การแต่งกาพย์ยานี11

คำนำ

กาพยย์ านี ๑๑ เป็นกาพยท์ ่ีนิยมแต่งกนั มากทสี่ ุด เนื่องจากมลี กั ษณะ
คลา้ ยกลอน แตจ่ านวนคามีนอ้ ยกวา่ และเป็นการแต่งท่ีทาไดง้ ่าย ขอให้ผแู้ ต่ง
แมน่ ยาในเร่ือง คณะ สัมผสั ฉันทลกั ษณ์ และจดุ มุ่งหมายในการแตง่ รู้จกั ใชค้ า
เพอ่ื สื่อความหมาย กจ็ ะทาใหแ้ ตง่ กาพยย์ านีได้ บทเรียนสาเร็จรูปเล่มน้ี ผูจ้ ดั ทา
มุ่งหวงั จะให้นกั เรียนเห็นความงามของกาพยย์ านี มคี วามต้งั ใจท่ีจะให้นกั เรียน
เกิดความนิยมชมชอบและเลอื่ มใสในบทร้อยกรองจากอดีตมคี วามตอ้ งการทีจ่ ะให้
นกั เรียนเขยี นกาพยย์ านีดว้ ยตนเองไดใ้ นเวลาอนั สมควร ดงั น้นั เพ่อื เป็นการ
กระตนุ้ ให้นกั เรียนเกิดความตระหนกั ในคุณค่าของบทร้อยกรอง ผจู้ ดั ทาจึงไดใ้ ช้
บทเรียนสาเร็จรูปเล่มน้ีเป็นส่ือในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน มีเน้ือหา
ความยากงา่ ยตามลาดบั จากเรื่องท่ี ๑ ถงึ ๗ ดงั น้นั จึงไมเ่ ป็นเร่ืองยากเกินไปนกั
และคงไมเ่ กนิ ความสามารถของนกั เรียนที่มคี วามต้งั ใจจริง และตอ้ งการฝึกฝน
การเขียนกลอนเป็ นเบ้ืองตน้

ในบทเรียนสาเร็จรูปประกอบดว้ ย แบบทดสอบก่อนเรียน– หลงั เรียน
เน้ือหาจะแบ่งออกเป็นหลาย ๆ กรอบ แต่ละกรอบมีคาถามทา้ ยกรอบ และมี
คาตอบเฉลยไวใ้ ห้ผเู้ รียนไดต้ รวจสอบความกา้ วหนา้ ในการเรียนในแต่ละกรอบ
ภาคผนวกมกี ระดาษคาตอบให้ผเู้ รียนไดฝ้ ึกแตง่ คาประพนั ธ์ดว้ ย

ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ บทเรียนสาเร็จรูปเลม่ น้ีคงเป็นประโยชน์ตอ่ ผูเ้ รียน
และเป็นแนวทางให้ผเู้ รียนเกิดความเขา้ ใจในเร่ืองการแต่งกาพยย์ านีไดเ้ ป็นอยา่ งดี

เอกสิทธ์ิ มลุ คตุ ร

สำรบัญ

หน้ำ

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ก

คาแนะนาสาหรับผเู้ รียน ข

แบบทดสอบกอ่ นเรียนเร่ือง การแตง่ กาพยย์ านี ๑๑ ๑

เน้ือเรื่อง

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๑ ๓

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๒ ๔

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๓ ๕

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๔ ๖

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๕ ๗

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๖ ๘

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๗ ๙

บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๘ ๑๐

แผนภาพความคดิ ๑๑

แบบทดสอบหลงั เรียนเรื่อง การแต่งกาพยย์ านี ๑๑ ๑๒

ภาคผนวก

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียนเร่ือง การแตง่ กาพยย์ านี ๑๑ ๑๕

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียนเรื่อง การแตง่ กาพยย์ านี ๑๑ ๑๖

กระดาษคาตอบบทเรียนสาเร็จรูปเรื่อง การแต่งกาพยย์ านี ๑๑ ๑๗

(ฉบบั ท่ี ๑)

กระดาษคาตอบก่อนเรียน – หลงั เรียน บทเรียนสาเร็จรูป ๑๘

เร่ือง การแตง่ กาพยย์ านี ๑๑ (ฉบบั ท่ี ๒)

