กาพย์ห่อโคลงชมคำขวัญจังหวัดสุรินทร์

กาพย์หอ่ โคลงชมคำขวญั จงั หวดั สรุ ินทร์

ประพันธโ์ ดย นายภูมนิ ทร์ เกณสาคู
จากผลการศึกษาสามารถสรุปได้ว่า สามารถแตง่ โคลงส่ีสุภาพเพ่ือชมคำขวัญจังหวดั สรุ นิ ทร์ ไดจ้ ำนวน
๙ บท โดยแต่งกาพย์ยานี ๑๑ เพื่อขยายความอีกจำนวน ๘๐ บท แต่งกาพย์ห่อโคลงเก่ียวกับคำขวัญ
จังหวัดสุรินทร์ที่ว่า สุรินทร์ถิ่นช้างใหญ่ ผ้าไหมงาม ประคำสวย ร่ำรวยปราสาท ผักกาดหวาน ข้าวสารหอม
งามพร้อมวฒั นธรรม รวม ๘๙ บทดงั นี้

๑.สรุ ินทร์ “สุรนิ ทร์”
เมอื งงามนามเลิศลำ้ เสกสรา้ ง
เลอคา่
งามดง่ั ไดอ้ งอินทร์ โลกรู้ลอื ชา
งามพรง่ั พร้อมศาสตร์ศิลป์
งามอีกชื่อ “เมอื งชา้ ง”

“สุรินทร์” คือ “พระอินทร”์ เมืองโศภินแห่งอสี าน
ก่อตัง้ มาชา้ นาน โดย “เชยี งปมุ ” ผ้ทู รงชยั
นามเดมิ น้นั มีมาไกล
เมอื ง “ประทายสมันต”์ เปล่ยี นช่อื ใหม่เป็น “สรุ ินทร”์
ล้นเกลา้ ฯ ร.๑ ได้ งามประจักษ์ท้ังศาสตรศ์ ลิ ป์
โดดเด่นล้ำประเพณี
งามดว้ ยเอกลักษณ์ เขมรดว้ ยยิง่ มากมี
จารตี งามยลยนิ จงึ แตกตา่ งอย่างงดงาม
เอกลักษณเ์ ลิศล้นหลาม
ดนิ แดนไทยลาวส่วย แต่กายใจเป็นหน่ึงเดยี ว
ภาษาท้องถน่ิ นี้ “คชศึกษา” ศนู ย์ท่องเทีย่ ว
ฝกึ ชา้ งใช้ ฝกึ แสดง
วิถจี งึ ประจักษ์ หตั ถกรรมเครอื่ งตกแต่ง
หลากหลายเพียงรูปนาม หัตถศิลปช์ วนยินยล
งามหลากหลายท้งั มณฑล
“เมืองชา้ ง” อีกสมญา ยงั โดดเดน่ ตระการตา
ชนสว่ ยกลุ่มกลมเกลียว ก่อกำเนดิ โภชนา
ส่งท่วั โลกมายาวนาน
ผ้าไหมคุณคา่ ล้ำ คณุ ค่าล้ำโลกกล่าวนาน
ประคำงดงามแพง นามระบือเล่อื งลือไกล

