อช21003

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า การพฒั นาอาชีพให้มคี วามเข้มแขง็
(อช21003)

ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)

หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน
พทุ ธศกั ราช 2551

สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
กระทรวงศึกษาธิการ

ห้ามจาหน่าย

หนงั สือเรียนเล่มน้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพ่ือการศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็น
ของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 31/2555

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า การพฒั นาอาชีพให้มีความเข้มแขง็
(อช21003)

ระดบั มัธยมศึกษาตอนต้น
ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560

ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 31/2555

คาํ นาํ

กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2551 เม่ือวันท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลักเกณฑและวิธีการจัดการศึกษานอกโรงเรียน
ตามหลักสูตรการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรที่พัฒนาข้ึนตามหลักปรัชญาและ
ความเชือ่ พื้นฐานในการจดั การศึกษานอกโรงเรียนทม่ี กี ลมุ เปา หมายเปน ผูใหญมกี ารเรียนรูแ ละสัง่ สมความรู
และประสบการณอยางตอ เน่ือง

ในปง บประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคล่ือนนโยบาย
ทางการศึกษาเพอื่ เพมิ่ ศกั ยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพท่ีสามารถสราง
รายไดที่มั่งค่ังและม่ันคง เปนบุคลากรท่ีมีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมีจิตสํานึก
รับผดิ ชอบตอตนเองและผูอน่ื สาํ นกั งาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการ
เรยี นรูท ีค่ าดหวัง และเนอื้ หาสาระทัง้ 5 กลุมสาระการเรยี นรู ของหลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดับการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ใหมีความสอดคลอ งตอบสนองนโยบายกระทรวงศึกษาธกิ าร ซ่ึงสง ผลใหตอง
ปรับปรุงหนังสือเรียนโดยการเพิ่มและสอดแทรกเนื้อหาสาระเก่ียวกับอาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและ
การเตรียมพรอ ม เพอ่ื เขาสูป ระชาคมอาเซียน ในรายวชิ าท่ีมีความเกย่ี วขอ งสัมพนั ธก นั แตย ังคงหลกั การและ
วธิ กี ารเดิมในการพฒั นาหนงั สือท่ีใหผูเรียนศึกษาคนควาความรูดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม ทําแบบฝกหัด
เพ่ือทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปรายแลกเปล่ียนเรียนรูกับกลุม หรือศึกษาเพิ่มเติมจากภูมิปญญา
ทองถนิ่ แหลงการเรียนรแู ละสื่ออืน่

การปรบั ปรงุ หนงั สอื เรยี นในครง้ั น้ี ไดร ับความรวมมืออยา งดยี ง่ิ จากผทู รงคุณวุฒิในแตละสาขาวิชา
และผเู กย่ี วขอ งในการจัดการเรียนการสอนที่ศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากสื่อตาง ๆ มาเรียบเรียง
เนื้อหาใหครบถวนสอดคลองกับมาตรฐาน ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง ตัวช้ีวัดและกรอบเนื้อหาสาระของ
รายวชิ า สํานกั งาน กศน.ขอขอบคุณผูมสี วนเกี่ยวของทุกทานไว ณ โอกาสน้ี และหวังวาหนังสือเรียนชุดน้ี
จะเปนประโยชนแ กผ ูเรยี นครู ผสู อน และผูเ กีย่ วของในทกุ ระดับหากมขี อเสนอแนะประการใด สํานกั งาน กศน.
ขอนอมรับดวยความขอบคณุ ยง่ิ

สารบัญ

หนา

คาํ นํา

คาํ แนะนาํ การใชหนงั สอื เรียน

โครงสรา งรายวิชาการพฒั นาอาชีพใหมคี วามเขมแขง็ ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน

บทท่ี 1 ศกั ยภาพธรุ กิจ 1

ใบความรูท่ี 1 การพฒั นาอาชพี เพื่อความเขมแขง็ 2

ใบความรทู ี่ 2 การวเิ คราะหศ กั ยภาพธรุ กิจ 3

ใบความรูท่ี 3 การวิเคราะหต ําแหนงธรุ กจิ 5

ใบความรทู ี่ 4 การวเิ คราะหศ ักยภาพธรุ กิจบนเสน ทางของเวลา 7

บทท่ี 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด 10

ใบความรทู ี่ 1 การกาํ หนดทศิ ทางและเปา หมายการตลาด 11

ใบความรู ที่ 2 การกาํ หนดและวิเคราะหก ลยุทธส ูเปาหมาย 15

ใบความรู ท่ี 3 การกาํ หนดกจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด 20

บทที่ 3 การจดั ทําแผนพฒั นาการผลติ หรอื การบรกิ าร 23

ใบความรูท่ี 1 การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรอื การบรกิ าร 24

ใบความรทู ี่ 2 การวิเคราะหทนุ ปจจยั การผลิตหรือการบรกิ าร 26

ใบความรูท่ี 3 การกําหนดเปา หมายการผลิตหรอื การบรกิ าร 28

ใบความรูที่ 4 การกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรือการบริการ 30

ใบความรูที่ 5 การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบรกิ าร 33

บทที่ 4 การพฒั นาธุรกจิ เชงิ รกุ 35

ใบความรูที่ 1 ความจาํ เปน และคณุ คา ของธรุ กิจเชิงรกุ 36

ใบความรูท่ี 2 การแทรกความนยิ มเขาสตู ลาดของผบู ริโภค 37

ใบความรทู ี่ 3 การสรางรปู ลกั ษณคณุ ภาพสนิ คาใหม 38

ใบความรูท่ี 4 การพฒั นาอาชพี ใหมีความเขม แข็ง 40

บทท่ี 5 โครงการพัฒนาอาชพี ใหมคี วามเขม แขง็ 44

ใบความรทู ี่ 1 การวิเคราะหความเปนไปไดของแผน 45

ใบความรทู ่ี 2 การเขียนโครงการพัฒนาอาชพี ใหม ีความเขม แข็ง 47

ใบความรูท ี่ 3 การตรวจสอบความเปน ไปไดข องโครงการพฒั นาอาชพี ใหม ีความเขมแขง็ 54

ใบความรทู ่ี 4 การปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพ 56

คณะผูจดั ทํา 58

คาํ แนะนําการใชหนังสอื เรยี น

หนังสือเรยี นสาระการประกอบอาชพี รายวิชาการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามเขม แขง็ ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน
รหัส อช21003 เปนหนงั สอื เรยี นทจี่ ัดทาํ ขึ้น สําหรับผูเรยี นท่ีเปน นักศกึ ษานอกระบบ ในการศกึ ษาหนงั สือเรียน
สาระการประกอบอาชพี รายวชิ าการพฒั นาอาชีพใหมคี วามเขม แข็ง ผูเรยี นควรปฏบิ ัตดิ ังนี้

1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง และขอบขาย
เนอ้ื หาของรายวชิ าน้นั ๆ โดยละเอียด

2. ศึกษารายละเอียดเนอื้ หาของแตล ะบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด ถายังไมชัดเจน
ควรทําความเขา ใจในเนอ้ื หานน้ั ใหมใหเขาใจ กอนที่จะศึกษาเรอ่ื งตอ ๆ ไป

3. ปฏิบตั กิ จิ กรรมใบงานทายเรอ่ื งของแตล ะบท เพอื่ เปนการสรุปความรู ความเขา ใจของเนอื้ หาใน
เรอ่ื งนั้น ๆ อีกคร้งั และการปฏบิ ัติกิจกรรมใบงานของแตละบท ผูเรียนสามารถนําไปตรวจสอบกับครูและ
เพอื่ น ๆ ท่ีรว มเรยี นในรายวชิ าและระดับเดยี วกันได

4. หนังสือเรยี นเลม นี้มี 5 บท
บทที่ 1 ศกั ยภาพธรุ กิจ
บทท่ี 2 การจดั ทําแผนพัฒนาการตลาด
บทที่ 3 การจดั ทําแผนพฒั นาการผลิตหรือการบรกิ าร
บทที่ 4 การพัฒนาธรุ กิจเชงิ รกุ
บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชีพใหมีความเขม แขง็

โครงสรางรายวชิ า พฒั นาอาชีพใหม ีความเขม แข็ง (อช21003)
ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

สาระสําคัญ
การพัฒนาอาชีพใหมคี วามเขม แขง็ จาํ เปน ตอ งศึกษาวเิ คราะหศ ักยภาพของธรุ กิจแลว จดั ทําแผนพัฒนา-

การตลาด แผนพฒั นาการผลิตหรือการบรกิ าร กํากับดูแล เพ่ือใหอาชีพสูค วามเขม แขง็

ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวัง
1. อธิบายความหมาย ความสาํ คัญ ความจาํ เปนในการพัฒนาอาชีพใหมผี ลติ ภณั ฑหรอื งานบรกิ าร
สรา งรายไดพ อเพียงตอ การดํารงชีวติ และเหลอื เงินออมตามศกั ยภาพ
2. วิเคราะหศักยภาพธรุ กจิ การตลาด การผลติ หรอื การบรกิ าร แผนธุรกจิ เพื่อสรางธุรกิจใหมคี วาม
เขม แข็ง
3. อธบิ ายวธิ ีการจดั ระบบการพัฒนาอาชีพสคู วามเขม แข็ง
4. ปฏบิ ัติการจัดทาํ แผนโครงการพฒั นาอาชีพใหม คี วามเขม แข็ง

ขอบขา ยเนอื้ หาวิชา
บทท่ี 1 ศกั ยภาพธรุ กจิ
บทที่ 2 การจดั ทําแผนพฒั นาการตลาด
บทท่ี 3 การจดั ทาํ แผนพัฒนาการผลติ หรือการบรกิ าร
บทที่ 4 การพัฒนาธุรกจิ เชิงรกุ
บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชีพใหมคี วามเขมแข็ง

1

บทที่ 1
ศักยภาพธรุ กิจ
สาระสําคัญ
การพัฒนาอาชพี ใหม ีความเขม แขง็ จาํ เปน ตองรูจ กั การวิเคราะหศ ักยภาพของธุรกจิ และวิเคราะห
ตาํ แหนงธรุ กจิ ของตนในระยะตา ง ๆ ได รวมถงึ การวเิ คราะหศ กั ยภาพธรุ กจิ ของตนเองบนเสนทางของเวลา

ตัวชีว้ ดั
1. อธบิ ายความหมาย ความสาํ คญั และความจําเปน ของการพัฒนาอาชพี เพือ่ ความเขมแขง็
2. อธิบายความจาํ เปน และคุณคา ของการวเิ คราะหศกั ยภาพของธรุ กจิ
3. สามารถวเิ คราะหตําแหนง ธุรกิจในระยะตาง ๆ
4. สามารถวิเคราะหศ ักยภาพธรุ กิจบนเสน ทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตละพืน้ ที่

ขอบขายเนือ้ หา
1. ความหมาย ความสําคญั และความจาํ เปนในการพฒั นาอาชพี เพื่อความเขม แข็ง
2. ความจําเปนของการวเิ คราะหศ กั ยภาพธรุ กจิ
3. การวิเคราะหตําแหนง ธรุ กจิ
4. การวิเคราะหศักยภาพธุรกจิ บนเสนทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตล ะพืน้ ที่

สอ่ื การเรยี นรู
ใบความรู / ใบงาน การพฒั นาอาชีพเพ่อื ความเขม แข็ง
ใบความรู / ใบงาน การวเิ คราะหศ ักยภาพธุรกจิ
ใบความรู / ใบงาน การวิเคราะหตําแหนงธรุ กจิ
ใบความรู / ใบงาน การวเิ คราะหศกั ยภาพธรุ กิจบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตล ะพนื้ ท่ี

2

ใบความรูที่ 1

การพัฒนาอาชพี เพ่อื ความเขม แข็ง
การพฒั นาอาชพี หมายถึง การประกอบอาชพี ท่ีมกี ารพัฒนาสินคาหรือผลิตภัณฑใ หต รงกบั
ความตอ งการของลูกคา อยตู ลอดเวลา โดยมีสว นครองตลาดไดต ามความตอ งการของผูผลติ แสดงถงึ
ความมัน่ คงในอาชีพ
การพฒั นาอาชพี เพ่ือความเขม แขง็ มีความจําเปน และสําคญั คือ
1. ทาํ ใหอ าชพี ท่ปี ระกอบการเจรญิ กาวหนาขึ้น เขม แขง็ พ่ึงตนเองได
2. ทําใหผปู ระกอบการพฒั นาตนเองไมลาสมัย
3. ชวยใหสรา งภาพลกั ษณท ี่ดใี หกับตนเองและกิจการหรอื องคก ร
4. ทาํ ใหอ งคก รดงึ บุคลากรทม่ี คี วามสามารถสูงเขามาทํางานไดมากขน้ึ
5. เปน การรับประกนั บุคคลที่มีความสามารถใหท าํ งานอยกู ับองคกรตอไป

ใบงานท่ี 1

พัฒนาอาชพี เพอ่ื ความเขม แขง็
ใหผ เู รยี นรวมกลุมกนั 5 คน อภิปรายวา “การพัฒนาอาชพี มคี วามจาํ เปนจรงิ หรอื อยา งไร” แลว จด
บันทึกสรปุ ผลการอภิปราย

