เล่มที่ ๓ การแต่งกลอนหก

คำนำ

ด้วยความคลอ้ งจองของถอ้ ยคาในภาษาไทย ที่เอ้ือต่อการแต่งคาประพนั ธ์
ประเภทร้อยกรอง ประกอบกบั การที่คนไทยมคี วามคุน้ เคยกบั การพูดเป็นคาคลอ้ งจอง
อย่ใู นสายเลือดอยู่เป็นทุนเดิม ผูจ้ ดั ทาจึงให้ผูเ้ รียนไดฝ้ ึกแต่งกลอนหกต่อจากการเรียน
คาคลอ้ งจองในเล่มท่ี ๒ มาแลว้ ซ่ึงผูจ้ ดั ทาเชื่อว่าจะทาให้ผูเ้ รียนสามารถแต่งกลอนหก
ไดโ้ ดยไม่ยากนกั เพียงแต่ไดร้ ับการฝึกฝนเพียงเล็กน้อยและไดร้ ับการแนะนาเพ่ิมเติม
จากครูผูส้ อนเพิม่ ข้ึนอีกกจ็ ะทาให้ผูเ้ รียนประสบความสาเร็จ ภูมใิ จในผลงานตนเอง

บทเรียนสาเร็จรูปเล่มน้ี จัดทาข้ึนเพ่ือใช้เป็นสื่อการเรียนการสอนสาหรับ
ครูท่ีจะช่วยกระตุ้นให้นักเรียนเกิดความสนใจและฝึ กแต่งคาประพนั ธ์อย่างง่าย ๆ
ได้ด้วยตนเองในบทเรียนสาเร็จรูปจะประกอบด้วยแบบทดสอบก่อนเรียนหลงั เรียน
เน้ือหาจะแบ่งออกเป็นหลาย ๆ กรอบ มีคาถามทา้ ยกรอบและมีคาตอบท่ีเฉลยไวใ้ ห้
ผู้เรียนได้ตรวจสอบความก้าวหน้าในการเรียนแต่ละกรอบ ในภาคผนวกจะมี
กระดาษคาตอบให้ผเู้ รียนไดฝ้ ึกแต่งคาประพนั ธ์ดว้ ย

ผจู้ ดั ทาหวงั ว่า บทเรียนสาเร็จรูปเลม่ น้ีคงจะเป็นประโยชน์ต่อผูเ้ รียน อีกท้งั เป็น
แนวทางให้ผูเ้ รียนเกิดความเขา้ ใจในเรื่องการแต่งกลอนหกไดเ้ ป็นอยา่ งดี

เอกสิทธ์ิ มุลคุตร

สารบัญ

หน้า

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ก
คาแนะนาสาหรบั ผเู้ รียน ข
แบบทดสอบกอ่ นเรียนเร่ือง การแตง่ กลอนหก ๑
เน้ือเรื่อง
๓
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๑ ๔
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๒ ๕
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๓ ๖
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๔ ๗
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๕ ๘
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๖ ๙
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๗ ๑๐
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๘ ๑๑
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบท่ี ๙ ๑๒
บทเรียนสาเร็จรูป กรอบที่ ๑๐ ๑๓
แผนภาพความคิด ๑๔
แบบทดสอบหลงั เรียนเรื่อง การแตง่ กลอนหก
ภาคผนวก ๑๗
เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียนเรื่อง การแตง่ กลอนหก ๑๘
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียนเร่ือง การแต่งกลอนหก ๑๙
กระดาษคาตอบบทเรียนสาเร็จรูปเรื่อง การแตง่ กลอนหก (ฉบบั ที่ ๑) ๒๐

กระดาษคาตอบก่อนเรียน – หลงั เรียน บทเรียนสาเร็จรูป ๒๑

เรื่อง การแต่งกลอนหก (ฉบบั ท่ี ๒)

แบบฝึกบทเรียนสาเร็จรูปเร่ือง การแตง่ กลอนหก (ฉบบั ที่ ๓)

