu, c�lt-
tek� kırışıklıkların g�der�lmes�, yüzde yaşlanmayla
b�rl�kte oluşan yağ dokusu kayıplarını hac�m vererek
tekrar kazandırmak, yüz şek�llend�rme, cerrah�s�z
yüz germe (l�qu�d face l�ft) amacıyla kullanılmakta-
dırlar. Yen� nes�l yüz dolgusu maddeler� �le göz altın-
da oluşan ve b�z� yorgun gösteren çukurların doldu-
rulması, çene ve buruna şek�l ver�lmes� ve dudak
dolgunlaştırma uygulamaları artık kolaylıkla yapıla-
b�lmekted�r. Yüz dolgusu uygulamalarında asla faz-
laya kaçmamak gerek�r. Yüz dolgusu fazla kullanıldı-
ğında hoş olmayan tümseklere, orantısız görüntüle-
re ve yüzde ş�şl�ğe neden olab�l�r.
Yüz Dolgusunda Kullanılan Malzemeler
S�l�kon: 1960′lı yıllarda s�l�kon, yüzdek� kırışık-
lar doldurulmak amacıyla kullanılmaya başlan-
mıştır. Fakat zamanla uygulama yaptıran k�ş�-
lerde �y�leşmeyen yaralar ve sertl�kler oluştu-
ğundan yapımı popülar�tes�n� kaybetm�şt�r.
Vücut tarafından yok ed�lmed�ğ�nden ancak cer-
rah� olarak alınab�ld�ğ�nden daha doğal yüz
dolgu maddeler�ne kayılmıştır.
Kollajen: 1980 lerde ana maddes� kolajen olan
yüz dolgu maddeler� yaygın b�r şek�lde kullanıl-
maya başlamıştır. Ancak kollajen�n ana kaynağı
sığır olduğundan yan� hayvansal kaynaklı b�r
prote�n olduğundan allerj� r�sk� vardır.Her ne
kadar kol �ç yüzüne b�r m�ktar enjekte ed�l�p
alerj� test� yapılsa da bunun b�r güven�l�rl�ğ�
yoktur. Kalıcılığı da b�rkaç aydır. Bu nedenler-
den dolayı artık kolajen dolgu uygulamaları ya-
pılmamaktadır.
Akr�l �çeren maddeler ve Pol�akr�lam�dler:
Bunlar 3-5 yıl g�b� kalıcılıkları olan yüz dolgu
maddeler�d�r. Ancak sentet�k maddeler oldukla-
rından ve vücutta doğal olarak bulunmadıkların-
dan alerj�k reaks�yon, ülser ve yabancı c�s�m
reaks�yonları oluşturma r�skler� fazladır. Bu
yüzden kullanımları sınırlıdır.
Hyalüron�k as�t: Hyalüron�k as�t; hücreler arası
boşlukta bulunan bağ dokusunun ana elemanı
olan kollajen�n yapı taşıdır. Hyalüron�k as�tten
oluşan dolgu maddeler� laboratuar şartlarında
streptokok den�len b�r bakter� türünün ferman-
tasyonu �le üret�l�r. Daha sonra saflaştırılıp vü-
cutta kalış süres�n� uzatmak �ç�n çapraz bağlar
eklen�r. Doğru şek�lde üret�lm�ş ve FDA onaylı
dolgu maddeler� alerj�k reaks�yonlara çok nad�-
ren sebep olurlar. (Hyaluron�k as�t, kollajen�n
yapı taşıdır. Vücudumuzda doğal olarak bulu-
nan hyaluron�k as�tten oluşan yüz dolgu madde-
ler�ne bağışıklık s�stem�m�z nad�ren reaks�yon
ver�r.)