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

3

ใบความรูท่ี 2
การวิเคราะหศกั ยภาพธรุ กจิ
ศักยภาพ คือ ความสามารถภายในรา งกายทีซ่ อ นเรน และยงั ไมถูกนํามาใชในการพัฒนาธุรกิจหรือ
ดาํ เนนิ การในสงิ่ ตา ง ๆ
การพัฒนา คอื การเปลย่ี นแปลงอยา งมีกระบวนการโดยมจี ดุ มุงหมายกาํ หนดไว
การพฒั นาศักยภาพ คอื การนําเอาความสามารถทซี่ อ นเรน ภายในมาใชป ระโยชนอยางมีกระบวนการ
เพื่อใหไดผ ลงานเกดิ ประสิทธภิ าพท่ดี ที ส่ี ดุ
การวเิ คราะห คอื การแยกแยะสิ่งทจี่ ะพิจารณาออกเปนสวนยอย ทีม่ คี วามสมั พันธก นั รวมถึงสืบคน
ความสัมพนั ธสว นยอ ยเหลานัน้
การวเิ คราะหศ ักยภาพธรุ กจิ คือ การแยกแยะสว นยอ ยของความสามารถที่ซอ นเรน ในตัวตนนํามาใช
ประโยชนอยา งมกี ระบวนการ เพอื่ ผลงานทดี่ ีทส่ี ุด
คณุ คา และความจาํ เปนของการวิเคราะหศ ักยภาพธุรกิจ
1. ผูป ระกอบการรจู ักตวั เอง, คแู ขงขนั
2. ผูประกอบการสามารถวางกลยุทธท างธรุ กจิ ไดห ลายระดับ และแบงแยกหนาที่ไดชดั เจน เหมาะสม
กบั ความถนดั
3. ผูประกอบการสามารถมองหาลูทางการลงทนุ ไดด ขี ้ึน
ตัวอยางการวเิ คราะหศ ักยภาพธุรกจิ
คณุ พงษศ ักดิ์ ชัยศริ ิ เจาของรา นเฟอรนเิ จอรเครื่องเรือนไม
1. มใี จรกั ดานการคา เฟอรนเิ จอร ชอบบรกิ ารงานดา นการขาย
2. มีมนษุ ยสมั พันธท ด่ี ี ยิม้ แยม แจม ใส เปนกนั เอง ออนนอ มถอมตน
3. มีความซอ่ื สตั ยต อ ลกู คา ขายสนิ คาเหมาะสมกับราคา ไมเ อาเปรียบลกู คา
4. มีความรูด า นเฟอรนเิ จอรเ ครือ่ งเรือนไมเ ปนอยา งดี
5. ทาํ เลทต่ี ั้งรา นมคี วามเหมาะสม
6. มีเงินทุนหมนุ เวียนคลอ งตวั
7. มีสว นแบงตลาดในทองถ่นิ ประมาณ 30%
8. ลกู คาสวนใหญอ าชีพพนักงานบรษิ ัท ขาราชการ ระดับรายไดป านกลาง ในหมบู านจัดสรรบริเวณ
ใกลเคยี งประมาณ 7 หมบู า นแถบชานเมือง
9. ในทอ งถน่ิ มผี ูป ระกอบกจิ การคาเฟอรนิเจอรไ มเ ชนเดียวกนั 3 ราย
10. ทิศทางในอาชีพน้ี ยังมีอนาคตอีกยาวไกล และมีจํานวนหมูบานจัดสรรเพิ่มขึ้นในแถบนี้อีก
ประมาณ 5 หมูบาน

4

จะเหน็ ไดวา การวเิ คราะหศกั ยภาพมคี วามสาํ คัญและจาํ เปนตอการพัฒนาอาชพี ใหเขมแข็งมาก หากได
วเิ คราะหแยกแยะศักยภาพของตนเองอยางรอบดาน ปจจัยภายในตัวตนผูประกอบการ ปจจัยภายนอกของ
ผปู ระกอบการโอกาสและอุปสรรคในการประกอบธรุ กิจการคาย่งิ วเิ คราะหไ ดมากและถูกตอ งแมนยํามาก จะทําให
ผปู ระกอบการรจู กั ตนเอง อาชีพของตนเองไดด ยี ิ่งข้ึนเหมอื นคํากลา ว รเู ขา รูเรา รบรอยครง้ั ชนะทง้ั รอ ยครัง้

ใบงานท่ี 2
การวิเคราะหศ กั ยภาพธุรกจิ

ใหผูเรียนวิเคราะหศักยภาพธุรกิจอาชีพของตนเอง หรืออาชีพท่ีตนเองสนใจจากปจจัยภายในตัวตน
ของผเู รยี นและปจ จยั ภายนอกที่แวดลอ ม รวมถึงโอกาสท่ีดี อุปสรรคที่อาจเกิดข้ึนเปนลําดับเหมือนตัวอยาง
ใบความรทู ่ี 2
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

5

ใบความรทู ี่ 3
การวเิ คราะหตาํ แหนง ธรุ กจิ
ตําแหนง ธุรกิจ หมายถึง ระยะเวลาในชวงการประกอบอาชพี หรอื ธุรกิจของผูประกอบการแตละระดับ
ขั้นตอนของการดําเนนิ กิจการ โดยทัว่ ไปแบงระยะ ดังน้ี
1. ระยะเรม่ิ ตน
2. ระยะสรา งตัว
3. ระยะทรงตัว
4. ระยะตกตํ่าหรือสูงขึ้น
ซง่ึ จะอธิบายเปนรูปแบบกราฟดังน้ี

มูลคาธุรกจิ 4.1 ธรุ กจิ กาวหนา จะมีผูคนเขา มา
เรียนรทู าํ ตาม ทาํ ใหเ กิดวกิ ฤตสวน
แบงทางการตลาด

1. ระยะเร่ิมตน 2. ระยะสรา งตัว 3.ระยะทรงตัว 4.2 ถา ไมม กี ารพฒั นาธรุ กิจจะซบเซา
จาํ เปน ตอ งขยายขอบขา ย จงึ มคี วาม
ตองการใชน วัตกรรมเทคโนโลยเี ขา มาใช

เวลา

4. ระยะสูงขนึ้ หรอื ตกต่ํา

1. เปนระยะที่ 2- 3 ธรุ กิจอยใู นชว งพัฒนา
อาชีพหรอื ธุรกจิ อยู ขยายตัว หรอื ยงั ทรงตัวจะมคี น
ในระยะฟกตวั ของ จับตามองและพรอ มทาํ ตาม
การเขา สอู าชพี
(เรมิ่ มคี ูแขง ขนั )

กราฟวิเคราะหตําแหนงวงจรธุรกิจ

6

1 ระยะเรมิ่ ตน เปน ระยะท่ีอาชพี หรอื ธุรกจิ อยใู นระยะฟก ตวั ของการเขา สอู าชีพ
2 – 3 ระยะสรา งตวั และระยะทรงตัว ธุรกิจอยใู นชวงพัฒนาขยายตวั หรอื ยงั ทรงตัวอยูจะมีคนจบั ตา
และพรอมทาํ ตาม (เร่มิ มคี แู ขงขันทางการคา)
4 ระยะตกตํ่าหรอื สงู ข้นึ

4.1 เมื่อธุรกิจกาวหนาจะมผี คู นเขา มาเรียนรู ทําตาม ทาํ ใหเ กิดวกิ ฤติสว นแบง ทางการตลาด
4.2 ถาไมมีการพัฒนาธุรกิจจะเปนขาลง จําเปนตองขยายขอบขายจึงมีความตองการใช
นวัตกรรม เทคโนโลยเี ขาใชงาน
ผปู ระกอบการตอ งมีการวเิ คราะหตาํ แหนง ธุรกิจในอาชีพหรือกิจการของตนใหไ ดวา อยใู นชว งระยะใด
กําลงั ขยายตวั ทรงตัว หรือเปน ขาข้นึ และหรือขาลง ซ่งึ ในใบความรตู อ ไปจะเปน การวเิ คราะหม มุ มองกิจการ
ผลประกอบการกาํ ไร – ขาดทุนแตล ะระยะเวลาในการดําเนนิ ธุรกิจท่ีตอ เนื่องกนั ทาํ ใหเราไดทราบวา ขณะนี้
เราจดั อยูในชว งไหนในการวิเคราะหจดั ตาํ แหนง ธรุ กิจ ระยะทรงตวั ขาข้นึ หรือขาลง

ใบงานที่ 3
การวเิ คราะหทตี่ ําแหนงธุรกิจ
ใหผเู รยี นวิเคราะหตาํ แหนง ธุรกิจอาชีพของตนเองหรือาชพี ทีต่ นเองสนใจวาในขณะนั้นอยูในระยะใด
และใหเ หตุผลประกอบดว ย
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

7

ใบความรทู ี่ 4

การวิเคราะหศ กั ยภาพธุรกจิ บนเสน ทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตละพนื้ ท่ี

เสน ทางของเวลา คือ วฎั จกั รของการประกอบอาชีพ ธุรกิจ สินคา หรอื บริการในชวงระยะเวลาหน่ึง

ของการดําเนนิ กิจการ

ตวั อยา ง การปลกู คะนาใน 1 ฤดูกาลการเกบ็ เกย่ี ว

กจิ กรรม

การ การ การ การ การจดั การสรปุ
บรหิ าร วางแผน เตรียม จดั การ จําหนาย ยอด
จดั การ ปจจัยการ แรงงาน กาํ ไร-
ขาดทนุ
ผลิต

การผลติ การ การปลกู การ การเก็บ
ผกั คะนา
เตรยี มดนิ บํารงุ รักษา เกีย่ ว

การ จัดหา การ
จดั การ เงินทนุ จดั การ
เงินทนุ หมุนเวียน เงินทุน
หมุนเวียน หมนุ เวยี น

ชว ง 1 2 3 4 5 6 7 8

ระยะเวลา

ระยะเวลา

ตัวอยา ง
การปลูกผกั คะนา ในชวงฤดูหนาว แบงออกเปน 8 ชวง มีความสัมพันธกับกิจกรรม 3 รูปแบบ คือ

1 การบรหิ ารจัดการ 2 การผลิตผกั คะนา 3 การจดั การเงนิ ทุนหมนุ เวยี น
ระยะเวลา ท่ีแบงเปน 8 ชว งในชว งฤดูหนาว ข้ันตอนท่ี 1, 2, 3 เปนการวางแผน, เตรียมปจจัยการผลิต

จดั หาแรงงานของกจิ กรรมการบรหิ ารจดั การ ซึง่ สัมพันธกับกิจกรรมการจัดการเงินทุนหมุนเวียนในชวง 1,
2, 3 คือ การเตรียมการสว นลงทุน จดั หาเงินทุน เพอ่ื ดําเนินกิจกรรม ซึง่ ตอมา มีการตอเนอื่ งในชวง 3, 4, 5, 6,
ท่ีเกีย่ วของกบั การผลติ (การเตรยี มดนิ , การปลกู , การบาํ รงุ รกั ษา, การเกบ็ เกย่ี ว) จนไดผลติ ผลและจัดจําหนาย
ไดร บั เงินในระยะเวลาท่ี 8 ซ่งึ สมั พันธกับการจดั การเงนิ ทนุ หมนุ เวียน การจัดหาเงนิ หมุนเวียนไดรับเงินจาก
การผลติ คะนา ในชวงระยะเวลาท่ี 8 ซึ่งสัมพนั ธกับกจิ กรรมการบรหิ ารจดั การ คอื การสรุปยอดกําไรขาดทุน
เปนการสรุปรวบยอดผลการประกอบการ

จะเหน็ ไดว า ในการประกอบธุรกิจอาชีพหน่งึ ๆ หากไดมีการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของ
เวลาอยา งตอ เนื่องในชว งดาํ เนินกิจกรรม จะชวยใหก ารดาํ เนินงานเปน ไปตามเปา หมายทกี่ ําหนดไว

8

การดําเนนิ ธุรกจิ อาชีพ
การวิเคราะหศกั ยภาพธรุ กิจบนเสนทางของเวลา ทาํ ใหทราบถึงผลประกอบการกาํ ไร - ขาดทุน ในชวง

เวลาหนงึ่ หากมกี ารวิเคราะหอยา งตอ เน่ือง เชน หวงเวลา 1 + หวงเวลา 2 + หวงเวลา 3 ทําใหไดทราบและ
พยากรณถ งึ ตําแหนงธุรกิจของตนเองไดวา อยใู นชว งขาขน้ึ - หรือขาลง

การวเิ คราะหศักยภาพบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพื้นที่ คอื การแยกแยะกระบวนการ
ทางธุรกจิ หรือการดําเนินการดา นอาชีพหรอื การประกอบอาชีพ โดยแบงตามชวงระยะเวลาดําเนินกิจกรรม
และมเี ปาหมาย คอื ผลการประกอบการในชว งเวลาน้ัน เม่อื เปรียบเทียบชวงกอนหนา น้ัน จัดอยูประเภทขาข้ึน
หรอื ขาลงในตําแหนงธุรกจิ โดยเขียนเปนผงั การไหลของงาน เพื่อใชเฝาระวังการดําเนินงานใหกําหนดภารกิจ
การทาํ งานเปนเร่ือง ๆ จดั ลาํ ดบั กอ น - หลัง ดงั ตอไปนี้
1. ศกั ยภาพของทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแตล ะพ้ืนท่ี