แบบฝึกบทเรียนสาเร็จรูปเรื่อง การแต่งกาพยย์ านี ๑๑ (ฉบบั ท่ี ๓) ๑๙

ก

จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้

เรื่อง กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

๑. นกั เรียนบอกจานวนคาท่ีใชใ้ นการแต่งกาพยย์ านี ๑๑ ได้
๒. นกั เรียนอธิบายแผนผงั และลกั ษณะบงั คบั ของกาพยย์ านี ๑๑ ได้
๓. นกั เรียนเลือกคามาเติมในกาพยย์ านี ๑๑ ไดถ้ กู ตอ้ ง
๔. นกั เรียนสามารถแตง่ กาพยย์ านี ๑๑ ไดอ้ ยา่ งนอ้ ย ๔ บท
๕. นกั เรียนจาบทร้อยกรองทม่ี ีคุณคา่ และนาไปใชอ้ า้ งอิงได้

ข

คำแนะนำสำหรับผ้เู รียน

๑. อา่ นจดุ ประสงคข์ องบทเรียนให้เขา้ ใจ

๒. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนตามความเขา้ ใจของนกั เรียน
ไม่ตอ้ งกงั วลว่าถกู หรือผดิ

๓. บทเรียนเล่มน้ีมีท้งั หมด ๘ กรอบ ในแต่ละกรอบจะมเี น้ือหา
ให้นกั เรียนอ่านก่อน แลว้ จึงทาแบบฝึก ซ่ึงอยทู่ า้ ยแตล่ ะกรอบ

๔. จากน้นั ให้เขียนคาตอบลงในกระดาษแบบฝึกซ่ึงอยทู่ า้ ยเล่ม

๕. ให้นกั เรียนอ่านกรอบท่ี ๑ จนถงึ กรอบสุดทา้ ยอยา่ อ่านขา้ มกรอบ
และตอ้ งตรวจคาตอบดว้ ยทกุ คร้ัง

๖. ให้ปฏบิ ตั ิตามคาแนะนาในแตล่ ะกรอบและอา่ นบทสรุป
ในกรอบสุดทา้ ย

๗. ให้ทาแบบทดสอบหลงั เรียนเพ่ือดวู า่ นกั เรียนเขา้ ใจเร่ืองที่เรียน
เพยี งใด เป็นการประเมินตนเองว่ามคี วามเขา้ ใจในเรื่องน้นั ๆ
มากนอ้ ยเพยี งใด

๘. เฉลยคาตอบดว้ ยตนเองดว้ ยความซ่ือตรง ถา้ ไมเ่ ขา้ ใจ
ตอ้ งพยายามอีกคร้ัง ถา้ ยงั ไมเ่ ขา้ ใจจริง ๆ ให้ถามครู
เพือ่ ขอคาแนะนา

๙. ห้ามขดี หรือเขยี นขอ้ ความใด ๆ ลงในบทเรียน

๑

แบบทดสอบก่อนเรียน บทเรียนสำเร็จรูป เร่ืองกำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

จำนวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน เวลำ ๑๐ นำที

คำชี้แจง ให้นกั เรียนทาเคร่ืองหมาย X ทบั ตวั อกั ษรทเี่ ห็นวา่

ถกู ตอ้ งท่สี ุด

๑. การแต่งกาพยย์ านีต่างจากคาประพนั ธช์ นิดอ่นื อยา่ งไร
ก. จานวนคาในวรรคหนา้ ๖ คา วรรคหลงั ๕ คา
ข. จานวนคาในวรรคหนา้ ๕ คา วรรคหลงั ๖ คา
ค. จานวนคาในวรรคหนา้ ๘ คา วรรคหลงั ๘ คา
ง. จานวนคาในวรรคหนา้ ๖ คา วรรคหลงั ๖ คา

๒. ขอ้ ใดไมถ่ กู ตอ้ ง
ก. การสมั ผสั ในกาพยย์ านีเปลย่ี นแปลงไม่ได้
ข. สัมผสั สระภายในวรรคจะมีหรือไมก่ ไ็ ด้
ค. สมั ผสั ในจะตอ้ งมที ุกวรรค
ง. กาพยย์ านี ๑ บท มี ๔ วรรค

๓. งานเขยี นบทร้อยกรองมคี วามสาคญั เพียงใด
ก. แสดงวา่ เป็นผมู้ ภี าษา
ข. แสดงวา่ เป็นผมู้ อี ารยธรรม
ค. แสดงวา่ เป็นผมู้ ีจริยธรรม
ง. แสดงวา่ เป็นผมู้ ีคณุ ธรรม