ปราสาทขอมมากมาย
หลายร้อยปผี ่านพน้

ข้าวหอมมะลเิ ลิศ
กลิ่นหอมพร้อมคณุ คา่

คอื เอกลกั ษณ์นำ
สุรนิ ทรถ์ ิ่นสำราญ

๒.ถน่ิ ช้างใหญ่

นาม “เมืองชา้ ง” ลือหล้นั ช้านาน

ท้องถน่ิ คชสาร แหง่ หล้า

ชาวส่วยสืบแตก่ าล กอ่ นเก่า

คลอ้ ง – จบั ช้างเกง่ กลา้ ฝกึ ใช้แสดง

เมืองช้าง เมืองสุรนิ ทร์ โลกยลยนิ และกลา่ วขาน
เล่ืองลอื มาชา้ นาน การฝกึ ชา้ งใหร้ ู้ความ
แหง่ ลมุ่ น้ำแม่มูลงาม
ชนส่วยวถิ ลี ้ำ ตามแบบแผนท่ีดำเนนิ
สรรค์สุขทุกหว้ งยาม สืบตอ่ มาแตน่ านเน่ิน
เวทมนตรร์ ่ายไดช้ า้ งมา
คลอ้ งชา้ ง จับช้างป่า ให้ช้างเชื่องดว้ ยศกึ ษา
หมอสดมั ผู้อัญเชิญ แบง่ ภาระของผูค้ น
ใหแ้ จ่มแจ้งสร้างสุขลน้
ฝกึ ใชใ้ ห้รูเ้ รอื่ ง ยามชมช้างแสดงดี
ฝึกใช้งานนานา ชา้ งและคน หน่ึงวิถี
ยามทอ่ งเท่ียวชน่ื ชมกัน
อีกทั้งฝกึ แสดง คือคุณค่ารว่ มสร้างสรรค์
บนั เทงิ ทกุ หมชู่ น จากอดีตถึงปจั จุบัน
ทส่ี รรคส์ รา้ งอย่างดีครนั
จงึ รวมเป็นชุมชน ใกล้สนามศรีณรงค์
สขุ สมอารมณด์ ี เพ่อื ชูเชดิ เจตจำนง
ด้วยชา้ งรบเคยี งราชนั
ศูนย์คชศกึ ษา จึงย่ิงใหญน่ บั อนันต์
คน – ช้าง พงึ่ พากนั ใหด้ ำรงสถาพร

อกี เชิญชมงานชา้ ง
ราวเดือนสิบเอ็ดนั้น

เพ่ือชมวิถีเลิศ
แผ่นดินนีอ้ ยู่ยง

สรุ นิ ทร์ ถิ่นช้างใหญ่
ร่วมรักษ์ชา้ งไทยนน้ั

๓.ผา้ ไหมงาม “ผา้ ไหม”
หตั ถกรรมเลิศลำ้ เลิศแล้ว
ชเู ชิด
เลอลวดลายวไิ ล โลกล้วนช่ืนชม
สญั ลักษณ์อำไพ
งามประจักษ์เพรศิ แพร้ว ผ้าไหมล้ำความงดงาม
ผ้าไหมงามต้องสรุ นิ ทร์
โดดเดน่ หัตถกรรม เอกลักษณส์ ดุ โศภิน
โลกหล้าขนานนาม ลว้ นสืบสานโบราณมา
ตามแนวทางอนั โสภา
ลวดลายเปน็ ประจักษ์ ผลติ เปน็ ผ้าไหมงาม
วถิ ีทีย่ ลยิน ยอ้ มสไี ด้งามลน้ หลาม
การออกแบบอย่างชำนาญ
ประณตี บรรจงสรา้ ง ทุกกระบวนต้องผสาน
กระบวนการนานา ตอ้ งเป็นไปตามเวลา
ใหส้ วมใสเ่ ชน่ ผนื ผา้
ปลูกหมอ่ น เลี้ยงตัวไหม สไบไหมใช้ได้ดี
ถกั ทอลวดลายตาม ลวดลายทอมากมายมี
ล้วนใช้งานคล้ายคล้ายกนั
พถิ ีพิถนั ถ้วน ทั้งลาวส่วยเขมรนั้น
ลำดบั การทำงาน ภมู ปิ ัญญาคา่ ควรชม
และสืบสานอย่างสุขสม
จงึ เกดิ เป็นงานไหม ผ้าไหมงามเมืองสรุ นิ ทร์
ผ้านงุ่ ผา้ ขาวม้า ให้ประจักษเ์ ปน็ งานศิลป์
ทุกคุณคา่ ผ้าไหมไทย
ผ้าโฮล ผา้ สมอ
อมั ปรม ละเบกิ นี้