ทรัพยากรธรรมชาติหมายถงึ ส่งิ ท่เี กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ ซง่ึ มนุษยส ามารถนําไปใชใหเกดิ ประโยชน
ตอ ชวี ติ ประจําวนั และการประกอบอาชพี ได เชน การวางแผนการปลูกคะนา มีแหลงนํ้าเพียงพอตอระยะเวลา
ในการปลูก 1 ฤดูกาล หรือไม และความอุดมสมบูรณของดิน มีมากนอยเพียงใด ซึ่งจะสงผลตอการปรับปรุง
บาํ รงุ ดนิ และการใสปยุ คะนา
2. ศกั ยภาพของพื้นที่ตามลกั ษณะภมู อิ ากาศ

ลักษณะภูมิอากาศ หมายถึง ลักษณะอากาศประจําถ่ินในชวงระยะเวลาหน่ึง ซึ่งมีอิทธิพลตอการ
ประกอบอาชีพในแตล ะพ้ืนที่มีสภาพอากาศท่ีแตกตางกัน การเตรยี มปจ จยั การปลูกคะนาเกี่ยวกับเมล็ดพันธุ
ควรเลอื กเมลด็ พนั ธใุ หเ หมาะสมกับฤดกู าล เพราะจะทําใหค ะนามกี ารเจริญเติบโตทีด่ ี
3. ศักยภาพของภมู ิประเทศ และทําเลที่ตง้ั ของแตล ะพืน้ ท่ี

ภมู ิประเทศ หมายถึง ลักษณะทางกายภาพของแผนดนิ ความสูงต่าํ ที่ราบลุม ทร่ี าบสูง ภเู ขา แมน ํา้
ทะเล เปน ตน สภาพภมู ปิ ระเทศในการปลูกคะนา ควรเลอื กพน้ื ท่ีทีร่ าบสูงใกลแ หลงน้ํา
4. ศกั ยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถชี วี ิตของแตล ะพื้นท่ี

ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี หมายถงึ ความเชอ่ื การกระทําท่มี ีการปฏิบัติสืบเน่ืองกันมาเปนเอกลักษณ
และมคี วามสําคัญตอสงั คม

ในแตละภาคของประเทศไทย มีวิถีชีวิต ความเปนอยู และการบริโภคท่ีแตกตางกัน การปลูกคะนา
ควรปลูกใหตรงกับความตองการของผูบ ริโภคและตลาด
5. ศกั ยภาพของทรัพยากรมนษุ ยใ นแตล ะพื้นที่

ทรัพยากรมนุษยในแตละพ้ืนที่ หมายถึง ความรู ความสามารถของมนุษยที่เปนภูมิรู ภูมิปญญา
ทั้งในอดตี และปจ จบุ นั ตางกัน ในแตละทอ งถิน่ มีความถนัดและความชํานาญในการจัดการแรงงาน การดูแลรักษา
การเก็บเก่ียวทไี่ มเ หมือนกนั สงผลใหผ ลผลิตและรายไดท ่ตี า งกนั

9

ใบงานที่ 4
การวเิ คราะหศักยภาพบนเสน ทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตล ะพน้ื ท่ี
ใหผ เู รยี นจดั ทาํ ผงั การไหลของการพฒั นาอาชีพของตนเองหรืออาชีพที่สนใจ แลววิเคราะหศักยภาพ
ของธรุ กิจแตละขัน้ ตอนวา มคี วามสามารถอะไรไดบา ง
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

10

บทที่ 2
การจดั ทาํ แผนพฒั นาการตลาด
สาระสาํ คญั
การจดั ทําแผนพัฒนาการตลาด เปนการพัฒนาการตลาดของสินคาใหสามารถแขงขันได
โดยการกาํ หนดเปาหมายและกลยทุ ธตา ง ๆ เพือ่ ใหบรรลุเปาหมายทางการตลาดที่กาํ หนดไว
ตวั ช้วี ดั
1. กําหนดทศิ ทางและเปาหมายการตลาดของสนิ คา หรอื บริการได
2. กาํ หนดและวเิ คราะหกลยุทธสเู ปาหมายการตลาดได
3. กาํ หนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาดได
ขอบขายเน้ือหา
เรอ่ื งท่ี 1 ทิศทางและเปาหมายการตลาดเพือ่ พฒั นาการตลาด
เร่ืองท่ี 2 การกําหนดกลยทุ ธแ ละวิเคราะหส ูเปาหมาย
เรอื่ งท่ี 3 วเิ คราะหก ลยุทธ
เร่ืองท่ี 4 กําหนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด
ส่ือการเรยี นรู
ใบความรู / ใบงาน การกาํ หนดทิศทางและเปาหมายการตลาด
ใบความรู / ใบงาน การกาํ หนดและวิเคราะหก ลยุทธสเู ปาหมาย
ใบความรู / ใบงาน การกาํ หนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด

11

ใบความรูท ี่ 1

การกาํ หนดทศิ ทางและเปาหมายการตลาด
( 1. กําหนดทิศทางการตลาดได 2. การกาํ หนดเปาหมายการตลาดได)
การกาํ หนดทศิ ทางธรุ กิจ
เปนการคดิ ใหมองเห็นอนาคตการขยายอาชพี ใหมีความพอดี จะตอ งกาํ หนดใหไดว า ในชว งระยะ
ขา งหนาควรจะไปถงึ ไหน อยา งไร
การกาํ หนดเปา หมายการตลาด
เปาหมายการตลาดเพ่อื การขยายอาชีพ คือ การบอกใหทราบวา สถานประกอบการน้ันสามารถทํา
อะไรไดภ ายในระยะเวลาเทาใด ซ่ึงอาจจะกําหนดไวเ ปนระยะสัน้ หรือระยะยาว 3 ป หรือ 5 ป ก็ได การกําหนด
เปา หมายของการพฒั นาอาชีพ ตองมีความชัดเจนสามารถวัดและประเมินผลได การกําหนดเปาหมายหาก
สามารถกําหนดเปนจํานวนตัวเลขไดก็จะย่ิงดี เพราะทําใหมีความชัดเจน จะชวยใหการวางแผนมีคุณภาพ
ย่ิงข้นึ และจะสง ผลในทางปฏบิ ตั ไิ ดดยี งิ่ ข้ึน
การบรหิ ารการตลาด (Marketing Management) เปนกระบวนการตัดสินใจท่ีเก่ียวกับการวางแผน
การปฏบิ ตั ิการ และการควบคมุ กจิ กรรมตา ง ๆ ทที่ าํ ใหธุรกจิ บรรลเุ ปาหมายท่ีตง้ั ไว ประกอบดว ย 3 สวน
1. การวางแผนวิธกี ารเพอื่ บรรลุเปา หมาย
2. การปฏิบตั ติ ามแผน
3. การควบคุมและตรวจสอบ
การตลาดในยคุ โลกาภวิ ตั นม ีการเปลี่ยนแปลงเร็วมาก ซึ่งข้ึนอยูกับกระแสของสังคม กําลังซ้ือของ
ผบู ริโภค และสวนแบง ของตลาด ดงั นนั้ ผูประกอบอาชีพ จําเปน ตอ งศึกษากระบวนการตลาดอยูตลอดเวลา
เพอื่ นํามากาํ หนดทศิ ทางและเปา หมายทางการตลาด โดยพยายามผลิตสินคาหรือบริการขึ้นมาที่จะสามารถ
ตอบสนองความพึงพอใจของผูบริโภคใหไดมากที่สุด ดังนั้น จําเปนที่จะตองมีการกําหนดทิศทางและ
เปา หมายทางการตลาดมาใชท างการตลาด เพ่ือเอาชนะคูแ ขง ขันทางการตลาดและเปนผูประสบความสําเร็จ
ในทีส่ ดุ
การกาํ หนดทศิ ทางและเปาหมายทางการตลาดจะตอ งตอบคําถามเหลา น้ใี หไ ดด งั น้ี
1. ตลาดตองการซอ้ื อะไร หมายถึง สินคาท่ผี บู รโิ ภคตองการ
2. ทําไมจงึ ซอ้ื หมายถงึ จดุ ประสงคใ นการซอื้ สนิ คา ไปทําไม
3. ใครคอื ผซู ้ือ หมายถงึ กลุมเปา หมายทจ่ี ะซ้ือคอื กลมุ ใด
4. ซื้ออยางไร หมายถึง กระบวนการซอ้ื อยา งไร เชน ซือ้ แบบตั้งคณะกรรมการการประมลู
5. ซอ้ื เมื่อไร หมายถงึ โอกาสท่จี ะซอื้ สินคาเม่ือไร เชน ทุกวัน ทุกเดือน
6. ซอื้ ที่ไหน หมายถงึ สนิ คาที่จะซอื้ มขี ายตามรานคาประเภทใด เชน รานขายของเบ็ดเตล็ด รานขาย
ทัว่ ไป

12

ผปู ระกอบการ จะตองสรุปใหไ ดว า ผูบริโภคตอ งการสินคาชนดิ ใดนําไปใชทําอะไร กลุมเปาหมาย
ท่ตี อ งซือ้ เปนกลมุ ทม่ี กี ําลังซ้ือหรือไม วธิ ีการท่ีซ้อื เชน ซอื้ ไดทั่วไปหรือตองผานคณะกรรมการ ซ้อื ใชเมื่อใด
และควรซ้ือแหลงใด สิ่งเหลานี้จะเปนทิศทางในการผลิตสินคาแลวนํามากําหนดเปาหมายที่จะผลิตสินคา
เชน ผลิตผกั อนิ ทรยี  ผูซอ้ื ตอ งการกินอาหารปลอดสารเคมี คอื กลุมเปาหมายผูสูงอายุในหมูบาน ซื้อปลีกใช
ทกุ วัน ตามรา นคา ในชมุ ชน นอกจากนี้อาจจะตอ งวเิ คราะหส ิ่งตา ง ๆ ดงั น้ี เพ่อื นํามาพิจารณากาํ หนดทิศทางดว ย
ตวั อยาง

การวิเคราะหพฤตกิ รรมการบรโิ ภคของลกู คา สายการบนิ
1. ตลาดตองการซื้ออะไร : การเดนิ ทางทสี่ ะดวก สบาย รวดเร็ว การบริการท่ีประทับใจ มีเที่ยวบิน

ใหเลอื กมาก มเี ท่ียวบินตรง
2. ทําไมจึงซอ้ื : ตอ งการประหยดั เวลา ตอ งการเดินทางอยา งรวดเร็ว มีความภูมใิ จ
3. ใครคือผูซ้อื : นกั ธรุ กจิ นกั ทองเท่ียว
4. ซอื้ อยางไร : ซ้อื ซา้ํ ซ้อื เมอ่ื มธี ุระดวนและจําเปน ซื้อจากความประทับใจ
5. ซอื้ เมื่อไร : ซื้อสม่าํ เสมอ ซอื้ เรง ดว นเปน ครงั้ คราว ซ้อื เมอ่ื ตอ งการเดนิ ทางทอ งเท่ียว
6. ซ้อื ที่ไหน : ตัวแทนจาํ หนาย สํานักงานขายของสายการบิน
การเลอื กตลาดเปา หมาย (Target Market) นั้น เปนองคประกอบท่ีสําคัญของกลยุทธทางการตลาด
ซ่งึ นกั การตลาดจะเลือกตลาดเปา หมายได จะตอ งทาํ การวิเคราะหส่งิ ตาง ๆ ดังตอไปน้ี
1. ผทู คี่ าดวาจะเปนลูกคาในอนาคตมีลักษณะการบริโภคอยางไร มีความตองการสินคาชนิดใด
มีรปู แบบพฤตกิ รรมการบรโิ ภคอยางไร และผทู ี่คาดวา จะเปน ลูกคาในอนาคตเปน ใครอยทู ่ไี หน
2. สว นผสมทางการตลาด และความสามารถในการจัดสวนผสมทางการตลาดใหเขาถึงเปาหมาย
ทางการตลาดที่ไดวางไว
3. เปาหมายของกิจการ โดยวเิ คราะหถ งึ การแสวงหาโอกาสทางการตลาดท่เี ห็นวา พอมชี อ งทาง
4. ปจจยั อ่ืน ๆ ซ่ึงสวนมาก ไดแ ก ตวั แปร หรอื สภาพแวดลอ มทางการตลาดท่คี วบคุมไมได เพราะ
ปจจยั นม้ี ผี ลตอ การเลอื กตลาดเปาหมายเชนกนั
5. การแบง สวนตลาด เพ่อื ท่ีจะไดก ลยทุ ธและยุทธวิธที างการตลาดใหเหมาะสมกบั ตลาดแตละสว น
เปา หมายทางการตลาด เปนการคดั เลอื กกลมุ ลูกคาทีเ่ ปนเปาหมายโดยตองคํานึงถึงปจจัยสําคัญ คือ
สว นผสมทางการตลาด ผูที่คาดหวงั วาจะเปน ลูกคา ในอนาคตและกรณีมีสว นแบง ในการตลาด
หลกั การกาํ หนดเปาหมายทางการตลาด มีดังน้ี
1. เปา หมายทกี่ าํ หนดตองมคี วามเปน ไปได
2. เปาหมายตอ งชดั เจน
3. การกาํ หนดเปาหมายตอ งมีความละเอยี ดเพียงพอ