ก

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

เรื่อง การแต่งกลอนหก

๑. นกั เรียนบอกความหมายของคาว่า “กลอน” ไดถ้ ูกตอ้ ง
๒. นกั เรียนจาแนกและอธิบายความหมายของกลอน

แตล่ ะประเภทได้
๓. นกั เรียนเขา้ ใจและอธิบายแผนผงั กลอนหกได้
๔. นกั เรียนเติมคาและเรียงขอ้ ความในแบบฝึกไดถ้ ูกตอ้ ง
๕. นกั เรียนสามารถแตง่ กลอนหกไดอ้ ยา่ งนอ้ ย ๒ บท

ข

คาแนะนาสาหรับผู้เรียน

๑. อา่ นจดุ ประสงคข์ องบทเรียนใหเ้ ขา้ ใจ
๒. ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียนตามความเขา้ ใจของนกั เรียน

ไม่ตอ้ งกงั วลวา่ ถกู หรือผิด
๓. บทเรียนเลม่ น้ีมีท้งั หมด ๑๐ กรอบ ในแต่ละกรอบจะมีเน้ือหา

ให้นกั เรียนอ่านก่อน แลว้ จึงทาแบบฝึก ซ่ึงอยทู่ า้ ยแตล่ ะกรอบ
๔. จากน้นั ให้เขยี นคาตอบลงในกระดาษแบบฝึกซ่ึงอยทู่ า้ ยบทเรียน

๕. ให้นกั เรียนอา่ นกรอบท่ี ๑ จนถงึ กรอบสุดทา้ ยอยา่ อา่ นขา้ มกรอบ
และตอ้ งตรวจคาตอบดว้ ยทกุ คร้งั

๖. ให้ปฏบิ ตั ิตามคาแนะนาในแต่ละกรอบและอ่านบทสรุป
ในกรอบสุดทา้ ย

๗. ใหท้ าแบบทดสอบหลงั เรียนเพอื่ ดูวา่ นกั เรียนเขา้ ใจเร่ืองทเ่ี รียน
เพยี งใด เป็นการประเมินตนเองวา่ มีความเขา้ ใจในเรื่องน้นั ๆ
มากนอ้ ยเพยี งใด

๘. เฉลยคาตอบดว้ ยตนเองดว้ ยความซื่อตรง ถา้ ไม่เขา้ ใจ
ตอ้ งพยายามอีกคร้ัง ถา้ ยงั ไมเ่ ขา้ ใจจริง ๆ ใหถ้ ามครู
เพ่อื ขอคาแนะนา

๙. หา้ มขดี หรือเขยี นขอ้ ความใด ๆ ลงในบทเรียน

๑

แบบทดสอบก่อนเรียน บทเรียนสาเร็จรูป เรื่องท่ี ๓ การแต่งกลอนหก

จานวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน เวลา ๑๐ นาที

คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนทาเคร่ืองหมาย X ทบั ตวั อกั ษรหนา้ ขอ้ ทถี่ กู ท่ีสุด

เพยี งขอ้ เดียว

๑. กลอนหมายถึงขอ้ ใด
ก. ถอ้ ยคาทีน่ ามาบนั ทกึ ไวใ้ ห้คนรุ่นหลงั ไดศ้ กึ ษา
ข. ถอ้ ยคาท่ีเขยี นข้ึนตามแบบบงั คบั ของกาพย์
ค. ถอ้ ยคาท่ีเขยี นตามแบบบงั คบั ของคาประพนั ธ์
ง. ถอ้ ยคาท่ีเรียบเรียงตามจินตนาการของผแู้ ต่ง

๒. กลอนมีกี่ประเภท
ก. ๕ ประเภท
ข. ๔ ประเภท
ค. ๓ ประเภท
ง. ๒ ประเภท

๓. กลอนหกมีคณะตรงกบั ขอ้ ใด
ก. ๑ บท มี ๘ วรรค
ข. ๑ บท มี ๔ วรรค
ค. ๑ บท มี ๒ วรรค
ง. ๑ บท มี ๑ วรรค