ประจักษ์งามสดสวย
บง่ บอกชาติพนั ธุ์

สบื แต่โบราณกาล
ลำ้ คา่ คราช่ืนชม

จึงควรอนุรกั ษ์
ใหโ้ ลกได้ยลยิน

๔.ประคำสวย หตั ถศลิ ป์
งาม “ประคำ” ค่าลำ้ เลิศลว้ น
สูงคา่
โดดเดน่ ยามยลยนิ สบื สร้างงานงาม
เครื่องประดบั โศภิน
ละเอยี ดลออถ้วน

งามศิลปง์ ามประคำ หัตถกรรมแตโ่ บราณ
เคร่อื งเงนิ งามตระการ ชวนชืน่ ชมทว่ั หนา้ กนั
ไม่เคยเสื่อมคอยรังสรรค์
เขมรเรยี กประเกือม ผา่ นข้นั ตอนหลายกระบวน
โละเมด็ เงนิ นัน้ โลหะสง่ หลอมครบถ้วน
ตขี ้ึนรูปตามเวลา
ต้ังแต่ออกแบบทรง แบบหลายหลาก เล็ก บาง หนา
ทง้ั ลูก รีด ตัด มว้ น แล้วสำรอกตกแต่งทรง
ล้วนสรา้ งสรรค์ตามประสงค์
ใส่ห่วงตกแต่งปาก หลากหลายรวมสร้างประคำ
ผสมชันไปมา เบ้าหลอมรอ้ น โต๊ะใชท้ ำ
น้ำประสาน ตามกระบวน
ท้งั หมดทง้ั มวลนน้ั พรอ้ มอดทนไมเ่ รรวน
อปุ กรณ์ตามจำนง จงึ ได้งานตามจำนง
ลวดลายตามทป่ี ระสงค์
ตั้งแต่ตะไบ ค้อน ประดับกายและอาภรณ์
รางเท เมด็ เงินลำ้ ไดส้ ร้างสรรคแ์ ต่กาลก่อน
เปน็ อาชีพแห่งชมุ ชม
เท่านัน้ แหละเป็นตน้ ชมเพลิดเพลนิ อย่างสุขสม
ทำอยา่ งชำนาญควร เชิญเลอื กซ้ือทส่ี รุ นิ ทร์

จึงเป็นประคำงาม
สวยงามและม่ันคง

สุรนิ ทรถ์ นิ่ น้ีน้นั
สบื สานทุกบทตอน

มีหมู่บา้ นเคร่ืองเงิน
ของฝากมีนานนม

๕.รำ่ รวยปราสาท

งาม “ปราสาท” เลิศล้ำ ตระการ

งามเดน่ งามช้านาน คูห่ ลา้

สบื แต่บรุ าณกาล ขอมร่งุ

อนชุ นระลกึ ข้า รักษ์ล้วนควรเมือง

ปราสาทเด่นสกาว เพรศิ พร้ิงพราวราวเทพสรา้ ง
ตง้ั องค์เปน็ ทรงปรางค์ เเมน้ เนิน่ นานผา่ นเวลา
สรา้ งปราสาทคู่พารา
ขอมเมอื งเรอื งอำนาจ ให้งามงดปรากฎไกล
อีกทั้งยงั รกั ษา หลายปรางค์เหน็ งามอไุ ร
ปรากฎซึ่งความร่งุ เรื่อง
หลายองค์คงตั้งเด่น สมบตั ชิ าตหิ ลักฐานเมือง
หลายเเห่งตราตรงึ ใจ จรงุ คา่ มาช้านาน
รปู ลกั ษณ์ช้ีเป็นหลักฐาน
สรุ นิ ทร์ถิ่นปราสาท สร้างเก่ากาลสุดในไทย
ช้ชี ัดความรุ่งเรอื ง มริ อรงั้ อย่าช่ังใจ
เชญิ ทา่ นชมสมอรุ า
ปราสาทภมู ิโปนนี้ สถานท่ีทรงคุณค่า
บอกถึงความโบราณ มียายตาพลดั พรากไกล
ล้วนปรากฎหลักฐานไว้
หากกลา่ วถงึ ทับหลงั สร้างสมยั ชยั วรมัน
ปราสาท "ศีขร" ไซร้ สดุ ประเสรฐิ คา่ อนันต์
มีทรัพย์อันพิสุทธิ์ใส
อกี ท้ัง "ยายเหงา” นี้ เกิดประจักษ์คู่เเดนไทย
ตำนานเลา่ ขานมา สถติ มน่ั นริ ันดรเ์ นือง