13

ตวั อยาง
1. ตอ งการเพ่มิ สินคา อีก 25% จากปก อน
2. ตอ งการกําไรตอยอดขายสูงกวา คูแขง อยางนอ ย 2%
3. ตองการเพ่มิ จุดกระจายสนิ คาจาก 10 จุดเปน 15 จุด

ใบงานท่ี 1/1
การกาํ หนดทิศทางและเปา หมายการตลาด
( 1. กําหนดทิศทางการตลาดได 2. การกาํ หนดเปา หมายการตลาดได)

ใหผูเรียนรวมกลุมกนั 5 คนกําหนดทิศทางและเปาหมายการตลาดในการพัฒนาสินคาของตนเอง
หรือสนิ คา ท่สี นใจ

1. ศกึ ษาตลาดเพอ่ื กําหนดทศิ ทาง
1.1 สนิ คา คือ..........
1.2 ลูกคา ซอ้ื ไปทําอะไร
1.3 กลมุ เปา หมายทซ่ี อ้ื สนิ คา คือใคร มีกําลงั ซื้อหรอื ไม
1.4 ลูกคา จะซอ้ื อยา งไร
1.5 ลกู คา ซือ้ ใชเม่ือไร
1.6 ซอ้ื สินคา ไดที่ไหน

2. เม่อื ศกึ ษาทศิ ทางการตลาดแลว ใหก ําหนดเปา หมายการตลาดในการผลติ สนิ คา

แบบบนั ทกึ
สมาชกิ ในกลมุ 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................
3.............................................................................................................................................
4.............................................................................................................................................
5.............................................................................................................................................
1. ทศิ ทางการผลติ สนิ คา ..................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2. เปา หมายการผลติ สนิ คา ..............................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

14

ใบงานที่ 1/2
การกาํ หนดทิศทางและเปา หมายการตลาด
( 1. กําหนดทิศทางการตลาดได 2. การกาํ หนดเปา หมายการตลาดได)

ผเู รียนนาํ ทศิ ทางและเปา หมายการตลาดจากใบงานท่ี 1 ไปใหผรู วู ิเคราะหความเปนไปได แลวสรุป
ลงในแบบบนั ทึก
แบบบันทกึ
ชื่อสนิ คา ............................................................................................................................................................

สรุปผลการวิเคราะหจ ากผรู ู
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
แนวทางการแกไขจากการแสดงความคดิ เหน็ ของผรู ู
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

15

ใบความรูที่ 2
การกําหนดและวิเคราะหก ลยุทธสเู ปาหมาย
( 3. กาํ หนดกลยุทธสเู ปาหมายได 4. วิเคราะหก ลยุทธไ ด )

การกําหนดกลยุทธ เปนการพัฒนาแผนระยะยาวบนพ้ืนฐานของโอกาสและอุปสรรคภายใน
สภาพแวดลอมภายนอก จดุ แขง็ และจุดออนภายในสภาพแวดลอมภายในของบริษทั การกาํ หนดกลยุทธ จะตอง
รวมทง้ั การรุก การรบั การกําหนดเปา หมาย กอนการพัฒนากลยทุ ธ และการกาํ หนดนโยบายของบรษิ ทั

การกําหนดกลยุทธ เปนการทําใหธุรกิจเจริญเติบโต เพื่อความอยูรอดเปนสําคัญ การสรางความ
เจริญเติบโตอยางตอเนื่องอันจะนํามาซึ่งยอดขายที่สูงข้ึน ตนทุนตอหนวยลดลงและเปนผลเนื่องจาก
ประสบการณในการผลติ และเปนผลทําใหกําไรสูงขึ้นอีกดวย ถือวาไดเปนกลยุทธการเจริญเติบโตโดยวิธี
ทางลดั เพื่อตดั ลดคาใชจา ยท้ังทางดานการเงินและการบรหิ ารจดั การกลยทุ ธ

กลยุทธการพัฒนาการตลาด เปนกลยุทธท่ีนํามาใช เพ่ือเพิ่มยอดขายและขยายการเติบโต โดยใช
ผลิตภณั ฑท ีม่ ีอยูออกจําหนายในตลาดใหม กลุมลูกคาในพ้ืนท่ีแหงใหม เพื่อใหสามารถครอบคลุมใหครบ
ทกุ พื้นทที่ ง้ั ในประเทศและตา งประเทศ

กลยุทธ เปน แนวทางปฏิบัติ เพื่อใหบ รรลวุ ตั ถุประสงค
กลยทุ ธ คือ หลักวธิ กี ารและแนวทางในการปฏบิ ัติ เพื่อใหสอดคลองกับวัตถุประสงค ซ่ึงจะใชกลยุทธ
ในระดับปฏิบตั กิ าร
การวิเคราะหกลยทุ ธส เู ปา หมาย
อาจใชวิธกี ารวิเคราะหจ ุดออน จดุ แข็ง (SWOT Analysis) ซงึ่ มอี งคประกอบดงั นี้

SWOT Analysis

จุดแขง็ จดุ ออน

โอกาส อุปสรรค

SWOT Analysis เปนการวเิ คราะหส าํ รวจสภาพภายในองคก ร และสภาพแวดลอมภายนอก
เพอื่ นํามาสงั เคราะหวา องคก รมจี ุดแข็ง (S) จดุ ออน (W) โอกาส (O) และอปุ สรรค (T) อยา งไร

ปจ จยั ภายใน คอื ส่งิ ท่ีเราควบคมุ ไว ไดแกจดุ ออน จุดแขง็
ปจ จัยภายนอก คือ ส่งิ ที่เราควบคุมไมไ ด ไดแ ก อุปสรรคและโอกาส

16

จดุ แข็ง (Strengths) มีลกั ษณะ ดังนี้
1. เปนงานท่ีเราถนดั ทาํ แลวมคี วามสุข
2. เปน งานทโี่ ดดเดน ชมุ ชนช่ืนชอบ
3. ทรัพยากรและเครอื่ งมือมีความพรอม
จดุ ออน (Weakness) มลี กั ษณะดังน้ี
1. เปน งานทีเ่ ราไมส บายใจที่จะทาํ
2. ตองการรับความชวยเหลอื จากคนอื่น
3. ทกั ษะบางอยา งทเี่ รายังไมม ั่นใจ
4. ขาดทรัพยากรในการทํางานใหบ รรลเุ ปา หมาย
โอกาส (Opportunities) มีลกั ษณะดงั นี้ คอื
1. โอกาสทีก่ าํ ลงั จะเกดิ ขึน้ ท่จี ะทาํ ใหเ ราประสบความสําเร็จ
2. มเี คร่ืองมือใหมท ีไ่ ดร บั การสนับสนนุ
3. มสี วนแบง ของตลาดทเี่ รามองเหน็
4. บคุ ลากรมศี ักยภาพทําใหง านสาํ เรจ็ ไดงา ยข้นึ
อุปสรรค (Threats) มลี ักษณะดงั นี้
1. ใครคือคแู ขงขันที่ทําไดด ีกวาเรา
2. ถา สภาพแวดลอ มเปลย่ี นจะทาํ ใหแผนโครงการเรามปี ญ หา
3. ความขัดของที่จะเกดิ จากเราเอง
ศึกษาความเปนไปได ดังน้ี คอื
1. ความเปนไปไดท างการเงนิ
2. ความเปน ไปไดทางการตลาด
3. ความเปนไปไดทางการผลิต
4. ความเปนไปไดท างเทคโนโลยี

การกําหนดกลยุทธ
1. ลงทนุ ต่ําที่สดุ ซึง่ มคี วามเปน ไปไดทางการเงนิ
2. ทาํ ในส่ิงท่ที ําไดดี ซึง่ มีความเปน ไปไดใ นการผลิต
3. ทําจาํ นวนนอ ย แลว คอย ๆ เพมิ่ ไปสจู าํ นวนมาก
4. เปนธุรกจิ ทส่ี ามารถทาํ ไดในระยะยาว ซง่ึ มีความเปน ไปไดทางการตลาด
ความสามารถในการแขงขัน อาจพจิ ารณาในสงิ่ ตา ง ๆ ดงั นี้
1. อะไรท่ีเราทาํ ไดดีทีส่ ดุ เมือ่ เทยี บกบั ผอู ืน่

1.1 ดกี วา
1.2 เร็วกวา

17

1.3 ถกู กวา
1.4 แตกตา งกวา เดน กวา
2. มองจุดเดนทเ่ี รามี
2.1 สินคา / บรกิ ารของเราดีอยา งไร
2.2 ใครคอื ลกู คา ของเรา
2.3 ขนาดตลาดมีมูลคา เทาไร
2.4 เทคโนโลยีในการผลิตสดุ ยอดเพยี งใด
2.5 ถาคแู ขง ทาํ ไดจ ะใชเวลาอกี นานเทา ไร
กลยทุ ธก ารตลาดโดยใช 4P
กลยุทธการตลาดนัน้ มอี ยูมากมาย แตเ ปน ทีร่ จู กั และเปน พืน้ ฐาน คือ การใช 4P เปนการวางแผนใน
แตล ะสว นใหเขา กนั ในบางครัง้ อาจจะไมสามารถปรับเปล่ียนทง้ั 4P ไดทัง้ หมดในระยะสัน้ กไ็ มเปนไร แตจ ะ
คอ ย ๆ ปรบั จนสมดุลครบทั้ง 4P ในทสี่ ุด
1. สินคา หรือบรกิ าร (Product) กาํ หนดสินคา ใหต รงกับความตอ งการของลกู คา เชน ลูกคา สงู อายุ
ตอ งการน้ําผลไมท มี่ รี สหวานเล็กนอย
2. ราคาสินคา (Price) เปนการต้ังราคาท่ีเหมาะสมกับสินคาหรือบริการ และกําลังซื้อของลูกคา
พจิ ารณาจากราคาของคแู ขง บางครงั้ อาจลดราคาตํา่ กวาคแู ขงก็ได โดยลดคุณภาพบางตัวท่ีไมจําเปนก็จะทําให
สินคามรี าคาตํา่ กวาคูแขง หรือกาํ หนดราคาสงู กวา คูแขง ก็ได ถาสินคาของเราดีกวาคูแขงดา นใด เพื่อใหล กู คา
มโี อกาสเปรียบเทยี บ
3. สถานท่ีขายสินคา (Place) ควรเลือกทําเลขายใหเหมาะสมกับลูกคา หรือคิดหาวิธีการสงของ
สินคา ใหถงึ มอื ลูกคาไดอ ยางไร
4. การสง เสริมการขาย (Promotion) เปน การทาํ กิจกรรมตา ง ๆ เพื่อใหล กู คา รจู กั สนิ คา และอยากท่ี
จะซือ้ มาใช เชน การแจกใหท ดลองใช การลดราคาในชวงแรก การแถมไปกบั สนิ คา อน่ื ๆ

18

ใบงานที่ 2/1
การกําหนดและวิเคราะหก ลยทุ ธท างการตลาด
( 3. กําหนดกลยุทธสูเปา หมายได 4. วิเคราะหก ลยทุ ธไ ด )

ใหผเู รียนรวมกลุมกนั 5 คน รวมกนั กาํ หนดและวิเคราะหกลยุทธพ ัฒนาทางการตลาดแลว สรุปลงใน
แบบบันทึก

แบบบนั ทกึ
สมาชกิ ในกลุม 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................
3.............................................................................................................................................
4.............................................................................................................................................
5.............................................................................................................................................
กลยุทธ
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
การวิเคราะหก ลยุทธ โดยการวเิ คราะหจ ุดออน จุดแข็ง
1. จุดแขง็ ..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2. จดุ ออ น.......................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
3. โอกาส........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
4. อปุ สรรค.................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
สรุปผลการวิเคราะห
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

19

ใบงานท่ี 2/2
ตรวจสอบผลการวเิ คราะหกลยุทธ
ใหผ เู รียนนําผลการวิเคราะหก ลยทุ ธจ ากใบงานทนี่ าํ ไปใหผูรชู ว ยตรวจสอบความเปนไปไดแ ลว สรุป
ลงในแบบบนั ทึก

แบบบันทกึ
กลยทุ ธ. ...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
สรปุ ผลการวิเคราะหจ ากผรู ู
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
แนวทางการแกไขจากการแสดงความคดิ เหน็ ของผรู ู
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