๔. กาพยห์ ่อโคลง หมายถงึ คาประพนั ธใ์ นขอ้ ใด
ก. เริ่มแตง่ ดว้ ยกลอนสุภาพก่อนแลว้ ตามดว้ ยกาพยย์ านี ๑๑
ข. เร่ิมแต่งดว้ ยโคลงส่ีสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยอินทรวิเชียรฉนั ท์
ค. เริ่มแตง่ ดว้ ยกลอนสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยกาพยฉ์ บงั
ง. เร่ิมแตง่ ดว้ ยโคลงสี่สุภาพก่อนแลว้ ตามดว้ ยกาพยย์ านี ๑๑

๒

๕. “ไตปลาเสแสร้งวา่ …………………” วรรคตอ่ ไปควรเป็นวรรคใด

ก. ดุจวาจากระบิดกระบวน ข. อนั แกม้ นอ้ งช้าเพราะชม

ค. หอมย่หี ร่ารสร้อนแรง ง. เจา้ งามพร้ิงยง่ิ นวลปลา

๖. บทร้อยกรองในขอ้ ใดมจี านวนคาในแตล่ ะวรรคเท่ากบั กาพยย์ านี ๑๑

ก. กาพยฉ์ บงั ข. กาพยส์ ุรางคนางค์

ค. อินทรวเิ ชียรฉนั ท์ ง. สาลินีฉนั ท์

๗. ให้เรียงลาดบั ขอ้ ความตอ่ ไปน้ีตามฉนั ทลกั ษณ์การแตง่ กาพยย์ านี ๑๑

๑) น่าซดรสครามครัน ๒) เป็นมนั ยอ่ งลอ่ งลอยมนั

๓) เทโพพ้นื เน้ือทอ้ ง ๔) ของสวรรคเ์ สวยรมย์

ก. ๓ ๔ ๑ ๒ ข. ๓ ๒ ๔ ๑

ค. ๒ ๑ ๔ ๓ ง. ๓ ๒ ๑ ๔

๘. ขอ้ ใดมจี ำนวนพยำงคเ์ ท่ำกบั วรรคแรกและวรรคที่ 3 ของกำพยย์ ำนี ๑๑

ก. ยำมเชำ้ ภกู ระดึง ข. เสน่หซ์ ้ึงหว้ งหทยั

ค. เมฆหมอกยว่ั หยอกไมไ้ หว ง. อยำกฝันใฝ่ไปทกุ เย่ยี มเยียน

๙. ขอ้ ใดเติมในช่องว่ำงตอ่ ไปน้ีไดถ้ ูกตอ้ งสมบูรณ์ท่ีสุด

งำมไมด้ อกออกช่อ ...............?...............

น้ำหวำนซ่ำนอำรมณ์ คอยยว่ั เยำ้ เฝ้ำเวียนวน

ก. ผีเส้ือคอยเคลยี คลอ

ข. หลำกสีมีหลำยกอ

ค. ภมรบินหำมำเล่นลอ้

ง. ผเี ส้ือลอ้ เลน่ ดอมดม

๑๐. ขอ้ ใดกลา่ วถึงกาพยย์ านีถกู ตอ้ งทส่ี ุด

ก. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๔ บาท ๔ วรรค

ข. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๑ บาท ๔ วรรค

ค. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๒ บาท ๔ วรรค

ง. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๓ บาท ๔ วรรค

วิชาเหมือนสินค้า อนั มีค่าอยู่เมอื งไกล ๓

ต้องยากลาบากไป จงึ จะได้สินคา้ มา กรอบท่ี ๑

จงตงั้ เอากายเจ้า เป็นสาเภาอนั โสภา

ความเพยี รเป็นโยธา แขนซ้ายขวาเป็นเสาใบ...

เพ่อื น ๆ มบี ทรอ้ ยกรองทช่ี น่ื ชอบบา้ งไหมครบั ผมมบี ทน้ี

ทช่ี น่ื ชอบ เป็นกาพยย์ านี ๑๑ ดว้ ยนะครบั และบทเรยี นน้ี

เราจะไดเ้ รยี นเร่อื ง กาพยย์ านี ๑๑ กนั ครบั

๑. ความหมายและลกั ษณะของกาพยย์ านี ๑๑

ความหมาย กาพยย์ านีเป็นบทรอ้ ยกรองทบ่ี งั คบั จานวนคา วรรค

และสมั ผสั เช่นเดยี วกบั การแตง่ กลอน กาพยย์ านี เป็นคาประพนั ธไ์ ทย

ประเภทกาพยท์ ก่ี วนี ิยมแตง่ มากทส่ี ุด มที งั้ แตง่ สลบั กบั คาประพนั ธป์ ระเภทอน่ื