หลายเเหง่ เล่าไม่หมด
"บา้ นพลวง" "ชา่ งป่ี" ไซร้

ปราสาทพิลาสเลศิ
สรุ นิ ทรถ์ ่ินบา้ นฉัน

ควรคา่ อนุรักษ์
รังสรรค์พิถันไว้

๖.ผกั กาดหวาน

“ผักกาดหวาน” ขึน้ ฉ้ือ ช้านาน

กรรมวธิ กี าร ผลิตล้ำ

รสอร่อยน่าทาน ครบท่วน

ของฝากอีกอยา่ งย้ำ เลศิ ล้วนชวนชมิ

ผักกาดหวานข้นึ ชอื่ นามระบือมายาวไกล
เกษตรอนิ ทรียไ์ ซร้ คือวถิ คี ชู่ ุมชน
ดว้ ยใจรกั เลิศสขุ ล้น
ตัวอย่างปลูกพชื ผกั เป็นสินคา้ ขึ้นชือ่ ดี
ก่อเกิดอาชีพชน หลากแนวคดิ หลายวธิ ี
จึงปลอดภัยน่ารบั ทาน
ตงั้ แตก่ ารผลิต ทั้งตัวผักเกลือนำ้ ตาล
ปลกู ไรส้ ารเคมี ประมาณหน่ึงถึงสองคืน
รบั แสงแสดใหก้ ลมกลนื
ตอ่ ดว้ ยนำมาหมัก ทิ้งไวอ้ ีกหนึง่ สัปดาห์
ท้ิงไว้ไม่ค่อยนาน จะสะอาดนุ่มทว่ั หนา้
จงึ คอ่ ยล้างใหอ้ ีกที
ตอ่ ด้วยการผงึ่ แดด เพ่มิ ราคาให้มากมี
ตกเย็นเก็บหมกั คนื ของผปู้ ลกู และผทู้ าน
ท่ีหลายหลากคุณคา่ งาน
สังเกตหวั ผักกาด ล้วนประโยชน์ต่อรา่ งกาย
หวานเคม็ ตามชอบนา เชญิ ยลยนิ รสหลากหลาย
ยงั คงอยู่คู่บา้ นเมือง
จงึ เพมิ่ มลู คา่ สานคุณคา่ ให้นองเนือง
ปลอดภยั ทั้งวถิ ี ตอ้ งสุรินทรถ์ ่ินนีเ้ อง

จึงเปน็ อีกของฝาก
อกี โภชนาการ

เชิญชิมทสี่ ุรนิ ทร์
ของดีไม่เสื่อมคลาย

และร่วมกนั รักษา
ผักกาดหวานฟูเฟื่อง

๗.ขา้ วสารหอม สมญา
ถ่นิ ครวั โลกเลิศล้ำ แห่งขา้ ว
โดดเดน่
“หอมมะลิ” คือราชา คน่ึ หม้อยามหงุ
เหลอื งสกุ ท่ัวท้องนา
กรนุ่ กลิ่นหอมอะครา้ ว ว่าเลศิ ในประเทศถน่ิ
หอมกลุน่ ฟุง้ คู่ยุ้งมา
หากกลา่ วถึงข้าวไทย คือเเดนเกิดทงุ่ กุลา
คงตอ้ งขา้ วสุรินทร์ ส่งออกมาทวั่ โลกไกล
เปน็ เรียวยาวเมล็ดใส
ฐานที่เเหล่งกำเนดิ ขาวละไมอุ่นไอกรนุ่
ปลูกกินเหลือขายค้า วา่ มีสารสรรพคุณ
โลหติ จางพน้ หา่ งหาย
ลักษณะเดน่ สกาว ลว้ นคิดใสใ่ จหลาย
กลนิ่ หอมขจรไกล ประโยชน์ข้าวทเ่ี คยมี
ให้จำกดั เเบบอินทรีย์
คณุ คา่ ทางอาหาร คอื ข้าวดเี มืองสุรนิ ทร์
ธาตเุ หล็กทองเเดงหนุน ประโยชน์ต้มุ เลี้ยงชีวิน
เอกลกั ษณ์ข้าวชาวสรุ นิ ทร์
กระบวนการผลิต นามก้องไกล "ไทยจัสมิน"
เพ่อื มิใหท้ ำลาย ภูมปิ ญั ญาปู่ยา่ เรา
คอื ข้าวดที ขี่ ัดเกลา
สง่ เสรมิ โดยภาครฐั ส่ตู ลาดทว่ั โลกไกล
ปลอดภยั สารเคมี นามกระเดอื งเรื่องขา้ วไทย
ข้าวหอมไทยเเดนสรุ ินทร์
"หอม ขาว ยาว เเละน่มุ
คู่เหย้าคู่ฐานถิ่น