๔. วรรครองคือวรรคใดในกลอนหก
ก. วรรคท่ี ๑
ข. วรรคที่ ๒
ค. วรรคที่ ๓
ง. วรรคท่ี ๔

๕. กลอนหกจดั เป็นกลอนประเภทเดียวกบั กลอนในขอ้ ใด ๒

ก

ก. กลอนตลาด ข. กลอนลานา

ค. กลอนเพลง ง. กลอนสุภาพ

๖. ขอ้ ใดเป็นลกั ษณะของกลอนตลาด

ก. แตง่ ในขณะซ้ือของ

ข. แต่งดว้ ยความประณีต

ค. ไมม่ แี บบแผนตายตวั

ง. มแี บบแผนบงั คบั

๗. สัมผสั ระหว่างบท หมายถึงขอ้ ใด

ก. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรครบั ในบทถดั ไป

ข. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรคสดบั ในบทถดั ไป

ค. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรครองในบทถดั ไป

ง. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรคส่งในบทถดั ไป

๘. เรียงลาดบั กลอนตอ่ ไปน้ีใหถ้ กู ตอ้ ง

๑) รีบอ่านใหห้ ายสงสัย ๒) เร็วไวซกั ถามคณุ ครู

๓) กลอนหกยกมาไขขาน ๔) อ่านแลว้ ถา้ ไม่เขา้ ใจ

ก. ๑ ๒ ๓ ๔ ข. ๒ ๑ ๓ ๔

ค. ๓ ๔ ๒ ๑ ง. ๓ ๑ ๔ ๒

๙. วรรคใดมสี มั ผสั ในมากทสี่ ุด

ก. ฝนชื่นคืนค่อนก่อนสาง

ข. เร็วไวซกั ถามคณุ ครู

ค. สกุณาผกผนิ บนิ วน

ง. ฉนั เดินไปดูดาวตก

๑๐. จากขอ้ ๙ คาใดจดั เป็นสมั ผสั สระ

ก. ช่ืน – คืน ข. คณุ – ครู

ค. ผก – ผนิ ง. คืน - ค่อน

๓

ก

กรอบท่ี ๑

สวัสดคี รับเพ่ือน ๆ วันนี้เรามาแต่งกลอน
กนั ดไี หมเอ่ย แต่ก่อนอ่ืนตอ้ งเข้าใจความหมาย

ของคำวา่ “กลอน” กอ่ นนะครบั

ความหมายของกลอน

พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๐ กาหนด
ความหมายของกลอนวา่ หมายถงึ คาประพนั ธซ์ ง่ึ แตเ่ ดมิ เรยี กคาเรยี ง
ทม่ี สี มั ผสั ทวั่ ไปจะเป็นโคลง ฉันท์ หรอื กาพย์ กต็ าม เชน่ ในคาว่า
ชุมนุมตารา – กลอน, ครนั้ เรยี กเฉพาะคาประพนั ธบ์ างอย่างเป็นคาโคลง
คาฉนั ท์ คากาพย,์ แลว้ คาประพนั ธน์ อกนอ้ี กี อยา่ งหน่งึ จงึ เรยี กวา่
คากลอน, เป็นลานาสาหรบั ขบั รอ้ งบา้ ง คอื บทละคร สกั วา เสภา
บทดอกสรอ้ ย, เป็นเพลงสาหรบั อา่ นบา้ ง คอื กลอน เพลงยาว
หรอื กลอนตลาด
สรุปคอื กลอน หมายถงึ ลกั ษณะคาประพนั ธไ์ ทยทฉ่ี นั ทลกั ษณ์ประกอบ

ดว้ ยลกั ษณะบงั คบั ๓ ประการคอื คณะ จานวนคา และสมั ผสั
ไม่มบี งั คบั เอกโทและครลุ หุ

สรปุ ความหมายของกลอน

ลงสมุดด้วยนะครบั

คำถำม
กลอน หมายถงึ อะไร (๑ คะแนน)
ตอบ …………………………

คาตอบกรอบท่ี ๑ ๔

กลอน หมายถึง ลกั ษณะคาประพนั ธ์ไทยท่ี ๒
ฉนั ทลกั ษณ์ประกอบดว้ ยลกั ษณะบงั คบั ๓ ประการ
คอื คณะ จานวนคา และสัมผสั กรอบที่ ๒ ก