20

ใบความรูที่ 3
การกําหนดกิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด
การตลาดมีความสําคญั เพราะเปน จดุ เรม่ิ ตน และมผี ลตอการบรรลเุ ปา หมายสุดทายของการดาํ เนินธุรกจิ
ธุรกิจตองเร่มิ ดวยการศึกษาความตอ งการทแ่ี ทจรงิ ของลกู คา จากนนั้ จึงทําการสรา งสินคา หรือบรกิ ารที่ทําให
ลกู คาเกิดความพอใจสงู สุด (Customer Focus)
การบริหารตลาด เปนกระบวนการวางแผน ปฏิบัติงานและการควบคุมกิจกรรมทางการตลาดที่
กอ ใหเ กิดการแลกเปลี่ยนระหวา งผูซื้อและผูขาย พรอมทงั้ นําความพอใจมาสูท ั้ง 2 ฝาย
การกาํ หนดกจิ กรรมเพ่อื พฒั นาการตลาด
เมอ่ื เราทราบวา กลยทุ ธท่กี าํ หนดไวม ดี านใดบา ง เชน กลยทุ ธ 4P ก็คือ ดานตัวสินคา ดานราคา ดาน
สถานท่ขี าย และการสง เสรมิ การขาย กลยุทธท ้งั 4 ดา น ใหนํามากาํ หนดเปนกจิ กรรมทตี่ องดําเนนิ การ เชน
1. กิจกรรมดา นพฒั นาตัวสนิ คา พฒั นาใหต รงกบั ความตอ งการของลูกคา
2. กิจกรรมดา นราคา ผูผลิตก็ตอ งกําหนดราคาท่เี หมาะสมกบั กําลังซอ้ื ของผูบริโภค และเหมาะสมกับ
คณุ ภาพของสินคา
3. กจิ กรรมดานสถานท่ี ตอ งคดิ วาจะสงมอบสนิ คาใหกบั ผูบริโภคไดอยางไร หรือตองมีการปรับ
สถานทขี่ าย ทําเลที่ต้ังขายสนิ คา
4. กิจกรรมสงเสริมการขาย จะใชว ธิ กี ารใดทท่ี าํ ใหล กู คา รจู กั สินคาของเรา
การวางแผนพฒั นาการตลาด
ผผู ลิตจะตองนาํ กิจกรรมตาง ๆ มาวางแผนเพื่อพัฒนาการตลาด ซง่ึ สามารถนําไปสูการปฏิบัติใหได
ดงั ตัวอยา ง

ที่ กจิ กรรมทีต่ องดาํ เนินการ 21

1 ศึกษาขอมลู เพ่ือกําหนดทศิ ทางการ แผนการพฒั นาการตลาด
พฒั นาการตลาด แผนการพัฒนาการตลาดป 2553

2 กําหนดเปา หมายการตลาด ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
3 กาํ หนดกลยทุ ธสูเปาหมาย
4 วิเคราะหก ลยุทธ
5 ดําเนินการ

- การโฆษณา
- การประชาสมั พนั ธ
- การรวบรวมขอ มูลลกู คา
- การสงเสริมการขาย
- การกระจายสินคา
- การสงมอบสนิ คา
- ฯลฯ

22

ใบงานที่ 3
การกําหนดกจิ กรรมและแผนการพัฒนาการตลาด
ใหผูเรียนรวมกลุมและรวมกันกําหนดกิจกรรมและวางแผนการพัฒนาตลาด ลงในแบบบันทึกท่ี
กาํ หนดให

แบบบันทกึ

สมาชิกในกลมุ 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................

3.............................................................................................................................................

4.............................................................................................................................................

5.............................................................................................................................................

กจิ กรรมและแผนการพัฒนาการตลาด

ท่ี กจิ กรรมทีต่ องดาํ เนินการ แผนการพฒั นาการตลาดป 2553

ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

23

บทที่ 3
การจดั ทาํ แผนพฒั นาการผลติ หรือการบรกิ าร

สาระสําคญั
การพัฒนาการผลิตหรอื การบรกิ าร หรือจากการกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรอื การบริการ วเิ คราะหท ุน

ปจ จัยการผลติ หรือการบริการ กาํ หนดเปาหมาย การกําหนดแผนกิจกรรม และการพัฒนาระบบการผลิตหรือ
การบริการ จงึ จะนําสูการพัฒนาอาชพี ใหมคี วามเขมแขง็

ตวั ชวี้ ัด
1. อธบิ ายการกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบรกิ าร
2. วเิ คราะหทุนปจ จัยการผลิตหรอื การบรกิ าร
3. กาํ หนดเปาหมายการผลติ หรอื การบรกิ าร
4. กําหนดแผนกจิ กรรมการผลติ
5. พฒั นาระบบการผลติ หรอื การบริการ

ขอบขา ยเน้ือหา
1. การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรือการบรกิ าร
2. การวเิ คราะหทนุ ปจจัยการผลติ หรือการบรกิ าร
3. การกาํ หนดเปา หมายการผลิตหรอื การบรกิ าร
4. การกาํ หนดแผนกิจกรรมการผลติ
5. การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร

สือ่ ประกอบการเรียนรู
ใบความรู / ใบงาน การกําหนดคณุ ภาพผลผลิตหรือการบริการ
ใบความรู / ใบงาน การวิเคราะหท ุนปจ จัยการผลิตหรือการบรกิ าร
ใบความรู / ใบงาน การกาํ หนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ
ใบความรู / ใบงาน การกาํ หนดแผนกิจกรรมการผลติ
ใบความรู / ใบงาน การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ าร

24

ใบความรทู ี่ 1

การกําหนดคุณภาพผลผลติ หรอื การบรกิ าร
การจัดการการผลิต หมายถึง การสรางสรรคห รอื การแปรสภาพส่งิ หนึ่งสง่ิ ใด ใหเปน สนิ คา เปน
กระบวนการที่ดําเนินงานผลติ สินคา ตามขนั้ ตอนตา ง ๆ อยา งตอ เนื่อง และมีการประสานงานกัน เพื่อใหบรรลุ
เปา หมายขององคกรหรือกจิ การการผลติ
การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลิต เปนการกาํ หนดคณุ สมบตั ิของผลผลติ ตามที่ลกู คา ตองการ เชน
ลกู คา ตองการผักปลอดสารพิษ ดังนน้ั ตอ งพฒั นากระบวนการปลกู ผกั โดยใชสารธรรมชาตแิ ทนปยุ เคมี หรอื
พัฒนารสชาติของอาหารแปรรปู ใหมีรสเปร้ียวยิง่ ขึ้น เพอ่ื ใหตรงกับความตองการของลกู คา กลมุ วัยรุน
การบริการ หมายถงึ กระบวนการท่เี นน การใหบรกิ ารแกลกู คา โดยตรง โดยการทาํ ใหลกู คา
ไดรับความพงึ พอใจ มคี วามสขุ และไดร บั ผลประโยชนอยา งเต็มท่ี
ลักษณะงานอาชพี ในการผลติ งานอาชีพในการผลติ นนั้ สว นใหญม อี ยใู นภาคเกษตรกรรม
และภาคอุตสาหกรรม เชน
ภาคเกษตรกรรม

- ผลผลิตไดแ ก พชื ไร พืชสวน ไมดอกไมป ระดบั นาขา ว ปศุสตั ว ฟารม เปน ตน
ภาคอุตสาหกรรม

- อาชพี ตดั เยบ็ เส้ือผา อาชพี ผลิตรถยนต ผลผลติ คือ รถยนต เปนตน
การผลติ เพือ่ ใหไดผ ลผลติ ทดี่ ีน้นั ตองใหต รงกับความตอ งการของผูใชห รอื ผซู ้อื ใหม ากทสี่ ดุ
คุณภาพของผลผลิตทดี่ ี นน้ั ตอ งมาจากผผู ลติ ที่มีคณุ ลกั ษณะท่ีดี ซงึ่ ประมวลได ดงั น้ี

1. ซอื่ สตั ยตอ ผูบรโิ ภค
2. รักษาคุณภาพของผลผลติ ใหค งทแ่ี ละปรับปรุงใหด ีข้นึ
3. ไมป ลอมปนผลผลติ
4. ไมเ อารัดเอาเปรยี บผูบริโภค
5. ไมกกั ตุนผลผลติ
6. มคี วามรู ความชาํ นาญในงานอาชพี ที่ดาํ เนนิ การเปน อยา งดี
7. มีความรกั และศรัทธาในงานอาชพี ท่ีดําเนินการ
8. มคี วามเชื่อมั่นในตวั เอง
9. มีความคิดรเิ ร่มิ และมมี นษุ ยสมั พนั ธท ีด่ ี

ลกั ษณะงานอาชีพการใหบริการ
การบรกิ าร เปน กจิ กรรมหรือการกระทาํ ท่ีผูใหบ รกิ ารทาํ ข้นึ เพอื่ สงมอบการบรกิ ารใหแกผรู ับบริการ
ผูร บั บริการสว นใหญจะเนน ใหค วามสําคัญกับ “กิจกรรม” หรอื “กระบวนการบรกิ าร” ของผใู หบริการมากกวา
สิ่งอ่ืน และจะเกดิ ความประทบั ใจในขณะทีผ่ ูรับบรกิ ารสัมผัสไดก ับการไดรับบริการนัน้ ๆ

25

คณุ ภาพของการบริการ วดั ไดจากการบริการของผใู หบ ริการ 7 ประการ ดงั นี้
1. การยมิ้ แยม เอาใจใส เหน็ อกเหน็ ใจตอความลาํ บากยุงยากของลกู คา
2. การตอบสนองตอความประสงคของลกู คาอยางรวดเร็วทันใจ
3. การแสดงออกถงึ ความนับถอื ใหเกยี รติลกู คา
4. การบริการเปน แบบสมคั รใจและเต็มใจทาํ
5. การแสดงออกถงึ การรักษาภาพลกั ษณของการใหบรกิ าร
6. การบรกิ ารเปน ไปดวยกิรยิ าทสี่ ภุ าพ และมมี ารยาทดี ออนนอ มถอ มตน
7. การบริการมีความกระฉบั กระเฉง กระตอื รือรน
มีบางอาชีพทเ่ี ปน ไปไดท้งั การผลิตและการบรกิ าร เชน ผูประกอบการอาชีพรานอาหาร ตองมีผลผลิต
เชน อาหารประเภทตาง ๆ ควบคูก บั การบรกิ าร

ใบงานที่ 1
การกําหนดคณุ ภาพผลผลิตหรอื การบริการ
ใหผูเ รียนกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการ ในงานอาชีพท่ีผูเรียนดําเนินการเองหรืออาชีพที่
สนใจ ใหเหตุผลประกอบ
ลกั ษณะงานอาชีพ……………………………………………………………………………………
ประเภทของผลผลิตหรือการบรกิ าร………………………………………………………………….
ช่อื เจา ของธรุ กิจ……………………………………………………………………………………...
ทีต่ ง้ั ของธรุ กิจ………………………………………………………………………………............
คุณภาพของผลผลิตหรือการบรกิ ารทปี่ รากฏ และอธิบายเหตุผลประกอบคณุ ภาพนนั้ ๆ
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

26

ใบความรูที่ 2

การวิเคราะหทุนปจจัยการผลิตหรือการบริการ
การวเิ คราะหทนุ ซ่ึงเปนปจจยั การผลิต จงึ มคี วามจําเปน ตอ การพัฒนาอาชีพ จะสงผลตอความ
เขมแขง็ ของอาชีพ ถารจู กั ลดตนทนุ ใชทนุ อยา งเหมาะสมและประหยดั จัดหาทุนทดแทน
ทุน หมายถงึ ปจ จยั ทีใ่ ชในการลงทุนในการดําเนนิ การประกอบอาชพี เพอื่ หวังผลกําไรจากการดําเนินการ
ทุนถอื วาเปนปจ จัยสําคัญในการประกอบอาชพี ใหด ําเนินงานไปอยางมีประสิทธิภาพ และมีความเจริญเติบโต
อยางตอ เนอ่ื ง
ตนทนุ การผลติ หมายถึง ทุน ในการดาํ เนนิ การประกอบอาชีพ แบงได 2 ประเภท คือ

1. ทุนคงท่ี คือปจจัยท่ผี ปู ระกอบการจดั หามา เพอ่ื ใชในการจดั หาสินทรพั ยถ าวร เชน
ดอกเบย้ี เงินกู ท่ดี ิน อาคาร เครื่องจกั ร เปนตน สําหรบั ใชใ นการประกอบอาชีพ ทุนคงทสี่ ามารถแบงได
2 ลกั ษณะ คือ

1) ทุนคงที่ทเ่ี ปน เงนิ สด เปน จํานวนเงนิ ที่ตองจายเปนคาดอกเบีย้ เงนิ กู เพอ่ื นํามาใช
ในการดําเนนิ การประกอบอาชีพ

2) ทุนคงทที่ ่ีไมเปน เงนิ สด ไดแก พ้ืนท่ี อาคารสถานท่ี โรงเรือน รวมถึงคาเสือ่ ม
ราคาของเคร่ืองจกั ร

2. ทนุ หมนุ เวยี น คือ ปจ จยั ทผี่ ปู ระกอบการจัดหามา เพอ่ื ใชในการดําเนินการจัดหาสินทรัพย
หมุนเวียนในการดําเนินกิจกรรมอาชีพ เชน วัตถุดิบในการผลิตสินคาหรือการบริการ วัสดุส้ินเปลือง
คาแรงงาน คา ขนสง คาไฟฟา คาโทรศพั ท เปน ตน