ข้าวหอมมะลิไทย
หอมนุ่มตดิ จิตลิ้น

ข้าวถ่นิ สรุ ินทรน์ ี้
วิจยั ปรับปรุงเข้า

สมนามโลกลือเล่ียง
ยกย่องรักษาไว้

๘.งามพร้อมวัฒนธรรม

ศาสตรศ์ ิลปง์ ามพรงั่ พรอ้ ม ฟเู ฟ่ือง

เอกลกั ษณ์รงุ่ เรือง ทว่ั หล้า

ประเพณลี ือเลื่อง งามเดน่

ลาวเขมรกวยกล้า สืบสรา้ งวถิ ีงาม

สรุ นิ ทร์ถ่นิ รงุ่ เรือง งามฟเู ฟ่ืองประเพณี
จารตี และวถิ ี โดดเด่นล้ำน้อมนำชม
เปน็ ประจกั ษ์อย่างสุขสม
หลากหลายเอกลักษณ์ ยามยลยินสรุ ินทรเ์ รา
สดชนื่ และรน่ื รมย์ ช้ชี ัดเช่นทกุ เรือนเหยา้
ลว้ นลาวสว่ ยเขมรมี
วถิ ีงดงามเด่น ร่วมสรา้ งสรรคค์ ณุ ความดี
ชมุ ชนอาศยั เนา แต่กายใจกลมเกลยี วกัน
สว่ ยสำราญแกลมอมน่ั
แตกต่างอย่างเหมอื นมั่น ลว้ นหมายรักสามัคคี
หลากหลายประเพณี ฮีตสิบสองคลองสบิ สี่
กอปรด้วยธรรมกรรมเหมาะควร
บั้งไฟไทยอีสาน ประจกั ษ์ม่นั ครบครันถว้ น
โฎนตาเขมรครนั แตส่ วยงามตระการตา
รว่ มชเู ชดิ กนั ถ้วนหนา้
งานบญุ ตามครรลอง ให้คงอยู่คบู่ ้านเมือง
ยึดม่ันกศุ ลดี ทช่ี ่วยค้ำความรงุ่ เรอื ง
สมสมญาเมืองพระอินทร์
งามแล้วทงั้ หมดน่นั รว่ มธำรงสุดชีวนิ
แตกตา่ งตามกระบวน ร่วมพิพฒั น์วฒั นา

ศาสตรศ์ ิลป์สุรินทร์เลิศ
สืบสานดว้ ยศรัทธา

เป็นมรดกลำ้
เลิศเลอและฟเู ฟ่อื ง

โดดเดน่ และม่นั คง
ลูกหลานเมืองสรุ ินทร์

เฉกองค์อินทร์เสกสรา้ ง สุรนิ ทร์ นคร

ฟูเฟื่องท้ังศาสตรศ์ ลิ ป์ ครบถ้วน

เอกลกั ษณ์ยลยนิ ยิง่ ยวด ฤๅพ่อ

อนชุ นรกั ษ์ลว้ น สืบสร้างสรรคเ์ มือง