เพื่อน ๆ ทราบไหมว่ากลอนมกี ีป่ ระเภท

อะไรบา้ ง

ประเภทของกลอน

กลอนจาแนกออกเป็ น ๓ ประเภท ดงั น้ี
๑. กลอนสุภาพ
๒. กลอนลานาหรือกลอนร้อง
๓. กลอนเพลง

กลอนสุภาพ ไดแ้ ก่ กลอนทใ่ี ชถ้ อ้ ยคาและทานองเรยี บ ๆ

เช่น กลอนหก กลอนเจด็ กลอนแปด กลอนเกา้ โดยเรยี กตาม
จานวนคาในวรรค กลอนสุภาพเป็นหลกั สาคญั ในการแตง่ กลอน

ประเภทอ่นื ๆ หากเขา้ ใจวธิ กี ารแตง่ กลอนสภุ าพ กจ็ ะสามารถ
แตง่ กลอนชนดิ อ่นื ๆ ได้ เน่อื งจากกลอนประเภทอน่ื ๆ ลว้ นมี

พน้ื ฐานมาจากกลอนสภุ าพทงั้ สน้ิ

คำถาม

กลอนมกี ่ีประเภท อะไรบา้ ง(๑ คะแนน) ตอบ ………………………

คาตอบกรอบท่ี ๒ ๕

กลอนมี ๓ ประเภท คือ ๒
๑. กลอนสุภาพ
๒. กลอนลานาหรือกลอนร้อง กรอบท่ี ๓ ก
๓. กลอนเพลง

ต่อไปเรามาเรยี นกลอนประเภทที่ ๑ คือ
กลอนสภุ าพ โดยเร่มิ จากกลอนหกก่อนนะครับ

กลอนหก

เป็นคาประพนั ธป์ ระเภทหน่งึ มลี กั ษณะบงั คบั คอื

บทหน่งึ มี ๒ บาท บาทเอก ๒ วรรค บาทโท ๒ วรรค รวมเป็น

๔ วรรค มจี านวนคาวรรคละ ๖ คา รวมเป็น ๒๔ คา แต่ละวรรคมชี ่อื เรยี ก

ดงั น้ี

วรรคท่ี ๑ (สดบั ) วรรคที่ ๒ (รบั )

วรรคที่ ๓ (รอง วรรคท่ี ๔ (ส่ง)

เพอื่ น ๆ ช่วยกันตอบนะครับ
กลอนหก ๑ บท มกี ีว่ รรค
แตล่ ะวรรคมชี ื่อเรียกอยา่ งไร (๑ คะแนน)
ตอบ ………………………

คาตอบกรอบที่ ๓ กรอบที่ ๔ ๖

กลอนหก ๑ บท มี ๔ วรรค ๒
คือ วรรคสดบั วรรครับ
ก
วรรครอง วรรคส่ง

กลอนประเภทท่ี ๒ และ ๓ คอื
กลอนลำนำหรือกลอนขบั ร้อง
และกลอนเพลง รายละเอยี ดมดี งั ตอ่ ไปนคี้ รบั

กลอนลานา หรือกลอนขบั รอ้ ง ไดแ้ ก่ กลอนบทละคร กลอนขบั รอ้ งหรอื สวด

ดว้ ยทว่ งทานองตา่ ง ๆ กนั ไดแ้ ก่ กลอนละคร กลอนสกั วา กลอนดอกสรอ้ ย
กลอนเสภา กลอนขบั รอ้ ง

กลอนเพลงหรือกลอนตลาด ไมก่ าหนดคาตายตวั เหมอื นกลอนสุภาพ

ในวรรคหน่งึ ๆ ของบทกลอนอาจจะมวี รรคละ ๗ คาบา้ ง ๘ คาบา้ ง หรอื ๙ คา
บา้ งกไ็ ด้ คอื เป็นการเอากลอนสภุ าพหลาย ๆ ชนดิ มาผสมกนั นนั่ เอง เป็นกลอน