Estetik Ekonomisi Son dönemde estet�k operasyon trendler� üç ana
başlık altında toplanıyor: Doğallık, sağlık-güzell�k ve
çabuk �y�leşme. Artık esk�den olduğu g�b� abartılı de-
ğ�ş�kl�kler yapılmıyor. ‘İy� estet�k, anlaşılmayan este-
Bazı k�ş�ler yüzler�ndek� ç�zg�lere ve kırışıklıklara takılırken bazıları da t�kt�r’ anlayışı g�derek hak�m oluyor. Bu da dolgu,
gıdılarının fazla olmasına, gözaltı torbalarına ya da kell�kler�ne takılıp toks�n g�b� cerrah� olmayan operasyonların artmasına
kalab�l�yor. Bu noktaya gelm�ş k�ş�ler estet�k doktorlarının ya da med�- neden oluyor.
kal estet�k merkezler�n�n kapısını çalıyor.
Zaten, her ne kadar gü-
Son yıllarda med�kal estet�k merkezler�n�n markalaşmasının ve hızla zelleşmek �ç�n cerrah�
şube-leş�yor olmasının altındak� neden de bu. Hatta sadece estet�k tedav�lere başvuranlar
alanında �ht�saslaşan hastane grupları var ve yen� açılacaklar da olsa da son beş yılda
mevcut. asıl büyüme bu alanda
yaşanıyor. Öyle k� Tür-
Üstel�k bu grupların büyüme planları sadece Türk�ye �le de sınırlı değ�l. k�ye, dünyada cerrah�
Yurtdışında açtıkları of�sler�n yanı sıra hastane ve kl�n�k yatırımları da olmayan operasyonlar-
gündemler�nde bulunuyor. da 2016’da beş�nc�
sıraya oturmuş durum-
Estet�k pazarının Türk�ye’de son beş yılda hızlı b�r büyüme trend�ne da. Cerrah� olmayan
g�rd�ğ�n� söyleyen uzmanlar, bu büyümen�n önümüzdek� dönemde operasyonlar üç ana
artarak süreceğ�n� öngörüyor. Şu anda Türk�ye’dek� estet�k ekonom�s�- kategor�ye ayrılıyor.
n�n büyüklüğü konusunda net b�r ver� olmasa da sektör tems�lc�ler� pa-
zarın yaklaşık 2 m�lyar dolar üzer�nde b�r büyüklüğe sah�p olduğu yö- Bunlar, enjekte ed�leb�l�r
nünde tahm�nde bulunuyor. ürünler, enerj� tabanlı
c�hazlar ve kozmet�k
olarak sıralanıyor. En-
Uluslararası Estet�k Plast�k Cer- jekte ed�leb�l�r ürünler arasında �se dolgu, toks�n g�b�
rahlar B�rl�ğ�’n�n (ISAPS) ver�ler�ne maddeler büyük pazar payına sah�pler. Bunları,
göre, 2011-2016 yılları arasında lazerler, radyo frekansı ve yoğun darbel� ışık (IPL)
Türk�ye’de estet�k operasyonları g�b� enerj� tabanlı c�hazlar tak�p ed�yor.
yüzde 200’e yakın büyüme göster-
d�. 2011 yılında 266 b�n 146 olan ISAPS ver�ler�ne göre, Türk�ye’de 2016’da en çok
estet�k operasyon sayısı geçen yıl uygulanan estet�k operasyon toks�n oldu. Toks�n�
789 b�n 564’e ulaştı. dolgu (hyaluron�c ac�d) ve ep�lasyon �zl�yor. Cerrah�
estet�k operasyonlarda �se �lk üçte burun estet�ğ�,
göğüs büyütme ve yağ aldırma operasyonları var.
Estetik Ekonomisi Son dönemde estet�k operasyon trendler� üç ana
başlık altında toplanıyor: Doğallık, sağlık-güzell�k ve
çabuk �y�leşme. Artık esk�den olduğu g�b� abartılı de-
ğ�ş�kl�kler yapılmıyor. ‘İy� estet�k, anlaşılmayan este-
Bazı k�ş�ler yüzler�ndek� ç�zg�lere ve kırışıklıklara takılırken bazıları da t�kt�r’ anlayışı g�derek hak�m oluyor. Bu da dolgu,
gıdılarının fazla olmasına, gözaltı torbalarına ya da kell�kler�ne takılıp toks�n g�b� cerrah� olmayan operasyonların artmasına
kalab�l�yor. Bu noktaya gelm�ş k�ş�ler estet�k doktorlarının ya da med�- neden oluyor.
kal estet�k merkezler�n�n kapısını çalıyor.