ทนุ หมนุ เวยี นแบงออกเปน ดงั นี้ คอื
1. คา วัสดอุ ปุ กรณในการประกอบอาชีพ ดงั นี้
1.1) วสั ดอุ ุปกรณอ าชีพในกลมุ ผลิตผลผลิต เชน งานอาชพี เกษตรกรรม เชน คาปุย

พันธุพชื พันธุสตั ว คา น้าํ มัน เปนตน
1.2)วสั ดุอปุ กรณอาชพี ในกลมุ บริการ เชน อาชีพรับจางซักรีดเสื้อผา เชน คาผงซักฟอก

คานํา้ ยาซกั ผา เปนตน
2. คา จา งแรงงาน เปน คาจางแรงงานในการผลิตหรือบริการ เชน คาแรงงานในการไถดิน

คา จางลูกจา งในรานอาหาร
3. คา เชาท่ีดนิ /สถานท่ี เปน คา เชา ที่ดิน/สถานทใ่ี นการประกอบธรุ กิจ
4. คาใชจา ยอืน่ ๆ เปน คา ใชจา ยในกรณีอน่ื ท่นี อกเหนอื จากรายการ
5. คา ใชจา ยในครวั เรอื นเปน แรงงานในครวั เรือนสว นใหญ ในการประกอบอาชพี อาจจะไมได

นาํ มาคดิ เปนตนทุน จึงไมทราบขอมูลการลงทุนที่ชัดเจน ดังน้ัน การคิดคาแรงในครัวเรือน จึงจําเปนตอง
คิดดว ย โดยคิดในอัตราคา แรงขน้ั ตํา่ ของทองถ่นิ นั้น ๆ

27

6. คาเสียโอกาสท่ีดิน กรณีเจาของธุรกิจมีที่ดินเปนของตนเอง การคิดตนทุนใหคิดตาม
อตั ราคาเชา ทด่ี นิ ในทองถิ่นหรือบรเิ วณใกลเคียง

ในการดาํ เนนิ งานประกอบอาชีพ การบริหารเงินทุนหรอื ดานการเงินน้ัน เปนส่ิงท่ีผูประกอบการ
ตองใหความสาํ คญั เปนอยา งมาก เพราะมผี ลตอ ความมั่นคงของอาชีพวา จะกา วหนาหรือลมเหลวได

ใบงานที่ 2

การวเิ คราะหท ุนปจจัยการผลติ หรอื การบรกิ าร

ใหผูเรียนกําหนดทุนและวิเคราะหความจําเปนในการพัฒนาอาชีพ เพื่อจะทําใหอาชีพมีความ

เขมแข็ง

รายการทนุ เหตผุ ลในการใชท ุน

รายการ จาํ นวน

28

ใบความรูที่ 3
การกําหนดเปาหมายการผลติ หรือการบรกิ าร
เปาหมายการผลิตหรือการบริการ เปนสิ่งที่ผูประกอบอาชีพตองการมุงไปใหถึง เกิดผลตามท่ี
ตองการ ดวยวิธีการตาง ๆ เปาหมายจึงเปนตัวบงชี้ปริมาณที่จะตองผลิตหรือบริการใหไดตามระยะเวลาท่ี
กาํ หนดดว ยความพึงพอใจของลูกคา เต็มใจในการรบั บรกิ าร
ปจ จัยทสี่ ง ผลใหประสบความสําเร็จนน้ั ประกอบดว ย
1. การกาํ หนดกลุม ลกู คาเปาหมายอยางชดั เจน
2. การเสรมิ สรา งสวนประสมทางการตลาดไดอยางลงตัว
3. การคํานึงถงึ สภาวะแวดลอมทค่ี วบคุมไมได
4. สามารถตอบคําถามตอ ไปน้ไี ดทุกขอ
ขอ มูลปจ จัยของลูกคา ท่ีตองการสินคาท่ีจะพัฒนาข้ึนใหมป ระกอบดว ย
 ใครคอื กลุมลกู คา เปา หมายสาํ หรบั ผลผลิตทผี่ ลิตขนึ้ หรือการบริการ
 ลูกคาเปา หมายดงั กลาวอยู ณ ท่ีใด
 ในปจ จบุ นั ลูกคา เหลานซ้ี อ้ื ผลผลติ หรือการบรกิ ารไดจ ากท่ีใด
 ลูกคาซอ้ื ผลผลิตหรอื การบรกิ ารบอยแคไหน
 อะไรคือสิ่งจูงใจท่ที าํ ใหลกู คา เหลานน้ั ตดั สนิ ใจใชบ ริการ
 เหตผุ ลทําไมลูกคาถงึ ใชผลผลติ หรือบรกิ ารของเรา
 อะไรทล่ี กู คาเหลาน้ันชอบและไมช อบผลผลิตหรอื บรกิ ารอะไรทเี่ รามีอยบู า ง
ขอมลู ปจ จยั ของผลผลิตหรอื การบริการ ประกอบดว ย
1. ลูกคา ตองการผลผลติ หรอื บรกิ ารอะไร
2. ลูกคาอยากจะใหมีผลผลติ หรอื บรกิ ารในเวลาใด
3. งานดา นการบรกิ าร ควรตงั้ ชอ่ื วาอะไร เพือ่ เปนส่งิ ดึงดูดใจลกู คา ไดม ากที่สดุ
นอกจากนี้ขอมูลดานการกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการใหสอดคลองกับความเปนจริง
และความเปน ไปไดแ ลว
ขอ มลู องคประกอบดา นผปู ระกอบการ
ในการพัฒนาอาชีพจะตองพิจารณาตามประเดน็ สาํ คญั ๆ ดังนี้
1. แรงงาน ตองใชแ รงงานมากนอยที่เพ่มิ หรือลดลงเทา ไร ปจ จบุ นั มีแรงงานเพยี งพอตอการดําเนินงาน
หรือไม ถา ไมเพยี งพอจะทําอยา งไร จะนําเครอ่ื งจักรมาใชแทนแรงงานบา งไดห รอื ไม
2. เงินทุน ตองใชเงินทุนมากนอยเพียงไร ปจจุบันมีเงินทุนเพียงพอตอการดําเนินงานหรือไม ถาไม
เพยี งพอจะทําอยา งไร
3. เคร่อื งมือ/อุปกรณ ตอ งใชเครอื่ งมอื /อุปกรณอะไร จาํ นวนเทา ไร เพียงพอหรอื ไม ถา ไมเพียงพอจะทํา
อยา งไร

29

4. วตั ถดุ บิ เปน ส่ิงสาํ คญั มากขาดไมไ ด ผูผลิตจะตองพิจารณาวาจะจัดหาจัดซ้ือวัตถุดิบจากท่ีใด ราคา
เทา ไร จะหาไดจากแหลง ไหน และโดยวธิ ใี ด
5. สถานท่ี หากเปน การประกอบอาชีพดานการผลิต ตองกําหนดสถานทที่ ่ใี กลแหลงวัตถุดิบ ถาเปน
ธรุ กิจดา นการบริการ ตอ งจัดสถานท่ใี หมีความเหมาะสม สะอาด และเดินทางสะดวก เปนหลกั

ใบงานท่ี 3
การกาํ หนดเปา หมายการผลิตหรือการบริการ
ใหผูเรียนรวมกลุมกัน 3-5 คน กําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ ในการพัฒนาอาชีพท่ี
ผูเ รียนดาํ เนินการเอง หรืออาชีพทสี่ นใจแลว บันทกึ ดังนี้
1. ลักษณะงานอาชพี …………………………………….…………………………………………
2. ประเภทของผลผลติ หรือการบรกิ าร……………………………………………………………
3. ชือ่ เจา ของธรุ กจิ …………………………………………………………………………
4. ทีต่ ง้ั ของธุรกจิ …………………………………………………………………………
5. เปาหมายการผลติ หรอื การบริการ………………………………………………………
6. เหตผุ ลในการกาํ หนดเปา หมายการผลิตหรอื การบริการ เพราะ
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

30

ใบความรูที่ 4

การกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลิตหรือการบรกิ าร
แผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบริการ คอื แผนงานทางการประกอบอาชพี ท่ีแสดงกจิ กรรมตา ง ๆ
ท่ตี องปฏิบัตใิ นการลงทนุ ประกอบการ โดยมีจดุ เริ่มตน จากจะผลิตสินคา และบรกิ ารอะไร มกี ระบวนการ
ปฏบิ ตั ิอยางไรบาง และผลจากการปฏบิ ัตอิ อกมาไดม ากนอยแคไหน ใชง บประมาณและกําลงั คนเทา ไร
เพ่อื ใหเ กิดเปน สนิ คาและบรกิ ารแกลกู คา และจะบริหารธรุ กิจอยา งไรธรุ กิจจงึ จะอยรู อด
การกําหนดแผนกจิ กรรมการผลิตหรือการบริการ เปนส่ิงท่ีสําคัญย่ิงตอการประกอบอาชีพ เพราะ
เปน การกําหนดเปา หมายในสงิ่ ทต่ี องการใหเ กดิ รายละเอียดที่ตองปฏิบัติ ผานกระบวนการตัดสินใจอยางมี
ระบบและขอ มลู เพ่อื ใหเ กิดผลการปฏบิ ตั บิ รรลผุ ลตามเปาหมายท่ีกาํ หนดไว โดยมีข้ันตอนการกําหนดแผน
กจิ กรรมการผลิตหรอื การบริการ ดังน้ี
1. สาํ รวจตัวเอง เพ่อื ใหร ูถ งึ สถานภาพปจจุบันของงานอาชีพของตนเอง เปนการตรวจสอบขอมูล
เก่ยี วกับ แรงงาน เงนิ ทุน เคร่อื งมือ/อุปกรณ วัตถุดบิ และสถานทีว่ า มสี ภาพความพรอ มหรือมีปญหาอยางไร
รวมถึง ผลผลิตหรือบริการของตนวามอี ะไรบกพรองหรือไม
2. สาํ รวจสภาพแวดลอม เปน การตรวจสอบขอมูลภายนอกเก่ียวกบั สภาพธุรกจิ ประเภทเดยี วกนั ใน
ชุมชน ความตอ งการของลูกคา

การดําเนินงานตามขั้นตอนท่ี 1 และ 2 เปนการศึกษาขอมูล เพื่อระบุถึงปญหาที่เกิดข้ึนและควร
แกไข ซ่ึงขอมูลของทั้งสองขอนี้ อยูในเร่ืองของสภาพปญหา และหลักการและเหตุผล ในสวนแรกของ
แผนงาน/โครงการผลิต หรอื บริการ

3. การกําหนดทางเลือกเพื่อใหการวางแผนมีความชัดเจน หลังจากสามารถกําหนดสาเหตุของ
ปญ หา( ขอ 1 และ ขอ 2 ) ไดแ ลว ผูประกอบการตองตัดสินใจเพื่อพิจารณาหาทางเลือก เพ่ือใหไดทางเลือก
หลายทางสกู ารปฏิบัติ

4. การประเมินทางเลือก เม่ือสามารถกําหนดทางเลือกไดหลากหลายแลว (จากขอ 3) เพื่อใหได
ทางเลือกสูการปฏิบัติที่เหมาะสมท่ีสุด ในการวางแผนกลยุทธทางการตลาด ผูประกอบการตองพิจารณา
ประเมินทางเลอื กในแตล ะวิธี เพ่ือใหส ามารถบรรลเุ ปา หมายใหด ที ่สี ดุ

5. การตัดสินใจ เมอื่ ไดทางเลอื กหลายทางเลอื กในการตัดสนิ ใจสามารถใชหลัก 4 ประการในการ
พจิ ารณาประกอบการตัดสินใจคอื

1) ประสบการณ 2) การทดลอง 3) การวิจยั หรือการวิเคราะห และ 4) การตัดสินใจเลือก
6. กําหนดวัตถุประสงค เปน การกําหนดเปา หมายของการดาํ เนินงานวา ตอ งการใหเกดิ อะไร
7. พยากรณอนาคตถึงความเปนไปได เปนการคิดผลบรรลุลวงหนาวา หากดําเนินการตามแผน
กจิ กรรมการผลติ หรอื การบรกิ ารแลว ธุรกจิ ทด่ี ําเนนิ งานจะเกิดอะไรขน้ึ
8. กําหนดแนวทางการปฏิบัติ เปนการกําหนดรายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติวาจะทําอยางไร
เม่อื ไร เพอื่ ใหเ กิดผลตามวตั ถุประสงคท่กี าํ หนดไว

31

9. ประเมินแนวทางการปฏิบตั ิทีว่ างไว เปน การตรวจสอบความสมบูรณของแผนกิจกรรมการผลิต
หรอื การบริการวา มคี วามสอดคลอ งกนั หรอื ไมอ ยา งไร สามารถท่จี ะปฏิบัติตามข้ันตอน วิธีการท่ีกําหนดไวได
หรอื ไมอ ยา งไร หากพบวาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ ที่จัดทําขึ้นยังไมมีความสอดคลอง หรือมี
ขน้ั ตอนวิธีการใดทไี่ มมน่ั ใจ ใหจดั การปรบั ปรงุ ใหมใ หม คี วามสอดคลอ งและเหมาะสม