ท่นี ยิ มใชใ้ นการขบั รอ้ งแกก้ นั ทวั่ ๆ ไปจงึ เรยี กวา่ " กลอนตลาด " แบง่ ออกเป็น
๔ ชนิด คอื กลอนเพลงยาว กลอนนริ าศ กลอนนยิ าย กลอนเพลงปฏพิ ากย์

คำถามข้อนี้ ถามว่า กลอนลำนำกับกลอนเพลง
ตา่ งกนั อยา่ งไร (๑ คะแนน) ตอบ …………………………

๗

คาตอบกรอบท่ี ๔ กรอบท่ี ๕

กลอนลานา มคี ากาหนดตายตวั เช่น กลอนสักวา
กลอนเพลง ไม่มีคาตายตัวหรือเรียกว่ากลอนตลาด

กลอนหกนน้ั มสี ัมผสั เรามาหดั โยงใหเ้ ป็น

คาสมั ผสั ในกลอนหก คอื คาสดุ ทา้ ยวรรคสดบั ตอ้ งสง่ สมั ผสั ไปคาท่ี ๒
หรอื ๔ วรรครบั คาสุดทา้ ยวรรครบั ส่งสมั ผสั ไปคาสดุ ทา้ ยวรรครอง
คาสดุ ทา้ ยวรรครองสง่ ไปยงั คาท่ี ๒ หรอื ๔ วรรคส่ง

คาสุดทา้ ยของวรรคส่ง ตอ้ งสมั ผสั กบั คาสดุ ทา้ ยของวรรครบั ในบทต่อไป
ท่เี ราเรยี กว่า สมั ผสั ระหว่างบท เขา้ ใจง่ายใชไ่ หมครบั

ดแู ผนผงั ประกอบดว้ ยนะครบั จะทาให้เข้าใจเรว็ ขน้ึ

บทท่ี ๑ O O O O O O O O O O O O

OOOOOO OOOOOO สมั ผสั ระหว่างบท
บทท่ี ๒ O O O O O O OOOOOO

OOOOOO OOOOOO

เพือ่ ฝกึ ความจำใหแ้ ม่นยำข้ึน ตอบคำถาม
และหาคำตอบไดเ้ ลยครับ

คำถามถามวา่ สัมผสั ระหว่างบท หมายถึงอะไร

(๑ คะแนน)

๘

คาตอบกรอบที่ ๕ กรอบท่ี ๖

คาสุดท้ายของวรรคส่ง ต้องสัมผสั กบั คาสุดท้าย
ในวรรครับในบทถดั ไป

ในกรอบนเ้ี รามาหาสมั ผัส
ของกลอนหกกันนะครบั

ตวั อย่างที่ ๑

ผเี สอ้ื แสนสวย โบยบนิ จากถนิ่ ทอ่ี ยู่ อาศยั
พลว้ิ ปีก ร่ายรา เรงิ ใจ ช่นื ชม ดอกไม้ รายทาง

ผเี สอ้ื กบั ทงุ่ หญ้า : วนิ ยั รอดจา่ ย

อ่านบทกลอนขา้ งตน้ แลว้ โยงสมั ผสั และตอบคาถามนะครับ (๖ คะแนน)
๑. สมั ผสั บงั คบั คทู่ ่ี ๑ คอื คาวา่ ……………….กบั ………………….
๒. สัมผสั ระหวา่ งวรรครบั กบั วรรครอง คอื คาว่า……....กบั ………
๓. สัมผสั บงั คบั ในตวั อยา่ งที่ ๑ มี ………….แห่ง

๓.๑ ………………กบั ………………
๓.๒ ………………กบั ………………
๓.๓ ………………กบั ………………

คงไม่ยากเกินไปนะครับ ใครไม่แนใ่ จกลับไปดู
แผนผังกลอนหก ในกรอบท่ี ๕ ไดน้ ะครับ

๙

คาตอบกรอบที่ ๖ กรอบท่ี ๗

๑) บนิ กบั ถิน่ ๒) ศัย กับ ใจ
๓) มี ๓ แห่ง คือ ๓.๑ บนิ กับ ถ่ิน

๓.๒ ศัย กบั ใจ ๓.๓ ใจ กับ ไม้

เพอ่ื น ๆ เกง่ ๆ กนั ทกุ คนเลย ใช่รเึ ปล่าครับ
ทนี เ้ี รามาอ่านกลอนหกกนั อีกสกั ตวั อย่างนะครับ