Zaten, her ne kadar gü-
Son yıllarda med�kal estet�k merkezler�n�n markalaşmasının ve hızla zelleşmek �ç�n cerrah�
şube-leş�yor olmasının altındak� neden de bu. Hatta sadece estet�k tedav�lere başvuranlar
alanında �ht�saslaşan hastane grupları var ve yen� açılacaklar da olsa da son beş yılda
mevcut. asıl büyüme bu alanda
yaşanıyor. Öyle k� Tür-
Üstel�k bu grupların büyüme planları sadece Türk�ye �le de sınırlı değ�l. k�ye, dünyada cerrah�
Yurtdışında açtıkları of�sler�n yanı sıra hastane ve kl�n�k yatırımları da olmayan operasyonlar-
gündemler�nde bulunuyor. da 2016’da beş�nc�
sıraya oturmuş durum-
Estet�k pazarının Türk�ye’de son beş yılda hızlı b�r büyüme trend�ne da. Cerrah� olmayan
g�rd�ğ�n� söyleyen uzmanlar, bu büyümen�n önümüzdek� dönemde operasyonlar üç ana
artarak süreceğ�n� öngörüyor. Şu anda Türk�ye’dek� estet�k ekonom�s�- kategor�ye ayrılıyor.
n�n büyüklüğü konusunda net b�r ver� olmasa da sektör tems�lc�ler� pa-
zarın yaklaşık 2 m�lyar dolar üzer�nde b�r büyüklüğe sah�p olduğu yö- Bunlar, enjekte ed�leb�l�r
nünde tahm�nde bulunuyor. ürünler, enerj� tabanlı
c�hazlar ve kozmet�k
olarak sıralanıyor. En-
Uluslararası Estet�k Plast�k Cer- jekte ed�leb�l�r ürünler arasında �se dolgu, toks�n g�b�
rahlar B�rl�ğ�’n�n (ISAPS) ver�ler�ne maddeler büyük pazar payına sah�pler. Bunları,
göre, 2011-2016 yılları arasında lazerler, radyo frekansı ve yoğun darbel� ışık (IPL)
Türk�ye’de estet�k operasyonları g�b� enerj� tabanlı c�hazlar tak�p ed�yor.
yüzde 200’e yakın büyüme göster-
d�. 2011 yılında 266 b�n 146 olan ISAPS ver�ler�ne göre, Türk�ye’de 2016’da en çok
estet�k operasyon sayısı geçen yıl uygulanan estet�k operasyon toks�n oldu. Toks�n�
789 b�n 564’e ulaştı. dolgu (hyaluron�c ac�d) ve ep�lasyon �zl�yor. Cerrah�
estet�k operasyonlarda �se �lk üçte burun estet�ğ�,
göğüs büyütme ve yağ aldırma operasyonları var.