และ

แต่งเพยี งลาพงั กาพยย์ านีบทหน่งึ มสี องบาท บาทละ ๑๑ คา คนทวั่ ไปจงึ นิยม

เรยี กวา่ กาพยย์ านี 11

กาพยย์ านี ๑๑ คอื คาประพนั ธห์ รอื บทรอ้ ยกรองทม่ี บี งั คบั เฉพาะ

จานวนคา คอื ๑๑ คา ดงั น้ี

O O/O O O เรียกวา่ ๑

วรรค

O O/O O O O O O / O O O เรียกว่า ๑ บาท

วรรคหน้ามี ๕ คา วรรคหลงั มี ๖ คา รวมเป็น ๑๑ คา

ถา้ เพ่อื น ๆ จะแต่งกาพยย์ านี ๑๑ จานวน
๑ บาท จะตอ้ งเขยี นกวี่ รรค วรรคละกคี่ า ? ..........

(๑ คะแนน)

คำตอบกรอบท่ี ๑ ๔

๒ วรรค ประกอบด้วย กรอบท่ี ๒
วรรคหน้ำ ๕ คำ วรรคหลัง ๖ คำ

...นิ้วเป็นสายระยาง สองเท้าต่างสมอใหญ่
ปากเป็นนายงานไป อชั ฌาสยั เป็นเสบียง...

นีค่ อื กาพยย์ านี ๑๑ หนงึ่ บทนะครบั เพอ่ื น ๆ วา่
มลี กั ษณะคลา้ ยกลอนไหมครบั

๑ บท มี ๔ วรรค ๒ บาท

O O / O O O O O O / O O O บาทเอก
}O O / O O O
O O O / O O O บาทโท ๑ บท

มจี านวนคา คอื วรรคหน้ามี ๕ คา วรรคหลงั มี ๖ คา

รวมเป็น ๑๑ คา

...สติเป็นหางเสือ ถอื ท้ายเรือไวใ้ ห้เที่ยง

ถือไวอ้ ยา่ ให้เอียง ตดั แลน่ เลย่ี งข้ามคงคา

ปัญญาเป็นกลอ้ งแกว้ ตรวจดแู ถวแนวหินผา

เจา้ จงเอาหตู า เป็นลา้ ต้าฟังดลู ม...

หนงึ่ บทมสี องบาท บาทละ ๑๑ คา แบง่ เป็น ๒ วรรค วรรคแรก

๕ คา วรรคหลงั ๖ คา จาใหข้ น้ึ ใจนะครบั

คำถำมประจำกรอบ (๑ คะแนน)
กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บทมกี ี่คา

คำตอบกรอบท่ี ๒ ๕

๒๒ คำ กรอบท่ี ๓

...ขเี้ กียจคือปลารา้ ย จะทาลายให้เรอื จม

เอาใจเป็นปื นคม ยิงระดมให้จมไป...

สมั ผสั เป็นลกั ษณะบงั คบั อกี อยา่ งหนงึ่ ทม่ี ใี น

กาพยย์ านี ๑๑ ครบั เรามาศกึ ษาเรอ่ื งสมั ผสั กนั นะครบั

๒. สมั ผสั กาพยย์ านี ๑๑ มสี มั ผสั บงั คบั ดงั นี้

๒.๑ คาสุดท้ายของวรรคท่ี ๑ สมั ผสั กบั คาที่ ๓ หรอื ๕
ของวรรคท่ี ๒

O O / O O O O O O / O O O อา่ นตวั อย่างครบั
เป่าขลุย่ ใหด้ าวฟัง ดว้ ยใจหวงั ใหด้ าวหวาน

เหน็ ไหมครบั ว่า คาสดุ ทา้ ยของวรรคท่ี ๑ (ฟัง)
สมั ผสั กบั คาท่ี ๓ ของวรรคท่ี ๒ (หวงั )

เพอ่ื น ๆ ลองฝึกแตง่ เองดนู ะครบั
แต่งกาพยย์ านี ๑๑
๒ วรรคแรก
กอ่ นนะครบั

ฤด/ู ฟ้าสดใส ......... .......... .......... / ......... .......... .......... (๑ คะแนน)