ตวั อย่างที่ ๒

ความดมี อี ยคู่ ู่ชวั่ ตดิ ตวั กลวั้ องิ อาศยั
ทาดดี ชี ว่ ยอวยชยั ทาชวั่ ชวั่ ใหใ้ จตรม

ผลดนี ้ีนาความสขุ ผลชวั่ กลวั้ ทกุ ขท์ บั ถม
ดเี ดน่ เหน็ ผลชนชม ชวั่ ชา้ พาจมตรมตรอม

กาชยั ทองหลอ่

แบบฝึ ก หาคามาเติมในช่องว่าง ให้ถูกต้องนะครับ (๕ คะแนน)

คอื ชยั แห่งใจและ……… สงบเป็นนิจผ่องใส

ดงั่ พระผูพ้ ร้อม………….. อกนิษพรหมไดฉ้ ุดดึง

น้าท่วมไฟลามสามโลก ทกุ ขโ์ ศกมอิ าจท่วม………

ฟ้าสูงสูงฟ้าฟ้า………. ฟ้า………เหนือฟ้าฟ้าใด

๑. อภยั ๒. ถึง
๓. จึง ๔. ซึ่ง ๕. จิต

๑๐

คาตอบกรอบที่ ๗ กรอบท่ี ๘

จิต อภัย ถึง จึง ซึ่ง

เปน็ อยา่ งไรครบั ทำได้กี่ขอ้

อยา่ เพงิ่ ท้อแท้นะ มาฝึกทกั ษะ

การแต่งอกี ตัวอย่างหนง่ึ ครบั

คาสงั่ ใหน้ ักเรยี นนากลอนหกทงั้ สว่ี รรค มาเรยี บเรยี งใหม่
ใหถ้ กู ตอ้ ง
ก. เจา้ เตมิ เลห่ ล์ น้ิ มสุ า
ข. ลายมาปรากฏคดโกง
ค. เมอ่ื คนหลงกลคลอ้ ยเคลม้ิ
ง. พอคลอ้ ยหลงั กลบั ลบั ตา

เพอ่ื น ๆ จะระดมความคดิ
ชว่ ยกันหาคำตอบก็ได้นะครับ

๑๑

คาตอบกรอบท่ี ๘ กรอบท่ี ๙

คก ง ข

สรุปท้ายบท

กลอน หมายถงึ คาประพนั ธท์ กุ ชนิดท่มี ลี กั ษณะสมั ผสั
ตามแบบบงั คบั

กลอนจาแนกออกเป็น ๓ ประเภท ดงั น้ี
๑. กลอนสภุ าพ
๒. กลอนลานาหรอื กลอนรอ้ ง
๓. กลอนเพลง
กลอนหก เป็นคาประพนั ธซ์ ง่ึ มแี บบแผนบงั คบั เหมอื นกลอนสภุ าพ

แต่กลอนหกมจี านวนคาวรรคละ ๖ คา หากเขา้ ใจวธิ กี าร
แต่งกลอนสุภาพ กจ็ ะสามารถแต่งกลอนหกได้ เน่อื งจาก

กลอนหกมพี น้ื ฐานมาจากกลอนสภุ าพเชน่ กนั
คาสมั ผสั ในกลอนหก คอื คาสดุ ทา้ ยวรรคสดบั ตอ้ งสง่ สมั ผสั ไปคาท่ี ๒

หรอื ๔ วรรครบั คาสดุ ทา้ ยวรรครบั ส่งสมั ผสั ไปคาสดุ ทา้ ย
วรรครอง คาสดุ ทา้ ยวรรครองสง่ ไปยงั คาท่ี ๒ หรอื ๔