WEB KAYNAKÇASI https://tey�t.org/yen�-koronav�rusun-alkal�-beslenerek-yok-ed�leb�leceg�-�dd�as�
https://www.ac�badem.com.tr/koronav�rus/koronav�rus-corona-v�rusu-ned�r-bel�rt�ler�/
https://www.hurr�yet.com.tr/ant�oks�dan-ned�r-ne-�se-yarar-39104914
https://www.haberturk.com/corona-v�rusu-bel�rt�le-
https://l�stel�st.com/b�tk�-cay�-faydalar�/ r�-gun-gun-burada-koronav�rus-�lk-bel�rt�ler�-nelerd�r-3023492
https://www.haberturk.com/b�tk�ler�n-faydalar�-nelerd�r-hbrt-2860285 https://www.market�ngweek.com/mark-r�tson-market�ng-cov�d-19/
https://www.hurr�yet.com.tr/a�le/k�rm�z�-pancar�n-faydala- https://evr�magac�.org/uzayda-ve-ayda-tar�m-yap�lab�l�r-m�-7873
r�-nelerd�r-nas�l-tuket�lmel�-pancar-suyu-nelere-�y�-gel�yor-41705831
https://www.yen�safak.com/hayat/dogadak�-deg�s�mler-deprem�n-haberc�s�-m�-3508949
https://www.lezzet.com.tr/lezzetten-haberler/s�rken�n-faydalar�-nelerd�r-s�rke-nas�l-kullan�l�r
https://www.sabah.com.tr/fotohaber/sagl�k/hang�-meyve-han- https://l�stel�st.com/deprem-bel�rt�ler�/
g�-hastal�ga-�y�-gel�yor-1501850238/7
https://b�gum�gu.com/haber/save-ralph-uzer�nde-deney-yap�-
f�le:///F:/Ind�r�lenler/kesme%20%C3%A7�%C3%A7ek%20yet�%C5%9Ft�r�c�l�%C4%9F�.pdf lan-b�r-tavsan-kend�-yasam�n�-anlat�yor/
http://apelasyon.com/Yaz�/23-t�bb�-aromat�k-b�tk�ler#:~:- https://www.ankarayuzdolgusu.com/yuz-dolgusu-ankara.php
text=K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC%20yap%C4%B1larak%20%C3%BCret�len%20t%C4%B
1bb�%20ve,%2C%20susam%2C%20ve%20ya%C4%9F%20g%C3%BCl%C3%BCd%C3%BCr. https://www.ekonom�st.com.tr/kapak-konusu/estet�k-ekonom�s�.html
http://www.cevrec�y�z.com/haber-detay/3989/gdolu-tar�m-ned�r
https://tr.sputn�knews.com/column�sts/201708041029568863-tur-
k�ye-abd-tar�m-pol�t�kas�-gdo-genet�g�-deg�st�r�lm�s-urun-pamuk-soya-m�s�r-c�n-avrupa-ekonom�/
https://www.tar�mkred�.org.tr/gundem/haberler/tar�msal-�lacta-45-l�k-drone-tasarrufu/
https://www.m�ll�yet.com.tr/pembenar/k�rm�z�-et�n-c�l-
de-ve-sagl�ga-faydalar�-nelerd�r-k�rm�z�-et�n-zararlar�-var-m�d�r-6381261
https://www.sozcu.com.tr/hayat�m/yasam-haberler�/ev-yap�m�-d�s-macunu-tar�f�/
https://ekoloj�st.net/kozmet�k-urunlerde-bulunan-k�myasallar-ve-sagl�ga-zararlar�/
https://www.memor�al.com.tr/sagl�k-rehber�/hang�-v�tam�n-ne-�-
se-yarar-hang�-bes�nde-hang�-v�tam�nler-bulunur
https://www.med�calpark.com.tr/demans/hg-2111#:~:text=De-
mans%3B%20haf%C4%B1zay%C4%B1%2C%20d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnmey�%20ve%
20sosyal,�la%20%80'�nden%20sorumludur.
http://alalea.com.tr/metan-em�syonlar�n�n-yen�-b�r-hayvan-yem�-�le-azalt�lmas�-mumkun-mu/