10. ทบทวนและปรับแผน เมื่อสถานการณสิ่งแวดลอมที่เปล่ียนแปลงไป และผลลัพธไมเปนไป
ตามที่กําหนด เปนการพัฒนาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในระหวางการปฏิบัติตามแผน เม่ือมี
สถานการณเปลย่ี นแปลงไป หรือมีขอมลู ใหมทสี่ าํ คญั

การควบคมุ คุณภาพการผลิตหรือการบริการ หมายถงึ
การจัดกิจกรรมตาง ๆ เพอ่ื ใหผลผลิตหรือการบรกิ ารไดตามทีก่ ําหนดคณุ ภาพไว ทําให

ตอบสนองความตอ งการและสามารถสรา งความพึงพอใจใหก ับลกู คาบนแนวคดิ พน้ื ฐานวา เมอื่ กระบวนการดี
ผลลพั ธท่ีออกมากจ็ ะดตี าม

การจัดการเกยี่ วกบั การควบคุมคณุ ภาพการผลติ หรือการบรกิ าร
การควบคมุ คุณภาพนัน้ มวี ตั ถปุ ระสงคเ พื่อใหผ ลิตภณั ฑหรอื การบรกิ ารบรรลุจดุ มงุ หมาย

ดังตอ ไปนี้
1. สินคา ที่สงั่ ซื้อหรือสั่งผลิตมคี ุณภาพตรงตามขอตกลงหรอื เงอ่ื นไขในสัญญา
2. กระบวนการผลติ ดําเนนิ ไปอยางถูกตองเหมาะสม
3. การวางแผนการผลติ เปนไปตามที่กาํ หนดไว
4. การบรรจุหีบหอดแี ละเหมาะสม หมายถึงสามารถนําสงวัสดุยงั จดุ หมายปลายทางใน

สภาพดี
ข้ันตอนการควบคมุ คุณภาพการผลิต แบงออกเปน 4 ข้นั ตอน คือ
1. ข้ันการกาํ หนดนโยบาย เปนการกาํ หนดวตั ถุประสงคอยา งกวาง ๆ เชน ระดบั สินคา

ขนาดของตลาด วธิ กี ารจําหนา ย ตลอดถงึ การรับประกัน ขอ กําหนดเหลาน้ีจะเปนเครื่องช้นี ําวา กิจการจะตอง
ทาํ อะไรบา ง เพื่อใหบรรลุวัตถปุ ระสงคท ่ีไดก ําหนดไว

2. ข้นั การออกแบบผลิตภัณฑ หมายถงึ การกาํ หนดคณุ ลกั ษณะของผลติ ภณั ฑก ารออกแบบ
ผลิตภัณฑ ซ่ึงจะตอ งมีความสัมพันธกับระบบการผลติ

3. ขัน้ ตอนการควบคมุ คณุ ภาพของการผลิต การควบคุมคณุ ภาพการผลิต แบง ออกเปน
ขน้ั ตอนยอย 3 ข้ัน คือ การตรวจสอบคุณภาพของช้ินสวน การควบคุมกระบวนการการผลติ และการตรวจสอบ
คุณภาพของผลิตภณั ฑ โดยในการตรวจสอบทั้ง 3 ขนั้ น้ี สว นใหญจ ะใชเ ทคนคิ การสมุ ตวั อยา ง เพราะผลติ ภณั ฑท่ี
ผลิตไดนัน้ มจี ํานวนมากไมอ าจจะทาํ การตรวจสอบไดอ ยางทั่วถึงภายในเวลาจาํ กดั

4. ข้ันการจัดจําหนาย การควบคุมคุณภาพในการจําหนาย จะใหความสําคัญกับบริการ
หลงั การขาย ซงึ่ ในระบบการตลาดสมยั ใหม ถือวาเปน เร่ืองสําคัญมาก เพราะสินคาบางชนิดโดยเฉพาะอยางย่ิง

32

สินคาประเภทเคร่ืองมือ เครื่องจักรหรืออุปกรณทางไฟฟา หรือ เครื่องอิเล็กทรอนิกสหรือคอมพิวเตอร ซ่ึงมี
วิธีการใชแ ละการดแู ลรักษาทค่ี อ นขางยุง ยาก ผูผลิตหรือผูขายจะตองคอยดู และเพ่ือใหบริการหลังการขายแก
ผูซ้ืออยูเสมอ เพ่ือสรางความพึงพอใจ ซึ่งจะมีผลตอการสรางความเชื่อมั่น และความกาวหนาทางธุรกิจใน
อนาคต

การควบคมุ คุณภาพการผลิตหรอื การบรกิ ารมีความสําคญั ตอ การกาํ หนดกิจกรรมการผลิตหรอื การบริการ
เปน อยางมาก เพราะการผลิตสนิ คาหรือการบรกิ ารทด่ี ีน้ัน ตอ งมีคุณภาพที่คงที่ ดเี สมอตน เสมอปลาย จึงจะคง
ความพึงพอใจตอลกู คาใหซ่ือสัตย และเช่ือมั่นในคณุ ภาพของสนิ คาและการบรกิ ารตลอดไป

……………………………………………………………….

ใบงานที่ 4
การกาํ หนดกิจกรรมการผลติ หรอื การบริการ
ใหผ ูเรยี นกาํ หนดแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในการพัฒนาอาชีพของผูเรียน หรืออาชีพ
ที่สนใจโดยบันทึก ดังนี้
ลักษณะงานอาชีพ……………………………………………………………………………………
ประเภทของผลผลติ หรอื การบริการ…………………………………………………………………
ช่อื เจา ของธรุ กจิ ……………………………………………………………………………………...
ที่ต้งั ของธรุ กิจ………………………………………………………………………………………..
แผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบริการ คือ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
แผนน้ีไดมกี ารจดั การควบคุมคณุ ภาพดานใดบาง
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
เหตผุ ล เพราะ.....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

33

ใบความรทู ี่ 5

การพัฒนาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร
การประกอบอาชีพทั้งดานการผลิตและการบริการ ที่ดําเนินการอยูจะสามารถดําเนินไปไดดวยดี
แลวก็ตาม แตเพ่ือใหการประกอบอาชีพน้ีมีความกาวหนาและม่ันคง ผูประกอบการธุรกิจตองคํานึงถึงการ
พัฒนาระบบการผลิตหรอื การบริการอยางตอ เน่ือง
การพฒั นาระบบการผลิตหรือการบริการ สามารถดาํ เนินการไดดังน้ี
1. ลกั ษณะการผลิตและการใหบ ริการ หมายถงึ สภาพของแหลงใหบ รกิ ารทีด่ ที ่ีผูใ ชบริการสามารถ
สัมผสั จับตองได ลกั ษณะของสินคาและผลิตภัณฑด ูดี นา ซอ้ื นา ใช
2. ความไววางใจ หมายถึง ความสามารถในการนาํ เสนอผลิตภัณฑหรือการบริการตามคําม่ันสัญญา
ท่ใี หไ วอยางตรงไปตรงมาและถกู ตอง และมีการรับรองคุณภาพจากหนว ยงานทีเ่ ก่ยี วขอ ง
3. ความกระตอื รอื รนดา นการบรกิ าร หมายถงึ การแสดงความเตม็ ใจทจี่ ะชว ยเหลอื และพรอมที่จะ
ใหบรกิ ารผใู ชบ ริการอยา งทันทว งที
4. ความเช่ียวชาญ หมายถึง ความรู ความสามารถ ในการปฏิบัติงานบริการท่ีรับผิดชอบอยางมี
ประสทิ ธิภาพ ความนาเชื่อถือในตัวสินคา รับรองดว ยตราสนิ คา
5. อัธยาศยั ทีน่ อบนอมดานการบรกิ าร หมายถงึ ความมีมติ รไมตรี ความสภุ าพนอบนอ มเปนกนั เอง
6. ใหเ กียรตผิ อู ่นื จริงใจ มีน้าํ ใจ และความเปน มติ รของผูป ฏบิ ัตงิ านผลผลติ และบรกิ าร
7. ความนาเชื่อถือ หมายถึงความสามารถในดานการสรางความเช่ือม่ัน ดวยความซื่อสัตยของ
ผูประกอบการธรุ กิจ
8. ความปลอดภัย หมายถงึ สภาพทีป่ ราศจากอันตราย ความเส่ียงภัยและปญหาตา ง ๆ
9. การเขาถึงบริการ หมายถึง การติดตอเพื่อการซื้อผลิตภัณฑหรือใชบริการ ดวยความสะดวก
ไมย งุ ยาก
10. การติดตอส่ือสาร หมายถึง ความสามารถในการสรางความสัมพันธ และสื่อความหมายได
ชดั เจน ใชภาษาทงี่ า ย และรับฟง ความคิดเห็นของผูรบั บริการ
11. ความเขาใจลกู คา หมายถงึ ความพยายามในการคนหาและทําความเขาใจกับความตองการของ
ผใู ชบริการ และใหค วามสาํ คญั ตอบสนองความตองการของผใู ชบรกิ ารโดยทันที
คุณภาพของการผลิตหรือการบริการเปนส่ิงสําคัญท่ีผูประกอบการธุรกิจตองรักษาระดับคุณภาพ
และพัฒนาระดับคุณภาพการผลิตหรือการบริการใหเหนือกวาคูแขงขัน โดยเสนอคุณภาพการผลิตหรือการ
ใหบ รกิ ารตามลกู คา คาดหวัง หรือเกินกวาส่ิงทล่ี กู คาคาดหวงั ไวเ สมอ

34

ใบงานท่ี 5
การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ าร
ใหผ เู รียนอธิบายการพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการในการพัฒนาอาชีพที่ผูเรียนดําเนินการ
หรืออาชีพทส่ี นใจ ดังน้ี
1......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
6......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

35

บทที่ 4
การพฒั นาธรุ กจิ เชงิ รุก

สาระสาํ คัญ
การพัฒนาธรุ กจิ เชงิ รกุ จะตอ งเหน็ ความจาํ เปนและคณุ คา ของธรุ กจิ เชิงรกุ การแทรกความนยิ มเขาสู

ความตอ งการของผูบรโิ ภค การสรา งรูปลักษณค ุณภาพสินคา ใหม และการพฒั นาอาชีพอยา งตอ เนอ่ื ง

ตัวชวี้ ดั
1. ความจําเปนและคุณคา ของธรุ กิจเชงิ รกุ
2. อธบิ ายการแทรกความนยิ มเขา สคู วามตอ งการของผูบรโิ ภคอยางแทจรงิ
3. อธบิ ายการสรางรปู ลักษณคณุ ภาพสินคา ใหม
4. อธิบายการพฒั นาอาชีพใหม คี วามเขมแข็ง

ขอบขา ยเน้อื หา
เรอื่ งที่ 1 ความจําเปนและคณุ คาของธรุ กิจเชงิ รกุ
เร่ืองท่ี 2 การแทรกความนยิ มเขาสคู วามตองการของผูบรโิ ภค
เร่ืองที่ 3 การสรางรปู ลกั ษณค ณุ ภาพสนิ คาใหม
เรื่องที่ 4 การพัฒนาอาชีพใหมคี วามเขมแขง

สื่อการเรยี นรู

ใบความรูที่ 1 ความจาํ เปน และคุณคาของธุรกจิ เชงิ รกุ
ใบความรทู ่ี 2 การแทรกความนิยมเขาสตู ลาดของผบู รโิ ภค
ใบความรูท่ี 3 การสรา งรปู ลักษณค ณุ ภาพสินคา ใหม
ใบงานที่ 1 การพัฒนาธุรกจิ เชงิ รกุ
ใบความรทู ่ี 4 การพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมนั่ คง
ใบงานท่ี 2 การพัฒนาอาชีพใหม ีความเขม แข็ง

36

ใบความรทู ี่ 1
ความจําเปนและคณุ คาของธรุ กิจเชิงรกุ

1. ความหมายของธุรกจิ เชงิ รกุ
ธุรกิจเชิงรกุ หมายถึง การบรหิ ารจัดการธุรกิจแบบมีแบบแผน เปนระบบการพัฒนางานท่ีดี อํานวย

ประโยชนใ หกบั ผูประกอบการ สามารถวางแผนตดิ ตามและควบคุมใหการดําเนินงานในทุกดานไดอยางมี
ประสิทธภิ าพ

2. ความจาํ เปนและคุณคา ของธุรกจิ เชิงรกุ
ธุรกจิ เชิงรุก เปน ความพยายามท่ีจะหาวธิ กี ารใหไ ดเ ปรยี บทางการแขงขันทางธุรกิจ เปนการพัฒนา

สินคาใหตรงกับความตองการของผูบริโภค สินคาไดรับการพัฒนาอยางตอเนื่องตลอดเวลา ผูบริโภคมี
โอกาสเลือกซอื้ สินคา ไดห ลากหลาย