แนวทำงคำตอบกรอบท่ี ๓ ๖

กรอบที่ ๔

O O/O O O O O O/O O O

ให้คำสุดท้ำยวรรคหน้ำส่งสัมผัสกบั คำท่ี ๓

หรือ ๕ ในวรรคหลงั

...จึงจะได้สินคา้ มา คือวิชาอนั พิศมยั

จงหมนั่ มนั่ หมายใจ อย่าไดค้ รา้ นการวิชา

กวอี าจเพมิ่ ความไพเราะของกาพยย์ านีดว้ ยการเพมิ่

สมั ผสั ระหว่างวรรคท่ี 3 กบั วรรคท่ี 4 กไ็ ดน้ ะครบั

๒.๒ คาสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สมั ผสั กบั คาสุดท้ายของวรรคที่ ๓
ดูแผนผงั นะครบั และอา่ นบทรอ้ ยกรองประกอบไปดว้ ยครบั

O O/O O O O O O/O O O
O O/O O O ดว้ ยใจหวงั ใหด้ าวหวาน

เป่าขลยุ่ ใหด้ าวฟัง
ปลอบดาวดวงรา้ วราน

จากตวั อยา่ ง คาว่า หวาน ในวรรคท่ี ๒ สมั ผสั กบั คาวา่ ราน ในวรรคท่ี ๓

ต่อไปเพ่ือน ๆ แต่งต่อจำกกรอบท่ี ๓ เลยครับ

ฤด/ู ฟ้าสดใส ......... .......... .......... / ......... .......... ..........

......... .......... / ......... .......... ..........

(๑ คะแนน)

แนวทำงคำตอบกรอบที่ ๔ ๗

กรอบท่ี ๕

O O/O O O O O O/O O X

O O/O O X

คำสุดท้ำยของวรรคท่ี ๒ สัมผสั กบั คำสุดท้ำยของวรรคที่ ๓

กาพยย์ านี ๑๑ มสี มั ผสั ในดว้ ยนะครบั เพอ่ื น
ๆ

เรามาศกึ ษากรอบตอ่ ไปกนั เลยนะครบั

ขนั้ ตอนต่อไป นักเรยี นจะตอ้ งแต่งต่ออกี ๑ วรรค ใหค้ รบ
ตามฉนั ทลกั ษณ์ของกาพยย์ านี ๑๑ นะครบั ตามมาเลยครบั

O O / O O O O O O/O O O

O O/O O O O O O/O O O

เป่าขลยุ่ ใหด้ าวฟัง ดว้ ยใจหวงั ใหด้ าวหวาน

ปลอบดาวดวงรา้ วราน ใหส้ ดใสในค่าคนื

นกั เรยี นสงั เกตไหมครบั ว่า วรรคสุดทา้ ยของบาทโท ไมม่ ี

สมั ผสั บงั คบั ผแู้ ตง่ จงึ ใชส้ มั ผสั สระและสมั ผสั อกั ษรเป็นการเสรมิ

ใหก้ าพยม์ คี วามไพเราะขน้ึ คอื สด – ใส / ใส – ใน / ค่า - คนื

ใหเ้ พ่อื น ๆ แตง่ กาพยย์ านี ๑๑ วรรคท่ี ๔
ตอ่ จากทแ่ี ตง่ ในกรอบท่ี ๔ นะครบั

ฤดู / ฟ้ำสดใส ......... .......... .......... / ......... .......... ..........
......... .......... .......... / ......... .......... ..........
......... .......... / ......... .......... ..........

(๑ คะแนน)

แนวทางคาตอบกรอบที่ ๕ ๘

ให้ถูกตำมฉันทลกั ษณ์กำพย์ยำนี ๑๑ กรอบที่ ๖

นายผี หรอื อศั นี พลจนั ทร ไดส้ นั่ สะเทอื นวงการกาพยด์ ว้ ยลลี าเฉพาะตวั โดย

ทง้ิ สมั ผสั ในไปมาก หนั มาใชส้ มั ผสั อกั ษรแทน เน้นคาโดดอนั ใหจ้ งั หวะ

สละสลวย เป็นความไพเราะอกี รูปแบบหนงึ่ ครบั ลองอา่ นตวั อยา่ งนะครบั

๏ ในฟ้าบ่อมนี ้า ในดนิ ซ้ามแี ต่ทราย

น้าตาทตี่ กราย กร็ บี ซาบบอ่ รอซมึ

๏ แดดเปรย้ี งปานหวั แตก แผน่ ดนิ แยกอยทู่ มึ ทมึ

แผ่นอกทคี่ รางครมึ ขยบั แยกอยตู่ าปี... (อศี าน)

เลือกคำท่กี ำหนดใหต้ ่อไปน้ีเติมลงในบทประพนั ธ์
ใหไ้ ดใ้ จควำมถกู ตอ้ งเหมำะสมตำมควำมหมำย
(๘ คะแนน)