https://tr.w�k�ped�a.org/w�k�/PH
https://www.b�zs�z�z.com/�nsan-vucudunda-bulunan-element-
ler-nelerd�r-elementlerden-hang�ler�-faydal�-hang�ler�-zeh�rl�/
https://www.ac�badem.com.tr/koronav�rus/koronav�rus-corona-v�rusu-ned�r-bel�rt�ler�/
https://tey�t.org/yen�-koronav�rusun-alkal�-beslenerek-yok-ed�leb�leceg�-�dd�as� https://www.colouredbygerbera.com/nl/assort�ment/large-gerbera#page-1
https://www.ac�badem.com.tr/koronav�rus/koronav�rus-corona-v�rusu-ned�r-bel�rt�ler�/ https://www.garden�ngknowhow.com/ed�ble/herbs/sage/types-of-sage-plants.htm
https://www.hurr�yet.com.tr/ant�oks�dan-ned�r-ne-�se-yarar-39104914
https://www.haberturk.com/corona-v�rusu-bel�rt�le- https://www.w�k�how.com/Make-Pea-Prote�n-Powder
https://l�stel�st.com/b�tk�-cay�-faydalar�/ r�-gun-gun-burada-koronav�rus-�lk-bel�rt�ler�-nelerd�r-3023492
https://www.jess�cagav�n.com/roast-turkey-breast/
https://www.haberturk.com/b�tk�ler�n-faydalar�-nelerd�r-hbrt-2860285 https://www.market�ngweek.com/mark-r�tson-market�ng-cov�d-19/
https://www.athoughtforfood.net/roasted-carrots-w�th-cum�n-and-meyer-lemon/
https://www.hurr�yet.com.tr/a�le/k�rm�z�-pancar�n-faydala- https://evr�magac�.org/uzayda-ve-ayda-tar�m-yap�lab�l�r-m�-7873
r�-nelerd�r-nas�l-tuket�lmel�-pancar-suyu-nelere-�y�-gel�yor-41705831 https://www.markb�ttman.com/rec�pes-1/mango-or-apr�cot-sorbet
https://www.yen�safak.com/hayat/dogadak�-deg�s�mler-deprem�n-haberc�s�-m�-3508949
https://www.lezzet.com.tr/lezzetten-haberler/s�rken�n-faydalar�-nelerd�r-s�rke-nas�l-kullan�l�r https://pngtree.com/freepng/cartoon-cute-cute-l�ttle-sun_4628469.html
https://www.sabah.com.tr/fotohaber/sagl�k/hang�-meyve-han- https://l�stel�st.com/deprem-bel�rt�ler�/ https://www.chefn�n�.com/les-legumes-secs-les-conna�tre-les-ut�l�ser/
g�-hastal�ga-�y�-gel�yor-1501850238/7
https://b�gum�gu.com/haber/save-ralph-uzer�nde-deney-yap�- https://www.jungseed.com/product/J00061/580
f�le:///F:/Ind�r�lenler/kesme%20%C3%A7�%C3%A7ek%20yet�%C5%9Ft�r�c�l�%C4%9F�.pdf lan-b�r-tavsan-kend�-yasam�n�-anlat�yor/
https://thehonoursystem.com/how-to-peel-roast-hazelnuts-two-methods/
http://apelasyon.com/Yaz�/23-t�bb�-aromat�k-b�tk�ler#:~:- https://www.ankarayuzdolgusu.com/yuz-dolgusu-ankara.php
text=K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC%20yap%C4%B1larak%20%C3%BCret�len%20t%C4%B https://www.gr�t.com/food/rec�pes/garl�c-cheese-rec�pe-w�th-c-
1bb�%20ve,%2C%20susam%2C%20ve%20ya%C4%9F%20g%C3%BCl%C3%BCd%C3%BCr. https://www.ekonom�st.com.tr/kapak-konusu/estet�k-ekonom�s�.html h�ves-ze0z1308zp�t?utm_content=buffer9e31f&utm_med�um=soc�al&utm_source=p�nterest.