ของวรรคส่ง คาสดุ ทา้ ยของวรรคสง่ ตอ้ งสมั ผสั กบั คาสุดทา้ ย
ของวรรครบั ในบทตอ่ ไป ทเ่ี ราเรยี กวา่ “สมั ผสั ระหวา่ งบท”

๑๒

กรอบที่ ๑๐

ต่อไปนีเ้ ป็นแบบฝึกบทสุดท้ายแลว้ ครับ
เอ ! เพอ่ื น ๆ เรม่ิ มแี ววกวบี า้ งหรอื ยังนะ

คาส่ัง ให้เพื่อน ๆ ฝึกแต่งกลอนหก โดยเขยี นเรื่องการดแู ลรักษา

ตน้ ไมด้ อกไมใ้ นโรงเรียนไม่ให้ถกู ทาลาย เป็นการฝึกทกั ษะ
การแต่งและเป็นการสร้างความตระหนกั ให้เรารักษาสิ่งแวดลอ้ ม
ดว้ ยนะครบั

เรื่อง ……………………………….
อยา่ เดด็ ตน้ ไมใ้ บหญา้ ……………………………….
……………………………… ……………………………….
……………………………… ……………………………….
……………………………… ……………………………….

อยา่ ลืมตั้งชอ่ื เรอื่ ง
พรอ้ มกบั ระบายสใี หส้ วยงามนะครับ

๑๓

แผนภาพความคดิ

กลอน

กลอนสุภาพ กลอนลานา กลอนเพลง
หรือ หรือ

กลอนร้อง กลอนตลาด

กลอนหก กลอนบทละคร กลอนเพลงยาว
กลอนเจ็ด กลอนขบั ร้อง กลอนนิราศ
กลอนแปด(กลอนสุภาพ) กลอนสกั วา กลอนนิยาย
กลอนเกา้ กลอนดอกสร้อย กลอนเพลง
ปฏพิ ากย์

แผนผังบงั คับกลอนหก

บทที่ ๑ OOOOOO O O OO O O
OOOOOO
O O OO O O
บทที่ ๒ OOOOOO สมั ผสั ระหว่างบท
OOOOOO
O O OO O O

O O OO O O

๑๔

แบบทดสอบหลงั เรียน บทเรียนสาเร็จรูป เร่ืองที่ ๓ การแต่งกลอนหก

จานวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน เวลา ๑๐ นาที

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนทาเคร่ืองหมาย X ทบั ตวั อกั ษรหนา้ ขอ้ ทถ่ี ูกที่สุด