คู่ ชู้ หนี พี่ คล้าย ตาย อ่อน
อร หน ชล ไป ไกล กาย สาย

ชาย หมาย

๏ ปลำกรำยวำ่ ยเคยี ง.....๑...... เคลำ้ กนั อยดู่ งู ำมดี
แต่นำงห่ำงเหิน.....๒....... เห็นปลำเคลำ้ เศร้ำใจจร
หำงไก่.....๓.....ไมม่ หี งอน
๏ หำงไกว่ ่ำยแหวกวำ่ ย ผมประบ่ำอำ่ เอี่ยมไร
คิดอนงคอ์ งคเ์ อว.....๔..... ว่ำยเวียนวนปนกนั .....๖.....
ไม่เห็นเจำ้ เศร้ำบว่ ำย
๏ ปลำสร้อยลอยลอ่ ง....๕.... เน้ือนอ้ งฤๅออ่ นท้งั .....๗.....
เหมอื นสร้อยทรงทรำมวยั ไม่วำยนึกตรึกตรึงทรวง

๏ เน้ืออ่อนออ่ นแต่ชื่อ
ใครตอ้ งขอ้ งจิต....๘.....

คำตอบกรอบที่ ๖ ๙

๑. คู่ ๒.พี่ ๓.คล้ำย ๔.อร กรอบท่ี ๗
๕.ชล ๖.ไป ๗.กำย ๘.ชำย

สง่ิ สาคญั อกี อย่างหนงึ่ ทล่ี มื ไม่ไดเ้ ดด็ ขาด
นนั่ กค็ อื สมั ผสั ระหว่างบทนะครบั เรามา

ศกึ ษาเน้อื หาในกรอบนน้ี ะครบั

๒.๓ คาสุดท้ายของบทท่ี ๑ (คืน) สมั ผสั กบั คาสุดท้ายวรรคที่ ๒ ของบท

ต่อไป (ผนื ) ดตู วั อยา่ งนะครบั

O O / O O O O O O /O O O

O O/O O O O O O /O O X

O O / O O O O O O /O O X

O O/O O O O O O /O O O

เป่าขลุ่ยใหด้ าวฟัง ดว้ ยใจหวงั ใหด้ าวหวาน

ปลอบดาวดวงรา้ วราน ใหส้ ดใสในค่าคนื

ปลอบดาวดวงน้อยน้อย ทเ่ี รยี งรอ้ ยบนแผ่นผนื

แมฟ้ ้ายงั สะอ้นื ปลุกใหต้ น่ื ดว้ ยขลยุ่ ครวญ

(หงษ์ขาว)

เรียงลาํ ดับ วรรคใหม่ให้ถกู ต้องตามลักษณะสัมผสั ของกาพย์านี ๑๑

และได้ความต่อเน่ืองกัน (๒ คะแนน)

พำยอ่อนหยบั จบั งำมงอน กิ่งแกว้ แพร้วพรรณรำย

ทรงเรือตน้ งำมเฉิดฉำย พระเสดจ็ โดยแดนชล

เรือริ้วทิวธงสลอน สำครลน่ั ครน่ั คร้ืนฟอง

นำวำแน่นเป็ นขนดั ลว้ นรูปสัตวแ์ สนยำกร

คำตอบกรอบท่ี ๗ ทรงเรือตน้ งำมเฉิดฉำย ๑๐
พระเสด็จโดยแดนชล พำยอ่อนหยบั จบั งำมงอน
กิ่งแกว้ แพร้วพรรณรำย ลว้ นรูปสัตวแ์ สนยำกร กรอบที่ ๘
นำวำแน่นเป็ นขนดั สำครลน่ั ครั่นคร้ืนฟอง
เรือร้ิวทวิ ธงสลอน

บทสรุป

กาพย์ หมายถงึ คาประพนั ธช์ นิดหน่งึ ทม่ี กี ารกาหนด คณะ

พยางค์ และสมั ผสั เชน่ เดยี วกบั ฉันทแ์ ตไ่ ม่มบี งั คบั คาครุ – ลหุ อย่าง
ฉนั ท์

กาพยส์ ามารถจาแนกออกไดด้ งั น้ี
๑. กาพยย์ านี ๑๑

๒. กาพยฉ์ บงั ๑๖
๓. กาพยส์ ุรางคนางค์ ๒๘
๔. กาพยห์ อ่ โคลง

๕. กาพยเ์ ห่เรอื
๖. กาพยข์ บั ไม้
กาพยย์ านี ๑๑ นยิ มแต่งในการพรรณนา ดาเนินเร่อื งอยา่ งชา้ ๆ
ลกั ษณะบงั คบั มี คณะ สมั ผสั