com&utm_campa�gn=buffer
http://www.cevrec�y�z.com/haber-detay/3989/gdolu-tar�m-ned�r http://annesage.com/2016/01/28/r�ght-s�zed-makeup-from-stowaway-cosmet�cs/
https://tr.sputn�knews.com/column�sts/201708041029568863-tur- GÖRSEL WEB KAYNAKÇASI
k�ye-abd-tar�m-pol�t�kas�-gdo-genet�g�-deg�st�r�lm�s-urun-pamuk-soya-m�s�r-c�n-avrupa-ekonom�/ https://yemek.com/ananas�n-faydalar�/
https://www.tar�mkred�.org.tr/gundem/haberler/tar�msal-�lacta-45-l�k-drone-tasarrufu/ https://yemek.com/farkl�-corba-tar�fler�/ https://www.thespruce.com/gerber-da�ses-4121360
https://www.m�ll�yet.com.tr/pembenar/k�rm�z�-et�n-c�l- https://cook�ngw�thcurls.com/2014/08/03/baklava-honey-glazed-walnuts/
de-ve-sagl�ga-faydalar�-nelerd�r-k�rm�z�-et�n-zararlar�-var-m�d�r-6381261 https://www.chefn�n�.com/porr�dge-b�-gout-no�settes-chocolat/ https://www.ufuktar�m.com/karanf�l-bak�m�
https://www.sozcu.com.tr/hayat�m/yasam-haberler�/ev-yap�m�-d�s-macunu-tar�f�/ https://www.yasem�n.com/sagl�k/haber/2906821-�hlamurun-fayda- https://www.hurr�yet.com.tr/gundem/adacay�-faydalar�-neler-
https://ekoloj�st.net/kozmet�k-urunlerde-bulunan-k�myasallar-ve-sagl�ga-zararlar�/ lar�-nelerd�r-hang�-hastal�klara-�y�-gel�r-�hlamur-cay�-nas�l-yap�l�r d�r-unutkanl�ga-�y�-gel�yor-40756858
https://www.memor�al.com.tr/sagl�k-rehber�/hang�-v�tam�n-ne-�- https://www.sabah.com.tr/sagl�k/2021/02/03/zencef�l�n-faydalar�-nelerd�r https://www.cnnturk.com/turk�ye/bal�k-deg�l-plast�k-y�yoruz
se-yarar-hang�-bes�nde-hang�-v�tam�nler-bulunur
https://www.cnnturk.com/sagl�k/ant�b�yot�k-kullan�rken-yes�l-cay-�c�n https://www.pet�tegourmets.com/tr/yemek-b�lg�ler�/baklag�l-nas�l-sec�l�r-ve-p�s�r�l�r
https://www.med�calpark.com.tr/demans/hg-2111#:~:text=De-
mans%3B%20haf%C4%B1zay%C4%B1%2C%20d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnmey�%20ve% https://www.happyfoodstube.com/beet-salad-w�th-feta/ https://www.d�yetkol�k.com/kac-kalor�/portakal/
20sosyal,�la%20%80'�nden%20sorumludur.
https://www.ful-f�lled.com/2020/03/24/orange-cake-w�th-coconut-yogurt-frost�ng/
http://alalea.com.tr/metan-em�syonlar�n�n-yen�-b�r-hayvan-yem�-�le-azalt�lmas�-mumkun-mu/
https://www.fl�ckr.com/photos/at�la_y/11016215706/�n/photostream/ KAPAK GÖRSELİ
https://tr.w�k�ped�a.org/w�k�/PH
https://grow�ngupherbal.com/5-�nterest�ng-th�ngs-about-rose-petals/
https://www.b�zs�z�z.com/�nsan-vucudunda-bulunan-element- Em�l Alzamora - https://www.th�s�scolossal.com/2014/11/em�l-alzamora-sculptures/
ler-nelerd�r-elementlerden-hang�ler�-faydal�-hang�ler�-zeh�rl�/
https://www.ac�badem.com.tr/koronav�rus/koronav�rus-corona-v�rusu-ned�r-bel�rt�ler�/
Estetik Ekonomisi
başlık altında toplanıyor: Doğallık, sağlık-güzell�k ve
çabuk �y�leşme. Artık esk�den olduğu g�b� abartılı de-
ğ�ş�kl�kler yapılmıyor. ‘İy� estet�k, anlaşılmayan este-
Bazı k�ş�ler yüzler�ndek� ç�zg�lere ve kırışıklıklara takılırken bazıları da
t�kt�r’ anlayışı g�derek hak�m oluyor. Bu da dolgu,
gıdılarının fazla olmasına, gözaltı torbalarına ya da kell�kler�ne takılıp
toks�n g�b� cerrah� olmayan operasyonların artmasına
kalab�l�yor. Bu noktaya gelm�ş k�ş�ler estet�k doktorlarının ya da med�-
neden oluyor.
kal estet�k merkezler�n�n kapısını çalıyor.