37

ใบความรทู ่ี 2
การแทรกความนยิ มเขา สตู ลาดของผบู ริโภค

การแทรกความนิยมเขาสูความตอ งการของผูบริโภค
การแทรกความนิยมเขา สคู วามตองการของผบู ริโภค จะตองรวู า ชวยอะไรใหกบั ใคร

กลยทุ ธเ ปนสวนประกอบทางการตลาดท่ีตอ งแทรกความนยิ มเขา สูค วามตอ งการของลูกคา ซ่ึงสวนประกอบ
ทางการตลาดเบอ้ื งตน ไดแก ผลติ ภัณฑ ( Product ) ซงึ่ เปน ทง้ั สินคา ( Goods ) หรือบริการ ( Services ) หรือ
ทั้งสองอยาง ซงึ่ ผูป ระกอบการตอ งชีแ้ จงไดวาผลิตภณั ฑของตนคืออะไร ใชประโยชนไ ดอยางไร และมุงหวังวา
จะตองหาทางผลกั ดันใหเ ปน ทีย่ อมรบั ของลกู คา ในตลาดใหไ ดโ ดยการแทรกรสนิยมเขาสูส ินคา หรือบรกิ ารนน้ั ๆ

ผลิตภัณฑค อื สิ่งตอบสนองความตอ งการของลูกคา
ผปู ระกอบการควรคํานึงถึงสนิ คา ทข่ี ายใหกบั ลูกคา เปรียบเสมือนผูแกปญหาทางการตลาด ปญหา

ของลกู คา คือ ความตองการสิ่งทม่ี าตอบสนองใหกบั ตนเอง เชน ลูกคานิยมกล่ินใบเตยในขนมปง ผูผลิต จึงนํา
ใบเตยมาใชเปน สวนผสมในขนมปง การใชใ บเตยในขนมปง จึงเปนการแทรกความนยิ มลงในสินคา

รปู ท่ี 1
ความสัมพนั ธระหวา งผลติ ภัณฑก ับลกู คา

ผลิตภัณฑ ลูกคา

( ส่ิงท่ธี รุ กิจขาย ) ( สิ่งทีล่ กู คา ตอ งการ )

38

ใบความรูที่ 3
การสรา งรปู ลกั ษณค ณุ ภาพสินคา ใหม

การสรางรูปลักษณคุณภาพสินคาใหม เปนการพัฒนาสินคาใหตรงกับความตองการของผูบริโภค
เชน มีความสวยงาม ใชง านสะดวก มคี วามทนทาน การพฒั นาผลิตภัณฑของธุรกิจมีหลายรูปแบบ ซึ่งการ
พัฒนาผลิตภัณฑ อาจมีสาเหตุมาจากความม่ันคงของธุรกิจ หรือการเติบโตของธุรกิจจึงตองมีการพัฒนา
ผลติ ภัณฑใหม ีคุณภาพแตกตา งกนั ไป แตละธุรกจิ จะพฒั นาไดตอ เมือ่ ผปู ระกอบการรบั รคู วามตอ งการในการ
ตัดสนิ ใจซื้อสินคา และบริการ จงึ กาํ หนดทศิ ทางทางวิธกี ารพฒั นาผลติ ภัณฑไ ดเ หมาะสมสอดคลองกับความ
ตองการของผูประกอบการ

แนวทางพิจารณาผลิตภณั ฑไมห มายถึงเฉพาะรปู แบบหรือวตั ถสุ ิ่งของท่เี ปนรูปรางเทานั้น แตยังรวมไป
ถงึ คุณคาของผลิตภณั ฑและการบริการดวย ดังน้ัน ผลิตภัณฑ จึงหมายถึง สินคาท่ีสามารถตอบสนองความ
พอใจท่จี บั ตอ งไดแ ละจับตอ งไมได

สว นประกอบท่สี ําคัญในการพัฒนาผลิตภัณฑ มี 2 ประการ คอื
1. ผลติ ภัณฑน้นั ตอ งมีคุณคา และตอบสนองความตอ งการของผบู รโิ ภคไดม ากท่สี ุด
2. สว นประกอบของผลิตภณั ฑตอ งมอี ยางครบถวน
หนา ทใี่ นการพฒั นาผลิตภณั ฑ ในการคิดคนผลติ ภัณฑใ หมออกสตู ลาด ผผู ลิตควรดาํ เนินการ ดังนี้
1. รวบรวมขอ มลู สาํ หรบั ปรับปรงุ และวิธีการดําเนนิ การพัฒนาผลิตภณั ฑ
2. กาํ หนดแผนการพัฒนาผลติ ภณั ฑ
3. ดําเนินการและติดตามผลพฒั นาผลิตภณั ฑใ หมีประสิทธภิ าพ
4. วางแผนกลยุทธก ารขายผลิตภณั ฑ

39

ใบงานที่ 1
การพัฒนาธรุ กจิ เชงิ รกุ
ใหผเู รียนรวมกลมุ กนั อภิปรายแลกเปลย่ี นเรียนรูซง่ึ กนั และกนั เพอื่ ดําเนนิ การพฒั นาธรุ กจิ เชิงรุกใน
การทจี่ ะทําใหอาชีพท่ปี ระกอบการอยหู รืออาชพี ท่ีสนใจมคี วามเขม แข็งสามารถครองอยูในตลาดไดน าน
ตามหัวขอ ดังนี้
1. มีความจาํ เปนอยา งไรที่จะตอ งพฒั นาธรุ กจิ เชิงรุก
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
2. คิดวา การแทรกความนิยมของสินคาที่จะพฒั นาขน้ึ ใหมเ ขา สูความตองการของผูบรโิ ภค อะไรบา ง
อยา งไร
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. คดิ วาจะกําหนดรูปลักษณค ุณภาพสินคาทจ่ี ะพัฒนาขนึ้ ใหม เปนอยา งไร เพราะเหตใุ ด
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

40

ใบความรูท ่ี 4
การพฒั นาอาชพี ใหมีความเขม แขง็
การพฒั นาอาชพี เขา สคู วามเขม แข็งของผูประสบความสาํ เรจ็ มมี ากมาย จะมีลักษณะการกระทาํ ที่
สอดคลอ งกนั เปน สว นใหญว า ความเขมแข็งของอาชพี ขนึ้ อยูก ับองคประกอบอยางนอย 3 ประการ คือ
(1) การลดความเสีย่ งในผลผลติ (2) ความมุงม่ันพฒั นาอาชพี และ (3) การยดึ หลกั คณุ ธรรม

ลดความเส่ียงผลผลิต

มุงม่นั พัฒนาอาชพี สคู วามมนั่ คงยง่ั ยืน

ยึดหลักคณุ ธรรม

จากแผนภมู ิ จะพบวา องคป ระกอบรวมท้งั 3 องคประกอบ เปนตัวสงผลตอความเขม แขง็ ในอาชพี ท่ี
เราจะตองนํามาบรู ณาการใหเปนองครวมเดียวกนั
การลดความเส่ียงผลผลติ

การประกอบอาชพี มักจะประสบกับความเสยี่ ง เชน
- เสยี่ งตอการขาดทนุ ตอ งจดั การโดยการหาตลาดไวลวงหนา เชน มกี ารประกนั ราคาผลผลิต
- เสย่ี งตอ การไมม ีเงนิ ทนุ ในการดําเนินการ แกปญ หาความเสี่ยงดวยการจัดหาแหลง เงนิ ทุน หรอื
พยายามที่จะลดตนทนุ การผลิต
การพฒั นาอาชพี
เปน กระบวนท่ีเนนความสาํ คญั การพฒั นาระบบการจดั การทั้งการผลิตและการตลาดใหต รงกับความ
ตองการของลกู คา ดังน้ี

คุณภาพผลผลติ

ลดตน ทนุ การผลติ การพฒั นาอาชีพ
การสงมอบ

ความปลอดภัย

41

ปจ จยั รว มท้งั 4 ดาน เปนปจ จยั ทส่ี ง ผลตอ การพฒั นาอาชีพ โดยมลี ักษณะความสาํ คัญ ดังน้ี
1. คณุ ภาพผลผลติ เปนเรอื่ งท่ีเราจะตอ งใหคณุ ภาพตรงความตอ งการของลกู คา ใหม ากที่สุด
เพอื่ ใหลูกคา ม่ันใจไดวา จะไดร บั สนิ คา/บรกิ ารทด่ี ีเปน ไปตามความคาดหวัง
2. ลดตน ทุนการผลติ เกยี่ วขอ งกบั การกําหนดราคาผลผลิตทจ่ี ะตองเปนราคาทีล่ กู คาสามารถซ้ือ
ผลผลิตของเราได แตไมใชก ําหนดราคาตาํ่ จนกระทั่งรายไดไมพอเพยี ง ดงั น้ัน การลดตน ทุนจึงเปน เร่อื ง
สาํ คญั ทเ่ี ราจะตอ งศกึ ษาเรยี นรหู าวธิ ีลดตนทนุ ที่ทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไ ปลดตน ทุนกับคา แรงงาน
แตเ ปนการบรหิ ารจดั การใหลดความเสียหายในปจ จยั การผลิต และการจดั การใหไดผลผลิตสงู
3. การสง มอบผลิตผล ใหลูกคา ตอ งเปน ไปตามขอตกลงท้ังเวลานดั หมายและจํานวนผลผลิต
ตวั อยาง เชน อาชีพรานตดั เย็บเส้ือผา ชาย สว นใหญม กั จะผิดนดั ทําใหเสยี หายกบั ลูกคาทมี่ กี าํ หนดการ
จะใชเ สื้อผา จงึ หนั ไปใชบ ริการเสอ้ื ผาสาํ เร็จรปู ทม่ี คี วามสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสนิ ใจเลือกซอื้ ได
ทนั ที ทําใหป จจบุ ันรา นเย็บเสื้อผา ชายเกอื บหายไปจากสงั คมไทย
4. ความปลอดภยั ท้ังผูผลติ และผบู รโิ ภคผลผลติ เชน อาชีพเกษตรอินทรีย คนงานไมม โี อกาส
สมั ผัสกับสารพิษ ทาํ ใหก ารทาํ งานปลอดภยั ขณะเดียวกนั ผลผลิตจากเกษตรอนิ ทรยี เ ปนอาหารที่ปลอดภยั

การยดึ หลักคุณธรรม
การยึดหลักคณุ ธรรม เปน พฤติกรรมภายในของผูป ระกอบอาชีพ ทสี่ าํ คญั สง ผลตอความม่นั คงของ

อาชพี ดงั นี้

ความขยัน

ความประหยัด คุณธรรมประกอบอาชพี
ความซื่อสตั ย

ความอดทน

คุณธรรมทงั้ 4 ประการดังกลาวหลายคนบอกวา เปน เรอื่ งทต่ี องปลกู ฝง มาแตเยาวว ยั จงึ จะเกดิ ขนึ้ ได
ความเช่อื น้ีเปนจรงิ เราสามารถเรยี นรู สรางความเขา ใจ มองเห็นคุณคา ปรบั เปลย่ี นและตกแตงพฤตกิ รรม
เพ่อื ใชเปนเคร่ืองมอื สรา งความสําเรจ็ ใหกบั ตนเองได

42

1. ความขยัน มลี ักษณะพฤตกิ รรมของการทําอะไรอยา งเอาจรงิ เอาจงั แข็งขนั ไมเ กียจคราน
ถา ผปู ระกอบอาชพี เปน อยา งน้ี เขาจะมองเหน็ งานอยา งทะลุไปขา งหนา มุงมั่นเอาจรงิ เอาจงั ยกระดบั
ความสาํ เร็จไปอยา งตอเนอ่ื ง ความมัน่ คงก็จะเกิดขน้ึ

2. ความประหยดั เปน พฤตกิ รรมของการยับยั้ง ระมดั ระวงั การใชจายใหพอ สรางความคมุ คา
ใหมีความเสียหายนอยทสี่ ดุ พฤตกิ รรมเชนน้เี ปนเรื่องของความรอบคอบในการทาํ งาน

3. ความซอ่ื สตั ย เปนลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอ ลกู คา ทมี งานไมค ดิ ทรยศ คดโกง
หลอกลวงคคู า ผรู วมทนุ เปน พฤตกิ รรมทส่ี รา งความภกั ดี ความไววางใจตอ ลูกคา ทีมงานหนุ สว น

4. ความอดทน มีลักษณะพฤตกิ รรมทสี่ ามารถอดกลน้ั งดเวน ทนอยไู ดกบั ความยากลําบาก
ไมท้ิงงาน ไมย กเลกิ ขอตกลงงาย ๆ

ใบงานที่ 2
การทําบญั ชีครวั เรอื น

ใหผเู รยี นทาํ บญั ชคี รวั เรือนมาคนละ 1 เดอื น ตามตวั อยาง

...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

43

ใบงานที่ 3
การพัฒนาอาชีพใหม คี วามเขม แขง็
ใหผ เู รยี นรวมกลมุ กัน 3-5 คน แลกเปลี่ยนเรยี นรซู ึง่ กนั และกนั วาจะพัฒนาอาชพี ใหมคี วามเขม แข็ง
อยา งไรในอาชพี ทป่ี ระกอบการอยหู รืออาชพี ท่ีผเู รียนสนใจ แลวสรปุ ผลการอภปิ ราย
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................