เพอ่ื น ๆ อย่าลมื แต่งกาพยย์ านี ความยาวอยา่ งน้อย
๔ บท บรรยายธรรมชาตปิ ่าเขา ทอ้ งนา หรอื สถานท่ี
ท่องเทย่ี วในชุมชนของนกั เรยี น ลงในกระดาษคาตอบ
ฉบบั ท่ี ๓ นะครบั

๑๑

แผนภำพควำมคดิ
กำพย์ยำนี ๑๑

๑. คณะ ๒. สัมผสั

➢ ๑ บท มี ๒ บาท ๔ วรรค ➢ สมั ผสั นอกหรือสัมผสั บงั คบั
➢ วรรคท่ี ๑ มี ๕ คา ➢ สมั ผสั ใน มี ๒ ลกั ษณะ คอื
➢ วรรคท่ี ๒ มี ๖ คา
➢ ๑ บท มีจานวน ๒๒ คา - สมั ผสั สระ
- สมั ผสั อกั ษร

ข้อบังคบั ในกำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑ คงมเี พียง ๒ ประกำร
ที่กล่ำวแล้ว สัมผัสซ้ำยังถือเป็ นเรื่องสำคัญเช่นเดยี วกบั กลอน
คือ ห้ำมใช้คำคำเดยี วกันสัมผสั กัน ห้ำมใช้สระเสียงส้ันสัมผสั
สระเสียงยำว

๑๒

แบบทดสอบหลังเรียน บทเรียนสำเร็จรูป เรื่อง กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

จำนวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน เวลำ ๑๐ นำที

คำชีแ้ จง ให้นักเรียนทำเคร่ืองหมำย X ทบั ตวั อักษรทีเ่ ห็นว่ำถกู ต้องทส่ี ุด

๑. “ไตปลาเสแสร้งว่า ……………” วรรคต่อไปควรเป็นวรรคใด

ก. ดุจวาจากระบดิ กระบวน ข. อนั แกม้ นอ้ งช้าเพราะชม

ค. หอมย่ีหร่ารสร้อนแรง ง. เจา้ งามพริ้งยิง่ นวลปลา

๒. บทร้อยกรองในขอ้ ใดมจี านวนคาในแตล่ ะวรรคเท่ากบั กาพยย์ านี ๑๑

ก. กาพยฉ์ บงั ข. กาพยส์ ุรางคนางค์

ค. อินทรวเิ ชียรฉนั ท์ ง. สาลนิ ีฉนั ท์

๓. ให้เรียงลาดบั ขอ้ ความตอ่ ไปน้ีตามฉนั ทลกั ษณก์ ารแตง่ กาพยย์ านี ๑๑

๑) น่าซดรสครามครัน ๒) เป็นมนั ยอ่ งลอ่ งลอยมนั

๓) เทโพพ้นื เน้ือทอ้ ง ๔) ของสวรรคเ์ สวยรมย์

ก. ๓ ๔ ๑ ๒ ข. ๓ ๒ ๔ ๑

ค. ๒ ๑ ๔ ๓ ง. ๓ ๒ ๑ ๔

๔. ขอ้ ใดมีจำนวนพยำงคเ์ ท่ำกบั วรรคแรกและวรรคท่ี 3 ของกำพยย์ ำนี ๑๑

ก. ยำมเชำ้ ภูกระดึง ข. เสน่หซ์ ้ึงหว้ งหทยั

ค. เมฆหมอกยว่ั หยอกไมไ้ หว ง. อยำกฝันใฝ่ไปทุกเย่ียมเยียน

๕. ขอ้ ใดเติมในช่องว่ำงต่อไปน้ีไดถ้ ูกตอ้ งสมบูรณท์ ่สี ุด

งำมไมด้ อกออกช่อ ...............?...............