Zaten, her ne kadar gü-
Son yıllarda med�kal estet�k merkezler�n�n markalaşmasının ve hızla
zelleşmek �ç�n cerrah�
şube-leş�yor olmasının altındak� neden de bu. Hatta sadece estet�k
tedav�lere başvuranlar
alanında �ht�saslaşan hastane grupları var ve yen� açılacaklar da
olsa da son beş yılda
mevcut.
asıl büyüme bu alanda
yaşanıyor. Öyle k� Tür-
Üstel�k bu grupların büyüme planları sadece Türk�ye �le de sınırlı değ�l.
k�ye, dünyada cerrah�
Yurtdışında açtıkları of�sler�n yanı sıra hastane ve kl�n�k yatırımları da
olmayan operasyonlar-
gündemler�nde bulunuyor.
2016’da
beş�nc�
da
sıraya oturmuş durum-
Estet�k pazarının Türk�ye’de son beş yılda hızlı b�r büyüme trend�ne
da. Cerrah� olmayan
g�rd�ğ�n� söyleyen uzmanlar, bu büyümen�n önümüzdek� dönemde
operasyonlar üç ana
artarak süreceğ�n� öngörüyor. Şu anda Türk�ye’dek� estet�k ekonom�s�-
kategor�ye ayrılıyor.
n�n büyüklüğü konusunda net b�r ver� olmasa da sektör tems�lc�ler� pa-
zarın yaklaşık 2 m�lyar dolar üzer�nde b�r büyüklüğe sah�p olduğu yö-
Bunlar, enjekte ed�leb�l�r
nünde tahm�nde bulunuyor.
ürünler, enerj� tabanlı
c�hazlar ve kozmet�k
olarak sıralanıyor. En-
Uluslararası Estet�k Plast�k Cer-
rahlar B�rl�ğ�’n�n (ISAPS) ver�ler�ne
göre, 2011-2016 yılları arasında
Türk�ye’de estet�k operasyonları
yüzde 200’e yakın büyüme göster-
d�. 2011 yılında 266 b�n 146 olan
estet�k operasyon sayısı geçen yıl
789 b�n 564’e ulaştı.
https://www.colouredbygerbera.com/nl/assort�ment/large-gerbera#page-1 Son dönemde estet�k operasyon trendler� üç ana
https://www.garden�ngknowhow.com/ed�ble/herbs/sage/types-of-sage-plants.htm
https://www.w�k�how.com/Make-Pea-Prote�n-Powder
https://www.jess�cagav�n.com/roast-turkey-breast/
https://www.athoughtforfood.net/roasted-carrots-w�th-cum�n-and-meyer-lemon/
https://www.markb�ttman.com/rec�pes-1/mango-or-apr�cot-sorbet
https://pngtree.com/freepng/cartoon-cute-cute-l�ttle-sun_4628469.html
https://www.chefn�n�.com/les-legumes-secs-les-conna�tre-les-ut�l�ser/
https://www.jungseed.com/product/J00061/580
https://thehonoursystem.com/how-to-peel-roast-hazelnuts-two-methods/
https://www.gr�t.com/food/rec�pes/garl�c-cheese-rec�pe-w�th-c-
h�ves-ze0z1308zp�t?utm_content=buffer9e31f&utm_med�um=soc�al&utm_source=p�nterest.