เพยี งขอ้ เดียว

๑. กลอนหกจดั เป็นกลอนประเภทเดียวกบั กลอนในขอ้ ใด

ก. กลอนตลาด ข. กลอนลานา

ค. กลอนเพลง ง. กลอนสุภาพ

๒. ขอ้ ใดเป็นลกั ษณะของกลอนตลาด

ก. แต่งในขณะซ้ือของ

ข. แต่งดว้ ยความประณีต

ค. ไมม่ แี บบแผนตายตวั

ง. มแี บบแผนบงั คบั

๓. สมั ผสั ระหวา่ งบท หมายถงึ ขอ้ ใด

ก. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรครบั ในบทถดั ไป

ข. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรคสดบั ในบทถดั ไป

ค. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรครองในบทถดั ไป

ง. คาสุดทา้ ยวรรคส่ง สมั ผสั คาสุดทา้ ยวรรคส่งในบทถดั ไป

๔. เรียงลาดบั กลอนต่อไปน้ีให้ถูกตอ้ ง

๑) รีบอา่ นใหห้ ายสงสัย ๒) เร็วไวซกั ถามคณุ ครู

๓) กลอนหกยกมาไขขาน ๔) อ่านแลว้ ถา้ ไมเ่ ขา้ ใจ

ก. ๑ ๒ ๓ ๔

ข. ๒ ๑ ๓ ๔

ค. ๓ ๔ ๒ ๑

ง. ๓ ๑ ๔ ๒

๑๕

๕. วรรคใดมสี ัมผสั ในมากทส่ี ุด

ก. ฝนช่ืนคืนคอ่ นกอ่ นสาง

ข. เร็วไวซกั ถามคุณครู

ค. สกุณาผกผนิ บนิ วน

ง. ฉนั เดินไปดูดาวตก

๖. จากขอ้ ๕ คาใดจดั เป็นสมั ผสั สระ

ก. ชื่น – คนื ข. คุณ – ครู

ค. ผก – ผนิ ง. คืน - ค่อน

๗. กลอนหมายถึงขอ้ ใด

ก. ถอ้ ยคาทน่ี ามาบนั ทึกไวใ้ หค้ นรุ่นหลงั ไดศ้ กึ ษา

ข. ถอ้ ยคาท่เี ขียนข้นึ ตามแบบบงั คบั ของกาพย์

ค. ถอ้ ยคาท่เี ขียนตามแบบบงั คบั ของคาประพนั ธ์

ง. ถอ้ ยคาทีเ่ รียบเรียงตามจินตนาการของผแู้ ต่ง

๘. กลอนมีกี่ประเภท

ก. ๕ ประเภท

ข. ๔ ประเภท

ค. ๓ ประเภท

ง. ๒ ประเภท

๙. กลอนหกมคี ณะตรงกบั ขอ้ ใด

ก. ๑ บท มี ๘ วรรค

ข. ๑ บท มี ๔ วรรค

ค. ๑ บท มี ๒ วรรค

ง. ๑ บท มี ๑ วรรค

๑๐. วรรครองคือวรรคใดในกลอนหก

ก. วรรคท่ี ๑ ข. วรรคท่ี ๒

ค. วรรคท่ี ๓ ง. วรรคท่ี ๔

ภำคผนวกครับ

๑๗

๑) ค ๒) ค ๓) ข ๔) ค

๕) ง ๖) ค ๗) ก ๘) ง ๙) ก ๑๐) ก

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
เรื่อง การแต่งกลอนหก

๑๘

๑) ง ๒) ค ๓) ก ๔) ง

๕) ก ๖) ก ๗) ค ๘) ค ๙) ข ๑๐) ค

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน
เร่ือง การแต่งกลอนหก

๑๙

ฉบบั ที่ ๑

กระดาษคาตอบบทเรียนสาเร็จรูป
เรื่องท่ี ๓ การแต่งกลอนหก

โรงเรียน………………………………………………………………………..
ช่ือ………………………………………ช้ัน………………เลขท…ี่ …………..

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนเขยี นคาตอบในแต่ละกรอบให้ถูกต้อง

กรอบท่ี คาตอบ



๒๐

ฉบบั ที่ ๒

กระดาษคาตอบก่อนเรียน – หลังเรียน
บทเรียนสำเร็จรูป เร่ืองที่ ๓ กำรแต่งกลอนหก

โรงเรียน……………………………ปี การศกึ ษา……….. คะแนนที่ได้
ช่ือ………………………………….ช้นั ………เลขท่ี…...
วชิ า………………….เรื่อง……………………………… กอ่ นเรียน หลงั เรียน
วนั ที่…………เดือน……………………พ.ศ…………...
คะแนนเต็ม

ก่อนเรียน หลงั เรียน

ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง

๑. ๑.

๒. ๒.

๓. ๓.

๔. ๔.

๕. ๕.

๖. ๖.

๗. ๗.

๘. ๘.

๙. ๙.

๑๐. ๑๐.



๒๑

ฉบับท่ี ๓

แบบฝึ กบทเรียนสาเร็จรูป เร่ือง การแต่งกลอนหก
ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ ๓

โรงเรียน ………………………………………………………………………

ชื่อ…………………………………… เลขท่ี……………… ช้นั ………….

*****************************************************************

คาสั่ง ใหน้ กั เรียนฝึกแต่งกลอนหก โดยเขยี นเรื่องการดแู ลรกั ษาตน้ ไม้
ในโรงเรียนไมใ่ ห้ถกู ทาลาย ช่วยกนั รกั ษาสิ่งแวดลอ้ ม
อยา่ ลมื ต้งั ช่ือเรื่องดว้ ยนะครบั
เรื่อง……….………………
อยา่ เด็ดตน้ ไมใ้ บหญา้ .............…………………………………

………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………