น้ำหวำนซ่ำนอำรมณ์ คอยยว่ั เยำ้ เฝำ้ เวยี นวน
ก. ผเี ส้ือคอยเคลยี คลอ

ข. หลำกสีมีหลำยกอ

ค. ภมรบินหำมำเล่นลอ้

ง. ผีเส้ือลอ้ เล่นดอมดม

๑๓

๖. ขอ้ ใดกลา่ วถงึ กาพยย์ านีถกู ตอ้ งท่ีสุด
ก. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๔ บาท ๔ วรรค
ข. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๑ บาท ๔ วรรค
ค. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๒ บาท ๔ วรรค
ง. กาพยย์ านี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๓ บาท ๔ วรรค

๗. การแต่งกาพยย์ านีตา่ งจากคาประพนั ธช์ นิดอน่ื อยา่ งไร
ก. จานวนคาในวรรคหนา้ ๖ คา วรรคหลงั ๕ คา
ข. จานวนคาในวรรคหนา้ ๕ คา วรรคหลงั ๖ คา
ค. จานวนคาในวรรคหนา้ ๘ คา วรรคหลงั ๘ คา
ง. จานวนคาในวรรคหนา้ ๖ คา วรรคหลงั ๖ คา

๘. ขอ้ ใดไมถ่ กู ตอ้ ง
ก. การสมั ผสั ในกาพยย์ านีเปล่ยี นแปลงไม่ได้
ข. สมั ผสั สระภายในวรรคจะมหี รือไม่ก็ได้
ค. สัมผสั ในจะตอ้ งมที กุ วรรค
ง. กาพยย์ านี ๑ บท มี ๔ วรรค

๙. งานเขียนบทร้อยกรองมีความสาคญั เพียงใด
ก. แสดงวา่ เป็นผมู้ ภี าษา
ข. แสดงว่าเป็นผมู้ อี ารยธรรม
ค. แสดงวา่ เป็นผมู้ ีจริยธรรม
ง. แสดงว่าเป็นผมู้ คี ณุ ธรรม

๑๐. กาพยห์ ่อโคลง หมายถึงคาประพนั ธ์ในขอ้ ใด
ก. เริ่มแตง่ ดว้ ยกลอนสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยกาพยย์ านี ๑๑
ข. เริ่มแต่งดว้ ยโคลงส่ีสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยอนิ ทรวเิ ชียรฉนั ท์
ค. เร่ิมแต่งดว้ ยกลอนสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยกาพยฉ์ บงั
ง. เริ่มแต่งดว้ ยโคลงส่ีสุภาพกอ่ นแลว้ ตามดว้ ยกาพยย์ านี ๑๑

ภาคผนวก

๑๕

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

๑. ข ๒. ค

๓. ก ๔. ง ๕. ก

กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

๖. ค ๗. ง ๘. ก

๙. ง ๑๐. ค

๑๖

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

๑. ก ๒. ค

๓. ง ๔. ก ๕. ง

กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

๖. ค ๗. ข ๘. ค

๙. ก ๑๐. ง

กระดำษคำตอบบทเรียนสำเร็จรูป ๑๗
เรื่องที่ ๘ กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑
ฉบบั ที่ ๑

โรงเรียน………………………………………………………………………..

ช่ือ…………………………..……………ช้ัน………………เลขท…่ี …………..

คำชีแ้ จง ให้นกั เรียนเขยี นคาตอบในแต่ละกรอบให้ถูกตอ้ ง

กรอบที่ คำตอบ



๑๘

ฉบับท่ี ๒
กระดำษคำตอบก่อนเรียน – หลงั เรียน บทเรียนสำเร็จรูป

เรื่องท่ี ๘ กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑

โรงเรียน……………………………ปี การศกึ ษา……….. คะแนนท่ีได้
ชื่อ………………………………….ช้นั ………เลขท่ี…...
วชิ า………………….เรื่อง……………………………… กอ่ นเรียน หลงั เรียน
วนั ที่…………เดือน……………………พ.ศ…………...
คะแนนเต็ม

ก่อนเรียน หลงั เรียน

ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง

๑. ๑.

๒. ๒.

๓. ๓.

๔. ๔.

๕. ๕.

๖. ๖.

๗. ๗.

๘. ๘.

๙. ๙.

๑๐. ๑๐.



๑๙

แบบฝึ กบทเรียนสำเร็จรูป เร่ือง กำรแต่งกำพย์ยำนี ๑๑ ฉบบั ที่ ๓
ช้ันมธั ยมศึกษำปี ที่ ๓

โรงเรียน ………………………………………………………………………

ช่ือ………………………………..…… เลขที่……………… ช้ัน………….

************************************************************

คำสั่ง ให้นกั เรียนแตง่ กาพยย์ านี ความยาวอยา่ งนอ้ ย ๔ บท
บรรยายธรรมชาติป่ าเขา ทอ้ งนา หรือสถานท่ีท่องเทีย่ ว
ในชุมชนของนกั เรียน

………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………