com&utm_campa�gn=buffer
http://annesage.com/2016/01/28/r�ght-s�zed-makeup-from-stowaway-cosmet�cs/
https://yemek.com/ananas�n-faydalar�/
https://yemek.com/farkl�-corba-tar�fler�/ https://www.thespruce.com/gerber-da�ses-4121360
https://cook�ngw�thcurls.com/2014/08/03/baklava-honey-glazed-walnuts/ https://www.ufuktar�m.com/karanf�l-bak�m�
https://www.chefn�n�.com/porr�dge-b�-gout-no�settes-chocolat/
https://www.hurr�yet.com.tr/gundem/adacay�-faydalar�-neler-
https://www.yasem�n.com/sagl�k/haber/2906821-�hlamurun-fayda- d�r-unutkanl�ga-�y�-gel�yor-40756858
lar�-nelerd�r-hang�-hastal�klara-�y�-gel�r-�hlamur-cay�-nas�l-yap�l�r
https://www.cnnturk.com/turk�ye/bal�k-deg�l-plast�k-y�yoruz
https://www.sabah.com.tr/sagl�k/2021/02/03/zencef�l�n-faydalar�-nelerd�r
https://www.pet�tegourmets.com/tr/yemek-b�lg�ler�/baklag�l-nas�l-sec�l�r-ve-p�s�r�l�r
https://www.cnnturk.com/sagl�k/ant�b�yot�k-kullan�rken-yes�l-cay-�c�n
https://www.d�yetkol�k.com/kac-kalor�/portakal/
https://www.happyfoodstube.com/beet-salad-w�th-feta/
https://www.ful-f�lled.com/2020/03/24/orange-cake-w�th-coconut-yogurt-frost�ng/
KAPAK GÖRSELİ
https://www.fl�ckr.com/photos/at�la_y/11016215706/�n/photostream/
https://grow�ngupherbal.com/5-�nterest�ng-th�ngs-about-rose-petals/
Em�l Alzamora - https://www.th�s�scolossal.com/2014/11/em�l-alzamora-sculptures/
Son dönemde estet�k operasyon trendler� üç ana
Estetik Ekonomisi
başlık altında toplanıyor: Doğallık, sağlık-güzell�k ve
çabuk �y�leşme. Artık esk�den olduğu g�b� abartılı de-
ğ�ş�kl�kler yapılmıyor. ‘İy� estet�k, anlaşılmayan este-
Bazı k�ş�ler yüzler�ndek� ç�zg�lere ve kırışıklıklara takılırken bazıları da
t�kt�r’ anlayışı g�derek hak�m oluyor. Bu da dolgu,
gıdılarının fazla olmasına, gözaltı torbalarına ya da kell�kler�ne takılıp
toks�n g�b� cerrah� olmayan operasyonların artmasına
kalab�l�yor. Bu noktaya gelm�ş k�ş�ler estet�k doktorlarının ya da med�-
neden oluyor.
kal estet�k merkezler�n�n kapısını çalıyor.
Zaten, her ne kadar gü-
Son yıllarda med�kal estet�k merkezler�n�n markalaşmasının ve hızla
zelleşmek �ç�n cerrah�
şube-leş�yor olmasının altındak� neden de bu. Hatta sadece estet�k
tedav�lere başvuranlar
alanında �ht�saslaşan hastane grupları var ve yen� açılacaklar da
olsa da son beş yılda
mevcut.
asıl büyüme bu alanda
yaşanıyor. Öyle k� Tür-
Üstel�k bu grupların büyüme planları sadece Türk�ye �le de sınırlı değ�l.
k�ye, dünyada cerrah�
Yurtdışında açtıkları of�sler�n yanı sıra hastane ve kl�n�k yatırımları da
olmayan operasyonlar-
gündemler�nde bulunuyor.
2016’da
da
beş�nc�
sıraya oturmuş durum-
Estet�k pazarının Türk�ye’de son beş yılda hızlı b�r büyüme trend�ne
da. Cerrah� olmayan
g�rd�ğ�n� söyleyen uzmanlar, bu büyümen�n önümüzdek� dönemde
operasyonlar üç ana
artarak süreceğ�n� öngörüyor. Şu anda Türk�ye’dek� estet�k ekonom�s�-
kategor�ye ayrılıyor.
n�n büyüklüğü konusunda net b�r ver� olmasa da sektör tems�lc�ler� pa-
zarın yaklaşık 2 m�lyar dolar üzer�nde b�r büyüklüğe sah�p olduğu yö-
Bunlar, enjekte ed�leb�l�r
nünde tahm�nde bulunuyor.
ürünler, enerj� tabanlı
c�hazlar ve kozmet�k
olarak sıralanıyor. En-
Uluslararası Estet�k Plast�k Cer-
rahlar B�rl�ğ�’n�n (ISAPS) ver�ler�ne
göre, 2011-2016 yılları arasında
Türk�ye’de estet�k operasyonları
yüzde 200’e yakın büyüme göster-
d�. 2011 yılında 266 b�n 146 olan
estet�k operasyon sayısı geçen yıl
789 b�n 564’e ulaştı.
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search